10 2v£ei-
Bix3.xxenla.XLcL.
Kamerverkiezingen 1913.
Stadsnieuws.
4028 Staats-loterij.
SPOET
MARKTBERICHTEN.
Laatste Berichten
Telegrafisch Weerbericht
Officieele Prijscourant
Kfl celen ha n del le Amsterdam
io
Hl
on aan Belgischen kant de heeren
Hubert, minister van arbeid, Coore-
man, minister van staat, den burge
meester van öent Braun, baron de
Kerchove Exaerdo, gouverneur van
Oost-Vlaandoren, de twee directeuren-
generaal der tentoonstelling on Jean
do Homptinne, commissaris-generaal
dor Belgische regoering.
In zijn welkomstredo wee» mr. Stuart
in gloedvolle woorden op hot belang
dezor gebeurtenis. Hij begon met aan
te geven, welk een voldoening erin
is gelegen, te Gent onder de stamver
wanten de Vlaamsche taal te hooren,
en zeido, dat te Gent mannen wonen,
die beleid paren aan durf, die met
opgewekt gelaat groote zaken onder
nemen, maar vooral hun hart laten
spreken. Voorts schotste hij in groote
trekken de redenen, dio ons land ertoe
geleid hebben deel te nemén aan deze
tentoonstelling, en wees op de pryzen,
reeds op hot gebied van sport en tuin
bouw dezer dagen door do onzen te
Gent behaald. Na vermeld to hebben,
welke afdeelingon vooral in ons pa
viljoen op den voorgrond treden, bracht
hij dank en hulde aan al zijne mede
werkers en besloot, overgaande in het
Fransch, met te wijzen op den groo-
ten vooruitgang van onzen Neder-
landschen handel en nijverheid in de
laatste tientallen van jaren, zooals zy
in onzo inzendingen tot uiting komt.
Deze zeer toegejuichte rede werd
beantwoord door minister Hubert, die
don nadruk legdo op het bijzondere
en nationale karakter van do Neder-
landsche afdeeling Hij bracht hulde
aan de samenstellers en de inzenders
on wenschte hun met warmte geluk
met hun welslagen. Verder wees hij
op hot Btroven naar vooruitgang in
de Nederlandsche koloniën en op de
aanzienlijke koopvaardijvloot van ons
land, dio gedurende 50 jaar steeds
grooter wordt en van oen bloeienden
handel getuigt.
Door deel te nemon aan de ten
toonstelling, heeft do Nederlandsche
regeering België opnieuw oen bewijs
van achting en waardeering gegeven.
Spr. betuigde daarvoor zijn diepge
voelde erkentelijkheid.
De minister van staat Cooreman
dankte uit naam van het uitvoerend
oornitó de Nederlandsche regeering
voor haar zoo ruime deelneming aan
de tentoonstelling. Hij schetste het
belang van de handelsbetrekkingen
tusschen do beide naburige en' be
vriende landen, tevens een pand voor
de belangen van den vrede en ein
digde zijn Vlaamsche rede met oonigo
woorden van hulde voor den persoon
en het werk van mr. Stuart.
De burgemeester van Gent zeide
zich te verheugen over de uitstekende
betrekkingen, welke zyn stad met ons
land onderhoudt en sprak do hoop
uit, dat het onze Koningin moge be
hagen, de tentoonstelling met oen be
zoek te vorooron. Spr. verzekerde,
dot de bevolking Haar een byzonder
hartelyke ontvangst zal bereiden, en
eindigde met oen: lovo Nederland!
Nadat mr. Stuart do toegejuichte
redenaars bedankt had, begon de rond
wandeling langs onze zeer oewonderde
stands en werd oen bezoek gebracht
aan de welvoorziene buffetten.
Een opgewekt strykje liet intusschon
de vaderlandsche liederen en vroolijke
wijzen hooren.
18 Mei! de herdenkingsdag van de
Openingszitting der Eerste Vredes
conferentie op 18 Mei 1899
In alle landen vestigen do Pacifisten
op dezen dag do aandacht op deze
hoogst belangryko wereldgebeurtenis
van veertien jaar geleden, en geven zij
uitdrukking aan hun onbogrensd ver
trouwen in den vooruitgang hunner
denkbeelden.
Is het noodig, dat hier te lando
wederom op de beteekenis der Vredes
conferenties wordt gowezen Is het
noodig in Nederland nogmaals te ver
kondigen, dat de Vredesconferenties
niet alleen een onoverschatbaro theore
tische beteekenis hebben als bijeen
komsten van allo beschaafde Staten
met de uitdrukkelijke bedoeling don
Wereldvrede naderby te brengen, maar
bovendien ook reeds een instelling in
hot leven hebben geroepen waarvan
de praktyk des levens reeds herhaal
delijk het groote belang hoeft aan het
licht gebracht Wij, Nederlanders,
weten thans immers wel allen, dat in
ons land zich bevindt het Hof van
Arbitrage, de internationale rechtbank,
voortgoicomen uit de besluiten der
Vredesconferenties! En welk Noder-
landor, die ©enigszins op de hoogte is
van de beschavingsgebeurtenissen van
onzen tyd, weet niet, dat in het tijds
verloop van één jaar driemaal de be
slissing van dit Hof is ingeroepen over
volkenrechtelijke vragen
Toch mag men de oogen niet sluiten
voor het feit, dat velen blijven weige
ren zich aan te sluiten bij de Vredes
beweging, omdat zijhun tijd, krach
ten en geld niet willen besteden voor
een tóch onbereikbaar ideaal, hoe ver
hoven dit ook moge schijnen. Leert
de Balkan-oorlog, leert de logoruitbrei-
ding in Frankrijk en Duitschland niet,
dat oorlogen onvermijdelijk zijn en dat
wij met rassche schreden den lang
verwachten algemoenon Europoeschen
oorlog tegemoet gaan? Aldus hun
vertwijfelende vraag. En zij verwon
deren zich hoe de Pacifisten den moed
nog hebben 18 Moi 1899 met gevoe
lens van blijmoedige dankbaarheid te
herdenken
Geeft het afgoloopen jaar inderdaad
tot deze somberheid aanleiding? Wie
niet alleen zijn oog richt op oorlogen
en leger vermeerdering, de zoo betreu
renswaardige gevolgen van den nóg
bestaanden ouden internationalen toe
stand, maar bovendien de moeite zich
wil getroosten kennis te nemen van
de vele kenteokenen van de nadering
van een boteren tyd, zal moeten er
kennen, dat het jaar, sinds de vorige
18-Meiviering verloopen, tot een opti
mistische beschouwing alle aonleiding
geeft.
