A. Brinkman Zoon
De WereM-Telegrammen-
Bureau's.
Bl2nL2aen.la.nd-.
Bij het terrein van
den strijd.
De Drukkerij
Markt 31
alle drukwerken
Stadsnieuws.
SPOET.
GROENTEN VEILING
Laatste Berichten.
Wijden'
Telegrafisch Weerbericht.
BURGERLIJKE STAND.
met eenige militairen, die me vroegen
hunne brieven te posten, in de nabg-
heid van de brug over de Berwine,
toen er uit een groot huis op een
meter of tien van ons af een schot
en nog eens oen schot viel.
Ik zag een paar Duitschers met ge
veld geweer het huis binnenstormen,
waarna er binnénshuis wat schoten
vielen en bijna oogenblikkeiyk daarop
begon er door een voorbntrekkenden
troep infanterie een snelvuur, alsof
alle duivels los wareg. Het richtte zich
van den nok van het dak naar be
neden. De pannen vlogen op als ver
schrikte vogels. Ondeskundig als ik in
die zaken ben, meende ik, dat er een
paar granaten in dat huis geworpeh
waren door 't geschut der Balgen uit
de forten nan de Maas en ik moet
eerlijk bekennen, dat ik even ging
schuilen achter den muur van een
huis, totdat die levemakers hun mond
zouden houden. Wijs scheen anders,
want iemand, die ook meende dat we
met granaten te doen hadden, maar
de kracht er beter van kende, riep
toe of ik een hoel huis op mgn hoofd
wilde hebben. Toen na een minuut
of anderhalf 't spektakel ophield, en
ik weer eenB om 't hoekje ging zien,
was 't beschoten huis als een zeef
doorschoten met al wat zich er binnen
bevond. Dit nieuwe feit zal, vrees ik,
die arme gijzelaars niet voordeelig
geweest z(jn.
Terwijl ik nog een oogenblik sprak
met enkelen uit mijn naaste omgeving,
merkte men mii op, dat het Duitsche
leger niet vocht tegen burgers, wel
tegen soldaten doch dat, als ook de
burgers als vgand gingen optreden,
de Duitschers wel verplicht waren
handelend op te treden. Waar de be
volking rustig blgft, heeft ze niets
van den Duitschen soldaat te vreezen.
Na een kort afscheid was ik blijde
te lcunnen heengaan. In oen halven
dag had ik in een klein dorp een
wereld van ellende gezien.
Frankrijk en Düitschland.
Een „onthulling".
Eon part. telegram uit Weenen, d.d.
jll Aug. aau do N. R. Crt»: pe Win
ner Allgeraeine Zeitung schryft naar
aauleiding van de militaire overeen
komst tusschen Frankrijk en Rusland
en het bezoek van Poincaré te St.
Petersburg in 1912:
„Wg kunnen thans uit goede bron
**ieta meedeolen over het doel van Poin
caré'» bezoek in Juli van dit jaar aan
St. Petersburg.
„Poincaré heeft in lange besprekin
gen met Hasonof geconstateerd, dat
het Russische en het Fransche leger
tegen 't einde van 1916 klaar zouden
ziju met hun voorbereidingen om zoo
noodig tot een krachtigen aanval, op
Düitschland on Oostonrijk-Hongarije
te kunnen overgaan. Nauafc zulks uit
militair en financieel oogpunt in bi
zonderheden was nagegaan, werd 1916
vastgesteld als de tijd, om het over
wicht van Rusland en Frankrijk in
Europa met de wapenen aan te toonen.
„Zooals nu blijkt, is het doel van
beide reizen van Poincaré zeer ge
vaarlijk geweest voor den Europee-
schen vrede."
Franschon en Duitschers.
PARIJS, 12 Aug. In eon officieel
communique wordt ontkend, dat er een
belangrijk treffen in do omstreken van
Givet zou hebben plaats gehad. Sedert
het begin def vijandelijkheden zijn tal
rijke Duitsche cavaleristen, die bij de
Fransch-Belgisohe grens patrouilleer
den, gevangen genomen.
BERLIJN, 20 Aug. (Van Duitsche
zijde.) Bij Mülhausen hebben de Duit
sche troepen 10 Fransche officieren en
613 manschappen/ gevangen genomen.
Zij maakten 4 stukken geschut, 10
vliegmachines, alsmede een groot aan
tal geweren buit. Het Duitsmie grond
gebied is van vyauden gezuivord. B\j
I^agardo vielen den Duitschen troepen
meer dan 1000 niet gekwetste krijgs
gevangenen in handen, en meer dan
een zesde deel van de beide Fransche
regimenten, die aan het gevecht deel
namen.
PARIJS, 12 Aug. (Part.) De Fran
sche lezing van het gevecht bij Mül
hausen luidt aldus Een brigade
Fransche infanterie had zich naar
Mülhausen begeven, om een aanval
te doen op de verkenners, die zich
daar ophielden. Deze brigade werd
aangevallen door het 14e legerkorps
uit Baden en door een divisie van het
16e Duitsche legerkorps. De brigade
trok zich terug, op bevel van den
commandant. De Duitsche troepen
trachtten daarop vergeefs de Fransche
linie te forceeren, die op Belfort
steunde. De strategische positie van
de Franschen blgft uitstekend.
BERLIJN, 12 Aug. (Van Duitsche
züde). De kruiser „Goeben" en de
kleine kruiser „Breslau" zijn op 5 Aug.
na hun optreden bg de Algergnsche
kust de neutrale Italiaansche haven
van Messina binnengeloopen, en heb
ben daar uit Duitsche stoomschepen
hun kolenvoorraad aangevuld. De
haven werd door Engelsche oorlogs
schepen, die met de onze voeling ge
kregen hadden, bewaakt. In weerwil
hiervan gelakte het dezen om op 6
Aug. 's avonds naar buiten door te
breken en de volle zee te bereiken, Wat
er verder gebeurde, kan, om voor de
hand liggende redenen, nog niet wor
den medegedeeld.
Aan de Oostenrijksche grens.
NISJ, 12 Aug. (Part.) De Serviërs
en Montenegrijnen treden overal aan
vallend op en vingen een bombarde
ment aan in de Golf van Cattaro. De
Oostenrijkers vluchtten de Sava over
in booten naar Obonovits en vielen
in een hinderlaag. Zij werden ver
nietigd of krijgsgevangen gemaakt.
