Brieven uit Parijs.
Bïxxn.era land..
Stadsnieuws.
Opgave van Personen
SFOEST.
INGEZONDEN.
SZ-OJCLOt.-
Laatste Berichten
FMsgrafiseh Weerbericht
MARKTBERICHTEN.
BURGERLIJKE STAND.
Op het Oost-Proteteebe front dood zich
g<wn enkele merkbare wijziging voor.
lokiigM den lbop van den Middeo-Weiab-
■H hebben d« üoetenrijkach-Duitfteli* troe-
pen zich over bet geboekt front tot het
dWeoeief bepaald.
In het zuiden van Pnwmysl doren de
gevechten voort; de Ruimen hebben 500
k rijg ■gevangenen gemaakt.
PKTROORAD, 16 October. Geen enkel*
belangrijke wijziging valt te vr naalden.
Op alle front* bmracht kalmte. In Ooat-
Pruizen aan ite* Midden Weicbael en in
(iaiiciA ontwikkelen zkfa to gevechten.
De krijgsverrichtingen ter Zee.
Vier Duitsche torpedo-jagers
gezonken.
LONDEN, 17 Oct. Van officieele
Engelsche zijde. Een lichte Engelsche
kruiser do Undaunted mot 4 torpedo
jager*, hoeft in den namiddag in het
gezicht der Hollandache kust, 4 Duit-
ache torpedo-jagora ontmoet, die tot
zinken werden gebracht.
Omtrent de vernietiging der vier
Duitsche torpedojagers door een En-
gelach eskader werd hedennacht aan
het „N. v. d. I>." nog nit IJmuiden
geseind:
De bemanning van do Eenstroom
deelt mede dat zy in den slag 1 Duit-
sche torpedoboot(jager?) zag zinken,
twee stonden in brand, 1 vluchtte.
Zoo juist, te middernacht, zijn hier
twee stoomtreilers binnengekomen, de
Nelly Qeaina en do Catharina. De
opvarenden, nog vol van het gebeurde,
doen mij eon levendig verhaal.
Hedenmiddag half 4 lagen zij stil
to visschen, de wacht aan dek, de
overigen beneden. Plotseling waren
ïy midden in een zwaar gevecht. Er
werd hevig geschoten. Alle kwamen
aan dek en zagen zich omringd door
een aantal oorlogsschepen, blykbaar
Engelsche en Dultsche. Zy tolden or
stellig 15.
De granaten vlogen in iedero rich
ting, zoodat zy in grooto angst ver
keerden, niet wetende waarhoen te
koersen. Het gevaar was niet denk
beeldig, want op de Nelly Gesina werd
dt lijn van een der vischballen stuk
geschoten.
De afstand was zoo gering, dat men
X sommige schepen torpedover-
Iers blijkbaar, want hot waren vier-
pjjpérs do matriksen aan de stukken
kon zien staan.
Een kleinere boot stoof met grooto
snelheid vlak langs de Nelly Oesina
heen en aan alle kanton worden de
beide trailers omzwermd door vreemde
schepen. Daar men tagrypelijk op
lyfsbehoud was bedacht werd het ver
loop van het gevecht niet geheel ge
volgd, maar toon de trailers op de
vluoht gingen, zag do bemanning toch
duidelijk tweo oorlogsvaartuigen in
brand staan en een ander zinken. Ook
zag men duidelgk verschillende on
derzeeërs opduiken.
Op versohlllende plaatsen werden
grooto waterzuilen opgespot on. Eon
granaat viel zoo dicht by ae Catharina
dat het water haar boord overspatte.
De opvarenden hadden in grooto
angst gezeten on zij waren gelukkig
toen zu eindelek uit het gedrang en
buiten het bereik van de kogels waron.
De Londensche Admiraliteit doelt
mede, dat de Engelscho verliezen in
dit zeegevecht bedragen 1 officier ge
dood en 4 manschapnon gewond. I>e
avorij aan do Engelsche schepen ia
gering.
De van de Dnitoche bemanning over
levende 81 man zyn opgepikt en
krijgsgevangen gemaakt.
Do torpedeoring van de Hawke.
Een part. tologranKtïit tanden aas
de N. H. Ort. brengt de volgende by-
zonderheden omtrent hot verloop van
den aanval op en den ondergang van
do Engelsche kruiser Hawke:
De to Aberdeen aan wal gekomen
overlevenden van de Hawke vertollen,
dat de kruiser midscheeps, vlak by een
van do mngaaynon, getroffen word.
tan hevige ontploffing had plaats en
in den zijwand was een groot gat ge
slagen. Dadelijk helde het schip zwaar
over.
De meest aanschouwelijke boschrij-
ving van het gebeurde is gegeven
door een stoker, die oen oogenblik
verdoofd was. Toen hg weer tot zich-
telf kwam, was het oen helsche toe
stand om hem heen, maar op het dek
gekomen, zag hg, dat alles met de
grootste orde geschiedde. De Com
mandant en de officieren waren op de
brug. De bevelen werden op kalme
wyze gegeven en even kalm opgevolgd,
doch het awaro overhellen van het
schip maakte het onmogelijk de sloe
pen te strijken.
Het sohip zonk in vyf minuten.
Bleohts een kleine pias, een vlot ep
een kotter had men te water kunnen
laten. De stoker werd door den kottor
opgenomen, die over het tooneel van
de ramp werd rondgeroeid en zoovele
drenkelingen binnenhaalde als met bet
oog op de zeewaardigheid van het
vaartuigje mogelijk was. De opvaren
den wierpen daarop hun reddingsgor
dels, riemen en al het losse bontwerk
de in het water om ban
leven worstelenden toe. Enkele daar
van bereikten den kotter en konden
aan touwen in het water blijven han-
gen.
Toen het vlot het laatst gezien werd,
was het volgepakt met zeventig man.
De kotter had ryf aren rondgedre
ven, toen hg opgepikt werd dooreen
Noorsch Stoomschip, dat nog een uur
naar andere overlevenden gezocht
heeft, doch er geen vond. tater gaf
de Noor de schipbreukelingen over aan
een te Aberdeen thnis behoorenden
trailer.
Op zee aangehouden.
