JSEL
mimBD
I
[ITS,
la and el.
dres:
’ENON,
liedingen
n do
Courant
icce».
Verdronken.
mhuis
2>Tï©VL-vrs- ©zx voor G-oxxd.©. ©xx OxxxstreUsezx.
Maandag 22 September 1913.
w
a
52e Jaargang.
Verschijnt dagelijks
behalve Zon-
Feestdagen.
en
o.io
Telefoon Interc. 82.
Eu.iten.land.
Buitenlandsch Nieuws.
FEUILLETON.
TZ5^_.
Nieuwe abonné’s ontvangen
de tot 1 October verschij
nende nummers gratis.
ÏNZORG.
Gouda.
en Heeren
happen.
Ikii Mis IJ.)
‘ien.
DING,
issenen als voor
s grooter. Dames,
teer xaan die aan
voldoen. Zendt
en der leden van
i laten halen wat
-
/Telefoon Interc. 82.
R. K. PROPAGANDA.
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
f
K
omissie
jEIN.
men beseft blijkbaar niet
aan het Bureau.
ten
mij een eere-zaak
ver-
Vrij bewerkt door AMO.
27)
eerst
aan Zn., Gouda.
(Wordt vervolgd)
ver-
on-
'EIT IN
keuze
A. I>K JONG
ithaven 31.
i, Vice-Voorz.
INDORST, Pen.
Jecr.
wg geregeld tijdig
on ontvangen van
irten, vermakelyk
izo dan in onze
l.
haar
van
straft op
strijdenden
stuk t
f 1.25
n 1.50
150
1.90
zelf
de
liën kosten slechts
lel&ling:
voor elke regel
ARTS,
Zenuwziekten.
R 1-2.30.
(ilIllkSIIIE COURANT
”3 maken, dat
Kaussel op u wacht 1
een ongeloovig
inspecteur Diethel voeg-
von Reuter, de bewijzen moeten
zelfs
aan
Qf
tot
dat is het driest optreden
geestelijke-redacteur
llf van Apothe-
st spoedig in- en
Ie en blinde Aam-
bedaart spoedig,
t. 12
iuda bij ANTON
F Co., te Rot*
ANTEN KOLFF,
De Balkan.
I.
De kaart van den Balkan kan wor
den vastgesteld. Met uitzondering van
de zuidgrens van Albanië weet elk
land, wat hij het zijne kan noemen.
De oorlog die de Balkanstaten met
Türkije hebben gevoerd, heeft een
stroom van ellende met zich meege-
Ik wil nog eens duidelijk zeggen,
waarom wij katholieken geen neutrale
bladen mogen lezen. Anti-katholieke
zijn vanzelf uitgesloten.
Omdat (onmisbare vak- en studie
bladen uitgesloten) alle „niet katho
lieke” dagblad-lectuur voor ons ver
boden lectuur is.
vorigen zomer reeds
heb mogen noemen.
- Niemand anders
verloving? onderbrak
ter. V’
ding
Moet ik <’-*
Enfin, mevrouw
vreesde den tegenstand
schoonzoon en ook dien
sul Bauer, Gertruda’s voogd,
Ik zie in, zeide George
tester tegen den kantonrechter,
wist van die
hem de rech-
Waartoe diende die geheimhou-
„Hollandiau 10 u.
Dageraad.
7 u., Ledonverg.
indb. afd. Gouda
lovenzaal 8l/a u.,
mchtsschool.
-Legi, Kamer van
Bouwbedrijven.
8 u., Uitvoering
rs.
en Woningtoez.,
laders tandscomm.
PRIJS DER AD VERTENTIËN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meerG.1G
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 by vooruit
betaling elke regel meer 6 ets. Reclames f Qper regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
Balkan-Staten.
De stemming in Bulgarije.
Bulgarije krijgt ten slotte, door zijn
Er is in de latere tijden een bewe
ging gaande om met al de ten dien
ste staande middelen het gezag van
Rome tot nog grooter uitbreiding te
brengen en onder deze middelen wordt
de r.-k. pers als zeer machtig be
schouwd. Men ontziet zich niet door
leugenachtige voorstellingen omtrent
de niet r.-k. pers en daaronder de
liberale wel in de eerste plaats
een wantrouwen enafkeer te zaaien
en bekommert er zich niet om wat
de gevolgen van dit optreden moeten
worden. Men denkt er eenvoudig niet
voor
dat
ge
ren. Is het niet zoo?