LONDEN, 12 Aug. (Part.) Een tele
gram uit Nisj meldt, dat Prins George
van Servië door de ontploffing van
een granaat zeer jicht gewond werd
bij het gadeslaan van het bombarde
ment der Oostenrijkers togen Belgrado.
Duitschlaud's graanvoorraden.
BERLIJN, 12 Aug. Volgens mede-
deeling van den voorzitter van den
economischen raad, graaf Schwerin-
Loewitz, bedraagt Duitschland's graan
oogst meer dan 1G0 millioen dubbel-
centinaars, terwijl 15 a 20 millioen
koren en meel van de oude voorraden
nog aanwezig zijn. De voor de brood-
verzorging tot den volgonden oogst
benoodigde hoeveelheden zijn daar
mede ten volle verzekerd.
Het Duitsche leger.
BERLIJN, 12 Aug. Sedert de af
kondiging van de Duitsche mobilisatie-
order voor de dienstplichtigen, hebben
zich 1.200.000 vrijwilligers voor den
oorlog aangemeld.
telegrammen bureau's i
leeren kennen
op de verkeerde toestanden gewezen,
die 'n gevolg zgn van de samensmel
ting van 'n regeeringslichaam met 't
grootkapitaal wat wg vragen is,
n plaats van den officieusen dienst
een staats-bureau met door den staat
aangestelde beambten. Daardoor zou
den de officieuse lijnen in 't binnen
land ook werkelyk als zoodanig kan
nen gelden en 't bureau zou z'n plicht
kunnen vervullen, zooals 't belang van
de publiciteit dit etscht. Voor den
werelddienst zou men of 't samengaan
met Reuter, Havas en Associated Press
moeten óverwegen, maar dan onder
geheel andere voorwaarden dan thans,
óf 't nieuwe bureau zou door onder
steuning van den Staat in de gele
genheid gesteld worden, evenals de
andere groote internationale bureau's,
zelf voor den werelddienst te zorgen.
Ik voor mij houd dit laatste voor de
eenige juiste oplossing. Wanneer er
gens, dan zou hier Staats-ondersteu-
ning op haar plaats zijn, want de toe
komst van het Rijk hangt af van z'n
plaats onder de groote rijken der aarde
en deze berust weder voor een niet
gering deel op 't aanzien, dat 't Rijk
n 't buitenland geniet. Dit aanzien
echter in ieder opzicht te vergrooten,
het te beschermen en tegen alle mo
gelijke, dikwijls zelfs nietig schijnende,
aanvallen te verdedigen, dat is 't
werk van 'n nationaal telegrammen-
bureau in 't buitenland."
H. N.
IV.
Het laatste deel van Prehn-von
DewiWs artikel is één pleidooi voor
oen Duitsch telegrammen-bureau, naast
óf in plaats van Wolffs onderneming,
met vertakkingen over de geheele
wereld, en dan niet met een officieus,
maar met een zuiver officieel karakter.
H(j wenscht dus een telegrammen
bureau door de Staat zelve geëxploi
teerd, evenals dit in Öostenrijlc 't geval
is, en grondt zijn pleidooi op de vol
gende overwogingon
1°. 't feit dkt 'i Wolffs bureau geheel
'In handen is van groote financiers
geeft, zooals overtuigend gebleken
is, aanleiding tot corruptie.
2°. 't arbeidsveld van Wolffs bureau,
waaraan 't door contracten met de
drie andore maatschappijen ver
bonden is, is veel te klein. Ter
wijl Wolffs invloedszöne zich al
leen maar uitstrekt over Düitsch
land, de Duitsche Koloniën, Scan
dinavië, Denemarken, Rusland en
Voor-Oostenrijk, beheerscht de As
sociated Press de Vereenigde Staten
van Amerika, HavasFrankrijk
Spanje, Portugaleen deel van
België, deelen van den Balkan
Noord-Afrika en Zuid-Amerika,
terwül Reuter de rest van de
wereld voor zijne rekening heeft
genomen.
3°. De censuur .van Wolffs berich
ten Is geheel in handen van de
andere bureau's d. w. z. de tele
grammen, die door Wolff geseind
worden naar deelen der aardo,
die niet tot z'n directon invloeds
sfeer behooren, worden door de
Andere bureau's naar willekeur
verkort, veranderd, enz.
4°. Het doel van een officieus tele
grammen-bureau, d. i. om de bui
tenwereld gunstig voor Duitsch
land te stemmen kan op deze
wijze nooit worden bereikt. En
dit gunstig stemmen van de pn
blieke opinie moet men vooral
niet te gering schatten.
Kort na 't einde van den Transvaal
schen Boerenoorlog schreef een bekend
Fransch staatsman: „Engeland dankt
z'n succes in den wereldhandel en in
de wereldpolitiek in de eerste plaats
aan z'n kabelmonopolie en aan 't
Reuter-bureau. Beide instellingen zjjn
haast nog van grooter gewicht dan
zjjne Marine." Immers door beide,
zoo voegt de schrgver er aan toe, zag
't zich in staat telkens en telkens weer
de internationale openbare meening
gunstig voor zich te stemmen.
De schrgver eindigt dan s'n inte
ressant artikel op de volgende wyze
„we hebben de groote internationale
ir sard en
we hebben
Onze onzijdigheid.
Aan de commissarissen der Koningin
in de verschillende provinciën is gis
teren de volgende door de ministers
van binnenlandsche zaken en van oor
log onderteekende circulaire gericht
Wij hebben de eer U HEG. uit te
noodigen het volgende door bemidde
ling van de burgemeesters ter kennis
van de ingezetenen te brengen.
Nu Nederland omringd is door oor
logvoerende mogendheden, met elk
waarvan hot goede betrekkingen onder
houdt, is het Van het hoogste belang,
dat de door do regeering afgekondigde
onzijdigheid niet alleen door de regee
ring zelve, maar ook door elk Neder
lander in het bijzonder wordt in acht
genomen.
Daartoe is het niet voldoende, dat
men zich onthoude van inbreuken op
de onzijdigheid,"die strafrechtelijk ver
volgbaar zijn ook uitingen van par
tijdigheid in het openbaar, bij monde
of geschrifte, behooren achterwege te
blijven.