BERLIJN, 17 Oct. Van Duitsche
zijde. De „Göteborq Handelstiding"
meldtHet ^weedsche stoomschip
„Beha", met 'petroleum op weg van
Amerika naar Zweden, is door de
Engelschen in beslag genomen en naar
de Orkney-eilanden ^bracht.
De Belgische hongersnood.
Het Dnitsche gezantschap te Gra-
venhage deelt het volgende mede
Het Belgische gezantschap in Den
Haag heeft op den lOden October iu
de Hollandsrhe pers een officieel com
muniqué gepubliceerd, waarin zy me
dedeelt, dat er in het door Duitsche
troepen bezette deel van België een
hongersnood zou zijn uitgebrolcen.
Evenals in Luik en in Brussel zou
de Belgische bevolking ook in de
provincies Namen, Luxemburg en He
negouwen aan de noodzakelijkste le
vensmiddelen gebrek hebben. In het
zelfde communiqué jverd er op gewe
zen, dat het Daitsche legerbestuur
onder het schenden van art. 43 der
Haagsche Conventie, de Belgische
bevmkiug zon laten verhongeren, nadat
zij haar van alle hulpbronnen zou
hebbon afgesneden.
Het Daitsche gezantschap ziot zich
genoodzaakt tegenover deze bewerin
gen do volgendo met de Nederlandsche
regeering gewisselde stukken te pu-
bhoeeren. Deze documenten bewyzen,
dat het Duitsche legerbestuur in tegen
stelling met bovengenoemde mede-
deelingen, sinds het uitbreken van den
oorlog steeds eraan heeft gedacht alle
veiligheidsmaatregelen te nemen om
oen eventueel noodlijdenden toestand
van het Belgische volk te verhinderen.
Het kan zyn, dat deze maatregelen
niet het succes hebben gehad, dat men
ervan verwachtte in het belang van
het Belgische volkde reden daarvan
kan meu echter duidelgk opmaken nit
de gewisselde nota's. In elk geval
blijkt daaruit, dat hot Duitsche leger
bestuur er geen schuld aan hoeft.
Hulde aan België.
LONDEN, 18 Oct. (Van Engelscho
tyde). tan even schilderachtig als
treffend tooneel werd gisterenavond
aanschouwd in het park vtn Winble-
don bij Londen. Een menigte van
duizenden menschen whs daar aanwe
zig om de Belgische vlag te salueeren,
en om haar innige sympathie uit te
drukken met België. Te midden der
aanwezigen verhieven zich een hooge
mast en een platform, waarop zioh
de herein van Vendóme, de jonge
prinM^fehMaria Lonise en Genevène
van fl^pPs bevonden, alsmede een
Cnflmtal notabelen en graaf Suney.
i de hertogin de Belgische vlag
heesch, verlicht door de stralen der
ondergaande zon, bliezen de trompet
tors van den jpaaf in schitterende
ouderwetsche uniformen een fanfare.
De menigte zwaaide met duizenden
Belgische vlaggetjes. Het Belgische
volkslied werd gespeeld door de mu
ziel; en gezongen door een koor van
1500 schoolkinderen. Toen hielden
Chaplin een der leiders van de con
servatieven party en O'Connor een
leider van de lersche nationalisten,
die beiden voor de oerste maal op
hetzelfde platform optraden, welspre
kende redevooringen, waarin hulde
werd gebracht aan het Belgische volk.
Ten slotte legden afle aanwezigen
met opgeheven handen de volgende
eed af„Wat het ook moge kosten,
aan geld en bloed, wij zullon nooit
den degen in de schede stoken, vóór-
dat België vry zal zyn, voordat het
(vergoeding zal hebben tekrogen, en
voordat oun verdrag niet meer alleen
een stuk papier is, doch een gepant
•era fort voorstelt, waar achter de
Engelschen staan om het te verdedi
gen tot den dood."
Het leed van dgrf oorlog.
Aan een correspondentie nit Rusland,
aan de N. R. Ort. ontieenei|f~z?li het
volgende hetwelk weergeef^ wat
oorlog thans reeds een directe ellende
heeft teweeggebracht.
Meer dan twee maanden heerscht
reeds deze ontzettende oorlog en snel
ler dan de gevaarlgkste epidemie het
vermag, is meer dan een millioen
menschen verloren gegaan, op de slag
velden gesneuveld of verwond. Wan
neer men de verliezen van het Dnit
sche leger op ten minste 300^XX) man
schat volgens de Pruisische lijsten
heeft Pruisen alleen reeds 211.000 man
verloren --en die van Franschen en
Rnssen op hetzelfde getal, dan komt
men reeds tot een getal van 900,000,
waarbij dan nog de niet geringe En
gelsche en Belgische verliezen komen.
Wat zyn getallen nuchtere gegevens
Wie kan het leed omvatten, dat zich
daarachter verbergt Gelukkig dik
wijls degenen, die door een genodigden
kogel getroffeu worden, want hoeve-
len liggen er niet in de ambulances
met vreeselijke wonden, die smeeken,
bidden om toch te mogen sterven
De kogelwonden zijn in den regel vry
onschadelijk en genezen snel, maar
daar het meerendeel der gevechten
door de artillerie wordt gevoerd en
beslist, zijn de gruwelijke wonden door
granaatscherven veroorzaakt veelal
regel. Het veelzeggend zwaargewond
komt maar al teveel voor!
En wat men ambtelijk lichtgewond
noemt, zon men in het burgerlijk leven
heel anders noemen. Zoo'n half afge
slagen hand is een pynlyke geschiede
nis, die heel wat misère met zich bren
gen kan.
Bij die lichtgekwetsten komen er
soms nog de meest tragische omstan
digheden bij. Zware aanvallen van
rheumatiek, veroorzaakt door het we
kenlang liggen in doornatte kleederen.