Zeker, oen nieuwe oorlog is uitge
broken on nóg is de vrede tusschen
de Balkanstaten onderling en tusschen
hen en Turkijo niet geheel verzekerd.
Duizenden menschonlevens zijn verlo
ren, millioenen guldens, in plaats van
aan voortbrenging, aan vernietiging
besteed. Maar bodenkt men wel, dat
naast dozen Balkanoorlog óók mag
worden melding gemaakt van den af-
geraeenon Europeeschen Oorlog, dio
niet is uitgebroken? Hoe vaak be
toogde men niet, dat de Europeescho
oorlog komen moést en komen zou,
zoodra zich maar een geschikte gele
genheid voordeed? Welnu, tijdens de
Balkan-crisis is herhaaldelijk gebleken
van tegenstrijdigo belangen tusschen
de groote Mogendheden, die tot moei
lijkheden aanloiding gaven. Maar al
deze moeilijkheden zijn overwonnen,
omdat de regeeringen inzagen, dat
grooter ramp, dan toe te gevon op een
onkel punt, zou zijn de oorlog, omdat
zij inzagen dat do oorlog zijn zou het
grootste nadeel voor hun volk. En
de Balkan-crisis is geëindigd met re
gelmatige bijeenkomsten te Londen
van de vertegenwoordigers dor togen -
over elkander Btaande Statengroepen,
Triplo Entente en Driebond, die ten
Blotte in eendrachtige samenwerking
tot behoud van den vrede en als voor
boden van een georganisoerdo toekomst
vormden oen permanont internationaal
Comité met de beschikking over eigen
internationale politie. Voor wie het
oog richt op de toekomst, is de niet-
uitgebroken Europeosche krijg belang
rijker dan de Balkan-oorlog, dio wél
is uitgebroken
Evenmin kunnen de legeruitbreidin-
gen in Duitschland en Frankrijk als
gevolg van het nog bostaande wan
trouwen tusschen deze beide landen
tot ontmoediging aanleiding geven,
wanneer men beziet de zoo vele gun
stige on daarom minder veelvuldig be
sproken vredelievende ken toekonen.
Weet men wel, dat het Amerikaan
soke Parlement thans voor den twee'
den achtoreenvolgenden keer zeer be
slist is overgegaan tot een vermin-
doring in de voorgenomen vloot-
uitbreiding? En weet men ook, dat
Woodrow Wilson, die Taft den „"Vre-
dos-President", als President van de
Vereenigdo Staten van Amerika is
opgevolgd, tot zyn Minister van Bui-
temandsche Zaken heeft benoemd den
bekenden Pacifist Bryan en dat dan
ook oen zijner eerste regoeringszorgon
is geweest de voorbereiding voor oen
woreldverdrag, waarbij alle Staten zich
zullen verbinden géén oorlog te ver
klaren vóórdat eerst het geschil aan
oen internationale commissie van on
derzoek zal sün onderworpen?
Herhaaldelijk loest men thans weder
onrustbarende berichten over de ver
houding tusschdh Frankryken Duitsch
land. Ongelukkig vergeten velen dan,
dat het vorigo jaar niet minder onheil
spellend werd gesproken over de ver
houding tusschen Engeland en Duitsch
land. Is men dit verbeten, wanneer
men het afgeloopen jaar ongunstig
voor de Vredesbeweging noomt? De
verbeterde verstandhouding tusschen
Engeland en Duitschland is toch waar
lijk wel oen belangrijk en heugelijk
feit! Eu ia de verhouding tusschen
Frankrijk en Duitschland waarlijk zóó
ongunstig Men bedenke toch, dat niet
minder dan 180 Fransche Parlements
leden de toenaderingsbijeenkomst te
Bern hebben bijgewoond, waar ook de
parlomentaire groepen die de meer
derheid van den Rijksdag uitmakenl
van hun verlangen naar een goede
verstandhouding deden blijken en 40
dezer parlementsleden daarvan door
huti tegenwoordigheid getuigenis af
legden
Het jaar, dat sinds 18 Mei 1912 is
verloopen, was rijk aan dergelijke in
ternationale bijeenkomsten. Niet alleen
de gebruikelijke zuiver pacifistische
congressen werden in grooten getale
gehouden, neen, juist ook de buiten
gewone congressen tot behoud van
den Vrede trokken de aandacht. Het
internationale Socialistencongres te
Bazel deed nogmaals ondubbelzinnig
blijken van den krachtigen wil der
arbeiders tot behoud van den Vrede.
Het Congres voor „Internationale
Verstandigung" te Heidelburg open-,
baarde, hoe reusachtig de vredes
beweging aan kracht had gewonnen
onder de Duitsche intellectueelen,
onder wie de Duitsche professoren een
allereersten rang innamen. De Daitsch-
Engelsche toenaderingsbijeenkomst te
Londen getuigde vooral van den
goeden wil en oprechte, vredelievend-
ïeid der Duitsche en Engelsche jour
nalisten en bankiers- en handelswereld.
En de Fransch-Duitsche bijeenkomst te
te Bern was misschien nog het moest
belangrijk als de min of meer offi
cieel© vergadering van tot verschillende
partijen behoorende, gekozen vertegen
woordigers van twee volkeren, omtrent
wier onderlinge verhouding van 1870
af tot heden toe een voelbetoekenend
en afwachtend „zwijgen" de eenig
mogelijke uitweg tot behoud van den
vrede scheen Dat thans do officieele
vertegenwoordigers van het volk tot
een gezamenlijk „spreken" durven en
willen overgaan, mag op dezen 18en
Mei als een hoopvolle belofte voor een
betere vorstandhouding dankbaar wor
den begroot.
Wagnerfestspiele te Rotterdam.
Das Rheingold.