De houding van elk Nederlander zij
inderdaad onzijdig, naar de regelen
van eerlijkheid en goede trouw.
Bij zoodanige houding bestaat de
meeste kans, dat de onzijdigheid van
ons land door de oorlogvoerenden
wordt geëerbiedigd.
Zekerheid daaromtrent kan echter
uiteraard nimmer worden gegeven. Hot
is uit dien hoofde, dat de regeering
zich verplicht acht de navolgende wen
ken en aanbevelingen te geven, voor
het geval, dat onze onzijdigheid mocht
worden geschonden, mot name wan
neer troepen der oorlogvoerenden
wederrechtelyk ons grondgebied moch
ten binnendringen.
In de allereerste plaats zij er dan op
gewezen, dat het keeren van vreemde
troepen uitsluitend de taak is van de
militaire macht.
Wordt die taak aan haar overgelaten,
dan is de vijand verplicht de eer, de
familierechten, het leven en den pri
vaat-eigendom der bewoners te eer
biedigen.
Door de ingezetenen, niet
tot de militaire macht be
hoor e n d e, hoe groot en hoe billijk
ook hun verontwaardiging moge zijn,
mag geen enkele daadvan
Sowold of tegenweer vor
en verricht. Deden zij dit wel,
dan zonden zy niet alleen zich zelf,
maar ook familie, vrienden, landge-
nooten blootstellen aan maatregelen
van wedervergelding.
De voordeelen, welke de burger dooi
een eigengerechtigd optreden zou
meenen te kunnen bereiken, zinken
in het niet tegenover de schade en het
leed, dat hij zich en anderen daarmede
berokkent. Elke niting van wraak lokt
onvermijdelijk geduchte weerwraak uit.
Zucht tot zelfbehoud zal den indringer
dwingen tot het verspreiden van schrik
onder de bevolking, wanneer deze zich
niet geheel onzijdig weet te honden.
Wanneer daarentegen de bevolking
met kalmte en waardigheid een even-
tueele bezetting ondergaat, dan be
hoeft men voor veiligheid van persoon
en goed niet bedacht te zijn. Het vol
kenrecht, dat door het leger van elke
beschaafde natie wordt geëerbiedigd,
verbiedt moord, plnndering of roof.
De indringer, die vreemd gebied be
zet, is verplicht alle maatregelen te
nemen die kunnen strekken om de
openbare orde en het openbare leven
te herstellen en te verzekeren, zooveel
mogelgk onder eerbiediging van de in
het bezette land geldende wetten.
Onze bestuurorganen behooren daar
bij in het belang der bevolking hun
medewerking te verleenon, door, wan
neer hun dit niet bepaald onmogelijk
wordt gemaakt hun post te blijven
bekleeden en den goeden gang van
zaken te bljjven bevorderen. Zij be
hooren zich in verbinding te stellen
met de vreemde autoriteit, ten einde
als tusschenpersonen tusschen haar en
de bevolking op te treden. Op hen ook
rust de plicht een krachtig protest te
doen hooren, wanneer de bij interna
tionale tractaten gewaarborgde, of op
de volkenrechtelijke gebruiken steu-
nepde rechten der bevolking worden
aangerand.
Het doel van vorenstaande mede-
deeling is geenszins om eenige onge
rustheid te wekken.
Maar wel acht de regeering het
noodig elke mogelijkheid tijdig
onder de oogen te zien, en et voor te
zorgen, dat, mocht een zoo zware ramp
over ons komen, deze niet door eigen
schuld, door eigen onwaardig of ge
welddadig optreden der ^gezetenen
nog zwaarder zon worden gemaakt
dan zij op zichzelve reeds zou zijn.
Aan de commissarissen der Koningin
in de provinciën Noordbrabant, Lim
burg en Zeeland heeft de opperbevel
hebber van land- en zeemacht bereids
een circulaire verzonden van overeen
komstige strekking als de vorenstaande.
Verbod van uitvoer opgeheven.
Het St.bl. no. 409 bevat het Kon.
besluit van 12 dezer, houdende tijde
lijke opheffing van het verbod van
uitvoer van cacao, glycerine en koffie.
Nederland en de oorlog.
Roode Kruis.
Het lid van het hoofdcomitó van
het Roode Kruis de heer Wittert van
Hoogland is heden andermaal met een
opdracht naar Maastricht vertrokken.
Hij droeg de velduniform van de
Malthesar-orde. (N. R. Crt.)
Vrijwilligers Leidsche studenten.
Tot het op aanstichting van het
Leidsche Studentencorps opgerichte
vrijwilligerskorps uit de Leidsche stu
denten zijn 123 toegetreden, van wie
10 niet-corpsleden.
Vanmiddag znllen de oefeningen
een aanvang nemen. Het bestuur van
het Leidsche Studentencorps heeft een
crodiet verleend ter bestrijding van de
eerste onkosten. (N. R. Crt.)
Men schrijft uit Zeeuwsch-Vlaande-
ren aan de N. R. Orfc.:
Langzamerhand begint hier de be^
volking tot kalmte te komen. De
vorige weck werd er veel gepraat en
weinig gewerkt, thans is het juist het
tegenovergestelde. Bij het gunstige
weer wordt de rogge, tarwe en gerst
met groote hoeveelheden naar de schu
ren gebracht, ook van hen, die onder
de wapenen zijn. Ieder helpt, zonder
dat het gevraagd is, mee om het werk
te verrichten van hen, die het vader
land dienen.
Daarop willen wij direct antwoor
den niemand weet, wat dit zal
uitwerken. Misschien wel iets, mis
schien niets.
Mocht onverhoopt dit laatste het
geval zijn, welnu, dan heeft het volk
van 't kleine Nederland toch de vol
doening gehad een poging te hebben
;edaan om den internationalen vrede te
ïerstellen.
Te wijzen op de bestemming van
het aan onze zorg toevertrouwde
Vredespaleis is ofize plicht. „Teekent
daarom allen en zoo spoedig mogelijk."
