s Blad. LK Alter Gracht 26» AAG, 5TE WAAK- igen meskleeding. s of gedeelten PEN Telefoon Interc. 82. Eerste Blad. inhuis Ons (lenieenteprogram. FEUILLETON •Savsnsatr ijó. ten eei groote. Koop- en pachtprijzen van landerijen. Telefoon Interc. 82. Brieven uit de Hofstad. No. 12'770.' Zaterdag 1 Mei 1915. j Me Jaargang. -A-d.’vertezxtielDlei-cL voox G-oixcIsl ezx O3aa.stre3s®zx. Verschijnt dagelijks behalve Zon- epi Feestdagen. Uitgevers A. BEDTKMAN EN Z»0N. I ■i dagelyks aangenomen ten, den Boekhandel ei drie bestaat uit Land- ie halen zoo dik- z/h. Brokkenhuis, tWee- 407 H.A. land, i de stad aan huis hot VIERDE HOOFDSTUK. De 7) oen vra- UVK, haart lommiseie „Armen- (Wordt vervolgd.) nan A Zn., Gouda. QUELLEI 3NWATER Dit nummer bladen. ZIG, Vice-Voorz. Secr. SNDORST, Penn. gel- to thana van ïapier opgaart de in ®nft. r f'n toch i Zij c- ®u zij die voort- f 1.25 1-50 ons, m die of opbrachten, terwijl bij verpachting in de jaren 1900—1909 sik bord”, 1 „Meren Hub”. ergoed. AM en AOjBAA edE. ALTER, •acht 269* IAAG. De Vadórlander schrijft Aan onze kiesvereenigingen is toegezonden het ontworp-program Gemeentepolitiek, waarop de goedkeuring van de aanstaande Algepeene Vergade ring zal gorden gevri^utlK/ Het zou kwalijk voegen over dit ont werp het een en ander te zeggen, zon der te beginnen met een woord van war me hulde en dank aan de Commissie, die het ontwierp, bestaande uit de heeren Mr Dr. E. van. Ketwich Verschuur, te Zwolle, voorzitter; M. M. Couvée Jr., ’s-Graven- hage; Mr. Ph. Falkenburg, Amsterdam-, J. S, Hollander, Rotterdam; U. J. Mijs, Middelbands, en Mr. J. J. Veurman Meppel. In het aangenaamste overleg tus- Bchen het Hoofdbestuur en Commissie werd het ontwerp in zijn eindvorm vast gesteld, en we meenen tevens in den geest van de Commissie te handelen, als wij jnet een enkel woord de bekwame en tactvolle leiding van haren voorzitter me- moreeren. NOP REKENING RUGGAAF VERGOll A 15 CT.I die in de brach- eprsten overgang f 0,554,363 of f 1(33 per H.A. op, én bij den ,J-— den f 4,015,654 of f 1781 per H.A. Hier waardestijging te contatoe- Door het drinken van veel wijn had hij getracht op den feestdag alle zorgen la’ vergeteit en het gevolg daarvan was PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 1—5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55 Elke regel meerI0.10 By drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend. Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 by vooruit betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0-25 per regel. Groote letters en randen naar plaatsruimte. doeling is, dat het gebeele program in alle gemeenten zonder onderscheid wordt uitgevoerd. Daarop wordt reeds hier en daar In het ontwerp zelf gewezen, en in do „Slotbepaling" wordt het middel aan do handi gedaan, om meer te bereiken dan aan elke gemeente op zlchzelve mo- gt'lijk zou zijn. Wij meenden goed te doen, met deza korte woorden er op te wijzen, wat de bedoeling is van ons program, en waar om het zóó Is, en niet anders. Onze aan gesloten kieevereeniglngen zullen met deze korte toelichting wel rekening willen hou den. Wat wij in de eerste plaats over dit ontwerp willen zeggen, is, dat het aller minst bedoeld is als te zijn een soort reisgids voor onze geaneaigeraadBleden die slechts zooveel bladzijden zouden heb ben op te slaan om to weten, hoe zij in ieder bepaald geval moeten handelen. Waaruit voortvloeit, dat het ook niet kan Zijn een catechismus, waarvan iedere let ter door onze candidaten voor den ge meenteraad zal moeten bezworen worden. 