VtR6\DEKI\G VAK IIE.\ (iEHËEItlTBKAAI)
Stadsnieuws.
Tentoonstelling tïouda 1913.
Laatste Berichten.
Ome grllluslrmde Weekbladen.
Telegrafisch Weerbericht
Offlcieele~Pn.iscouraat
Kffectrn ba ndel te Amsterdani
rt\
-
Amsterdam Aand. 3 pet.
tuut *n in Indië chef van de afd.
materieel bij het Departement van
Marine te /lata viawaarn. hoofd van
het vak van uitrusting bn Rijks werf
te Amsterdam, en voerde sedert 1911
al* kapt. ter zee het bevel over Hr.
Ms. pantserschip „Evertsen* te Nieuwe-
diep. I)e kolonel ia ridder 4e kl. dei%
Militaire Willemsorde wegens zijn fer
me leiding als commandant der lan-
dingsdivisio op het eiland Floret in
1904. Hij was in 1912 lid van de toen
malige technische commissie tot het
adviaoeren omtrent verschillende vraag
stukken in zake masme-beleid.
Do gop. kolonel der artillerie N.
B o 11) o crm, Minister van Oorlog, als
jongeling bij de instructie-compagnie
te Schoonhoven in Militairen diepst
getreden, is in don Interen tijd meer
tiekend geworden door zijn brochure
en couranten-artikelen waarin hij voor
en tijdens de behandeling van de leger-
reorganisntioplannen van Minister Co-
lijn, daartegenover zijn zg. „vefdub-
belingsstelsel" verdedigde. In zijn
officiers-loopbaan was hij als la luit.
gedurende oenigen tijd werkzaam ge
steld onder de bevolen van den chof
van den generalen staf. Als kapitein
was hij 5 jaren bij don generalen staf
werkzaam, o.a. in do stelling van Am
sterdam.
Over do approviandeering van dat
centraal reduit in oorlogstijd hoeft hij
oen verhandeling geschreven. In 1905
commandeerde hij als hoofdofficier het
korps rijdende artillerie en van 1910
—1912 was hij commandant van het
2e rog. vold-artillorio hier ter slede.
In den loon van 1912 verliet kolonel
Bosboom <lon militairen dienst met
pensioen. Hij was adviseorend lid der
ljogorcommissio van 1910 en werd na
zijn pensionoering tot lid dier com
missie benoemd.
Dr. C. Defy (Minister van Water
staat) treedt voor de derde maal als
hoofd van dat Departement op. Hij
was 't eerst van 1891—1894 in het
Ministerie Piorson on hoeft nu weer
dozolfdo portefeuille in het Kabinet
Cort. van der Linden. Vóór zijn eerste
ministerschap was bij civieMngqniour
en als ziodanig bekend door de leiding
van het onderzoek betroffen do droog
making dor Zuidorzee, voor welk
vraagstuk h(j als Minister eone Staats
commissie insteldo Wier voorstellen
tot dusver nog niet in daden zyn om
gezet. Na een korten tijd lid van don
Haagschen Gemeenteraad te zijn ge
weest, waaruit dateert de motie- Ix»ly
tegen goedkeuring van straten plan non
zonder uitbreidingsplan, werd de oud-
Minister Loly onder liet Ministerio-
Knyper benoemd tot Gouverneur van
.Suriname. Na beëindiging van deze
funrtio in hot Moederland teruggo-
keord, horkroog de hoer Loly in
middels door de Technische School te
Delft benoemd tot doctor honoris causa
van do kiosrars in Gravonhago
111 zijn mandaat aid lid van den Ge-
meenloraad. Kort daarop koos de Raad
hem tot wethouder, als hoedanig by
do afdooling Openbare Werken be
hoorde. Onder zijn energiek bestuur
bracht wethouder Loly voor die ge
meente tot stand het uitbreidingsplan
(eerst dezer dogen door de afgetreden
itngooring met belangrijke besnoeiin
gen goedgekeurd); do aankoop van
uitgestrokte grondcomplexen on do
vorkoorsverbetering O.—W. on Z.~~N.
Met, het wethouderschap voreenigde hij
het lidmaatschap van de Eerste Kamer
der Sta ten-Generaal, daartoe in 1910
door do Stat. v. Friesl. benoemd op een
compromis tusaohen de linksche groe
pen, inbegrepon do sociaal-democrnti-
soho. Sedert 1908 is hij ook voorzittor
van don Mijnraad. Onder zyn arabt-
gennoten in hot nieuwo Ministerie is
dr. l^oly de meest goprononooei do libe
rale Unie man. Voor zyn wethouder
schap was hy oonige jaren voorzitter
van do vrijzinnigo kiesvoreeniging
Gravonhago". Tot 1907 was Hij
ettelijke jaren lid der Tweede Kamer
voor Amsterdam II.
Mr. M. W. F. Treub, Minister
van landbouw, Nyverheid en Handel,
verwierf na zyn promotie, ook het
radioaal van candidaat hotaris. Zyn
belangstelling in het notariaat on zyn
studiën op dit gebiod mankten hem
tot vertrouwensman dor Broederschap
van candidaat-notarisson in welke vor-
«eniging hy volo jaren het voorzitter
schap vervulde. Als lid van don Raad
en als wothoudor van financiën en
bed rijven behartigde hy een reeks van
jaren de belangen dor gemeente Am
sterdam. I>e overneming van de par
ticuliere bedrijven in handen der ge
meente in hot algemeen is zyn werk
geweest. Na zijn aftreden is hg niet
lang als hoogloeraar aan do Univer
siteit te Amstordam werkzaam geweest.
Als'een der vooraanstaande mani.en
'in de vryzinntg-democratisehe party,
wer<| ^M,ra we't"ra oen zot6' ln
Tweede Kamer aarfgeboden, waar hy
tot September a.s. voor het district
Assen zitting had. Hy trok zich vry-
wiUig uit het parlement terug op grond
van zijne van de vrijzinnige concen
tratie afwijkende meening omtrent het
Staatspensioen. In de jongste 5 jaren
was hij voorzitter van de Staatscom
missie betreffende de werkloosheid wier
rapport onlangs verschenen is; van
11109—1911 lid van den Gemeenteraad
van 'sGravenhage voor het grillige
district I. Als particulier was hij pre
sident-commissaris van de maatschap
pij tot zekerheidsstelling.
