VERGADERING VAN DEN GEMEENTERAAD
bTATKN GENERAAL.
Stadsnieuws.
BOEKAANKONDIGING.
Gemengde Berichten.
Laatste Berichten.
BURGERLIJKE STAND.
Telegrafisch Weerbericht
Officieels Prijscourant
Effecten hand el U Amsterdam
co'/,
-
-
-
-
-
-
-
-
-
hnn papieren nauwkeurig waren onder
zoeki, hun ballon inpakken en de
terugreis naar Frankrijk aanvaarden.
Pobtugal.
De verkiezingen.
Bij de verkiezingen in Lissabon zgn
de 3 regeeeringscandidaten gekozen
en wel generaal Carvalhes met 709B,
Larus Philipp Mata met 7056, en Ri-
cardo Corves met 6726 stemmen. De
candidaten der vooruitstrevende partij
vereenigden ongeveer 1000, de unionis
ten 400 tot 600 en de socialisten 370
tot 380 stemmen op zich.
Belgie.
De schulden van prinses Louise.
De Belgische Kamer zal zich nu ook
al met de schulden van prinses Louige
moeten inlaten.
De advocaten die op 'toogenblik
trachten de prinses van de eene schuld
in de andere te helpen, hebben naar
wij in de N. R.Ct. lezen daarenboven
iets nieuws bedacht, een ware trou
vaille. De zes millioen, die de prinses
voor 3 jaren uit de nalatenschap van
koning Leopold II ontving zijn na
tuurlijk geheel op. Maar de prinses
heeft ook nog heel wat goederen boe
ken, uniformen, tafelgerei, orden, enz.
van haar vader geënd. De staat zou
nu deze voorwerpen als reliquieën van
den dooden koning moeten overnemen
voor den prijs van vijf millioen frs.
De geldswaarde dezer dingen is heel
wat geringer dan vijf millioen, de
staat zal dus, bij overneming een hooge
liefhebber-waarde daarvoor betalen.
De Kamet moet daarover beslissen.
Voorts beproeft men een vergelijk
met de tallooze Duitsche en Oosten-
rij ksche crediteuren, die zich te Brussel
vertegenwoordigen. ZelfB al krijgen
deze lieden maar een deel van hun
vordering toegewezen, zoo zullen de
vijf millioen nauwelijks genoeg zijn.
De schuldeischers toonen zich echter
zeer toegeeflijk; enkele hebben hun
vordering reeds met een vierde ver
minderd.
De beslissing over deze pogingen
moet deze week vallen. Misschien
redt de prinses nog iets uit de schip
breuk.
VRIJDAG 31 OCTOBER 1913.
(Slot).
Beraadslaging over volgnr. 189,
luidende r
„Kosten der Arbeidsbeurs f 750.—".
De heer van de Velde: M. de
V.! Blgkens het verslag was men in
een der afdeelingen algemeen van oor
deel, dat de resultaten van de Arbeids
beurs zeer gering zgn, in verband
waarmede gevraagd werd, of de tijd
tot opheffing van bedoelde instelling
niet gekomen is.
Dit oordeel over de resultaten van
de Arbeidsbeurs is volkomen juist,
doch hier is het geen unicum, want
de resultaten hier zijn dooreen geno
men niet geringer dan bij andere
Arbeidsbeurzen.
Hierin zal naar mijne meening geen
verbetering komen, zoolang patroons
en werklieden zich alleen dan tot de
Arbeidsbeurs wenden, wanneer zij niet
buiten die instelling om zijn klaar
gekomen. Zoolang de Arbeidsbeurs niet
is het centrum van de arbeidsmarkt
van werkgevers en werknemers, zal
zij niet beantwoorden aan de, ver
wachtingen, die men zich daarvan
heeft voorgesteld. Zoolang niet in den
regel een werkgever zich wendt tot
de beurs om werkkrachten en een
werknemer om werk zal de beurs in
gewone tyden althans, niet tot bloei
komen.
Zoo is de toestand ook hier ter stede.
Noch werkgever noch werkgever ge
voelen er behoefte aan en men kan
zich gewoonlijk zelf helpen, vooral de
vaklieden.
Het bestuur van de Arbeidsbeurs
heeft niet nagelaten zoowel patroons
als werkliedenvereenigingen te ver
zoeken hare leden op te wekken om
van de beurs gebruik te maken, doch
dit had zoo'n pover resultaat, dat het
overwoog tot opheffing van de beurs
te adviseeren. Waarschijnlijk zou dan
ook daartoe besloten zijn, wanneer het
bekend was, dat de Staatscommissie
betreffende de werkeloosheid in haar
rapport het instituut der arbeidsbeur
zen betrekt in de door haar voorge
stelde maatregelen tegen de werke
loosheid.
Het bestuur meent nu de publicatie
van het rapport der Staatscommissie
te moeten afwachten alvorens boven
genoemd besluit te nemen. Reden
waarom ik den Raad aanbeveel het bij
dezen post aangevraagd bedrag alsnog
toe te staan,
De beraadslaging wordt gesloten en
volgnr. 189 zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen.
De volgnrs. 100—220 worden ach
tereenvolgens zonder beraadslaging en
zonder hoofdelijke stemming aange
nomen.
Bij volgnr. 221 komt in behandeling
het voorstel tot het verleenen van een
subsidie aan het Bureau voor Arbeids
recht.
Worden achtereenvolgens zonder
beraadslaging en zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
De Voorzitter: Ik zal volgnr.
222 (onvoorziene uitgaven) aan de orde
stellen na vaststelling van de inkom
sten.
De volgnrs. 223233 worden ach
tereenvolgens zonder beraadslaging en
zonder hoofdelijke stemming aange
nomen.
INKOMSTEN.
De volgnrs. 1 en 2 worden achter
eenvolgens zonder beraadslaging en
zonder hoofdelijke stemming aange
nomen.
Beraadslaging over volgnr. 3, lui
dende
„Huur van huizen en andere ge
bouwen f 1538".
De heer K o 1 ij n M. de V In de
Memorie van Antwoord lees ik
„Wijziging van den huurprijs voor
de lokalen, in gebruik bij het Kan
tongerecht hangt niet van ons af, doch
kan slechts geschieden met toestem
ming der Regeering, met wie wij in
overleg zullen treden, wanneer de Raad
ons dat opdraagt."