Soldaten, monter en wel teruggekeerd
met „lichte" hand- of armwonden,
vindt men na een paar weken in het
ziekenhuis terug, krimpend van de pijn,
of wel, ze+komen ineens te voorschijn
als een oud mannetje, steunend op een
stok. Aangrijpender is nog het plotse
ling optreden van tetanus, dat ondanks
tijdig toepassen van serum, veeal doo-
delijk blijft. Het eerste geval in onze
lazaretten hier ter stede was al bizon
der tragisoh. Het was een landweer
man, ingeleverd met een schot door
den voet, dus liilhtverwond, een klei
nigheid in dezen tijd. tan opgewekte
man, blij weer eens in een bed te kun
nen liggen, verkwikt door een bad,
een weelde, na de zes-dagen lange
spoorreis op stooo. Doch geen? klacht
over die oindeloozo reis van Laon tot
hier! Hy was nu dicht by zijn „Heimat"
bij zyn vrouw en kinderen. Dat vér-
telde hij opgewekt aan de zuster, ver
heugd, dat hu er zoo goed afgekomen
is en binnenkort thuis verder opge
knapt kon worden. Alleen die rheu-
mathlek in zyn hoofd en zijn hals hin
derden hem, maar dat was niets, dat
kreeg iedereen van dien wekenlangen
regen. Thuis bij moeder de vrouw zou
dat gauw genoeg weggaan 1
Doch al pratend bleef opeens zijn
mond stijf geslotenDe zuster weet
genoeg en de spoedig geroepen dok
tor constateert tetanus (klem). De man
werd ingeënt en naar het isoleerhuis
gebracht om na vier dagen van lyden
te sterven.
Even tragisch zijn gevallen van ze
nuwzieken, die heel of halfkrankzin
nig terugkomen. Een ervan is nu by na
genezenhij stond met zijn kamera
den in de loopgraven te vuren, wis
selde nog met een vriend vlak hem een
paar woorden, maar hoorde plotseling
een zonderling geruisch naast hem,
keek terzyde en zag den vriend staan
zonder hoofd met het geweer nog aan
den schouder. Het hoofdelooze lichaam
deed nog een stap naar voren als om
het laatste schot af te vuren en plofte
dan in elkaar. Toen is do arme kerel
weggeloopen, midden onder een kogel
regen, altyd maar schreeuwend Jhet
hoofd, het hoofd", tot men hom
's avonds gebroken ,in een hoekje vond
met de schrikwekkende obsessie van
dat hoofdelooze lichaam.
tan ander, ook nit onze stad, is
krankzinnig teruggekeerd. Bij een
stormaanval met de bajonet heeft hij
een Franschen soldaat, die een yselyken
gil uitstiet, doorboord. Na ae opwin
ding van het gevecht hoorde hij steeds
dien zelfden gil. Slapen kon hy niet,
wakker gehouden door dien doods
kreet en zoo is hy in de „Heimat"
teruggekomen, geestelijk verwoest, on
dergebracht in het krankzinnigenge-
Deze verschrikkingen hebben in het
Daitsche volk een kentering gebracht,
een, die van veel belang voor de toe
komst tal zynroeent de nriefschry ver.
Anti-Duitsche beweging.
Te Deptford hebben onlusten plaats
gehad welke togen de Duitschers wa
ren gelicht Winkels van Duitschers
werden vernield en een van deze is
in brand gestoken. Engelsche troepen
zyn ontboden.
VUI.
Parijs, 13 October 1914.
Zondagmiddag één nor, een van die
zeldzaam prachtige najaardagen, waar
op het voor de verstoksto hnismusch
zelfs onmogelijk is binnen te blijven.
De Parüzenaars zyn geen hnismns-
schen. ooral Zondags is iedereen op
straat. De boulevards, de straten en
pleinen voor de stations vooral zijn
vol levendig gesticnleerende mannen
en vrouwen, die het natuurlijk allen
over den oorlog hebben.
Daar drennt plotseling oen zware
slag die de vensterruiten der huizen
doet rinkelen en trillen.
tan bom!
Men vliegt naar de plaats, waarheen
men van alle kanten de agentscycleates
ziet snellen, waar dos de bom ver
moedelijk gevallen zal zijn. Sommigen
wijzenj omhoog, naar een reeds bijna
onzichtbare zwarte stip. Anderen hol
len naar het hospital Larisoisière, dat
vlak bij de Gare du Nord gelegen is
en waarheen men de slachtoffers wel
zal transporteeren, als er slachtoffers
zijn.
Het groote hek, dat anders altijd
geopend is, werd juist enkele minuten
geleden gesloten, zooals gewoonlük op
de algemeene bezoekdagen, om de be
zoekers van de cour af te houden.
Nauwelyks zijn we voor het hek ge
arriveerd of er komen reeds twee
agentscyclestos aanrennen.
Ouvrez la grille, ouvrez, voila
les blessés roept de voorste, hij is
bleek, zijn oogen schitten fel onder de
klep van de platte pet. De portier u
er niet. Ik geef een forschen stoo*
tegen het zware hek, dat langzaam
openvalt. Reeds zien we in de straat
de rijtuigen in vollen drai naderen.
In het voorste ligt op den bodem een
ineengezakte massa, die een mensch
blijkt te zijn, een man. Twee agenten,
over hem heen gebogen, ondersteunen
hem. Vlak daarop volgen twee rijtuigen,
het eene een man, in het andere
eene vrouw. Als ze de cour opzwenken
en voor den ingang stilhouden staan
brancards, verpleegsters en verplegers
gereed. Met ongelooflijk veel zorg
worden de ongelukkigen op de bran
cards gelegd. In een oogwenk zijn de
handen der agenten rood van het bloed
dat langzaam op den grond lekt.
En het is onbeschrijfelijk, de kreet
van medelyden. yvan woede, die uit de
wachtenden opgaat. Het zijn meeren-
deels vrouwen, zo schreien, enkelen
stampen op den grond om zich to
bedwingen. Oh, les l&ches, les brutes.
tan klein meisje, fijn poppetje van
een jaar of zes roept snikkend:
Mama, mama, je hadt me beloofd
dat de Duitschers niet in Parijs zouden
komen en nu hebben ze toch dien
meneer vol bloed gemaakt
Intusachen zijn de gewonden naar
binnen gedragen. Eén is reeds over
leden. Als we even later binnongaan
om nadere berichten loopt door de
lange galerij een donker bloedspoor,
dat men zoo gauw niet heeft kannen
wegvegen. Hot loopt tot voorbij de
salie mortnaire, waar de overleden
militairen onder bloemen en met drie
kleurige linten versierde kransen, op
eenvoudige katafalken worden geëx
poseerd.
