■f Prima Machineolie!!! H
FirraaC. SMITS,
Prima Machineolie
Gouda Vooruit."
HET VUUR
HET ADRES VfiOR
IEDEREEN.
c. c. KROM,
Oorlogsjoumal.
Schoenhandel.
BIn.ner5.laxa.ca..
TTIt cLe Peis
Gemengde Berichten.
Stadsnieuws.
Laatste Berichte n.
Telegrafisch Weerbericht-
Advertenliën
Vrouwe ALEIDA FEITH,
BIOSCOOP -
LUGANO.
Kleiweg- 48. Gouda.
kennen, en de meteorologen hebben goe
den hoop, dat de anno soldaten, daar
ginds op de velden eu in de bosschen,
niet al te zeer door de koude zullen
worden geplaagd. Mocht echter oen stren
ge vorst de wateren doen stijven en de
aarde doen verkillen, dan zullen de veld-
heeren hun „dooi-machines" aan het werk
moeten zetten, die, die naar wij verne
men, in de verschillend© vechtende legers
róóds zijn ingevoerd, of anders in den
maak zijn.
De dooi-machine is een vinding der
gouddelvers van Aljaska, het Noordelijk
ste Noord-Westhoek je van Noord-Amerika,
waar do grond gedurende het grootste ge
deelte van het jaar oenige meters diep
stijf is vastgevroren. Dunne buizen wor
den 3 5 4 meter diep in de aarde ge
boord. Deze buizen hebben aan hun on
dereinde opzij gaatjes en "worden bij het
boveneinde verbondon met de slang van
een stoomketel. Op deze wijze ontdooit
men do aardie door middel van stoom.
Gob rek aan geneesmiddelen.
Kr heerscht In Engeland gebrek aan
geneesmiddelen. De Britsche Medische en
Pharmaoetischo Veroeniging beeft zich
thans ter beschikking der Kegeering ge
stald, om door oen doelmatig samenwer
ken te trachten' don nood te lenigen. Hèt
Prince of Waloe-Fonds, dat thans een
100.000 pond loopt, zorgt voor de gratis
levering t van medicamenten en verband-
stoffen. Dit is des te noodzakelijker ge
worden, doordat do prijzen enorm zijn
gestegen. Tengevolge van hot Turksche
optreden worden de "opium-voorraad klein,
naar men zegt, zoodat ook aan dit ge
neesmiddel gebrek zal komen.
In Duitschland heerscht oen ware ge-
necsntiddelen-nood.
„Luohtdrukv e r,w ond'log en".
Een eigenaardig soort wonden, waur-
tueo do militaire arts in dezen oorlog
kennismaakt, zou men „luchtdrukverwon
dingen" kunnen noemen. Het komt her
haaldelijk voor, dat iemand, die zich in
de nabijheid bevindt van oen losbarstende
granaat, niet door oen of ander projec
tiel wordt getroffen, doch do werking
toch ondorviudt, doordat uit neus en
mond rijkelijk bloed stroomt. Dit is bet
gevolg van do drukking der lucht, door
de losbarsting van de granaat teweeg
gebracht. De bloeding kan, bij tusschen-
poozon natuurlijk, wel 14 dagen duren.
Do luchtdruk heeft in zoo'n geval de
bloevaten gescheurd, of ook, de patiënt
heeft nitrosegasson ingeademd.
.Zoo'n granaat-explosie kan ook ern
stige storingen in het zenuwenstelsel te
weegbrengen. Do pattónten waren dan
<loor den schok op den grond geworpen,
zonder ook maar oenig uiterlijk letsel op
te loopen. De aandoening der zenuwen
kunnen halllcinatles en zelfs wei zware
toevallen, van die 15t minuten en langer
duren, veroorzaken.
Keu zoer merkwaardig geval is dat van
een soldaat, die door een .granaat in den
nek werd gotroffen. Hij werd absoluut
niet gewond, doch van stondie af aan was
hij gedoemd het hoofd geheel naar voren
gebogen te houden, met de kin tegen de
horst. Het is hem onmogelijk, het hoofd
te bewogen, terwijl een Rontgen-opname
toch toonde, dat er aan do wervelkolom
niets mankeert.
Officieele tegenspraak.
Het Corr.-Bureau meldt
In verband met het door den Ne-
derlandschen' correspondent van het
Göteborgsche Dagblad voor Handel en
Scheepvaart aan zijn blad gezonden
bericht, volgens hetwelk de Britsche
Regeering stappen zou hebben onder
nomen bij de Nederlandsche Regeering
om een militair verdedigingsverdrag
te sluiten, vernemen wij dat bedoeld
bericht, op last van onze Regeering
door Hr. Ms. gezant te Stock
holm is gelogenstraft.
Strenge censuur.
Men schrijft aan de N. R. Crt. uit
Oldenzaalt
Hoe streng de censuur in Duitsch
land. op lectuur uit ons land wordt
toegepast, blijkt wel uit het volgende:
Verschillende arbeiders, van hier en
elders, die itt de textielfabrieken van
Duitschland werkzaam en binnen onze
grenzen woonachtig zijn, deelen ons
mode, dat het hun streng verboden is,
hun boterhammen dagelijks in Noder-
landsche couranten over de grens mede
te nemen. Men stelt deze arbeiders nu
in de gelegenheid,, in do fabrieken
papier ter inpakking hunner boter
hammen mede te nemen. Zijn niet
temin hun eetwaren in Nederlandsche
couranten gewikkeld, dan wordt dit
papier aan de gre.is in beslag genomen.
Een merkwaardige tentoonstelling.
Naar wij vernemen, zal er in de
maand Januari te Amsterdam gele
genheid bestaan iets zeer bijzonders te
zipn in den vorm van een uitgezochte
tentoonstelling van antiquiteiten, daar
toe tijdelgk afgestaan door een aantal
families. De tentoonstelling wordt ge
houden ten bate van het Steuncomité
en het initiatief daarvoor ging uit van
de dames Röell—barojnesse De Vos
van Steen wijk, Van LoonAegidins,
MayFould, SchölvinckWjfester-
wondt, RahnsenHooft en Six—
Bosch I^eitz.