Ik zei reeds dat de verval-
sching met veel kennis was geschied
en al had Gertruda von Melnik ge
wantrouwd, haar voogd geloofde zij.
Juist omdat zij zoo verstandig was,
en mij zoo oprecht beminde, handel
de zij zooals zij gedaan heeft.
mij een eere-zaak om haar eerst dan
te huwen, als ik haar rijkelijk kon
onderhouden. Wij waren van plan
onze verloving nog twee jaar geheim
te houden, tot Gertruda’s meerderja
righeid. Hadden wij kunnen voorzien
dat de dood zoo spoedig onze dier
bare beschermster, Gertruda’s goede
moeder, ons zou ontnomen hebben,
dan hadden wij misschien ook an
ders besloten. Zoo viel ons de tijd
van wachten niet zwaar; het geheim
dat onze liefde omhulde, maakte haar
dubbel zoet, en het scheiden en sa
mentreffen op het tooneel van onze
kinderspelen was ons een onbeschrij
felijk geluk.
En gij wist den tijd van wach
ten ook nog op een andere wijze te
verkorten, viel von Reuter in. De
warme toon, waarin George zijn lief
de voor Gertruda schilderde, scheen
hem na al het voorgevallene, slechts
comedie en dat maakte hem boos.
Alles wat men Gertruda von
Kaussel van mij verteld heeft, is
schandelijke laster, gaf George ten
antwoord. Ik heb de persoon, waar
mee ik zou omgegaan hebben, nooit
gekend, en nooit brieven geschreven.
Bedenk wat ge zegt, riep von
Keuter, wie u daar van laster beticht
hebt?
De twee tegenstanders van mijn
verloving met Gertruda, ze hebben
dat nog zeggen?
r von Kaussel
van haar
van con-
- Het
kon toch eenige jaren aanloopen, eer
ik opperhoutvester kon worden.
Ge. hadt met de fortuin van
juffrouw Gertruda daarop niet behoe
ven te wachten, antwoordde de rech
ter.
Eltester antwoordde evenwel vurig.
aan dat niet teder zich bukt
paus, bisschoppen en priesters,
Nederland is een land met een
mengde bevolking, waar een machts-
en dwanguitoefening als thans ge
schiedt, niet op zijn plaats is. Men
denkt er niet aan, wat gevoelens door
deze wijze van optreden worden ge
krenkt en men beseft blijkbaar niet
hoe de weldenkenden onder de eigen
geloofsgenooten zelfs dit optreden ver-
oordeelen.
Dit geschiedt gelukkig I Het be
wijs daarvan is ook dat ons van
meer dan één zijde den bovenstaan-
den oproep, die ook aan alle r.-k.
kerkgangers gisteren is uitgereikt, ter
bracht. Niet alleen de Balkan heeft
van dezen jammer zijn deel gehad,
geheel Europa heeft moeten lijden van
de onverantwoordelijke veldtocht, die
het Kruis tegen de Halve Maan is
begonnen. De veroveringszucht der
regeeringen, bedekt door het omhulsel
dat men naastenliefde noemde, een
liefde die terecht den naam van schijn-
vertooning moet dragen, heeft de
hartstochten van de volkeren opge
wekt en heeft kinderen van één stam
tegen elkander ten strijde gevoerd en
een slachting doen aanrichten, zooals
de geschiedenis zelden een bloediger
zal nebben vermeld. En de resultaten,
ze zijn verrassend omdat ze zoo geheel
in strijd zijn met wat algemeen ver
wacht werd. Was het niet veldmaar
schalk von der Goltz, die bij het uit
breken van den oorlog zei, dat Tur
kije zijn belagers zou vermorzelen.
Arme von der GoltzUw profetie is
als onwaarheid gebrandmerkt door den
loop der gebeurtenissen. Hot soldaten
volk der Osmanen, het is van de mili
taire staalkaart geschrapt. Éénmaal de
schrik van geheel Europa heeft het
op den Balkan reeds plaats moeten
maken voor elementen van meer be-
teekenis. Nu de Halve Maan is onder
gegaan, zijn nieuwe sterren aan het
politieke uitspansel verrezen, die den
verwoesten Balkan een tijdlang hebben
beschenen. Helaas sommige bleken
slechts lichtbronnen van tijdelijko be-
teekenis. Zij zijn geweest als kometen
die een ongekende glansperiode door
maken doch weer even spoedig het
firmament verlaten als zij het zijn bin
nengetreden. Wat was toch het resul
taat van den eersten Balkanoorlog?