In het geheel zyn er Zondagmiddag
door twee Duitsche vliegmachines
twintig bommen op verschillende pun
ten der stad geworpen, onder andere
op de Notre Dame, die gelukkig zoo
goed als niet geleden heeft. Onaer de
slachtoffers zijn vier dooden en een
veertigtal meer of minder ernstig ge
wonden.
Maandagmorgen om tien uur heeft
een Dnitscn aviateur nog zes bommen
geworpen, waarvan woei oen op de
Gare du Nord. Deze hebben ochter
slechts geringen materieele schade ver
oorzaakt en geen slachtoffers gemaakt.
Ook heeft hij eon zak zand omlaag
gegooid met de boodschap er aan vast
gebonden
Wy hebben Antwerpen genomen,
nu is het uwe beurt, een bedreiging
die maar weinig indruk heeft gemaakt.
Natuurlyk haast men zich de put
te dempen, voor er weer een kalf ver
dronken is. De hemel boven Parijs
wordt scherp bewaakt door een esca
drille Fransche aviateurs. De bezoeken
der Daitsche aeroplanes zyn evenwel
volstrekt niet iets „noch nie dage-
wesenes". Vry wel iederen Zondag ont
vangen we hun ongewenschte visites.
En men vraagt zich af of het niet
mogeiyk ware geweest dit verlies van
mensohenlevens te voorkomen. Er zyn
toch aeroplanes genoeg beschikbaar
en de aviatenrs zyn niet allen zonder
uitzondering naar het front I
Overigens blyft de bevolking erze<
kalm onder. Men heeft medelijdeirmet
de slachtoffers, men is verontwaardigd
over deze wijze van oorlogvoeren, doch
als men in vrij gepeperde termen daar
aan uiting beeft gegeven is het
gedaan. Geen vyf percent van de va*
delaars zal er om thuisblijven of x»
wandeling afbreken, tan enkelemoe.
der misschien die haar kinderen m
de straat in hnis haalt en deze, var. I
ontwaardigd over de stoornis in haa
•pel, schelden al even hard op ,0m
sacrés Boe hes" als de groote mensches.
Van den oorsprong van dit scheld
woord worden verschillende verklarin
gen gegeven. Eigenlijk is het „Ahe
boches", in de spreektaal, gewoonlijk
afgekort tot Boches. Het moet door
de Parijzenaars gesmeed zijn na dra-
oorlog vaa '70. Men heeft toen
eerste helft van het woord allemaad
behouden en de tweede vet vangen door
den uitgang boche, die op zijn beurt
weer een afkorting zou zyn vm
caboche. Caboche is in den mond vin
rödeurs en apaches synoniem met
hoofd, doch hoeft een verachtelijkebc.
teekenis. Alleboche zou dus eigenlijk
willen zeggen Duitsche kop. Of doe
verklaring de juiste ia zou ik niet «lar
ven zweren, doch in alle geval lijkt m
aannemelijk.
Iedereen bedient zich van het wood
om zyn afkeer togen de Dpitschenm
al wat Duitsch is uit te drukken,
in die antipathie, hoe natuurlyk nv*
rigens ook, is wel eenige echt Fransche
overdryving. Zoo kreeg ik gisteren nog
eenige vry pikante opmerkingen ts
hooren, omdat ik de onvoorzichtigheid
beging te vertellen, dat ik voor m
kennis, die een vertaalbureau heeft,
een^ in hot Duitsch geschreven brief
vertaald had. Dat de brief van een
Noorsche firma en uit Christiania wu,
deed er niet toe, hij was in het Duitsch
geschreven en dit was voldoende. Het
had weinig gescheeld of de jongelni,
waarvan er één tot do opgeroepen
lichting 1915 behoort en wiens hoofd
dus compleet op hol is, waren bij mijn
vriend de ruiten gaan ingooien.'fcZijn
zulke opgewonden standjes, diePtrij-
zenaars
A. F. PETILL0N.
UIT HET LEVEN VAN EENWELD-
PREDIKER BIJ HET LEGER
TE VELDE.
VH.
Opvallend is de belangstelling voor
het godsdienstig samenzijn: het blijkt
te voldoen aan eene bohoefte van den
soldaat en heeft niet te lijden van die
zonderlinge liefhebberij in vredestna-
standigheden om alles te beoordeetar
en af te keuren. Leerstellingen afwij
kingen ^oekt men evenmin op als tot
het uiterste doorgevoerde consekwen-
tiesieder neemt dankbaar aan wat
voor hem noodig is. Zoo valt aanstonds
veel beletsel voor vertrouwelykhsid
wog, en kan men te vlugger met el
kander opschieten. Dezer dagen trad
ik op in oen school, toevallig in het
lokaal, waar de kleinste kinderen hnn
onderwijs plachten te ontvugen. De
eenige zitplaatsen, die ter bétthikking
stonden, waren de bankjes, doch «on
der aarzeling maakten mijne hoorders
daarvan gebruikverweerde landweer
mannen en krachtige jongemannen;
ja, zelfs een officier van gezondheid
van meer dan gewoon hooge gestalte,
zette zioh neer zonder bedenken! Na
de godsdienstoefening beklaagde nie
mand zich over de lastige houding,
men repte niet eens van het onalle-
daagsche, doch drong aan "op geregelde
herhaling van zoo'n bijeenkomstDat
men ondanks dergelyke voor het uiter
lijke ongunstige omstandigheden toch
wel met aandacht luistert, blijkt telkens
uit allerlei opmerkingen. Zoo zei me
een gewoon milicien, dat hem wss
opgevallen bij het voorlezen van een
gedeelte uit het EvanjreHe en later bij
het vermelden van mijn tekst eene
afwijking van hetgeen hij gewoon wm
tc lezen en te hooren doidelyker W
gemakkelijker te begrijpen. Ik had
me bediend van de niouwe (Leidsehe)
vertaling. tan ander, koipofM
prees die vertaling zeer; ja,h|k»"de
ze en las er veel in, juist vanwegn de
grooter duidelijkheid enhetvloeiender
verloop der zinnen hij had zich eene
beknopte uitgaaf aangeschaft maar *yn
exemplaartje thuis gelaten uit vrees
van het te zullen kwijtraken door ge
ringe bergruimte. Wat hij in 't bur
gerleven was? Onderwijzer aan eene
christelijke school.
