IE
BANK
‘R
lit 520
f 12.50
De zoade der vadem.
nes.
No. 12473
Zaterdag 9 Mei 1914.
en
Telefoon Interc. 82.
OM.
Buitenlandsch Nieuws.
fe.
Feestdagen.
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
TAMIMAU’S
JAM
ELST BIJ ARM HEM.
Eerste Blade
“a- W
i gebruiken
laat ia. I
Christelijk-Historische
voorlichting.
53e Jaargang.
Verschijnt dagelijks behalve Zon-
Telefoon Interc. 82.
W
Herziening der Leerplichtwet.
FEUiLLElOA
bestaat uit twee
CK.
entschappen.
Ziehier
F
68
t
van aard,
Wordt vervolgd.
DE JOMÖ
Oosthaven 31.
onderwijs wordt g
school, waarop het
msterdam.
avia, te Bloe
de
lang
Ipse in de Strand
at Electr. droging,
e Salon.
ille soorten HAAR-
,heelemaal verpoli-
een politieke strek
el e arbeiders te
IPS, Wijdstrut 29
:n.
VELD Lnz.
ING.
Eb-
Het
ronde tafel,
bedekt
hand zij/
eh on-
P BIJFUERTIIVÏliTKST ÏTnI
Van t—5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meer«0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f’0.35 bjj vooruit
betaling, elke regel meer 6- ets. Reclames f 0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
<-=! "kU I- !j=t» I i |- i
gegeven aan dé
a t is ingeschreven,
of gedurende den voor het huis
onderwijs bestemden tijd, wordt ge
straft met eene geldboete van ten
hoogste vijftig gulden.”
Door dit artikel zal het verzuim
der zoogenaamde „zeejongens” te
Scheveningen en te Katwijk] weldra
onmogelijk worden gemaakt.
Wij hopen, dat deze wijzigingen op
afbetaling van meerdere herziening
der wet spoedig het Staatsblad zullen
bereiken.
ver, die naar den stijl te oordeelen»
reeds vroeger in anonimiteit zijn kracht
zocht, werkt, blijkt het best uit een
artikel van J zijn hand in „de Neder
lander” van; 24 April. Wij geven voor
het roerend verhaal van twee broe
ders, een brave en een niet brave, het
woord aan „De Nederlander"
nDie brave broeder is met den
niet-brave op eenzelfde dorp in een
der bedrijf werkzaam. Ze verdienen
beiden een flink dagloon, want ze
vallen onder Talma’s 4e loonklasse,
en hebben dus minstens f 12.
misschien wel f 18.—, in de week.
Ze bleven tot hun 60ste jaar aan
het werk en tot nog toe had men
beiden voor braaf gehouden, maar
nu komt het uit, dat men zich in
den eenen heeft vergist. Want, zoo
spreekt hij, waarom zou ik nog lan
ger blijven werken? Wanneer ik
en daaraan twijfel ik hard het
geen 10 jaar tot mijn 70ste 'meer
kan volhouden, is elk jaar, dat ik
nog aan den slag blijf, voordeel
voor mijelk iaar wordt mijn in
valid iteitsron te lager en wanneer
ik eerst op mijn 68ste jaar invalide
word, kom ik toch aan de bedoeling.
Neen dat riskeer ik niet. Laat me
liever een „goede dokter” opzoeken,
dat is een zoogen. geweldig sarcasme,
waarmee juist een gaavetenlooze dok
tor wordt bedoeld, (Red. V.) en het
er nu reeds van nemen, dan geniet
ik tenminste nog een paar jaar een
ietwat hoogere rente, en zie ik ten
minste iets van de gedurende 40
jaar op mijn naam gestorte premies
a 40 ets. per week terug I”
Tegenover zooveel snoodheid komt
thans de brave broeder ten tooneele,
die de afioopende premie wel onrecht
vaardig vindt, maar die niet wil gaai*
rusten voor ’t tijd is en die arbeiden
zal, zoolang God hem krachten geeft.
