Ki
Zatmtag 13 September 1013.
k Gouda.
1913.
Verdronkeii.
„Gouda”
2.
■LAND”
52e Jaargang.
Nó. 12274.
bedrijf der
La.1313
ksrx
V
1/
in dit blad.
PEUK.
mervser
ihhikkkk.
r
iwater.
FEUILLETON
'Watte doen
De heer Van Wijnbergen
aan het woord.
Telefoon Interc. 82.
KENTERING.
Eerste Blad.
staat
TAMINIAU’S
JAM
de EESTE.
ELST BIJ ARNHEM.
XTie'WW-s- ^.cL"vexte»-tieTolSLd. voor Groixd-et ®zx Oaaa.strelE:ezx-
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Uitgever» A. BRIKKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82.
4
In
wezen er reeds vroeger op,
had
go-
jman Zn., Goads.
""J
obouwencomplex
RIJF,
werking.
Tilburg.
E LON JE Jr.,
loud..
JTfc,
voedingswaarde
Medaille*.
van
de
tljn
daar
ions bevatten
5 e.M.’
l.’sOOOL
i slechts
at. p. *tuk.
velke niet voor-
venstaanil merk.
krljgbur.
EN, Amsterdam.
Vrij bewerkt door AMO.
Over
Kamer
gen
het lievelingsplekje
het
ik
UUv voor i
had bereikt,
eert
Kaussei
Alleen
Diet bel.
.m., PUttewogscha
trijÉ TEolns.
•ein,9 u., schietwed-
licht.
ein, 12 uur, huish.
)lympia”.
v- en Woningtoex.,
Onderstandscomm-
Verschrikkelijk einde aan zou ma
ken, indien juffrouw von Kaussei bij
x.- ...-.a. J-a l!_ jjet:
algemeen mannen- en vrouwenkies
recht in hun program zullen opnemen.
Het sterkst bewijs van kentering
lijkt ons evenwel het optreden van
monseigneur dr. Alexander
G i e s t r e n o, pauselijk prelaat en lid
van het Hongaarsche parlement, voor
de Vereeniging voor Vrouwenkies
recht.
Juist als katholiek geestelijke acht
dr. G i e 81 r e n o het zyn plicht de
vrouw te steunen in den strijd tegen
hare onderdrukking. In de redevoe
ringen, die hij te Amsterdam en in
Den Haag hield, weerlegde hij met
treffende argumenten de bezwaren,
die onze lezers bij herhaling in cle-
ricale bladen hebben aangetroffen.
Het lijkt ons niet zopder beteekenis,
dat juist thans in ons land invloedrijke
katholieke stemmen zich ten gunste
van het vrouwenkiesrecht verheffen.
Rome heeft steeds een zeer opmer
kelijk aanpassingsvermogen getoond.
Van het gedrocht met het waterhoofd,
dat huismanskiesrecht heet, hebben
massa’s katholieken reeds meer dan
genoeg. Dat meerderen zich beijveren
hun partij ook voor het vrouwenkies
recht te winnen, is niet zonder be-
teekenis. Men kan zich daarover slechts
verheugen. Juist daardoor zullen de
oogen van velen opengaan, hoe hol
en zinledig de zalvende driestarretjes
zijn, waarmede de Kanaalstraat do
noodige hervormingen voortdurend
tracht tegen te gaan.
In „De Maasbode14 wydt do heer
baron Van Wynborgen, het katholieke
Kamerlid voor Eist, een artikel aan het
nieuw opgetredon kabinet. Do hoor
Van Wijnbergen heeft het over de hou
ding, die de rechterzijde als oppositie
heeft aan te nemen. Wij vernemen
van hom de verzekering, die clericale
bladen zoo vaak al hebben laten hoo-
ren, dat n.l. rechts loyale oppositie
zal voeren. Het is wel merkwaardig
dat de hoeren het zoo dringend noodig
vinden telkens weer die verklaring af
to leggen. Waarschijnlijk heeft de be-
nedeppeilscho journalistiek van oen
„Neflylrfhder14 en meerdere coalitie-
bladen hen tot het inzicht gebracht, dat
hTit volk de broeders tot alles in staat
zou achten, gezien de wijze, waarop
mr. Lohman’s blad de meest hoog
staande mannon der linkerzijde aanviel I
-PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaalf J
Idem franco per post-
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post
Abonnementen worden
Markt 31bij onze Agenten
De snoode linkerzijde wordt door
den heer Van Wynbergon die „loyale
oppositie14 als oen kool vuur op het
hoofd gestapeld. Haar wordt verweten,
dat zy zich in de laatste jaron liet ken
nen op een wijze, die nog allen in het
geheugen ligt. De hoer Van Wijnber
gen onderzoeke oens of zekere kamer
leden, die subsidiewetten zonder waar
borgen voor de richtige besteding van
’s lands penningen voordreven, zich
soms op een wijze doden kennen, die
de linkerzijde nog zeer goed „in hot
geheugon ligt”.