Getracht zal worden ook in andere
plaatsen soortgelijke comité's op te
lichten, daarna dan (Je volgende brief
aan de strijdende mogendheden zal
worden gericht:
„Het Nederlandsche volk, doordron
gen! van het feit, dat op zijn bodeip
is verrezen het Paleis des Vredes, doet
op deze wijze een beroep op uwe
menschlievendheid en het voelt zich
gedrongen tot een bede te richten in
iet belang der Internationale Mensch-
heid.
De afschuwelijke oorlog met al zijn
verschrikkingen is uitgebroken en hij
zal brengen rouw, haat en twee<%aeht.
Kan dat niet anders in onze eeuw?
Bestaat er niet oen middel, om
dergeljjke rampen te keeren?
Hebt gij niet allen bijgedragen tot
de tot-stand-koming van dat mooie,
i ijrootsche idóede stichting van het
despaleis, waarin zullen beslecht
worden de geschillen, die er tusschen
uwe Rijken bestaan?
Wij vertrouwen^ dat de roepstem
tot u uit dat kleine Nederland niet
eene is als die van een roepende in
de woestijn en dat nog de mogelijk
heid bestaat, dat door u een einde
wordt gemaakt aan dien vreeselijken
oorlog, waarmede een onnoemelijk
leed over duizenden en nogmaals dui
zenden zal worden gebracht.
Wij richten dus vol vertrouwen deze
woorden tot u, die eens de woorden
waren van een der grootste vrouwen
uit de Vredesbeweging: „Die Waffen
nieder
Benoemt daarom het scheidsgerecht,
dat in het Vredespaleis de interna
tionale verwikkelingen zal beslechten."
Voor den vrede.
Een vergadering van een aantal
ingezetenen van Deventer heeft, zoo
wordt aan de Zw. Ct. gemdd, beslo
ten een comité te stichten om in het
belang van den vrede werkzaam te
zijn. Het comité bestaat uit de heeren
F. S. van der Gort, voorzitter, H.
Buhra, secretaris, S. Coldewey, .H.
Gelder Jr., J. J. de Graaf, W. H. F.
baron Van Heemstra, P. Heering,
Ant. J. Schoemaker Jr., W. L. van
der Vegte, P. H. Werff en de dames
mej. V. C. v. d. Meer van Kuffelen
en mevrouw H. MoutonCorver.
Besloten werd de volgende oproep
te doen:
„Volk van Nederland Een oorlog
met al zijn verschrikkingen is in
Europa uitgebroken. Een vreeselijke
strijd is ontbrand.
Moeten wij, als zonen en dochters
van een klein land, een land, dat uit
verkoren werd om op zijn bodem ge
plaatst te zien het Vredespaleis, moe
ten wij het rustig blijven aanzien
zonder een stap te wagen in de een
of andere richting, dat zoovele nut
tige menBchenlevens worden verwoest,
zooveel welvaart wordt] vernietigd
Neen! Een beroep te doen op de
menschlievendheid der groote mogend
heden is onze plicht.
Het is daarom, dat wg u allen ver
zoeken uw handteekening te plaatsen
onder den open brief aan de strydende
mogendheden.
Wij weten, dat er velen zullen zijn
die zeggen: „daar bereikt men toch
niets mee".
Een eigen aardig en indruk uiaakt Hum
ona land, ais men er per automobiel door-
tuft. Droamend liggen er de dorpen en
stadjes onder den Augustusheinel, Stille
vrede lieerscht er als bestond erop heel
de aarde geen geweld en geen strijd,
maar dan plotseling bij een kruispunt van
-.poorwegen of bij een groote brug wordt
men uit den zoeten vredeswaan gerukt.
Militairen met geladen geweren roepen
een „heilt" toe en stellen een degelijk
onderzoek naar uwe papleren in.
Toch lijkt ook dit alles nog weinig
verontrustend, maar in Limburg, daar
weet men het plotseling, dat het ernst is,
vreeselijke ernst. Men ziet het op de ge
zichten der uionschen, men hoort het uit
de gesprekken. Aan Limburgs zuidgrens
immers zijn reeds govechten geleverd,
langs Limburgs zuidgrens immers zijn
duizenden en nogmaals duizenden voorbij
getrokken, waarvan velen wel nooit meer
terug zullen keeren.
Vooral Limburgs hoofdstad leeft mede
met de gebeurtenissen, die enkele kilo
meters zuidelijker plaats hebben. Daar zijn
de gewonden binnengebracht en hoort men
telkens weder den verwijderden donder
van het geschut. Gistermorgen daverde
het weder uren achtereen en ernstiger
nog zijn dan de menschen.
Toch is men in Maastricht rusflg.
Kalm bewegen zich de menschen over
straat, bijna onverschillig zou men zeg-
gen.
Zondagmorgen werden er eenige Duit
schers binnengebracht, die over onze grens
gi komen en door onze troepen gevangen
genomen waren. Stil bleef het publiek
zwijgend ontving het die gevangenen.
Maar 's middags werd ook een Belgi
sche officiers-patrouille, 24 man van het
2de regiment lanciers onder een luitenant,
binnengebracht door enkele Nederlandsche
militairen. Toen week de .onverschilligheid
van het volk.
Een groote ontroering trilde door de
menigte bij het aanschouwen dier mannen.
Het waren flinke kerels, gekleed in het
blauw en niet, zooals de Duitschers, ia
het grijs.
Hun tocht door de stad leek een zege
tocht. Personen uit het publiek boden den
gevangenen sigarentelkens ging er een
hoera op voor die Belgische krijgslieden,
dames wuifden hun vanuit de vensters
met, zlkdoeken toe en het was den he
rels aan te zien, dat het hun goed deed.
Ze werden geleid naar de hoofdwacht
op het Vrijthof en daar stroomde een
enorme menigte samen. Een bejaard heer,
naar we vernamen van een der bekend
ste familiën uit Maastricht, drong naar
voren en zwaaiend met den hoed riep hij
herhaaldelijk „Vive la Belgique" en tel
kens barstte een oorverdoovend „hoera'
los uit de menigte.
Deze Belgische landers waren bij Epen
over de grens gekomen. Bij het uitbreken
eerste vijandelijkheden hadden zij Luik
met een groot getal post -
ven. Dagenlang hadden zij rondgezwor-
door de bosschen, soms te midden
het Duitsche leger. Zij hadden voor-
gemelijk aioeten leven van onrijpe vruch-
>Wi daar er niet anders was. óp den
aargen van den zevenden dag hadden zij
Pm laatste postduif los gelaten. Zij be
kaden zicht toen in den rug van >het
pttitsche leger, dat tegen Luik optrok en
let was onmogelijk zich weder bij de
ijgtB troepen te voegen. Zij wisten de
jgederlandsche grenzen te naderen en ga-
vrn zich daar over. Hartelijk werden zij
mtvangen en onthaald".