Mr. Pleyte, Minister van Kolo
niën, vroeger advocaat te Semarang
in associatie met het tegenwoordige
Kamerlid ror. Van Deventer, heeft de
reputatie var. een welsprekend pleit-
bezorger; hij is commissaris van het'
Dagblad De locomotief te Semarang
en medebestuurder of adviseur van tal
van Indische eultuurondernemingon.
Hij is voorzitter van den Raad voor
do Scheepvaart en was bij de jongste
Juni-verkiezingen voor de Tweede
Kamer candidaat van do tot de Con
centratie toegetreden V. D. party in
oen der districten van Amsterdam.
Omtrent de heeren mr. O r t en
Bortling (Financiën) gaven wij
reeds eenige bijzonderheden.
Mr. Ort werd in 1864 geboren.
De Vredesfeesten in den Haag.
In de Ridderzaal heeft gisteravond
een schitterend diner plaats gehad,
waarbij allen, die bij de opening van
het Vredespaleis tegenwoordig waren,
aanzaten. Aan dezen luisterrijken disch
weiden heildronken ingesteld door de
Ministers van Huileniandsche Zaken,
vanHinnenlandache Zaken, de beef
('arlin, gezant der Zwitsersehe sta
ten en den tnUdeu gever van het
V redespaleis 'arnegie.
Aangaande het door dezen laatste
gesprokene, schrijft de lloefijzer-eorr-
van het llbld. h«*t volgende:
lu de schitterende Ridderzaal werd
bet opeens zeer stil. Aan het hoofd
van de tafel verrees de kleine figuur
met het grip»gebaard kopje van den
Armerikanuwohen geldkoning. Hij be-
gob te spreken, tot^ dank voor wat
minister Heemskerk bad ooft een
Nederlands! h kabinet een Zoo sehoo-
non zonsondergang? tot hem ge
zegd had. En allengs stroomden de
meer achteraangozetenen naar voren
om het levende woord te hooren van
dezen too venaar met goud. Het was
gdten toost, het was zelfs geen speech,
geen redevoering; het was een ver
telling, een genoegeUjk verhaal van
een oud man, «lie een blijden levens
avond heeft en zich nu herinnert hoe
hij begon. Dat vertelde hij. Hoe hij
nooit wezenlijke drmoede had gekend.
Eli hoe hij zich als jongen reeds be-
loofd ha«l de armoede te weren van
zijn vaders eenvoudige deur, hoe hij
daarna zijn journalistieke aspiraties
ln zakelijke liet verloopen. Hoe hij
nu, uit zaken teruggetrokken, aan za
ken volstrekt niets meer deeu, iuaar
zijn rust genoot en zijn macht «m te
geven en ho«< gelukkig hij Is met het
hij mocht wel zeggen zijn Vre
despaleis. Maar wat daartusscHen lag,
het leven van wonderbaarlijk succes
tusschen den aanloop van het begin
en de rust van het eind... daarover
zweeg hij, en zoo bieef deze kleine
gestalte van een groot» figuur, na
dot» gemoedelijke leveusvertelling, al
even wonderbaarlijk, even onverklaar-
lijk als ze was. ('arnegie had gespro
ken... zoo gemoedelijk en simpel als
eoif oude visscher met wien men aan
het strand «hui praatje maakt. En toen
hii weer ging zitten, wns 't wonder
lijke aan dezen man nog grooter ge
worden.
Is dan het tnoveren met millioe-
nen niet moeilijker dan het visschen
met »w»ïi net in sec?
Den Haag heeft gisteren schuie
rend geïllumineerd.
VRIJDAG 22 AUGUSTUS.
(Slot).
De heer Dossing: Ook de Hoog-
straatbrug? Daar heeft men oen hoek
en bij drukte loopt mon daar vast, en
aan den kant van de Turfmarkt was
het boter die breedte over te nemen.
Nu or toch verbetering aangebracht
wordt, is het in het'bolang der bur-
gory om het zoo goed mogelyk te
malton. Do kosten zullen niot bedui
dend hooger worden, hoewel ik mag
zeggen, dat het door B. en W. uit
getrokken bedrag giet te hoog geno
men is.
Do Voorzitter: De meonjero
kosten van oon riool van 00 by 75
c.M. zullon, als juist is de mededoeling
van don hoer Dossing dat hot f 1 "per
M. zal verschillen, bedragen f326.-—.
Als do rfiwog in de Hoogstraat ver
broed wordt, aal er ook moer asfalt
noodig zyn. De meerdere kosten daar
van zullen bedragen f 490.— k f 500.—.
In toioal zal het voorstel van den hoor
Dossing dus f 300.— moer kosten en
zullen dus do totaal kosten worden
f,8800.—.
De' heer -Dessi ng: M. de V.
Maar als de rijweg breeder wordt,
zullen de trottoirs smeller worden.
Het maken van de trottoir» wordt dus
minder in prijs.
Het voorstel van den heer Dessing
wordt voldoende ondersteund en maakt
derhalve een onderwerp van beraad
slaging uit.
De Voorzitter: Mag ik, hoe
wel als leek, bestrijden hetgeen de
heer De.ssing heeft aangevoerd betref
fende de noodzakelijkheid «van he4 wij
der maken van het riool
Dezelfde vraag was bij r^ij gerezen
en ik heb haar ter sprake gebracht
in de Fabricago-CommissieToen is
mij gebleken, dat de vrees, dat het
riool niet groot genoeg zou zijn, niot
gekoesterd bohoeft te worden.
Wat is bet geval Het riool komt
aan het eone pind zooveel hooger te
liggen dan aan hot andere eind. Bij
elke schutting krijgen wij «laarin een
schuring, zoodat de inhoud van hot
riool spoedig genoeg zal wegspoelen,
zoodat niet, gelijk overal elders hior
ter stede noodig is waar men vlak
terrein heeft, een zoor groot riool ge
legd moot worden. Daarom is een klein
riool ontworpen.
De heer v a n E ij k M. de V.
Het riool wordt hoofdzakelijk gelegd
voor de westzijde van de Markt, maar
het is ons ook bekend dat aan 'de
andere zijde der Markt de toestand
vank zeer veel te wenschen overlaat
wat de waterloozing betreft, als er
een flinke regenbui is geweest.
