r
STATEN OEN ER AA'
VERfiADEMW VAN DEN GEMEENTERAAD
Gemengde Berichten.
Stadsnieuws.
GROOTE SCflOUWBHt TE lOTTEIOiM.
KERKNIEUWS.
INGEZONDEN.
SFOET.
Laatste Berichten.
Telegrafisch Weerbericht
Officieele Prijscourant
Effectenbaiidelu Amsterdam
-
-
-
-
-
-
-
ïlm. 146.600 leden met 15.600 kin
deren beneden 16 jaar, o al 262.200
personeni
dat genoemd aantal personen, die
den geheelen werkend stand omvat
ten (met uitzondering van diegenen,
welke aangewezen zijn vrije genees
kundige behandeling va het Armbe
stuur), voor goede volledige genees-,
heel- en verloskundige en specialis^a-
behandeling, benevens medicijnej^yer.
bandstoffen, breukbanden, ect^verze-
kerd zijn
dat niervoor aan elk ziekenfonds
een groot aantal doctoren en apothe
kers verbonden zijn, waaruit| de leden
vrije keuze hebben
dat de behandeling dan ook, mede
naar het oordeel van doctoren en apo-
thekers, geheel voldoende genoemd
mag worden
dat voor een»wettel\jke verzekering
van arbeiders in loondienst tegen ge
neeskundige behandeling etc., een zeer
groot aantal ambtenaren noodig zal
aijn:
(jat persónen in binnen- en buiten
dienst der fondsen werkzaam, hierdoor
ten zeerste zouden worden geschaad,
wijl zij hierdoor hun inkomen geheel
of gedeeltelijk zouden verliezen
dat bij de regeling van deze omvang
rijke dagelijksche volksbehoefte de
kosten door verschillende factoren aan
merkelijk zullen stijgen en de opbrengst
hetzij door werkgever, hetzij door
werknemer, belangrijk hooger zal wor
den;
dat naar hun oordeel te Rotterdam
door het particulier initiatief in de ge
neeskundige behandeling van arbei
ders in loondienst op uitstekende en
geheel voldoende wijze is voorzien
dat, indien de thans bestaande zie
kenfondsen in hun voortbestaan be
moeilijkt zouden wonden, alle personen,
aan chronische ziekten die reeds 20
jaar en langer lid zijn van een bestaand
ziekenfonds, zouden moeten trachten
op andere wijze behandeling te krijgen.
Redenen waaromfondergeteekenden
Z. Exc. verzoeken, met dezen toestand
rekening te honden, opdat, zoowel in
het belang van de leden der bestaande
ziekenfondsen als in dat van het groot
aantal peraonen in dienst van zieken
fondsen te Rotterdam en eldersj en
niet het minst in het belang vanj het
algemeen, deze ziekenfondsen kunnen
voortbestaan.
komen. Ook den heer van Doorn, die
daarover heeft geklaagd is daarop
onvoldoende bescheid gegeven. Dat
separatisme, door spr. bestreden, is
er, en wordt juist van Roomsch-Ka-
tholieke zijde bevorderd. Tal van voor
beelden daarvan worden door spr.
genoemd. Het verzet tegen dat sepa
ratisme is niet een verkiezingsmanoeu
vre, dat zit veel dieper.
Ten slotte bespreekt spr. dè crisis
en het aanbod der portefeuilles aan
de 8.D.A.P.
De vergadering wordt daarop ver
daagd tot Vrijdag 11 uur.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van 4 December 11 ^xur.
Vöorritter: Mr. H. Goeman Borgefius.
Staatsbegrooting.
Vervolg.
De heer D u ij m a e r v a n Twist
a.-r., maakt oeuige opmerkingen^ in
zake de benoeming en de positie" van
üo lüerkeu aan de departementen.
Daarna behandelt spr. de vraag: wat
hebben wij voor de ontwikkeling van
ons staatkundig leven in de naaste
toekomst van de vrijzinnige concen
tratie te wachten." bpr. gaat met
den heer Limbqrg mee inzake de er
kenning dat de partijen der coalitie
niet homogeen zijn, maar bestrijdt
daarna dat homogeniteit bij de con
centratie zoti hebben bestaan inzake
het kiesrecht, de ouderdomsvoorzie
ning, de staatspensioneering. i Spr.
haalt eenige diugen aan uit den ver
kiezingsstrijd in Juni jl., en noemt
de quaestie v. d. Borch van Verwoi-
de betreffende de burgemeestersbe
noeming te Koudekerke een lastorlij-
ko beschuldiging van het Eerste-Ka-
inerlid Baron van der Feltz.
Voor deze uitlating wordt spr. tot
de orde geroepen.
Spr. gaat dan voort met zijn be
schouwingen over de onderwijzorssa-
larlssen en bespreekt ook de vraag
of de Ned. Herv. Kerk zou worden
bevoorrecht. Spr. vond hierbij aan-
leiding tot dit rijmpje van vader Cats,
Als de bruit is in de schuit,
Dan is het met flikflooien uit.
hetwelk aigemeene hilariteit verwekt.
Spr. heeft overwogen wat van dit
kabinet te verwachten is en meent
dat het een teleurstelling zal goven.
De heer Tydemau, v.-l., ver
welkomt het Ministerie en geeft
daarna eenige beschouwingen over de
verkiezingen, waarbij hij er op wijst
dat het was de schoolpolitiek der coa
litie, de wetgeving van Talma en de
tariqfsquaestie, die zulk een heftigen
strijd hebben veroorzaakt. De heer
Kuyper heeft te laat ingezien, dat het
tarief niet past in dezen tijd en hij
heeft het dan ook op magazijn ge
borgen. Daarna komt spr. tot de aan
winst der sociaal-democratie bij de
jongste stembus, waarna spr. in hoofd
zaken memoreert datgene wat be
trekking heeft op de passage in het
Voorloopig Verslag van Roomsche
zijde geuit: ,,Het scheen of tegenover
Roomsch-Katholieken alles geoorloofd
was." Spr. wijst er dan op dat in
de laatste jaren in ons iand de klove
id verwijd tusschen den Katholiek en
Protestant en tusschen den Calvinist
en oen gewoon Christenmensch. Spr.
is steeds tegen dat separatisme opge-
VRIJDAG 28 NOVEMBER 1913.