In verband met het slot van deze
passage zij het mij geoorloofd te vra
gen, of dergelijke opdracht aan het
college van B. en W. aangenaam zou
zijn.
Indien dit het geval is, wensch ik
de volgende motie voor te stellen
„De Raad noodigt B. en W. uit
overleg te plegen met of pogingen
aan te wenden bij de Regeering ten
einde verhooging van den huurprijs
te verkrijgen voor de lokalen, in ge
bruik bij het Kantongerecht."
De motie van den heer Kolijn wordt
voldoende ondersteund en maakt mits
dien een onderwerp van beraadslaging
uit.
De Voorzitter: Ik zal de motie
aan de orde stellen in een volgende
vergadering
De beraadslaging wordt gesloten en
volgnr. 3 zonder hoofdelijke stemming
aaugenomen.
De volgnrs. 4••-17 worden achter
eenvolgens zonder beraadslaging en
zonder hoofdelijke stemming aange-
nomen.
Beraadslaging over volgnr. 18, lui
dende
„Schoolgelden f25100.-".
De heer van Veen: In de afdee
lingen is er op gewezen, dat hier ter
stede het maximum-schoolgeld, dat de
wet op het hooger onderwijs (art. 22)
toelaat, geheven wordt voor de leer
lingen van het gymnasium, n.l. f 100—
per jaar en per leerling.
Er is zeker alle reden om het school
geld lager te stellen voor leerlingen
uit hetzelfde huisgezin, waartoe trou-
wene de wet gelegenheid geeft. Ik zou
daarom willen voorstellen het school
geld voor het gymnasium te stellen
op f75.—.
Het schoolgeld aan een hoo^ere
burgerschool bedraag f30.— per jaar
en per leerling en aan het gymnasium
f 100.Nu geef ik toe, dat de van
het gymnasium komende jongelieden
aan de universiteit kunnen promovee-
ren en de oud-leerlingen van een hoo-
gere burgerschool niet, maar het hooge
schoolgeld van f 100.— is juist voor
velen, zooals tegenwoordig de kinderon
veelal studeeren, een bezwaar.
Ik geloof dan ook dat het in onze
stad, vooral wat betreft de huisgezin
nen, waarvan meer dan een kind stu
deert, toch wel een tegemoetkoming
zou zijn voor de studie, wanneer het
schoolgeld voor het gymnasium werd
gebracht op f 75.
De Voorzitter: Ik doe den heer
van Veen opmerken, dat dit is gere
geld bij belastingverordening, die door
de Koningin is goedgekeurd.
Wil de heer van Veen van zijn
denkbeeld een voorstel maken, dan zou
ik hem in overweging willen geven,
vooral omdat het schooljaar reeds voor
een gedeelte verstreken is, een afzon
derlijk voorstel er van te maken, dat
zal kunnen ingaan met den nieuwen
cursus.
De heer van Veen: Daarmede
kan ik mij vereenigen.
De Voorzitter: Wil de heer van
Veen dan te zijner tijd een schriftelijk
voorstel indienen Dan kan het in een
volgende vergadering behandeld wor
den.
De heer van Veen: Gaarne, M.
de V.l
De heer K o 1 y n M. de V.! In de
Memorie van Antwoord lees ik,, dat
eventueele verlaging van Hpt school
geld «voor het gymnasium ook van
invloed zou zijn op het onder volgnr.
40 geraamde bedrag (bijdrage van het
Rijk voor het gymnasium).
Ik heb het er eens op nageslagen,
maar het is mij niet geheel duidelijk
geworden en de tijd heeft bij ontbro
ken om er u naar te vragen.
Misschien komt dat tot zijn recht
bg de behandeling van een eventueel
voorstel van den heer van -Veen.
De Voorzitter: Ik kan het nu
wel aan den heer Kolijn mededeelen.
De bijdrage van het Rijk in de kosten
van het gymnasium bedraagt de helft
van het verschil tusschen een zeker
deel van de uitgaven en de inkomsten.
Wanneer nu de inkomsten lager wor
den door het schoolgeld, dan verandert
dus ook het subsidie bedrag. Dat moet
dan verhoogd worden met de helft
van de som waarmede de opbrengst
van de schoolgelden zou moeten wor
den verlaagd.
De heer K o 1 ij n Dank u, M. de V.!
De beraadslaging wordt gesloten en
volgnr. 18 zonder hoofdelgke stem
ming aangenomen.
Volgnr. 19 wordt zonder beraad
slaging en zonder hoofdelgke stem
ming aangenomen.
De Voorzitter: Ik stel voor de
behandeling van de volgnrs. 20 en 21
zoomede de begrootingen der inkom
sten en uitgaven der Gemeente-Licht
fabrieken aan te houden tot de vol
gende vergadering^ die noodig is ge
worden doordat zooeven de stemmen
gestaakt hebben ovor een voorstel.
De uitslag 'van de nieuwe stemming
over dat voorstel kan van invloed zijn
op de bedragen, die, wat de gasfabriek
betreft, gerekend worden in de ge
meentekas te zullen vloeien.
Aldus besloten.
Beraadslaging over volgnr. 22, lui
dende
„Ontvangsten ter zake van de Wa
terleiding f 1300.
De heer van der Ree: Vorig
jaar is benoemd een Raadscommissie
tot onderzoek van de voorstellen tot
wijziging der concessie-voorwaarden
voor de Goudsche Waterleiding-Maat
schappij.
M. de V.l Tot mijn leedwezen is de
voorzitter dier commissie, de heer Ne-
derhorst, niet tegenwoordig. Ik zou
daarom u willen vragen, of u zoudt
kunnen mededeelen, of het rapport
der commissie nog lang zal uit blijven
dan wel dat het spoedig te verwach
ten is.
De Voorzitter: Ik kan den heer
van der Re^niet anders mededeelen,
dan•:"dat de commissie zeer geheim
zinnig is.
Ik ben absoluut niet in staat eenig
antwoord op de vraag van den heer
van der Ree te geven.