Men zal op die tentoonstelling kun
nen aanschouwen wat nooit üit de
particuliere vertrekken van oud-Am-
sterdamsche en andere families in het
publiek te zien was. Kostbare oude
meubelen, ként, glaswerk, bokalen,
Razeil, kleederen, enz., enz.
H. M. de Koningin is bereid be
vonden om toe te staan, dat uit het
Koninklijk paleis op den Dam velerlei
kon worden uitgezocht wat zeer be
zienswaardig is. De belangrijkste, fraai
ste en aan de meesten totaal onbe-
.konde stukken uit de particuliere ver
trekken (logeerkamers enz.) van dat
paleis, zullen tentoongesteld worden.
Bovendien worden ook andere zeer
merkwaardige dingen verwacht, o. a.
een staatsie-mantel van wijlen den
Gouverneur-Generaal Van Riebeek,
Chineesche weefsels van onschatbare
waarde en dergelijke zaken uit parti
culier familiebezit.
De directie der firma Fred. Muller
is zoo welwillend om haar ruime en
bijzonder geschikte lokalen en kunst
zalen voor deze tentoonstelling af te
staan. Vermoedelijk zal den 9en Jan.
de opening geschieden.
De tentoonstelling blijft 14 dagen
(N. Ct.)
Vliegtuigen boven Sittard.
Mon meldt ons uit Sittard: Gister
avond half zeven kwamen uit Z. rich
ting twee vliegmachines die even
boven Sittard kruisten en daarna in
Oostelijke richting naar Duitschland
vlogen. Geruimen tijd bleven zij op
eenigen afstand van de Nederlandsche
grens rondvliegen om daarna in de
richting van Düsseldorf te verdwijnen.
De zoeklichten, die bij korte tusschen-
poozen werkten, leverden een fantas
tisch schouwspel tegen de donkere
lucht.
In de op den lOen December j.l.
te Amsterdam gehouden buitengewone
algemeone leden-vergadering der cen
trale Werkgevers Risico-Bank, werd
als directeur benoemd de heer V. R.
Y. Croesen.
Door deze benoeming wordt voor
zien in de vacature in de Directie der
Risioo-Bank ontstaan, tengevolge van
benoeming van den heer F. E.
Posthuma, tot Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel. t
De Belgische vluchtelingen.
Aan de 570 Belgische vluchtelingen, die
op oep Kijnschip in de Waalhaven te
Rotterdam waren ondergebracht, is thans
boter verblijf verstrekt. Hot Uraniumhotel,
thans nog in gebruik bij het Roode Kruip,
dat 2000 bedden bevat, is daartoe afge
in. Kvenzoo kunnen, daartoe opge
ien worden 300 vluchtelingen, thans
nog in logementen en toevluchtsoorden
verblijvend. Rotterdam herbergt nog om-
treeks 6000 vluchtelingen.
De Minister van Blnnenl. Zaken maa!kt
bekend, dat onder Ede een vluchtoord
voor do huisvesting van Belgische vluch
telingen in gereedheid wordt gebracht en
dat hot bestuur van dat vluchtoord ter
plaatse aanwezig is.
De toestand van r de 18 gekwetste Bel
gische militairen, verpleegd in het St.
Elizabethsgasthuis to Amersfoort, is zeer
Ook de vier zwaargekwetsten bevin-
Bij wien de rekening?
De Midd. Ct. schrijft:
Do mijnontploffing die Zondag te Vlis-
siïigen ontsteltenis en schade veroorzaakte
doet ons de vraag stellen, of er dan geen
mogendheid financieel verantwoordelijk kan
worden gesteld voor do ellende ep de
schade, die de door haar geplaatste mij
nen veroorzaken bij neutralen.
De vraag kon eigenlijk ook al gesteld
worden toen Duitschland in den aanvang
van den oorlog bekend maakte dat zij
mijnen had gestrooid voor do vijandelijke
zeegaten, en toen verschoidene neutrale
schepen uit gebrek aan plaatsen, op een
mijn liepen en zonken. In dat opzicht
hoeft Engeland tenminste de neutra^
icheepvaart boter ingelicht.
We hebben niet gehoord dat die vraag
naar de financieole aansprakelijkheid daar
voor ooit gesteld is. Misschien wel om
dat het na zoo'n ramp onmogelijk is uit
te maken totwelke nationaliteit de ont
plofte mijn behoord©. Het is voor ons
gevoel aoo onrechtmatig mogelijk, maar
vreezen dat daar niets aan te doen
is, zooals met zooveel dingen die aan
do neutralen in dezen oorlog overkomen.
Maar hier in Vlissingen hebben we met
een geheel ander geval te doen.
Men had hier Oen mijn, door een oor
logsvoerende in aee geplaatst, onder den
vordragswaarborg, dat die mijn, .zoodra
ze mocht worden losgeslagen, onschade
lijk zou worden.
Do mijn is losgeslagen, bleek niet on
schadelijk te zijn, en ontplofte op
neutraal strand tot stoffelijke schade van
de neutralen.
Moeten wij dat nu maar alles als een
noodzakelijk kwaad aanvaarden Ot kun
nen wij de mogendheid, die de mijn in
zee plaatste, ook aansprakelijk stellen
voor het kwaad door haar vernieljngs-
werktuigen aan neutralen berokkend
Wat Zondag gebeurde, kan ieder oogen
blik herhaald worden, want de jongste
storm heeft nog veel meer mijnen losge
rukt, die nu zoetjes aan door den Zuid{
westen wind naar ons strand drijven. En
do gevolgen kunnen nog veel erger zijn
dan Zondag men moet er niet aan den
ken, wat er kan gebeuren als zoo'n ding
eens tegen den gemetselden Boulevard-De
Ruyter met zijn huizen ontploft.
