AllerZielen
c. TT
MALVERSTR A AT, AMSTERDAMGEHE EL
TENTOONSTELLING.
1P. Mirte Co.
Dames
Mantelsl
Zeldzaam Aanbod!
„NIGHTCA F
Duitsche Anthraciet
Joh. Dessing Co.,
31» TIJDGEEST-POLISSEN
3. TIJDGEEST-LOTEN
2000 Dieren.
Inboedel,
Extra voordeel igc prijzen.
BANTZINGER
Fijne Likeuren
Goed en Goedkoop
VERVANGEN ALLE SYSTEMEN BOOGLAMPEN
Pluimvee en Konijnen
DEE
GOUDA, Kleiweg 17-19.
Berichten de ontvangst van eenej
nieuwe zending
volgens de laatste mode.
Wilt ge
P. HOPPE
NI TOOUEll - Amsterdam.
Zondag 23 November 1913.
Optreden van JOLIICOYPERS als „RIT*".
Wijnhaven 93 te Rotterdam,
Nuttige St. Nicolaas-geschenken.
GOUDA KLEIWEG 92
Prijs kleine afin. per H.L. f 1.50
groote H.L. f 1.60
Franco thuis.
Kantoor OOSTHAVEN 26.
WEOElt VERKRIJGBAAR.
VERLICHT MET DE NIEUWE
Soeletell „QMS GEMOCGEHT.
Geopend van 10-0 uur.
Entree Vrijdag 50 cents, Zaterdag 25 cents
Zondag 25 cents, na 2 uur 15 cents.
AANKONDIGING.
Uurwerken, Horloges, Gond, Zilver en Doublé.
„DS TIJ3D"
Openbare Verkooping
TE GOUDA,
Notaris J. KOEMAN,
een STOOMMACHINE cupl
een STOOMKETEL ei
STOOMKETEL APENDAGES
We§ihaven.
Telefoon 292.
Homoeopallsche
geneesmiddelen.
Adverteert In dit Blad.
No 12333.
Zaterdag 22 November 1913.
52e Jaargang.
ZbTieu_-ws- en -^cl"v@rte:rvtl@"bla.cL voor Q-o"u_cLet ®jcl Ooaoustxelceasu
Verschijnt dagelijks
Telefoon Interc. 82.
behalve Zon- en Feestdagen.
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
Telefoon Interc. 82.
Tweede Blad.
f MapInhoudende
6 Reproducties
Kennisgeving.
KENNISGEVING.
^Cit om Parlement.
Buitenlandsch, Nieuws.
Sociëteit „Ons Genoegen" - Gouda.
I>»
Directeur HERMAN HEIJERMAN8.
305de OPVOERINQ VAN
Een zinnebeeldig Bpel in 3 bedrijven
van HERMAN HEIJERMANS.
Prijzen der plaatsen Eerste Rang
f 1.25, Tweede Rang f 0.75, Derde
Rang f 0.40.
Leden der Sociëteit gewone reductie.
Plaatsbespreking aan de Sociëteit
dagelijks van 10-3 uur 10 cents per
plaats extra.
AANVANG 8 UUR.
Mr. L. S. HOLLANDER te Rotter
dam en Mr. JULES OOUDEKET Azn.
te Amsterdam, hebben hunne Kantoren
vereenigd
Hot Kantoor van
Advocaten Procureurs,
is géVestlgd ten Kantore van eerst-
gênoemde aan de
Telefoon No. 4499.
DAMES- en HEEREN-
een dankbaar en nuttig
Komt dan in onze magazijnen een kijkje
nemen. Zoowei voor Dames als voor Heeren
en Kinderen, brengen we een groote keuze
ONOVMll TR1SFBAAR ZIJN
50
Ook op termijn beta ling.
Echte Oude Oenever
Half om Half, Cherry Brandy, Curasao,
Sirop de Punch, etc.
IS ONZE
PHILIPS WATT LAMPEN
De 1000ste bezoeker(ster) ontvangt een Kooi
met Kanarievogel.
