Export -Zendingen.
POTTELBERG
Vraagt WOUTERLOOD’s:
l/j blik
f 0,90
1.-
n 0,7ff
0,80
1,-
Works’ Magazijn
het Goedkoopste, Geïllustreerde, Groote Maandschrift
on is afzonderlijk verkrijgbaar voor 25 cent.
DE HENGELAAR,
Pakhuisknechts.,,,
WOUTERLOOD,
Leiden. ?--n
Keukenmeisje.
J. W. SCHOUTEN
A. BRINKMAN ZOON
Hanen en Hennen!
Koninklijke Marine
KOKO vh°°t HAAR
KOKO DOET HET HAAR GROEIEN.
Adverteert in dit Blad.
Telefoon 1
Eersti
In de antirevel
i
MARKT 31 TEL. 82
Stoker 2* klasse
Certificaten van Oorsprong
Moeder c
Matroos-torpedomaker]
Mevrouw VAN DER TAK
De Electrische Drukkerij -
ad 40 cents per stuk
(inclusief zegel)
A. BRINKMAN ZOON,
Markt 31, Gouda.
van Bl'ommestein s Inkt
BESTE I
ONSCHADEUir
LOOPT UW KAM
WEG MET UW
HAAR?
Dames en Heeren I
No. 123
Lichtmatroos
FEU1L1
door BRANDARIS,
Het beste Tafelwater
Zuiver en natuurlijk Bronwater.
vraagt
Buitenland
naar
t la
maar
•t Eerst
stil.
o
aan
en
minimumleeftijd 17jaar,
B| maximum-leeftijd25jaar.
minimum-leeftijd 20 jaar.
Voor
29)
68
23
Electr. Dr. A. Brinkman Zn., Gouda»
n
n
levert vlug en tot billijken pétfs ALLE SOORTEN
DRUKWERKEN
voor den Handel, Verecnigingen en voor parti
culier gebruik.
KEURIGE UITVOERING ACCURATE LEVERING
Monstercollectie ter beschikking
I minimum-leeftrjd20jaar.
Matroos-kok J“a»mum-leeft. 29 JW,
Kalfsgehakt
Kalfsgehakt, getruffeerd
Galantine de Veau
Galantine de Voiaille
Tête de Veau en Tortue.
Tête de Veau Hollandais
Gouda
Schponhoven
Krimpen a. d. IJssel
Zegwaard
Zoo
is
te Boskoop VRAAGT met September
een 8
.Al
Auf-
zijn verkrijgbaar
ter Drukkerij van
DEPOTHOUDERS:
ANTON COOPS, Wijds traat 29-
A. v. ZESSEN.
A. GROENEVELD Lxz.
A. OOSTERLING.
Vraagt bij uw boekhandelaar:
Kennisgeving, dat gelegenheid bestaat tot hot aangaan eener vrijwillige
verbintenis bij Hr. Ms. Zeemacht als
met kort dienstverband
N. Brabant en Limburg.
V. Wk HKNBI BBNDXU.
■••rtagneht n. AmUrtui
UKM-. [J*
voor h
via
Per kwartaa
Idem franco
Met GeVUusti
Idem franco
Abonnement
Markt 31, k
minimum-leeftijd 19 jaat, p
maximum-leeft. 25 jaar.
(indien reeds zeer vol-
doende kunnende s token.
maximum-leeftijd 29 jaar)
Leerling-Stoker.
Nadere inlichtingen worden op aanvraag (het zenden van een brief- I
kaart is voldoende) gratis verstrekt door den Commies van aanneming der 1
Marine te WILLEMSOORD (DEN HELDER). 503
uit alle Landen, 7 artistique in 4 kleu
rendruk uitgevoerde platen betreffende
Algemeen- en Vrouwenkiesrecht,
Antl-Oorlog en Vrouwenbeweging,
formaat 49 X 32 cM., voorstellende:
Hanen en Hennen ontlast U, de
Onmondigen, de WHsgeerige Hen,
de Moeder .Hen, de Onderwijs Hen
en de Huwelijkshen. Prijs per losse
platen 75 ct per stuk, per map van
6 stuks 4 01. Dezelfde als brief
kaarten per mapje van 6 st. 50 cL
In plaatsen waar niet voorhanden,
franco na ontvangst van postwissel
bij den uitgever H. A. STADERMANN
te Baam.
Dit nummer
bladen.