(Vervolg).
Aan de orde:
De motie van den heer P. D. Muijl wijk
om over te gaan tot heffing eener
belasting op openbare vermakelijk
heden.
De heer M u ij 1 w ij k M. de V.
De billijkheid van het door mij voor-
ferftelde is m. i. zoo in het oog loopend,
at ik meen niets meer aan mijn reeds
gegeven inleiding toe te moeten voegen.
De heer Knuttel: Ik kan niet
ontkennen M. de Voorz. de motie van
den heer Muijlwijk mi) eenigszins heeft
verrast. Ik had niet durven denken in
een plaatsje als Gonda een lid van den
Raad met een voorstel voor den dag
zou komen als uitgesproken in bedoelde
motie.
Wat toch maakt een plaats tot een
gezochte woonplaats? Naast goed on
derwijs, gunstige ligging toch in de
eerste plaats, mooie natuur en publieke
vermakelijkheden. Beide eerste facto
ren bestaan. De leide laatste laten
helaas wel iets te wenschen over.
En nu wil de heer Muijlwijk nog
één van deze gaan belasten. In het
waarachtig belang der gemeente, waar
van ik overtuigd ben dat wij allen met
hart en ziel voorstaan, zou ik veeleer
gedacht hebben, hij met een voorstel
zou gekomen zijn gepaste publieke
vermakelijkheden aan te moedigen,
door b.v. te geven subsidiën. En al
waren deze niet groot, dan zou toch
de goede wil getoond worden. Meer
dere gemeenten doen dit. En waar
schijnlijk te recht.
Ik was nog meer verwonderd M. de
Voorz. over de motiveering der motie,
waar de heer Muijlwijk zegt„Als we
zien, Koe zelfs in een luxestad als
Arnhem plannen gerezen ziin en een
voorstel is gedaan om belasting te
heffen op tooneelvoorstellingen en
andere openbare vermakelijkheden."
Wanneer er iets te zeggen zou wezen
voor een belasting op openbare ver
makelijkheden, M. de Voorz., zou zeer
zeker een luxe stad daar in de aller
eerste plaats voor in aanmerking ko
men. Maar niemand zal toch Gouda
als een luxe stad bestempelen en deze
belasting zal het meest treffen den
werkman en de aankomende jeugd.
Z|j toch maken het meest gebruik van
de vermakelijkheden, als van bioscopen
en andere goedkoope voorstellingen.
Wanneer de entreegelden maar vallen
in het bereik van den arbeider, wordt
ook door hem van de geboden gele
genheden gebruik gemaakt. De bewij
zen zijn meer dan voldoende voor
handen. En golukkig, want een gepaste
ontspanning is noodzakelijk voor een
ieder en meestal toch gaan er van de
voorstellingen een opvoedende kracht
uit.
En laat de Raad nu niet doen als
de gemeenteraad van Arnhem, waar
de vorige week deze kwestie op de
agenda is geweest en vrjjwel een be
lachelijk figunr heeft gemaakt.
Eerst werden van de belasting vrij
gesteld de entrees van 10 cent en lager,
Uter die van 15 centzelfs een derde
voorstel om de entrees van 25 cent
nog vrij te stellen werd aanvaard met
zelfs een groote meerderheid van 18
U stemmen. Ten slotte werd nog uit
geschakeld van belastingbetaling die
vereenigingen die een gemeente-sub
sidie genoten.
Toen was het voorstel vrij wel onmo
gelijk geworden en werd het dan ook
in dezelfde raadszitting verworpen.
Wat nu wel de grondgedaqhte is
geweest om dit belasting-voorstel te
verwerpen is natuurlijk moeilijk na te
gaan. M|j werd verzekerd een enquête
welke gehouden is door de Nieuwe
Arnhemsche Courant hieraan niet ge
heel vreemd moet zijn. Zij heeft onge
veer de vraag gesteld welke oorzaak
het kon hebben Arnhem achteruit ging
en Njjmegen steeds in bloei en wel
vaart toenam zoodat het binnen korten
t|jd Arnhem zal overvleugelen. Een
der hoofdmotieven zoo verzekerde men
mij, moest gevonden worden, dat £ï|j
megen zooveel meer doet voor haar
inwoners dan Arnhem. Men houde mij
ten goede ik steeds Arnhem'als voor
beeld aanhaal, doch dit doe ik omdat
de heer Muijlwijk die gemeente nu
eenmaal als voorbeeld heeft gesteld.
De financiëele achteruitgang, die
zich meest weerspiegelt in de heffing
van het percentage van den H. O. is
voor Arnhem niet gering.
In 1909 betaalde men 3,09
1910 3,974
1911 4,382
1912 4,51
1913 „5,-
Op goede gronden wordt verwacht
dat de H. O. voor 1914 5'/a zal
bedragen.
Als men nu nog weet b.v. in 1899
de H. O. aldaar bedroeg slechts 21/4 °/o
met slechts 18 opcenten op het per
soneel en de laatste jaren de opcenten
voor de gemeente 70 bedragen voor
de stad Arnhem daar zou ik toch hui
verig zijn om een belasting te heffen
op pnblieke vermakelijkheden. Laten
w|j toch Gouda's inwoners geven wat
mogel|jk is.
Het is hier in dezen Raad reeds
meermalen verkondigd en beaamd het
niet onmogelijk, ja zelfs zeer waar
schijnlijk zal zijn, indien de verschil
lende spoorverbindingen met de om
liggende gemeenten gereed zullen zijn
er families in Gouda zullen komen
wonen welke hun zaken hebben in
nabijgelegen plaatsen.
En al z|jn de publieke vermakelijk
heden dan niet nummer één, zij z|jn
bij velen dan toch een prikkel om aan
hun voornemen een gevolg te geven.
Laten wij deze dan ook liever in de
hand werken dan tegen gaan in den
vorm van een belasting heffing. Wij
zouden het paard spannen achter den
wagen. Laten wij families zien te trek
ken naar Gouda dat geeft een aan
merkelijk geldelijk voordeel zoowel in
de la der neringdoenden als in de
gemeentekas.