Hiermede berichten wij, dat wegens
dor panden Hoogstraat 160 en 162, ROTTERDAM, oen FINALE
OPRUIMING zal worden gehouden tot en met 5 December van alle
voorradige
Tegen spotprijzen wordt alles opgeruimd. Prachtige gelegenheid voor
oen goed en goedkoop SL-Nicolaas-Cadeau.
ZIE HE ETALAGE.
Hoogstraat 160, ROTTERDAM.
WÊf N.B. De zaak wordt verplaatst naar Goudsche Wagenstraat
48, ROTTERDAM.
(om contant geld)
op DINSDAG 2 DECEMBER 1913,
des voormiddags te 9 uren aan het
huis No. 69 aan de Fluweelensingel
aldaar ten overstaan van den te
Haastrecht gevestigden
VAN
oen goed onderhouden
waaronder Mahoniehouten en andere
staande en draagbare Meubelen,
Spiegels, Schilderijen, Vloerkleeden
en Karpetten, Bedden en Beddegoed,
Kristal, Glas- en Aardewerk, Koper,
Tin en Blik werk, en wat verder ten
verkoop zal worden aangeboden.
Te bezichtigen daags te voren van
9 tot 12 en van 2 tot 4 uup.
Nog zal worden verkocht op 2 DE
CEMBER door Notaris J. Koeman
wegens opheffing van het bedrijf.
Te zien van 912 en van 24 uur
Fluweelen Singel 99, Bleekerij „de
Pelikaan.
Ahotheker
wmiÊÊÊÊÊmm
GölIDSCHE COURANT.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaalf 125
Idem franco per post150
Met Geïllustreerd Zondagsblad1.50
Idem franco per post„1.90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
Markt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
PRIJS DER ADV ERTENTIËN:
Van 1—-5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meer„0.10
By drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f0.35 bij vooruit
betaling elke regel meer 6 ets. Reclames f 025 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
Voor de lezers van ons blad hebben
wij dit jaar een zeer mooie St. Nico-
laaa-premie en wel
van zich in het Rijksmuseum bevin
dende werken van onze beroemde
Hollandsclie meesters in de kleuren
naar het origineel uitgevoerd
A.VAN.OSTADE „Haringvrouwtje".
FRANS HALS „De vroolijke drinker".
S. G. KREKELENKAM „Het vertrou
welijk gesprek".
G. METZU „Het Ontbijt".
J.M.Molenaar „Dameaan 't Klavier".
JOH. VERMEER „Het Melkmeisje".
De afmeting der reproducties ia 40
by 50 c.M.
Van deze map van welker inhoud
de pers de schitterendste recencies gaf,
is slechts een beperkt aantal voor
handen, en wy bevelen dus een spoedige
bestelling aan.
De gewone prijs van deze map zou
zijn f 6.doch wij zijn in staat onze
lezers deze aan te bieden voor slechts
f 2.90.
Hieronder eenige recencies uit ver
schillende bladen.
Het Nieuws van den Dag zegt o.m.
verdienstelijke proeve van kleu
rendruk
De Telegraaf zegt o.m.:De oo-
pieën zijn schitterend geslaagd
Lux geïll. tijdschr. voor Fotographio
zegt o.m.
Wij hebben de origineelen met
deze reproducties nauwkeurig verge
leken en moeten den uitgever allen lof
geven voor deze prachtige weergave....
De Tijd zegt o.m.:
Het is een Nederlandsche onder
neming betreffende Nederlandsche
Kunst. De Heer W. Steenhoff, de be
kende kunstcriticus, oefende daarbij
toezicht op 't werk
De Nieuwe Rotterdamse/ie Courant
zegt o.m.
Een Nederlandsche ondernoming
van Nederlandsche Kunst biedt thans
een aantal platen in kleuren, reproduc
ties van werken uit ons groot museum'
welke onder toezicht van den onder
directeur, den Heer Steenhoff zijn
gemaakt. De fijngevoelige deskundige
Steenhoff heeft de werken gekozen,
hij heeft toezicht gehouden bij de repro
ductie
De Nieuwe Courant zegt om
Er valt zeer veel te waardeeren
in deze wedergave die werkelijk in
haar soort verrassend goed magheeten.