Ik wil dus vragen, of het riool zoo
gemaakt wordt, dat ook dat water
aay|luiting daarop zal kunnen krijgen?
Wordt daarmede rekening gohouden?
Als men toch een riool legt, kan er
tevens rekening mede gehouden wor
den, dat later voor dit dool aanslui
ting daaraan verkregen wordt.
I)e Voorzittor: Het spreekt
van zelf, dat men steeds op dat riool
kan aansluiten.
De heer van E y k lk bedoel,
dat het riool zoo gemaakt wordt, dat
later geen verlegging of verandering
van het riool noodig is als men aan
sluiting moet maken. Deskundigen
zullen beter dan ik kunnen beoordee-
len, of het riool, zooals het nu gomaakt
wordt, ook later kan gebruikt worden
voor hot doel dat ik aangaf, zonder
dat veranderingen noodig zijn.
De V oorzitter: Hot spreekt van
zelf, er is altijd op een riool aan te
sluiton. Mon maakt, oon putje en men
heefteen gemoonschappelijken toegang.
Zoo is op elk riool oon aansluiting te
maken.
De heer van E y k Daarom vraag
ik, of er bij den aanlog van het riool
rekening kan worden gohouden met
latei e aansluitingen. I)e heer Dessing
stolt voor om hot riool grooter te ma
ken. Wanneer wy later aansluitingen
krygen. is het zeer zeker gewenseht
dat er nu daarmodo rekening gehouden
wordt en dat het riool wat grooter
wordt.
I)e hoer Nederhorst: Aan de
voorbereiding van dit voorstel heb ik
een werkzaam aandeel gehad in de
Fabricago-Commissie. Daar is ook be
sproken zelfs is or een brief over
uitgegaan dat do Hoogstraat geas
falteerd zou worden. De bedoeling dor
Commissie was om de f 2000.die
bespaard zijn door kleineren aankoop
van keion, to gebruiken voor do osfal-
toering van de Hoogstraat. Gedurende
mijn afwezigheid zijn die keien toch
gekocht en dat gold is dus niet meer
beschikbaar.
NiottegonBtaando dat ga ik toch ge
heel mode mot het voorstel v^n den
hoor van dor Roe om do Hoogstraat
te aafaltoeren.
Wij hebben 8 h 10 jaron geleden
een proef genomen met nsfalteering
van de Haven voor het gymnasium,
dio in alle opzichten voldoet. Toen
maals hob ik bewoerd en dat houd
ik nog staando dat hot goedkooper
is dan keibestrating.
De tweede aanleg, aan den andoren
l^ant van de Haven, .is niet zoo gunstig
gewoest; die is met minder overleg
uitgovoerd, maar ik meen dat de fa
brikant ook dat'nog wol in ordo zal
maken. Ik juich dus het voorstel van
den heer van dor Ree ten zeerste toe.
Wat l>etreft het voorstel van den
heer Dessing, ik ben hot met don Voor
zittor eens dat het riool niot zoo maar
ontworpen is maar dat wol degelijk
overwogen is dat oen riool van 40 bij
GO c.M. voldoende zal zyn, niet alleen
voor het hemelwater en voor do riolon,
die er op zullen aangesloten worden,
maar ook om de stoombrandspuit even
tueel van water te voorzien.
Bij elke schutting wordt het riool
schoon gespuid. Het water komt dan
in de Haven tijdelijk hooger en loopt
dan door hot riool naar de Turfmarkt.
Wij kunnen dus vorwwehten, dat hot
riool steeds schoon blijft.
Wat betreft de broedt» van de trot
toirs in do Hoogstraat, ik geloof wel,
dat zy iets smaller kannen. Ik zou
zeggen: laat de heer Dessing het aan
B. en W. overlatenzij zullen zeker
rekening houden met betgeen de heer
Dessing dienaangaande heeft aange
voerd. De trottoirs zyn inderdaad wat
breed genomen. Op de Markt heeft
men de ruimte maar in de Hoogstraat
niet.
Wat de bruggen betreft heb ik reeds
gezegd, dat het in de bedoeling ligt
om aan de bruggen te geven de rooi
lijn van de huizen.
De heer Dessing: Het blijkt, dat
llé. heer Nederhorst met mij medegaai
wat betreft de breedte van de trot
toirs in de Hoogstraat en de verbree
ding der bruggen. Hij acht echter het
riool, zooals het ontworpen is, groot
genoeg.
Do aansluiting van het riool komt
toch aan dezen kant van de sluis. Dan
heeft men wel is waar 2, 3 of 4 malen
per dag een loozing van de sluis, maar
slechts een klein gedeelte van den
grooten gang van het water zal door
het riool komen. Het zand, dat van
de straat komt, en de dikke stoffen,
dio in het riool aanwezig zijn, zullen
daardoor niet doorgespoeld worden,
ook al legde men het riool iets hoo
ger. Do afmetingen van het riool zelf
zijn te klein.
Ik wil het niet doorzetten, maar ik
geef B. en W. in overweging om voor
zichtigheidshalve het riool wat grooter
te nemen.
I)e Voorzitter: Mag ik het er
voor honden dat de hoer Dessing ziju
voorstel intrekt en zich bepaalt tot
het in overwoging govon aan B. on W.
van hetgeen hij wenscht?
De heer Dessing: M. do V. Ik
handhaaf myn vooistel voor zoover het
betreft de vergiooting van het riool
en de vorsmalling van de trottoirs in
de Hoogstraat,
De hoor M u ij 1 w ij k M. de V De
vorbreeding van de beide hier be
doelde bruggon heeft indertijd in de
Fabricage-Gommissie een ernstig punt
van overweging uitgemaakt. Oorspron
kelijk was het ook de bedoeling om
dat voor te stellon, maar als ik mij
goed herinner, dan rezen daartegen
schier onoverkomelijke bezwaren, die
de Commissie er toe gebracht hebben
op haar voornemen terug te komen.
De heer Van Itorson: Mijn ge
heugen is gelukkig nog al goed en ik
kan de heer Muijlwijk de verzekering
geven, dat in de Commissie eigenlijk
algemeen de noodzakelijkheid en de
wonschelijkheid erkend werd dat de
bruggen zoo breed zouden worden ge
maakt als de aansluitondo straten.
De heer M u ij l w ij k Het lag mij
bij, dat er zeer ernstige bezwaren tegon
geopperd waren.