Het katholieke kamerlid, dat zijn
betuiging van loyale oppositie laat
klinken, voegt daaraan toe:
„Zulks deed rechts steeds. Wie
zich bewust ia een fatsoenlijk, wel
opgevoed man te wezen, hooft niet
noodig bij oen bepaalde gelegenheid
te zeggen het ook daar te zullen
zyn”.
Ongetwijfeld heeft deze uitspraak
ook don Leidschen redenaar, die hot
„al wat canaille is, stemt links”, liet
klinken, voor oogen gestaan en was ze
evenmin onbekend aan don Brabant-
schen redenaar, die te Amsterdam van
een triomf dor linkerzyde voorspelde,
dat hot land er door teruggevoerd zou
worden naar den rand van den af
grond der onzedelijkhei
De propaganda moet, wijl de ver
kiezingen thans achter den rug zijn,
niet worden gestaakt, integendeel.
Er moet worden gevoerd een nog in
tensiever propaganda, die de sluime
rend vrijzinnigen, die er nog zoovele
zijn, wakker schudt en hen roept tot
den plicht, zich als overtuigd vrijzin
nigen te scharen in het gelid om mede
te- waken en waar noodig te strijden
voor het beginsel, waarop de instel
lingen van den staat zijn gegrond
vest.
Wanneer dit geschiedt, niet alleen
in Gouda maar over hetgeheele land,
dan zal de concentratie in het Par
lement zich krachtig weten door een
Hinken ruggesteun in het kiezerscorps
en zal zij bij een volgende verkie
zing zeker sterker kannen uitkomen.
Zoo ééne hervorming door de cleri
cale bladen heftigjis bestreden gewor
den, is het wel het vrouwenkiesrecht.
De „Standaard” heeft van de toeken
ning van het kiesrecht aan de vrouw
ijselijke tafereelen opgehangen en meer
dan één anti-revolutionair hoeft, als hij
zich laafde aan de journalistieke lek
kernijen uit de Kanaalstraat, zich
waarschijnlijk reeds met ijver gezet aan
een speech, waarin hij hartroerend
schildert, hoe het vreeaelijke vrouwen
kiesrecht den zittend#} afgevaardigde
der partij wellicht aan dewaschtobbe
on diens ega op het Binnenhof zal
brengen.
In tal van Rechtsche organen is
het vrouwenkiesrecht bestreden met
een beroep op de gehoorzaamheid, die
de vrouw aan den man schuldig was,
en het beroep op bijbelteksten bleef
al evenmin achterwege. In „De Tijd”,
het roomsche orgaan, hebben ettelnke
i net
vrouwenkiesrecht bepleit en herhaal
delijk kon men van de tegenstanders
het argument vernemen, dat het vrou
wenkiesrecht in stryd is met de katho
lieke leer. Er komt achter kentering.
Zeer hoogstaande mannen in de katho
lieke beweging spreken zich onom
wonden voor het vrouwenkiesrecht
uit.
We wezen er reeds vroeger op,
hoe de katholieke hoogleeraar, prof.
Struycken tegen de toekenning van het
kiesrecht aan de vrouw geen princi-
pieele bedenkingen heeft en van mee-
ning is, dat dit kiesrecht niet in strijd
is met de leer der kerk.
In „De Maasbode” zelfs pleit mr.
Wittert er voor, dat de katholieken
haar trots blijft volharden en
zal zeker niet bij een bedreiging ge
bleven zijn.
Hij floot zachtjes, zooals hij
woonlijk deed als hij de opgespoor
de zaken met elkaar in verband wil
de brengen, en vervolgde toen op zijn
gemak zijn weg.
Ik hoorde en zag het, dat zij
mij wat op den mouw trachtten te
spelden; die lieden deugen niet om
eeij oud-gediende om den tuin te lei
den, en wat is die Dom een dom
kop. Dat is 'een beef, die lomp en
goedig inet zijn twee poolen in den
val springt, dien men voor hern neer
zet; die zal ons nog van dienst kunnen
zijn.
