R
r
“~l
eiMttnMj
i
Zaterdag 36 Juni 1915.
Me Jaargang.
en
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
Telefoon latere. 82.
Eerste Blad.
Spelen met vuur.
r
FEUILLETON
Moeder en Zoon.
No. 13816.
- - - --
:ssing,
erstraat 24.
lie meubelen spoe
lt. 13
ezx u^d.’vertexLtïeTolsud. voor 0-o-ulcL.su ezx OxxxstrelEezx.
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
BERICHT.
Brieven uit de Hofstad.
Telefoon Intero. 82.
vrij en
neu,
een
voor
jr«l«n(
niet
het Mot tegen het
DRES voor meu-
13
den
naar
het
niet
(Wordt vtrvolgd.)
don
man Zn., Gouda,
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
"KMO* I*ZWVt* IR
HELDE* M Tl
8EMUIKEN EN HEER
"VEIDIEWTI.-
zen I
een I
waar
van
en
brak”,
van I
Ons Genoegen. Con-
herpschuUers Rotter-
6 „Schaakbord”. Le-
eevereeniging „Gou-
men
meer
be
laad
uit
niet
Café „Schaakbord”.
Vrijdnnige Studte-
ub.
ven
zelfbeheersching
rgroci—
rwortels
ar keèr
n^wryft
RRADIG
IUIKERS
til).
haar alleefte
gemoed had mij
schonken hebben, dacht hij.
deed
8tam-
binnen
wij geregeld tijdig
»n ontvangen van
>rten, vermakelljkhe-
dan in onze agenda
de eerbiedig het rijtuig wacht aan het
hek bij den uitgang, heer ritmeester: Mag
ik uw bagage hebben
Ah, zijt gij het, Frederik sprak
Ikhiard, den bediende van zijn vader her
kennende. Hier is al mijn bagage, ik
heb niets dan een kleinen- handkoffer.
Hoe gaat het met mijn vader
Slecht, mijnheer, zeer slecht
En hoe is dat zoo spoedig geko
men
Een beroerte, mijnheer I In den
laatsten tijd was de baron nog al dik
geworden en
Ja, ik begrijp u. Laten wij voort
maken, de koetsier moet maar wat aan
zetten.
Wij hebben den jachtwagen en het
Hongaarwche span, dat vliegt over
weg.
Eduard luisterde nauwelijks
GOUHSCHE COURANT.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post.
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post.
Abonnementen worden C
Markt 31bjj onze Agenten
middags te 2 uur.
n de OnderstapdH-
Armenzorg.
ren trap bereikte.
hief zich een zware
Er is in dén laatste» tijd een .onmis
kenbare pt rooming in een deel der Ne-
derlandkfche openbare meening merkbaar,
die aanstuurt op, althans blijk geeft van
sympathie met een mogelijk andere hou
ding van one vaderland1, 'dan tot dusver
aangenomen "tegenover het groote 1 uro-
peesche conflict. Deze wijziging onzer
houding zou dan volgens die nieuwe
zienswijze hierin moeten bestaan, dat wij
onze neutrale houding moeten laten vb-
ren en .one daadwerkelijk in den brui
senden oorlogastroom moeten werpen. Aan
welken oever van (Hen stroom, dat ge-
ven zij zeer duidelijk te verstaanal
wordt het niet met oven zoovele woorden
gMegd.-~4ij Wtte» dat Nederland Onver
wijld partij kiest en het zoo langen tijd
in rust gelaten zwaard uit de scheede
trekt, om de balans der kansen van de-
dezen wereldoorlog te doen doorslaan.