Of is het geen bewijs voor de be
langstelling, waarin de godsdienstoefe
ningen zich mogen verheugen, als eene
vrouw zich begeeft naar de soldaten-
kerk, aan de zijde van haar man?
zij, de eenige van hare sekte, omdnl
tor plaatse geen protestanten wonen,
op bezoek bij haar echtgenoot in diens
kwartier (in onze Divisie wordt geen
verlfcf gegeven wegens de buitenge
wone omstandigheden) voor een be
perkt aantal uren en hun vergezellend,
gedurende dien korten tijd, ter gods
dienstoefening Hoevelen gaan mser
niet ter kerk, omdat zy, in den looj^i
jen dag, bezoek verwachten en
toe weinigen hebben vrymoedigheid,
[T,n de» Zondags uit zyn, van de
neutaam afgemeten uren eenige
neganblikken voor een kerkgang af
Jgkonderen in 't gewone leven wel
t« verstaan
Natuurlijk komen we met altyd sa-
in donstonter, die voor kantine
am ingericht. Nu en dan is er ook
om kerk of kerkjemaar het gebeurt,
het een zoo min als het ander
^jpehikbaar is; dan moet het maar
ja de open lucht, vaak gesterkt door
wonderbare: waar twee of drie
Zijnen naam tezamen zijn. Bij
m»'n gelegenheid gevoelt ge de vriend-
nfcap, het vertrouwen, do hoogere
pmeenschap groeien, en dan neemt
^ondanks u zelf van elkander af-
wheid met krachtigen handdruk en
■Mi .wel bedankt!"
en stolde alle reizigers zeer spoedig
genist
De Noordam, die zoo. gauw moge
lijk gedokt zal worden, zal ton minste
twee rondreizen aan tien dienst ont
trokken moeten worden.
(N.R.Ct)
Steun aan Belgische Vluchtelingen.
Het Ned. Comité tot Steun van Belgi
sche Vluchtelingen zond ons de tiende
lijst van ingekomen giften.
Zij bedragen te zamen met vorige op
gaven f 155.225.69%
Bij het Comité te Breda is voorts nog
ingekomen f 1.281.50 en bij het Comité te
den Bosch f238.50.
In totaal is nu ingekomen f 169.204.53;
frs. 4,557.65% en M. 98.13.
Het ongeval met de Noordam.
De Noordam van del Holland-
Amerikalijn, die gisteren op weg naar
Rotterdam op een mijn is gestooten,
is Zondagnacht te halfdrie binnenge-
geknmen en heeft ligplaats genomen
san de Wilhelminakade.
Van Falmouth naar Rotterdam koers
lettend, werd het stoomschip in de
Dnins aangehouden door een Engelsch
marine-vaartuig. Twee officieren kwa
men aan boord van de Noordam. Zij
itelden vast, dat de uitklaring in orde
was, en gaven toen vergunning om
door te varen.
Op de vraag van kapitein Krol,
welke de veiligste route naar Hoek
van Holland was, toekende een der
Engelsche officieren, op verzoek van
de heer Krol, op de zeekaart de
Noordelijk grens van het mijnenveld
san. Hij maakte daarbij de opmerking,
dat, als de Noordam ten Noorden van
dess grens bleef, het schip naar den
Hoek kon voren.
De gezagvoerder volgde die aan
wijzing stiptelijk op, doch ongeveer
6 mijlen Noordelijk van de limiet
«toornende, stiet de Noordam plotseling
op oen mijn. not was toen kwartier
vóór twaalf voormiddags. Het schip
kroeg een zeer hevigen schok; de
iassagiers schrikten geweldig op en
lachten jn de eerste oogenblikken dat
loordam er geweest was.
Na de ontploffing en den schok
bktk evenwél weldra, dat, ofschoon
i» schade, aan het schip toegebracht,
teer belangrijk is, het met het onge
val bijzonder goed was afgeloopen.
Noch oen van de bemannig, noch een
van de passagiers had eenig letsel be-
komen.
Al dadelijk werd vastgesteld, dat de
■toomstuurmaohine, het stuurgerei en
het roer totaal vernield waren. Het
roer hangt nu dwars achter het schip.
Het duikeronderzoek rapporteerde
ernstige schade onder water. De ge
zagvoerder liet onmiddelijk na het
ongeval alle nrmen peilen. Daaruit
bleek, dat alleen de achterpiek van
het schip was volgeloopenal de
overige ruimen hadden geen water
gefiiaakt.
Het achterpromenade-dek is opgezet;
de lieren en stutten zijn gebroken.
Verdeiv-4s aan het schip op verschil
lende plaatsen lichte schade toege
bracht. Zoo zijn de marmeren schoor-
steenmantol aan de le klasse rookka
mer en de spiegels van do waschtafels
van de lavabo's gebroken De draag-
blokken van de assen van de tunnel
zijn erg beschadigd. De volledige scha
de zal eerst kunnen worden vastge
steld in het droogdok, waarheen de
Noordam na lossing gaat.
Het voorloopige onderzoek bracht
voorts aan het licht dat met de beider
hoofdmachines kon worden gemanoeu
vreerd. Kapitein Krol besloot toen, do
reis met afwisselend werken van de
beide schroeven voort te zetten naar
Hoek van Holland, waarvan de Noor
dam bij de ontploffing ongeveer 80
mijl verwijderd was. De Westerdyk
werd na het ongeval opgeroepen, die
onmiddelijk naar de Noordam stoom
de en het schip veilighaidshalvo escor
teerde naar den Hoek. Daar kwam het
te half-een in den nacht aan, waar het
bij het binnenloopon geholpen werd
door de sleepbooten Charlois, 1 ooizee
en Roozenburg, van de firma L. Smit
Co. d
De lading van de Noordam heeft
hoogstwaarschijnlijk niet geleden. Het
regeeringsgraan, dat het schip heeft
medegebracht, is in elk geval niet be
schadigd.