't Operagezelschap van 't Bremer
Stadttheator onder leiding van Hofrat
Julius Otto heeft reeds bij z'n eerste
uitvoering op Vrijdagavond j.l. een
groot en welverdiend succes geoogst.
Van de solisten moet in de eerste
plaats genoemd worden de tenor Carl
Centner van de opera to Frankfurt
a. M., die als gast medewerkte, waar
schijnlijk om Hadwiger vopr den twee
den avond te sparer. Wat Carl Gent-
ner van den Loge gemaakt heeft was
wel iots zeer hizonders, niet alleen
muzikaal doch ook dramatisch. Geen
van de andere solisten wist zóó in
den zin van Wagner's muziek te zin
gen en te actoeren bij niemand van
hen was er eeoa zóó volmaakte over
eenstemming tusschen de gobaren en
de muziek als by dezen Loge. De
se b. v. waarop hij telkens bij 't
klinken van 't Loge-motief met z'n
lichten mantel 't wakkeren der vlam
men wist te illustreeren, was van eene
groote bekoring. Doch ook de andere
zangers enzangeressen gavenveel goeds.
Uitstekend waren b.v. de Albericli van
Wilhelm Rode en de Mime van Max
Roller. Deze laatste doet ons de beste
verwachtingen koesteren van z'n op
treden in Siegfried, waarin aan Mimé
een veel grooter en belangrijker rol
is toebedeeld dan in Das Rheingold.
Van de beide reuzen was de Fasolt
van Hans Erl „stimmlioh" de beste;
wat evenwel hunne aotie betreft kwa
men beide herhaaldelijk in conflict met
de door de muziek uitgedrukte be
doelingen. Veel moois gaven ook Schilt-
eendorf als Wot an en Hertha Pfeil-
schneider en Olga Bur char d-Hubenia
respectievelijk als Fricka en Freia.
Het Rheintöchterzett klonk, vooral in
de laatste scene, buitengewoon goed.
Regie, decoratief en costuums waren
uitstekend verzorgd, terwijl het U-
trechtsch Stedelijk Orchest onder de
bezadigde en energieke, doch tege
lijkertijd zeer temperamentvolle leiding
van den Kapelmeester Run behou
dens enkele kleinere tekortkomingen,
voornamelyk by de houten blaasin
strumenten zich uitstekend door
de zeer zware partituur heeft heen
geslagen.
Die Walküre.
De uitvoering van Die Walküre op
Zaterdagavond is voor 't Bremer
Operagezelsohap een nog grooter suc
ces geworden aan de voorstelling van
Das Rheingold. Aan 't einde van 'fc
eerste bedryf moest zes maal gehaald
worden en terecht. Wat daarin door
HadwigerOlga Burchard-Hubenia en
Hans Erl respectievelijk als Siegmund,
Sieglinde en Hunding gegeven werd,
kwam het volmaakte zeer nabij. Ook
't orchest was in deze eerste acte voor
treffelijk, terwijl voor decoratief en
regie den heer Strickrodt niets dan hul
de gebracht kan worden.
De tweede en derde acte stonden
niet op even hoog peil als de eerste.
Vooraf in de derde acte kwamen kleine
onvolkomenheden by 't orchest veel
vuldig voor: 't eerste gedeelte van
den Walkürenritt bv. was rhytmisch
veel te slaplater by 't inzetten van
al 't koper verbeterde dit wel eenig-
sins, doch ook toen werd er nog niet
marquant genoeg gespeeld, 't Walkü-
renensemble was in den aanvang zeer
goed, doch dreigde tegen 't eind zelfs
even in de war te loopende krach
tige directie van kapelmeester Kun
heeft echter 't dreigende gevaar nog
afgewond Ook in „Feuerzauber" liet
do eenheid van 't orchest te wenschen
een beschaafder klank en meer fijnheid
zouden 't slot van dezen eersten avond
der trilogie nog veel meer indruk
hebben doen maken dan thans reeds
t geval was.
Olga Barehard-Hubenia heeft ook in
de tweede acte als Sieglinde veel moois
gegeven evenals Hadwiger, dio de
partij van Siegmund tot 't laatst toe
met heerlijke frifcehheid heeft gezongen.
Zijne vertolking van de Siegfried-partij
op de beide volgende avonden zien
we met groote verwachting tegemoet.
Quido Schiilzendorf bleek tegen de
buitengewoon zware Wotanpartij niet
geheel opgewasson aan 't eind van
de dorde acte, in z'n afscheid van
Brünnfailde, was hij blijkbaar vermoeid.
Ofschoon z'n geluid ook toen nog zeer
vol en nobelfklonk, vibreerde hij hin
derlijk. Doch overigens heeft hij zijne
>artij prachtig en vooral met uitsto
tende dictie gezongen.. Dit was ook
't geval mot Hertha Pfeilschneider als
Brünnhilde, die vooral in de derde
acte uitblonk door spel zoowel als door
zaqg en met Else Blume in den rol
van Freia.
In de tweede acte werden in Wotan's
monoloog twee kleine coupures ge
maakt in de derde acte werd een
klein gedeelte van Briinnhilde's partij
niet gezongen. Waarom is ons niet
recht duidelijk, 't Achterwege laten
van deze coupures zou de voorstelling
slechts weinig later hebben doen ein
digen, terwijl dan aan de piëteit voor
den componist, die overigens een zeer
te waardeeren cachet op deze uitvoe
ring drukte, niet te kort zou zijn ge
daan. H. N.
Donkerkleurige centen.
Het valt niet te ontkennen dat er
een zeker bezwaar voor de munt-cir-
culatie is gelegen in de overeenstem
mende kleur van onze gouden munten
en die van de nieuwe bronzen stukk«n.
Er bestaat daardoor eenige kans op
verwarring, wanneer by de uitgifte
minder nauwkeurig wordt toegezien.
Dezelfde moeilijkheid heeft zich voor-
gedaun in Engeland bij de bronzen
farthing ten opzichte van het halve-
pond-stuk. Men beeft daar het bezwaar
volledig ondervangen door de far
thing's bij de fabricatie eon donker
bruine kleur te geven. Geleidelijk slijt
deze in den omloop afde dan aan
het licht komende tint is niet die van
het op goud gelijkende nieuwe brons,
maar die van brons, dat reeds in de
circulatie is geweost, waarvan de kleur
veel minder gelijkenis vertoont met
die van goud.
