1
T”.
liic:
Mufs OutttlijlM
>gi
9 W.
\’o. 12286.
Zaterdag 27 September 1913.
92e Jaargang.
jsante.
Tweede Blad.
tuur.
Buitenlandsch Nieuws.
agelijks
Meter.
einsehe
It op
(1. -
ellingen
;er aan
e2^‘-^^cL"v*earte:ri.‘tïe‘loleLcL vooi G-ou.cLa. exx Oxxxs'txeleezi
•Verschijnt dagelijks behalve
Telefoon Interc, 82.
1
HORS D’OEÜVRES.
Zoii- en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
FEUILLETON
De verlaten speelkamer.
UitgeversT. BBDfkMAlTEN ZOON.
een
i!
Oranje Boven
zijn
de
en
liet
Truunje in kinderlijk»
RF7
rente der
taald, de
loting
yanging,
komst
bezwe-
voor de vie-
[Hteheidsfeesten
stig heeft be
en
GOIDSCHE COURANT.
PRIJS VAN HET ABjONNEMENT'
Per kwartaal
Idem franco per poet.
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post
Abonnementen worden
Markt 31bij onze Agenten
I k
en Wim
dom hei
naar.
Bovenzaal 8*/j u*>
nbachtsschool.
ti-Legi, Kamer van
a Bouwbedrijven,
k, 8 u., Uitvoering
tere,
r- en Woningtoez.,
Onderstandscomm.
nwy geregeld tijdig
igen ontvangen van
certen, vermakelijk-
deze dan in onze
en.
kman A Zn., Oouda.
Spanje.
Frankrijk-Brazilië via Afrika.
Reeds op het Congres van Algeciras
werd den vertegenwoordigers der
Europeescho Mogendheden meego-
deeld, dat Spanje plannen beraamde
voor den aanleg van een spoorweg,
die het mogelijk zou maken, de route
Parys—Brazilië via Afrika in zeven
dagen af te leggen. Er heerscht in den
laatsten tijd weer levendige belang
stelling voor die plannen. Onder voor
zitterschap van den Markies de Oama-
rasa, heeft zich een voorloopig fomitó
gevormd, dat 700 millioen francs bij
elkaar tracht te krijgen. Bet plan dat
een lievelingsidee moet zijn van Ko-
statistiek der omrekeningsgetallon
onzer plaatselijke belasting. De uit
reiking geschiedt door het vierde loket
aan ons postkantoor, dat daarmee dan
tevens wordt ingewijd. Plechtige ope
ning door het bestuur der Kamer van
Koophandel. Slotnummerplechtige
wegneming van de ketting voor de
twééde doorgang van den stations-
tunnel, opdat ef een scheiding zij tus-
sohen gaande en komende reinigers.
Mattre Jacques.
„F e e 1 e n."
De S.S. vierde gisteren het feest van
haar vijftigjarig bestaan. Onze jongste
Spoorweg Maatschappij is dus thans
half zoo oud als Neerlands Onafhan
kelijkheid. Dat wij haar nog meerdere
vijftig jaren mogen behouden, onaf
hankelijk, niet nog verder verambte-
naard en glbureuacratfaeerd door even
tuele staatsexploitatie, als thans zon
der staatsbenoeming reeds het geval is.
Gisteren reden dan de locomotieven
met de nationale kleuren voorop en
knalden er vreugdeseinen. Stop zetten
heeft de Directie het bedrijf niet ge
kund, ter algemoene viering van het
jubileum. Zou zij daarbij gedacht heb
ben aan de tiende verjaardag van die
andere groote Spoorweggebeurtenis
aan 1903 toen inplaats van oranje-
nationaal de roode vaan op de loco
motief stond?
ZWRDIN.
Zweden heeft kans om oen vrouw
als rechter te zien zitten, zoo meldt
de N. R. Crt Te Hammerfest, Europa's
noordelijkste stad, neemt mej. Ruth
Sorensen gedurende het verlof van den
burgemeester, zijn ambt waar, dat in
de kleinere Zeedsche steden samenvalt
met dat van hetgeen wij bij ons kan
tonrechter noemen. Nu schynt or zeer
veel kans te bestaan, dat mej Soren
sen bij oen vacature voor vast be
noemd zal worden.
Japan.