Aan boord waren 20 passagiers
eerste klasse, 29 passagiers tweede en
64 passagiers derde klasse. Van een
paniek onder hen was absoluut geen
sprake, al waren allen in de eerste
oogenblikken na de ontploffing zeer
onder den indruk van liet
Doch de bemanning hield zich flink
GOUDA, 19 October.
Comité tot Steun aan Noodlydenden
door de Mobilisatie te Gouda.
Het Steun-Comité deelt mede dat
Zaterdag aan 73 gezinnen 'onderstand
werd verleend.
In de afgeloopen week ontving het
comité nog de volgende giften:
Ver. Ziekenzorg f 105,43
Automaat n 3,50
le Dejpot Compie 31,80
Kassabon^ (school van den
heer Bitter) n
Directrice Van Iterson Zie
kenhuis n
Diverse particulieren 83,Jo
Eenige heeren belangstellenden in
de ontspanningszaal voor militairen
zouden gaarne eenige schaakborden
met stukken beschikbaar hebben ten
einde een cursus in schaken te openen
Zij die voor dat doel hun schaak
spel tijdelyk zouden willen afstaan
worden vriendelyk verzocht het te
laten bezorgen aan de bovenzaal van
het Schaakbord, Kleiweg alhier, of aan
ons bureau, Markt 31, daarvan opgave
te doen.
Nieuye vluchtelingen.
Het aantal vluchtelingen hier ter stede
lg sedertZaterdag weer vermeerdert. Met
den trein die te 7.02 hier aankwam, kwa
men Zaterdagavond nog vluchtelingen
aan. die evenals de anderen, in de kweek
kassen der N.V. v./h. Gebr. Bteenama
een goede slaapplaats hebben gevonden.
Meerdere vluchtelingen worden thans nog
gewacht.
Hedenmiddag te 4.80 zijn wederom voor
hun tijdelijk verblijf In deze gemeente00"
vluchtelingen aangekomen.
(iistermiddag had in den tuin der Soc
„Ons Genoegen" een concert plaats voor
de vhiehtelinen, hetwclta welwillend door
het R. K. Jongenspafunaat „St Aloys-
sius" werd gegeven.
Kveual» bij het vorige concert was er
ook ditmaal groote belangstelling en bleek
dat de»* poging om de menschen te ver-
poozen door de vluchtelingen hijzonder
wordt gewaardeerd.
Kon. Instituut voor Marine.
Door den minister van Marine te be
noemd tot adelborst 2e klasse hij hot
Kon. Instituut voor Marine te Willems
oord, onze stadgenoot, de heer J. E. C.
M. Hermans.
Door de politie alhier is aangehou
den een man, die nog 5 dagen hech
tenis moest ondergaan. De aange
houdene werd naar Rotterdam over
gebracht.
Speksnijder, uit Ouderkerk a. d.
IJsel, in Wachtelstraat 57C. van
Dyk, uit Alphen, in Bleekereingel 58
M. H. Koot, uit Utrecht, in Groene-
weg 51G. den Hertog, uit den H&ag,
in Baanstraat 26; A. J- Diepenhorst,-
uit R'dam, in Gouwe 186; A. Stein
voort, uit Bodegraven, in Ragentease"
jlantsoen 16; P. B. H. tafeber, uit
)udenbosch, in Spoorwegstraat 45
G. A. Janssen, uit Haastrecht, in
Turfmarkt 112; G. Vlot, uit Vlaar-
dingen, in Willens 15b; C. B. Doggef-
naar, uit Zwolle in, Nobelstraat 85 en
den Edel, uit Brussel, in Noboi-
straat 51.
VERTROKKEN SS
J. A. Lo Bron de Voxela, uit Kei
zerstraat 64, naar Utrecht, Teerling-
straat 1G. Kuiper, uit L. Willem-
steeg 13, naar Amsterdam, Noorder-
markt; E. en R. Borst, uit Ridder
van Catsweg 136, naar R'dam, Anjer-
str^it 17a; W. Schutte, uit Karne-
melksloot 2, naar Olst, Dorpstraat
G. M. Stravers, uit Fluweelensingel
92, naar Dordrecht, Sumatrastraat 16
C. H. de Bruyn, uit M. TiendewegT,
naar Wonbrugge H. G. IJsendijk, uit
Oosthaven 55, naar Utrecht, Lange
Janstraat 25 en G. G. van Empel, uit
Gouwe 25, naar Est.
VERTROKKENEN.
In Haastrecht, komende van Oouda.
Adriaan Kop? inwonende bij Groe
nendijk L.
Uit Haastrecht naar Hoenkoop.
Willemijntje Roekoert naar Hoenkoop.
Haastrecht.
Volgens achterstaande advertentie
aal de heer Ds. G. Westmijno Dinsdag
V20 dezer voor de Alg. Ned. Gehee-
onthouderbond „Ons is de Toekomst
alhier optreden.
De heer Westmijzc voor hier
geen onbekende. Velen znUen zeker
van deze vrije toegang gebruik maken-
Zaterdagavond reed de heer And.
Bakker alhier door de Willens naar
Gouda.' Ter hoogte van den landbou
wer Moons bemerkte hg dat er iemand
te water was geraakt. Na eenige in-
spanning mocht het hom gelukken eon
vrouw uit het water te halen, welke
bleek te zijn Mej. Hnnink uit Gouda,
die op weg naar haar zosler, door de
duisternis te water was geraakt.
die zich gedurende de week van
9 Oct. tot 16 Oct. in de Gemeente go
vestigd of deze verlaten hebben.
OSVESTIGDES-.
J Potnnt, nit Waddinzveen, in Goe-
janverwellendijk 5; W C. Ann«r,
nit Boskoop, in Heerenstraat 46; M.
Perdijk, nit 's Gravenhago, m Karno-
melksloot 77 A. J. Mathot, nit Bos
koop, in Steijkade 16 ;A. Hendnksen
nit Reeuwijk, in Crabethstraat 66
Soirée worden gehouden in de beneden-
van de Sociëteit „de Réunie", aan
de Oosthaven.