Zij behoort tot het beste wat wij op dit
gebied te zien kregen
UtT Een exemplaar der map Ugt aan
om bureau ter Inzage. Het is ongetwijfeld
de fraaiste premie die wij onzen lezers
ooit hebben kunnen aanbieden. Spoedige
bestelling, daar het aantal beperkt Is,
wordt dringend aanbevolen.
BURGEMEESTER en WETHOU
DERS van GOUDA maken bekend,
dat ten laste van het dienstjaar 1913
bij loting ter aflossing n& 1 Januari
1914 zyn aangewezen:
1°. van de geldleening, groot
f 136000.— in 1893 aangegaan, de
obligatiën Nos. 18, 32, 35, 38, 50, 52,
62, 63, 69, 71, 75, 87, 88, 95, 105,
110, 112, 119, 120 en 123
2°. van de geldleening, groot
f 43000.in 1895 aangegaan, de
obligatie No. 41
3°. van de geldleening, groot
f 77000.— in 1899 aangegaan de
obligatiën Nos. 21 en 46
4°. van de geldleening, groot
f 106000.— in 1903 aangegaan, de
obligatiën Nos. 11 en 85;
5°. van de geldleening, groot
f 66000.in 1905 aangegaan, de obli
gatiën Nos. 17, 20, 33 en 50.
Gouda, den 22 November 1913.
Burgem. en Weth. voornoemd,
R. L. MARTENS.
De Secretaris,
J. v. HEUSDE.
Inrichtingen welke gevaar, schade of
HINDER KUNNEN VEROORZAKEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van GOUDA,
Gezien art. 8 der Hinderwet:
Doen te weten
Dat zij vergunning Lebben verleend aan
B. Vergunst en zijno rechtvorkrijgenden tot
het oprichten eener Smederij en Rijwiel-
herstelplaats on het daarin plaatsen van een
electromotor van ri/i P.K. alsiqedo een
moitel in het perceel aan de Turfmarkt
No. 113 kadastraal bekend sectie No. 6471.
Gouda, den 2a November 1913.
Burgemeester on Wethouders voornoemd,
R. L. MARTENS.
De Secretaris,
VAN HEUSDE.
TWEEDE KAMEH.
Indische liegrooti n g
Duar zat do vorige en deze week
electriciteit in de lucht. Men weet,
dat een der groote grieven der vrij
zinnigen tegen het beleid van het
Ministerie-Heemskerk de kerbtenings-
politick in Indië was; men weet ook,
dat in lndië-zeif groote tegenstand
opkwam tegen dit kerkelijke streven,
men ging er zelfs ongevraagd geld
inzamelen 0111 aan de vrijzinnige ver-
kiezingskas in het moederland af te
dragen en men weet ten slotte, dat
deze actie van Indiërs en oud-Indiërs
er toe hoeft bijgedragen om een eind
te maken aan het door alle vrijzinni
gen verderfelijk geachte beleid van
Malefijt—Kuyper.
DU zit den mannen-broeders nog
danig dwars en buitengewoon fel was
dan ook de aanval van verschillen
de rechtsche woordvoerders; men zou
dezen parlementair onervaren Minis
ter eens flink „aanpakken". Scherp
op het persoonlijke af, ging men hem
te lijf, mr. l'leijte bleef kalm toeluis
teren tot het z ij n beurt was 1
De nieuwe Excellentie begon met
de toegevendheid der Kamer in te
roepen, nu voor het eerst in het
Parlement optrad. Dat klonk beschei
den; noodig was 't echter niet. Mr.
Pleijte stond daar aehter de groene
tafel te causeeren alsof hij daar reeds
jaren achtereen had gestaan, met een
gemak dat men slechts benijden kan.
Wat een verschil met zijn ambts
voorganger! Stond Excellentie Male
fijt, parlementair ervaren man, in
den regel slechts ambtenaars-nota's
voor te stamelen en overweging en
overbrieving naar Indië- toe te zeg
gen, hier stond een parlementaire
nieuweling uren achtereen te spreken
vlot en overtuigend, t e vlot haast,
blijk gevend van groote kennis van
en kijk op' Indië.