Ek meen nn voldoende mijn stand
punt te hebben uiteengezet en zal dan
stemmen met volle overtuiging tegen
de motie Muylwijk.
De heer M u ij 1 w ij kM. de V. 1
In de eerste plaats heeft de heer
Knuttel het nut van een dergelijke
belasting bestreden voor een kleine
stad als Gouda. M. de V., ik heb hier
ook een verordening van Alkmaar,
het is de eenige, die ik opgevraagd
heb ik had er naar alle waarschijn
lijkheid vele kunnen opvragen maar
het is voldoende om aan te toonen,
dat Gouda volstrekt geen unicum zijn
zon onder de kleine Bteden.
Dan meent de heer Knuttel, dat juist
het tooneel en de publieke vermake
lijkheden veel eerder recht zouden
hebben op subsidie. M. de V., dat
recht valt nog wel eens over te praten,
zou ik denken, maar dat is in ieder ge
val op het oogenblik niet aan de orde
en gelukkig ook, want zoo ver is het
nog niet.
Verder zegt de heer Knuttel, dat
de arbeiders daardoor juist worden
getroffen. Dat vind ik toch ver ge
zocht. Het tooneel en de meeste pu
blieke vermakelijkheden z|jn toch in
de eerste plaats wel zaken voormen-
schen, die het betalen kunnen, en
daaronder zal men toch de arbeiders
niet in de eerste plaats kunnen rang
schikken. Maar dan vraag ik, M. de V.,
zou degene, die het betalen kan, want
wie het niet betalen kan gaat er niet
heen, nn werkelijk van publieke ver
makelijkheden wegblijven wanneer hij
5 °/0 of 10 meer zoa moeten be
talen, aangenomen nog, dat die be
lasting geheel zou komen ten koste
van de bezoekers? Ik betwijfel zeer
of de heer Knuttel zelf dat gelooven
kan. Hjj weet even goed als ik, dat
degene, die zich de weelde wil ver
oorloven om naar publieke vermake
lijkheden of tooneelvoorstellingen te
gaan, om dat bagatel niet weg zal
blijven. Hoe ook genoepad, het is toch
een uitgave van luxe. Dat ik zou wil
len, dat niemand aan gepaste ont
spanning deelneemt, werp ik verre van
mij, dat heeft hier niets mee te maken,
maar degene, die van gepaste ont
spanning gebruik wil maken zal dat
in ieder geval ook doen en het niet
laten om een bagatel, dat in de Ge
meentekas zou komen.
Dan spreekt de heer Knuttel van
de opvoedende kracht, die er van het
tooneel zon uitgaan. Ik heb slechts te
wjjzen op hetgeen onlangs in deze stad
is gebeurd, toen men ons antirevolu
tionairen in het tooneel heeft gehoond,
ik heb slechts te wijzen op hetgeen
pas gebeurd is bij de opvoering van
Allerzielen, waarb|j een zeer grppt deel
van onze burgerij is gehoond en bespot.
Het verwondert mij, dat de heer Knut
tel een dergelijk argument durft te
bezigen, als zou er opvoedende kracht
van het tooneel uitgaan. Wij kunnen
daaromtrent natuurlijk van gedachten
verschillen, dat zal ik natuurlek in
mijn tegenstanders moeten respectee
ren, maar hierover over knnnen de
gedachten niet uiteen loopen, dat het
onder beschaafde menschen algemeen
veroordeeld wordt anderen te hoonen
en te kwetsen in hun heiligste begin
selen.
De Voorzitter: Mag ik den heer
Muijlw|jk verzoeken zich te bepalen
tot zijn motie?
De heer M u ij 1 w ij kIk mag toch
den heer Knnttel beantwoorden, M.
de V.?
De Voorzitter: In ieder geval
verzoek ik U zich te bepalen tot Uw
motie, dat is de belasting op de open
bare vermakelijkheden.
De heer M u ij I w fj k Mag ik U
dan beleefd verzoeken als er leden zqn,
die er andere dingen b|j halen, die er
niet b|j hooren, die ook tot de orde te
roepen
De Voorzitter: Mag ik den heer
Muijlwijk tegenspreken, dat de heer
Knuttel iets gezegd zou hebben, dat
niet bij het onderwerp behoort.
De heer M u ij 1 w ij k Maar de heer
Knuttel sprak toch over de opvoedende
kracht? Ik wil dat echter wel laten
rusten en dan kan ik hier zeggen, dat
ik over deze zaak reeds in de afdeelings-
vergadering gesproken heb. Nu wordt
het wel niet voorgesteld, alsof het een
éénzijdige gedachte zou zijn, maar ik
kan verzekeren, dat ik in de afdee-
lingsvergadering ben gesteund door
liberale medeleden. In dit verband-kan
ik ook t wijzen op Alkmaar, M. deV.,
dat toch werkelijk niet als een ge
meente genoemd kan worden, waar
anti-revolutionairen of R.K. de meer
derheid hebben. Ik geloof dat de
overgroote meerderheid liberaal is, en
ik heb hier dus een on verdachten steun.
Dan M. de V., vind ik het kras, dat
de heer Knuttel durft beweren, dat er
verband is tusschen de welvaart van
de burgerij en een belasting op too
neelvoorstellingen en andere vermake
lijkheden, alsof de welvaart daardoor
achteruit zou gaan. Het kan aan mij
liggen, maar ik zie daar geen verband
tusschen.
De heer Knuttel: M. de VOp
de kwestie van liberaal of niet-liberaals
die de heer Muijlwijk eenige malen in
debat heeft gebracht, lust het mij niet
in te gaan. Of Almaar een dergelijke
verordening heeft en of de meerder
heid daar liberaal is doet niet ter zake.
Het is hier een kwestie van inzicht
of het in het belang van de Gemeente
is of niet.