1 en program voor gemeentepolitiek kan opt door de stad rop staat „Armen- ihuis”. regeld bij U aan- U hem ontbieden toekenden of per vburg 7% u. Uit- e Zangvereeniging toch, zoo min als eenig ander politiek pro^iam, een soort van passepartout zijn, een sleutel op alle vragen, waarvoor die practijk den gemeentelijken vertegenwoor diger stellen kan, en een vrijzinnig pro gram kan dit wel allerminst. Vrijheid' voor ieder, om binnen den ruimen, maar daarom niet minder welouilijnden kring onzer beginselen, eigen opvatting te heb ben over de maatregelen, welke op een gegeven tijdstip wenschelijk zijn te ach ten; inzicht in de gestadige wisseling der omstandigheden en de hiermede nood wendig gepaard gaande wisseling der be hoeften, sluiten voor eene partij als de onze tol in bijzonderheden afdalende voor- wij geregeld tijdig i ontvangen van ten, vermakelijkhe- »n in onze agenda Rubriek I. 2254 H.A. land, zoowel in do periode Ï890—-'99 als jaren .pa 1909 werden verkocht, teh bij den of fli3“ Vriéndelijk op," vroeg Greta en de duwo antwoordde trouwhartig „Dat wil ik met alle pleiztor doen. Ik hoop dat wij van elkaar zullen gaan houden en goed met elkaar kunnen vinden. Zoo was haar ontvangst geweest, plotselinge verandering had voor Lena in de gunstige omstandigheden plaats gehad. Haar droefheid over den dood haars va ders kon zij niet getnakkelijk ie boven komen. Dikwijls gaf zij zich geheel aan haar smart over; zonder er om te den ken, dat zij daardoor ook het fijngevoe lige gemoed van haar trouwe vriendin pijnlijk aandeed. Lena was toch zeer met ziohzelVe inge nomen. Zij beschouwde het als grootheid van ziel, dat zij in hare veranderde om standigheden het gemis van vele geriefe lijkheden zoe gelaten verdroeg. „Als ik mijn geld krijg, dat mij nog overblijft,*’ verklaarde zij een®, „dan neem ik juffrouw Veltman bij mij in en richt dan in een badplaats een fijn ingericht pension op, of ik bekwaam mij In de muziek of in de schilderkunst." Greta kon niet nalaten cenlge beden kingen to maken en de weduwe Helmers meende: „We moeten toch eerst weten hoeveel geld er overblijft, dat is de hoofdzaak. Ik geloof, dat het beter was, al» je eerst naar een betrekking nitzag.' en En zonder veel te maken besliste zij over Lena’s toekomst. „Nu kom je bij mij. Daar heb is alzoo een ren van 57% Rubriek II. 407 H.A. land, die in de jaren 1890—1899 aan andere eige naren overgingen voor f 389,122, of f 956 per H.A., gingen bij een nieuwe ve|koo- ping in de jaren 19001909 voor f 525.885 of f, 1292 per H.A. van de hand. Do koopprijs is dus 35% gestegen. Rubriek III. 1802 H.A., dte in de jaren 19001909 verkocht werden voor f 1.973.603 of f 1095 per H.A., brachten bij, den tweeden verkoop na 1909 f2.981.504, of f1654 per H.A. op. Hier bedraagt de stijging derhalve 51 Op de zeeklei valt die stijging der land- aan „hem”, ongelukkig “•at haar slechts het hoi gemaakt had mm haar geld en niet uit liefde. Nu yer- zij hem. CCLV. Wij, Hollanders, hebben somtijd» iets van barbaren, aldus schreef reed*» dertig jaar geleden de bekende publicist, die zich achter den schuilnaam Damas ver- ■borg, in het toenmaals nog floreereude «Dagblad van Zuid-IIolland en 's-Graved- thage. Wanneer wij, aldus ging hij voort, bol- lenkweekws zijn, dan verminken we de fbloemen om het lieve geld; wanneer {wij do eer hebben straatjongen te we- jzen, dan besmetten wij het fraaiste ge zichtje op een affiche met slijk uit lou ter baldadigheid. Geen pa® geechikterA® fdteur die ongerept, geen matglas, dat on beklad blijft. Geen kerkportaal is voor ons heilig, geen dagbladbus is voor ons Ivdlig. De vernielzucht zit in ons bloed en wanneer wij muziek hooren, stooten 'wij geluiden van dieren uit, om haar te .oversell reeuwen. Deze sombere ontboezeming van den anders zoo vroolijken schrijver, bad een aanleiding. ’t Was in hot jaar 1888. De kermis was nog pas een jaar geleden afgeeohaft en in do plaats daarvan wilde men hot volk vermakelijkheid brengen door middel van Openbare muziekuitvoeringen in l*et Voor hout. De eerste muziekuitvoering had plaats gehad. Damae was er heen ge woest en met bittere teleurstelling terug gekeerd. De muziek toch werd te ©enen male overstemd door oen joelende me nigte, uit wier zwarten hoop de meest uiteenloopende kreten opstegen van men schel ijke en, meer nog, van dierlij ken aard. Er danste een uitgelaten bende pp eigen maat on gezang een helsohe sa rabande om do muziektent en deed1 de poren tuiten van heel andere klanken en woorden dan van do tonen en de teks ten ©ener zoete muziek. Toen ten slotte den geachten krantenschrijver de hoed Van het hoofd werd geslagen, nam hij de vlucht, zwerende zichzelf nooit meer te zullen nooden op dien sabbat van katers en katten, welke men een gemeentelijke muziekuitvoering in het Voorhout gelieft te noemen. Vanwege de Directie van den bouw is onlangs een publicatie versche llen, waarin belangwekkende mededelin gen voorkomen omtrent den loop van koop- en pachtprijzen van landerijen in de laatste 15 jaren- Met behulp van de correspondenten, die die Directie van den Landbouw in alle deelen des lands heeft, zijn do gegevens verzameld, die, aange vuld met die, welke de ontvangers der registratie verstrekten, ons laten zien, welke prijzen voor hetzelfde land' ondier vrijwel dezelfde omstandigheden bij op eenvolgende verkoopingen en verpachtin gen werden besteed. De gegevens wer den daarna ingedeeld in drie rubrieken. In de eerste rubriek kwamen de per ceelen, die voor de eerste maal verkocht of verpacht werden in de jaren 1890— ’99 (dit is d» period!©, waarin de daling der landprijzen allengs voor een stijging heeft plaats gemaakt), en waarvan Iweedto verkoop of verpachting valt de jaren na 1909. In de tweede rubriek zijn ondergebracht de perceelen, waarvan de eerste Verkoop (verpachting) eveneens plaats vondl in de jaren 1890’—99, doch He andermaal zijn overgegaan (verhuurd) ia de jaren 1900—1909. In de derde ru briek staan de in 1900—1909 verkochte of verpachte perceelen, die na 1909 op nieuw zijn verkocht of verpacht. Wij vinden het volgende resumee de periode 1890’99 verhuurd voor f 109.497, of f 61 per H.A. Bij een ver huring in de jaren na 1909 brachten de zelfde gronden f 164.086, of f91 per H.A. op. Do stijging bedraagt dus 49 Rubriek II. 2586 H.A. land, in het tijdperk 1890—1899 f164.984, 164 per H.A. 1207.248, ot (80 por H.A. op. De oU> ging bedroog toen 25 Rubriek III. 3191 it.A. werden in de jaren 1900—1909 voor f 204.609, of f 75 per H.A. verpacht. Na 