Do Voorzitter: Ik kan alleen
mededeelen, dat in de door mij voor-
gozeten vergadering dor Oommissie,
waar behandeld werd do vorbreeding
van de brug van den Langen Tiende-
weg, besloten is voor te stellen die
brug te verbroeden op do volle breedte
van do straat.
De heer Van Itorson: Er zijn
inderdaad geen bezwaren geopperd
tegen de verbreeding der bruggen.
Wol is ter sprake gebracht in verband
daarmede do quaestie van hot dempen
van de Turfmarkt en toon is er ook op
gewezen dat bij dom pon de heelo brug
zou komen to vervallen. De hoor Muyl-
wijk vergist zich.
De heer M u ij 1 w ij k lk wil hot
gewonnen geven.
I)o asfalteering van de Hoogstraat
is steeds mijn lievelingsdenkbeeld ge
weest. lk wil echter do vraag stellen,
of wij bij de groot» kosten dio de asfal-
leering medebrengt ook nog niet reke
ning moeten houden, met do ernstige
stremming in het verkeer aldaar als
gevolg van dat werk Men vergete
niet, dat alle waterleidingbuizen, gas
buizen, electrische en tolofoongeleidin-
gon verlegd moeten worden en dubbel
mooton komen aan beide zijden in de
trottoirs. Wij mogen ons dus wel eens
de vraag stellen zal do stremming
van hot verkeer aldaar niet zoo ern
stig zijn, dat wij de zaak nog eens moe
ten uitstellen?
De Voorzitter: - Daarop kan ik
antwoorden, dat do stremming van
h« Vorkoor oen quaestie is om het
zeer larlg te nemen van misschien
oen week. Dan is men er ook van af.
Ik meen, dat dit oon bezwaar is, dat
wij niet zoo zwaar behoeven te laten
wogen. Het is iets tijdelijks. Boven
dien kan het verboer worden afge
leid naar do Zeugstraat en langs do
Markt.
De heer Van der Roe: M. de VI
Ik wil vragen of het wol juist is dat
bij aanneming van mijn voorstel het
door B. en W. aangevraagd bedrag
verhoogd moet worden met f 2500.
Nu heb ik uit den mond Van den
Wethouder vernomen, dat tegenwoor
dig het asfaltoeren niet duurder is dan
keien
De hoer Nederhorst: Op deh
duur, wat ,het onderhoud betreft.
De heer Van der Ree: Dan heb
ik n verkeerd verstaan.
Ik wil er dan op wijzen, dat de keiea
die nu in de Hoogstraat liggen, nog
tamelijk goed zijn en dns ook nog
eenig kapitaal vertegenwoordigen. Nu
weet ik op het oogenblik, hoeveel dat
bedrag zal zijn; het kan misschien
f 1000.— of f 1200.- zijn. Nu meen
ik, dat die f2500.— te verminderen
zijn met die f 1000.of f 1200,—.
De Voorzitter: Ik antwo^j
den heer van der Ree, dat daarnuMa
tyel degelijk reeds rekening gehou
den is.
De kosten van osfalteeren bedragen
ongeveer f7.— per Ml; de waarde
der keiein is aangenomen op f3ü0 a
f4.per M2. Het verschil «laartns-
schen is een van de onderdeelen van
de f2500.Anders zonden wij erin
het geheel niet komen. Wanneer wij
alleen rekening hielden met de f 7.—
die het aafaltoeren'kost, dan zouden
wij daarmede bijna alleen reeds aan de
f2500.komen.
De beraadslaging wordt gesloten.
Het amendement van den heer Des
sing komt in stemming en wordt ver
worpen met 9 tegen 6 steramen.
Tegen hebben gestemd de heeren
Nederhorst, Prince, Knuttel, van der
Ree, van Iterson, de Jong. van der
Torren, Herman en van Eijk.
Voor hebben gestemd de heeren
Broekhuizen, van de Velde, Muijlwijk?
Dessing en Kolijn.
Hot amendement van den heer van
der Ree komt in stemming en wordt
met olgemeene (14) stemmen aange
nomen.
Het gewijzigd voorstel van B. on
'W. wordt zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
Aan de orde
Het voorstel tot aankoop van een
poort aan de Turfmarkt.
I)e beraadslaging wordt geopend.
De heer II e r m a n M. de V.Ik
wensch te vragen, of B. on W. de
zokerhoid hebben, dat de heer Hornes
eigenaar van de hiorbodoeldo poort is.
Ik heb dezor dagen bij mij gehad
ra^j. Verheul, die een kruidenierswin
kel in de buurt daar heeft en die ver
klaarde mij, dat zij voor die poort
belasting betaalt en dat het haar eigen
dom is. In hare brieven van eigendom
komt ook hetzelfde kadastrale nummer
voor, 641.
Ik heb or dan ook met den heer
Hornes over gesproken en die ver-
klaardo mij, dat hij zich niet bewust
was dat hij de eigenaar was cn dat
hij daarvoor »ooit belasting hnd be
taald.
Ik wil dus vragen, of hot niet wen-
schelijk ware dat oonige information
in deze worden ingewonnen alvorens
wij met mot do behandeling van deze
aangelegenheid voortgaan.
Do Voorzitter: lk kan mede
deelen, dat ook in de Fabricage-Com-
missie deze zaak besproken is. Uit
drukkelijk is vooropgesteld, dat do ge-
moente niet zou koopen de poort manr
do rechten, wclkp de heer Hornes
daarop kan uitoefenen. De hoer Hornes
is volgens het kadaster mot onbekende
consorten eigenaar. Do gemoent» hoeft
niet noodig don volstrekten oigendom,
den oenigen en uitsluitenden eigen-*»
dom van do poort, maar zij hoeft
alleen bohoeft» aan beschikking over
de poort, over recKton op de poort.
Die rechten biedt do heer Hornes aan
en die rechten stellen B. en W. voor
om over te nomen. B. en W. spreken
niet van don aankoop van den eigen
dom.
De hoer Herman: Maar hoe
komt heb dan, dat Mej. Verheul de
belasting betaalt?
Do Voorzitter: Op het ka
daster staat hot ten name van den
hoer Hornes, die ook de grondbelas
ting betaalt.
Wij stollen slechts voor om over te
nomen d» rechten, dio do heer Hornes
kan doen golden. liet is ons onbekend,
wie de consorten van den hoor Hornes
zyn hot is ons niet te doen om don
volstrekten oigendom van de poort
dat laat de gemeente koud.