7, blik
f 0.50
0,55
0,45
0.45
0,55
In 53 driestarren
per de geschiedenis
partij geschreven,
had een doel. De
geen geschiedenis a
ciis te boek gestek
van zijn naam, tak
er allerminst behoef
oogsten als geschiet
Kuyper reikt hoogt
van Groen van Prl
de. schouders gelegd
op togen, dat hij ii
Hintte Groen’s verse
loovr heeft gearbeid
der antirevolutionair
ui sa tie, de pers, wl
schikt, de Vrije Ui
subsidiëering der set
grooHenileete zijn w<
fectus civilis aan
verleend, is uiteiuitei
ken. Het is dus n
dat de heer Kuyper
driestarren noemt 'hi,
tijieider suo jure. Hl
daal danken aan de
latenvergadering. Foi
lijk. De heer Kuype
ter dan iemand, dat
der suo jure is en
uche” der Deputaten
•lach ontlokt aan hen
rie bekend fe, hoe
partij In Kuyper’s h
het leem in de hand
lieeft haar herhaaMel
ven, dien hij noodig i
tiger jaren tokkelde li
voN^oonscientie de t
die en in „MaranAlhi
ders voor, dat als
met Rome onmogelijk
der martelaren, dat g
heilige zaak en omda
Homo een schrandere
die zich stedehouder
Toen hij inzag, da
lement een heieteel
U Bidt
goed 'doen door
“KOKO” te gaan gebruiken
voor het te laat is.
blik
f 2,55
3,10
2,20
2,30
3,60
3,60
Voor Pri»5«nd,nGr^^gr^«MS Oretytel ra
Firm. ■■iMDaaaea. ibaak. 7
DE BESTE TIJD DE BESTE KLEEDING GEHEIMMID-
DELEN - DE DIVERSE SOORTEN AAS HET VAN
GEN VAN VERSCHILLENDE VISCHSOORTEN -
ENKELE WETTELIJKE BEPALINGEN
werd als gratis bijlage opgenomen in
Nieuwe abonnós op MORKS* MAGAZIJN ontvangen nog als gratis
premie bovenstaand boekske en de beide kleuren-reproducties: Jacob
Marin, De Molen en Bonboom, Kerkinterieur. 52
Dordrecht, C. MORKS Cz.
PrttflfKlfJti gratia verkrijgbaar.
Gen. Agent voor Bolland, CATALONIË te Tilburg.
Vertegenwoordiger voor GOUDA en OmstrekenJf. Af. BELONJE Jr.
Agent Amstel-Brouwerii, Keizerstraat Tel. 83, No. 148, Gonda.
blik
f 1,65
1,80
1,25
1,35
1,85
1.8&
OM. naar .laai, waar zij vlnAMijk
lot root zullim kouxMi iia al hun elk-ndv.
Wezenloos bijna kijken zij; 't komt ons
voor alsof zij niet zoo erg ziek zijn
wel vuil, aischuwelijk vuil, 't Is
alsof om den heelen trein een walm hangt
van vuilheid en stank.
t IndHijk staat de trein
komt de dokter er uit.
I én dokter En hij vertelt dat hij al
leen tot getoete transport begeleid heeft,
een transport van 1300 gewonde, vervuil
de, zieke menschen. Vier dagen lang zijn
zij onderweg geweest, opgepakt in de
wagens, zoodat zij zich nauwelijks bewe-
wor-
cn
Natuurlijk zijn er onderweg
gestorven, een 40 of 50 wel.
allemaal
Het prettige, geïllustreerde werkje:
GAAT HET UITVALLEN TEGEN.
HLLDtB ALS KF1STAL. Vr,STt’KT
BEVAT GEEN KLEUISTOF. OLIE OF VET.
VERFXISSCHEND VOO» DE HOOFDHU.’O.
KOOF HET VANDAAG VAN UW DKOOIST Or COlFHUI.
PRIJS: FL 0.75, fL l.«0, en fL 3.00 pw flacon.
Alk», wat u m
ik gedaan, zei Grela
mand was zoo zwaar
er de trap niet mee l
heeft de knecht van
geholpen.
Dat dacht ik w<
in de gang hoorde
haar moeder. - Maar
doe je hoed en manie
wat nieuws te verteJb
Spoedig legde GreU
af en nam plaats op
aa» moeders schoot-,
zij naar haar moeder
Nu mama?
Ik heb een brief
B
Die bevalt hem
bij hem komen- w<
kleine villa gehuurd,
van de Elbe en omgc
dwwrijken tuin. Hij st
zijn omgeving zoo mot
2ou gaan verlangeö na
tenteven,
mJ*' Zi$ geloofde ook
moest zijn daar b
Een NedeH. verpleegster
vertelt.