Dit denkbeeld zal ook bij de Nedef-
landsche bronzen munten in toepassing
worden gebracht on in het vervolg zal
de nieuwe bronzen specie in boven
genoemde kleur worden uitgegeven.
Intusschen is het ter bevordering van
de circulaire der vijfjes gewenscht, dat
de reeds in 't begin van 1913 vervaar
digde l-centstukken, die nog slechts
ten deele in ciroulaire zijn, voor het
overige (grootere) gedeelte aan het
kleurproces worden onderworpen, het
geen dan ook op dit oogenblik aan
's Rijks munt geschiedt.
Deze bewerking op reeds gereed ge
komen muntstukken heeft echter een
schaduwzijde; de kleuring daarvan
toch veroorzaakt, hoewel tijdelijk, een
minder fraai uiterlijk dan wanneer
hetzelfde proces wordt toegepast op
de muntplaten, vóór den eigenlijken
muntslag. Men heeft zich hierdoor ech
ter niet laten weerhouden om reeds
aanstonds de nog voorradige centen
een kleuring te doen ondergaan en
deze van nu af in omloop te brengen.
De donkere kleur van de nieuwe
l-centstukken behoeft derhalve nie
mand te weerhouden om ze als goede
munt aan te nemen.
Aangezien echter reeds nieuwe
l-centstukken van 1913 in den omloop
verkeeren, behoort het publiek, althans
voorloopig, evenals tot dusver te wa
ken tegen mogelijke verwarring van
nieuwe bronzen munten met gouden
munten.
Naar de Ned. verneemt, heeft onze
gezant te Brussel, jhr. mr. O. D. van
Pierohil om gezondheidsredenen ont
heffing van zyn post gevraagd. Als
zyn vermoedelyken opvolger noemt
het blad onze gezant te Rome, jhr.
mr. H. van Weede.
Ds. Van Hoogenhuyze.
De heer Van Hoogenhuyze, die, zoo
als men weet, wegens de vernieuwing
van het rechtsche accoord, met eeni-
fen aanhang de Christelyk-Historische
artij verlaten heeft, beveelt in De
Beukelaar aan „onafhankelijken" in
de Kamer te brongen, waaronder hij
verstaat
in de eerste plaat* leden van de
nieuwe Christelijke Sociale Partij (Van
de Laar, Keucheniup c. s.) dio, al
deelt hij niet op alle punten hun pro
gram, getoond hebben zich eerlijk te
gen do coalitie te durven verzetten
in de tweede plaats christelijk-his-
torischen die uit het verband der partij
zijn getreden of gezet, omdat zij tegen
de coalitie zijn
in de derde plaats candidaten die
gesteld en gesteund worden door den
pas opgerichten Bond van protesten t-
sohe kiezers (van welks oprichters
en voorloopig bestuur tot nu toe
slechts de naam van den secretaris,
den heer Veenendaal te Amsterdam,
bekend is).
In de disticten waar dergelyke can
didaten niet zijn, bevordere men
schrijft ds. v. Hoogenhuyze dat
©r zoodanige gesteld wordenwaar
ten slotte geen candidaten zijn dan
die van rechts en van links bepale
men onder biddend opzien tot God
zijn stem, en kieze dengene, in wiens
handen het veiligst zijn de belangen
van ons land, van ons volk en van
onze vaderlandsche kerk."
Door dit advies kenmerkt zich de
beweging van ds. Van Hoogenhuyze
als een zuivere reactie tegen de recht
sche-coalitie-gedachte. Als zoodanig
is zij van onmiskenbare beteekenis,
maar men verlieze niet uit het oog,
dat haar karakter evenals dat van de
coalitie-partijèn van kerkelijk-staatkun-
digen aard is.
Bodegraven.
De centrale antirev. kiesvereeniging
het district Bodegraven is, naar
de N. R. Ct. meldt, Vrijdagavond niet
tot oen definitieve beslissing gekomen
en zou Zaterdag opnieuw vergaderen.
Oop mr. Van Idsinga (chr.-hist. aftr.)
waren 57 stemmen vóór en tegen uit
gebracht.
GOUDA, 19 Mei 1913.
Statenverkiezing Gouda.
In de hedenmiddag gehouden ver
gadering der Centrale Liberale Kies
vereeniging in het district Gouda
werden met overgroot© meerderheid
candidaat gesteld de heeren C. van
der GiesBen Jr., Krimpen a/d. IJsel,
H. J. Nederhorst Sr., alhier en K.
Schouten Hoogendijk, Woerden.
Statenverkiezing Gouda.
De a.-r. kiesvereeniging te Schoon
hoven heeft, naar de Rott. meldt,
voorloopig den heer H. A. Schrouder
candidaat gesteld (in de vacature-van
der Straaten).
De stand van het kegelconcours
dat Vrijdag- en Zondagavond plaats
had was tot Zondagavond 12 uur.
Vrije baan 5 ballen hoogste 42,
laagste die in aanmerking komt 34.
Kampioen hoogste stand 63, laagste
die in aanmerking komt 59.
Personeele baan 48— 35
De heelo serie 110107
Hedenavond om 8 upr voortzetting
van het conooorz.
De Bioscoop-salon „Gouda Vooruit"
streeft er steeds naar haar bezoekers
iets nieuws en moois op het gebied
van cinematografie te geven. Ook
thans is dit weder het geval en wordt
deze week een opname van bet werk
van Victor Hugo „Les Misórables"
vertoond. Dit werk wordt op het doek
vrij juist weergegeven, terwijl de-zeer
goede explicatie van den heer Verbeek
de film ten goede komt. Wie het
meesterwerk gelezen heeft, zal onge
twijfeld niet verzuimen deze week het
le gedeelte ervan te gaan zien. Ter
aanvulling van het programma een
fraaie natuuropname en het extra
nummer „De Muziekfeesten te Gouda'
De concerten van de Soc. „Ons
Genoegen" zullen vermoedelijk ge-
rven worden op Zondag 26 Mei, 1,
16, 22 en 29 Juni, 6, 13 en 20 Juli
1913.