Hun meening, die nochtans die is van,
naar wij vertrouwen, een besliste min
derheid onzer medeburgers, vindt ijverig
propaganda in een deel der organen van
onze vaderlandsche openbare meening, en
meer dan één blad geeft aan déze meer
oorlogszuchtige zienswijze uiting, hetgeen
vooral in den laatsten tijd dan ook niet
nagelaten heeft in het buitenland bijzon
dere aandacht te trekken. Zelfs is men
over onze grenzen reeds tot de stilzwij
gende conclusie gekomen, dat de uitbrei
ding der maatregelen van defensieven
aard door onze regeering aanhangig ge
maakt, wellicht rechtstreeks verband kun
nen houden met een oorlogszuchtige steno-
een, overigens klein deel der
08 gelegen is, be-
ui om die redenden
spannen. En tevens
ter duikboot, zoodra
wereld in toepassing
verandering in den
ït zee teweegbrengt,
ps- noch handelsvloot
veiligheid van hewe-
ming van
bevolking.
Wij achten dat ailes in hooge roateaf-
keurenswaardig. Immers, het kén
f 1.25
1.50
w 150
.1.90
dagelpks aangenomen aan ons Bureau:
ten, den Boekhandel en de Postkantoren.
namen hebben alle Iets ge-
Maar
van
rt Circus Carré^pe-
kere omtrekken van
uitspansel afsteken.
H«< slot Altenbroek was een van die
groote adelijke landgoederen, zooals
die oostelijk van de Beneden-Elbe
aantreft. Eeuwenoude lindeboomen
schaduwden liet slot en den weg, die van
den grooten straatweg daarheen voerde.
De slottuin was omringd door een hoo-
gen> muur, met een poort, waarboven het
familiewapen in steen, was uitgehouwen.
De eentonigheid van het geplaveide slot
plein werd verbroken door een sprin
gende fontein in het midden, waar eenl-
ge fraaie seringen omheen in bloei ston
den.
Het Mot zelf
gebouw, met
dezen kén willen, daarvoor heeft het zich
ten oorlog voorbereid en getroost zjoh de
grootste offers, juist omdat het zoo krach
tig mogelijk wil zijn, ten einde te kun
nen blijven, wat het isvrij en zelf
standig.
Die vrijheid en
verbonden is met dte voorspellings-
In de verscholen hoekjes van de
en dvrderangsblaadjes staan nog
geregeld de advertenties van de dames,
die zich aanbieden om in de toekomst te
lm, met of zonder behulp van het ei
of dén koffiedik, met of zonder een spel
kaarten enz.
Wij hebben wel eens gemeend dat het
„vak” achteruit ging, dat de „klad” er
in was, maar dan hoorden wij weer ver
halen van nieuwe „sterren” die versche
nen waren, die op nieuwe wijze, met on
feilbare methoden te werk gaan en die.
honderd klanten tellen. Dat nu is ons
nooit recht duidelijk geworden. Een nuch
ter verstand zegt toch dat de toekomst
Zij, dia slob Met ingang vnn I Juli
a»s. voor minstens één kwartaal
akoaaaersa, ontvangen da tot dion
datum vorsokijaondo nummers
gratis.
CCLXX1H.
Van de stelling, dat de wereld bedro
gen wil worde* en dat zo du» maar be
drogen moet worden, heeft al menigeen
geleefd. Hét is niet met zekerheid te
zeggen of bij dit baantje het vet ook
reeds van den ketel is, dan wel of er
altijd nog een flink stukje brood, aan
beide zijden besmeerd1, aan te verdienen
valt. Statistieken bestaan er helaas van
dit vak niet en zulle» er wel nooit ko
men.
Dit vak... ja, waarlijk er schijnt een
vak te bestaan, dat rechtstreeks gegrond^
vest op de zooeven genoemde stelling,
het vak dér waarzegkunst, dat ten nauw
ste
kunst,
tweede
id zal gelden na den
an het gebruik der
egeiing zal ingevoerd
inromtrent te maken
idhaven
geniiIjk de eenige die
_-n hoe eerder alle
alle neutralen die in
les te beter. De
nd verzinken daarbij
en het is onvergeef-
m Regeringen, om
irvoor hondérdkhüzen-
ihtsvragen te igno-
Aan de achterzijde
^rkunst haar krach-
Vriéndelijke hoek-
zeer breede vensters waren
toegankelijk voor licht en lucht.