1 en N«teclan<teche verpleegster vertelt
aan het N. v. d. D. over hare ervarin
gen bij ihm verplegingsdienst in Bohe-
men o. ni. het volgende
Ons geheele verblijf daar in Boheinen
wan wel geschikt om den tegenzin tegen
den oorlog tot een gevoel van verzet te
doen groeien. Want ai kregen wij dan
niet zoo veel gewonden, die wij kregen,
waren toch voldoende om te laten zien
hoe afschuwelijk het allee is. Het was
juist in den koudon tijd, dat wij daar
waren, en ’t was ontaettrnd die menschen
te zien kouMin met hun bevroren handen
en voeten, gewond vaak nog bovendien,
in een toestand van de diepste ellenide.
Hun enthuwiasmo was dan zeker niet
heel groot meer
Ach, dat was nooit heel groot Ik
heb soldaten gezien uit alle deelen van
de inonardiie, en geen van allen voel
den zij voor dien oorlog. Duitscbland had
hen er in gesleept, zeiden zij, en ze
wikten maar niets liever dan dat liet
spoedig vrede zou zijn. Toen Przeinysl
gevallen was, waren er enkele soldaten,
die dit betreurden, maar de moesten ver-
hengdon zich er over, omdat het dan wel
gauw uit zou zijn. En zelfs toen Italië
den oorlog had verklaard, was er hts
als blijd»olmp. Nu zeiden de soldhten,
kunnen wij 't niet meer vol houden, nu
moet er ten minste vrede komen. En dat
was niet allism de stemming van de ge-
wondeti. Ook de Landwturmers, die bij
ons corvwMlIensten deden, spraken zoo.
I ’n de bevolking
O, die voelde heeleinoal niets voor
den oorlog 1 Die verlangde het meest naar
vrede
Waarom bent u teriiggokonmn, zus
ter
Wel, wij waren gegaan in de hoop
elk transport gaat een zuster
is dan nog een laatste ellende
arme gewonden, want de straten
Chrudhn zijn zóó slecht, dat het rij^ T
voor hun zieke lichamen een vreeselijkj
kwelling is. Maar dan komt ook de ver-
lossing. Die begint natuurlijk met ee«
reiniging. Alle zusters zijn in de >eer
om de menschen te baden en van oog»
dierte te zuiveren, en de corveeën
pen daar flink aan mee. Dankbaar late^
de arme kerels zich bedoen, en die dank
baarheid wordt steeds grooter bij altea
wat voor hen wordt gedaan. Men ziet»
opknappen ais zij nieuw verbonden zijn
en dim, als zij eindelijk liggen In 1^
schoone bedDat is dan wel erg heer
lijk. ook voor ons, zusters, om dat au
te zien, die rust en die voldoening naai
het vreeselijke vaan kou en ellende
pijn en vuil. Allee is dan genot.
warme soep met brood werkt op deinen-
schen als een viylossing, als een va>.
hooging tot aaligheid.
En daarna is er nog maar één verlan.
gen slapen. Er wordt niet meer ge
praat, langzaam lost alle geluid zich op
in het zware ademhalen van de ten doo-
de vermoeiden, d'ie eindelijk nu tot mt
zijn gekomen... En weer denkt de zus
ter, die waakt^ over het hoe en wMm
van die dingen, zij tracht zich even te
verdiepen in wat zoo krankzinnig onbe-
grijpelijk is; maar lang duurt dit
niet, want één ding staat klaar en ze-
kor voor haar, en zij weet dat dit eene
al haar denken, al haar kracht, ai haar
liefde elscht haar taak, haar heerlijke
taak om toewijding en liefde en warmte
te geven aan hen die zoo lang niet an
ders konden dan vijandschap en haat en
kou
af to geven door de Kamer van Koop
handel en Fabrieken te Gouda,
benoodigd voor de verzending van
goederen naar het
om de voeten.
Enkelen hebben dieren vellen om.
strompelen zij voort, bier en daar
nog wat bagage van ransels en dekens,
die moeizaam worden meegezeuld, een
heel enkele heeft nog zijn geweer. Bij ’t
helpen van de menschen nxM-twi wij tel
kens In of voor de waggons komen, ëP*
irtieren keer weer is 't om te rillen van
die tot stank en vuilheid verstarde ellen
de. In de Aufnalimetialle kunnen de men
schen even bekomen. Zij zitten er op
banken en drinken gretig de heete thee
die er hun gebracht wordt. Ondertussohen
gaan de dokters rond om te vragen naar
de verwondingen, in hoeverre de men
schen zich ziek voelen, enz. Dat is een
lastige historie, want de menschen ko
men uit alle streken van het rijk, er zijn
Polen, Hongaren, Kroaten enz. en wel
komt men met Duitech een heel eind,
maar telkens moeten or toch tolken
te pas komen.