De heer Herman: Hot is toch
oen feit, dat Mej. Verheul de belasting
betaalt. Ik heb haar belastingbiljet
hier bij mij. Do hoor Hornes vertelde
mij, dat hij geen belasting voor de
poort betanlt.
De Voorzitter: De qnaestie
schijnt deze te zijn, dat de juffrouw
bevreesd is, dat onbevoegden een rijks
daalder krijgen. Daarom gaat het niet.
Wij willen den heer Hornes schade
loosstellen voor do rechten, die hij kan
uitoefenen. Hot is zoo vaag mogelyk
uitgedrukt.
Do beraadslaging wordt gesloten en
het voorstel van B. on W. zonder
hoofdelyke stemming aangenomen.
Aan de orde:
Het voorstel tot wijziging der ge-
moento-begrooting voor 1913, in ver
band met verbouwingen aan de lagere
scholen.
Wordt zonder beraadslaging en zon
der hoofdelyke stemming aangenomen
Aan de orde:
Htt voorstel tot het aangaan van
eene geldleening.
De beraadslaging wordt geopend
De Voorzitter: In verband
met de beslissing, welke zoo even ge
nomen is, zal deze geldleoning f2500.—
hooger moeten gesteld worden. Om
een rond bedrag te nemen zal het
bedrag in plaats van f 296000.wor
den f 300000.-.
In dezen zin wijzigen B. en W. hun
voorstel.
De heer Knuttel: In principe
kan ik m ij geheel vereenigen met het
voorstel van B. en W. tot het aangaan
van deze geldleening. Alleen zou ik
eenige kleine wijzigingen alsnog, zien
aangebracht.
Mij is hedon ter oore gekomen, dat
de gemeente hoogstwaarschijnlijk bin
nen zeer korten tyd, binnen enkele
dagen, een ander voorstel zal bereiken
van eon zeer bekende kassiersflrma
om op voordeelige wijzo aan de ge
meente geld te verschaffen. Met het
oog daarop wil ik voorstellen om in
de eerste alinea van II van het voor
stel te doen vervallen de woorden
„met de Rijkspostspaarbank" en in
plaats van „een koers van 99 pCt.''
te lezen „een koers van ten minste
99 pCt,".
Ten einde nu B. en W. in de ge
legenheid te stellen om, wanneer een
aannemelijk aanbod gedaan wordt, in
plaats van met de Rijkspostspaarbank
met die kassiersfirma de leening af te
sluiton, stel ik tevens voor om als
laatste alinea aan het ontwerpbesluit
toe te voegen: „B. en W. worden ge
machtigd het noodigo te verrichten
A voor hut afsluiten van deze loening."
Voor]het geval, dat de onderhande
lingen met de kassiersfirraa mochten
of^pringpn, zullen B. en W. hierdoor
in (lrr^logenheid gesteld worden de
looning to sluiten bij de Rykspost-
spaarbank.
Het amendement'van den heer Knut
tel wordt voldoende ondersteund en
maakt, derhalve een fcjiderwerp van
beraadslaging uit.
De Voorzittor; In verband mot
de beslissing, die zoo even is gevallen,
zal hot bedrag, dat geleend wordt voor
openbare werken, de f 60000.nade
ren. Ik vrees, dat Ged. Staten zullon
verlangen in .dit geval oen aflossing
in ongeveer 80 jaren, zoodat de af
lossing niet kan blijven f 1500.— maar
moot wordon f 2000.Ter voorko
ming van o vent ueelo moeilijkheden mot
Ged. Staten zou ik dus in ovorweging
willen geven do aflossing wat betreft
het aandeol dor gemoonte te stellen
op f2000.per jaar,
B. on W. stellen derhalve voor om
het bedrag der looning te bepalen op
f 300000.— en om do aflossing te doen
bodragen in 1914 f 2000.—- en in de
volgende jaren telkens f 500.— meer
dan in liet voorstel van B. en W. is
aangegeven. Jn verband ook daar-
medo zoude» kunnen vervallen de
coupures van f 500.
De beraadslaging wordt gesloten en
het amendement van den hoor Knuttel
wordt -zonder hoofdelijke stemming
aangenomen.
liet gewyzigd voorstel van B.
W. wordt zonder hoofdelijke stemming
aangenomon.
Aan de orde:
Het voorstel tot hot verloenon van
steun aan do voroeniging „liet Volks
belang te Gouda1» tot stichting van
ftrbeidorswoningon.
De hoer N o d o r h o r s tM. do
V.Dit punt betreft een belangrijke
zaak voor de gemoento en aangooien
de vorgndering zoo incompleet is
er ontbreken 5 leden zou ik willen
voorstellon dit punt uit to stellen tot
de eerstvolgende vergadering.
Do motie van den hoer Nederhorst
wordt voldoende ondorstonnd on\naakt
mitsdien eon ondojrtverp van beraad
slaging uitt^
De hoof' van der Roe: M. de
V.! Ik/voreenig mij gaarno met de
motie van don heer Nederhorst, aan
gezien ik in deze vergadering mis mijn
me<te-commissaris don heer Jongen-
burger.
De hoer M u ij 1 w ij k M. do V.
Ik vind het motief van den heor
van der Ree wel eigonaardig. De heer
Jongenburger is hier geen commis
saris. Ik vind, wij moeten het niet om
den hoer Jongenburger uitstellen. Er
zyn meer heeren afwezig. Of de heer
Jongonburger commissaris is of niet,
daarmede hebben wij niets te maken.
Het is best mogelijk, dat do heor Jon
genburger iniit omdat hij commissaris
is, wegblijft. Laten wij dit dus niot
als iqotief laten gelden.
Het is jammer, dat de* heer Neder
horst met dit voorstel tot uitstel ge
komen is. De zaak loopt reeds zoo lang
en de hnizennood is zoo groot. Wij
moeten er meer stoom achter zelfen.
Noodgedrongen zullen wij het voorstel
van dei* hoer Nederhorst moeten aan
nemen, maar laten wy in geen geval
namen noemen. Dat heeft er niets
mede 'te maken.
Do heer Dessing: Ook ik be
treur het, dat weder uitstel gevraagd
wordt. Ik weet, dat er vijf leden af
wezig zijn, die hun meening omtrent
deze belangrijke zaak to kennen kun
nen geven, maar van uitstel komt
afstel.