De heer Muijlwijk heeft gevraagd,
of ik zou denken, wanneer de belas
ting op publieke vermakelijkheden hier
werd ingevoerd, of de goed betalende
burgerij van Gouda dan misschien weg
zou blijven. Maar daar gaat het hier
niet om. Het blijkt dat de heer Mujjl-
w|jk heel slecht op de hoogte is van
die personen, die de openbare vermake
lijkheden bezqeken en ik zou hem willen
uitnoodigen eens een avond te kijken
in de Hoogstraat, wanneer de Bios
coop aan- of uitgaat, welke menschen
het meest van een dergelijke inrichting
gebruik maken. Dat zijn meestal die
menschen, die zich slechts een heel
kleine uitgave voor de publieke ver
makelijkheden kunnen getroosten.
Wanneer de heer Muijlwijk ziet, wan
neer er voor comedies of andere ver
makelijkheden toegangsbiljetten wor
den uitgegeven tegen laag entróe.
hoeveel menschen een dergelijke voor
stelling bezoeken, dan zal hij begrijpen,
dat zulke menschen wel weg zullen
blijven.
Of er van het tooneel opvoedende
kracht uitgaat, ja dan neen, is mis
schien een verschilpunt tusschen den
heer Muijlwijk en mij, maar ik hond
vol, dat er van tooneelvoorstellingen
een zeer groote opvoedende kracht
kan uitgaan en dat men die niet moet
tegenwerken.
De heer Vergeer: M. de V. 1
De heer Muijlwijk heeft zooeven ge
zegd, dat in de af deeling, waarin ik
het genoegen heb met den heer Muijl
wijk zitting te hebben, enkele liberalen
waren die zijn voorstel steunden. Ook
ik was één van die liberalen, die op
dat oogenblik met den heer Mujjlwijk
'meegingen. Wanneer de heer Muijl wijk
gekomen was met een motief dat vast
staat en dat grond onder de voeten
had, zou ik er nog voor voelen, maar
daar ik van den heer Muijlwijk niets
heb gehoord dat mij aanleiding geeft
met hem mee te gaan, kan ik de ver
zekering geven, dat ik tegen zal
stemmen.
De heer van Veen: Aan het
geen de heer Knuttel in het midden
gebracht heeft behoef ik betrekkelijk
weinig toe te voegen. Alleen zon ik
den heer Muijlwijk willen vragen, of
h|j zich wel op de hoogte gesteld heeft
wat die belasting wel voor de Ge-
meentcr^zou kannon opbrengen. Hij
heeft/ daarvan natuurlijk niet de minste
begroting gemaakt. Maar hij heeft
o/bK vergeten, dat wanneer wij een
belasting zonden kfljgen, er groote
kosten zonden verbonden z|jn aan het
controleeren daarvan, hetgeen ook in
Arnhem ter sprake gebracht is bij de
discussie. De Goudsche Courant heeft
daar ook zoo juist op gewezen en in
het hoofdartikel van gisteravond
gevraagd, wat de kosten znllen zijn
van het controleeren van zulk een
belasting.
Wanneer er een belasting zou ge
legd worden op die vermakelijkheden,
die in een plaats zoo nuttigen wan
neer zg op een gepaste manier worden
gehouden en dat is het geval met
de (meeste inrichtingen; die |men hier
heeft en waarvan de ondervinding
heeft geleerd, dat zij graag door den
minderen man bezocht worden, dan
zouden zij in Gonda geen recht van
bestaan meer hebben.
Ik mag herinneren aan de woorden,
door den voorzitter van den Raad, als
Burgemeester van Gouda gesproken
dat hg het een sieraad vond voor onzè
stad, dat wij zoo iets hadden, en ik
mag wel zeggen, dat het een behoefte
was voor Gouda, omdat wjj inwoners
moeten trekken, die hier alles vinden,
wat zij wenschen, zoowel op het gebied
van onderwijs als op dit gebied.
(Slot volgt.)
Voor verzamelaars.
De firma Lingner-Werke A. G. te
Dresden heeft onlangs eene nieuwe
serie reclame-zegels voor haar bekend
mondwater, het echte „Odol", uit
gegeven. Deze zegels geven 25 der
mooiste Odol-afbeeldingen, door be
kwame kunstenaars uitgevoerd, te aan
schouwen.
Aan iederen lezer van dit blad, die
belangstelt in deze zegels zal door ge
noemde firma zonder berekening 100
dezer zegels franco worden toegezon
den, tegen inzending van de kleine
papierstrook, met den tekstHoe de
flacon te openen, welke strook zich op
iedere flacon Odol bevindt. Men kan
deze strook het beste inzenden, door 1
haar op oen 5 ets .-briefkaart te plak
ken, geadresseerd aan de Lingner-
Werke, Dresden.) Niet vergeten uw
adres er bij te schrijven r
Vrouw F., die op 15 September als
verdacht van vergiftiging van haar
eersten man, W. D., te Moerdijk, werd
gearresteerd, is gisteren wegens ge
brek aan bewijs op vrije voeten ge
steld. (N. R. Crt.)
De moord aan den Overtoom.
De begrafenis van het slachtoffer had
gisteren onder groote belangstelling
plaats. Niet alleen voor de woning van
den vermoorde aan den Overtoom,
doch langs den weg tot vóór de fabriek
stond een zwarte menschenmassa. Om
precies halftwaalf zette de droeve stoet
zich in beweging. Achter den lijkwa
gen. die geheel met kransen was be
hangen, volgden de bestuurs- en ge
wone leden van de vereeniging „Onze
Industrie Vooruit", waarvan de heer
De Ruyter secretaris was. Het eerste
rijtuig was geheel gevuld met kransen
en palmtakken. In de volgrijtuigen,
elf in getal, waren de naaste familie
leden en kennissen gezeten. Toen de
stoet stilstond vóór de fabriek werd
nog door het personeel van de fabriek
een grooten krans aan'den wagen ge
hecht.
In de fabriek werd den geheelen
dag niet gewerkt. AUe gordijnen wa
ren neergelaten en boven in de poort
brandde een met rouwfloers omwonden
lantaarn. Van hieruit zette de stoet zich
vervolgens weder in beweging naar
de begraafplaats „Sint Barbara".