De politie te Tokio heeft oen zeke
ren Ta King gearresteerd, die or van
verdacht wordt betrokken te zyn bij
een samenzwering tegen het loven van
den minister van buitenlandsche zaken,
baron Makino. De arrestant word in
de buurt van hot departement van
buitonlandscho zaken aangetroffen mot
een hoeveelheid buskruit in zyn bezit.
Bij kon van zijn aanwezigheid ter
plaatse geen voldoende opheldering
geven. (N. R. CL)
PROS D EHADVEH T E N TIN
Van f—5 gewone regels mot bewijsnummerf 0.55
Elke regel meer0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f 0.35 by vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
levenloos ouder het bedje, 't Speel»
boezelaartje, met de apen en pape
gaaien er op, hing in trooslelooze
verlatenheid aan den kapstok.
Erna, de lieveling van het poppen
moedertje, rustte met gesloten oogen
In haar ledikantje... ’t Zag er alles
zoo verlaten uit. net alsof haar Jet
je voor altijd uit het nestje was wég-
gevlogen
In den hoek stond 't rieten stool
tje. Daarop zat Jetje altijd, t popjd
in den arm. Daar bouwde zij haar
sprookjeswereld; naar beleefde zij de
zonderlingste, avonturen met routen
en dwergen en allerlei grappige ge
dierten. Daar plukte zij liefelijke
bloemen, die enkel in haar wonder-
tuin bloeiden; daar ontplooide zich
alle Innigheid van haar moederlijk
hartje als een helder stralende ster.
Den musch in het vensterkozijn
knikte zij toe en ze redeneerde met
hem in vogeltaal.
Zij zong liedjes, die niemand haar
ooit had geleerd, doch die uit het
blijde hart naar de lippen welden.
’t Was een tijd van lachen en vol
liederen geweest. En toch lag er een
verdriet in het kinderhartje begraven.
't Was eerst zoo klein, heel klein
dat niemand het merkte; alleen Jetje
voelde ’t nu en dan als een spelde-
prikje. 't Groeide echter en werd groo-
ter, tot ’t hartje er zoo vol van was
dat 't overvloeide zelfs midden in 't
avondgebedje, nadat zij den lieven
God en haar moedertje baar ellende
had geopenbaard.
Nu de Raad dezer gemeente gis
terenavond op het ter elfder ure in
gezonden adres van de Commissie
Voor Openbare Feesten, waarin deze
een bijdrage verzocht
ring van de Onafhankel
hiei? ter stede, goedgum
schikt door op voorstel van B.
W. een subsidié te verleenen van
f 1000.—, brengen wij hier in herin
nering, datgene wat in de historie
omtrent de heugelijke gebeurtenis van
voor honderd jaren is-geboekstaafd.
Reeds eerder wezen wij op het
tijdperk der Fransche overheersching
waarin door de tiërceering,
Waarbij slechts een derde deel van de
staatsschuld werd uitbe-
invoering der verplichte
loting met gelegenheid tot plaatsver
vanging, het Fransche belastingstel
sel, waarbij ook vooral de tabaks
belasting groote ergernis wekte, de
verfransching van het land, door het
verplicht stellen der Fransche taal in
officieele en andere stukken, een
toestand was geschapen, die allerbe
droevendst was. De Fransche over-
heeraching werd gevoeld als een zwaar
juk, waarvan het Nederlandsche volk
moest worden bevrijd.
Toen dan ook Nappieon's macht
ging tanen door dah noodiottigen af
loop van den tocht naar Rusland, en
later door de vernietiging van het
Frpnsche leger in den „Volkeren
slag" bij Leipzig, toen heeft het heu
gelijk feit plaats gegrepen, dat G ij s-
bert Karql van Hogend orp
mot vijf airtlere manden plannen heb
ben ontworpén tot vrijmaking van
Nederland van het Fransche juk. Van
deze vijf waren het vooral Van der
D U ij n vftn^Maasdam en van
L i m b u»rg« 8 f i r u m, die zich
stelden aan de spits der beweging,
welke Neerland’s onafhankelijkheid
heeft bevestigd.
De plannen van het driemanschap
werden geleidelijk tot uitvoering ge
bracht. In deu Haag achtte het
Fransche garnizoen door de vijandig
wordende houding der bevolking zich
niét veilig en verliet deïe stad,‘waar
na terstond van Limburg Stirum op
trad als voorloopig gouverneur in
naam van den Prins van Oranje het
bewind aanvaardde. -Hi| richtte tot
het volk een proclamatie, luidende
„Oranje Boven Holland is vrij.
