IISEL teM's Ontakelijkteid. HTS, handel, dres: erda man n ij n Per fl. f 0.80 0.90 1.10 120 ilwijn f 0.90 1.10 isro^-- ,E. Alter irachl 269* AAG, TE WAAR- jen neskleeding. of gedeelten Verdronken. \’o. 12257. I. en ■fl De taak der Vrijzinnigen. an Ostade. in dit blad. TAMINIAU’S JAM Eerste Blad. d.e EESTE. ELST BIJ ARNHEM. id.E. ALTER i, Gouda. ea Heeren Gouda I’ Telefoon Interc. 82. Zaterdag 23 Augustus 1913. XTIs-cl-wts- exL -^d.’rrertezxtïe'blsud. voor G-o-cucLsu ezx Oxxxstxelzezx- Verschijnt dagelijks - behalve Zon- en Feestdagen. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.Telefoon Interc. 82. FEUILLETON. uni 52e Jaargang. de stad aan huis 1U IW zoo'll man kinderen naar bed, ik haar het ilrmaii Zn., Gouda Dit Nummer bestaat uit twee bladen. het dat Vrij bewerkt door AMO. i ge- be- Melnik weer rgoed. Jf w ADRES; acht 269‘ 4AG.rt FEIT IN mwy geregeld tijdig ogen ontvangen van icorten, vermakelijk- deze dan in onze ien. waarop wn de hoop nog niet verloren geven, geboden kan worden, is een krachtige organisatie door het geheele land. Die taak rust thans als eerste ver plichting op de vrijzinnigen. Wij hopen dat zij dit zullen beseffen. Aanpakken dus en wel zoo spoedig mogelijk. De leiders der concentratie zyn de eerstaangewezenen om dezen dringenden arbeid aan te vatten. Moge dit weldra blijken PRIJS VAN HET ABONNEMENT: Per kwartaal Idem franco per post. Met Geïllustreerd Zondagsblad Idem franco per post. Abonnementen worden Markt 31, bij onze Agenten. Juli 1810 verkondigde de Keizer in een Staatsstuk„Holland is met het Keizerrijk vereenigd.” Zijn onafhankelijkheid had het ver loren. Toen deden zich de besluiten van den overweldiger in alle scherpte ken nen. In de eerste plaats kan dan ge noemd worden het Continentaal stelsel waarbij het streng verboden was, en bij verschillende decreeten nog ver scherpt om koloniale waren, zooals koffie, thee, suiker en tabak van En geland te betrekken. Den Nederlander, zoo gehecht aan zyn pijp tabak, moest zich vergenoegen met boomblaren in de pijp en voor koffie werd een sur rogaat van gebrande -eikels of iets dergelijks gebruikt. In de tweede plaats kan dan genoemd worden de tiercee- seering, waarbij slechts een derde van de rente' der staatschuld werd uitbe taald, waardoor vele gods-, gasthuizen en andere instellingen van liefdadig heid en tal van personen twee derde van hun inkomen verloren. Ten derde kan dan genoemd worden de invoering der conscriptie of ver plichte loting, waarbij de bloem der Nederlandsche jongelingschap in het leger des Keizers moest’ dienen, om tot kanonspys te strekken voor de overwinningen der Fransche keurben den, oqpi ver van huis en haard dan dood te vinden. De nood was ten' toppunt gestegen. Honderden huizen werden voor afbraak verkocht, tal van buitenplaatsen werden voor een bagatel overgedaan, dienstboden werden ont slagen, paarden en rijtuigen afgeschaft. De besluiten werden tot alle gestreng heid toegepast, een leger van ambte naren dwaalde langs de kust, teneinde smokkelaars te .ontdekken, en een woord ton nadeele van den overwel diger gesproken was voldoende om in de gevangenis geworpen te worden. Alles werd verfranscht. Op do scholen moest Fransch geleerd worden, de couranten werden in het Fransoh ge drukt. Maar.als de- nood op hot hoogst is, is de redding naby. Napoleon stond in 1812 op het toppunt van zijn macht en een ieder richtte met vreeze en beven zijn blikken naar Parijs waar al lengs de luim van den despoot regeerde. Do vriendschap tusschen Napoleon en Alexander, Czaar van Rusland was verkoeld en spoedig stond een leger van 3.500.000 man, het grootste dat Europa sedert die dagen Xerxes ge zien had, gereed om naar Rusland te ze nel GWDSCHE CO IR A xt P KUS D E RAIÏV E H T E N Tl ÊN? BVan 15 gewone regels met bewijsnummerf 0.55 Elke re8el meer«0-10 V Ey drie Achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend. Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 bij vooruit- betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f0.25 per regel. Groote letters en randen naar plaatsruimte. Een stukje historie. De Fransche tijd. Nederland viert feest, het herdenkt in deze dagen zijn honderdjarige zelf standigheid, en de herinnering aan wat honderd jaar geleden is voorgevallen wordt schier in alle dorpen en steden feestelijk herdacht. Met recht kan Nederland feestvieren en in enkele woorden willen we daarvan oen over zicht geven want we dienen te weten waarom we feestvieren. Onze zeventiende eeuw, waarop we allen zoo trotsch zijn en die zooveel beroemde mannen heeft opgeleverd, was langzaam afgetakeld. De eeuw van verval, de Pruikentijd, was daarop gevolgd, een tijd waarin handel en nijverheid een treurig bestaan hadden, en deswege ook niet meer die rijke bronnen van inkomsten inbrachten. Een Fransche geest was in de men- schen doorgedrongen. Stijfheid, onna tuurlijkheid en wansmaak in kleder dracht, kunst en letteren, ja, in alles waren de kenmerken van de achttiende eeuw. In 1795 moest de Republiek der Zeven vereenigde Nederlanden plaats maken voor de Bataafsche Republiek, waarvan de grondslagen en wat verder er mede in verband stond op Fran- schen grondslag berustte en op Fran- schen geest geschied was. Een jaar te voren waren de Fran schen in ons land gekomen en werden dien ellendigen jongen. O, neen, verdedigde zijn vrouw na alles wat gij haar hebt medege deeld, niet! Hij haalde ipet een veelbeteekenen- de glimlach de schouders op. Zij heeft beloofd niet meer met hem te spreken en Gertrude houdt haar woord. Zij is van haar jeugd af eerlijk en oprecht geweest, zei Melita met een vuur ter verdediging van haar zuster als maar zelden in haar opvlamde. Nu dan loopt hij haar na; heb hem vandaag weer in het bosch ontmoet. —Lothaar, wat bedoelt ge? riep Melita, terwijl ze opvloog van de so fa, waarop zij zich had neergevleid. Niets bijzonders, antwoordde hij op een toon en met een gezicht, waar uit men alles kon opmaken. Maar zooals ik gehoord heb, is die Geor ge Eltester tot alles in staat. ’t Is slecht gezelschap, zeg ik je; hij... De deur van de kamer ging open. Kindervoetjes trippelden op don vloer gevolgd door een slanke, hleeke kin derjuffrouw. Twee meisjes van zes en vier jaar in witte kleertjes met blonde hoofdjes, frissche gezichten en groote schitterende oogen trippelden op hun ouders op het balcon af. Beate, Elfriede, zijt ge nog niet naar bed, riep de heer von Mel- De groote fout, die de heer Troel- stra in deze laatste weken beging, was, dat hij het geschikte oogenblik om toe te slaan, voorbij liet gaan. Hij liet zich de kans ontglippen, die hem wel nooit meer geboden zal worden. De vrijzinnigen dienen te beseffen, hoe in ander opzicht voor hen het geschikste oogenblik thans is gekomen. Nooit was de gelegenheid voor orga nisatie en propaganda voor hen wel licht zoo gunstig