Goed, dat ge eindelijk komt,'
mijnheer de inspecteur! riep von Mei-,
nik Diethel toe, dien hij reeds aan
de uiterste grens van zijn bezitting
was tegemoet gegaan. Ik zie al wol
een half uur na^r u uit.
Hebt gij bericht van de juffrouw
ontvangen? Heeft zij a gételgrafeerd?
vroeg de beambte, want het kwam
hem voor dat von Meinik er opgeruim
der uitzag, wat nu evenwel voor ver
bazing plaats maakte.
Getelegrafeerd? Hoe komt ge
daarop?
Nu het zou toch mogelijk kun
nen zijn, dat zij heimelijk naar Han
nover gereisd was, om hier onaange-l
1.50
1.90
dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
ten. den Boekhandel en de Postkantoren.
Dit Nummer bestaat uit twee
bladen.
Over enkele dagen zal d« nieuwe
L’ haar werkzaamheden aftnvan-
o__ 'onder vrijzinnig bewind.
Het is met groote voldoening dat
wij dit thans kunnen neerschrijven.
Het nieuwe Kabinet toch, dat dapk zij
den mtslac dgr vdlkitzinfoii in ^ge
treden', zal een anderen koers volgen
dan die van zijn clericalen voorgan
ger, wiens politiek ons lapd in zeer
moeilijke obstaqdighedeh heeft ge
bracht en wiens doel het was te knot
ten het beginsel van vrijheid en van
recht, dat aan onze staatsinstellingen
tén grondslag ligt. Afgewend is thans
het V|n de verfioogfng vgn
het tafiei, waarmedé Nedermnd wTnl
bedreigd. Minister Treub heeft Don
derdag aAn hét feestmaal van de Holt.
Mij. van Landbouw te ’s Gravenhage
nog zoo duidelijk gezegd, dat hier
is geen rgenen firn beschermende rech
ten, die de lêVensmMdelen van de
arbeidende klasse duurder maken en
zoo schadelijk werken op industrie
en handel afgewend is ook het
gevaar verniètiging jder openba
re school, waartoe de voorstellen der
Rechtsche Regeefing moesten lefden.
De Juni-verkiezingen hebben ge
staan bovenal in het toeken van het
algemeen kiesrecht. Het is dahlom
niet mogelijk de achten dat he^fhans
opgetreden kabinet dit niet ufs voor
naamste programpunt naar vJJren zal
brengen. Het doet verblijdend aan,
dat ook bij de Rechter-par^ijen voor
dien kiesrecht-eisch stemmed opgaan,
die doen verwachten dat de verwe
zenlijking van het algemeen kiesrecht
als een billijke noodzakelijkheid wordt
beschouwd.
Toch zal ongetwijfeld dbg wel te
genstand worden geboden. Wij wijzen
hier op het geen de Standaard nog
dezer dagen schreef aan het slot van
een artikel over het kabinet Gort vafi
der Linden
„Stuurt dit kabinet ten finale op
Grondwetsrevisie en hierbij op wijzi
ging van Artikel 80 (het kiesrecht-
artikel), in Concentratiegeest aan dan
staat ’t nu reeds als een paal boven
water, dat men onzerzijds, al moest
het kiesrecht revolutionair worden,
toch in ’t stemrecht nooit zwichten
zal, tenzij gelijktijdig en in één ver
band Heemskerk’s revisievoorstellèn
van art. 192 (het onderwijsartikel)
er onverkort en tegelijk met doorga.
„Van een omverwerpen Van dit
Kabinet behoeft voorhands geen spra-
bood den houtvester de hand,
tamelijk verbluft aannam.
’olijke speurhond heeft mij
dan uitgehoord, bromde
was hij zoo vriéndelijk,.
I- en ik, stommerik die ik ben, zwetsJ
maar op los.
heb dien armen George eert
vreemd? geschiedenis ook. De juf-)
Irouw is weg en nu wil hij ook weg.
Dom zette het nu op een loepen,
hij gunde zich geen tijd, voor hij
de houtvcsterswonlng hul
(tog inspecteur Diethel hield
Mllebhsfh-aak onder het loopen.
Zie, zie, mompelde hij, dat was
Wh elukkige ontmoeting, ja, ja, men
moet zijn oogen den kost geven en
op de nietigste omstandigheden let-4
ten. Wat zijn we alzoo te weten ge
komen?