Het was echter ojjze bedoeling niet om
a Maastricht te blijven, We wilden iets
ïm van liet Duitsche leger en van de
dorpen waardoor het getrokken was.
Dit nu was niet zoo heel gemakkelijk.
Nederlandsche militaire posten hielden de
ihmwsgierigon tot op een KM. afstand
van de grens en aan de andere zijde
bevinden zich de Duitschers.
We hadden echter het geluk een .col
lega' van „Hat Vaderland" en een van
„Het Handelsblad" te ontmoeten die in
het bezit waren van een bewijs van den
general en staf waardoor zij door die Ne
derlandsche postenketen mochten. Zij
gapten mede in de auto en zoo
konden we de grens bereiken.
Vermakelijk was het, dat een wachtheb
bend landweerman van het permit van
èn generalen staf niets wilde weten. „Ik
Mb daarmede niets te maken. Ik moet
een bewijsje hebben van den plaatselijken
awninandant" hield hij vol. Gelukkig was
een der collega's ook in het bezit van
luik een bewijsje en we konden dus toch
door.
Bij Eijsden, op een heuvel, even over
de grens, hadden we een overzicht over
de achterhoede vanhet Duitsche leger,
dat over de Maas is getrokken in de
richting van Tongeren.
Het was voornamelijk cavalerie, die- we
lagen lanciers en huzaren, al)en in het
grijsgroen. De velden waren allerwege
vertraptdoode paarden lagen hier en
daar, huizen waren vernield.
I: Terwijl we daar in den heerlijken zo
merdag in die prachtige streek stonden,
eagen we uit het vriendelijke dorpje Mou-
lands rook opstijgen. De Duitschers had
den het in brand gestoken en weldra
iauide het vuur op.
jjsuvn dan, klonk ee« schot, waarschijn
lijk v.au oen (ranpdineftr j (j*i heul va*k zag
p dparua in de fMiüng, van-woa»
schot viel, een rookkolom opstijgen.
Dan hadden de Duitseher» wraak geno-
■n» door de roode haan op een" dWi "*fé
zetten. Ook knetterde soms van heel na-
een salvo. „Daar gaat er weer een'
ide dan een boer gelaten tot ons. Dan
was er iemand gefuslleerd.
Op de plaats waar wij stonden. was
t, daar we geen pas bij ons hadden, te
aar!ijk verder door te gaan en we be
ten elders te pogen door te dringen
Belgisch terrein. Dit deden we langs
n hoofdweg van Hijgden. Toen we bij
grens aankwamen met ons drleön jour
nalisten (de automobiel lieten we voor
alle zekerheid natüuHijk op Nederlandsch
grondgebied) stónd de directeur 'der "No-
êeHAndschf douane' flfiaf ter plaatse, de
hcee Methdtat',1 'voör zijn 'Zoning.
Vriendelijk1' g+bKtte li Ij inijti metgezellen
dadelijk werden we genoodigd binnen
treden. Allerhartelijkst en gastvrij wer-
i we door den heer Methorst en zijn
yrouw ontvangen en we zouden ons heb
ben kunnen voorstellen in vollen vrede
op een vacantiereiBje te zijn, als niet tel
kens, terwijl we daar in dat vriendelijk
interieur met de charmante gastvrouw
jatten te praten, van verre de donder
klonk van het geschut»^
Lang konden we er niet blijven, want
we wilden nog trachten de grens over
te komen. En dit gelukte ons hoven ver
wachting. Het Belgische gehucht Withuis-
Mulingon bleek namelijk door de Duit-
ochers ontruimd en zoo konden we door
marcheeren.
Eenige kilometers ten zuiden van hef
geb^ht zagen we Duitsche troepen; een
bataljon infanterie en eenige escadrons
htnciers, blijkbaar wachtend op het bevel
tot oprukken. Tot heel dicht naderden we
en de Duitschers namen niet de minste
notitie van ons.
Telkens weder arriveerden nieuwe troe
pen, die dan bij Mou lands Weven wach
ten op het bevel tot oprukken over de
brug hij Ixhe, eenige honderden meters
over de Nederlandsche grens.
Van den tijd, dat de troepen wachten
•nonsten, werd gebruik gemaakt door een
•total soldaten te zetten aan het snijden
van haver op de enkele nog niet ver
kapte velden.
Algemeen vernamen we, dat de verple
ging der Duitsche troepen veel te wen-
•chen overliót. Sommige troepenafdeelin-
fto waren letterlijk uitgehongerd. Er
*to ook een enorm gebrek aan ten ten-
toteriaal.
De troepen, die we zagen, vormden
bÜfltbnar de achterhoede van het talrijke
hter, dat over de Maas naar Tongeren
"Ate. Uren en uren lang heeft het défilé
•ver de brug aangehouden.
Heel dicht bij ons zagen we telkens en
Wkens
weder automobielen mot Duitsche
ffwonden komen uit westelijke richtingen
Ito» in de richting van Aken.
Het Roode Kruis uit Maastricht kwam
•j! verzoek van den Duitschen bevelheb-
•;fff oiet meer over de grenzen. De Duit-
•H*ers beweren, dat de Roode-Kruisman-
•to uit Maastricht geholpen hebben om
ffHülies uit Luik te doen ontsnappen en
dien allerlei nieuwsgierigen roede
op het gevechtsterrein.
l'-ea UUer ouu augeu, neiiciw uiemi, Uiu
liri geocuil ia opgelost en nel ..SeUeiiauü-
seiie liouiH iviuia weuer loi een uur UVer
greu» gi-wumleu gaai ualen.j
Lie i'uiiscbero ueuneii in luii uuoi neil
bezette geoieu geen puiuoil u-genoter bur
gera, Jio zij aieeius even vt.meunen vun
ijiunii-ujnneueu tegenover ue üun&cue
i uc-peu.
lu üoever zy luerby üe oiiujkheni uit
hei uog verliezen, ia mu uur lijk mei uu
guun. Ue lieigiscne grensbewoners
xprenen tan eou ouuoouig üiuueuotuieiy*
opiietwn en van moordpartijen op groote
&cuaal tegenover onstü ultligeu. Mm uiem
enter ui liet oog te houden, dat au
grensbewoners m hevige opgewondenheid
erkeereu, en alle kwuad, uat men van
de Duitschers vertelt, met graagte af
nemen.
i.enige bewoners van het t>elgisch ge
bied, die we ontmoetten, verleiden, uat
de pastoor van lierueau en die vau tioui-
be door de Duitschers zijn geiusiileerd op
beschuldiging, dat zij de bevolking han
den aangespoord zich tegen de Duit-
seuers te verzetten. De pastoor van Ber-
neau had, toen hij gearresteerd werd, een
revolver bij zich.