Nadat de teraardebestelling verricht
was door kapelaan Van Dijk, sprak de
heer Eweg, eigenaar de fabriek, een
kort woord ter eerbiedige nagedach
tenis.
Daarna sprak de voorzitter van de
vereeniging „Onze Industrie Vooruit,"
heer J. Sips, waarvan een zoon «ter
overledene dankte voor de eer wjn
vader bewezen.
Teruggevonden.
Het Wieringer visschersvaartuig,
Woensdag weggestormd, is door de
Texelsche blazerschuit TX 15 op den
Oost wal jaan getroffen en tot nabij de
haven gesleept. Do opvarende was in
goeden staat, doch had een bangen
nacht doorgebracht. (Hbld.)
Gisterenavond sprong*^ 's Graven-
hage, £en jongeman, die met een meisje
liep te wandelen op de Prinsessegracht j
eensklaps in het water. Een der om-1
standers volgde dat voorbeeld, om hem
te redden, maar de jongeman was hier
van niet gediend, en er ontstond zelfs
'n worsteling in het water. Toen hg
ten slotte op het droge was gebracht,
wilde hij opnieuw in het natte element
en zelfs het dreigement van een der
redders, dat zoo hij er weer in sprong,
opnieuw redding en bovendien een pak
slaag volgen, baatte niet. Een politie
agent maakte er evenwel een eind
aan en nam hem mee naar een post
huis.
VoÉbkuitet.
Het Bestuur der Noord-Hollandsche
Vereeniging tot Bevordering van de
Volkekunst hield op Zaterdag 29
November onder praesidium van don
heer E. H. van Saher in de boekeri
van het Museum van Kunstnijverheid
te Haarlem haar laatste vergadering
van dit jaar. Besloten werd dat de
eerstvolgende aigemeene vergadering
zal plaats hebben in Februari 1914;
alsook dat een drietal prijsvragen
zullen worden uitgeschreven; hiermede
zal men trachten op de inzendingen
van de Tentoonstellingen van Huis
vlijt eeu gunstigen indruk uit te
oefenen. Een speciaal programma zal
daartoe worden opgemaakt, zoodat de
inzenders voor den arbeid die wordt
vereischt eenige leiding zullen krij
gen en het materiaal zoo gewenscht
tegen kostenden prijs zullen ontvan
gen. Met dezen maatregel zal men
trachten het werk dat wordt inge
zonden in een meer artistieke richting
te leiden. De Tentoonstelling vooi
Huisvlijt te Hilversum is het eerst
aan de beurt.
De Nationale bond voor Volks
kunst kwam in het bezit van een rij
ke verzameling afbeelding, betrekking
hebbende op de Volkskunst van ver
schillende landen, die voor tentoon
stellingen en kleinere plaatsen gaar
ne kosteloos wordt afgestaan.
Men kan zich daartoe wenden tot
den heer E. A. von Saher, lid van
het Hoofdbestuur van genoemden
bond te Haarlem.
GOUDA, 5 Deoember 1913.
Tweeërlei Maat.
De Nieuwe Zui d-H o 11 a n d e r
schreef Donderdag onder bovenstaand
opschrift het volgende:
„De „Goudsche Courant" is boos.
Ze vindt het vrij onbehoorlijk, dat de
Katholieken zich zoo geërgerd gevoe
len over de opvoering van „Aller
zielen" en dat er zelfs eenigën zouden
zijn, die hun lidmaatschap van de
Soc. „Ons Genoegen" opzegden.
„Kalm, o „Goudsche Courant".
„In Tilburg bestaat een Katholieke
Sociëteitverreweg de meerderheid
der leden is Katholiek. Wij zijn te
beschaafd om lieden, die ons telkens
beleedigen, toch maar in ons huis te
nöodigen daarom ligt op de leestafel
dier Sociëteit niet de „N. R. Crt."
„Nu worden eenige liberale officie
ren lid en eischen de „N. R. Crt."
„De Katholieke meerderheid dankt
er voor, de „N. R. Crt." komt er niet.
„Wat doen nn de verdraagzame libe
ralen Ze znllen bedankan als lid en
een eigen soos stichten.
„Dat mag wel."
Hoe is het toch mogelijk, vragen
wij in gemoede dat de redactie van de
Nieuwe Zui d-H o 11 a n d e r met
deze absurditeit van het bestuur der
Tilburgsche Sociëteit „de Philharmo-
nie" komt aandragen. Voelt zij nu
werkelijk niet het bespottelijke van
deze zaak Het garnizoen is in Tilburg
met de meest mogelijke hoffelijkheid
nog slechts eenige maanden geleden
ingehaald. Diezelfde officieren uit bo
venstaand bericht zijn met officieel
vertoon en met eerbewijzen ontvangen.
Nn deze officieren lid zijn geworden
van de „eerste Sociëteit", en zij het
eenvoudige verzoek deden om de
voornaamste courant van ons land, de
N. R. Crt. die met meerdere bladen
niet de protectie geniet van den R. K.
censor op de leestafel te hebben,
nu wordt dat verzoek botweg afge
wezen op motieven, die de N. Z. H.
niet vermeldt, maar die een elk mede
lijdend zijn schouders moet doen op
halen en zal doen vragen: zou men
dat nn toch in ernst meenen?
Wil nn de N. Z. H. het een bewijs
van onverdraagzaamheid noemen dat
wellicht deze officieren een eigen soos
stichten, soit. Het komt ons onver
draagzamer voor, dat het hoofdblad
van Nederland dat ook daar veel ge
lezen wordt, op de leestafel wordt ge
weigerd, die toegankelijk is voor een
groep van menschen, die dat wenschen.
Wij willen de N. Z.-H. den goeden
raad geven niet met een dwaas voor
beeld van „liberale onverdraagzaam
heid" uit Tilburg aan te komen,
de stad waar nit pure verdraagzaam
heid jegens niet-Roomsch-Katbolieken
op een 2en Kerstdag b.v. van over
heidswege de straten werden opgebro
ken, waar de fabrieken lustig werkten,
terwijl van niet R. K. zijden op R. K.
feestdagen bedrijven en magazijnen
worden gesloten.