De hoer Tobi, concert zanger te Düs-
«eldorf heeft zich welwillend beschik
baar gesteld eenige zangnummer» ten
gehoore te brengen, terwijl een cabaret
gezelschap van eenige Haagsohe
jongelui door muziek en voordrachten
voor de verdere afwiqpeling zullen zorg
dragen
De opbrengst van den verkoop van
toegangskaarten, ververschingen enz.
zal geheel ton bate komen van de
Belgische vluchtelingen, zoodat we op
een druk bezoek op deze Soirée
rekenen.
Behalve des avonds aan de zaal, zijn
reeds te voren kaarten to verkrijgen
aan het Hotel „de Zalm" of door
tussohenkomst van do leden van het
dames-comité
Mevr. PRINCE-
SCHIM VAM DEE LoKPF,
VAN ITERSON-
Graafland,
n DORRÉ-Niruwknhuyk,
GEITEL-van der Mev,
LÏBSEL DE SCHEPPER-
de Bidder,
HOYNG-Brunh,
BRUNS-dr Vos,
NEDERHORST-
van Vrrumtnorn,
VAN DE VELDE-
Ul'IWlKKSDJK,
Mej. CALOOEN,
BURGER8DIJK,
en by 1- L*. C. D. VIEHOFF.
Voetbal.
GOUDA I-T.O.P. I 2-1.
Voor oen talrijk publiek speelde
gisteren Gouda I tegen T. O. P. I,
Tien minuten over tweeën trapte T.
O. P. af met wind tegen. Direct pakte
Gouda voorhoede flink aan en
;eeft de achterhoede flink werk. Gonda
)lykt de meerdere te zyn. de uitvallen
worden steeds gevaarlyker, maar de
doelman "Vreet te stoppen. Hierna
kreeg GoudAeen hopkschop, dio goed
genomen, oen T. O. P.er zelf Inkopte.
Groote vreugde dan ook onder de
Gouda suporteirs ^toen een kwartier
voor ru8tue roohtobinnen er nog een
tweede bijvoegde. Ruit treed in inet
2—0 voor Goudp.
Na^ust wegén de rtartijen gelijk op
maar \ot dpélpunten^TtomrfiBt'ntet.
Een doelpunt door ÖOTfaa gein&akt
wordt wegens buitenèpol niet toege
kend. De Gouda spelers verslappen
eenigszins, terwyl T. O. P. krachtig
komt opzetten en goed combineerend
weet de middenvoor een tegenpunt te
maken.
Met e$n wol verdiende overwinning
voor Gouda, kwam het einde. I)ank
zei de goede leiding bad de wedstrijd
oen kalm verloora
Den Haag. A. f). O.—B. M. 2-0.
O. V. B.
Op bet aportterrein speelde Olyiupia U
legen Oouda II. Uitslag 1—1.
i 1
Buiten verantwoordelijkheid der Red.
Inlichtingen over geïnterneerde
militairen
Door mij worden in deze dagen
talloozë brieven en telegrammen ont
vangen met verzoek om inlichtingen
over geïnterneerde militairen.
Daar het mij onmogelijk ia om al
deze aanvragen van hier uit te doen
beantwoorden, zend ik alle stukken
naar het Informatie bnreau van hot
Roode Krui», Lange Voorhout 6 te
Gravenhago. Dit bnreau, waar vol
ledige lijsten ajran -do geïnterneerde
militairen nit do verschillende depots
worden aangelegd, is met den geheo-
len militairen inlichtingendienst belast.
Ik raad daarom ieder, die inlich
tingen over militairen wenscht, aan,
om zich rechtstreeks te wonden tot
het bureau, voornoemd.
Voor inlichtingen omtrent b o r-
B e r viochtalingen, Lange Voorhout
45 te *s Gravenhage.
Do Genoraal-Majoor, Commandant
van het Itnerneeringsdopot
tc Amersfoort,
Op last I Res. Iste-Lnitenant
M. VAN HA AFTEN.
Amersfoort, 16 Oct. 1914.
WeldadightSds-Soirée Belgische
Vluch telingen.
Veel geld is te Goods reeds besteed
om onderdak en voeding aan de ge
vluchte Belgen te versohaffen, doch de
groote massa, dM> het gastvrije Gonda
is binnengetrokken, jnaakt, nat nog
veel geld gevonden moet worden.
Daartoe zal op Dinsdag 20 Ootober
te 8 nar nam. een Weldadigheids.
Helena Horneman.
De plaatselijke bladen te Elberfeld
laten zich zeer gunstig uit over 't
debuut van onze stadgenoote als EUa
in Lohengrin. Zoo schryft oen der
bladen „Bij 'tengageeron van nieuwe
krachten schijnt de intondantuur eene
gelukkige hand gehad te hebben. Zoo
verleende gisteren Mej. Horneman hare
Elsa den zU veren glans van eene krach
tige frissche sopraan en gaf ook in
dramatisch opzicht eene verblijdend
rijpe praestatie", terwyl een ander
blad schruft„Een» sympathieke in
druk maakte de niouwo jonge sopraan,
Helena Hornefnan, wier Elsa wat'be
treft de dictie in geprononceerd Wag-
nersch'en zin nog eenige wenschen
onvervuld liet, dio echter in haar be
koorlijk geluid en niet 't mipst in
hire verschijning en in haar weldoor
dacht spel artistieke waarde bezit."
Aan het Westelijk Front
l'AKIJg. Communiqué VM> 11 ttur' 18
Oct De DttUasbers beproefden In den af
geloopen nacht twee lievige aanvallen
noordelijk en oonteüjk van 8t. Dié. ZIJ
werden echter niet ernstige verliezen te-
ggerlagen. Verder nieuw» van beteeko-
nis te niet ontvangt*.
PARIJS, 13 Oct. Communiqué van
our. Het BHgteche leger hoeft verachU
lende aanvallen door den vijand gedaan
op de punten waar de Isor kan overge
trokken wordm. krachtig af gelagen. Op
onsen linkervleugel hebben wij ten noor
den Van het Kanail van La Bassue het
front Oivencby—froineütw temet. De ge
allieerde* hébben Armmtlftres herno
men. Wij maakten gtetereo merkbaar
vooruitgangen- Tunnchen d« «treek om
At recht m de Otee hebbon wij eenlg ter
rein gewonnm.