Hij zal zien of hij het 70ste jaar niet
halen kan, maar, het gaat niet, op
zijn 69ste jaar wordt hij invalide, hij
krijgt de minimum-invaliditeitsrente,
en moet daardoor er wel bedoeling
bij vragen. En als hij de f 64.— aan
Invaliditeitsrente heeft genoten, is hij
juist 70 jaar en terwyl hy in de laatste,
50 jaar f 500 aan premies heeft be
taald en daarvan slechts '/s terug
kreeg, als hij komt aan het loket om
zijn ouderdomsrente, dan heet het,
neen, vriendje, gij krijgt ook uw f 2.—
rente niet meer. Want gij zyt nu niet
langer invalide, maar gij zijt thans
slechts oud.
»erd).
niversiteit te
Schouwburg, 8 u»i
mold SpoeL
„Het SchMttrf
ad. Mercurios Afó*
lijmen voor do coalitio-politiok 1 Dat
bipt ten duidelijkste uit des jonge-
Dit nummer
btaden.
leunie 8’/i
istands Credietban*-
tóunie 8 o. M**
I. Irwin Brown-
en wij geregeld tR
ogen ontvang»^
icerten, vennAk*y
deze dan in
den.
drman AZb., Good*1
--lings, tirade. Van.een objectieve be-
Barst niet in tranen los, lezer, want
er komt nog erger wee. Want terwijl
die brave oude daar beteuterd staat,
rijdt er een bakje voor met een medo-
dorpeling, die op zijnflöBste jaar we
gens schandelijke dingen tot 14 jaar
gevangenisstraf werdj veroordeeld en
die de laatste cent van zijn uitgangs-
kas aan een „equipage” heeft besteed.
Hij is na zijn 69ste jaar niet veroor
deeld, staat ook niet bekend als dronk
aard, daar op hot „Rooie Dorp" geen
drupje te verkrijgen is en is natuurlijk
platzak.
En hij wordt aldus door den post
beambte aangesproken. Wij ver
moeden, dat deze man in zijn vrijen
tijd lid eener Rederijkerskamer is,
Red. V. „Gij zijt een waardige,
zelfstandige behoeftige. Ziehier uwe
rente en uwe f 2.—”.
De ongeduldige lezer vraagt ons
wellicht, of hij dan nu zijnen water
landers eindelijk den vrijen loop mag
laten, wij kunnen hem echter niet an
ders raden Houd dit kostbare vocht
toch binnen, want deze personen heb
ben even weinig vleesch en bloed als
Jacques Pierre Frochard uit het be
roemde tooneelstuk „de Twee Wee-
zen”.
„De Nederlander" beseft blijkbaar
niet, dat zij met deze voorstelling van
zaken de wet-Talma hot heftigst be
strijdt. Want juist bij deze wet was
de verzoeking om een Invaliditeits
rente te bemachtigen, al heel sterk.
Waar mr. Lohman in de Kamer schrik
kelijke tafreelen schildert van komende
barbarenregeering als gevolg van de
democratische richting, verbaast men
zich ietwat, dat juist in „de Neder
lander" genoemde voorstelling van
zaken onderdak vindt.
De strekking van elf artikelen van
het anonieme jongmensch blijkt uit
deze tirade: „Gij bijt u op uw lippen,
arbeider. Gij balt de vuist van veront
waardiging! Doe het niet, bidden wij
u. Hebt gij zelf met uw stem niet mee
geholpen dit tot stand te brengen
Ah, zoo De artikelen van dit jonge-
mensch, dat niet onwaarschijnlijk ge
parenteerd is aan een Christelijk-His-
torjsch volksvertegenwoordiger, oie
als stopwoord op de lippen heeft, dat
zijn tegenstanders „1
tiekt zijn”, hebben
kingZij dienen om
,1 „Het SehaatooH"
ad. KiesveceeuW
WORTELS. I
VET I
OOFDH’ I
•TBUR.
rdlgur, i—
rentha, Orerysel en
Mnaak
In het Christelijk-Historisch blad „de
Nederlander”, dat zooals men weet on
der redactie staat van jonkheer meester
de Savornin Lohman, verschenen
kortelings elf artikelen ovpr Treub's
ouderdomswet. De heele reeks was er
op berekend het wetsontwerp af te
breken. Dat blijkt al wel hieruit, dat
het anonieme jongmensch, dat deze
artikelen schreef, spreekt van Treub’s
Belasting op de Volkskracht”. Zelden
hebben wij oppervlakkiger en onjuis
ter beschouwing gelezen dan deze ar
tikelen van een anonymus en dat mr.