Bovendien er zijn nu nog geen men
wchenlevens te betreuren. Maar hoe licht
kah dat wel bet geval zijn 1
En zelfs in het geval dat zoo'n mijn
niet van zelf ontploft, maar tot ontplof
fing moet worden gebracht wegens het
gevaar dat zij oplevert, er is ook dan
geen reden om van een vergoeding voor
de aangerichte schade te spreken tot de
mogendheid die de mijn in zep bracht
In zoo'n goval zou men zeer zeker
eerst de nationaliteit van de mijn kunnen
vaststellen. En in geval de mijn van zelf
ontploft zal het, meenen wij, aan de dei
akundigen allicht gelukken datzelfde te
doen uit de brokstukken. We hebben hier
nu langzamerhand al ervaring genoeg
van de mijnen van verschillende natio
naliteit.
We brongen deze vragen met aandrang
onder do aandacht van hen, die hierin
iets kunnen doen."
STATEN GENERAAL
TWEEDE KAMKH.
Vergadering van 10 December.
Voorz. Mr. H. Goeman Borgesius.
Het Leeningsontwerp.
(Vervolg.)
De heer de Geer q.h. is var. mee
ning dat dè tegenstelling tnsschen
heffing ineens en een-leening misver
staan is.
Een heffing ineens zou tot groote
onbillijkheden leiden, een heffing, ver
deeld over vele jaren, verschilt niet
veel van een leening.
Tegen de opcenten op de pefsoneele
belasting heeft spr. groot bezwaar;
liever ziet spr. evenals de heerTyde-
man voorstelde, opcenten op de in
komstenbelasting, en een surtaxe op
de vermogensbelasting".
De heer Marchant v.d. verdedigde
de houding van zijn fractie, die zich
naar aanlei^mg v*n het ontwerp vrij
wenscht uit Fe spreken. Spr. betoogde
dat de vraag of 275 millioen door
heffing of leening verkregen, be-
heerscht wordt door deze andere vraag:
wat zwaarder moet wegen: spoedige
dekking van het tekort door besparing
of langzame dekking door oplegging
van lasten naar draagkracht. Zóó
staat de tegenstelling tusschen heffing
ineens en leening.
De heer Nolens r.k. merkte op dat
de rechterzijde niet principieel staat
voor een leening. Zg heeft vertrouwen
in de Regeering, kiest daarom de zijde
van de Regeering. Mogelijk is dat het
volk meer voelt voor een heffing in
eens. poch de Regeering dient ge
steund, en hij hoopte dat de vrijwillige
leening zal slagen.
De Minister van Financien, de
heer Treub, ving zijn rede aan, en
betoogde dat de Regeering er niet aan
gedacht heeft de vrijheid van critiek
in het mjpste te na te komen.
Men deed het echter voorkomen
alsof er verschil was tnsschen de Re
dering en" de voorstanders'van hef
ing ineens, en dat was onnoodig.
Avondvergadering.
Do minister, de heer Treub zijn
ede vervolgend, merkte op dat waar in
de M. v. T. uitgesproken werd dat er
nog steeds oorlogsgevaar is, dit geenszins
is om de bevolking ongerust te maken.
Al vreest de Regeering niet eiken dag,
zooals in 't begin van de crisis dat het
land in oorlog zal geraken, telkens kan
er toch «ai internationale quacstie ont
staan. Men vergete niet dat die moge
lijkheid nog steeds bestaat. Do paniek
in Augustus was gevaarlijk, maar de ge
rustheid van thans kan ook gevaarlijk
worden.
Indien or geen oorlogsgevaar bestond
dan zou het onverantwoordelijk zijn, het
leger nog steeds gemobiliseerd te houden,
waardoor ontzettende persoonlijke en eco
nomische lasten op hot volk drukken.
Het land moet nu fiuantieel onafhanke
lijk blijven, daarvoor moet gezorgd wor
den.
Ton aanzien van de Ned. Bank is de
Minister niet zoo optimistisch als de lieer
Nierstrasz hoe de werking zou zijn in
oorlogstijd weet niemand.
Tot de oorlogsuitgaven dienon ook ge
rekend te worden de economische uitga
ven voor niet-productieve doeleinden; de
gemeenten die in nood verkeeren zullen
geholpen worden.
De raming van 275 millioen gulden zal
waarschijnlijk niet precies kloppen, maar
bij de begrooting zal blijken of onder oor
logskosten te veef of tb weinig is ge
hoekt. Met andere landen kunnen wij ons
niet vergelijken, en evenmin deze tot fi-
nantieel voorbeeld stellen. Het verschil of
men zich op een oorlog voorbereidt, of
op de mogelijkheid vvan een oorlog, is
groot.
Het geld, dat hier gevraagd wordt, is
niet voor opgeblazen fabrieken, of voor
in den grond geboorde schepen, maar
voor het stilstaan van den handel
verminderde producten. De credletbehoeften
zijn groot. Zijn er al sommige bedrijven,
die ondanks den oorlog geen schade le
den, zeer vele zijn er totaal geruïneerd.
Voor hen, die hun bedrijf aan den gang
konden houden bestaat behoefte aan cre
diet
Door een heffing ineens van de vermo
gens zouden zeker getroffen worden groote
bedrijven. Ging men alleen de vermogens
belasting bezwaren, dan zou men niet
krijgen wat ieder wil, belasting naar
draagkracht. Indien een afneming van
vermogen kwam, zou vooral de arbeider
lijden door het verdwijnen van bedrijven,
„Het Volk" wil wel de heffing ineens,
maar dat is niet het Nederlandsche volk.
De belastingsplannen van den Minister
zullen aan het einde van de zitting
1915/1916 ingediend worden.
De Minister hoopte dat deze wet, zoo
sterk aangevallen nog eens een echt na
tionale wet zal worden.