Tweeërlei maat, zegt de N. Z.-H.
en wij zeggen het haar na.
De „Allerzielen"-quaestie.
In aansluiting aan hetgeen wij gis
teren meldden betreffende de protest
vergadering in „Concordia" Dinsdag
laieii wij than» volgen Hetgeen üe
ïNieuwe/jui d-ii oiiauder over
deze vergadering kcüjtjU:
Dinsdagavond j.i. Had in de zaai
„Goucordia de aangekondigde ver
gadering plaat» ter bebprekmg van
ue vraag, welke houding de Katho
lieken zuilen aannemen tegen den
uuiaad, de Katholieke kerk aangedaan
niet de opvoering^van het tooneei-
btuk „Allerzielen m den Nieuwen
bebouw uurg alhier. liet plaatselijk
bestuur vuor de ivathoiieko öociaie
Actie, hetwelk leiding aan de Uiaus
gevoerde acue gat, uad aan de Be-
siuursüttei plaats genomen. De v oor
zitter, de heer lieun van Feu, opent
met gebed de vergadering en zet uit
voerig uiteen, weike bezwaren de Ka
tholieken hebben tegen de opvoering
van „Allerzielen", riet stuk toch is
een doorloopende verdachtmaking van
de zuiverheid van bedoelingen der
Geestelijkheid bij beoefening van wer
ken van barmhartigheid.
De vergadering werd hierna in de
gelegenheid gesteld van gedachten te
wisselen. Dat het tooneeistuk „Aller
zielen kreukend is voor de Katho
lieken, hierover was men net een
stemmig eens. Niet echter over de
middelen, om opvoering van soortge
lijke stukken te voorkomen. Evenmin
over de wijze van protest. Na langdu
rige, zeer opgewekte discussie weird
besloten, dat de Katholieke loden der
öocieteit „Uns Genoegen zich met
eeu schriitelijk beklag zouden Wenden
tot het Bestuur dezer bocieteit, daarbij
tevens verzoekende, voortaan do So-
cieteitsgebouwen niet ineer beschik
baar te stellen voor opvoeringen,
door welke de Katholieken in hun
geloof worden gegrieft. Ten slotte
werd met aigemeene stemmen de vol
gende motie aangenomen met het
doei, die te zenden aan den Edel-
achtb. hper Burgemeester en aan de
Pers (alleen aan de K.-K. pers dan
wel te verstaan. Red. G. Crt.)
„WelEdelachtbare Heer,
De Katholieke burgers van Gou
da, vereenigd in do zaal „Concor
dia" op Dinsdag 2 December 1913,
ouder leiding van het plaatselijk
Comité voor do Katholieke Sociale
Actie, gehoord de besprekingen
over de opvoering van „Allerzie
len", hier ter stede op 23 Novem
ber 1913 in de „Nieuwe Schouw
burg" kennis genomen hebbende
van het standpunt door U Edel
Aehtb. ingenomen in de Raadsver
gadering van Vrijdag 28 Novem
ber jl.,
spreken hun teleurstelling uit
ovqr het feit, dat U gemeend hebt
géén rekening te moeten houden
niet het algemeen bekend gevoelen
der Katholieken omtrent genoemd
stuk;
verzoeken U in den vervolge
hunne Katholieke overtuiging te
eerbiedigen, door de opvoering van
voor hunne overtuiging krenkende
stukken niet toe te staan."
Daar hiermede de agenda afgehan
deld was, werd de vergadering, die
goed bezocht was, door den voorzit
ter met een kort dankwoord gesloten.
Nutsavond.
Voor het departement Gouda van
*de Mij. tot Nut van 't Algemeen trad
gisterenavond de heer Henri Dekking
op, die voor het departement een oude
en goede bekende is.
Het hooidnummer van het program
ma, waarmede hij het ditmaal niet
zeer talrijke publiek vergastte was
het spel in 2 afdeelingen van Björn-
sleme Bjórnsoü in de vertaling van
L. Simons. De heer Dekking gaf
eerst een kort overzicht van dit schoo-
ne werk der Noorsche literatuur,
waardoor te gemakkelijker de in
houd van dit spel kon worden ge
volgd. Daarna ving hij aan en ver
tolkte op de hom-eigen zich in het
stuk inlevende wijze hoe Björn-
sterne heeft geteekend een vroom
man, de godsdienstige man, die het
ideaal vap Jezus het meest nabijkomt
en daartegenover de vrouw, die on
wankelbaar in haar liefde tegenover
dien man, twijfelt en niet gelooven kan.
Daarnaast hun kinderen, opgevoed in
hét gelóóf als het hoogste idealisme,
na jaren van afwezigheid, terugkee-
reud in huis, zonder geloof, dat zij
bij hunne aanrakingen in de maat
schappij hadden verloren. En ten
slotte de theologen, die twisten Dver
de geloofsvragen, maar wier geloof
was uiterlijken schijn.
De heer Dekking heeft met zijn de
clamatie iets goeds gegeven en zijn
gehoor tot het einde geboeid.
Na de pauze droeg hij nog een
paar vroolijke stukjes voor.
Waddinxveen. Ter Rijkspost
spaarbank werd gedurende de maand
November ingelegd f 4878.55, terug
betaald f 3146,83.
Het laatste uitgegeven boekje draagt
het nummer 1396.
Stolurfjk. Op 1 December hield
de afd. Stolwijk v. d. Vereeniging
Volksonderwijs een hnish. vergadering.
De Voorzitter, de heer ds. France,
opent met een toepasselijk woord de
vergadering, waarna verschillende pun
ten van arbeid voor de afd. werden
behandeld.
O. ra. zal zij trachten te verwezen
lijken Ie. het 1 honden van school
reisjes 2e. het bevorderen van 't her-
halingsonderwgs, door een adres aan
den Gemeenteraad, terwijl de volle
aandacht nog vraagt het verbeteren
van de Volkslectuur.
Om 't aangename aan het nattige
te paren, trad na afwerking der agenda,
de heer Westbrgftk alhier, die zich
daarvoor belangeloos beschikbaar had
gesteld, op met een paar keurige voor
drachten, die daardoor den dank, hem
door den Voorzitteroa afloop gebracht,
ten volle verdiende.