Lohman deze stukskes plaats verleent
in zijn blad, bewijst wel, dat men te
genover het extraparlementair kabinet,
van Christelijk-Historische zijde niet
kieskeurig is in de middelen om het
den voet dwars £e zetten. Nu verbaast
het ons niet dat de schrijver dezer ar
tikelen onbekend blijft. Vloeiden ze uit
de pen van een Snoek Henckemans,
dan zou men ze zekere autoriteit niet
kunnen ontzeggen. Bleek het, dat zij
bijvoorbeeld afkomstig waren van een
ondergeschikt ambtenaar aan het de
partement van koloniën, dan zou waar-
schynlijk ieder het .vergeeflijk vinden,
dat zoodanig jongmensch de meest on
juiste voorstellingen geeft en men zou
zich alleen kunnen verbazen, dat een
Orgaan, dat ernstig genomen wil wor
den, ze plaatsruimte verleendo. Met
welke middelen deze anonieme schrij-
Enghi
Van hot Marconi
te Londen naar het Savoy Hotel, werd
kortgeleden een demonstratie van
draadloozo telefonie gegeven.
Daarbij werd een nieuwe methode
toegepast en de demonstratie geschied
de voor eenige Russische officieren,
die op het oogenblik oen bezoek aan
Engeland brengen in verband met do
draadloozo telegrafie.
Hot nieuwe systeem is uitgevonden
door Marconi zelf, die thans bezig is
met het aanbrongen van do toestellen
in schepen van de Italiaanscho marine,
terwijl het nieuwe systeem door andere
Europeosche mogendheden in overwe
ging genomen is.
Omtrent het nieuwe systeem wordt
gemold, dat het ’t voordeel hooft van
zeer eenvoudig te zijn in hot gebruik,
zoodat oen gesprek door draadloozo
telefonie even gomakkelijk wordt als
met de gewone telefoon.
Daar hot vraagstuk is opgelost, om
de kracht, die noodig is voor draad*
i loozo telefonische verbinding over te
brengen, biedt de quaestie van afstand,,
naar gemeld wordt, tegenwoordig geon
moeilijkheden moor. En in hot Mar-
conie House werd voorspeld, dat er
spoedig een draadloozo telefonische
verbinding tusschen Londen en New-
York zou worden aangebracht.
Een bericht uit Sable-Island bevat
het verslag van den kapitein der Co
lumbian, over do ramp die zijn schip
heeft getroffen, De brand was Zon-
win, niet de neiging tol boosheid en
miedaad, neen alleen de teugelloozo
zucht naar ongewone bedrijven had
hem tot een dief gemaakt. Ja, met
een gevoel van heimwee verlangde hij
uit dit eentonige^leven verloat te
worden, dal hem erger waa dan <»n
gevangenis. Hij had Esther liefge
had; zij beviel hem nu nog wel, al
leen die herhaalde betuigingen barer
grenzelooze liefde hadden- hem geheel
onverschillig gemaakt voor haar.
Golinski was Onbestemd
wan er iets, dal hem in bedwang
kon houden, dan zeker niet de zacht
moedigheid, waarmee Ewllier zich al
tijd aan hem onderwierp. Wel een
karakter, dat heerach- en baatzuchli-
ger was dan het hare. Ja, hij snakte
naar vrijheid, dat stond hem helder
voor den geest. Maar hoe zou hij die
gouden ketenen verbreken, die hem
bonden? Bij nacht ot ontijd wegelui-
pen met geld en kostbaarheden? Dat
vond hij te verachtelijk. Openlijk met
Esther breken? Dat waagde hij niet,
want hij vreesde de Wraak van Na
than Ehrentraut en zijn zoon Leopold-
Zonder op te zien, staarde hij naar
den dobber, die opeens zoo krachtig
onder water werd getrokken, dat hij
slechts met moeite den hengel kon
vasthouden. Nog te rechter tijd haal
de hij op en edn groote, vette snoek
spartelde in het gras.
schouwing van het ontwerp-Treub is
geen sprake.
Wij herinneren ons, hoe ons meer
malen bleek, dat meerderen links Kuy-
per gevaar!ijker achten dan Lohman.
Wij zijn van tegenovergestelde moo
ning. Kuyper is de^tegenstander, die
u openlijk tegenkomt. Lohman onder
clericaal regime, de eeuwig opponeo-
rende, die tal van rechteche maatrege
len fel bostreedt, doch ten slotte
steeds voorstemde leder zijn meug.