De Bondgenooten trekken op Utrecht.
De Engelschen worden geroepen. Do
Franschen vluchten aan alle kanten.
De zee is open. De koophandel her
leeft. Alle partijschap heeft opgehou
den. Al het geledene is vergeten en
vergeven. Alle de aanzienlijken ko
men in de Regeering. De Regeering
roept den Prins uit tot Hooge Over
heid. Wij voegen ons bij de Hond-
genooten en dwingen den vijand tot
vrede. Het volk krijgt een vroolüken
dag op gemeene kosten, zonder plun
dering, noch mishandeling. Elk dankt
God. De oude tijden komen weerom.
Iran ie Rn ven
tot haar wangen gloeiden.
Moeder dacht verder: nu zit de
kleine ia de schooi en die zal haar
lijken als oen moeientuin. Maar hoe
lang zal het duren, tot de eerste, bit
tere traan haar groote schoolblijd-
schap vertroebelt? Moeders oogen zien
een leeabpsk, roet vein kleine^plaatjes
en letters, die half uitgewischt zijn
en donker omrande vlekken.
Dat zijn de tranensporen van haar
jongen, die hot eerst het paradijs van
de kinderkamer heeft verlaten De i
tranen begonnen al op de derde blad- i
zijde... a, e, .1, o, u.*. dat kende bij
in oen wip... maar dat ee-n eon en
m-a ma is, ging eerst boven zijn be
vattingsvermogen. By vond zich eerst, j
zoo hulpeloos tegenover die boosaar
dige letters, dat de eerste traan rolde I
over het boek
Bij Truus kwamen die tranen wat
later over de kleine handen in het
schoolboezeltje. Tot op dien weemoe-
digen dag was voor ’t kleine hoofd
je niets te moeilijk geweest; ze be
hoefde zich niet zoo buitengewoon in
te spannen... Plotseling echter scheen
zij tegenover een hoogen berg te zijn
gekomen, onoverkomelijk voor haar,
dat was toen zij over het cijfer 10
moest heen wippen. Ja, van 1 tot
tien en dan weer van tien tot twin-*
tig, ja, dat redde zij zonder verle
genheid, maar over de tien heen en
voor- en achteruit, die sprong wilde
niet lukken.
Zoo bleef i
wanhoop voor den grooten berg staan
„Lieve God, laat me toch spnodig
in de school komen, dat ik lezen en
schrijven kau en dat Truus
niet meer zeggen dat ik
Dat vind ik zoo vreesdijk
Haar stemmetje beefde, als had de
droefheid der wereld zich genesteld
in dut kleine blonde hoofdje.
Jetje verlangde dus vurig naar ver
lossing uit den paradijstoestand van
onwetendheid. Wanneer Truus en. Wim
uit school kwamen, zag zij hen met
smachtende oogen aaft. Zij luisterde
naar hun verhalen uit de klasse, als
verborgen die dc hoogste zaligheden.
Op een dog, dat Truus zorgvuldig
haar naam schreef op de etiquette
van een nieuw cahier, vroeg Jet, be
vend van opgewondenheid
Laat mij ook eens schrijven
En Truus schreef in groote, duide
lijke letters op mooi wit papier
naam Henriötte.
Ziezoo, daar staat M naam,
schrijf ’t nu maar na.
Jetje nam het potlood in het kleine
energieke vuistje en zette met zulk
een goeden wil cn bewijs van kracht
het potlood op het papier, dat ne
punt brak en slechts een leelijkc kras
achterliet.
Zie je wel? Heb ik ’t
gezegd, je bent nog te dom.
Jetje staarde met ontstelde oog^n
naar ’t papier, tot een dikke, traan
daarop neerviel... Dan stoop zij stil
naar bet rieten stoeltje, stak de afge
broken punt weer in ’t hout van het
potlood en trok streepje na streepje
„Al staat de heole wereld opz’nkop.
„Dan zetten we de wereld stop,
„En rijen met de rooie roos voorop I”
Dit feest heeft ons dus weer nieuwe
ideeën kunnen geven voor onze plaat*
gelijke viering van 1913, in October
a.s. Want dat moet nn toch iets bij
zonders worden. We mogen toch niet
van Willem I verlangen, dat hij zich
ook hier in Gouda weer van een schuit
uit de Use! laat halenWe moeten
hier hebben iets nieuws ieteorigit
neels iets nie-dagewesenes I
Ik geloof ik meen, dat man in
'alle stilte al bezig is te beramen
ja te repeteeren.