Wij wenschen den Premier geluk
met den gelukkigen greep, dien hij
in dezen collega deed. Wij verheugen
ons er hartelijk over, dat de vrij
zinnigen kunnen wijzen op een kolo
nialen Tegeerder, die op vriend en
vijand den indruk maakte, dat hij
van goeden wil en vermogen is. Daar
stond eindelijk weer een man uit eigen
hoofd en overtuiging over Indië te
spreken, een man, die niet slechts
spreekbuis van zijn ambtenaren zal
zijn en het offer kan worden van een
„afschuwelijk misverstand", waarte
genover hij zich naar de heer Loh-
ffian thans erkende le deemoedig
gedroeg en waaruit te reddeu hij zich
poogde door eeu ijdel spelen en scher
men met woorden.
Wij denkeu er niet aan, oin uu de
rechtsche ministers door vrijzinnigen
vervangen zijn dezen door dik en dun
op te hemelen, willen daar zelfB angst
vallig voor waken, in strijd ais wij
't achten met hel vrijzinnig beginsel
0111 feiten in geestverwanten te be
mantelen. Des te meer verheugt 't
ons, dat wij zoo hooggestemd mogen
schrijven over den eersten van het
nieuwe Kabinet, die in politiekon zin
voor den draad 'kwam.
Een man als inr. Tydemau, oud
parlementariër, die zich altijd voor
zichtig uitdrukt, zei in zijn repliek,
dat hij nog nooit zoo mooi en zoo
goed het Indisch leven had hooren
teekenen als door dezen minister. Een
man als de heer Vliegen, die inzake
de „interneering" van Douwes .Dek
ker en zijn Javaausche adjudanten,
mot een motie van afkeuring had ge
dreigd, diende deze niet in, nadat de
Minister eeu antwoord had gegeven,
dat allerwegen met sympathie zal
worden ontvangen. De interneering
als noodrecht verdedigend, zette de
Minister uiteen, dat hij, indien de
omstandigheden 't zouden toelaten,
gaarne althans de beide Javanen naar
hun land zou laten terugkeeren en hij
had zelfs hoop, dat kwamen de ban
nelingen zich bij hem aanmelden dit
voornemen hebben zij inmiddels reeds
te kennen gegeven) hij Keu de over
tuiging zou bijbrengen, dat het Ne
derlandsche Gouvernement geen regee
ring van onderdrukkers is, maar dut
het hen zal weten te beschermen, zelfs
tegen hun eigen feilen. De Minister
verzocht den heer Vliegen geen motie
in te dienen, die hem slechts een ne
derlaag en don Minister een over
winning kon brengen; beide verlang
de hij niet en de heer Vliegen gaf
zich gewonnen.
Ook over de ontvangst door de
Rechterzijde van sijn maidenspeech
kon de Minister tevreden zijn: de
Hoomsche woordvoerder wenschte hein
geluk met zijn eerste optreden in het
Parlement en de anti-revolutionaire
dr. Seheurer zei met zoo vele woor
den dat de Kegeering in Indië zich
door hooge christelijke beginselen
moet laten leiden en dat hij die be
ginselen ontdekt had in de van lief
de voor Indië tintelende rede van den
Minister, welke hem zeer symphatiek
was.
Mein Liebchen, was willst du noch
mebr V
Uit de groote rede van den Minis
ter willen we nog enkele punten re-
leveeren. „Extra degelijk noemde
„Het Volk", dat in deze dagen nu
juist niet bijster vriendelijk is jegens
de vrijzinnigen, de redevoering, die
van zooveel grondige en parate kon
nis van Indië en Indische verhoudin
gen bfijk gaf. Niet alleen de „over
vloed van belangrijk en belangwek
kend materiaal", dat de Minister naar
de meening van he( socialistische
hoofdorgaan bij elk onderwerp dat
hij' behandelde wist aan te voeren,
heeft ons getroffen; bovenal moest
treffen dat zich indenken in allerlei
strevingen en het daardoor zoo klaar
aangeven van oorzaken en gevolgen.
Sympathiek was voor ons vooral,
wat de Minister over den Islam zei.