als zij thans is. De belangstelling in de politieke dagen is grooter dan ooit, overal heeft de onverschilligheid plaats gemaakt voor een opgewekt politiek leven. Waar ge komt, ge vindt den politieken toestand als hoofdschotel van het ge sprek. Zal men het nu weer aan soci alisten en clericalen overlaten de kie zers in te lichten op hunne manier en hen weer vrijelijk het wantrouwen tegen de vrijzinnigen laten zaaien Dat kan, dat mag niet. Wij dienen te zorgen, dat in dun aanstaanden win ter* th het geheele land onzerzijds een krachtige propaganda in woord en geschrift de kiezers voorlicht omtrent de houding der S. D. A. P., uiteenzet, met welke gevaren het clericalisme het land bij voortduring bedreigt, Aangepakt dus, overal de organi satie ter- hand genomen of grondig herzien. De stryd, dien wij gevoerd hebben, heeft ons met tal van districten in aanraking gebracht. Er zijn er niet weinige, waar de vrijzinnige organi satie allerbedroevendst was, Rotterdam, Schoterland, Leeuwarden, ze gingen met andere districten in de eerste plaats verloren door de droevig slechte organisatie der vrijzinnigen. Dat moet in de eerste plaats veranderen. Er moet daarnevens meerdere een heid komen zoowel in de mondelinge als de schriftelijke propaganda. Voor dit alles is het thans het ge schikte oogenblik. Nu reeds moet aan de voorbereiding worden begonnen, die de actie in den aanstaanden winter kan doen slagen. De hechtste steun, dien aan een ■vrijzinnig bewind in onze richting, 2) Zij moest zich naar u voegen, meende mijnheer von Melnik, 't Is erg genoeg, dat zij doen en laten kan, wat zij wil. Dat deed zij al, toen moeder nog leefde, antwoordde zijn vrouw. Ja, Gertrude volgt altijd eigen zin. En nooit ie haar nog iets over komen. De streek ie zeer veilig en Gertrude is overal bekend en bemind, rij zal zich verlaat hebben op de een of andere hoeve en wellicht brengt men haar thuis. Zoo troostte mevrouy Von Melnik zichzelf. Zij had een rustigen aard, haar gemak was haar veel waard, en zij liet zich daaruit niet spoedig oplagen. Iedere zoi-g, zette zij op rij, zoo lang het maar eenigszins mo- geiijk was. Misschien is zij reeds den heelen namiddag onder veilige scherming, antwoordde von 1 zeer scherp. Ik vrees dat ze ‘een afgesproken samenkomst heeft met vertrekken. Bij Smolensko en later bij Borodino, werden bloedige veldsla gen geleverd en weldra deed Napoleon zijn intocht in Moskou. De Russen staken de stad in brand en de Keizer moest terug trekken. Treuriger en ontzettender terugtocht is nimmer voorgevallen. Onbeschrijfelijk was het lijden der soldaten en na de overtocht over de Beresina loste elke orde zich op en slechts 30.000 soldaten kwamen in Frankrijk aan. De tijding van die nederlaag be reikte ook ons land en na den Vol kerenslag bij Leipzig namen de reeds in het geheim genomen plannen een vasten vorm aan. Drie voorname per sonen G. K. van Hoogendorp, Van der Duin van Maasdam en van Lim burg Stirum waren de mannen in den Haag, die het voorbeeld gaven. Op den morgen van den 17den November traden de zonen van Van Hoogendorp met Van Limburg Stirum, met de oranje cocarde op den hoed, door de straten van )den Haag, en in een oogen blik was al het oranje, dat gedurende achttien jaren op zolders en in geheime bergplaatsen had gelegen voor den dag gehaald en een ieder tooide er zich mode, terwijl de lang onderdrukte en i gesmoorde kreet „Oranje Boven” door do