De heer van der Ree: Mag ik
dan den heer Jongenburger, die lid
der commissie is, vragen of hij ons
iets dienaaangaande zou kunnen mede
deelen, al was het nog zoo weinig.
De heer Jongenburger: M. de
V.l Ik ben gaarne bereid eenige in
lichtingen te geven.
Direct nadat de opdracht door den
Raad aan de commissie was verstrekt,
hebben wij al het mogelijke aangewend
om de noodige gegevens en een rap
port in handen te krijgen, waaraan de
Raadsleden iets zouden hebben.
Het is echter met recht een lijdens
geschiedenis geworden. Wg hebben
maanden gewacht en wachten nog
steeds op een rapport van den geraad-
pleegden deskundige. Wij zijn zoover,
dat wij er sterk over denken een dag
vaarding te sturen, om ons binnen zoo
veel dagen zijn rapport toe te zenden.
De heer Nederhorst heeft mij ver
zekerd, dat hij herhaalde malen, zoowel
mondeling als schriftelijk, dien mgn-
heer er op gewezen heeft, dat het niet
aangaat ons nog zoo lang te doen
wachten. Ook de Secretaris heeft meer
dere malen geschreven, maar steeds
worden wij teleurgesteld.
Nadat de heer Knuttel als Wethou
der was opgetreden en ook zitting in
de commissie had genomen, heb ik met
den heer Nederhorst er over gesproken
om een vergadering van de commissie
bijeen te roepen. Die vergadering zou
in de vorige week plaats gehad heb
ben, maar wegens den gezondheids
toestand van den heer Nederhorst is
zij niet door kunnen gaan.
Ik kan den heer van der Ree de
verzekering geven, dat de commissie
als zoodanig alles doet wat in haar
vermogen is om spoedig met een rap
port tot den Raad te komen.
De Voorzitter: Wij zijn zeker
den heer Jongenburger dankbaar voor
de mededeeling, welkq wij van hem
omtrent de werkzaamheden der com
missie hebben mogen ontvangen.
De beraadslaging wordt gesloten en
volgnr. 22 zonder hoofdelgke stemming
aangenomen.
De volgnrs. 23—30 worden achter
eenvolgens zonder beraadslaging en
zonder hoofdelijke stemming aange
nomen.
De Voorzitter1: Ik stel voor de
behandeling van de volgnra. 31 en 32
mede aan te houden tot een volgende
vergadering.
De volgnrs. 3370 worden achter
eenvolgens zonder beraadslaging en
zonder hoofdelgke stemming aange
nomen.
De Voorzitter: De verdere be
handeling van de begrooting zal plaats
hebben in een a.s. Dinsdag te houden
vergadering.
Niets meer aan de orde zgnde wordt
de vergadering door den Voorzitter
gesloten.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van 7 Nov.
Vervolg.
Aan de orde was de voortzetting
der beschouwingen over de
Indische Begroot ing.
De heer Ankerman, e.-b., ver
dedigde de Soemba-regeling, waarin
reeds de facuitatielsteliing van het
godsdienstonderwijs voor andersden
kenden is opgenomen. De zending
moest eenigszius ruimen tijd hebben
om zich op haar taak voor te be
reiden. De heer Bos kan toch niet
willen, meende spr., dat de overheid
al het werk op Soemba ongedaan
maakt. Spr. ondersteunde ook het
verzoek van verschillende leden om
overlegging van de rapporten van
de residenten die met de S.i. in aan
raking kwamen.
De heer Gerhard, s.d.a.p., vond
het een wonderbaarlijke acrobatiek
van de rechterzijde om de kerste-
ningspolitiek van zich af te schuiven.
De sociaal-democraten, zoo zeide
spr., wenschen dat ieder volgens zijn
overtuiging onderwijs moet ontvan
gen. Men moest kweekscholen stich
ten om goede onderwijzers te krijgen.
De Dessa-schooltjes zijn in 1906
om de goedkoopte gesticht, en de
volleerde leerlingen geven weer les
aan de kleintjes. 8pr. zou een cen
traal bureau voor statistiek in lndië
wenschen opdat een goed beeld gege
ven kan worden van toestanden en
ontwikkeling.
De heer Rutgers, a.r., bracht
ter sprake de onjuiste gegevens in
zake koloniale gelegenheden bij de
verkiezingen. Verschillende voorbeel
den noemde spr. waarbij steeds ker
stening en kersteningspolitiek wordt
verward.
De heer Tydeman, die spr. groot-in
quisiteur noemde, speurde volgens
spr. overal de kerstening, zelfs in de
voornemens en motieven der vorige
regeering.
De Indische regeering is niet afge
weken van de gevolgde lijn in zake
volksonderwijs, hét aantal gesubsidi
eerde zendingsscholen is evenzeer toe
genomen onder het régime Fock als
de Waal Malefijt. Het openbaar on
derwijs mocht zich nergens dringen
op het gebied van het bijzonder. Over-
beidsvoorkeur mag niet bestaan.
Spr. verzocht daarna zijn rede te
mogen afbreken. De vergadering werd
daarna verdaagd tot Dinsdagmorgen
11 uur.
Het Avondfeest te Rotterdam.
Den geheelen dag en vooral in de
late namiddaguren is een stroom van
menschen van Gouda naar Rotterdam
getrokken ter bezichtiging van de
groote feestverlichting, die te 7 uur
zou worden ontstoken.
Van uit het Maasstation kwamen
drommen menschen Rotterdam binnen
en deze gingen op in de massa, die
door de talrijke booten aan de Oos
terkade aan wal werden gezet.
Velen van hga, waren gekomen om
deel fajiüwaitrSan de feestvaart, welke
dank zij de medewerking der Reederij
de Idsel alhier met eenige aan de
Oosterkade gemeerd liggende schepen
kon worden gemaakt, anderen gin
gen de fraaie verlichting van de bin
nenstad en Singels bewonderen.
De illuminatie zoowel in de stad
als op het water was in alle opzich
ten schitterend. Rotterdam geleek op
sommige plaatsen wel een lichtstad
uit een too versprookje. Vol bewonde
ring was een ieder voor de verlich
ting van den toren der Groote Kerk,
een reuzenarbeid, maar waarvan de
moeiten en kosten ruimschoots beloond
werden door het verkregen succes.