De beide arrestauteu kregen enkele mi
nuten om zich voor te bereiden op den
dood en eeu detachement kreeg opdracht
het vonnis te voltrekken, i.nkele Duitsche
soldaten deelden hun oiliclemi mede, dat
zij bezwaar hadden op hut geestelijk ge
waad te schieten en daarom werden beide
geestelijken eerst ontdaan v au hun opper
kleed alvorens zij geiusiileerd werden.
Julidag hadden de DuAschers twee
uiaunen van het Koodc Kruis uit Luik
gevangen genomen.
De Duitschers beweerden dat deze man
nen telkens hedl dicht langs hun llnien
waren gekomen en spfounuodiensten had
den verricht De twee arme kerels wer
den streng bewaakt en stonden met be
drukte gezichten te midden van Duitsche
soldalou. Het werd hun echter toegoataau
eukele woordeu te wiascleu met een Ne
derlandsch journalist. Dezen verzochten
zij hun familie te Luik zoo mogelijk keu
nis te geven van hun gevaugeuuemiug en
tevens te verzoeken aan don chef van
het Roode Kruis te Maastricht om te hun
nen behoeve tusschen beide te komen.
Aau deze verzoeken werd natuurlijk
voidaau. Wat het verder lot is geweest
van de beide mannen, of zij zyu dood
geschoten, oi vrij gelaten, wij weten het
iVM:l hWW
rtSHf.i■JSf uit
zijl} nwt allen precies eeydej: en loeji
ten Belgischen boer vroegen of het ge
vaarlijk zou zijn" nog veraor te gaan
de richting der Duitschers, antwoordde
hij: „Dat weet ik niet. De een biedt
een cigaret aan en een ander laat u ge
vangen nemen."
l.en Nederlandsch dagbladcorrespondent
(die va» „Het Vaderland") is reeds vier
maal gevangen genomen door de Duit
schers, eenige uren gehouden en buiten
gewoon onvriendelijk bejegend. De heer
Tervooren, de foto-redacteur van „Het
Leven", was daarentegen verrukt over de
riende lijk beid van de Duitschers.
Hij was, naar hij ons--vertelde, met zijn
fotógrftjii'tcjesteJever de grohs gegaan
en kalm naar oen, PuWbcR kamp toege-
,1/aw;,.*Miei
gevraagd of hij foto's moc|it nemen. Dezo
officier had hem naar oen <uidt|h! ve
zen, totdat de heer Wrvoolep ten slotte
was gekomen bij een lAlonel, die zeide
„gaat uw gang maar; er zijn hier geen
geheimen."
Duitsche officieren hadden hem zelf»
gezegd; „ga met ons mede; van ons kunt
u wel een paard krijgen."
De heer Tervooren, die dagenlang over
de grens heeft rondgezworven, liet ons
alleraardigste foto's van de Duitsche troe
pen zien, welke foto's in het aanstaande
nummer van „Het Leven" zullon ver
schijnen.
Over het algemeen is onze indruk, toch
wel, dat de Duitsche troepen zich vaak
te buiten gaan aan onnoodige baldadig
heid. Er is veel vernield, dat niet ver
nield had behoeven te worden.
Doch daaroviT in het vervolg van ons
schrijven.
J. K. M. Brederode,
van
lavart spoedig en tot nor-
male prijzen
«oor dm handel en woor parti
euliar gebruik.
het oproepen in warkelijken dienst van
„de Landstorm", of velen stonden
deze kennisgeving met bedrukte ge
zichten te lezen en vroegen zich af
of ook zij niet tot dien landstorm be
hooren en onder de wapenen moeten
komen.
Geen hunner was op de hoogte wie
nu wel tot de landstormplichtigen
worden gerekend. Wij hoorden bewe
ren dat het waren alle mannelijke
ingezetenen van 20—50 jaar zelfs,
welke beweringen begrijpelijkerwijze
groote onrust wekte.
Teneinde nu duidelijker mede to
deelen dan het in do offtcieele ken-
riisgeving aan het hoofd van dit blad
is vermeld,, hebben wij ter bevoegder
plaatse de juiste inlichtingen inge
wonnen en drnkken deze thans bier
onder af:
6
De Land9torm-wet is van
28 Apri) 1913.
Tot den Landstonq* behooren zy,
die na dien datum
lo. van den dienst bij de militie zijn
vrijgesteld wegens Broedotdienst, we
gens aanwezigheid van in hetzelfde
aar geboren broeders, of halfbroedors,
ietzij tijdelijk of voorgoed, wegens
kostwinnerschap of wegens hot ver-
keeren in een bijzonder geval.
2o. die zijn vrijgeloot.
3e. die na volbrachten diensttijd 6ij
de Militie of bij de Landwoer uit den
dienst zijn ontslagen.
4e. diejals vrijwilliger hebben gediend
bij de Land- of Zeemacht of bij do
Koloniale troepen en dio zich bij het
verlaten van den dienst hebben geves
tigd binnen het Rijk, het Duitsche
Rijk of het Konkrijk België.
De landstormplicntigon kunnen be
hooren bij den gewapenden of by den
ongewapende landstorm. Ongewapende
landstormdiensten worden gevorderd
van hen, die niet gediend hebben of
hen, die wel gediend hebben, doch bij
de administratie-troepen of hospitaal
soldaten. Gewapende landstormdien
sten worden gevorderd van hen, die
gediend hebben.