De agenda voor de algemeene leden
vergadering der Soc. „Ons Genoegen"
op Maandag 26 Mei a.s. luidt
Rekening en verantwoording van
den Penningmeester over hetSocieteits-
jaar 1912/13.
Benoeming van twee commissarissen
der Soc. in plaats van de hh. J. van
Kranenburg en A. J. IJsselstyn Az.,
die aan de beurt van aftreding en
herkiesbaar zijn.
De aanleg van don spoorweg Gouda-
Schoonhoven werd zooals bekend isl
al ontelbare malen gestuit in zijn
voortgang door verzakkingen van-den
grond. Maakten wij voor eenige
weken nog melding van een bedrei
ging daardoor van de Sociëteit „Ons
Qaooegen" ook nu weer deed zich
het verschijnsel voor in landerijen
onder de gemeente Stolwijk. 's Avonds
wsde werking van den grond reeds
zichtbaar en den volgenden morgen
bleek een stuk ter lengte van plm.
25 M. en ter breedte van ongeveer
2 M. te zijn weggezakt, terwijl de
bodem van de aangrenzende vaart
gerezon was en geheel bbven water
uitstak. Zoo spoedig mogelijk Jwerd
het gat met zand dichtgegooid, waar
toe menig wagentje van Schoonhoven
(waar een elevator het zand, voor
den spoorweg benoodigd, uit de bak
ken zuigt) ikioest worden aangevoerd.
De werkzaamheden hebben nu weder
een geregelden voortgang.
-m.'j
s' n
Vrijzinnige Propaganda.
Zaterdagavond j.l. hield de Vrijzin
nige Studie- en Propagandaclub alhier
een propaganda-vergadering, wftarin
als spreker optrad de heer Dr. I. H.
J. Vos uit Amsterdam.
Na opening der vergadering dooi
den voorzitter, den heer I. van der
Want, waarbi) deze met een enkel
woord toelichtte waarom deze verga
dering was belegd, kwam Dr. Vos aan
het woord en deelde deze mode dat
het hem een groot genoegen was ge
weest te worden uitgenoodigd door
deze vereeniging, welke hij hoopte
spoedig als lid te zien toetreden tot
dèn Bond van Vrijzinnige Propaganda-
vereenigingen in Nederland.
Spr. begon met er op te wijzen, dat
het de bedoeling is der 3 ong-Vrijzin
nigen o.a. ook bij de jongelieden,
iets wat men voor ongeveer 25 jaren
meende dat niet noodig was belang
stelling te wekken voor en kennis bij
te brengen van de politiek in het al
gemeen. Spr. stelt dan de vraag welk
het doel is van de studie der politiek,
waarop o.a. te antwoorden valt: de
versterking van het persoonlijk stand
punt en een vervulling van dienst ir.
den strijd voor de .beschaving, den
vooruitgang.
Wanneer het individu als enkeling
in de maatschappij blijft staan dan
zullen de groote sociale behoeften niet
worden verholpen, daarom is organi
satie en gemeenschappelijk werken
noodig. Daarop berust dan ook het
streden der jong-vrijzinnigen.
Spr. noemde het ontstaan der Vrij
zinnige Concentratie ook een histori
sche noodzakelijkheid. Dat na 1901 de
sociaal-democraten zich hebben afge
scheiden beschouwde spr. niet bloot
als een verschil van politieke inzichten,
doch ook als een verslapping, een af
wezigheid van voldoende enthusiasmo,
om de menschen samen te houden.
Wat de clericalen betreft, dezen kun
nen den wetenschappelijken weg niet
vrijhouden, belemmerd al zij worden
door hun dogma's.
Den strijd der sociaal-democraten
beschouwde spr. als iets wat staat naast
de maatschappijke ontwikkeling. Wij
zullen zien, dat, wanneer binnen eenige
jaren wellicht het thmis strijdende
proletariaat de rechten M\ hebben ver
worven, waarvoor het nu strijdt, dan
weer om zoo te zeggen een vijfde
stand zal opstaan, die opkomt op zijn
beurt weer voor zyn rechten.
Zoo zal de ontwikkeling van het
proletariaat staan naast de maatschap
pelijke ontwikkeling.
De clericalen, die gebonden zijn aan
hun dogma's, nog de sociaal-democra
ten, die den klassenstrijd willen, zullen
oen universeel staatsbeginsel kunnen
volgen, dat hen tot het ideaal kan
voeren, dat het liberalisme nastreeft.
Het liberalisme, juist omdat zij steeds
rich kan aanpassen aan de veranderde
toestanden, de maatschappij den weg
blijven wijzen in de maatschappelijke
Ontwikkeling.
Wat echter in den loop der jaren
de liberale party heeft geschaad, is
volgens spr. dat men haar niet steeds
huett voorzien van nieuw, jong bloed.
Hamers dat is noodig voor een lichaam,
een standpunt heeft ingenomen
ri» de liberale party.
Het ministerie Kuyper was gevaar-
'Ök voor het liberalisme, doch het
uunigterie Heemskerk noemde spr. nog
veel gevaarlijker, daar Knyper meer
®et zyn politiek openlyk voor den
dag kwam, terwijl minister Heemskerk
i°Ügf galant man schertsend dat
gwaar voor het liberalisme teweeg-
Spr. wilde zich bepalen met te wyzen
op onze thans bedreigde handelspoli
tiek en het feit, dat door deze regeering
niets tot stand gebracht voor de maat
schappelijke ontwikkeling, alsook de
dreigende grondwetsherziening, die
Nederland zou benemen, wat eens door
iziju regeering werd gegeven en dat
nu door het zwhrte gevaar wordt-ge-
dreigd.
Spr. hoopt dan ook dat het resultaat
der aanstaande verkiezingen mag zijn,
dat wederom oen frissche wind waait
over vrij Nederland, dat het vrijhan
delstelsel, waardoor Nederland is groot
geworden, mag blijven gehandhaafd,
dat wij mogen krijgen meer uitgebreid
kiesrecht, zoo mogelijk een algemeen
en vrouwenkiesrecht. En dat tenslotte
de gelegenheid kan worden gevonden
om uiting te geven aan de beginselen
der Jong-Vrijzinnigen de verbetering
der sociale toestanden. Vooral dit laat
ste is ook het doel der Jong-Vrijzin
nigen.