Niet minder dan 8000 electrische
lampjes waren daar aangebracht. De
architectonische lijnen kwamen prach
tig naar voren.
Ook de verlichting van het Stad
huis met zijn 4000 lampjes langs den
gevel en toren aangelegd, maakte
©en grootschen indruk. Vervolgens
mag zeker wat de binnenstad betreft,
in de eerste plaats genoemd worden
de verlichting van het complex Beurs
plein en Blaak. Daar was de aan
blik feeëriek. In vierdubbele rijen
waren de electrische lichtslingers aan
gebracht, en te midden daarvan wa
ren prachtvolle verlichtingen aange
bracht aan het station halte Beurjr
het Postkantoor, de gebouwen van
de firma R. Mees Zoonen en het Rot-
terdamsch Nieuwsblad en het wacht
huis van de electrische trdm.
Verderop was het water van de
Blaak vol met versierde en fraai ver
lichte booten en schepen, terwijl het
geheel werd afgesloten door het met
duizenden electrische lampjes verlich
te panden van de firma Erven Wed.
van Nelle aan de Leuvehavejf.
De Leuvehaven bood een geheel an
dereu maar niet minder fastastischeu
aanblik. Behalve dat over de gehee-
le lengten der haven hooge masten
met fraaie verlichting ais uit het
water oprezen, had de commissie voor
de daar liggende schippers 5UUU bal
lons beschikbaar gesteld om hun
schepen te versieren.
Ook tal van straten, te veel om
te noemen, hebben naar de mate hun
ner krachten ook wat de illuminatie
betreït, veel tot den luister van dat
feest bijgedragen, evenals ook vele
particulieren door de geheele stad
verspreid zeer kostbare illuminaties
hadden aangebracht.
De Maas bood een schitterenden
aanblik. Rotterdam's scheepvaart had
op grootsche wijze deelgenomen aan
de verlichting.
Het Maas-station wierp zijn kleurig
licht, oranje, rood, wit en blauw,
over de Oosterkade, waar vele met
lampions versierde en electrisch ver
lichte booten lagen gemeerd. Daar
reeds bood de Maas aan beide oevers
een fraaie schouwspel en dit werd
verhoogd door de groote vreugdevu
ren, die vanaf de Maasbrug werden
ontstoken. Aan de brug waren ook
traaie gekroonde W 's aangebracht, die
een zee van licht uitstraalden. De
geheele rivier voor de stad, vooral
het gedeelte van de Maasbrug tot den
Heuvel toe, was, dank zij de mede
werking van de reederijen en andere
commercieele en industrieele onderne
mingen langs den rivieroever gelegen
een lichtzee, te midden waarvan de
reusachtige eerepoort, gevormd op 't
Prinsenhoofd, uit een 4000-tal electri
sche lampjes en waarop reusachtige
vreugdevuren brandden, een imposan-
ten indruk maakte.
De groote scheepvaart- en handels
ondernemingen als de liolland-Ameri-
ka-lijn, de Steenkolen-Handels vereen,
e.a. hadden veel werk gemaakt. De
Nieuw Amsterdam" lag aan de ka
de, geheel verlicht vanaf dep water
spiegel tot aan de masten met electri
sche lichtjes, dat in lijnen was aan
gebracht en den geheelen vorm van
het schip als een lichtend juweel op
den waterspiegel deed weerkaatsen.
De kolentippen, de baggermachine,
elevators, zij vormden schitterende
silhouetten op hot water. Drie kleine
stoombootjes, met fraaie verlichting
op den voorplecht, trokken de bijzon
dere aandacht door haar magnifieke
nationale vlaggen van electrisch licht.
Midden op de Maas werd te ca.
half negen een prachtig luchtvuur-
werk ontstoken, dat groot enthusi-
asme wekte bij de duizenden aan de
kaden en op de rivier. Dit vuurwerk
werd van tijd tot tijd geaccompagneerd
door de stoomfluiten der zeer talrij
ke booten.
De treinen voerden des avonds en
tot in den nacht de duizenden feest
gangers naar hun woonsteden terug.
GOUDA, 18 November 1913.
H. J. Nederhorst Sr. f
Er is vandaag een man ter ruste
gelegd, wiens gemis thans nog niet
kan worden beselt. Een burger van
onze gemdenle, hoog in aanzien, groot
door zijn eenvoud, wiens naam ver
bonden blijft 'aan het leven onzer stad,
en vele instellingen, en aan dat van
velen harer inwoners, die met hem
in aanraking kwamen. Door het
overlijden van den heer H. J. Neder
horst Sr. is een leegte ontstaan hier
en elders, die zeer moeilijk zal kun
nen worden aangevuld.
Zijn optreden, in den Raad als
lid en wethouder, zijn zitting nemen
in de Staten van Zuid-Holland., wij
hebben het reeds vorige dagen ge
meld. Maar buiten deze functies, die
hij zeer ambitieus en met nauwge
zetheid vervulde, gaf hij zijn krach
ten als Regent van het Bestedelingen-
huis, als kerkvoogd der Ned. Herv.
Gemeente, als lid en penningmeester
der Restauratie-Commissie der St. Jans-
kerk, als voorzitter der Werkinrich
ting tot wering der bedelarij, als pen
ningmeester van de Vrijzinnige Kies-
vereen. „Burgerplicht", terwijl de be
langen van zijn vak door hem werden
behartigd als voorzitter van de afd.
Gouda van den Nederl. Aannemers-
bond. Maar bovendien vond de werk
zame man nog tijd en lust om als
voorzitter van den Oostpolder zijn
kracht daaraan te geven en deel te
nemen aan de beraadslagingen van de
Staatscommissie tot bestrijding der
werkloosheid.