De heer Bos repliceerde en toonde op
nieuw aan hoe juist door het ontwerp
ongerustheid in het land is ontstaan.
Overdreven noemde spr. de haast waar
mede dit ontwerp gekomen is niemand
verwachtte in de Decemberdagen een de
bat dver een vaste belasting voor 15 jaar.
De vergadering werd te twaalf uur ver
daagd tot Vrijdagmorgen 11 uur.
De heeren De Meester en Bos hebben
de volgendle amendementen voorgesteld
In art. 10 te lezen, dat de aflossingen
in plaats van den len Februari 1916
zullen aanvangen den len Februari 1918;
In art. 34 in plaats van 20, te lezen
12 opoenten op do grondbelasting en do
peraoneele belasting in 1915, 1916 en
1917
In art. 35 in plaats van 33, te lezen
25 opcenten op de bedrijfs- en vermo
gensbelasting van 1915 tot 1918;
In art. 37 in plaats van 10, te lezen
7 opcenten op den gedistilleerdaccijns.
HH percentage van het bedrag der lee
ning (voor de vrijwillige zoowel als voor
do gedwongen), dat is af te lossen, wordt
oorgesteld als volgtin 1918, 1919 en
1920 telkens 6 pCt., in 1921 6% pCt.
in 1922 7 pCt., in 1923 8 pCt., in 1924
pCt., in 1925 9 pCt., in 1926 10
pCt., in 1927 10J4 pCt., in 1928 11 pCt.
en in 1929 11^ pCt.
Van den ouden stempel.
Men schrijft ons uit Woudrichem
Hij is vijf-en-zéventig, onze vriend
Dejóde, maar hij legt het tegen een
van vijf-en-twintig niet af, vooral niet
als het op marcheeron aankomt. De
zer dagen had hij iets vernomen van
het ouderdomspensioen en daar hij,
wat den leeftijd en de andere ver-
eischten betreft, in de termen viel,
deed hij stappen om in het bezit te
komen van de" twee pop 's weeks, Het
gevolg van zijn stappen, was, dat hij
voor den Raad van Beroep té Her
togenbosch moest komen. Van Woud
richem naar Den Bosch reizen is geen
kleinigheid, vooral niet voor iemand
uit de oude doos. Hij had geïnformeerd
hoe hij er het best kon komen en men
had hem gezegd, dat hij te Heusden
de tram kon pakken. Van Woudri
chem naar Heusden echter is onge
veer drie en een half uur marcheeren,
en daarbij moet je zorgen op tijd aan
de tram te zijn. Dit laatste nu vond
hij nog het lamste van alles. En dan
nog te reizen met een stoom vervoer
middel Wie zon er in zijn tgd
aan gedacht hebben. Hij peinsde er
niet lang over, doch maakte kort be
raad.
Om 10 uur gistermorgen moest hij
in Den Bosch zijn. Woudrichem
Den Bosch is zoowat zeven uur te
voet.
En onze vijf-en-zeventigjarige stapte
om twee uur 's nachts uit zijn bed,
kalefaterde zich wat op, smeerde zijn
machine met een stuk of zes boter
hammen en een pot koffie en om drie
uur zette hij zijn onderdanen in be
weging, naar Den Bosch, waar hij
juist om tien uur voor de poorten van
het paleis van Justitie stond, om er
zijn zaak te verdedigen.
Eu toen hg 's middags terug moest,
dacht hij er nog een oogenblik over,
of hij maar weer niet zou loopen.
Maar toen liet hij zich toch overhalen
óm de tram te nemen tot Heusden.
Maar van Hensden naar Woudrichem
lapte hg het 'm weer per peder. En
laat in den avond kwam hg hier aan,
zoo opgewekt en frisch alsof hij pas
\iit zijn bed kwam.*
Onder het rundvee van den heer
Sipman te Anna Paulowna is mond
en klauwzeer uitgebroken. Er werden
28 stuks vee onteigend, waarvan meer
dan de helft werd vernietigd. Het
overige vee is geslacht.
Ds. Hendriks, predikant bij de Hery.
Gem. te Surhuisterveen, studeert aai
de Groninger hoogeschool in de medi-
cijnen. Na zijn artsexamen blijft hij
predikant om aldus op tweeërlei wij*
de measchheid te dienen.
Men seint ons uit Hansweert:
De Nederlandsche goederenboot
„Jeannette" kapitein Lindenvergh van
de reederg H. Braakman Co. Rot
terdam is gisterenmorgen op de Schel
de bjj Hoedekenskerke omhoog geva
ren en blijven zitten.
De boot is geladen met stukgoede
ren van Rotterdam naar Gent. De
kapitein heeft gisterenavond om adsis-
tentie laten vragen, doch wegens dik
ken mist, konden geen sleepbooten
vertrekken.
De grootste kaars. Q|
Onlangs is op Long Island de
grootste kaars ter wereld vervaardigd.
Deze zal ter eere van de nagedachte^
nis van den milllionnair Pierpont Mor
gan branden. De Italiaansche congre
gatie der kerk van Onze Lieve Vrouwe
van Karmel heeft voor dit doel f 3750
gegeven, ajs een bewijs van dankbaar
heid der Italianen, voor wie Pierpont
Morgan veel gedaan heeft. De reuzen-
kaars, die in het Vaticaan eeu plaats
zal vinden, mag slechts op Allerzielen
branden. Op deze wijze zal zij honder
den jaren kunnen duren. Als de kaars
geregeld brandde, zou 't negen jaren
kunnen uithouden. 4.5 Maand lang is
er aan gewerkt, geen wonder, de door
snede bedraagt aan den voe4-45 c.M.
en boven 16 c.M. Zij is geheel uit
welriekende bijenwas vervaardigd, die
speciaal voor dit doel uit Italië is
aangevoerd. De pit werd te Neuren
berg volgens een geheime methode
gefabriceerd. De reuzenkaars is met
hout-relief-werk en met kleine gouden
blaadjes versierd, die meer dan f750
kostten. Morgan's portret, omgeven
door een krans van z'n lievelings
bloemen, de Amerikaansche „beauty
rozen", is in olieverf op de kaars
geschilderd.