Ik weet niet of ik hot zeggen mag
maar daar ik incognito Schrjjf zal
ik het er maar op wagon. Do feest
commissie voor ons a.s. „Oktoberfeest’’
(wie levert het bier?) is een maand
geleden en bloc naar Schumann ge
weest, zonder hunne daibes, dus niet
voor plezier maar in functie op
zakenreis. Ze hebbeff hot schoolryden
der Russische rijderessen bestudeerd
en beramen het stoute plan om daaruit
een nummertje te kneden voor het
feestprogramma.
Een manége hebben we niet dan
alleen in naam een manége hebben
we ook niet noodig. Bij ons zal dan
ook niet worden sohoolgereden
maar uitsluitend kunstgereden met
hindernissen. De baan loopj langs
Oost- en Westhaven op het veelge
prezen asphalt en de hindernis is de
Kleiweg, die rechte en links zonder
vallen moet worden afgereden. Daarna
Bal een dub excentriciteiten salto’s
uitvoeren op de Kleiweghelling, waar
voor Woensdag één der hoeren reeds
aan het repeteeren was.
Ik weet niét of de middag zal wor
den aangevuld met een vlschwedstrijd
vanwege de vereeniging ter vereede-
ling van het volksvermaak, haar meen
wel mat soberheid te kunnen zeggen,
dat ter tferhooging der feestvreugde
en ter vereewiging van de onvorgete-
lijke gebeurtenissen van 1913, een
geïllustreerd album zal worden uit
gereikt aan ieder mannelijk burger
van Gouda, die minstens 25jaarlang
trouw belang heeft betaald. Alle open
bare gebouwen, die in de onafhanke
lijk® honderd jaar zijn gebouwd, zullen
daarin worden afgebeeld, mitsgaders
het nog niet gebouwde badhuis en het
afgeétemdo plan Gonwe-Coupure. Als
tekst oen korte historische schets en
Héb je Erna de pop geheel ver
geten?
Verschrikt kijkt Jetje op en snelt
naar het slapende poppenkind, neemt
het liefkoozond in den arm en gaat
er mee in ’t hoekje zitten.
Erna, schat, zou ik jou ver
geten?
Moeder gaat zachtjes heen. God
dank, nég lééft de kinderkamer.
Nu is ook Jetje, het Benjaminne-
tje, met den schooltaoch op den rug
de deur uitgetippeld. Met kleine trip
pelpasjes vol ongeduld liep zij naast
haar moeder, en bij elke schrede was
het alsof haar hart opsprong van
vreugde.
’t Kleine mondje dat anders aea
geheelen dag babbelde van de school
vriendinnetjes, waarnaar zij verlang
de, was plotseling stil geworden als
Wj t luiden van den bel voor den
kerstboom. Toen Jetje de straat over
grilde steken, greep mama het knuist
je» dat zich gewoonlijk zoo gewillig
tn moeders hand vorschool.
Ditmaal echter keekJétje haar moe-
aan met een verwijtenden blik
M stak de duimen door de rbnen
wn haar tasch en ’t trippelen word
tel vastberaden tred..- Eerst in ftvt
Moolportaal, waar het wemelde \an
iftemde moeders en kinderen, kwam
trotsche duim weer ran onderden
Hem te voorschijn en de vingertje»
kltopen als angstige kuikentjes in
■teeders hand En moeder drukte die
Vingertjes heel vast.
Toen moeder alleen huiswaarts
kierde, voelde ze zich zeer beklemd
toen ze in de kinderkamer kwam
werd ‘t haar weer week om ’t hart.
Verlaten die lieve, vroolijke kamer
Jetje’s pantoffeltjes, die zoo vroo-
•ijk door ’t huis klapperden, stonden
f 1.25
150
1.50
190
dagelijks aangenomen aan ons Bureau
ten, den Boekhandel en de Postkantoren.
Toen daarop getracht werd het be
wind te stellen in handen van bud-
regenten, werd daarbij veel aarzeling
ondervonden, maar het driemanschap
tastte door. Van hen aanvaardden
Van Hogendorp en van der DuQn v.