Geen hooghartig neerzien op dezen
wereldgodsdienst, maar een uiteenzet
ting wat de Islam voor den Javaan
beteekent met als conclusie om dit
„kraakporceiein" niet met ruwe hand
aan te grijpen, vooral niet nu de Ja
vaan (al dan niet terecht, dat doet
er niet toe) reeds den indruk kreeg,
dat de Regeering kersteuingspolitiek
drijft en reactie daarop niet uitbleef.
Sympathiek in niet mindere mate de
uiteenzetting van de Sarikat Islam
beweging met haaT jeugd-feilen en
met haar groote goede kanten, waar
bij de Minister niet verzweeg hoe
veel onaangenaams uitgelokt was door
onoordeelkundig en z^lfs bruut op
treden van niet-Mobamedanen.
Do Minister zal niet met ruwe hand
in bestaando subsidie-regelingon in
grijpen. Natuurlijk niet. Dat zou
geen enkel staatsman doen. Hij wil
het bestaande eerbiedigen en streven
naar meerdere ontwikkeling van den
Javaan, hij zal het onderwijs voor
den inlander verbeteren, hem politie
ke rechten geven en bronnen openen
die de wolvaart van Indië en den in
lander kunnen doen vermeerderen.
Het zendingsonderwijs zal de Mi
nister niet belemmeren, maar waar er
dwang zou ontütaau op de ouders bij
gebrek aan ander (gouvernement#-
ouderwijs zal het godsdienstonderwijs
facultatief moeten gesteld worden.
Zoo liep er door de geheelo rede
van den Minister een echt-liberale
lijn.
De Gouverneur-Generaal, de heer
Idenburg, is niet „woggejaagd".
Daarover viel men den Minister thans
van Rechts hard. Men behoeft zich
het kabaal slechts even in te denkeu
dat ontstaan zou zijn, wanneer de
nieuwe Minister Idenburg wèl zijn
congé had gegeven, om de waarde
van dezen aanval te begrijpen. Hechts
had zich gospitat op een conflict tus-
seheu Pleijte en Idenburg en ziet,
dit bleef uit. Eu de Minister, spre
kende met groote waardeering over
den persoon van den Gouverneur-Ge
neraal, sprak de hoop uit, dat sa
menwerking mogelijk zou blijven. De
Minister droeg de verantwoordelijk
heid, niet de Gouverneur-Generaal, die
(evenals omgekeerd) de beginselen
des Ministers kent; mocht er dus een
oogenblik komen van conflict van
meening tusschen Minister en Gouver-
neur-Geueraal, dan vertrouwde de
Minister dat de heer Idenburg met
„pijnlijke nauwkeurigheid" zou over
wegen, hoe den maatregel in quaestie
uit te vqeren.
Dat was taal, waarop de Rechter
zijde niet gerekend had en die de
stemming merkbaar deed omslaan.
Ook het slot van de ministerieels
rede, die, meer dan vijf uur durend,
Bteeds de aandacht bleef boeien, was
in grooten stijl, een wijzen op den
taak, op den hoogst-ernstigen plicht
van het moederland tegenover de ko
lonie, nl. het volk van Indië op te
voeden tot zelfstandigheid en weistand.
De Minister-uitte daarbij do hoop,
dat het Indische volk zijn stem zou
verstaan en dat de liefde, die hij voor
Indië en het volk heeft, ook de amb
tenaren zou doordringen. Die liefde
zal tot een gunstig resultaat moeteu
leiden. Daartoe deed (le Minister ais
lid van oen extra-parlementair Ka
binet een beroep op de g e h e e 1 e
Kamer, opdat na deae periode het
woord van Goeu; „Er kan iets goeds
in Indië verricht worden" zou mo
gen gelezen worden als „Er i s Iets
goeds in Indië verricht".
Geen wonder, dat na deze met bra
vo's begroete rede de replieken van
Hechts slap waren.
De Minister had gewonnen spel.
Indien het bij de behandeling van
de andere bogrootingen gaat als bij
die der Indische zal men tevreden
kunnen zijn, over het hout, waaruit
dit Kabinet het moge dan „extra
parlementair" zijn is samongetim-
merd.
Het begin is goed, en daf is oen
hoopvol teek en.
Balkan-Statbn.
De „Tanin" te Oonstantinopel brengt
eenige nadere byzonderheden over de
veelbesproken hervormingsplannen
voor Armenië.