GOUDA, 11 December.
Postvervoer Gouda—Schoonhoven.
In verband met de met ingang van
16 dezer aanvangende postverzending
per lokaaltrein GoudaSchoonhoven
zijn aan het postkantoor alhier voor-
ioopig de volgende buslichtingen vast-
van. v.m. n.m.
Naar Stolwijk 7.55 11.50 5.—
Bergambacht
Ammerstol
Schoonhoven 3.40
6.n.m. 8.50 n.m.
Vrijwillige Landstorm.
Naar wij vernemen hebben
gisterenavond 19 personen opgegeven
voor de Vrijwillige Landstorm, terwij*
nog een aantal jongelieden zich, na
toestemming hunner ouders of voog
den, zal doen inschrijven* i
„Gouda Vooruit".
De Vereeniging „Gouda Vooruit"
zal Dinsdag 15 Dec. a.s. in eeu der
bovenzalen van „De Róunie" een alge-
meene vergadering houden, waarifi
aan de orde komen o.a. het Jaarver
slag over 1913, de Rekening en Ver
antwoording van den Penningmeester
en de Bestuursverkiezing. Aan de beurt
van aftreding zijn de heeren G. Boa
ters, E. van der Werf en W. A. Hoyng,
die terstond herkiesbaar" zijn.
Betaal- en Credietmiddelen.
De heer A. de Goederen, accountant
hier ter stede, heeft gisterenavond voor
de leden der Goudsche Winkeliera-
vereeniging en andere belangstellenden
een overzicht gegeven van de betaal-
en credietmiddelen, wélke in den han
del worden gebezigd.
Na een kort welkomstwoord van
den voorzitter, den heer A. D. van
Vretuningen, verkreeg de heer do
Goederen het woord.
Spr. begon met een verklaring te
•rigeven van het ontstaan der betaal
middelen, hoe de behoefte zich daar
aan had geopenbaard zoodra er bezit
was gekomen, hoe de betalingen ge
schieden door den ruilhandel, hoe later
metalen daarvoor werden gebruikt, in
baren van verschillend gewicht, waarna
langzamerhand de muntstukken ge
komen zijn. Deze dateeren in Europa
reeds van c.a. 200 j. v. Ghr., dochm
Azië moeten deze reeds veel vroeger
hebben bestaan. Toen de behoefte aan
een ander betaalmiddel werd gevoeld,
is het papieren geld ontstaan dat door
een circulatiebank werd uitgegeven.
In de meeste landen is maar ééncir*
■fetiebank, in Amerik zijn er echter
«eer. Hier te lande is de Ned. Bank
de circulatiebank, welke het bankpapier
«itgeeft. Van deze instelling werd door
spr. een en ander medegedeeld.
Na een korte schets van hetgeen
deze Bank heeft doorgemaakt van af
Wr bestaan, behandelde spr. de be
tekenis dier Bank in deze crisis en
«psciaal in de Augustus-dagen, toen
detoestand er zeer ernstig uitzag. De
^lichting betreffende de dekking
der Bank werd toen gebracht van
{•40.— °P f20.— waarde voor elke
ilOÖ.— die aan bankpapier werd uit
gegeven. „Toen is voor 25 millioen
Sverbons aangemaakt, waarvan niet
jee^r dan 19 millioen is behoeven te
fgden uitgegeven. Spr. wees nog op
'Ij wettelijke aansprakelijkheid der
5ed. Bank voor de bankbiljetten, welke
toot 1904 alleen ten opzichte van de
38jjjrntbi]jetten bestond.
Spr. behandelde dan de wissel als
betaalmiddel, wees er op dat deze een
Ct rol speelt in het handelsver
gaf een verklaring van de han
delsbalans, de wisselkoers en de goud
reserve, die elke circulatiebank moet
o' Ook deelde spr. een en ander
over de beteekenis van chèques,
oniessen, accepten en assignaties.
Yen aanzien van de credietmiddelen
noemde spr. de verschillende vormen
waaronder geldleening kan plaats heb
ben. Zoo verklaarde spr. de beteekenis
v»n blanco crediet, crediet met zakelijk
onderband en met persoonlijke zeker-
hads8telling, borgtocht, waarbij spr.
de rechten en verplichtingen van bor-
toelichtte, door te wijzen op de
markten, geschikt, goedkoop en vlug
aan te voeren en goede prijzen te
maken.
In den omtrek van Stolwijk neemt
deze teelt reeds grootere afmetingen
aan, die door de exploitatie der lijn
Gouda—Schoonhoven stellig zal worden
bevorderd.
Slechts door eene zeer geringe ver
hooging der polderlasten kunnen hier
de waterschappen veel doen.
hebben,
mede ov
Wettelijke bepalingen,» die daarvoor
gelden. Vervolgens kwam spr. tot de
beteekenis van hypotheek, beleeuing
en prolongatie, waarbij hij wees op de
groote waarde, die het kadascer heeft,
waar informaties kunnen worden ver
kregen omtrent het al of niet belast
zijn van perceelen. Ook de juiste be
teekenis van een crediet-hypotheek
werd door spr. verklaard,
Spr. besloot met eenige mededee-
lingen omtrent het in den jongsten
tijd opgerichte conéortium voor den
geldhandel, waardoor wel velen waren
geholpen^ doch waaraan toch nog al
bezwaren verbonden waren.
Van de daarop door den spreker
geboden gelegenheid om vragen te
stellen, werd door eenigèn der wei
nige aanwezigen gebruik gemaakt
waarna de voorzitter den inleider dank
bracht voor zün voordracht, waardoor
hij verschillende belangrijke zaken, den
handel betreffende, en waarmede niet
ieder vertrouwd is, aan de belangstel
lenden heeft kunnen mededeelen.