Ten eerste, rekende hij op zijn vin-,
gors uit, dat George Eltester ’s nacht»
niet op een hert is uit geweest; ten’
tweede is hij voornemens zoo gauw1
mogelijk de streek te verlaten; ten
derde heeft hij gezegd, dat hij er een
jnwij geregeld tijdig
ogen ontvangen van
inerton, vermakSijk'
de*, don in OM»
ion.
20)
U en Eltester, waarde houtves
ter, ik wilde u vragen of ge niets
van juffrouw Gertruda gehoord of
gezien hebt. Zij is sedert gisterenmid?
de de frtspectenr èndetzoclfend.
Is juffrouw von Kaussei ver
dwenen? riep de houtvester ontsteld,
en bewoog zijn armen zoo hevig, dat
de reistasch die hij ïn zijn handen
droeg, op den grond viel. Hij bukte
zich vlug om ze op te rapen. Die
thel kon nog even zien dat hij zeer
geworden. Eu hoe komt
Dat zouden wij gaarne te weten
kom?» <nttlurlijk. En Vfrteldr. tfé
inspecteur de toedracht.
Dat is verschrikkelijk, zei Dorn
en scheen op eens terneergeslagen en
minder spraakzaam geworden. Waar-
om^verteldet gij dat niet oogenblikke-
Dat was ook mijn plati, doch gij
verteldet mij zulke merkwaardige din
gen, dat ik wel moest wachten.
De arme houtvester had een gevoel
naamheden te ontloopen. Ik geef toe
dat ik me schaam, dat ik niet aan
die mogelijkheid heb gedacht.
Als ge mijn schoonzuster
gekend, zoudt ge niet op die ge
dachte gekomen zijn, antwoordde von
Melnik, terwijl hij dóór den tuin den
inspecteur begeleidde. Zij deed niets
verborgen. Als zij waarlijk buiten ons
weten vertrokken was, had ze ons uit
Lübeck wel gewaarschuwd!
- Zoudt ge niet naar Hannover
telegrapheeren?
Dut is reeds gebeurd, ik moest
haar voogd immers in kennis stellen,
en hij heeft geantwoord.
Wat?
- Dat hij in hoogen mate et van
verschrikt was en nog vandaag zou
overkomen.
Dus is ze niet in Hannover?
Neen, antwoordde von Melnik
en terwijl hij dicht bij Diethel kwam
loopen, voegde hij er zacht bij: Ik
weel nu zeer stellig, waar wij moe
ten zoeken. Maar pas op, dat mijn
arme vrpuw niets merkt.
Hij legde zijn arm verzou wel ijk in
dien van den inspecteur en leidde hem
door een zijgang naar de keuken en
de kamers der dienstboden. *n een
groote, lage kamer, welke lot eetka
mer diende voor de dienstboden, want
er stond een groote tafel in het mid
den met veel stoelen er om heen, vond
de inspecteur, benevens zijn twee po
litieagenten een oude vrouw en een
GoniMHE mm.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Vaif 1—6 gewone regels met bewysmimmerf 0.55
Elke regel meer«0.10
By drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
ke te zijn. Laat 't uitleven. Straks
zakt en zinkt ’t toch vanzelf levens
moe in een.
„Maar wil het zijn eigen dood ver
haasten, laat ’t dan aan Rechts den
eisch stellen, om in wat voorstol tot
Grondwetsherziening óók, te bewilli
gen, zonder dat tegelijk in Art. 192
ons recht geschiedde, en niémand kan
er aan twijfelen of in antwoord op
zoo onbillijken eisch zou de Eerste
Kamer zich van haar plicht weten te
kwijten.”
Hieruit blijkt dat van anti-revolu-
tionaire zijde de onderwijsparagraaf
wordt vastgekoppeld en dat thans
reeds bij wijze van dreigement de
Eerste Kamer in het geweer geroepen
wordt als machtsvertoon. Dö Stan-1
daard moge zich hiermede een gewei-
dig air geven, wij gelooven niet dat j
dit middel om schrik aan te jagen,
probaat zal zijn. Niettemin, de tee-
kenen wijzen er op dat het kabinet-
Cort van der Linden met de Tweede
Kamer, zooals die thans is samenge
steld, een niet gemakkelijke regeerings-»
periode -aal _doormaken.
