Buitengewone Uitverkoop
Speciaal in fijne Pelterijen,
Verkiezing Provinciale Staten in
het Hoofdkiesdistrict Gonda.
TeercapsulesGiiyot
wegens verbouwing en uitbreiding
begint beden Zaterdagmorgen 9 uur.
Buitengewone koopjes in alle Afdeelingen.
D. BAKSTEEN Jr
Leuvehaven 39, Rotterdam.
p. WË1JER,
1h WOLFF O.
LAMMERSE, hilM 41, Rotterdam.
Voor de stemming voor een lid van de Provinciale Staten vaii Zuid-
Holland voor het Hoofdkiesdislrict Gouda ter vervulling van de vacature-
meestcn aandrang aanbevolen, de candidaat der vrijzinnigen,
Ir.IIMl li,
SPANRAMEN
J. H- Krpm Zoon,
IV'ederhorst op DINSDAG 30 DECEMBER a.s. wordt niet den
Vrijzinnigen, komt allen bij eerste stemming op Dinsdag 30 Dec. op
en' steunt onze actie met woord en daad.
Bericht.
O-3-^5-3ïï.o©lc Hcsieais
f S-- en
te ix"CL"ctx per öL&g? SO ets.
Haematogen.
Haemoferrin.
Drogisterij Westhaven 11,
Kerstmis en NieuwJ. Haar (en.
Kalenders - groote sorlëerlng.
Lid van de Tweede Hamer, JVooraltter van den Hederlandscben
Tulnbouwraad, Heemraad van den Znldplaspolder en*.
Namens de Centrale Liberale Kiesvereeniging in het Hoofdkiesdislrict GOUDA,
Mr. M. M. SCHIM v. d. LOEFF, Voorzitter.
F. TIETER, Secretaris.
■■ai «tombiireau Is geopend van 8"S uur»
Homt echter vroeg stemmen. Verzuimt ditmaal In geen geval.
No. 12357.
Zaterdag 20 December 1013.
52e Jaargang.
!LTi©-a-"ws- oxx. -A.cL-^rertea^-ti©TDlsucL voor Q-otjlcL©, ©zo. Ozzo.stz©!k:©zi_
Verschijnt dagelijks
Telefoon latere. 82.
behalve Zon- en Feestdagen.
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
Telefoon- Interc. 82
Eerste Blad.
2)« a.s. &iatonstam6us.
FEUILLETON
dCeimelijfi êaminó.
TAMINIAU'S
JAM
a.e BESTIC.
EL8T BIJ ARNHEM.
Een treffende uiteenzetting.
B-CLitean laoacfl-
ONOVERTREFBAAR. ZIJN
BERVOETS'
v/h BAKSTEEN en KUSTERS.
Telefoon 10105.
WIJDSTRAAT 27 Teleph. 383.
Apotheker,^
GOUWE 135.
maakt de huid zacht en gezond. Zij
verfraait ejt verjongt de teint.
Prijs 40 cent per stuk.
Verkrijgbaar hg
B/tl/r. A. «IK
Oosthaven 31.
Ook op termijnbetaling.
'i
KANTOORBOEKHANDEL.
a i-.u -L.s k 'v/aBgJ I' .rffa't/i w i/ ,t§-v i.
60UDM COURANT.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaalf i.25
Idem franco per post150
Met Geïllustreerd Zondagsblad150
Idem franco per post1.90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
Markt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
■F^SPERA
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—5 gewone regels met bewysnummer.
Elke regel meer
f 0.55
0.10
By drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van I5 regels f-0.35 by vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0 .25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
Dit Nummer bestaat uit twee
bladen.
Zij, die zich met ingang van 1
Jan. 1914 op dit blad wenschen te
abonneeren, ontvangen de tot dien
datum verschijnende nummers gratis.
DE UITGEVERS.
Voor het district Gouda mag 1918
wel het verkiezingsjaar worden ge
noemd. Eerst de periodieke verkiezin
gen voor de Provinciale Staten, toen
de groote Kamerverkiezingende ver
kiezingen voor de gemeenteraden,
daarna een tusséhentijdsche verkie
zing voor de Staten ter vervulling
van de vacature, ontstaan door het
overlijden van den heer Vingerling
en than» staat weder een verkiezing
voor de deur. Het overlijden van den
heer Nederhorgt, die zoo kort geleden
in de Staten zifting nam, maakt op
nieuw een verkiezing noodig.