Soleer en Hesse.
Zondag a.s. treedt in den Nieuwen
Schouwburg alhier bet Ensemble Sol-
Ber en Hesse op, waarbij meerdere
specialiteiten behooren, die hun nieuw
ste creatiën hier ten beste komen geven
Opgevoerd worden o.a. „Plan X 3"f
transformatieschets v. Henri Stoethoff
Dagobert wordt studeiR, succesblijèpel
in 1 bedrijf van J. Halleman.
Het programma biedt overigens nog
verscheidenheid van nummers van
allerlei aard.
Wijziging
spoordienst Goudaden Haag.
Met ingang van Zaterdag 12 Dec.
is £e volgende wijziging gekomen in
de treinenloop Goudaden Haag
Trein no. 656, vertrek van Gouda
2.05 n.m. en aankomst Haag 2.48 n.m.
is vervallen. Deze trein vertrekt thans
Gouda 213 n.m. en komt te 's Graven
hage aan te 2.56 n.m. Deze trein stopt
op allle tusschenstations.
Boskoop.
De Arr.-Rechtbank te 's Gravenhage
heeft gisteren uitgesproken het fail
lissement van A. Houtman, boom-
kweeker, alhier. Tot rechter-comm.
is benoemd Mr. J. G. Gratama, tot
uurator S. J. Ruizeveld.
Haastrecht.
•Buurtspoorweg
GoudaMontfoortUtrecht.
Het comité voor onzen buurtspoor
weg Gouda, Haastrecht, Oudewater,
Montfoort, Utrecht, tracht nu ook
bijdragen te verkrijgen van de polders
en waterschappen, die belang hebben
bij de totstandkoming dier ijzeren
baan. Moeilijk is -aan te nemen, dat
die ook niet hun groot belang in deze
zouden inzien, want alleen op landen,
die in de nabijheid van den spoorweg
zijn gelegen kan er sprake van zijn
met financieel succes het gewone
boerenbedrijf in den teelt van groen
ten, kool en tuinproducten te veran
deren. Alleen aansluiting aan het
spoorwegnet maakt het mogelijk deze
producten in volle doorgaande wa-'
gonladingen op alle, ook vreemde
INGEZONDEN.
Buiten verantwoordelijkheid der Red.
Soeplijsten Armenzorg.
Evenals in vorige jaren houdt zich
de Onderstandscommissie van Armen
zorg aanbevolen voor de toezending
van soeplijsten.
BERKELBACH v. o.
SPRENKEL.
VAN WALSEM.
GOL, Secretaris.
Gouda, 9 Dec. 1914.
De Nederlandsche Taal.
Gouda, 11 Dec. 1914.
Mijnheer de Redacteur,
Wakker geschud door den Europee-
schen oorlog, ontwaakt allerhoge ons
nationaal bewustzijn en ook onze mooie
taal trachten we „van vreemde smet
ten vrij" te houden.
Een fout, die meer en meer gemaakt
wordt, trof mij bijzonder in een stukje
in uw blad van gisteravond, namelijk
het weglaten van het voegwoord „dat"
Ik lees daar: „geven te kennen,
dat zij gaarne zouden zien, genoemde
school weder ten dienste van het on
derwijs werd gesteld", „zij veroorloven
zich er op te wijzen, de thans be
staande toestand onbevredigd (onbe
vredigend?) te noemen is", en later
weer: „onnoodig- te zeggen één'half
uur tijdruimte onvoldoende is". Ik
wil niet voor schoolmeester spelen en
twijfel niet, of de samenstellers van
het. adres, waaraan ik mijne zinnen
ontleende, zijn even goed als ik met
onze moedertaal op de hoogte. Mijn
doel wa§ slechts te waarschuwen tegen
een slordig gebruik van die taal en
op te wekken tot het vermijden
alles, wat aan hare schoonheid afbreuk
zou kunnen doen.
Hopende'dat u, door het opnemep
van ait stukje, daartoe wel zult willen
medewerken, verblijf ik gaarne
i Hoogachtend,
SCHUITEMAKER.
iFOSTEKyliTETST
Postkantoor te Gouda.
Lijst van de aan dit kantoor ter
post bezorgde brieven en briefkaarten,
welke wegens onbekendheid van de
geadresseerden gedurende de 2e helft
der maand Nov. niet zijn kunnen
worden uitgereikt.
Namen der Plaatsen van
geadresseerden. bestemming.
Binnenland. Brieven.
Hoofdbe8toller, Druten.
Laan, v. d. Driel.
R. Hulptelegrafist, 10 Rotterdam.
Willems, Karei, Nieuwerkerk
Briefkaarten.
Backer, de Halsteren.
Henlete Amsterdam.
Jong ter Beek, Sam de Utrecht.
Meijer, Lena ,J*
Tonissen
Triet, P. W. van
Verklij, M.
1 zonder adres.
Buitenland.
Meerten, Mad. H.
Nota. Aan de afzenders wordt aan
bevolen hun naam en adres op de
stukken te vermelden, opdat deze bij
onbestelbaarheid aan hen kunnen
teruggegeven worden.
De Directeur van het Post
en Telegraafkantoor,
HERMANS.
BOULOGNE via LONDEN, 10 Dec.
(K. 5. d.) Ik beu, seinde - de correspon
dent van Reuter, zoo juist teruggekeerd
uit Armentières en omgeving dat li. Dins
dag bevrijd ia van de Duitachers, die er
uitgeworpen zijn en teruggedreven tot
achter de ariitlerieetelliageu door de Brit-
fiche troepen na wekenlangen bloedigen
strijd. De stad heeft gruwelijk geleden
van het DuitScbe bombardement. De vij
and schijnt zijn geschut voornamelijk ge
richt te hebben op monumenten en fabrie
ken. Len bijzonder verwoede aanval werd'
gedaan op Houplines, een voorstad met
talrijke fabrieken, waar geen huis onbezet
gebleven. Alles is platgebrand, kerk
stadhuis zijn vernieid. In Armentières
dezelfde verwoesting. De correspondent
liep door verlaten en doodstille straten
tusschen huizenreeksen met stukgeschoten
gevels en vernielde daken. Overal waren
aanwijzingen, dat de stad stelselmatig was
geplunderd.