Er zijn zeer volo bouwers, die op
een beslissing van den Raad in deze
wachten, die willen vleten, of er al
dan al niet gebonwd wordt. Ik kan de
verzekering geven dat, als deze zaak
niet oenigen tijd reeds aan de ordo
was geweest, er waarschijnlijk reeds
4050 huizen in de gemeenten zouden
b'ygebouwd zijn, in weerwil, dat er
geen huizennood is. In elk geval zijn
er bouwers, die hun bestaan in de htti-
zenbouwerij vinden en die nu gedwon
gen zijn er mede te wachten.
Ik zou das gaarne zien, dat deze
zaak heden tot oen beslissing gebracht
werd.
De heer Hoeder horst: lk ben
het met den heer Muijlwijk eens dat
defzaak reeds veel te lang duurt. Ik vind
echter de zaak van zoo groot gewicht
hot gaat om 4 ton dat bn haro
behandeling de Raad zoo voltallig
mogelijk moet zijn. Ik stel er prys op
do adviezen van de afwezigen dien
aangaande te vernemen.
De hoer Van der Re«M. de V!
Den heer Muijlwijk wil ik antwoorden,
dat ik niet de minste kwade bedoeling
heb gehad met den naam van don heer
Jongenburger te noemen.
Men weet waarschijnlijk, dat de heer
Jongenburger ook commissaris is van
de vereeniging en nu is het toch niet
erg, wanneer ik ter ondersteuning van
een voorstel om de behandoling dezer
aangelegenheid uit te stellen, zeg: ik
kan mij daarmede voroenigon, want ik
mis oen van de commissarissen hier.
Ik geloof niot, dat daarin zoovoel
kwaad zit.
Mon vergete niet, de hoer Jongen
burger is zoo goed op do hoogte van
alles hij heeft allo vergaderingen me
degemaakt en hoeft de zaak mede go-
heel voorbereid.
Ik geloof dus, dat het van belang
hoe do opinie van den heer Jon
gonburger ook "zij dat hij aanwezig
is bij de behandeling van deze zaak on
daarom heb ik gedacht dit even jn hot
midden te moeten brengen. Ik had er
niet de minste kwade bedoeling mede.
De beraadslaging wordt gesloten.
Do motie van den heer Nederhorst
komt in stemming en wordt met 9
togen 6 stemmen aangenomen.
Voor hebben gestemd de hoeren
Nederhorst, Prince, Knuttel, van der.
Ree, van Iterson, de Jong, van der
Torren, Herman en van Eiik.
Tegen hebben gestemd do hoeren
Broekhuizen, van do Velde, Muijlwijk,
Dessing on Kolijn.
De Voorzitter: Do behande
ling van dit punt der agenda is dus
uitgesteld.
Niets meor aan de orde zijnde wordt
de vergadering door den Voorzittor
gesloten.
Vermeulen, hebben gisteravond een
reisje gemaakt per extra booten naar
de Tentoonstelling te Gouda. Het uit
stapje werd hun aangeboden door de
patroons.
Stolwijk, Bij de gisteren gehouden
aanbesteding van den bouw van 5en
woonhuis voor den heer D. Kroon te
Stolwijk, was laagste inschrijver J,
Baas aldaar. Bouwkundige was de hoer
P. D. Stuurman te Waddinxveen.
De stemming ter verkiezing van
een Dijkgraaf' van den Polder Bloe-
mendaal ter vervulling der vacature,
ontstaan door het overlijden van den
heor K. Jonkheid, zei plaats hebben
te Gouda, in het café .Het Schaak
bord" op 15 September van des mor
gens 911 uur.
Nieuwerkerk a tl IJaitel. l)o
onafbankelijkhoidufeesten zullen alhier
gehouden wordon op 3 en 4 September.
De eer»te feestdag zal geopend wor
den met een optocht van 460 school
kinderen gezeten in onVevoer^50 wa
gens. Mot muziek zal jle stoet door
het dorp trekken waar/a de kinderen
op de school onthaald/worden, 's Na
middags kinderspelen fop hot feestter
rein, ringrijden op fiotsen voor dames
en hoeren om fraaie ppjzen, wedstrijd
van versierde fietsep, eveneens om
prijzen.
Den geheelen dagf zal van wege de
afdeeling Volksweerbaarheid schiet
wedstrijd wordon gehouden.
De tweede dag voormiddags histo-
rischo optocht. Intocht van Frederik
Hendrik in 's Hertogenbosch in 1629.
In do stoet zullon zich bevinden praal
wagens voorstellende de 11 provinciën
enz. Allegorische optocht waarin do
verschillende bedrijven, 't Geheel zal
opgeluisterd worden door muziek en
zang.
's Namiddags nog ringrijden optil
buryX voetbalwedstrijd en beide avon
den bioscoop.
GOUDA, 29 Augustus 1913.
Wethouder Nederhorst.
Naar wij uit goede bron vernomen,
zal do heer II. J. Nodorhorst 8r. die
als Wethouder dezer gomoente aftroedt,
zich zeer waarschijnlijk niet voor oen
herbenoeming boschikbaar stollen.
Door do politie is aangehouden een
man dio noig een dag hechtenis moet
(^ïdergarln. De aangehoudene is naar
hot Huis van Bewaring to Rotterdam
overgebracht.
Do Directeur van het Post- en Tele
graafkantoor te Gouda brengt ter ken
nis dat op 1 September a.s. bij ge
legenheid der viering van den ver
jaardag van II. M. do Koningin, niet
zullon plaats hebben do 4e» en 5e
brievenpost en de 3o pnkketpostbe-
stelling; terwijl de laatste lichting der
brjbriovenbnssen niet zal geschieden.
Boskoop. Door de gemeentepolitie
is proces-verbaal opgemaakt togen drie
ïorsonon wegens diefstal vuil appelen
>y W. Mosman, boomkwoeker alhier.
- By do politio is aangifte gedaan
dat ten nadeelo van E. Dwarshuis uit
zijn jas welke hing in een loods op
de kweckorij van den heer M. Frissef,
op welke kweekerij hij werkzaam was,
zijn poi-temonnaie, welke ongeveer f3
inhield, is ontvreemd. Door de politie
wordt een onderzoek ingesteld.