Doch dit genre van tegenstanders is
ons het minst sympathiek. De voor
lichting, die wij in het bovenstaande
signaleerden, spreekt in dit opzicht
boekdoelen
en tot zijn groot leedwezen had hij
echter tevens waargenomen, dal deze
noch verstand, noch hart bezat om
die innige liefde naar behooren te be
antwoorden.
Golinski liep intussthen door de
weide voort en waw binnen een kwar
tiertje in het boach, dat men vanal
bet balkon van hel slot zag. Na-dit
te hebben doorloopen, kwam hij ein
delijk aan een met wilgen begroetten
dijk. Aan zijn voeten lag h<H meer,
waarop geen menschel ijk wezen te
ontdekken. Hij wan gewoon zijn |fis-
scherijgereedschap in een boschje i te
verbergen; hij haalde het te’ voor
schijn, sloeg aas aan en legde in.
Terwijl de dobber op het water dreef
en niet de geringste beweging maak
te,‘lipt Frans Golinqki zijn gedachten
den vrijen loop. Hij gevoelde zich
volstrekt niet op zijn gemak in zijn1
nieuwe omgeving. De weelde, waarin
hij thans leefde, was hem onver
schillig, het was hem wel aangenaam
maar die stilte en kalmte waren hom
even onaangenaam als soms welkom.
De lust naar, avonturen en gevaren,
die In hem zat en dien hij nauwe
lijks bedwingen kon, zat hem te veel
in het bloed. Van zijn jeugd af, had
die lust»' hem gedreven, bet rechte
pad, het rustig, burgerlijke leven te
verlaten. Hij had behoefte aan geva
ren on avontuurlijke ondernemingen
om zijn moed op de proef te stelten.
Niet de zucht naar voordeel of ge
en
die
k*ZT‘oit is nu mijn gebied, riep zij
uit, hier ben ik koningin. Weet je
wel, Leopold, koningin Esther, de
vrouw van AL—TC.
«(•huwelijken Haman
bracht.
GOIDSCHE COIIRANTT
ezx -Tocz GJ-ovlcLsl exx Oxxxs-txelcexi.
T PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaalf125
Idem franco per post,1.50
Met Geïllustreerd Zondagsblad„1.50
Idem franco per post 1.90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
Makkt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
De koffie staat gereed, zei
ging bet salon binnen.
zette zich om de
met een prachtig kleed
«n weldra dampte de mocca in
kopjes, en werd het gesprek her-
T*t- Esther vroeg hoe het met haar
yjto- ging en of hij nog geen zin
de zaken aan kant te doen.
Neen, hij is aanhoudend bezig
*ijn zaken; sedert jullie huwelijk
hij zich geen rust meer. Ik be-
»ommer mij er weinig om, maar hij
ïluPt geen vier uren 's nachts.
Maar dat zal zijn krachten on-
d^ujnen, riep Esther uit, die nog
a* vergat, hoe haar vader haar
^rtewensch had vervuld. Voor ons
"^oeft hij niet meer te zorgen; wat
®)ons heeft gegeven, verzekert ons
^Koede toekomst en bovendien wij
te op,:>reng8ten no® van
^Misnoegd zette Golinski zijn kopje
Lief kind, als vader werkzaam
L/ ’’f11’ laat hem dan begaan! Wie
bezigheid gewoon is, kan niet
Nu greep de jonge man
ner zuster, keek haar
derzoekeud aan en zei toen:
Ben je gelukkig, Esther?
Zij sloeg haar donkere bogen naar
haar broer op en zeide zacht;
Dat beh ik.
Verder werd er tusschen broer en
zuster niet over Golinski gesproken;
geen van beiden was dit onderwerp
aangenaam. Esther geleidde haar
broeder door het heele huis. Zij liet
hem de prachtige vertrekken zien, die
geheel nieuw gemeubeld en behangen
waren. Zij voerde hem in keuken en
kelder, wees hem de stallingen en de
schuren aan den voet van den borg,
bracht hem eindelijk in den tuin
reeds een herfstachtig aanzien
kreeg.