De Duitschers hebben de stad tweemaal
bezet, den eersten keer stelden zij zich
e tevreden de voorraden uit de
winkels te halen, inaar bij den tweeden
keer dwongen zij de bewoners alles af
te geven, wat zij bezaten. Een ieder, die
verdacht werd niet terstond het zijne at
te staan, werd met den dood bedreigd.
Na bet vinden op straat van het lijk van
een Duitsch soldaat werden raadalwlen en
andero notabelen gevangen genomen als
gijzelaars. Men stond reeds op het punt
hen te fusilleer en, toen een officier
Duitschen commandant van de stad mede
deelde, dat de soldaat gedood was bij
dronkemansruzie door eenige kameraden,
Toen de oorrespondent Armentières ver
liet, werd 'het geluid van het gedonder
van geschut gehoord uit de richting van
Rijssel. De scherpe knal van do Fran-
sche 75 m.M. vermengde zich met het
doffe gebrom van de Engelsche houwit
sers en het gedonder van de Dultsche
batterijen. Hbld.
Aan het Oostelijk Front
PETROGRAD. De bevolking in Lodz
dat geheel ontbloot is van levensmiddelen
welke onmogelijk kunnen worden aange-
ivoerd, ontvlucht uit vrees voor geweld
pleging door de Duitschers en is in troe
pen van duizenden op weg naar War
schau. Hbld.
Zuidelijk Front
KGNSTANTINOPEL, 10 Dec. (Offi
cieel.) De Russen hebben gisteren, be
schermd door oorlogsschepen, een
poging gedaan bij Gonia ten zuiden
van Batoem te landen, om onze troe
pen in bet flank aan te vallen. Zij
werden echter genoodzaakt terug
trekken onder zware verliezen. Twee
kanonnen vielen in ónze handen.
Onze cavalerie bökffc iö |iet vilaject
Wan een Russische ruiterftknv
slagen.
Wij hebben ook een. Russisch»
aanval afgeslagen ten oouten van Wan
aan de Perzische grens. De Russei
leden -u^pzienlijke verliezen.
nval afge-
Gouda.
Rotterdam.
Baarle Nassau.
Rotterdam.
Brieven.
Bruxelles.
NIEUWE UITGAVEN.
Boelants Almanak 1915 is bij den
uitgever H. A. M. Boelants te Schie-
dam verschenen. Dit kleine handige
boekje vormt ook thans weder een
staats almanak in miniatuur.
Aan het Westelijk Front.
PARIJS, 11 Deo. Het communiqué
van gisterenavond meldt
Gisteren hebben onze aviateurs op
nieuw en met succes zestien bommen
geworpen op het station en de vlieg-
tnigloodsen te Freiburg in Breisgau.
De aviateurs werden hevig beschoten,
maar konden ongedeerd terugkeeren.
Duitsche onderzeeërs.
LONDEN, 10 Dec. Te Dover maakte
men zich hedenmiddag zeer ongerust
wegens het vuren van de kauionnen
in de haven. Duitsche onderzeeërs
moeten tot tweemaal toe een poging
hebben gedaan de marinehaven' binnen
te dririgen. Zij werden echter terug
gedreven. Een officieele bevostiging
van dit bericht is dog niet ontvangen.
BERLIJN, 10 Dec. Uit Konstan-
tinopel wordt aan het „Berliner Tage-
blatt" geseindEen uit Rome alhier
ontvangen bericht volgens hetwelk
het gebied van Fesan eenige Italiaan
sche officieren en soldaten in oen ge
vecht met opstandige Mobamodanen
gevallen zouden zijn, wordt hier
levendig betreurd. Men verklaart het
voorval uit de omstandigheid dat de
de aldaar wonende Mohamedanen nog
geen kennis droegen van de thans
bestaande oprecht vriendschappelijk'
verhouding tusschen Turkije en Italië
en van de proclamatie van den. Sultan.
De nieuwe president van den
Hoogen Raad.
De nieuwbenoemde president van
den Hoogen Raad, Jhr. Mr. W. H. de
Savornin Lohman, werd 1 Maart 1864
te Appingedam geboren en promo
veerde aan de Vrge Universiteit ei
aan de Gemeentelijke Universiteit
Amsterdam in April 1888. Bij Kon.
Besluit van 15 April 1889 werd hij
benoemd tot adjunct-commies bij het
departement van Binnenlandsche Za
ken, waarna hij den 30en November
1890 als buitengewoon hoogleeraar
aan de Vrije Universiteit is opgetreden.
In Juni 1894 werd Mr. De Savornin
Lohman tot rechter-plaatsvervanger
bij de arrondissement8-rechtbank te
Amsterdam benoemd; in November
1895, na als hoogleeraar te zijn afge
treden, tot rechter in de Arrondisse
mentsrechtbank te 's Gravenhage,
waarna bij Kon. Besluit van 21 De
cember 19Ö1 zijn benoeming tot raads
heer in den Hoogen -Raad der Neder
landen en van 14 Mei 19D2<tot vice-
president van den Hoogq* Raad (met
ingang* van 1 Juli d.a^/d volgde.
KONSTANTINOPEL, 10 Dec. De
leider der opstandelingen (in Marokko)
Abdel Narilr, zoon van Abdel Kadar,
die voor de vrijheid van Algiers streed,
heeft een brief gericht aan zijn broe
der Emir ali Pasja', die gisteren hier
aangekomen, waarin hij zijn vreug-
erover uitspreekt, dat de wensch,
dien hij sinds zooveel jaren heeft ge
koesterd, thans vervuld staat te wor
den en er een nieuw morgenrood voor
den Islam aanbreekt.