Dat hij een ondernemend man was
op het gebied van handel en indus
trie, blijkt wel uit de talrijke maat
schappijen en ondernemingen, waarbij
hij betrokken was en waarvan eenige
door hem zijn opgericht. Hij was
^oinmissarin van de Naaml. Vennoot
schappen: Houthandel en Stoomhout-
zagerij „De Hoop" voorheen H. J-
Nederhorst, De Goudsche Glucose-fa-
briek, de Maat&chappij tot exploitatie
van bouwgrond Krugerlaan, de Stoom
boot maatschappij Boskoop-Waddinx-
veen-Gonda, Kaashandel-Maatschappij
Gouda, Kistenmakerij en Kuiperij „De
Woelgeest", Huizenmaatschappij „Qui-
nio", de Reederij de IJsel voorheen
C. G. van der Garden alle te Gouda
gevestigd en verder commissaris van
üe Naaml. Venn. Internationale Maat
schappij tot het aannemen van wer
ken, gevestigd te Rotterdam, de Noor-
sche Gasmaatschappij, „Zuid-Holland"
maatschappij tot exploitatie van aan-
neemmatenaal te Sliedrecht, de maat
schappij van Onroerende goederen
„Havenkwartier' te 's Gravenhage,
de Sliedrechtsche Zand exploit.-mij.,
te Sliedrecht, de Nederl. Hout- en
Heipalen Maatschappij te Rotterdam,
„Utrechtsch Grondbezit" te Utrecht,
en de Grind Maatschappij. Hieruit
blijkt wat ondernemingsgeest en ook
wat werkkracht de overledene bezat.
Vanmorgen is het stoffelijk over
schot van den heer Nederhorst aan
de aarde toevertrouwd. Velen waren
daarbij tegenwoordig, die hem hoog
achting toedroegen als vriend, die
met hem deel uitmaakten van colle
ges en instellingen, die met hem in
zakenrelaties stonden. Onder de aan
wezigen waren o.a. burgemeester en
wethouders dezer gemeente, en de le
den van Raad, de heer H. A. van
IJsselsteijn, directeur-generaal van ar
beid als vertegenwoordiger van den
Minister, voorzitter der Staatscommis
sie tot bestrijding van werkloosheid,
vertegenwoordigers van plaatselijke
vereeqigingen en instellingen, in wel
ker besturen de overledene zitting
had, directeuren of vertegenwoordi
gers ook van het meerendeel der
maatschappijen bovengenoemd zoowel
uit Gouda als elders. Ook waren te
genwoordig de hoofden van de ge
meentelijke bedrijven en van openba
re werken, ambtenaren ter secretarie,
tal van industrieelen en hoofden van
industrieele ondernemingen hier ter
stede, velen uit zakenkringen van den
overledene, van buiten deze gemeen
te en zijn werklieden uit Gouda.
Zoowel de voorzitter van „bur
gerplicht", Mr. M. M. Schim van der
Loeff, als het Kamerlid voor Gouda,
Jhr. Mr. W. Th. C. van Doorn, kon
den zeer tot hun" leedwezen niet te
genwoordig zijn.
Toen de overledene grafwaarts werd
gedragen, sloten velen zich achter den
stoet aan of schaarden zich rond de
met bloemen versierde groeve. Een
schat van kransen dekte de lijkbaar,
die niet alle kransen dragen kon. Irf
den stoet waren twee volgrijtuigen
noodig om alle kransen en bloemstuk
ken mede te voeren.
Nadat de kist in de groeve was neder-
gelaten, trad de burgemeester, de heer
R. L. Martens naar voren om een enkel
woord te spreken ter gedachtenis van
dezen geëerden doode.
Gouda treft wel zware slagen, zoo
ving de burgemeester aan. Thans ver
liest het den heer Nederhorst, lid van
haren Raad, een der meest verdienste
lijke burgers. Spr. ging in 't kort na
hoe hij met den heer Nederhorst had
samengewerkt, eerst in den Raad als
lid, later als weth. van openb. werken,
daarbuiten als mede-kerkvoogd. Spr.
is daardoor wel in de gelegenheid ge
weest de goede hoedanigheden van
den heer Nederhorst te ontdekken.
Samenwerkend met hem, bestond in
het college van B. en W. wel verschil
van meening, doch steeds was er, ook
door zijn bezadigdheid in optreden, een
vriendschappelijken omgang, waarom
spr. den overledene hoogelijk respec
teert.
Namens het Dagelijks Bestuur als
voorzitter daarvan en namens de ge
meente Gouda als burgemeester, bracht
spr. hulde aan de werkzaamheid van
dezen man, en voor wat door hem in
het belang van de gemeente is gedaan.
Daarna memoreerde spr. den over
ledene als penningmeester der Res
tauratie-Commissie van de St. Jans-
kerk. Spr. wees er op dat het do heer
Nederhorst is geweest, die in 1897 met
nu wijlen den heer Noothoven van
Goor het toenmalig kerkbestuur wist
te bewegen de hulp der Regeering in
te roepen voor de restauratie van het
kerkgebouw. Ook in dat opzicht heeft
de overledene zich zeer verdienstelijk
gemaakt.
Spr. bracht ten slotte met een laat-
sten groet aan de overledene aan de
familie de verzekering over, dat de
nagedachtenis van Hendrik Jan Neder
horst in Gouda in eere zal blijven
voortleven.
De heer F. Herman Fz. stelde het
zich tot eer aan de groeve den over
ledene te gedenken als een waardig
regent van het Bestedeiingenhuis en
warm voelend voorzitter van de
Werkinrichting tot wering der bede
larij.
De heer C. J. C. Hoogendijk her
dacht Éijn overleden vriend als voor
zitter %hn de afd. Gouda van den
Ned. Aannemersbond, welke veel aan
hem ie verplicht.
Namens de Ned. Hout- en Heipalen
Maatschappij te Rotterdam bracht de
directeur, de heer Thijsse, zijn hulde
aan den overledene, die voor de mij.
döor eijn kunde en bekwaamheid veel
heeft gedaan, en die zich in het be
stuur groote vriendschap heeft ver
worven v
werkman in dienst bij den
overledene gedurende 40 jaren sprak
de heer Hoogendoorn namens het per
soneel een woord van gropte waar
deering voor zijn overleden patroon,
die naast zijn patroon ook zijn vriend
was.
Nadat de bloemenpracht op het
graf was neergelegd, bracht de schoon
zoon van den overledene, de heer H.