Als medicus kan spr. uit eigen aan
schouwing spreken v/\n de dringende
noodzakelijkheid van leniging der
sociale nooden.
Wil de vrijzinnige partij blijven in
nemen de plaats, die zij in do politiek
heeft veroverd, dan zal zij moeten
strijden voor haar beginselen, door op
wekking der jongeren in haar eigen
boezem. Ieder vrijzinnige zal dan in
eigen kring opwekkend hebben te
werken eü zoodoende strijden voor hot
liberaal ideaal waardoor voor Neder
land een gelukszon zal ryzen. Dun
zullen nieuwe banen geopen worden
van vrijheid en ontwikkeling voor
Nederland.
Spr. besloot zijn bezielend woord
met een opwekking tot krachtdadigen
strijd in de komende dagen.
Dat spr's rede weerklank vond by
allen aanwezigen, bleek uit het lang
durig en luid applaus waarmodo Dr.
Vos werd dank gebracht.
Nadat de heer J. C. Bolonje in aan
sluiting op Dr. Vos' rede in enkele
woorden had gewezen op de dringende
noodzakelijkheid van een breede schare
huisbezoekers, werd de vorgadering
door den voorzitter gesloten.
De vereeniging won eenige nieuwe
leden
Schoonhoven. Tor gelegenheid van
het 50-jarig bestaan van het hior on
der de zilvorsmedengezollen bestaand
ziekenfonds „Hulp in Lijden" afdee
ling van de Nyverhoidsvereoniging
voor Goud- en Zilversmeden zullen op
J.6 Juni en waarschijnlijk de twee vol
gende dagon verschillende feestelijk
heden plaats hebben.
Waddinjcveen. Naar ons wordt
medegedeeld heeft het Bestuur der
Polders Achterof en De Putte mach
tiging erlangd om den onderweg in
De Putte gedeeltelijk te doen afgra
ven, daar deze op vele plaatsen te hoog
is. De afkomende veenaarde, zeer go-
zocht door de boomkweekers, zal
worden verkocht.
J.l. Vrijdag is tot Heemraad van
de Polders Achterof on De Putte met
algemeene stemmen benoemd de heer
D.i\J. Oudijkzulks ter vervanging
van den heer J. dg Zwart, die voor
den Polder De Putte zitting had.
Het Bestuur der Polders Achterof
en De Putte heeft tot stoker aan het
gemaal in plaats van P. Slingerland Sr.
benoemd Paulus Slingerland Junior.
De beschoeiing boven den duiker
naar de Gouwe, ten oosten van de
watermachine van de Polders Achterof
en De Putte moet worden vernieuwd.
Men stelt zich voor dit te doen met
beton. De kosten hiervan worden be
groot op f 600.— Tot gedeeltelyke
dekking dier uitgaven zal een geld-
leening worden aangegaan van f 400.—
tegen een rente van 4'/j 'sjaars,
met aflossingen van f 200.— per jaar,
te beginnen met 1914.
De Polderbegrootingen voor 1913
bedragen voorAchterof f 5611,22,
met een omslag van f 7.— per H.A.
De Putte f 1309,16, met een omslag
van i 2,50 per H.A. De bemaling
van deze beiae Polders f9278,96, met
een omslag van f 6,50 per H.A.
De rekeningen over 1912 zijn vast
gesteld als volgt:
Achterof.
Ontvangst
Uitgaaf
Batig saldo
De Putte.
Ontvangst
Uitgaaf
Batig saldo
f 4807,69'/a
- 4l09,10,/a
f398,59
f 616,13
f 525,88''2
f 87,241/*
De bemaling van beide polders.
Ontvangst f 39585,32'/2
Uitgaaf - 36898,94'A
Batig saldo
5de KI. Trekking v. Maandag 19 Mei.
No. 2151, 5234 en 6692 ieder f 1000.
10803 en 14150 ieder f 400.
3927 en 9304 ieder j 200.
1341, 2849, 9024, 13263, 17866
en 20842 ieder f 100.
Prijzen van f 70.
44 H0 liO -433 81 000 98 700 85 810 001
l 18 1835 1508
•20S8 54371 0505 0043
300Ö 21 63 3170 3301 3413 3065 3797 3905 63 75
4015 4260 96 4327 4461 4630
5067 51(14 5202 66 Ti 84 5677 5604 42 5784
6108 4 0209 6356 6466 6571 0014
7079 7200 79 90 7562 89 7711 32 83 7985
8060 8170 8322 23 *401 4» 8051 8970
9001 0134 9673 9606 9tef9975
101*5 97 10960 10657 10421 51 82 105TO 96 10080 10N32
10022
11229 11397 11704 12 11867
1-2013 12420 08 12533 12629 65 SÖ 87 12741 47 80
13196 13236 13610 67 13706 22 49 13877
14248 70 14410 14503 14638 14848 01
1537*2 16411 80 15796 15830 40 08 15929
10024 16557 10620
17208 17402 «1 17550 17000 50 04 17908
18100 18204 18888 71 18412 18080 18747 05 18800 95 18989
1927» 19584 86 87 19039 71
20100 10 20249 51 07 20350 20583 20058 20784 70 93 20833
201108 91
Voetbal.
Sparta kampioen Nederland.
Een 8000 tal toeschouwers woonde
gisteren de 2" ontmoeting om hot natio
nale kampioenschap tusschen Vitesse
uit Arnhem en Sparta uit Rotterdam.
Na een huldiging aan Do Korver neemt
het spel oen aanvang, waarbij blijkt
dat Vitesse niet alleen even sterk, doch"
iqcermalen ver Ho meerdere is.
Sparta's doelman is evenwel bijzonder
goed in vorm, zoodat Vitesse niet
tegenstaande hun hard werken geon
kans krijgt. De Groot wist voor
Sparta 2 maal onhoudbaar te scoren,
terwijl Vitesse 4por Rodermond voor
een tegenpunt zorgt. Na rust weet van
Driel een strafschof al vallende er
uit te houden, terwijl Göbel een straf
schop keihard naast schiet. Zoo ver
strijkt do tijd on komt het oinde met
2 1 voor Sparta, die daardoor kani-
pioon van Nederland is.