Deze verkiezing verdient bijzondere
aandacht. De zetel, waarom thans
de strijd zal worden gevoerd, is bij
de Juni-stembus door de vrijzinnigen
met groote inspanning op de rechter
zijde veroverd, en thans moet, deze
zetel voor de vrijzinnigen behotideh
blijven. Dat daarvoor wederom enor
me krachtsontwikkeling in het gehee-
le district noodig is, behoeft hier
niet meer te worden uiteengezet. Het
Statendietrict Gouda ia een van die
districten, die een wisselvallige kans
bieden, maar die, wanneer de actie
met kracht wordt gevoerd, vrijzinnig
kunnen zjjn. De zetel waar het thank
om gaat is daarvan het bewijs. Deze
is gewonnen, zij het na harden strijd.
Ook nu kan dus de zege worden
behaald.
De verhoudingen, waaronder deze
verkiezing zal plaats hebben, is bij
na gelijk aan die van de verkiezing
van 5 Nov. jl. Van de vijf toen ge
stelde candidaten komen op het nieu
we stembiljet vier weder voor, het
geen op zichzelf beschouwd, wel een
merkwaardigheid kan worden ge
noemd. De candidaat der coalitie-par
tijen is de heer H. A. Schreuder te
Schoonhoven.
Bij de stembus van 5 Nov. jl. was
het slechts een luttel aantal stemmen
dat van rechts boven de meerderheid
werd uitgebracht, een zoo gering
aantal zelfs, dat dit zeer gemakke-
Vrij bewerkt door AMO.
44)
„Uw oom stierf 's morgens. Ik ont
bood den notaris. Het lijk van uw
oom lag in de kamer van Louise
Hirzel. De man, die in het bed van
uw oom lag en de bepalingen van
het testament vaststelde, was ik. Dê
pruik... de kleur... de schemering...
Louise Hirzel kreeg wat zij begeer
de... ik hield de rest. Ik benoemde
tóe zelf tot universeel erfgenaam....
„Wat!" riep Jordan verontwaar
digd, terwijl hjj zijn hand wilde los-
nliken. „Hebt gij zulk een boosaar
dig spel met mijn oom durven spe
len m dat zonder gewetenswroeging?
„Iktoen ik u zag," fluister
de Balder benauwd. „Ik wilde u ge
vengij wildet niet
„Hoe kon ik dat?" antwoordde de
jonge man misnoegd. «En juffrouw
Wellner?"
„Zij was diezelfde persoon als die
Lonise Hirzel. Zij was in Hamburg
en bedroog...... daarom nam zij
Ik haatte haar," sprak Balder ger
jaagd, terwijl met tusschenpoozen het
bloed uit zijn mond druppelde. „En
lifk moet kunnen worden ingehaald.
Bij eenige nauwkeurige beschouwing
der steminencijfërs blijkt, dat er meer
dere gemeenten ziin $an te wijzen,
waar het hierboven bedoelde aantal
stemmen er bij had kunnen worde»
uitgebracht. Dat dit toen niet is ge
schied/, kan nu slechts een aansporing
zijn voor de vrijzinnige leidslieden
om alles in het werk te stellen, wat
mogelijk is, om allen, die vrijzinnig
denken, te brengen tot het besef van
den ernstigen plicht, die op hen rust,
om thans niet, door wegblijven van
de stembus, mede te werken tot het
succes van den politieken tegenstan
der maar door te gaan stemmen op*
den candidaat der vrijzinnigen,
diens verkiezing mogelijk te maken.
Reeds meerdere malen is gewezen
op het groote gewicht van de {Staten
verkiezingen bij den tegen woordigen
politieken toestand des lands, waar
bij aan de {Staten de macht is ge
geven als kiescollege voor den be-
uaat de beslissing te geven over de
al of niet tot stand koming van dat
gene, wat dotft' de vrijzinnige regee-
ring gedaau wordt in het beiang van
land en volk. Deze groote factor bij
de Statenverkiezingen is maar al te
vaak door de vrijzinnigen te gering
geacht, en juist zij vormt het voor
naamste motief, waarom, vooral nu,
de zetel voor Mr. VAN DOORN moei
worden behouden.
Dat Gouda's afgevaardigde naar de
Tweede Kamer zich beschikbaar heeft
willen stellen voor deze nieuwe ver
kiezing, getuigt reeds genoeg van
welk groot gewicht in politieke krin
gen deze stembus wordt geacht. Daar
om ook mag niets worden verzuimd
om het slagen mogelijk te maken.