De Halve Maan verbrokkeld, hier en
daar nog een wanhopige worsteling
om het behoud van een vesting alsof
Turkije’s behoud was samengebonden
met Djanina, Skoetari of zelf Adria-
nopel. Machteloos is alle verzet ge
weest. Djanina viel, Essed Pasja kon
Skoetarie al evenmin als Sjukri Pasja
Adrianopel behouden. En deLonden-
sche vrede stelde vast Europa zal
zijn gebied aan anderen toe wij zen dan
aan Turkije. De Osmanen gaan terug
naar waarvan zij gekomen zijn. De
Halve Maan was onder de Europeesche
kim gedaald.
Het r.-k. orgaan „de Nieuwe Zuid-
Hollander” bevatte Zaterdag j.l. den
volgenden oproep aan alle Katholie
ken van Gouda:
As. Woensdag, 24 September, zal
er te 8l/a uur, in de zaal „Concordia”
(Westhaven) een vergadering worden
belegd, waarop niet alleen de R.-K.
Geestelijken van de stad en hare om
geving, maar ook alle welmeenende
Katholieken mannen en vrouwen
zullen verwacht worden. Er zal
eene heilige, hoogst gewichtige, hoogst
ernstige zaak worden behandeld. De
zaak der katholieke Pers. En in het
bijzonder de zaak onzer locale katho
lieke courant: „De Nieuwe Zuid-Hol-
1 ander”. Het schijnt immers of deze
inderdaad alle kracht moet gaan ver
liezen en wij, Goudsche katholieke
menschen, dus practisch zullen beslui
ten „laten we maar ofschoon ons
geweten en onze Kerkelyke Overheid
het ons blijven verbieden de neu
trale bladen blijven steunen I”
En toch: dat behoeft niet en
mag en kan niet
Als wij al het geld bij elkander had
den, dat in onze gehoele stad door de
Katholieken aan de liberale en neu
trale couranten in den vorm van abon
nementen en advertentiën wordt gege
ven, zoowel aan de groote dagbladen
als aan de locale kranten, dan konden
wij de grootste krant uitgeven, die wij
maar verlangden 1 De haren zouden
te berge rijzen over die som Maar
allen willen dat nog niet beseffen
Dat is diep te betreuren, maar daarom
geen moed verloren. Met moed, met
frissohen moed, met onbezweken moed
doorzetten 1
Eerste reden, om a.s. Woensdag het
hoog belang te voelen en ter verga
dering te verschijnen
El-
dat
ik niet langer zwegen mag. Ik mag
niet dulden dat men Gertruda von
Kaussel voor dood verklaart en men
in haar plaats een ander gaat be
graven. Ik mag haar niet langer te
vergeefs laten wachten.
Gij wilt ons wijs
Gertruda von II
zeide de rechter met
gezicht, en
de er bij:
Vreest gij niet om ons bij deze
doode een verhaaltje of een leugen op
te disschen?
Het is geen vertelsel, maar de
volle waarheid, antwoordde George,
doch de geschiedenis is lang, mis
schien hoort ge ze ook liever in de
gerechtszaal dan hier.
De twee heeren wisselden een blik
van verstandhouding.
Goed, zei de rechter, men zal u
in de gehoorkamer brengen.
al te groote begeerigheid, slechts een
betrekkelijk klein deel van den Turk-
schen buit. Wat het door den onge-
lukkigen afloop van den oorlog met
zijn vroegere bondgenooten aan de
zen weer heeft moeten afstaan, heeft
men reeds kunnen lezen in ons blad,
eveneens hebben wij reeds gemeld,
hoe handig en brutaal Turkije van
Bulgarije’s machteloosheid heeft kun
nen profiteered en dirihj^dor boven
dien Bulgarije nog afhandig heeft ge
maakt.