U. V. V. wist in de promotie voor
do 1° klas met 20 van Velocitas te
winnon.
De uitslagen van de wedstrijden dor
Dordtscho, Loidsche, Rotterdamsche
en Goudsche Voetbalbondon, gisteren
te Leiden gehouden, zijn als volgt
R.V.B.—L.V.B. 2—1, na oen kwar
tier verlenging
D.V.B.—G.V.B. 4-1':
R.V.B.—D.V.B. 5-M
L.V.B.—G.V.B. 2-0,
zoodat de Rotterdamsche no. 1 werd,
de Dordsche no. 2, de Leidsche no. JÏ
en do Goudsche bond no. 4.
Olympia III speelde gisteren te Rot
terdam tegon D. V. S. III. D. V. S.
kwam met een zeer s(.erk elftal op,
doch Olympia werkte vurig on had
daardoor spoedig de leidjng, even later
door no. 2 gevolgd. Na rust ging
D. V. S. er alles opzetten, doch het ge
lukte hun niet door de achterhoede,
die goed in vorm bleek, terwyl aan de
andere zijde eenige prachtkansen op
het Rotterdamsche doel gemist wor
den. Zoo kwum het einde met een
welverdiende 2—O-overwinning van
Olympia. Het waS een zeer geanimeer-
den strijd.
Luchtvaart.
Van Soesterberg naar Don Haag.
Zondagochtend heel in de vfroegto,
is door de beide Nederlandsche vlie
gers Lt. Versteegh en De Waal de
overland vlucht Soesterberg-Den Haag
volbracht.
Het was bijzonder kalm ^eer, toen
op het vliegkamp te Soesterberg Zon
dagochtend 4 uur de Van Meel-twee
dekker, type Farman, en de Fokker-
eendekker, naar buiten werden gebracht
Lt. Versteegh vertrok met den twee
dekker,terwijl De Waal, die Dinsdag
van Berlijn naar Soesterberg vloog,*
wederom in gezelschap van den I)uit-
scher Kuntner weldra in de richting
van de residentie verdween.
Nog voor vijven werden de beide
vliegers boven Waddinxveen en later
boven de residentie gesignaleerd. Zij
vlogen naar Iloutrust, doch vergisten
zich in zoover, dat zij het niet wen-
schelijk oordeelden, te midden van de
Haar staande gebouwen te landen, zoo
dat zij op Hanenbrug aanstevenden
en daar in de nabijheid van het Quick-
voetbalterrein met den vasten wal
contaot kregen.
De bedoeling was, 's middags tus
schen 5 en 7 uur na een kleine de
monstratie naar Soesterberg terug te
vliegen. Het begon echter later op
den dag hard te waaien, terwijl in
den middag het bovendien nog ging
stortregenen, zoodat waarschijnlyk
eerst hedenochtend vroeg of anders
later op den dag de terugtocht is of
zal worden aanvaard.
Holland-België rondvlucht.
Thans is vastgesteld dat de België.
Nederland wedvlucht voor hydroaero
planes zal aanvangen op 24 Juni en
uitgaan van Gent. De Belgische Aëro-
club wenscht namelijk, dat deze wed
vlucht tevens zal opluisteren de ope
ning van het kanaal GentTerneuzen.
Do rondvlucht zal in de allereerste
plaats zijn een betrouwboarheidsvlucht
waarbij gedurende eenige opeenvol
gende dagen 100 a 200 K.M. per dag
moet worden afgelegd en do deel
nemers met hunne toestellen in hoofd
zaak ^oheel aan eigen hulpmiddelen
en initiatief znllon worden overgelaten.
Niets dus van de omslachtige behui-
zings4- en bewakingsmaatregelon, die
o.a. de, ons Nederlandors nog in het
geheugen liggènde, „Europeescho rond
vlucht'' van 1911 tot eone zoo kostbare
onderneming hebben gemaakt.
Elk toestel voert twoe personen, een
anker met boei en 30 M. ketting, een
bagagekist en do noodige waarnemings
instrumenten mede. Drijft het toestel,
mot s^opgezetten motor, op het water
dan moet de motor, zonder dat aan de
schroef gedraaid wordt, zomlor eenige
hulp Van buiten, door de bemanning
binnenboords opnieuw in beweging ge
bracht kunnen worden.
I)e tochf zal aanvangen op 24 Juni,
dag dor feestelijke opening va» liet
scheopvaartkanaal Gent—Terneuzen.
Do indeeling is als volgt
lo dagvan Gent over Terneuzon,
Bath, Bergen op Zoom, Willemstad en
Dordrecht naar Rotterdam
2e dagvan Rotterdam naar Schoon
hoven, Vianen on Utrecht naar Am
sterdam
3e dagvan Amsterdam ovor Utrecht
Vianen, -Wijk bij Duurstodo, Amoron-
gon en Oostorwijk naar Arnhem.
4e dag: van*Arnhem over Panner-
den, Nijmegen en Tiel naar's Hortogon-
bosch
5e dagvan 's Hertogonbosch ovor
Mook, Vonlo naar Maastricht
üo dagvan Maastricht naar Luik
en Namen.
Of dit programma onveranderd uit
gevoerd zal kunnen worden, hangt nu
nog alleen af van de mate van be
langstelling die in do botrokkon Neder
landsche plaatsen wordt aan den dag
gelegd.
Kon onderzoek daarnk wordt thans
govoord.
(Wegens plaatsgebrek Zaterdag niet
opgenomen.)
Veemarkt Rotterdam.
Vette Ossen en Koeien goede
aanvoor, prijzen waren voor lsto kw.
43, 2e 39 en 3o 35 cent per half kilo.
Vetto Kalvoron, goede aanvoer,
lste kw. 31, 2e 28, 3e 24 cent per
half kilo.
Vette Varkens rodel, aanvoer lste
kw. 271 /22e kw. 20'/a, 3e kw. 23 cent
per half kilo.