■Van do met wilden wingerd en klimro-
begroeide veranda kwam men langs
breede gemakkelijke trap in den tuin,
groene grasperken, fonteinen en
boschage het oog bekoorden.
Langs verschillende slingerpaden kon
men van daar bet vrije veld bereiken.
de
woorden van (ten bediende. Hij sprong op
den fraaien wagen. Geef mij de teugels,
zeide hij tegen den. koetsier, en na een
enkel aansporend woordje vlogen de
paarden voort en voerden Eduard V on
Altenbrak naar het slot zijner voorva
deren.
Neem u in acht, hoer ritmeester
vermaande de koetsier. ïDe paarden zijn
jong en worden licht schuw.
De jonge officier luisterde echter
naar de woorden van den koetsier, hij
legde er soms de zweep over, zoodat de
jonge vurige dieren voortdurend in ge-
strekten galop bleven.
Een half uur later zag hij de
PRIJS DER ADVERTENTIÊN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meer„0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 bij vooruit-
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
maar éénmaal voorspeld behoeft te wor-
(dt-n om bekend te zijn. Hoe daarom ve
len zoo eens per maand zich dé toe
komst willen laten onthullen, het ie ons
niet duidelijk. Maar dat zal wel aan ons
liggen.
Het boertje uit de Cornells Jolstraat op
Scheveningen heeft op het gebied der
waarzeg- en voorspelkunst zich een pracht-
reputatie, mitsgaders een aardig kapitaal
tje veroverd1. Van heinde en. ver komen
zij bij hem om zich de toekomst to la
ten voorspellen. Hij heeft zijn vaste
cliöntèle, die geregeld op de hpogte
wensohen te blijven van de dingen die
komen, zullen. Denk niet dat het „dom
me publiek” alleen onder zijn cliënten
voorkomt, want ge zoudt u daarin ton
zeerste vergissen.
Thans is er in do residentie een nieu
we ster verschenen, die de helderziend1-
heid weer op een zeer bijzondere wijze
deelachtig is geworden, althans toepaet.
De ster is van het vrouwelijk geslacht.
Of ze oud of jong, mooi of leelijk is,
kan ik u helaas niet vertellen, want ik
heb nog niet hpt onuitsprekelijke genoe
gen gehad van aangezicht tot aangezicht
met de nieuwe ster kennis te maken.
Haar faam breidt zich echter over de re
sidentie uit.
Haai1 specialiteit is, om kort te gaan,
het geliikkigHiraken van Ongelukkige hu
welijken, het voorkomen van dezulken en
het geven van onfeilharen raad voor hen,
die geneigd zijn den gewichtigen stap te
doen.
Een nobele taak nietwaar, een nwnsch-
Hovend werk, dat niet genoeg gewaar-
deerd kan worden. Het middel dat do
helderziende dame toepast, is even ge
makkelijk als interessant, even goedkoop
als diepzinnig.
Hot is louter een kwestie van namen.
De moderne Pythla hooft, hoe dan ook.
geleerd dat hot geheele geheim van het
huwelijk geluk schuilt in die voornamen
van hoi echtelijk paar. Gesteld dat de
man „Jan” heet en de vrouw Marte”,
dan kan het zijn dat dit een niet-geluk-
klgo combinatie is. (Ik haast me er bij
te voegen dat ik daze namen geheel wil
lekeurig heb genomen en dat Ik niet wil
zeggen dal Iedere combinatie Jan—Marie
ongelukkig is.) Dood-eenvoiuMg, zegt de
plonwe fee, neem andere namen aan en
gij zijt er. Jan zal voortaan heeten „Ze-
hedens” on Marte „Pletekootje” of zoo
Iets Volla tont, dat is de ganache kunat,
het ganache geheim.