Adama, namens de familie dank voor
de laatste eer hun overleden vader
bewezen.
De droeve plechtigheid was hier
mede geëindigd en allen gingen heen
met het besef, dat in dezen doode
veel wordt verloren.
1813 - 17 November 1913.
Gisteravond, 17 November, was het
100 jaar geleden, dat de Kozakken op
het Marktplein kampeerden. Zij had
den hun wachtvuur ontstoken en hun
geweren aan rotten gezet. Men zegt
zplfs, dat hun paarden in de kerk waren
ondergebracht. Zooveel is althans ze
ker dat de deuren van het kerkgebouw
openstonden.
De aanwezigheid van de Kozakken
had natuurlijk de aandacht van de
jongelui getrokken en o.a. ook van
den heer Constant Gabiy (grootvader
van de tegenwoordige firmanten der
piano- en orgelfabriek Gabry aan de
Westhaven) die met eenige kennissen
naar de Markt toog. Hier kreeg hij
ruzie met een dor Kozakken, die zoo
boos werd, dat hij hem te lijf wilde.
Nu waren die heeren Kozakken niet
gemakkelijk, waarom bedoeld jong-
mensch het beter vond maar te vluch
ten dan een pak slaag af te wachten.
De Kozak zette hem na. Door de
duisternis (men had alleen het schemer
licht der wachtvuren), zag hij de gewe
ren niet en struikèlde er over. Dadelijk
bedacht op tegenweer, nam hg het ge
weer, waarover hij viel, mee.
Daarop vluchtte hij de Kerksteeg
(naast 't huis van den heer Krom) en
en vervolgens de kerk in, door de
openstaande deur naast 't tegenwoor
dige brandspuithuis
Hier liep hij langs het koor en zoo
den uitgang bij de kosterswoning door.
Daarna het kerkhof over (tegenwoor
dig het Oude-mannenplantsoen ge
noemd) daarna de Molenwerf door, de
Haven en de Gouwe over naar de
Turfmarkt, steeds het geweer met zich
voerende. Thuis gekomen verborg hij
het, uit vrees voor ontdekking en straf.
Zoodoende is het geweer in 't bezit
van de familie Gabry gebleven die zoo
welwillend was het ter expositie af te
staan. Thans is het te zien in deeta-
lage-1813 van de firma Van der Post
aan de Hoogstraat.
Vermeld dient nog, dat genoemde
heor en de beide oudere broers allen
de wapenen tegen Napoleon gedragen
hebben. De oudste is zelfs krijgsge
vangen geweest en moest toen op de
scheepswerven in Frankrijk werken.
Hij is daar toen ontvlucht en met een
lotgenoot uit Waddinxveen te voet
door Frankrijk naar Gouda komen loo-
pen. De beide andere broers streden
in den slag bij Waterloo.
H. J. BITTER.
Gouda, 18 Nov. 1913.
De onafhankelijkheidsfeesten.
Gisteren en heden werd in*»„Con
cordia" de tentoonstelling van vliegers
gehouden.
Ongeveer 200 vliegers waren inge
zonden, waarvoor de volgende prijzen
werden toegekend
De grootste,
lste prijs, No. 190 L. van Wijk.
2de 158 H. Frederikse.
3de 63 J. van Velzen.
De mooiste,
lste prijs, No. 176 B. J. B. v. Hen-
sen v. Uningen.
2de 130 B. v. d. Broek;
3de 79 B. Bruiniks.
De eigenaardigste,
lste prijs, No. 36 B. Idsinga.
2de 119 T. Hofstede.
3de 78 J. P. Arts.
Medailles.
No. 140 L. Vos, 64 Jac. v. Velzen,
19 W. Kabel, 22 J. Hooimeijer, 143
M. Hoevens, 60 G. Witte, 49 C. Blazer,
18 A. v. d. Pavoordt, 59 B. Scholten,
24 J. Lafeber, 188 H. van Vliet, 128
D. de Vries, 167 J. van Dam, 148 J.
van Heuvelen.
Buiten mededinging was ook inge
zonden de bekende reclame vlieger
der firma J. Coster en Zonen alhier.
Begeleid door het Muziekkorps van
het R. K. Jongenspatronaat St. Aloi-
sius trokken allen naar het Sportterrein.
De vliegerwedstrijd had den vol
genden uitslag
Uitgeloofd waren voor de eigen
aardigste, de grootste en kleinste
vliegers drie prjjzen en een vijftal
medailles.
lste prijs No. 167 B. v. d. Velde.
2de 166 P. Niekerk.
3de 27 P. van Reeden.
lste 21 B. Zevenhoven.
2de 11 R. Boer.
3de 39 J. van Oosten.
3ste 3 G. Kalmeijer.
2de 182 G. Brinkman.
3de 164 M. Dadens.
Medailles werden toegekend aan:
No. 108 K. Bronwer, 123 C. Cabout,
50 L. Dortland, 104 J. Furrer, 23 C.
Holthuijzen.
De niet uitgereikte prijzen kunnen
worden afgehaald bg den heer A. R.
van de Pntte, Groenendaal.
Bg den terugtocht van het Sport
terrein speSÏBe weer de muziek en
deden tegelijk de huzaren, die morgen
deelnemen aan den optocht ook hun
entróe omringd door een groote menigte
De bioscoop is bijna gereed, dank
z ij den ijver van den heer Scheep
maker.
De Hoogstraat brandde reeds proef
en tal van etalages vragen reeds de
aandacht.
'tWeer houdt zich gelukkig goed,
de lucht lijkt helder, als 't morgen
zoo is, dan zal 't zeker dubbel feest zijn.
Waddinocveen. Hedenochtend had
gedurende een uur in de Waddinx-
veensche brug weder een scheepvaart
stremming en ook een voor voetgan
gers plaats. Een groote Rijnaak was
in de brug vastgeloopen. De aak was
zwaar geladen met bieten. Eenige
sleepbooten trachtten het vaartuig los
te krijgen, doch pogingen bleken ver-
geefsch, totdat eindelijk na een uur
oponthoud het vaartuig los kwam.
Vele schepen, waaronder enkele pas
sagiersbooten lagen 'voor de brug en
ook de vele personen die zich naar
hun werk begaven, ondervonden last.