Schapen en Lammeren redelyk aan
gevoerd.
Handel voor vet vee stug, prijzen
hoog, Vetto Kalveren on schapon mot
redelijke omzet, varkous in de lichte
soorten prijshoudend, zware moeilijk
verkoopbaar.
Op het stationomplacement te Hil
versum had hedenmorgen een trein
botsing plaats tusschen een uit Amster
dam komenden goederentrein en een
rangeerenden trein van het Circus
Willce, dat hedenavond in Hilversum
een voorstelling zou geven.
Van den circustrein vielen enkele
wagens om en werden uit de rails
gewipt.
Persoonlijke ongelukkon kwamen
niet voor. l)o materieole schade is
vrij aanzienlyk.
Hedenmorgen werd op de rails van
den spoorbaan onder de gemeente
Warmond een zwaar verminkt lijk
gevonden, waarvan het hoofd een 500
M. van den romp verwydord lag, zoo
dat vermoed wordt dat de ongelukkige
door een trein gegrepen iB.
Nader seint men ons uit Leiden, dat
de verongelukte is de student L. V.,
candidaat (Dost-Indisch ambtenaar te
Leiden.
Gratie verleend.
Madrid, 17 Mei. Bij gelegenheid
van zijn verjaardag heeft de Koning
zes ter dood veroordeelden gratie ver
leend.
Op bezoek.
De heer en mevrouw Asquith en de
heer en Mevrouw Winston Churchill
zijn heden te Corinthe aangekomen.
Asquith en "Churchill zullen twee of
drie dagen te Athene vertoeven en
daarbij alle ontmoeting met de offi
cieele wereld ontwyken.
van het Koninklijk Meteriologisch
Instituut te I)E BILDT.
Hoogste barometerstand 769.0 te
Hort» laagste stand 743.2 te Chris-
tiansund.
Verwachting tot den volgenden dag:
Matige tot zwakke later weer toe
nemende westelijke tot zuidwestelijke
wind. Tijdelijk opklarend, woinig of
geen regen, mogelijk nachtvorst, dag
temperatuur hoogor.
VAN PEN
19 MEI 1919.
Stfiiutslecniiigen.
Ned. Cert. Werkelijke
Schuld 3 pet.
Oostenr. Belastingvrijo
Kronenrente 4 pet»
Port. Obl. 3de Scwtó
Amort. Schuld 3 pet.
Russische Obl. 15)06
5 pet.
ld. Obl. (Gr. Rnssischo
Spw.inij.) 1898 4 pet.
ld. (Mil. (NieolaiSpoor-
wog) 1867-69 4 pet.
Id Obligatie Go Eniis^
sie 4 pet
Japan. Obl. 1899 4 pet.
Mexico Afl- Binnenland
Obl. 5 pet.
Brazilio. Fundjng Leo-
ning 5 pet.
Obl. 1889 4 pet.
Venezuela Dipl. Schuld
1905 3 pet.
Bauk-eu Creüict-lustcl-
liiigeii-
Ned. Bankaandeolen
ludustr. Oiideriiriuiiiffeii
Amorican Car Foun
dry Comp. C. v. A. j
Id.Smolting A Refining j
Co. Cert. v. Anna. j
Anglo American Tele
graph Oy. Cort. v. A.
U. S. Stoel Corp. Cort.
Gew. Aand.
Kol. rnlh'i Instelt, en
Cultuur Onderneniliiicen
Handels ver. „Amster
dam" Aand.
Jav. Cultuur M ij. Aand.
Nod. Handel-Mij.O.v.A
Mijnbouw Mijen.
Ketahoen" Mijnbouw
Mij. Gew. Aand.
KedjangLebong, Mijn
bouw Mij. A and.
Groat Cobar Aand.
Pftrolenni-Ouderii.
Dorische Petroleum In
dustrie Mij. Gew. A.
Kon. Ned. Mij. tot Expl.
v. Potr- Bronn. C.v. A
„Shell" The Transp. A
Trad Cy. C. v. G. A
Scheepvaart Bijen.
Ned.-Am. Stoonjyaart-
Mij. Aand.
^toomvaart-Mij. „Zoo-
land" Preferente A.
Int. Mercantile Marine
Cy. afgest. Pref. A.
I almk-UiiUenif miiDten.
Bindjoy Tabak Mij. A
Diversen.
Maxwel Land Gpant
Gert,, v. Aand.
Peruvian Corporation
Lim. Gert. v. Aand.
Spoorwegen.
Hall. IJzeren Spoor-
wogrnij, Aand.
Mij. t. Expl. v. Staats
spoorwegen Aand.
Zuid-Italiaan. Spwmij.
Serie A-H Obl. 3 pet.
W arschau- W eenen
Spoorwegmij. Aand.
dito dito Act. de Jouiss.
Amerika. A tchisonAlg.
Hypb. Obl. 4 pet.
Erie Spoorwog-Mij.
Gew. Aand.
Union Pacific Railroad
Cy. Gert. v. gew.'A
Waoash Gew. Aand
Premieleeniugtn.
Amsterdam Aand. 3 pet
Hongaryo. Thei s-Re-
gulirunga-Ges. 4pet.
GELDKOERS.
Prolongatie 33'/a pCt.
Nationale staatsfondsen lager, Bui-
tenlandsche soorten woinig varieerend,
Culturen stil, Tabakkon beter, Petro
leums lager en Amerikanen weinig
omzet, Mijnen on Rubbers stil.
Vurige
Koers.
Koer» vid
bedeu
77»/,
77'/,
84'/,
84'/,
6 9»/,
-
99»/,,
'JU3/,
8
-
90'/.
85
81
86'/,
43
-
80'/i6
58'/,
-
224'/,
48"/,,
48"/,
07s;,
67'/,
.24'/,
59'",,,
593/„
211
300
189»/,
226»/,
10'/.
193
42»/,
L94
44»/.
188
188
620'/,
619
525
182'/,
183
116
-
4'/,
4
111
111»/,
3'/,
10»/,
107,
93'/,
100
100
63'/,
63
185'/,
93»/,
-
S
97»/,
28»/,
28
149'/,
2'/,
149'/,
3%
100>/„
148'/-