LONDEN. Volgens oen telegram nit
Duinkerken sen de Dsily Msil heeft
gisteren oen hovig gevecht bij Nieuw-
poort ton sniden ven Ostende pieste
gehad.
Aan hat Oostelijk Frout
WKKNKN. OtBdert. Wij zetten i
lumvst sen de Mdc oever, vso 4e
rttrwtsz, welke sUlene sengrveege» wss,
voort, en naderden tnngzsmerhond de
vijandelijke Unie. (lieternncht werden ver-
«jhoidene nonvnllen ven de Huwen blo»
dig afgeslagen. Ook heden ts de sin,
nver de geheete tinle non den ging, ter
wijl onze zwsre srtillerte meewerkt. Wij
zetten de vervolging van den vijand die
Km noorden vsn Wtjuskot werd terngfe-,
worpen, *Mrt. Andere gedeelten van onze
troepen die over de Karpaten rakken zijn
tot LuMenoo genaderd. De Kuzeieehe ver
liezen op do hoogten ten noorden von
Orof en bij den aanval op Przcinysl wor
den op «n.000 dooden en gewonden go-
«chat.
LONDEN. Berichten uit Petrograd
melden, dat het eëftte stadium van
den geweldigen strijd, die de vorige
week is begonnen, uitgestreden n
Polen en dat het offensief der Oosten-
rijksch-I>uitsch«! troepen tot staan is
gebracht door een sterk Rusaisch leger.
De operaties strekken zich uit over een
front van meor dan 3000 mijlen. De
algemeene situatie moet zeer gunstig
zijn voor de Russen. Op verschillende
belangryko ponten werden de Duit
schers gedwongen terug te trekken.
De geest ondbr de Russische troe
pen is uitstekend.
De vijand die sich op 15 werto van
Warschau bevond, is teruggedreven
tot 40 werts van de stad. Te War-
chau is olies rustig.
FRANKFORT. Naar de Frankfurter
Zeitung meldt, bedraagt de oorlogs
schatting, welke aan Antwerpen is
opgelegd 30 millioen francs.
VLI8SINGEN (part. N. R. Ort)
Het loodsvaartuig Coertaen was Za
terdag van hier vertrokken om de
boeken van den Nederlnndschen loods-
commissaris te Antwerpen te holon.
Het schip -keerde onverrichterzake
terug. Het verzoek werd door de
Duitschers niet toegestaan.
Postverkeer met België.
De directeur van het Postkantoor
olhior heeft van don directeur-generaal
bericht ontvangen dat het gnheele
postverkeer met België is gestaakt.
Moord te Leeuwarden.
Gistermiddag is de 36-jarige vrouw
de Jong vermoord door zekere Herema.
De datier is aangehemden en heeft
zijn misdrijf bekend. Hij meende dat
de vrouw oen laaterhriei omtrent hem
geschreven had en heeft in een oogen-
)lik van woedo de ongelukkigo vrouw
TtSfmoord. Het bleek dat afi de be
doelde brief niet geschreven had.
HARDERWIJK. Voortdurend om
voeren nog Belgische geïnterneerden,
die in het kamp worden ondergebracht.
Verder stroomt het hier van elders
I ehuisvesto vluchtelingen, die onder
te soldaten familie komen zoeken en
die als het doel bereikt is, hior maar
blyven. Het comité alhier is voorne
mens, aan deze geen hulp te verleonon,
welk voornomen gesterkt wordt door
den commissaris dor Koningin, die
daarvan aan oen drietal comltéloden,
dje gisteren op audiëntie is geweest,
bluk gaf.
Tengevolge van de bestemming van
Harderwyk als groot intorneoringsde-
pót zullen verder door don Commis
saris der Koningin stapnen worden
gedaan om do nier ondergebrachte
vluchtelingen (ruim 600) naar elders
over te plaatsen.
LKIDKN. Bun Oer inoeat bakende „won-
derdokUir*" In den tendu, bekend al»
professor" De Haas. tot voor korten
tijd woonachtig aan den Haagwag bij
Lekten, maar thans te Noordwijk verblijf
houdende en die roede «enige malen van
rechterlijke colleges tereobtNtond en ver-
oordeelt! wnrd, had zich hedenmorgen an-
•lerinaal te verantwoorden voor het Kan-
tongereriit te Lelden wegens bet onbe-
jvoegd Uitoefenen der geneeskunde.
■Ditmaal Mr of het een geval van aa
ptere d. L. uit Boskoop die voor wu
M'nlljden genezing had gcsocht.
De beklaagd* werd veroordeeld tot 4
maal 1200 of 4 maal 20 dag<* hechtenis.
van het Koninklijk MeterioloKieoh
Inztitunt te DE BILDT.
Hoogate baromoterztand 776.1 t»
Haparanda, laagste «tand 764.6 te
Mnnohen,
Verwachting tot don volgendon dag
Zwakke tot matige ooztelljko tot
noordelijke Wind, nevelig tot zwaar
bowolkt, woinig regen, zelfde tempo-
rmtnnr.
Veemarkt Rotterdam.
Vette 'Oazen en Koeien goeden
aanvoer, prijzen waren voor Into kw.
43, 2e 40 en 8e 32 eent per half ki|o.
Magere Omen Melkvee on Vaar-
koeien goed aangevoerd.
Vette Kalveren rodel, aanvoer,
late k«k 30, 2e 28, 3e 24 cent per
half kilo.
Vet*- varkons goede aanvoer,
late kw. 81, 2e 29, 3e 26 eent per
half kilo. 4
Schapen en lammeren goed aan
gevoerd.
Handel in vet vee redelijk, vette
kalveren prjjahoudend, vetto varkona
atng, lager in prij». Do handel had een
zeer traag vorionp, achapen on lamme
ren met redeijjke omzet.
GODDA.
ONDERTROUWD,: IL L. Luijnon-
bufg en M. jde Hoop. H. M. D. The-
aingh on E. van der Zaan. W. 8.
Zielhorat te Dordrecht en A. Don-
Her. J. Kammaraad on A. M.
Znjjdveld. E. Apol te Amaterdam en
A. A. van dor Granff W. J. Korkum
te 'a gravenhage en M. Perdjjk.