WmUUnxveetu Door het personeel
der firma Modderkolk A Dijs, meubel
fabrikanten, en dat der N. V. Wad-
dinxveensche kurkwarenfabriek v/h L.
I) e inzendingen.
11.
Do Koninklijke S11' a r i n p
Kaarsenfabriek Gouda heeft
op deze tentoonstelling oen zeer in
tereasuiiten stuud iiigcuoinen van bo
langrijken omvang, ynufdoor ze van
de geheele tentooiiKtefling fce| hol
„plèce de miliep" kan worden ge
iioernd. Da dim-tie heeft op dezen
stand geëxposeerd hot bedrijf der kaar-
Honfabricago. *!n werking.
Een kaars lijkt ftoo'u eenvoudig
artikel. Een ieder gebruikt het en
doet zulks zonder zeifs te vermoeden,
welk oen reusachtig proces de grond
stoffen, die voor do fabricage uooiiig
izijn, moeten ondergaan, aleer de
kaars voor den verkoop gereed is.
Dit geheele proces nu wordt op stand
Ino. 21 aan het publiek getoond. In
dien wij in 't kort de opeenvolgende
bewerkingen nagaan, dan vermelden
wij allereerst dan de ruwe grondstof
fen voor de kuaixenfabricage bestaan
«it palmolie en talk, uit welke beide
door chemische horeidjug voortkomen
het verzeepte of ontlede vet, waaruit
door verdere bewerking het gedistil
leerd vet ontstaat, dat reeds doet zien
hoe uit de ruwe vetten de bekende
witte stearine wordt verkregen. Naast
do hier genoemde vetten wordt geëx
poseerd ruwe glycerine, «lfe door ver
zeeping van de vetzuren wordt ge
scheiden. Daarnuast zijn geplaatst de
producten van de verdere bewerkiug
a.1. oleïno en stearine in de vel
schillende stadia die se moeten door-
loopou.
In de verschillende geëxposeerde
kaarsengietrnacbines wordt getoond,
hoe uit de stearine de een wereldre
putatie genietende Goiida-kaarsen wor
den gegoten. Daarna komen ze in de
rogneuse, een machine, die eveneens
in werking is, waarin de kaarsen op
de geweusehte lengte worden afgo-
suedeu.
Een juist beeld van de groot» nauw
keurigheid dezer fabriek wordt gege
ven door de meisjes die het juiste ge-
wieht der kaarsen na het afsnijden
controleeren.
Een aparte expositie toont tutu, dat
een belangrijk onderdeel der kaarsen
nl. de kaursenpit, een artikel is, dat
veel zorg vereiwebt en veel verschei
denheid biedt.
Een groot deel van dozen stand
wordt in beslag genomen door een
belangrijk - gedeelte der fabriek nl.de
fabricage van nacht- thee- en sche
merlichten, welke in de verschillende
stadia van 'bewerking worden gfi-
toond. Aan de v»?rpakklng wordt, zon
al* op dezen stand is te. zien, veel
zorg besteed. Daarbij wordt gebruik
gemaakt van een etiicetteermachinc
waardoor het mogelijk ia het opplak
ken der etiketten verbazend snel te
doen geschieden.
Alle afgewerkte producten der kaar
senfabriek zijn in een zeer frisaie vi
trine, welke midden op den stand is
geplaatst, tentoongesteld. l>aar ziet
men eerst welk een groote verschei
denheid van kaarsen in «ion handel
zijn en voor allerlei doeleinden wor-g
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmirnrnrn
den gebezigd; daar zijn ook de fraaie
koperen theelichtje* en lampjes, wel
ke door deze fabriek worden gele
verd. Bet gedeelte der vitrine, waarin
de artikelen in exportverpakking ziji
geëxposeerd, doet zien welk een ui
terste zorg wordt besteed voor de
verzending van kaarseu. glycerine en
andere producten naar de verre stre
ken. waar de fabriefe hare handels-
rclatiën heeft. Voor hen, die het nog
niet wisten toont deze stand aan dat
de Kon. .Stearine Kaarsenfabriek Gou
da een wereldondernemmg is.
De firma T. f\ V i r u I y Co.
Stoomzeepziederij ,,de liamer heeft
op oen kostbaar ingerichten stand ha
re producten geëxposeerd. In een
fraai paviljoen, -tijl Louis XVI, zijn
door een duidelijke plaatsing de grond
stof en de daaruit verwerkte artike
len aangegeven. De grondstof van de
zeepfabricage is de lijnolie, welk
wordt bereid uit lijnzand. mede op
dezen stand aanwezig. Hij deze berei
ding blijven er nog stoffen over, wel
ke worden verwerkt tot lijnkoeken,
het bekende veevoeder. Uit de lijn
olie w orden langs ehfimisehen weg
verkregen de zachte zeepen, welke
in de gemaakte soorten groen, geel
en glycerine zijn geëxposeerd. Dit
zijn de bekende artikelen, die alge
meen worden gebruikt.
Een ander artikel van deze fabriek
i« het zeeppoeder. Daarvoor worden
gebruikt oliezuren, welke na bewer
king geven groote zccpplnten, waar
van kleine modellen op den stand
aanwezig zijn. Deze zeepplaten wor
don eerst machinaal gebroken ey
daarna gemalen tot poedervorm. De-
zo zeeppoeder wordt ook in verschil
lende soorten gemaakt, voor verschil
lende doeleinden. Voor bleekerljeu hv.
worden vervaardigd 8a v on ine en nog
een drietal andere soorten. De gewo
ne poorten worden verpakt in pak
je»'* van verschillende kleuren, die
voor de hleekerij in balen. De zaeh-
te zcepoit worden geleverd iti vaten,
in blikflisten en fusten van gegalva
niseerd ijzer, welke alle op dezen
stand worden getoond.
Ten bewijze van de waarde van
het fabrikaat is in een vitrine fraai
linnengoed geëxposeerd, hetwelk met
Viruly's producten is gewassehen
door de firma l'eeters, wasscherij
„Het Wapen van Amsterdam".
Verweiden wij ten slotte dat deze
stand is versierd met een zeer mooie
lamhrizeering, dat de reclame schil
derijen der fabriek daar mede een
plaatsje hebben gevonden en dat el
ke bezoekster een pakje zeeppoeder
wordt aangeboden.