Tristan und Isolde.
De tweede uitvoering van 't Eïber-
felder Stadttheater stond op veel hoo
ger peil dan de eerste. De creatie van
Frl. Gervtorffer in de rol van Isolde was
schitterend van zang en van actie. Vo
caal stond de vertolking, die Rudolf Ber
ger van den Tristan gaf niet zóó hoog
z'n geluid is wat rfaumisch" doch
overigens helder en zeer genietbaar
z'n spel was uitstékend. Frl Geraldi
gaf als Brangane veel goeds, terwijl
ook de kleinere rollen, behalve die van
den jongen zeeman in de eerste acte,
foed bezet waren. De enkele maten,
ie het mannenkoor in de eerste acte
te zingen heeft, mislukten volkomen,
zooals bijna altijd.
't Utrechtsch stedelgk orchest heeft
onder de schitterende leiding van
Ernst Knoch weer subliem gespeeld.
De monteering was goed, ofschoon
minder dan in Figaro. Ook de regie
was wel verzorgd, H. N.
Een Duitsche Opera.
Naar de N. R. Crt. verneemt, be
staan er plannen voor de stichting
van een Duitsche Opera in ons land.
De opera zou voornamelijk in Rotter
dam, Utrecht en Arnhem spelen en te
Utrecht gevestigd worden. Reeds de
volgende week zal er te Utrecht ver
gaderd worden.
Z. D. H. Mgr. P. Leyten, bisiohop
van Breda, heeft difcbeelnit genomen:
Wij verbieden aan obie' öndetloo-
rige geestelijkheid, om artikelen, be
schouwingen, beoordeelingen, inge
zonden stukken, van welken aard dan
ook, in de bladen te schrijven, anders
dan met hun naam onderteekend.
Eenvoudige berichten of verslagen van
openbaar plaatselijken aard vallen niet
onder dit verbod. (Hsg.)
Buiten verantwoordelijkheid der Red.
Gouda, 5 Dec. 1913.
Aan de Redactie der
„Goudsche Courant".
WelEd. Heeren,
ln het nummer van gisteren maakt
U de opmerking dat ik in mijn ar
tikel (N. Z.-H. 2 Dec.) over üe „Al
lerzielen '-quaestie een onjuistheid
schroei: „of het stok vier jaar ge
leden dan wèl grievend was, de bur
gemeester zegt het niet. 1 n alle
getal, het is destijds niet
opgevoerd." (spatieeringUrt.)
Inderdaad, het s opgevoerd en
wel gedurende üe kermisweek 19Ü7
in een kermistent.
Maar ik betwijfel sterk, of de bur
gemeester dit geval op 't oog had.
Meerderen met mij meenen, dat Z.E.A.
doelde op een destijds te geven opvoe
ring van „Allerzielen" in de 8oc.
„Ons Genoegen", Welke opvoering
vooral door de welwillendheid van het
toenmalig bestuurslid Mr. Kranen
burg, is verhinderd.
Mocht echter de burgemeester wèl
het geval in de kermistent bedoeld
hebben, dan blijkt, dat reeds in 1907
het betreffende artikel der Gemeente
wet „bedenkelijk was toegepast."
Gaarne Uw dr.
K.
W|j kunnen aan bet bovenstaande
dit toevoegen:
Ons is bekend, dat „Allerzielen"
hier werd opgevoerd op 4 Aug. 1907
door hetzelfde gezelschap van thans,
toen onder directie van Van der Horst
en' Ternooy Apèl in de schouwburg
tent van dat gezelschap, staande op
het terrein der Sociëteit „Ons Genoe
gen", welk terrein daarvoor was af
gehuurd.
Naar onze meening doet het aan
de zaak niets af of toe, waar hier
ter plaatse de opvoering geschiedde,
blijkbaar is de geachte Inzender van
een andere meening. Voor dat '.geval
kan er dan op worden gewezen, dat
wat de plaats van opvoering aangaat
geen verschil bestaat tusschen de
opvoering van 1907 en die van 1913;
in het eerste geval werd door „Ons
Genoegen" het terrein verhuurd om
daarop in den eigen tent voorstellin
gen te geven, in het tweede geval
werd de schouwburg verhuurd, even
eens staand op het terrein der Socië
teit.
Omtrent de interpretatie van het
betreffend artikel van de Gemeente
wet zullen wij maar niet in discussie
treden. Daaromtrent zal onze meening
wel anders, blijven dan die van den
geachten inzender. RED.
Vliegen.
Ohanteloup te Nijmegen.
Woensdagmiddag a.s. zal de bekende
kopdoikelaar Chanteloup indien de be
trokken autoriteiten daartoe hnn toe
stemming verleenen, op het sohietter-
rein „Heumensoord" bg Nijmegen, zgn
belangwekkende vliegdemonstraties
honden.
De heer Jan van Bussel was gister
te Nymegen, teneinde, namens den
heer Reese, met een vroeger vlieg-
comité, besprekingen te honden over
het vormen van een eere-comité e.a.z.
Genoemd comité heeft met groote
bereidwilligheid de voorbereidende
werkzaamheden op zich genomen.
Paarden.
Het totalisator-verbod.
In zijn Memorie van Antwoord deelt
de minister van Justitie mede, dat hij
niet wenscht mede te werken tot op
heffing van het totalisator-verbod.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van heden.
Staatsbegrooting voor 1914.
De heer Tydeman (v.l.)vervolgt
zijn gisteren afgebroken rede. „Hij
schetste de beteekenis van de homo-
geneteit van een kabinet. Dit begrip
laat ruimte, zooals de heer Troelstra
reeds heeft gezegd. Echter heeft deze
zijn bezwaren breed uitgemeten, zon
der daarjnj te hebben aangetoond, dat
ze onoverkomelijk waren. Waren er
dan andere bezwaren? De heer Troel
stra heeft ze ontleend om het karakter
van zgn partij. Daarmede raakte hij
de kern der kwestie. Het karakter is
eer revolutionnair, dat aanvaarding
van ministerportefeuilles onmogelijk
maakte. Met dat karakter hadden de
vrijzinnigen niets te maken.