Dit. is nu mijn geoivu, nv
uit, hier ben ik koningin. Weet
1, KOUlUg'3
Ahasverus, die den af-
aan den galg
U‘ Leopold glimlachte. Was het hier
juist niet andersom De Esther
der geschiedenis werd door den koning
uit nederigen en armen staat ten
troon verheven, terwijl zijn zuster in
tegendeel haar man tot rang en aan
zien had gebracht.
Uit elk woord van zijn zuster be
merkte Leopold, dat zij Golinski nog
altijd met een grenzelooze vereering
liefhad. Tot zijn diepe verwondering
zoo opeens de handen in den school
leggenv. Alleen... laat hij Voorzich
tig zijn, dat hij zich niet blootgeeft.
Ik weet hel; de honden zitten hem
op de hielen; de biauwrokken zien
hem zeer scherp op de vingers, zei
Frans.
En heb je hem gewaarschuwd?
vroeg Leopold.
Golinski haalde de schouders op.
Ieder moet maar voor zijn eigen zor
gen, was zijn antwoord.
Leopold beet zich op de lip en hij
vermeed de oogen van zijn zuster
De liefdeloosheid van Golinski had
hem al meer getroffen; zijn vader
had dien man groote diensten bewe
zen; hij* had hem aan het gezelschap
van gemeene dieven ontrukt en als
een plant in betere aarde overgeplant.
Hij had hem zijn kind gegeven, een
tehuis en een grondbezit, dat duizen
den hem benijdden. En die ondank
bare had geen vriendelijk woord nog
zelfs over voor zijn weldoener.
Tegenover zijn dienstpersoneel was
hij altijd opstuivend en gebiedend; en
zelfs tegen zijn vrouw sloeg hij een
bevelenden toon aan, die Leopold al-
tijd hinderde. Esther scheen dit ech
ter niet te hoeren. Liefde is niet al
leen blind, re is ook doof... als zg,
niet hooren wil.
Golinski stond op, nam vluchtig af
scheid, stormde de rotstrappen af en
verdween bij een bocht van den weg
uit hef oog van Esther en Leopold.
Reeds iaren is door allen, die het
wel meenen met de volksontwikkeling,
MMSdrongen op de heraiemng van de
Leerplichtwet van 1901. In de twaalf
inen, dat de wet heeft gewerkt, heeft
ie ontzaglijk veel goeds gedaan. De
bevolking ia «r “a“ gewend geworUeif
het als een plicht te beschouwen de
kinderen geregeld naar school te zen
den en reeds dit alleen moet als een
groot voordeel gorden aangemerkt.
Als elke wet heeft ook deze haar ge
breken in de practijk getoond. Minister
Heemskerk diende een wijzigingsont-
werp in, dat allerminst als afdoende
kon worden begroet. Mr. Cort van der
Linden heeft daarop nu onlangs een
nota van wijzigingen ingediend, die,
al brengt hij bij lange na niet, wat
de voorstanders eener flinke Leerplicht
wet Boodzakelijk achten, toch eenige
uitnemende maatregelen brengt.
Ten eerste zal het landbouw verlof
dat in de bestaande wet zes weken
bedraagt, tot een maximum van vier
weken teruggebracht worden, boven
dien wordt de gemeenteraad verplicht
tot nu toe was hij alleen bevoegd
om de tijden te regelen binnen welke
dit verlof vallen moet.
Het maximum der boete bij leer-
plichtovertredingen wordt gebracht
van f 15 op f 30. Dit heeft tweeërlei
bedoeling. De rechter zal in de toe
komst hooger straf kunnen opleggen,
doch tevens zal door de verhooging
van het maximum de ambtenaar van
het openbaar misterie hooger beroep
kunnen aanteekenen tegen uitspraken
van den kantonrechter, waarbij een
te geringe straf wordt opgelegd. Ver
ier wordt om de uitwerking der wet
te verscherpen, voorgesteld in bepaal
de gevallen vrijheidsstraf verplicht te
stellen.
Van veel verder strekking is de
bepaling, dat werkgevers strafbaar
worden gesteld, die leerplichtige kinderen
in dienst nemen.
Het voorgestelde artikel luidt
„Hij, aan wiens schuld te wijten
is, dat een kind gedurende den,
volgens de wet bepaalden, leerplich
tigen leeftijd diensten of arbeid ver
richt gedurende den tijd, waarin
andersom De
armen staal
f