De Internationale Landbonw-
Tentoonsteliing.
Hedenmiddag is to Hohoveningen,
in tegenwoordigheid van de Konin
gin on don Prim do International»
Landbouwtentoonstelling geopend.
Jhr. Mr. G. Ruys do Boeren brook,
2e Voorzitter van de Kon. Landhouw-
voreeniging sprak oen redo uit, waarin
hij huldo bracht aan don Prins, omdat
deze hot initiatief tot, dozo tentoonstel
ling had genomen.
Na hom sprak Minister Treub en
beide redevoeringen worden door ap
plaus gevolgd.
Vervolgens sprak do Prins, die de
tentoonstelling voor goopond ver
klaarde.
Do vorstelijke personen maakten
daarop een rondgang over het tentoon
stellingsterrein.
Hawker.
Tijdens een groot» rondvlucht in
Engoiand is de vliegenier Hawker nabij
Dublin gevallen.
Hij en zijn passagiers violèui van tien
hoogte van 100 M. Hawker is gewond
aan hoofd on armen.
Het nieuwo Kabinet.
Do niouwe ministers zijn met ingang
van heden benoemd en hebben heden
ochtend tusschen half negen en negon
uur in ambtscostuum don eed nfgelogd
in handen van II. M. do Koningin op
het Huis ton Bosch.
De minister van oorlog, do heer
Bosboom was in do tenue van don
hom eergisteren verleenden rang van
Generanl-Majoor, do nieuwbenoemde
minister van Koloniën, Mr. Ployto
verscheen in het Gahe-oostuum van
rechterlijk ambtenaar als President van
den Scheepvaartraad.
Op verschillende uren van den dag
name» do ministers do portefeuilles
over uit handen van hunne ambts
voorgangers.
Het Leren hoeft als voorplaat hot
Vredespaleis en de stichter van het
Vredespaleis Andrew Carnegie, verder
het Wereldcongres van den Vrode.
Do te waterlating van hot dubbel-
schroefstoomsehip Prins dor Neder
landen door Mej. Jonehoër. Do onaf-
hankelijkheidsfecsten te Zeist, Soest
n Loenen, het duinwaterfeest te Slo
ten, het portret van Ernest F. F. Dou*
wes Dekker en het Indiërs-Comité,
romanbijvoegsel, het leven in carica-
tuur, varia'*, enz.
van het Koninklijk Moteriologisch
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 768.0 te
Horta, laagste stand 756.6 te Cler
mont.
Verwachting tot den volgenden dag
Zwakke tot matige veranderlijke
wind, toenemende bewolking waar
schijnlijk hier en daar regen of on
weer, zelfde tempera hi tl r.
VAN ï>4.N
29 AOO.
smoiMimtra.
Nod. Cert, Werkelijke,
Koer» van
Melt
Schuld 3 pct-.j
Oostenr. Belastingvrije
Kronenronto 4 pet.
Port. Obl. 3do Sorioj
Amort. Schuld 3 pet.
Russische Obl. 1906
A5 pet.
Id. Obl. (Gr. Russische
Snw.mü) 1898 4 pet
Hd. Obl. (Nicolai Spoor
weg) 1867-69 4 pet,
ld. Obligatie 6o Emis-
«ie 4 pot.
Japan. Obl. 1899 4 jict.
Mexico Afl Binnenland
Obl. 5 pctl
Brazilië Funding I/uv
^ning 5 pet.
Obl. 1889 4 petJ
Vonozuloa Dipl. Schuld
1906 3 pet.
Ilank en rrcdiet-lnstfl
llngen.
|Fod. Bankaandeelen
Industr. Onécrne minim
American Car A Foun
dry Corap. O. v. A
Id. Smelting A Refining
Co. Cert. v. Aand.
Anglo American Tele-
Igraph Cy. Cert. v. A.
H. Steel Corp. Cort.
77'
61'/,
61»/,
100
09%
86»/,
90»/,
90",
84»/.,,
80%
38'/,
28%
11X1
78%
103%
78
56'
116
48'/, *6V,
67'/J 67*/
24
04 i 64
Gew. Aand,
Kul. Predict Install, cm
('ultnur Ondernemingen
Handelsver. „Amster
dam" Aand.
Jav. Cultuur My. Aand,
Ned. Hanciol-My.C.v.A.
Wijnbouw KIJcii.
Kotahoon" Mijnbouw
AMy. Gew. Aand.
Hedjang Lebong, Mijn-
bouw Mij. Aand.
Groat Cobar Aand.
PrtroleunHIndcrn.
DordschoPetroleum In
dustrie Mij. Gew. A.
Kon. Neil. Mij. tot Expl.
■v. Petr, Bronn.C.v.A.
Shell" The Transp. A
Trad Cy. C. v. G. A,
Scheepvaart 91 Urn.
Nod.Am. Stoomvaart"
Mij. Aand.
Stoomvaart-Mij. „Zee
land" Proferent» A.
Int. Mercantile Marine
Cy. afgest. Prof. A.
Tabak-Ondernemingen.
Bind joy Tabak Mij. A.
Diversen.
Max wol Land Gpant
Cert, v, Aand.
Porn vian Corporation
Um. Cert. v. Aand,
Mpourwegen.
lloll. IJzeren Spoor-
wogmij. Aand.
Mij. t. Expl. v. Staat*-
spoorwegon Aand.
Zuid-Italiaan. Hpwmij.
Serie A-H Obl. 3 pot.
Warschau-Weenon
Spoorweguwj. Aand
dito dito Act. do Joniss.
Amerika. Atchison Alg.
Ilypb. Obl. 4 pet.
Erie Spoorweg-Mij.
Gew. Aand.
Union Pacific Railroad
Cv, Cert. v. gew. A
Wabash Gew. Aand.
Premieleeningen.
Hongarije. Tyeiss-lfo-
gulirnngs-Ges. 4 pet.
GELDKOERS.
Prolongatio 43/* pOt.
Amerikanen vast, Mijnen vast, Rub
bers stil, Petroleum vast, Tabakken
kalm, Culturen stil, Nat. en Buitoni.'
Staatsfondsen weinig varieerend.
218'/,
237
189%
15
159%
45%
186
6447,
625
•2907,
116
107
8
10'/,
89»/,
98'/,,
01
185'/,
03'/,
98»/,
29'/,
163V,
110'/,
148/