Wat hebben‘nu de ffijzinnigen in
de gegeven omstandigheden te doen?
De Concentratie der Vrijzinnigen heeft
38 leden in het Parlement gebracht,
een aantal dat niet VjoJdoende is om;
een krachtige positie in te nemen. Dat
aantal had hooger kunnen zijn, in
dien de vrijzinnigen ever het geheele
land in krachtige organisaties hadden
samengewerkt. De kracht van politie
ke tegenstanders schuilt juist in de
aaneeualuiting. het organi»atoriwb inzendëra'hët voor en tegen van
verband dat allen maakt tot een groot 6
geheel. Dat verband missen de vrijzin
nigen, zoo niet geheel, dan toch voor
een groot deel. En daartoe moet het
komen en kan het ook komen. De
vorming van de Ooricentratie is het|
bewjjö dat de», verrahillende groepen'
gemeenschappelijk kunnen werken.
De verkiezingen i? het district Gou
da hebben aan^etooikl dat er voor de
vrijzinnigen in dat opzicht nog zeei(
veel is te doelt. Er zijn nog verschil
lende gemeenten, van het Kamer- en
Statendistrict waar niet genoeg kan
worden aangedrongen op een flinke;
organisatie, op een voortdurende le
vende propaganda in woord en ge-,
schrift. In de kleinste gemeente kan
worden ontwikkeld een krachtig vriji
zinnig loven, dat zich uitspreekt.
„Hoe dankbaar is myn kleine hond
naar Van Alphen.
De Duiticho leger- en vlootmanoen-
vre« hebben'behalvo den ongelukkigen
afloop met het marine-luchtschip „L I”
nog een ander onaangenaam gevolg,
nl.eon nieuwe wry ving tusBchen Frank
rijk en Duitechland.
Als ga«t was bij de manoonvroB
aanwezig geweest de Griekscho koning
Konstantyn. Keizer Wilhelm had zijn
gast een hooge militaire betrekking
geschonken, nL die van veldmaar
schalk. En bij de overhandiging van
den maarschalkstaf zei de keizer, dat,
hot groote Succes van het Grioksche
leger, behalve aan de dapperheid en
de toewijding van de Griekscne troepen,
zeer zeker ook te dankon was geweest
aan „don bewiihrton preussischen
Grundsützen^ über die kriegführung”.
De Keizer ging zelfs nog vorder door
te beweren, dat „die von unaerem
Generalstab und unseren Trappen ge-
pflegten Prinzipien bei richtiger An-
wendung stets den Sieg verbürgen.
jongmonsch, die blijkbaar niet op hun
gemak waren.
De agenten traden op don Inspec
teur toe en deden verslag van hun
onderzoekingen. Ze hadden niets ge
vonden, wel hadden ze verscheidene
menschen gesproken, die juffrouw
von Kaussei gezien hadden.
of In gezelschap? vroeg
Alleen, altijd alleen!
En steeds in de richting
hot Bovenmeer, viel von Melnik
agenten in den rede, die naar
zin te omstandig vertelden, en
heeft men ook een spoor gevonden!
Een hoedespeld. Ze was in den
grond getrapt. Ik heb ze dadelijk als
het eigendom van mijn schoonzuster
herkend. Hij wees op de tafel. Do
speld, die cr op lag, had don vorm
van een pijl met oen G in goud op
den punt.
Wie heeft die speld gevonden
Ik zelf, antwoordde von Mel
nik. Toen ge heengegaan waart, kon
ik het niet langer uithouden en ben
ik zelf er op uit gegaan, naar het
Bovenmeer.
Waarom juist daarheen?
Omdat het 1
van Gertruda was, antwoordde
Melnik zonder bedenken. Noem
voor mijn part een voorgevoel,
werd er heen^edreven en daar zag
ik de speld.
(Wordt vervolgd)
Verschrikkelijk einde ?an
haar trots blijft volharden
als was er een centenaarslast op hem;
gevallen.
Als ge iets van de verblijfplaats?
der jonge dame te weten komt, ging
de inspecteur voort, dan mag ik ze-’
ker wel verwachten, dat gij mij datf
zult mededeelm, nietwaar? Nu hier.
scheiden onze wegen, ik moet weer
naar den Godesberg.
Hij
<tte deM t
Die leeli
niets minder i
hij,; daarom
ie er
Ik*
leelijfcen kool gestoofd. Maar ’t is 'n
SjgPÏBAg