Het blad deelt mede, dat eenigen
tyd geleden een offioiens Russisch-
Duitsch hervormingsplan werd opge
maakt, hetVelk echter door de Porte
werd verworpen, wijl dit het karakter
had van een controle voor Turkije.
Daarop werd by de Porte, evenzeer
officieus, een gewijzigd plan ingediend,
waarin o.a. Europeesche adviseurs
worden aangesteld voor do inspec
teurs-generaal der Oost-Anatolische
provincies.
Nu wil Turkije wel dergelijke advi
seurs aanstellen, doch alleen als amb
tenaren der Porte, en niet, zooals in
het hervormingsplan wordt geëischt,
als door de Mogondheden benoomdo
personen.
In het laatste geval toch zouden dó
hervormingen feitelijk onder Europec-
sohe controle plaats hebben.
Volgens de Tanin zou de groote
Turkscho leening waartoe thans hot
plan bestaat, niet internationaal zijn,
doch uitssluitend in Frankrijk worden
geplaatst.
Duitschland.
Het geld is tegenwoordig schaarsch
en duur en ieder neemt hot goode
waar hy het krijgen kan. En zoo be
hoeft men zich niet al te zeer to ver
wonderen, wanneer men leest, dat in
Duitschland thans gemeenten leenin
gen gaan slniten hu.... de sociaal-de
mocratie. Zoo heeft de stad Hildoa-
heim onlangs, naar wy in het B. T.
gemeld vinden, 600.000 mark geleend
uit de kas der s.-d. mijnvereeniging
te Bochum, tegen 4% nCt. rente en
V10 procent provisie. Ook in een Thü-
ringsch plaatsje, waarvan wy echter
den naam niet genoemd vinden, moot
voor kort de sociaal-democratie als
gelijke wyze als geldschietster zijn op
getreden.
Spanje.
Koningin Victoria van Spanje, die
met Koning Alfonso te Parijs ver
toeft, is plotseling ongesteld geworden.
Dinsdag had zij een wandeling go-
maakt met grootvorstin Cyril van
Rusland en prinses Nicolaas van Rus
land en zou zich daarna alleen naar
het hotel begeven. Thuis gekomen,
gevoelde zy zich echter zoo onwel, dat
zij het voornemen om 's avonds naar
den schouwburg te gaan moest op
geven. Woensdag werd prof. Robin,
een bekend Parysch gonoesheor ge
haald en doze verklaarde, dat do Ko
ningin ljjdt aan eeu zware influenza.
Frankhijk.
De Mijnwerkersstaking.
By de nederdaling gisterenmorgon
was de staking bijna compleet in de
mijnen te Noeigs bijna volkomen in
de mijnen te Noeuds, volkomen te
Draucourt, Marlé, Dourges, Tarvin,
Lievin, Escarpelles, Courrièires Peus-
chin, Austricourt en Fereny.
Een vierde gedeelte der arbeiders
werkt in de mijnen te Bóthune.
De stakers hielden de arbeiders aan
komend met de treinen aan de stations
te Chooke8, Lilliers, en Pernes (Artois),
terug. Dientengevolgo ontbreken er
300 arbeiders aan het personeel der
mijnen te Bruoy.
In oon zijgang der lOden Bchacht
van de mijn te Bethune werd oen ma
chine gevonden, die naast de rails
onderstboven lag.
v Rusland.
Naspel van het Beilis-geding.
Wera Tsjeberjak, die met reden ver
dacht word zoo al geen mededadoros,
dan toch medeplichtige te zijn bij don
op Joesjtsjinski gepleegden moord,
heeft tegen twee dagbladen te kief en
tegen de journalisten Jablonowski,-
Trifanof en Brazoel Broesjowski een
vervolging wegens laster ingesteld.
De zaak zal vermoedelijk in Decem
ber dienen. (N. Crt.)
Engeland.
Een 105-jarige,
Donderdag heeft de oudste inwoner
van Londen, de scheepskapitein-in-
ru8te David Jackson, zijn 105den
verjaardag gevierd, met eon „thee
fuif" aan 16 andere in wonenden van