Mr. VAN DOORN vereenigt boven
dien in zich alle qualiteiten, die van
een Staten-candidaat maar zouden
kunnen worden verlangd. Zijn per
soonlijke capaciteiten geven hem de
voorrang boven ieder der andere can
didaten, die thans zijn gesteld. Om
deze gewenschte candidatuur te doen
slagen, is de medewerking van alle
vrijzinnigen noodig. Steunen zij met
woord en daad krachtig de actie, wei
toen zij geld eischte,' schreef ik-dien
brief, dié bekend geworden is, zon
der datum en orulerteekening.
„Louise llirzel was dus bij u ge
weest?" vroeg Wilfred in gespannen
verwachting.
„Zij was bij mij geweest, toen gij
op straat haar ellendig leven redde,
niemand wist er ietsik was al
leen... go ld en bedreiging... Wilfred
Jordan... mijn naam die slechte vrouw
of anders de helft... wilde inij schrik
aanjagen en dwingen die slechte en
boosaardige
„Was zij niet van plan mij de ge-
heele waarheid te bekennen?" vroeg
de jonkman dringend. „Niets? Wa
ren het slechts ijdele wootden, Bal-
der?'*
„Dat geloof ik wel...ja..." mom
pelde de stervende.
„Maar het zou haar toch niéts ge
holpen hebbenzij wilde immers
geld hebben
„Het zou haar wel geholpen heb
ben," zei J-ordan eerlijk. „In dien
tijd "was het mij veel geld waard ge
weest mijn wraak te kunnen koelen.
Maar nu is het weer voorbij. Ga ge
rust maar weer voort. Ik ben toch
weer gelukkig geworden zonder het
gield van mijn oom. En daarom is
mijn haat gedoofd."
„Op dien regenachtigen avond,"
vervolgde Balder nog benauwder zij
mij uitgenoodigd bij haar te komen...
Ik 2ei toen gij kwaamt... dertigdui-
ke voor deze verkiezing wordt ge-
voerfl, dau kan het niet uitblijven of
ze zal met succes worden bekroond.
Vóór de stemmingsdag, 30 Decem
ber, i daar is, kan nog veel worden
gedaan. Ieder doe dan, wat hij kan!
Dè overwinning, die de vrijzinnigen
voor eenige weken in het derde district
van Amsterdam behaalden, gaf in de
sociaaldemocratische pers en in de rede
voeringen der socialistische leiders aan
leiding tot een geweldige scheldpartij.
Er was, zoo heette het, een Seize tegen
de èociaaldemocraten op touw gezet.
Al wat reactionair is, had zich aange-
8ord om te velde te trekken tegen
udegeest.
Onmiddelijk, nadat deze campagne
tegen de vrijzinnigen begon, hebben
dezej er op gewezen
lé. dat de vrijzinnigen noch monde
ling noch schriftelgk steun van de
olericale partijen hebben gevraagd
of verkregen.
2e. dat in het stemmen van kerke-
lijke kiezers op den vrijzinnigen
candidaat tegen Hetze tegen de 8.
D. A. P. kan worden bewezen, want
dat herhaaldelijk sociaaldemocraten
door de hulp van Rechts in de Ka
mer zijn gebracht.
Spijt deze niet te weerspreken feiten
ging en gaat men v^nvociaaldemocra-
tischen zijde maar steeds door. de
nederlag, die de S. D. A. P. leed, te
wijten aan het te hoop loopen van
alle burgerlijke partgen. De heer Vlie
gen heeft nu onlangs een merkwaardig
artikel geschreven m een Duitsch blad
De Sozialistische Monatshefte. Men
kan het slechts betreuren, dat dit be
toog niet in de Hollandsche socialis
tische bladen is verschenen. Wg ver
talen het hieronder.
De heer Vliegen schrijft:
De weigering der partgen om aan
de regeering deel te nemen en de ge
wichtige hervormingen, die de hoofdrol
speelden in den verkiezingsstrijd tegen
de clericale overheersching mee te
verwerkelijken, heeft zeldzaam licht
geworpen op- de polttiek der sociaal'
democratie, dat haar onvruchtbaar en
schadelijk voor de zaak der democratie
doet schijnen.
Logisch denkende arbeiders begrij
pen een politiek niet, die eerst bepaalde
hervormingen op den voorgrond brengt
en door de propaganda ervoor duizen
den en nog eens duizenden stemmen
in het volk voor zich wint, om dan
zend mark... naar Amqrika,.. mor
gen reeds......"
„Ik kwam juist niet waar?" vroeg
Jordan hem helpend. „Toen Ik haar
die klappen gaf, stond gij in haar
slaapkamer achter de halfgesloten
deur. Gij waart die persoon, die haar
ter Hulp zou komen?
„Ik... water en een poeder..." zei
de stervende, die op eens zeer bleek
word.