Maasdam de voorloopige regeering en
zij deden dit onder uitvaardiging van
de volgende proclamatie:
„Alzoo de regeeringloosheid veel
is voorgekomen in de meeste steden
door wijze voorzieningen van de nota-
belste ingezetenen, maar het Alge
meen Bestuur geheel verwaarloosd
en in niemands handen is, terwijl het’
geroep van alle zijden om zulk een
Bestuur tot redding van het Vader
land onze harten diep getroffen heeft»
zoo is het, dat wij besloten hebben
hetzelve op te vatten tot de
van Zijne Hoogheid toe,
rende alle brave Nederlanders om zich
vsreenigei! tot ondersteuning van dit
ons eordaat besluit. God helpt dege
nen, die zich Zei ven helpen
Aan dit kloek optreden was het te
danken dat, niettegenstaande de Fran
sche garnizoenen, die in de grootere
steden waren gelegerd, een ommekeer
in deu toestand kou plaats grijpen.
Achtereenvolgens schaarden Leiden,
Rotterdam, Gouda en Dordrecht en
eindelijk ook Amsterdam zich aan de
zijde van den Prins. Voor een oogen-
blik, mocht het gelukken door een
kleine legermacht Woerden te doen
bezetten, doch de Franschen herna
men het reeds den volgenden dag en
richtten daar een vreeselijk bloedbad
aan. Dat was een tegenslag, die ern
stig werd gevoeld. Maar niettegen
staande dat bleven vele getrouwen om
Van Hogendorp geschaard om het
gevaar te trotseeren. Door den op-
marsch van de verbonden Russische
en Pruisische legers in ons land, ver
liet de bevelhebber der Fransche be
zetting van Utrecht deze stad, waar
door deze aan de Franschen ontviel.
Intusschen waren Fagel en de Per-
poncher naar Engeland vertrokken,
om den Prins van Oranje te verzoe-
cn weende.
Wanneer zou Jetje, het neetkuiken-
tje, met droeve, behuilde oogen uit
school terugkeeren en wat zou do
aanleiding tot haar treurigheid zijn?
Voor moeder waren dio heoto tra
nen vermaningen aan het vorloopon
der jaren. Hoe lang on de jongen zal
de kinderkamer voorgoed verlaten
de meisjes zullen hem volgen on dan
staat het vertrek leeg en de sehoone
tijd der blijde, luidruchtige kinderka
mer is voorgoed voorbij
Do bel trilt juichend door hot huis
en kleine rappe schrcdop Jotje
stormt met roods wanden en pralende
oogen binnen.
Moesje, Ik kan schrijven en le
zen ook!
De tasch .vliegt vin den rug, de
handjes zoeken het cahier opgewonden.
En rij gaat ritten nan ’t fonkelnieuw
lessenaartje, doopt dé pen diep in en
toekent een buitelende lettor i.
Moedor vraagt:
ken naar Holland terug te keeren. t
Op den gedenkwaardigen datum 30
November, kwam de Oranjevorst te
Scheveningen aan, waar hij door ge* 1
juich van een enthousiaste menigte
werd begroet en naar den Haag werd 1
gebracht. Oranje’s wederkomst id 1
een gloriepunt in de geschiedenis, 1
hetwelk thans met vreugde wordt s
herdacht.
In dien gedenkdag yrordt gehuldigd
hst onafhankelijk bestaan van onzen I
staat, die zich in de honderd jaren,
welke thans zijn verloopen, heeft op
geheven uit een treurigen toestand en
zich ontwikkeld tot een van ongeken-
den bloei. 1
Zonder tekort te willen doen aan
hetgeen de Napoleontische tüd voor
Nederland ook voor goeds heeft ge-
bracht, herdenken wij met vreugde j
het herstel vau Neerland’s onainan-
kelijk volksbestaan, den dageraad
van onze herboren vrijheid.
Overal in den lande is het besef
wakker geworden dat dit feest als
een nationale gebeurtenis van het al
lergrootste belang moest worden her- 1
dacht on overal zijn dan ook natio- 1
nale feesten daarvoor met enthousi-
asme gevierd.
Nu Gouda de volgende maand gaat j
feestvieren, verleene ieder burger, die
zich Nederlander voelt, medewerking
en krachtigen steun, opdat er een
feest kan worden georganiseerd, dat,
gedragen door de sympathie dor ge-
heele bevolking een scMlterende uiting
kan zijn van bet nationaal bewust
zijn.