De nu gedane openbare kennisge
ving is slechts eene waarschuwing om
zich ,gerep<j te houflent< f
Voor deze gomoeoto bedraagt bdt
aantal landstonttpfictitigeii' c.a. 120.
Men meldt ons nog uit 's Graven-
hage
De eerste aanleidingtot dezon maat
regel iB gelegen in dqjwenschelijkhoid
om te voorzien in de dringehdè ka-
dernood.
Van de Koninklijke machtiging zal
dus vooralsnog een boporkt gebruik
worden gemaakt. De oproeping zal
aich alleen uitëtrok^én tót officierim
en verder kader.
!,lf,! Uitlii, 11 III in' 1 Ir.:, ill..
Steun aan denóód lijdendon
door de Mobilisatie.
Het Departement Gouda dor Maat
schappij van Nijverheid heeft naar wij
vernemen, de helft zijner kasgelden
tot een bedrag van c.a. f 200.afge
dragen aan het Comité tot steun aar
noodlijdenden door de mobilisatie.
Verdronken.
Hedenmorgen is uit don IJsel bij
deze gemeente hot lijk opgehaald van
don 78-jarigen d. H., alhier woonachtig.
Door de zorgen dor politie is dit
lijk naar de woning van dezon man
overgebracht.
Militair Concert.
Het Militair Muziekkorps dat roeds
menig keer in de afgeloópen dagen
aan het hoofd van den troep is uitge
rukt en zijn opwekkende raarschon
door Gouda's straten heeft doen hoo-
ron, heeft gisteren opBde Markt een
openbare uitvoering gegeven, welke
door eenige duizenden menschen werd
bijgewoond.
Dat deze uitvoering bijzonder op
prijs werd gesteld, bleek uit het aan-
hondend applaus, dat na elk nummer
weerklonk en dat aan het slot den
jengdigen kapelmeester er toe bracht
het „Oude Wilhelmus" als extra-num
mer te geven.
Bij openbare muziekuitvoeringen
is hier wel eens geklaagd over ru
moer hiervan is ditmaal geen sprake
geweest. Het overtalrijke pnbliek gaf
door zijn rustige houding zijn waar
deering te kennen voor hetgeen dit
muziekorps ten gehoore bracht.
In deze dagen van bezorgdheid is
dit concert ongetwgfold voor velen
een ontspnaning geweest.
GOUDA, 13 Augustus.
De Landstorm.
Zoodra was heden niet aan het
Raadhuis de kennisgeving aangeplakt
dat II. M. de Koningin den burge
meester machtiging heeft verleend to^
k'asse spelers uit den N. V. B. zullen
Zondagmiddag a.a. van 3 tot 5 unr
een voetbalwedstrijd spelen, waarvan
de opbrengst ten bate komt van de nood
lij dentien van militairen. Aan den voet
balwedstrijd zal voorafgaan een esta
fetten-loop van vijftallen, gekozen uit
de 4e compagniën, die te Gouda thans
verblijf honden. De direetie van het
Sportterrein en de Criket en Football-
club „Olympia" waren zoo welwillend
belangeloos het Sportterrein aan den
Graaf Florisweg voor dezen wedstrijd
af te staan.
Moge oen druk bezoek een flink
bodrag voor de gezinnen van onze
soldaatjes binnenbrengen.
L. D. VIEHOFF
le Luit Ct. 3e Cie Dep. Bat.
VAN DER VEGTE
Adsp. Vaandrig 4e Cie Dep. Bat.
Militaire Voetbalwedstrijd
op Zondagmiddag 16 Augustus 1914.
Gaarne verleenon wij plaatsing aan
onderstaande mededeeling en oproep
Twee militairen elftallen, allen le
MARKTBERICHTEN.
Gouda, 13 Aug. 1914.
GRANENOok heden verkeerde de1
graanhandel nog in een stemming, dat van
een geregelde handel geen sprake is.
Prijren loopen nog toer uiteen, Eene notee
ring is nog niet te geven.
Vkrmarkt. Melkvee geen aanvoer.
Vette varkens, wëiniv aanvoer, handel
matigt 15 1 17 ct. per half K.G.
Biggen voor Engeland, weinig aanvoer,
handel matig, *6 k 18 ct. per half K.G.
Magere Biggen, geen aanvoer, handel
k f per week.
Vette Schapqn, geen aanvoer, handel
-T k
Zuiglammeren, geen aanvoer. Handel
a
Nuchtere Kalveren, redel. aanvoer, han
del matig, 6.-*- k J 1 f
Graskalveren, geoh aanvoer,
Kokkalveren 4
Eieren ruime aanvoer, handel vlug,
por 100 «tuks, 3,— tot 4,
Kaas, aangevoerd 4a partijen, handel
vrijwel.
ie kwal. 17.— k f «3.ade kwal.
k
Zwaardere 87.— i f
Noordhollandsche a
Boter matig aanvoer. Haiylel vrywel.
Goeboter 1.35 k f t.30.
Weiboter ƒ1.15 4 l ao.
Buiten verantwoordelijkheid der Red.
Voor de Belgen.
Aan onze land- en stadgonooten.
Diop ontroerd door het verschrik
kelijk lot van de ongelukkige slacht
offers van den oorlog in België, doen
de ondergeteekenden oen beroep op
hun landgenooton om met hen het
lot van die ongelukkige Belgen eeni-
geripate te vwz^htep, Ov^tujgd, flat
ia (leze .^aOT.^ftpr eigan omgeving
terecht Voel gevrailgd 'wordt, ^wyMen
^ndprge^kflpden „fcV Wt velo^
zullen ook boreia zijn mede te-workon
het ontzettend loea van deze slacht
offers althans eenigszins to verzachten.
Wie in deze omstandigheden spoedig
geeft, geeft dubbel!
Alleen Nederland kan op het oogen
blik helpen.
Elk der ondorgoteokenden is bereid
giften in ontvangst te nomen.
G. van der Aa, Consul Generaal van
België, J. Th. Boelon'A. G.Boisaevain,
Lóón Dolhez, Jos. M. Delville, J. C.
Dekkers Jr., Vice-Consul van België,
W. F. C. Druyvestein, Mr. G. J. Fa-
bius, W. A. Hamelberg, L. van Hum
beek, Mr. Richard Janssen, Chr. Nuys,
Mr. W. C. Th. v. d. Schalkj Joan H.