Begint de Hooge Waddinxveensche
Brug niet wat te lijken op de „Oude
Spoorbrug
Mej. W. Aartsen alhier is benoemd
tot assistente in de nuttige handwer
ken aan de Chr. School voor M.UL.O.
alhier.
Ter gelegenheid der herdenking der
onafhankelijkheid wbb door den heer
C. Oudijk voor zijne woning aange
bracht eon doek uit het jaar 1863,
waarop staat „Nederlands Onafhanke
lijkheid" en „Door Zorg en Vlijt",
geflankeerd door twee beelden. Voorts
was er nu bij geschilderd 1863—1913.
Behalve van het Gemeentehuis, vlag
den vele ingezeteneri.
Leklcerkerk. Tot tijdelijke onder,
wijzeres aan de lste openbare school-
alhier (dorp) is benoemd mw. Van
Wijnen uit Krimpen a.fi. ft&.nim -•
Vrijdagmiddag werd door de
heeren As. v. Limhorgh en T. De
Waard een man op den weg aange
troffen, die door een anderbreuk aan
een been zijn reis niet vervolgen kon.
De man, die bij een draaiorgel be
hoorde, is door genoemde heeren op
genomen en naar dr. D. N. Van Gel
deren gebracht, die de noodige hulp
verleende. De man kon daarop per boot
naar Rotterdam gaan'.
Hoytema kalender 1914.
Hoytema geeft ons ook dit jaar weer
prachtige teekeningen van vogels en
dieren. Vooral de vogels treffen ons
door de sobere natuurlijkheid waarmee
ze zijn afgebeeld. Zingende Spreeuwen
geeft het Janauaribladtwee jonge
Spreeuwen met opengespalkte bekken,
treffend van lijn en vol leven. Ook
treft ons de oude Kraai, de drinkende
Roodborst en de witte Reiger in den
storm. Teekening van kalender en
ornament zijn, zooals yre dat van
Hoytema gewend zijn, duidelijk en
practisch, en tevens vol distinctie in
elto detail.
We ontvingen den kalender van de
firma Ferwerda Tiejnan, die dezen
kalender evenals de vorige onder de
bepaalde voorwaarden als premie be
schikbaar stelt voor hare begunstigers.
Een reclame, die succes zal hebben,
en de uitstekende verdienste heeft, iets
werkelijk goeds te bieden.
Hortense de Beauharnais door Melati
van Java. (Hoilandia Drukkerij Baarn).
In het jubeljaar onzer Onafhanke
lijkheid, heeft Melati van Java, vooral
voor onze dames geen onbekende, hare
krachten aan een historische roman
gewijd. De levensgeschiedenis van de
vrouw van Koning Lodewijk Napoleon,
hofintrigues, afgewisseld door pagina's
historie uit de regeering van den Groo-
ten Keizer en uit het bewind van Lo
dewijk Napoleon over Holland.
Vooral thans bg de herleefde
belangstelling in onze geschiedenis van
voor honderd jaar zal dit boek,
geschreven in den gemakkelijken stijl
van Melati van Java, zeker belang
stelling wekken. Dat ondanks den jnbel
over onze honderdjarige onafhanke
lijkheid, de glorie, die er altijd af
straalt van den krachtigen figuur van
den grooten Franschen Keizer, veel
tot deze belangstelling bijdraagt mag
niet worden verzwegen.
Men meldt uit Hengelo (0) aan
de N. Crt.
De werklieden verbonden aan de
machinefabriek van Gebr. Stork Co.
hebben bij de uitkeering van hun winst
aandeel f 740 afgestaan aan het fonds
voor buitengewone ondersteuning aan
invalieden, weduwen, weezen en leden
der Vereeniging tot behartiging der
belangen van het personeel verbonden
aan die fabriek. Over 1912 werd uit
dit fonds ondersteuning verleend tot
een totaal bedrag van f 6.292.89.
Onweder.
Zaterdagmorgen tegen twaalf uur
ontlastte zich boven Deventer en om
streken onverwachts een onweder dat
van korten duur was.
Echter werd reeds met den eersten
slag de boerderij, eigendom van en
bewoond door J. Kromdijk, onder Epe,
getroffen. Onmiddelijk stond alles in
lichterlaaie. Het vee werd gered doch
huis en inboedel werden prooi der
vlammen.
De brand was zoo hevig dat de
vlammen te Deventer zichtbaar waren.
Spoedig lag het huis dan ook in de
asch.
Verzekering dekt de schade.
Verleden jaar is eveneens de boer
derij van Kromdijk door den bliksem
getroffen eq afgebrand..
Uit IJmuiden meldt men aan de
N. R. Ct., dat Zaterdag ongeveer 360
werklieden op de verschillende smede
rijen, nettenmakerijen en andere werk
plaatsen hun ontslag hebben gekregen,
omdat er gebrek aan werk is. Sedert
Vrijdag zijn geen trawlers binnenge
komen. De algemeeno Nederlandsche
Zeemansbond heeft aan de reeders een
onderhoud gevraagd dat gistermiddag
zou plaats vinden.
Lijk aangespoeld.
Te Noordwijkerhout is naar de N.
Crt. meldt nabij den Noordwijker-
houtscho straatweg het lyk aangespoeld
van een man in burgerkleeding. Het
gelaat was misvormd.
De Eerste Kamer komt 26 Nov. $es
avonds te half negen bijéén.
Het *te Noordwijk aan Zee aange
spoelde lijk is gebleken te zijn van den
vermisten klerk van het Dept. van
Oorlog, den 27-jarigen v. B.
De Vierde Kamer der Amsterdam-
sche Rechtbank heeft heden den heer
J. Loopuit, woordvoerder der soc.-dem.
wegens beleediging van Mr. Perel het
in openbare vergadering toevoegen
van net woord Vlerk, veroordeeld
tot f 5. boete sabs. 1 dag h.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van heden.
VoorzitterMr. H. Goeman Borgesius.
Indische Begrooting.