1909 steeg de pacht tot f 302.143 of f 95 per H.A. I en stijging dus van 27 Wij willen niet uit het oog verhezen, f schriften voor de vertegenwoordigers on dat de omzetting van gtoot-bedrijf in klein-bedrijf, en de daaruit voortgevloeide 'grootere behoefte om een stuk grond' in koop of pacht te krijgen, tot de verhoo- ging der prijzen heeft medegewerkt. De hoofdreden moet echter gezocht worden in de reeks jaren van ongestoorde .wel vaart, die onze bedrijven van landbouw, tuinbouw en veeteelt hebben genoten. de J. tenhuis en geheid te nemen Vele jaren lang Hef en vertrouwd flink meisje met een groqtc mate geweeat. Zij moest nu wn geheel Van zelfbeheersching. Zij wischte Lona's tranen af en zei „Nu moet je kalm zijn Ik kom hier om je te helpen.” „Ko& je dan nu verlof krijgen Met mijn verjaardag schreef je toch „Ja, dat is zoo. Maar nu is het eén dringende noodzakelijkheid. Nu moest ik je toch bijstaan in je ongeluk, en In zoo’n geval kan allee.” En zonder veel complimenten bij mijn moeder en voortaan een tehuis, zoo lang je wilt.” Lena nam verheugd dit voorstel aan de nijpendste zorg was haar nu van do schouders genomen. Greta Helmers was niet mooi, doch maakte een aangenamen indruk met haar flinke gestalte, frissohe wangen en vrien- dolijken blik. Zij was juist de rechte om treurende weer te troosten en nieuwen moed in te spreken. En Lena had zulk een bijstand wel noodig, want zjij moest aclteiden van haar prachtige sieraden en dure snuisterijen, die zij tot dusver voor Onmisbaar had gehouden. Met de fraaie meubelen werden ook deze dingen ver kocht ten behoeve van de schuldeischers. Zij was nu arm, maar gelukkig niet gelioel verlaten. En nu kwam het scheiden. Het was op een donkeren namiddag toen Lena nog eenmaal het groote hee- den tuin doorliep, om af- van alles*, was haar zoo was an fen toon, en Blijendal ging hoen in wee moedige stemming. Kapitein Veltman van de vesting-artll- lerie, een broedbr van juffrouw Voltman, de juffrouw van gezelschap, was tot Le na’s voogd benoemd. Hij nam zijn taak nog al licht op en liet den bedrijfsdirec teur Blijendal met de schuldtósclmrs on derhandelen. Aan de voogdij over een arme wees was geen eer of voordeel ver bonden. En nu d*e verkooping van het landgoed in de nieuwsbladen was aange- kondigd, moest er ook een antwoord ge zocht worden op do pijnlijke vraag: waar heen zou Lena gaan, als de Heezenberg aan den nieuwen eigenaar werd overge geven Gelukkig vóór haar werd het ant woord op deze vraag geheel onverwacht en te rechter tijd gevonden. Op een mid dag zat zij weer treurig in haar kamer, toen zij door een bezöek werd verrast. Een jonge dame triad binnen. Greta Jij hier P” rtep Letta verwonderd. Bij dé vreugde over dit wederzien dook echter onmiddellijk bij Lena het bewustzijn op, dat haar omstandigheden nu attders waren dan vroeger, toen zij wegens haar rijkdom zich boven haar vriendin verhe ven waande. Zij barstte in tranen uit en snikte „Ach, dat je mij hier in zulke droeve omstandigheden moet terugzien.” Greta Helmers, do jonge onderwijzeres, was een zer beginselen In do publieke lichamen uit. Thorbecke’s woord „In welke maat regelen van wetgeving en bestuur zich het karakter eener liberale regeering zal kunnen openbaren, hangt op elk tijdstip van velerlei omstandigheden af", geldt ook nog voor onzen tijd, en zeker ook voor het