Schmitz, Mr. Th. Staart, Bern. J.
Veldhuis, Vivaro, Mr. W. J. M. Wes-
terwoudt, Mr. J. II. Worst.
Het secretariaat wordt waargeno
men door de heeren Lóón Delhez,
J. Th. Boelen en Bern. J. Veldhuis,
allen te Amsterdam en is gevestigd
Kalvorstraat. 64. Penningmeester is
Mr. G. J. Fabius (adres Kas-Vereenj-
ging)-
12iAugustus 1914.
Veiling Houtmansgracht 4 uur.
Bloemkool van f 7 per 100.
Snijboonen v. f 1.00 tot f 1.60 per 1000.
Spercieb, v. f 4 tot f 5.50 per 100 pond.
Andijvie van f 1.tot f 1.50.
Wortelen van f 1.75 tot f 2.50 per 100.
Sav. Kool. van f 5 tot f 7 per 100.
goode Kool van f5 tot f 7 per 100.
Frankrijk en Oostenryk.
PARIJS, 13 Aug. De oorlogstoe
stand bestaat tusschen Frankryk en
Oostonrijk-Hongarge sedert middor
nacht.
De Duischers in België.
BRUSSEL, 13 Aug. De „Petit Bleu"
meldt dat de Duitschers in de èm-
geving van Luik afgezien hebben fan
de levering van den veldslag, dief zij
blijkbaar hadden voorbereid en die dan
ook aanstaande werd geacht. Dit komt
doordien de Duitsche troepen zich
moesten terugtrekken. Er zijn evenwol
geen verdere bijzonderheden nit Luik.
De Serviërs in Bosnië.
BRUSSEL, 13 Aug. Belgischq bla
den melden dat de Serviërs Bosnië
zijn binnengevallen en wapens aan de
bevolking hebben uitgedeeld.
Oostenrijk en %>rviö.
PARIJS, 13 Aug. De Oostenrijksche
troepen hebben verschillende pogingen
gedaan om de grens van Servië over te
steken. Al deze pogingen mislukten
over de geheele linie werden do Oos
tenrijksche troepen teruggeslagen. Aan
beide zijden zijn aanzienlijke vorliezen.
Ondanks do herhaalde aanvallen der
Oostenrijkers bevindt zich nog geen
hunner op Servisch gebied. De krijgs-
operatiön van Servië zullen afhangen
van hetgeen Rusland zal doen.
LONDEN, 13 Aug. (officieel) Enge
land heeft aan Oostenryk-IIongarije
den oorlog verklaard. De Oosten-
rijksohe gezant heeft Londen verlaten.
BRUSSEL, 13 Aug. De Patriotte
verneemt van een ziinz^. redacteuren,
die te Huy is aangekomen, dat Dins
dagavond de Belgen on Duitschers
aan de oevors van de Maas tot aan Hny
tegenover elkaar stonden.
Sedert eenige dagen worden1 aan
houdend geweerschoten gelost van den
op den anderen oever.
Gevecht by Diest.
BRUSSEL, 13 Aug». (Belg. br%.) Gis
teren heeft een slag plaats gehad tus
schen liaeleu en Biest, waarbij 2500 Ihiil-
sehe id'anen mol kanonnen en evenveel
Infanterie tegen een gemengd Belgische
brigade mot cavalerie in h«t veld kwa
rn.
Br Belgen behaalden oen volkomen suc
ces. Be Duitschers werden terugggesln-
gen naar Berhroock. Zij verloren ruim
200 doodun. Aon Uelgtocho tsfjdo waren
3 gewonden.
BRUSSEL.' 13-'^Ug. Vorsrihfflpndp
blaften kn^lÖeh dat jp ■don! omtjrok van
ArtAo&f?)' öntrtriO^titrgett *plarttif hebben
tUhsóhdtt Dtfl^ëhè ulandil' ort Frantah*
dht^onders étt jrtfeors.
In den omtrek van Vaals hadden
tusschen de Duitsche en Fransche ca-
vallerie eveneens ontmoetingen plaats.
BRUSSEL. 500 Puiteclje krijgs
gevangenen zgn hier aongokomon.
BRUSSEL, 13 Aug. Men hoeft bij
twee Ulanen die gedood zijn bolang-
riiko goldsommen go vonden. Een had
10000 mark, dë ander 500Ö mark aan
"•SUFRRTÖHRjJBOSOn. AIMwtóft
tweo porsonen aangehondon vevdar.ht|
van 8pionnago. Zij waren bezig tooko-
ningen van do Citadel te maken.
Spoorweg opgeblazon.
BRUSSEL, 13 Augs. (Belg. bron.)
•De Duitsche troepen hebbon don
spoorweg Luik—Leuven in do lucht
laten vliegen.
Do Duitsche troepen workon druk
aan de schansen.
Bulgarije neutraal.
KEULEN, 13 Aug. Uit Sofia wordt
aan do „Köln. Zeitg." goseind dat
Rusland Woensdag er op hoeft aan
gedrongen dat Bulgarije zich aan do
zijde van Servië zal scharen.
Bulgarije heeft dit geweigerd en
heeft verklaard neutraal te blijven.
Bodevaartgangors uit Lonrdes terug.
ROOZENDAAL, 13 Aug. Heden
morgen te half vijf en te half acht.
zijn treinon aangekomen ^not Nodor-
landsche bedevaartgangers uit Igar
desDe reis was zeer vormoeiend en
moeiijk.
van het Koninklijk Metoriologisch
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 769.6 to
Groningen, laagste stand 757.2 te
llftparanda.
Verwachting tot den volgenden dag:
Zwakke tot matige Noordolijko tot
Oostelijke wind, licht tot half bewolkt,
droog weer, zelfde temperatuur.
GOUDA.
GEBOREN11 Ang. Pieter Paulu»,
onder. P. P. Barneveld on R. G.
Verboom. 12. Geertruida Jannetje,
oudere J. Pot en O. J. Berendsen.
GEHUWD12 Ang. M. Nobel en
M. Mnija- - G. Brae en G. IJwielstijn.
OVERLEDEN12 Ang. Adriann»
Leeflang, 8 w. Jannigje Dirkse,
geh. met W. Vonk, 36 j.