Dat na dit alles de stemming in
Bulgarije alles behalve rooskleurig is,
laat zich begrijpen. De correspon
dent van de Köln. Ztg. vat deze
stemming der openbare meening en der
officieele en officieuse kringen als
volgt samen:
Van de met zoo groote offers
door de Bulgaren bevochten overwin
ningen hebben zij het grootste voor
deel getrokken, die in verhouding tot
Bulgarije weinig offers hebben ge
bracht en slechts gering succes heb
ben behaald. Roemenië, dat zelfs in
’t geheel geen offers heeft gebracht,
kreeg een prachtig stuk Buigaarsch
grondgebied. Buigaarsch en Turksch
bloed heeft vruchtdragend op de ak
kers van anderen gevloeid. In hel
bewustzijn dat de jeugdige kracht
van zijn volk een betere toekomst
waarborgt, heeft Bulgarije er in moe
ten berusten, dat het, na de trouwe
loosheid van zijn bondgenooten, na
de onverschilligheid der groote mo
gendheden voor de waarde van door
hen onderteekende verdragen, na de
hebzucht van den nabuur, die ongc-
gemakkelijke wijze den
Bulgaarschen leeuw een
uit zijn huid kon scheuren, en
na de daardoor vergemakkelijkte op
leving van Turkije, de rekening voor
zijn politieke en militaire misslagen
had te betalen. Bulgarije doet dit
met open oogen en in het bewustzijn
zich een toekomst’ te moeten vormen,
die op vasten grondslag berust.
Volgens genoemden correspondent
is de stemming ten opziepto van Tur
kije bijzonder welwillend. In do toe
komst zal men nooit tot een combi
natie toetreden togen Turkije, „om
dat de verbitterde Bulgaarsche volks
ziel geen gemeenschap met de vroege
re bondgenooten zou dulden”. Daar
entegen was er’ velerlei mogelijkheid
van gemeenschappelijke Turksch-Bul-
gaarsche doeleinden.
Grieken en Bulgaren.
Grieken en Bulgaren beschuldigen
elkander over en weer van juist de
zelfde euveldaden.
De Grieken zijn begonnen de Bul
garen te beschuldigen priesters, on
derwijzers, ambtenaren en kooplieden
te hebben ontvoerd.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post
Abonnementen worden d^eiijks aangenomen aan ons Bureau
Markt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
Dat is een zware beschuldiging.
Men legge mij do brieven voor
en late de echtheid door deskundigen
onderzoeken.
Ge weet dal dit niet moer kan,
daar juffrouw von Kaussel zo
brand heeft. e
Dan stelle men mij tegenover
dat ellendige wijf, dat zich voor der-
gelijk boos bedrijf leentl
Deze wensch zal misschien ver
vuld worden, dan u lief is, antwoord
de
toch wel overtuigend zijn dat
juffrouw von Kaussel er geloof
hechtte.
Ja, het was een echt duivelswerk
en not iets voor dienhij
duwde dien naam, en mijn arme,
ervaren Gertruda
De jonge dame werd anders als
zeer verstandig geroemd. Gij
hebt zooeven verteld, hoe innig
liefde was, die u verbond; nu is het
toch opvallend, dat zij zich zoo vol
komen van u heeft afgewend, zonder
uw rechtvaardiging te willen aanhoo-
den.
Gij hebt mij gevraagd mijnheer
de kantonrechter, of ik met Gertruda
von Kaussel verloofd geweest ben, en
ik heb dit bevestigend beantwoord.
Ik voeg er nu aan toe, dat wij el
kander bemind hebben van af onze
jeugd; dat ik om haar te verkrijgen,
in plaats van zoo maar het beroep
van mijn vader te kiezen, om weer
zijn opvolger te worden, zooals dit
in onze familie steeds de gewoonte is
geweest, dat ik mij, zooals ik zei,
ging toeleggen op de studie en mij be-
kwaamd heb voor het hoogero bosch-
wezen, en verder, dat ik met mede
weten van haar moeder, Gertruda den
mijn verloofde
verhoorkamer. Inspecteur Diethel was
er ook tegenwoordig, alsmede een
griffier, die elk woord- van den
jongen candidaat zou opteekenen.
Alhoewel zij zich alle drie konden
beheerschen, wisten zij toch de span
ning niet te verbergen, waaraan zij
nu ten prooi waren.
Het was laat in den namiddag, de
lucht drukkend zoel, aan den ooste
lijk en hemel trokken zich sombere
wolken samen, maar in het westen
bleet het nog helder.