De concentratie zelf was te zwak om
de geheele verantwoordelijkheid te
aanvaarden. Zij zag er niet geheel
van af, maar gaf haar vollen steun
aan dit kabinet. De steun dien de so
ciaaldemocraten aan de vrijzinnigen
aanboden, was niet te aanvaarden on
der voorwaarden, die er bg gesteld
werden.
De heer L o e f f (r.k.) achtte een
compromis tusschen kiesrecht en onder
wijs niet nit den booze.
(De zitting duurt voort)
De minister van koloniën beeft
gisteravond den heer Douwes Dekker,
die nit Indië verbannen is, aan z|jn
departement in audiëntie ontvangen.
Mr. P. J. Trpplstra.
Mr. Troelstra lijdt aan een ernstige
keelontsteking. Reeds Woensdag, toen
hij zijn groote rede hield had hij keel
pijn, toen heeft hij te veel van zich
gevergd.
V. 8.
Washington. Het Huis van Afgevaar
digden nam een wetsontwerp voorde
aanwerving van vrijwilligers in oor
logstijd aan. Deze wet machtigt
den president, in geval naar zijn mee
ning een oorlog op handen is, regi
menten van vrijwilligers op te richten,
en wel voor zoolang de oorlog duurt,
niet voor een bepaalden tijd. Deze
troepen zonden de bestaande militie
aanvullen, waarmede de wet zich niet
verder inlaat.
De Fransche Kabinetscrisis.
Parijs, o Dec. Senator Ribot begaf
zich heden naar het Elysee en ver
klaarde aan president Poincare dat hij
na rijpelijke overweging besloten had
de opdracht tnt kabinetsformatie niet
te aanvaarden.
nhiriaknatam T
•mm*»
van het Koninklijk Meteriologisch
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 776.1 te
Corona, laagste stand 722.0 te Hapa-
randa.
Verwachting tot den volgenden dag
Meest matige tot krachtige zuid
westelijke tot westelijke wind, zwaar
bewolkt met tijdelijke opklaring, buiïg
weer, zelfde temperatuur.
TAK BIK
6 DEO. 1913.
Vorige
Kot ra.
Koen ran
Staatsieenineen.
Ned. Cert. Werkelijke
Schuld 3 pet.
Oostenr. Belastingvrije
Kronenrente 4 pot.
Port. Obl. 3de Serie
Amort. Schuld 3 pet.
Russische Obl. 1906
6 pet.
Id. Obl. (Gr. Russische
Spw.mn) 1898 4 pet.
ld. Obl. (Nicolai Spoor
weg) 1867-69 4 pet.
Id. Obligatie 6e Emis
sie 4 pet.
Japan. Obl. 1899 4 pet.
Mexico Afl. Binnenland
Obl. 5 pet.
Brazilië. Funding Lee
ning 6 pot.
d. Obl. 1889 4 pet.
Venezulea Dipl. Schuld
1905 3 pet.
Bank- en Crediet-lnstel-
llngen.
Fed. Bankaandeelen
Industr. Ondernemingen
American Car Foun
dry Comp. C. v. A.
Id.Smelting Refining
Co. Oert. v. Aand.
Anglo American Tele
graph Cy. Cert. v. A.
U. S. Steel Corp. Cert.
v. Gew. Aand.
Kol. Credlet instoll. en
Cnltnar Ondernemingen
Handelsver. „Amster
dam" Aand.
Jav. Cultuur Mij. Aand.
Ned. Handel-M|j.C.v. A
If (Inbouw-If (jen.
Ketahoen" Mgnbouw
Mjj. Gew. Aand.
Redjang Lebong, Mijn
bouw M|j. Aand.
Great Cobar Aand.
Petrolenm-Ondern.
Dordsche Petroleum In
dustrie Mij. Gew. A.
Kon. NedS Mij. totExpl.
v. Petr, Bronn. O.v.A.
„Shell" The Transp. A
Trad Cy. p. v. G. A.
Scheepvaart l(|en.
Ned.Am. Stoomvaart"
Mjj. Aand.
Stoomvaart-Mij. „Zee
land" Preferente A.
Int. Mercantile Marine
Cy. afgest. Pref. A.
Tabak-Ondernemingen.
Bindjey Tabak Mg.A.
Diversen.
Maxwel Land Gpant
Cert. v, Aand.
Peruvian Corporation
Iim. Oert. v. Aand.
Speerwegen.
Holl. IJzeren Spoor
wegmij. Aand.
Mij. t. Expl. v. Staats
spoorwegen Aand.
Zuid-Italiaan. Spwmij.
Serie A-H Obl. 3 pet.
W arschau-W eenen
Spoorwegmfi. Aand.
dito dito Act. de Jouiss.
Amerika. Atchison Alg.
Hypb. Obl. 4 pest.
Erie Spoorweg-Mij.
Gew. Aand.
Union Pacific Railroad
Cy. Cert. v. gew. A.
Wabash Gew. Aand.
Premleleealngen.
Amsterdam Aand. 3 pet.
Hongarije. Tneiss-Re-
gulirungs-Ges. 4 pet.
GELDKOERS.
Prolongatie ö'/a pCt.
Nat. Staatsf. stil, Buiténl. weinig
varieerend, Culturen geen omzet, Ta
bakken idem, Petroleum iets beter,
Amerika kalm, Mjjnen zwak, Rubbers
prijshoudend.
76'/,
76'/,
83'/,
50 V.
100
87'/»
87',,
90'/,
89'/,
82"/,,
90'/,
83'/,
36"/,,
36'/,.
101'/,
76'/,
101'/,
59
64'/,
44
44
64»/,
64'/,,
24'/,
24'/,
68'/,
58'/,
226'/,
240
189'/,
226»/,
15
170'/,
19
18
184'/,
185'/,
621
626'/,
525
197»/,
118
8
3"/,.
102'/,
3
8'/,
8%,
93
98'/,
93
61'/,
61'/,
92
91'/,
28'/,
28'/,,
164
4'/,
155'/,
4»/,
100
100'/,
145
144