De beer Rutgers, a.r., zet zijn
gisteren afgebroken rede voort. Hij be
handelt de kwestie der kweekscholen
De subsidies daaraan worden ver
leend krachtens het stelsel-Fock-van
Heutsz. Echter blijkt dat de heer van
Heutsz zich niet op het standpunt
heeft gesteld dat thans ter linkerzij
de wordt ingenomen.
De regeling op Soemba en Flores
acht spr. niet uit den booze. Een ter
mijn van tien jaar is zeer gering.
Bovendien gold het hier een conces
sie en daaraan dient een termijn ver
bonden te zijn. Bij het verleenep van
subsidies hier te lande wordt ook
wel een tormijn gesteld, dat is dus
niets bijzonders. De Soemba-regeling
heeft bij den Raad van lndië geen
bezwaar gevonden. Spr. hoopt dat
zij veel navolging zal vinden, omdat
zij een basis is van een goede sa
menwerking.
In de Minahassa-regeling heeft mi
nister Fock wel geen beslissing ge
nomen, maar hij heeft de zaak toch
voorbereid.
De vergadering duurt voort.
GOUDA.
GEBOREN15 Nov. Reijk Ctau-
dius, ouders C. A. Wagenaar en H. M.
van Veen. 16. Sophia Pieternella,
ouders A. van Leeuwen en W. van
der Draai. -* Petrus Johannes, onders
J. D. Verhoef en S. P. van Bruinessen.
Niesje, ouders W. F, van der Meide
en,L. de Bruijn. 17. Elisabeth, ouders
C. van Kempen en M. M. Heerkens.
Jacoba Johanna, ouders P. G. de
Jong en J. Vreedenburg. Johannes
ouders P. Tak en A. den Haag. 18.
Geertrui, ouders K. van der Voorden
en W. J. van Loon. Johanna Susan
na, ouders C. de Jong en J. S. Rijnhout.
OVERLEDEN: 17 Nov. Maria W.
Schoonderwoerd, geh. met A. Cabout
44 jaar.
van het Koninklijk Meteriologisch
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 773.2 te
Clermont, laagste stand 734.3 te Sey-
disflord.
Verwachting tot den volgenden dag
Krachtige tot matige zuidelijke tot
zuidwestelijke wind, betrokken tot
zwaarbewolkt, regenbuien, zelfde tem
peratuur.
VAN DEN
Staatsleningen.
Ned. Cert. Werkelijke
Schuld 3 pet.
Oostenr. Belastingvrije
Kronenrente 4 pet.
Port. Obl. 3de Serie
Amort. Schuld 3 pet.
Russische' Obl. 1906
5 pet.
Id. Obl. (Gr. Russische
Spw.mij) 1898 4 pet.
ld. Obl. (Nicolai Spoor
weg) 1867-69 4 pet.
Id. Obligatie 6e Emis
sie 4 pet.
Japan. Obl. 1899 4 pet.
Mexico Afl. Binnenland
Obl. 6 pet.
Brazilië. Funding Lee
ning 5 pet.
d. Obl. 1889 4 pet.
Venezulea Dipl. Schuld
1905 3 pet.
Bank-en Credlet-Instel-
ltngen.
Fed. Bankaandeelen
Industr. Ondernemingen
American Car Foun
dry Comp. C. v. A.
Id.Smelting Refining
Co. Cert. v. Aand.
Anglo American Tele
graph Cy. Cert. v. A.
U. S. Steel Corp. Cert.
v. Gew. Aand.
Kol. Credlet lnstell. en
Cultuur Ondernemingen
Handels ver. „Amster
dam" Aand.
Jav. Cultuur Mij. Aand.
Ned. Handel-Mij.C.v.A.
MijnbouwBijen.
Kotahoen" Mynbouw
Mij. Gew. Aand.
Redjang Lebong, Mijn
bouw Mij. Aand.
Great Cobar Aand.
Petrolenm-Ondern.
Dordsche Petroleum In
dustrie Mij. Gew. A.
Kon. Ned. Mij. totExpl.
v. Petr, Bronn. O.v.A.
„Shell" The Transp.
Trad Cy. C. v. G. A.
Scheepvaart M\Jeu.
Ned.Am. Stoomvaart"
Mij. Aand.
Stoomvaart-Mij. „Zee
land" Preferente A.
Int. Mercantile Marine
Cy. afgest. Pref. A.
Tabak-Ondernemingen.
Bindjey Tabak Mij. A.
Diversen.
Maxwel Land Gpant
Cert. v, Aand.
Peruvian Corporation
Iim. Cert. v. Aand.
Spoorwegen.
Holl. IJzeren Spoor
wegmij. Aand.
Mij. t. Expl. v. Staats
spoorwegen Aand.
Zuid-Italiaan. Spwmij.
Serie A-H Obl. 3 pet.
W arschau-W eenen
Spoorwegmij. Aand.
dito dito Act. de Jouiss.
Amerika. Atchison Alg.
Hypb. Obl. 4 pet.
Erie Spoorweg-Mij.
Gew. Aand.
Union Pacific Railroad
Cv. Cert. v. gew. A.
Wabash Gew. Aand.
Premleleentngen.
Amsterdam Aand. 3 pet.
Hongarije. Tüeiss-Re-
gulirungs-Ges. 4 pet.
GELDKOERS.
Prolongatie 5—5l/2 pCt.
Nat. Staatsf. stil, Buitenl. prijsh.,
Culturen zeer weinig omzet, Tabak
ken lusteloos, Petroleum lager. Mijnen
vaster voor Óost-Borneo's en Guyana,
Rubbers vaster.
13.
Vorige
Koer*.
Koer* vtn
heden.
77'/»
77'/,
81»%»
813/»
67'/,
101'/,
87
87'/,
90'/»
83'/,
90'/»
82'5/,»
37"/,»
102'/,
75''/,»
57'/»
Cl5/»
44
44
G3
63%
23'/,»
23'/,
56'/»
66%
229
240
1893/,
229
242
15
163'/,
25'/»
25%
1843/,
627'/,
624'/,
525
198
119'/,
4
3,s/i»
1043/,
104%
3
8'3/„
8'%»
92'/,
963/,
61'/,
61%,
185'/,
94 '/J
92
26'3/i»
27'/»
1605/»
4'/u
150'/»
1%6
99'/,
143'/