De ondergaande zón wierp
stralen door het hooge venster
de kamer. George stond in de scha
duw, hij zag er bleek uit en hield
zich met moeite staande. Hij had tot
nu toe hardnekkig geweigerd gevango-
geniskost te eten. Men veroorloofde
hem te gaan zitten, waarvan hij on
middellijk gebruik maakte en zich
op een stoel liet neervallen.
Wat hebt ge ons nu mede te
deelen? begon de rechter, vertel op.
Het duurde eenige oogenblikken, eer
de jongeling antwoordde. In de ka
mer heerschte een diepe, plechtige en
sombere stilte, zoodat men het gon
zen van een vlieg een luid gedruisch
meende.
Spreek, wij wachten, vermaan
de de rechter.
Nu begon George na diep adem ge
haald te hebben, te vertellen,
'Waarom 1. Dit is het oordeel van
wie door Christus Jesus Zei ven zijn
aangesteld tot Herders Zijner geliefde
kudde: van Paus, bisschoppen, pries
ters en van allen, die het goddelijk
gezantschap van den Zaligmaker ver
vullen en onder de menschen. voort
zetten.
2. Dit is het oordeel van ieder ge
zond verstand. Vuur, wil het niet uit-
dooven, dient niet alleen gevrijwaaid
van den konden waterstraal, maar
moet daarenboven nog gevoed doer
altijd versche brandstof. Welnfe,
het lezen van neutrale bladen en tijd
schriften bewerkt noodzakelijk een
verkoeling, die ten slotte totuitdoovii^g
der reine, warme katholieke gevoeleas
zal overgaan.
3. Door ons abonnement op neutrale
bladen en ook door onze advertenties
daarin steunen wij een pers, die, op
zijn zachtst gesproken, geen heilzaman
invloed heeft, ja, zijn wij gedeeltelijk
en indirect de oorzaak dat dit of dit
blad zijn zegetocht kan houden in 4e
huiskamers waar alleen Neutrale lec
tuur onder de huisgenooten behooat.
Zijn deze redenen voldoende of nie|?
Alles bij elkaar tweede reden om
ons zelf allen principiëel-katholiek te
voelen en ook daarom dus a.s. Woens
dag allen ter vergadering te gaan.
-*Na een uiteenzetting dat de toe
komst en de bloei van het reeds zqo
rijk uitbloeiend katholiek vereeni-
gingsleven hier bijzonder op het spel
staan, besluit deze oproep met de
volgende woorden:
En de onmisbare Zegen Gods leide
a.s. Woensdag onze pogingen en be
raadslaging.
De oproep is geteekend: Namens de
Commissie van Redactie van de „N.
Zuid-Hollander”B. P. M. de Jong,
kapelaan.
Deze wijze van R.-K. propaganda
geeft ons aanleiding een onkel woond
daarover te zeggen.
Dat pogingen worden aangewend
om aan „de Nieuwe Zuid-Hollanderf’
als r.-k. orgaan een krachtig bestaan
te verschaffen, zal niemand verwon
deren en is ook heel gewoon.
Dat een kapelaan zich belast myt
de leiding van de propaganda voor
dat blad behoeft evenmin verwondg-
ring te wekken, daar de RoomscÜ-
Katholieke pers afhankelijk is van de
R.-K. geestelijkheid, wat betreft haatr
redactioneelen inhoud.
Wat wel verwondering baart
liever gezegd een aanleiding is
ergernis, v 1
van dien
opzichte van de niet r.-k. pers.
hand is gesteld. Die Roomsch-katho-
lieken zien in het optreden van pro
pagandisten als kapelaan de Jong
een gevaar.
Tegenover deze wijze van propa
ganda, die zich keelt tegenover al
wat niet-Roomsch is, want door de
pers wordt op al wat in het maat
schappelijk leven gebeurt, grooten
invloed uitgeoefend, zou tegenweer
noodig kunnen worden, hoe noode
dan ook daartoe moet worden over
gegaan.
Door deze uiting zal ons wel weer
een beschuldiging van anti-papisme
naar het hoofd worden geslingerd,
doch wij die ons daarvan vrij weten,
achten het ons ten plicht dit waar
schuwend woord te doen hooren.
Het zij den vrijzinnigen een toeken
dat zij de propaganda voor hunne
beginselen en daarmede ook voor de
pers, niet doen verflauwen, maar blij
ven voeren met onverdeelde kracht
genover den rechter in de eenvoudige
hij sprak meer levendig en opgewon-
delen heiligt.
van juffrouw Gertruda was het voor