onderwerp, dat die Couimisste l>ezig hield1. Zij heeft dan ook, daaraan gedachtig, in hot ontwerp slechts aangegeven groote lijnen, die als van zelf ivlooien uit de beginselen, die ons allen .gemeen zijn en die de richting aangeven voor eene vooruitstrevend! liberale ge meentepolitie in (ten tegeinwoonMgen tijd, d. 1. naar de behoeften van het oogen- bl ik. In den tegenwoordlgen tijd, ■zeggen wij, want, hoe algemeen ook ge houden, zal dit ontwerp, als het voor ons program zal geworden zijn, toch maar een beperkten levensduur kunnen hebben. Onze inzichten toch, zich wijzi gende mot en aanpassing zoekende aan de steeds veranderende omstandigheden zullen ovor een zeker aantal niet meer geheel dezelfde zijn als thans. En bovendfleneen program is or om te wor den uitgevoordl; niets kan ons aangena mer zijn dan dat zoo spoedig mogelijk vele onzer desiderata alom verwezenlijkt zullen zijn en zoo algemeen, als vanzelf sprekend beschouwd worden, dat hun voor komen op een program ton eenenmalo overbodig kan worden geacht. Naast de reeds vermelde principleele re den, welke de Commissie er van terug gehouden heeft zich al te zeer in bijzon derheden te begeven, kwam nog deze overweging van meer practischen aard dato het program zal moeten gelden voor de gemeentepolitiek in het algemeen, dus zoowel groote als kleine, stedelijke als plaltedandfegemeenten. De zeer uiteenloo- pondo toestanden en behoeften dezer ver- schillende categorieën van gemeenten, dóen het samenstellen slechts van een pro gram, dat zich tot groote lijnen bepaalt, mogelijk zijn. Het spreekt intusschen wel vanzelf, dat in het ontwerp ook wen- schen worden uitgesproken, welke shichte in grootere gemeenten voor verwezenlij king vatbaar zijn, en dat het niet de be- GOUDSCHE (II liliNT PRIJS VAN HET ABONNEMENT? Per kwartaalI Idem franco per post. -j Het Geïllustreerd Zondagsblad1.50 Idem franco per post I1.90 Abonnementen worden dageljjks aangenomen aan ons Bureau: Markt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren. ii. 11 ssar- - la vergeten en het gevóig daarvan «e» beroerte, die ha» uit het letten weg rukte. En zoodra het sterfgeval bekend! was, kwamen de schuleischere aanklop- P®n om van hun geld nog te redden wat er te redden was. Ja, zoo haastig waren ze, dat de goedte Blijendal bijzijn terugkomst van de begrafenis reedfi een telegram en een brief van schuldeischers had ontvangen om inlichtingen te Lena van Doimneteu. begreep nu ook, waarom Eduard van Bosschen op »o lang met <ien adtoinistrateur Etehof in d*ruk gesprek was geweest, en Wrmn hij bij de begrafenis afwezig “leef. Zij verborg hel gelaat In de han den, de onverwachte slag had haar ver- Het denken was haar onmogelijk moeat zij drakea.-. gevcHde, zich nameloos slj begon te begrepen, dat luite- deren levensweg Inslaan on met een ze kere huivering, niet geheel vrij van nieuwsgierigheid, dacht zij aan den strijd om het bestaan, die haar thans wachtte. Ook dokter Hazelhorst trok zich bet lol van zijn nicht aan. Met Greta Helmers zorgde hij voor haar als een broeder, terwijl juffrouw Veltman, die naar haar broeder zou gaan, haar door allerlei vleierijen trachtte te troosten. Met gewond hart, maar met de over tuiging, dat zij dóór trouwe vriendttchai) was omgeven, vörliet Lena met Greta Helmers het huis, waar zij achttien jaar lang zooveel vreugde en genot had) ge