Het eerste succes na een voorbe
reiding van 20 jaren heeft zijn echo
gevonden in den donder van het ge
schut, dat twee maanden geleden bij
Casablanca genomen is. Daar de Fran-
schen slechts een geringe strijdmacht
hebben, kunnen zg geen tegenstand
bieden, zegt de brief verder. De stem
ming hunner troepen is gedrukt. In
de laatste gevechten verloren zij 700
man aan dooden en gewonden.
(Hbld.)
Mijn aangespoeld.
Vaji W. Verschelling wordt gemeld,
dat daar bij de Kilometerpaal 8 op het
Noorderstrand een Nederlandsohe elec-
trische schokmijn aangespoeld is.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van héden 11.10 u. v.m.
Het Leeningsontwerp
Dé heer Bos (v.d.) zet zijn gisteren
avond afgebroken repliek voort. Hij
betreurt het dat de Minister aangaande
de teruggenomen opcenten op de
invoerrechten alleen heeft gewezen op
den geringen druk dien die opcenten
op de arbeiders zouden hebben gelegd,
zonder ook maar één oogenblik aan
dacht te Bohenken aan het groote be
ginsel dat daarmede gemoeid is. Met
diep leedwezen hebben de vrijzinnig
democraten de rede van minister Treub
aangehoord. Dat deze groote man van
onze» partij zoo heeft gesproken heeft
op hem den zeer pijnlijken
gemaakt.
De heer Rutgers (a.r.) repliceert.
Spr. merkte op dat Dr, Bos in zijn
eerste rede verklaarde vóór een be
slissing op het oogenblik te zijn over
de vraag heffing ineens of leening,
doch in zijn repliek verklaarde dat er
ook wel een tijd zal komen waarin de
vrijzinnig-democraten een heffing on
mogelijk achten.
De heer Vliegen (s.d.) protesteert
er tegen dat de Minister zelf zegt dat de
verschillen tusschen hem en zijn tegen
standers klein zijn geworden en dekabl-
rietsquaestie heelt gesteld na een wijzi
gingsvoorstel van uit de Kamer.
De hoer de Meester (u.I.)
de rede van den minister voor t
zijn politieke vrienden oen groote teleur
stelling. Hun houding zal tegenover het
ontwerp daardoor niet veranderen, daar
het blijft vaststaan dat binnen drie jaar
de vraag leening of heffing opnieuw a
de orde zal komen.
(De zitting duurt voort.)
VLIST.
OVERLEDEN: Floor Oskam, 79 j.
echtg. van A. Oskam. Jan Zuid-
roêk, 64 jaar.
REEWIJK.
GEBORENNicolaas, ouders A.
Schouten en N. Vermeulen. Adri-
annus GerardU3, ouders A. Nederhof
en J. Verhoef. Cornelia Adrianna,
ouders Joh. de Rijk en J. M. Brand.
OVERLEDENA. Trouwborst,
echtg. van H. Schrijgrond 50 j.
GEHUWD A. F. Macdaniei met C.
van Holst.
,a het Koninklijk Meteriologisc';
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 766.4 te
Christiansund, laagste stand 754.1 te
de Bildt.
Verwachting tot den volgenden dag:
Aanvankelijk zwakke veranderlijke,
later wellicht toenemende wind uit
oostelijke richtingen nevelig tot zwaar
bewolkt kans op regon of sneeuwbuien
iets kopder.
Leeningsontwerp aangenomen.
Men'seint ons nog:
De Tweede Kamer nam hedenmiddag
het ontwerp-Treub aan tot het aan
gaan van een geldleening van 275
millioen met 61 tegen 22 stémmen,
BURGERLIJKE STAND
HAASTRECHH.
GEBORENElizabeth, ouders F.
M. Streng on Oath. M. Versteeg. -~
Jacoba, ouders T. Blanken en J. Spin
hoven. Tennis, ouders T. de Graai
en A. Uittenbogaart. Anthonins
Johannes, ouders C. Bode en M,
van Zuilen.
ONDERTROUWD: J. Jappes, 23
en E. Booij, 28 j.
WD:
GEHU
0. Boer 36 j. te Vhst
en Chr. Bulk, 35 j,
loer 36 j.
Hondijk,
C.
24 j. en J. 0. Hoogeveen, 26 j.
van Dijk, 23 j. en G. van Elteren,
23 jaar,
OVERLEDEN: (te ptrecht) Jan
Achterberg, 32 j. echtg. van N. de
Graaf. Jan de Lelij, 3'm. -- Jo
hanna Helena Muller, 66 j. Cor
nelia Stolwjjk, 90 j. wed. vrn C. Hees-
wijk.
V Heden overleed tot onze
diepe droefheid plotseling te
Doorn onze innig geliefde Echt-
genoote en Moeder
in den ouderdom van 59 jaar.
N. F. CAMBIER VAN
NOOTEN.
N. F. CAMBIER VAN
NOOTEN Jb.
W. H. J. CAMBIER VAN
NOOTEN.
Gouda, 11 December 1914.
Verzoeke beleefd geen bloemen.
Bezoek kan niet worden af
gewacht.
JJ
EXTRA PROGRAMMA
Mimisch drama in 3 acten.
In de hoofdrol AST A NIELSEN.
Laatste Asta Nielsen-film van het
seizoen.
Zeer interessant.
BAAS BOVEN BAAS. Comedie.
De wraak v. d. Vaquero. Drama.
Prachtvolle gekleurde natuuropnamo
DE FAMILIE GAAT ÜIT.
Komisch.
(Opgericht 1879.)
Niettegenstaande de BEKENDE SCHAARSCHTE van smeeroliën
heb ik TOEVALLIG beslag kunnen leggen op een GROOTE partij
Af te geven BENEDEN de marktwaarde.
Spoedige aanvragen in uw eigen belang gewenscht.
in Oliën,
Telefoon 113. Groote Markt 2, GOUDA