Jordan <gaf hem een poeder in wa
ter opgelost, waardoor Balder nog
oen oogenblik zijn levenskracht her
kreeg.
„Haat mij niet... Wilfred Jordan,
want ik sterf... toen gij binnenge
treden waart... beloofd op papier...
mijn vrouw zou worden... en de
helft van het geld... Toen gij weg
waart... ik weet niet... of ik haar
wilde dooden... papier terughebbeo...
ik beminde Elfride... sprong toe...
papieren uit haar zak in japon he
men... greep haar beet..."
„worgde haar met eigen handen?"
viel Jordan in.
„Zij was zoo spoedig dood... ik
zocht in haar zak... ook papieren
uit kast gehaald... alle bewijzen ver
nietigen".
Nu nam Wirtmann vastberaden het
woord:
„Gij hadt uw parapluie in den hoek
gezet, bij het kastje, op de plaats
waar het water op de vloer gevon
den is, en' daarnaast lagen drooge
de gelegenheid ze in werkelijkheid om
te zetten te ontwijken en daarbij nog
de liberalen als het meest geschikt
om deze hervormingen te verwerke
lijken naar voren te schuiven. In de
Jum-verkiezmgen hebben wij in alle
tonen van de daken geschreeuwd
Stemt niet de liberalen. Niet zij, maar
wij, sociaól-democraten, zijn dg ware
strijders voor die hervormingen. Na de
verkiezingen heette hetNiet wijmaar
de liberalen zijn in staat onze eischen
te verwerkelijken.
Het gezonde menschenverstand zal
dan toch tot zichzelf zeggenAls dat
zoo is, dan is het toch beter, op de
liberalen te stemmen. En het oude
verwijt der liberalen, vindt opnieuw
gehoor, dat de soo. democratie wel een
grooten mond kan opzetten, dat zij
echter in gebreke blijft, zoodra het op
daden aankomt."
„De arbeiders willen daden zien"
Dat is het geheele geheim. Het maakt
een erbarmelgken indruk op hen, wan
neer men hen duidelijk wil maken,
dat de sociaal-democratie niet verplicht
is minister-portefeuilles te aanvaarden,
dat zg niet verplicht is zelf dé door
haar verlangde hervormingen tip ver
werkelgken, maar dat anderen dat
voor haar doen moeten. Dp kiezers
zeggen dan tot zich zelf: Goed, dan
krijgen die anderen ook onze stemmen,
Wie het slechts als een zware plicht
plicht beschouwt hervormingen jte ver
wezenlijken en niet als een voorrecht
en een eer, die moeten wij niet hebben.
Wanneer de sociaal-democraten zoo'n
angBt hebben om de regeeringsyerant-
woordelijkheid te aanvaarden, dan
wenden wij ons tot hen, die moedi
ger zijn dan zjj. Dat is zeer eenvoudig
gedacht en logisch.
Als de sociaal-democratie onder der
gelijke verhoudingen als wij in Holland
hebben, het vraagstuk der regéering-
verantwoordelgkheid niet andejrsweet
op te lossen dan door de arbeiders
klasse naar de liberalen te verwijzen,
schrompelt ze onverbiddelijk tot een
sekte ineen.
De toekomst der sociaal-democratie
anders te vormen, dat is de taak van
het reforfisme."
Wij hebben in dit betoog ilenkele
zinnen onderstreept. Zoo duidelijk blijkt
er uit, dat mr. Troelstra in de garner
een onmogelijke zaak had te vervollen,
waar hg ae weigering van het loyale
aanbod van dr. Bos had goed te spraten.
Hetf artikel van don heer Yliegen
spreekt
voor zichzelf, dat wij
kluitjes aarde. Gij hadt uw gummi
overschoenen aan, toen gij jbinnen-
kwaamt. Die hebt gij uitgetrokken en
naast uw druipende parapluièj gezet,
zoo heeft het plasje water het spoor
van uw natte overschoenen uitge-
wischt. Kort nadat Jordan heengegaan
is, zijt gij ook vertrokken en wel
door het vensterj
„Neen, door de deur,... üiemancf
heeft mij gezien... Alleen die sjees...
nog geen bewijs... alleen berouto
fluisterde de stervende. „God j sta mij
bij... Gij de erfgenaam van Wittig,
erbarming... barmhartigheid...
Zijn lichaam vertoonde zenuwachti
ge trekken en zijn gelaat everteens.
„Hij sterft", sprak Wirtmahn, ach
teruit tredend.
Diep ontroerd boog Jordan zich tot
den boetvaardigen zondaar oftrer.