Menig lezer of lewres zal gdooven dat
wij bozig zijn te fantaaeeren en dat wij
trachten uit te gaan van de in dm aan
vang geciteerde stelling.wij moeten
echter met nadrtik verklaren dat het feit
historisch Is.
De nieuwe r~~ v.
hoimzlnnlgw, iets niet-alledaagsch. 1
daarin schuilt natuurlijk hot geheim
do stille kracht, do geltikkig-niakonde
Een streng-arlstocratische, feodale
zindheid was het erfdeel der familie Voji
Altenbrak, en dé tegenwoordige bezitter
van het stamgoed, do pude zeventigjarige
baron voelde zich verplicht de gezind
heid zoo zuiver mogelijk op zijn erfgena
men over te dragon. Het volk dat meer
en meer vervuld werd van de nieuwe
ideeën, hield weinig van den streng fro-
dalen baron, ofschoon ieder moest erken
nen, dat hij een voorbeeld van ridderlij
ke eerlijkheid was, dlat hij steeds gereed
was tot hulp aan noodlijdenden', en dat
zijn pachters en arbeiders ondér zijn
aartsvaderlijk bestuur een goed en tevre
den leven hadden. Schikte men zich naar
den wil van den ouden baron, dan wa«
hij do goedhartlgHte en Inschik kei Ijk Me
patroon ter wereld; maar de geringste
tegenspraak dieedl hem in toorn ontbran
den. Zoodanig was het gesteld met hot
karakter van (ten heer Von Altenbrak
(Me nu door een beroerte onverwacht op
het bed was geworpen.
De morgenschemering wierp haar eer
ste vale stralen door liet ppen venster in
de hooge sombere kamer, waar (te* oude
baron op zijn legorMede rustte. Aan <te
donkere wanden hingen eenige oude fa
in IIte-portretten; In die lage breede al
cove met haar hooge stijlen en ouder-
wetechen bedhemel, waren zeker reeds
vele |«ten van het oude geslacht ter
eeuwige rust ingegaan.
waarbij de kansen dat wij niet daadwer
kelijk in liet wereldconflict medegesleurd
worden, waarlijk niet gering behoeven te
zijn.
Daarom is het verwekken in ons land
vaneen oorlogeMemuiing, gelijk thans hier
en daar maar ai te zeer blijkt, in zoo
groote mate alkeurenswaardig. Immers
door deze stemming aan te wakkeren,
moet ook het oorlogsgevaar vermeerderen.
Wij zagen nog onlangs hoe het opwek
ken eener oorlogsstomming bij de Italia-
de oorlogskansen, verhaast en
krijg doet uitbreken, die wellicht achter
wege had kunnen blijven. Zulk een stem
ming ook bij ons aan te wakkeren, staat
gelijk met en moet in zijn mogelijke ge-
Volgen even gevaarlijk geacht worden als
het spelen met vuur. Daarvan behoort elk
burger, die zijn land liefheeft, en het
niet wil prijs geven aan de ontzettende
gevolgen, zich niet alleen te onthouden,
doch hij moet ook degenen, die blijk ge
in dézen tijd oua allen opgelegde
te hebben verloren,
krachtdadig tot de orde roepen,
aleer het te laat mocht zijn.
zijn, dat het prijsgeven eener neutrale
houding, hoe moeilijk deze ook overigens
moge zijn, aan een land ten goede komt,
wanneer daar geen alles overwegende re
denen toe nopen; deze redenen kunnen
voortspruiten uit het krenken van’s lands
rechten, uit het tekort doen aan ’s lands
eer, uit het in gevaar brengen of bena-
deelen van 's lands levensbelangen. En,
hoe ernstig de tijden ook zijn, hoe zeer
ook Nederland, gelijk de andere neutraal
gebleven landen, vaak uiterst moeilijke
oogenbiikken doorgemaakt heeft en nog
doormaakt, van een opzettelijke krenking
onzer eer, levensbelangen of rechten, in
dien zin, dat wij daarvoor vergelding
mogen en moeten eischen met het zwaard
uit de scheede, daarvan kan, de zaken
helder beschouwend en nuchter beoordee-
lend, moeilijk sprake zijn. Het wil ons
dan ook voorkomen, dat zij, die Neder
land roekeloos in den oorlog zouden wil
len storten, hoe warme vaderlanders zij
zich overigens ook mogen heeten, te zeer
hun zelflieheersching, zoo noodig voor
ieder oneer in deee tijden van op win
ding, uit het oog verloren hebben.