straten klonk. Nederland had zich vrijgemaakt. Drie dagen te vorcij had Amsterdam de Franschen verdreven. Nu moest er ook een bewindsman zijn, en dien vond men in den zo'bn van Prins Willem V die in Engeland vertoefde. Den 26den Nov. scheepte hij zich in maar reeds den 30en kwam hij eerst in Scheveningen aan. Onder een geestdrift, zooals nimmer is aan- i schouwd, ging hij naar den Haag. Het was een ware triomf en zegetocht, en bij velen kwamen de tranen in do oogen bij do gedachte dat ze nu van de Franschen verlost waren, „Oranje Boven” Leve Willem VI klonk het door de sttaten. In het volgende jaar werd de Prins te Souverein vorst uit geroepen en in het volgende jaar als Koning Willem IX gekroond, Neder land is dus een Kpninkryk geworden, en we behoeven het niet te zeggen, dat Nederland onder Koning I, Ko ning Willem II, Willem III en thans onder de regeering van Koningin Wil helmina, groot is geworden. Vrijheid van godsdienst is een ieder gewaar borgd, landbouw, nijverheid on handel zijn tot grooten bloei gekomen, en dat Nederland erkend wordt in do rij der Europeesche Staten bewijst, dat het f 1.25 L50 w 1 50 1.90 dagelijks aangenomen aan ons Bureau: ten, den Boekhandel en de Postkantoren. beloofd hier te zijn, dan zou ons het avondgebed bidden. Heeft ze je dat beloofd, en is ze toch weggebleven? En terwijl ze zich tot haar boog, voegde zij er zacht bij: Dat is toch heelemaal haar ge woonte niet, om... Breng de kinderen naar bed, gebood de hoer des huizes, terwijl hij do woorden van zijn vrouw mot een ongeduldige handbeweging afbrak. Ja, ja, gaat slapen, lievelingen en als tante Gertruda komt, zal ik ze nog bij je sturen, zei de jonge vrouw niet zonder eenige bedeesdheid en zij kuste de meisjes op de fris- Rche wangen. Ge stuurt ze toch stellig, ma. want ik blijf wakker tot ze komt. De twee kinderen zeiden ook papa goeden nacht, doch zij waren slim genoeg om aan pa’s gezicht te zien, dat er van hun afspraakje niet veel zou komen. We zullen de kindermeid niet lang meer kunnen houden, zei mijn heer von Melnik, nadat zij met de kinderen was heengegaan. Och, ze is anders zoo kwaad niet, verdedigde mevrouw haar. Mevrouw von Melnik werd niet gaarne in haar rust gestoord door verandering van dienstbodenpersoneel en deed daarom meestal, waar het kon, één oog dicht. Arti Legi“ ’b avonds adoring Kamer van de Bouwbedrijven. is Genoegen”. Ope- itelling 1913. f St. Janskerk, 7 u. I w- en Woningtoez., Onderstandscomm. met gejuich begroet^Men danste om vrijheidsboomen, mer. zong vrijheids liederen, want voortAn zou „Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap" heerschen en men hoopte dat Jiu betere tijden zonden aanbreken. Maar toen het datsen om de vrij heidsboomen gedaan was en de laatste klanken van de vrijheidsliederen weg gestorven waren, toen begreep men, dat de vriendschap met Frankrijk ons duur te staan kwam. Wel werd ons land als een zelfstandige mogendheid erkend, maar tegen betaling van Hon derd millioen gulden, benevens afstand van eenige landstreken, terwijl we bovendien een leger van 25,000 man moesten kleeden en voeden. We waren immers broeders. Als deze in behoorleken staat waren, kwamen weer andere uitgehongerde en slecht gekleede soldaten, zoodat de Nederlanders het bekende liedje zon gen Daar komen ze an, Daar komen [ze an, Ze hebben geen kousen en schoenen [weer an. De verdere lijdensgeschiedenis wil len we u sparen, maar ten