„Heinrich Balder, ik vergeef
zoo waar God genadig is!"
Was het de laatste lijdensteek, die
verdween, of was het de laajste uit
drukking van zijn laatste gevoel? Het
gelaat klaarde op, hij sloot dè oogen
rustig. Het leven was gevloden.
„Het is afgeloopen met hëfn," zei
Wirtmann tegen Jordan. „Ikiwensch
je geluk met de oplossing van dit
raadsel, dat anders nooit opgelost zou
zijn geworden. Ik wensch jé geluk,
met wat laten we maar zeggen)-—
je van rechtswege toekomt. De erfe
nis van Sylvester Wittig is de uwe.
Gij moet die aanvaarden. Ik zal er
alle verdere commentair over >odig
achten.
Hongarije.
In bovengenoemd land is op het
oogenblik in het parlement een wet
in behandeling op de vrijheid' van
drukpers. Deze wet, door graaf Tisza
ingediend, bevat zeer eigenaardige
bepalingen.
Wel verre toch van aan dei pers
grootere vrijheid toe te kennen, |heeft
het ontwerp strenge voorschriften) voor
de uitgave van bladen en allerlei brok
werken. Om te beginnen met Ivoor
ieder blad, dat men wil uitgeven, een
cautie gesteld, die naar gelanr J~
plaats, waar het blad wordt uitgek
en het aantal malen, dat het wek}
verschijnt, meer of minder aanzié
is. Bgv. in de provincieplaatsen
voor een blad, dat minder da&5 maal
in de week verschijnt, al is dftjpeohts
eens per week, een cautie geöischt van
10.000 kronen. Wordt het blad meer
dan 6 keer uitgegeven, dan wordt de
cautie verhoogd tot 20.000 kronen.
In de hoofdstad van Hongarije, Boeda
pest, bedraagt dit van 20.000 tot 50.000
kronen.- Wel wordt er in de wiet de
bepaling bijgemaakt, dat die cautie
alleen zal gelden voor partij- onpoli
tieke bladen, maar het is ieder duidelijk,
dat dit begrip politiek uitgebreid kan
worden, zoover men maar wil, vooral
waar de beoordeeling van den inhoud
van hét blad wordt opgedragen aan
de politie.
Ieder begrgpt heel goed welke bla
den het meest door die cautie-storting
worden getroffen. Niet sensatiebladen,
maar wel de ernstige, degelijke bladen,
die niet leven v,an schandaaltjes etc.,
maar hun kolommen vnllen met zake
lijk nieuws. In het büzonder de arbei
dersbladen wordt het bestaan moeilijk,
zoo niet onmogelijk gemaakt.
Een tweede even belemmerende
.bepaling komt in de wet voor. Ieder
die een drukwerk wil verkoopen, er
mee colporteeren of venten, moet daar
voor vergunning van de regeering
hebben, d.w.z. van de politie. Die kan
ook de eens gegeven vergunning
oogenblikkelijk weer intrekken. De
vergunning moet voor ieder drukwerk,
al is het maar een eenvoudig bulletin
weer worden aangevraagd.
Komt u in een of ander bericht iets
voor, dat niet geheel aan de waarheid
voor zorgen, dat uw aanspraken ter
rechter plaatse aanvaard worden."
„Ik dank u, mijn vriend en raads
man," antwoordde Wilfred Jordan en
drukte warm en dankbaar de hand
van den advocaat. „Mijn geluk is
nu grooter dan mijn leed ooit geweest
is. Vooral nu."
Glimlachend knikte de advocaat en
zei veelbeteekenend: „ik denk dat uw
geluk weldra nog voel grooter zal
zijn."
Het laatste bezoek aan juffrouw
öchnitzler's huis en het gesprek van
Wilfred Jordan met Martha was aan
juffrouw Schnitzler onbekend geble
ven. Martha had zich heel kalm ge
houden, maar toch deed het haar
pijnlijk aan, toen zij hoorde dat de
vroegere verloofde Frans Gehricke
thans geëngageerd was met de loe-
lijke dochter van een rijken bakker.
Zij kon zich echter niet bedwingen,
toen zij het paar stijf gearmd haar
venster voorbij zag gaan, en bemerk
te dat de jongelieden haar opzettelijk
aankeken.
„Dat ik zoo iets kalm kan ver
dragen, dat begrijp ik niet," zei ze
tegen Martha, die droomend bij de
tater zat. „Ik denk, dat de oude bak
ker leelijk met zijn schoonzoon opge
scheept zal zitten; ik zou het aan
zoek van Frans Gehricke niet zoo