Hebben dezulken, is men geneigd zich
ernstig af te vragen, dan geheel verge
len, wat het büteckenft zijn land in hei
groote wereldconflict te betrekken, zon
der dut daar alles overwegende diwang-
rtdeneft voor aanwezig zijn Deze rede
nen, zop zij al bestaan mochten, te ken
nen, behoort immers niet tot hun be
voegdheid, doch is het uitsluitend eigen
dom der regeering, iiie. meer dan een
onzer volkomen op de hoogte is v^n de
verschillende omstandigheden in de bui-
tenlandéche regeeringekriugen, die ten
deze op onze houding van beslisten in
vloed moeten zijn. Aan haar, onze re
geering, aan ouee Koningin, staat een
wetenschap ter beschikking, die noodza
kelijkerwijze niemand meer deelachtig kan
zijn. WMnu, daar, waar men dus denin-
térnatlonihen toestand in het algemeen,
en de positie van ons vaderland zeer in
hel bijzonder beoordeelen kan, is van een
oorlogszuchtige tendenz niet alleen in de
verste verte geen sprake, maar wordt in
tegendeel omtrent de door Nederland te
volgen politiek niemand, ook maar één
oogenblik, jn hei onzekere gelaten. „Ne
derland", aldus luidden nog dezer dagen
de woorden van onzen eersto-ininister
„Nederland wil den vrede”. En dat het
Terzijde van het slot vond men nog ver
schillende bijgebouwen, en verderop lag
een klein dorp, dat met zijn oud kerkje,
zijn lioerenhofMeden en arbeiderswoningen
eveneens tot de heerlijkheid' van het Mot
Altenbrak liehoordeu
Zoover het oog op den slottoren in het
ronde kon zien, behoorde al het
aan de heerlijkheid. Van het slot
waren deze uitgestrekte landerijen
goed te besturen en te bewerken. Daar
om hadden vorige baronnen verschillen
de groote hofsteden laten bouwen inden
omtrek. De grootste daarvan was „Neuen-
ongeveer op een half uur afstand»
hel stamslot gelegen. Jongere zo
nen uit het geslacht van Altenbrak had
den reeds beproefd „Neuenbrak” van het
groote erfgoed1 af te scheiden en oen on
afhankelijke zijlinie te grondvesten. Doch
steeds hadden hun pogingen schipbreuk
geleden op de bepalingen, die de grond
vester van het majoraat had1 gemaakt,
daardoor werd iedere deriing van het erf
goed verboden, op straffe van vervallen
verklaring van bet majoraat. Toen bij
de regeering verzocht was, deze bepa
ling te vernietigen, had deze iedere ver
andering geweigerd en zoo was het ge
heel e landgoed door één enkelen majo-
raateheer bezeten. Daarom ook had in de
familie altijd groote afhankelijkheid ge-
heeracht, en hoe ver de familie ook in
Duftsohland verspreid was, op dagen,
die voor het geslacht merkwaardig moch
ten heeten, verzamelden alle bloedver
wanten zich steeds op het oude stamslot
5)
De dood zijner moeder had de ernsti
ge richting zijner gedachten nog versterkt
en die richting werd! ook niet gewijzigd,
toen hij te Rome bij de ambassade werd
geplaatst en in het schitterend' gewoel
der Romeinsche gezelschappen gevoerd
werd.