't Is een tooneei vol ontzetting,
heel gauw is dë atmosfeer in de
nailnnehailo onhoudbaar voor gezonde men
schen. De imeeste soldaten hebben bevro-1
ren voeten en handen, en sommige zijn
al zoo ver dat zij oen gangraeneusen
stank verspreiden, zij zullen hun ledema
ten nooit meer kunnen gebruiken. En
dan al het vuil Eén der mannen ver
telt dat hij zich in zeven maandën niet
gewasschen heeft. Zij zitten dan ook vol
ongedierte. Vooral ’t lange verblijf in den
trein, waar zij zich nauwelijks bewegen
konden tusschen vuil en stank, heeft hun
nog w>n knauw gegeven.
Na het eerste v raagonderznek krijgt
ieder een biljet met het nummer van het
gebouw waar hij ingedKteld is. Wie maar
evenf kan. gaat te voet daarheen. De an
deren .gaan in groote verhuiswagens waar
in banken zijn gezet, do allorernstigoten
worden .op brancards vervoerd of in een
auto, of afzonderlijk op een wagen. Mot
iets voor de menschen te mogen doen,
■mo mogeiijk veel voor hen te doen. Dan
is het pijnlijk om daar te moeten zitten
niets doen, althans zoo goed als niet».
Juist in (tezen 'tijd valt hrt zoo zwaar
om tot werkleoelnad gedwongen te zijn,
nu overal ter wereld zoo veel gaande is
en eigenlijk iedereen een tadk heeft. Heel
wat Hollandsche zusters zijn dan ook
langzamer hand wger hTUggekomen, om te
zien van hier uit weer eed andere be-
stemming te vinden, waar wij inderdaad
werken kunnen. Heel waarschijnlijk zul
len sommigen van ons dan ook spoedig
weer vertrekken...
't Meest interessante was bog. toen wij
een transport gewonden kregen dSreci uit
do Karpathen.
Dus dat gebeurde toch wel
’t Is één keer voorgekomen, ja,
't was afschuweiijl^ I
Er was wel bijna geen zuster die in
staat was direct bij aankomst van den
trein met volle overgave haar werk te
doen. Wij hadden een gevoel alsof wij
eerst even moesten uithuilen om over de
geweldige aandoening heen te komen.
On» was gezegd dat er een trein zou
komen met wel ruim 500 matt, direct van
de Karpatben. Overal was bedrijvigheid,
vooral natuurlijk in de Aufnalunehalle.
In liet keukentje werd de time gereed ge
maakt om den menschen dadelijk bij aan
komst wat op te kwikken. -Dokters, ver-
ph'egsters, allen op hun post. Landstor-
mers draven heen en weer, brengen, or
der», vown opdrachten uit. Vóór de
Aufnafmielialle is een extra Spoorlijn ge>-
maakt opmdat do trein vlak er voor kan
komen. Langzaam rijdt hij binnen. Vóór
dat de menschen er uit mogen, moet hij
eerst rangeeren. Daardoor krijgen wij
om te beginnen oen algemeen overzicht.
Niet anders dan goederenwagens met
open deuren. In die deuropeningen staan
de mannenverlangend kijken zij uit naar
gen kondien. in de steeds grooter
dende ophooping van vuil en stank
ziektestof.
heel wat
Gelukkig kregen wij ze niet
onderweg waren al wagens afgehaakt en
achtergebleven in andere plaatsen. Eén
voor één worden de wagons ontruimd*.
De mannen in dte volgende wagens kij
ken bunkerend uit naar hun kameraden,
die eruit mogen. Zij moeten nog in d*e
wagens blijven en afwachten tot het hun
lieurt is. Zelfs mogen zij niet even uit
stappen om hun lieonen te bewegen, om
zich ook maar een oogenblik te onttrok
ken aan de vreesolijke atpiospheer van
Mank en ziekte.
Maar langzamerhand komen dan toch
alle waggons aan de beurt. Wie loopon
kan, gaat zelf naar die Aufnahmohalle
maar de meeste moeten gesteund worden
of gedragen op brancards. Dat gebeurt
door zusters en soldaten, die voor dit
doel lange nauwe linnen jassen aan heb
ben en handschoenen. Uit lederen waggon
komen ongeveer 40 menschen, en 't te
telkens een afschuwelijke stoet. Ate ge
slagen beesten zien, do menschen er uit,
versuft en in elkaar gedoken. De kleeren
zijn vuil en gehavend, velen hoblien geen
schoenen aan, sommigen hebben lappen