smaakt, om een geheel ander leven te beginnen. Do weduwe Helmers bewoonde met haar dochter een huisje in een der eenvou digste straten van Amsterdam. Zij leefden daar stil en teruggetrokken. De oude dame voelde weliswaar geen be hoefte meer aan dó verstrooiingen der jeugd, toch had zij niet verteerd! vroolijk te zijn en haar Vriendelijk gelaat maakte op ieder bij het eerste gezicht eea aaft- genamen indruk. Toen Lena dan ook voor de eerste maak voor de oude dame stond, cn deze de hand wilde kussen, voelde «ij plotse ling twee armen om zich heen geslagen, en zij voelde een warmen, innlgen kus op haar mond -, zij, die haar moeder nooit had gekend, ondervond nu, wat moeder liefde Is. „Neemt u de vreemde wees een poosje - prijzen vooral op de jaren na 1909 terwijl de lichtere kleigronden veel ster- ker in waarde zijn gestegen dan de zware. De stijging is vooral zeer aanzienlijk, rals de grond voor tuinbouw geschikt is en b.v. als weiland) voor groententeolt 1» I aanmerking kan komen. In de omstreken van Amsterdam wordt •zulk weiland, dat f3500 per H.A. dóet, ina een paar jaar als tuingrond te zijn ^gebruikt, voor f 6500 per H.A. verkocht, i en dergelijke groote prijsstijging bericht 'men uit ongeveer alle tuinbouwstreken. I Ook op de rivierklei valt een vrij igroote prijsstijging waar te nemen. De op gaven varieeren tusechen 25 en 60 verhooging. Zeer sterk is de stijging in ’de zandstreken. De aanleg van spoorwe ggen, en vooral het gebruik van den kunst mest, waardoor de l>od)em voor cultuur ■geschikt kan worden gemaakt, zijn daar van wel de voornaamste oorzaken. De gevallen, dat gronden, die voor 20 jaar nauwelijks een paar honderd gulden per H.A. konden opbrengien, thans f 1200 en jmeer op brengen, zijn niet zeldzaam. Buitengewoon is de volgende mededee- Hng „Dat db stijging der bodemprijzen zich iook Vooral ten aanzien van de nog niet in cultuur gebrachte gronden doet 'den, blijkt wel duidelijk hieruit, dat iBellen (zandgebied Drenthe) in 1895 25 H.A. heide werden verkocht voor een to taal bedrag van f 100, in 1910 bracht die zelfde heide f2500 óp.” Dergelijke feiten worden uit meerdere plaatsen, op het zand gelegen, ia verslag medegedeeld. Ook in de Veenkoloniën zijn de land prijzen sterk gestegen en wel met ge middeld 50 Doch het krachtigst heeft de stijging der landprijzen zich doen gevoelen in de eigenlijke tuijnbouwgebiekfen. Niet zelden zijn de prijzen in 25 jaren met 100 bestegen. Deze mededeelingen zijn vooral van be lang in verband! met het in de Tweede Kamer aangenomen wetsontwerp van Mi nister Treub, waarin hij voorstolt de on roerende goederen voor den aanslag in de aanvullende vermogensbelasting op de Inkomstenbelasting op verkoopwaarde te doen taxeeren. Zooals men weet, wordt thans voor dien aanslag de belastbare opbrengst van den grond met 20 verme nigvuldigd. Welnu, uit het ingeetelde on derzoek blijkt, dat de verkoopwaarde der in 1905 verkochte perceelen 31 maal en dér in 1910 verkochte perceelen 39 maal de belastbare opbrengst uitmaakte. Het is te begrijpen, dat de pachtprij zen in ..de laatste 20 jaar evenals de koop prijzen, aanzienlijk zijn. In het verslag is voor de pachtprijzen dezelfde indéeling gevolgd aler voor de koopprijzen. Wij vinden weer Rubriek I. 1803 H.A. land werd in en uur.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1915 | | pagina 1