In Rome had het toeval hom toen Mar
gherita in de armen gevoerd. Aan hare
zijde was hij gelukkig geworden, geluk
kiger dan wejeer en... ook beter. Dat
gevoelde hij wel, en daarom koesterde
hij niet alleen, eenige liefdé voor Marghe
rita, maar hij werd ook bezield1 door
dankbaarheid jegens haar, die hem tot
pen lieter mensch had gemaakt.
Als mijn moeder nog leefde zou ik
den moed gevonden hebben
bekennen, en haar zacht f
begrepen, zij zou mij vergiffenis
schonken hebben, dacht hij.
Het schril gefluit der locomotief
Eduard opschrikken. Dreunend en
pend reed de trein het station
waar de ritmeester moest uitstappen. Snel
verliet hij de coupé en keek zoekend!
rond op het slecht verlichte perron.
Daar naderde hem een bediende in don
kere livrei, hij nam de hoed af en zei-
a<ne vrede, maar
vermacht van een en- j
mogelijk, wanneer de
jaloersche Staten ver-
s vol duikbooten met 1
komt te dtten.
dé pers nog niet go.
en ik wijs er daarom
een massief oud
hooge, donkere vesti
bule, die men langs een breede marme-
Midden op het slot ver
teren, het hoofdge
bouw sloot met de beide vleugels
vierkante slotplein in.
De achtergevel maakte een veel vrién
delijker indruk dan de sombere ouder-
wetsche voorgevel.
had de nieuwere
ten mogen beproef
kamers met
daar
zelfstandigheid is ons
hoogste goed, dat wij niet beter kunnen
dienen, dan gelijk wij nu reeds vanaf het
bt*gin van den wereldbrand deden, waak
zaam te zijn en ons sterk te maken. En
zulks niet ou» aan oorlogszuchtige nei
gingen, zoo déze waarlijk bij enkelen on
zer aanwezig mochten zijn, voedsel te gé
ven, doch om don vrede willende
in de ongetwijfeld zeer moeilijke tijden,
die nog wachtende zijn, aan alle omstan
digheden het hoofd te kunnen bieden.
Die omstandigheden^ zij zullen vooral
naar mate de tijd vordert en, gelijk een
maal immers móét geschieden dé vrede
naakt, uiterst moeilijk voor ons zijn.
Immers’ er kunnen, zoowel voor het ge
val dat de overwinning aan de gealli
eerden toevalt, als indien deze door hunne
tegenstanders behaald! wordt, belangen in
het spel komen, die in elk geval met dé
Nederlandsche belanden in lijnrechte te
genspraak zijn. Wanneer dan dót oogen-
blik ons niet volkomen waakzaam, niet
volkomen voorbereid mocht vinden, dan
lijdt het geen twijfel o( aan ons volks
bestaan, aan onze rechlJt), aan onze eer,
zou een onherstelbare krenking toege
bracht kunnen worden, die te voorko
men waard is dat elk recht geaard va
derlander, elk naar de mate zijner krach
ten, zich de grootste opofferingen daar
voor getroost. Mocht echter blijken, dat
ten slotte alle vredelievende pogingen
schipbreuk zouden lijden, welnu laat dan,
doch eerst ddn, ons volk toonèh, zich
van zijn rechten zoo bewustte zijn, zijn
oer zoo hoog te willen houden, dat het
niet aarzelt naar het voorbeeld1 dor va
deren te handelen en zijn belagers van
het lijf en uit zijn erf te houden.
Mogelijk, gelijk een ieder onzer vurig
zal hopen, behoeft dat alles niet te ge
schieden do onberekenbare kansen van
dezen wereldoorlog, dé niet te onderken
nen wisselvalligheden ook in het mo
derne krjjgMjed'rijf, de onnaspeurlijkheden
eener altoos werkzame diplomatie, dat
alles baant den weg voor wellicht nog
geheel andere uitkomsten, dan dfo
te voren kunnen overzien wordén,
was
een