duidelijk ste bleek, dat de vriendschap en de verbinding ons op zware offer kwam te staan. Napoleon, in 1804 Keizer der Fran schen geworden, achtte het zijn plicht om voor zijn broeders, vrienden en veldheeren tronen op te richten en in 1806 kreeg ons land den naam van Koninkrijk Holland Napoleons broer Lodewijk Napoleon, kwam als Koning aan het hoofd daarvan. De nieuwe vorst deed zijn best om goed zijn volk te zijn, en weldra bleek dat bij de groote ramp van Leiden in 1807toen aldaar een kruitschip in de lucht vloog, en in 1809 toen vreeselijke stormen Gelderland en Utrecht teis terden. Bij al deze onheilen kwam de koning zelf, om hulp en troost te ver- leenen. Al trachtte Lodewijk zich bij zijn volk bemind te maken, bij zijn broeder den machtigen keizer had hij het voor goed bedorven. Hij weigerde den ge dwongen krijgsdienst in te voeren, en den sluikhandel met Engeland liet hij oogluikend toe. Vandaar dat hij afstand deed van de regeering en met een pennestreek was Nederland uit de rij der Europeesche staten verdwenen, en was een wingewest een aanspoelsel der Fransche rivieren geworden. Den lOn nik en wierp een strengen, verwij tenden blik op de kinderjuffrouw. Ik begrijp niet, juffrouw, de kinderen moesten reeds een utir geleden melk gedronken hebben en... Dat hebben we ook, papa, we waren in den stal, toen de koe ge molken werd, onderbrak hem de klei ne Elfriede. En waarom gingt ge toen niet slapen? Ge weet toch, dat ik bij u kom, zoodra ge in bed zijt, zei me vrouw von Melnfk. Tante Gertruda helpt on» altijd uitkleeden en in bed leggen, ver klaarde Beate. Zij m nog niet thuis, vulde de ander aan en wij willen niet gaan sla pen, voordat tante thuis is. De kinderjuffrouw verontschuldig de zich ook, met te zeggen dat de kinderen niet naar bed wilden, zon der dat zij tante Gertrude gezien had den, en ten einde rand, was ze hier gekomen om te weten wat mevrouw verlangde. Mama, laat ons blijven, tot tan te Gertrude komt, smeekten de kleinen Mevrouw von Melnik zag beslui teloos naar haar man en dan weer naar de kinderen, maar mijnheer Keek boos en zeide tegen de juffrouw: Ge hadt den kinderen niet zoo veel moeten toegeven. Waar blijft tante Trude? vréeg de kleine Elfriede. Ze heeft stellig Gertrude bederft de kinderen te veel. Dat zal ze laten, ik wil geen last van haar hebben, van verwend, eigenzinnig meisje zooals je zuster is, onderbrak hij zijn vrouw. Moet ik van een mijner dochters zoo veel verdriet hebhen als van haar Och, was ze nu eerst maar te rug! Deheer von Melnik antwoordde hier niet op, maar zei, terwijl hij in de kamer terugtrad: - Kom, laat ons eerst maar ecus wat gaan eten. We kunnen niet lan ger op Gertrude wachten. Misschien komt vandaag oude gezegde tot zijn recht, dischgenooten, waarop men zoo lang gewacht heeft, binnenkomen, als men het wachten opgeeft en maar zonder te wachten aan tafel gaat. Zij greep den arm van haar man on liet, zieh door dezen naar haar plaats geleiden. Zij gingen door de donkere balcnnkamer naar de eetzaal waarvan de deur aanstond en een hel dere lichtstraal naar binnen wierp. Boven de tafel hing een prachtige gaskroon, welk helder licht het tafel gerei helder deed glimmen en schitte ren. Alles was degelijk on eenvoudig zooals de geheele villa trouwens bet kenteeken vertoonde en gaf blijk van uit een ruime beurs gebouwd te zijn. (Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1913 | | pagina 1