Adresboek van Gouda
MAÏZENA
DURYEA?
W. STIJNIS
S'/z 7.1 WINSTAANDEEL U 1Q1A
Drukkerij A. BRINKMAN ZOON
Portretten - Interieurs - Groepen ent
Het Voordeeligste Verkoophuis
SOBDSCHB ÜOÜHAIT
HOLLAND NOOHL-AMEKIEA HYPOTHEEKBANK
PANDBRIEVEN
hina Laroche
Siwitstaal
li WOLFF C.
Schoenhandel.
"tweede Blad
pe Oorlog.
SIMKSTBWT 44b, BorsBlmji BililJ dt Selrie-
kade. Rotterdam.
Hoogstraat 36, Rotterdam
Landbouwgereedschappen
Drogisterij Westhaven 11,
Oe nieuwe uitgave voor 1916 is
ter perse-
Bij inteekening is de prijs f 1.90,
buiten inteekening f 2.25.
Kleiweg1 48. Gouda.
N. HESSING,
De inteekening
opengesteld bij de
- „CORA" -
Likdoornzalf 20 ct,
Mevrouw
ROTTERDAM.
De prijs van Maizena Duryea is 70
ONVERANDERD als in vredestijd!
Certificaten van Oorsprong
Buitenland
ad 40 cents per stuk
A. BRINKMAN ZOON,
Oosthaven 20.
40 GROOTE MARKT, ROTTERDAM.
Specialiteit in beste Wollen Kousen en Sokken.
DB EERSTE NEBÜUUE UGiBEX- EN EIGffliBEL
FEUILLETON.
DRACHEN-QUELLEJ
Zeer mooie soliede meubelen
als Tafels, Stoelen, Kasten,
'Spiegels, Schilderijen, Theeta
fels, Buffetten, Stijlameublemen
ten in leer en peluch, Boeken
kasten, Tweepersoons onbesla-
pen Veerenbedstellen, Kapok
matrassen, Slaapkamermeube
len enz. enz., alles spotgoedkoop.
Rugbekleede Leerstoelen vanaf
f 17.60, Stljlkast f20.-, Stijl
tafel f 9.50, Spiegels f5.50, f 7.50
enz. 20
De verplaatste en naar de
eischen des tijds ingerichte zaak
van
i m m I
Terugkoop °/0 beneden Afglftekoers. Alhes volgens circulaire.
is ruim gesorteerd in Orgels en
Piano's. Allernieuwste modellen,
concnrreerendeofirijzen. Reclame
Orgel f 135.—, 2 spel, 10 regis
ters. Nergens goedkooper. 25
GEDURENDE DE MAAND
SEPTEMBER 10 KORTING.
HAASTRECHT.
MAGAZIJN VAN
Ijzerwaren, Keukengerei,
Rijwielen en onderdeelen.
en W erktuig-en. 14
(Opgericht 1879.)
Een SOLIED ADRES voor meu
belen Is bjj
Peperstraat 24.
Reparatie aan alle meubelen spoe
dig, netjes en billijk. 13
alle likdoorns aan de haal
LikdoornpleisterB 25 ct. 14
By alle drogisten voorhanden.
Heeft U reeds in de provisiekast een KISTJE
(inhoud 8o of 40 pakjes)
OOBTNCBEM.
Deze THEEËN worden
afgeleverd in verzegelde
pakjes van vijf, twee en
een half en een Ned. ons
met 'vermelding van Nöm-
mer en Prijs, voorzien van
nevenstaand Merk, vol
gens de Wet gedeponeerd,
Zich tot de uitvoering
yen geeerde orders win*
hevelend,
j V. C. BIJL,
voorheen J. BREKBAART Lz.
Ryk assortiment PELTERIJEN, Alaska vossen, Zabel vossen,
Zabelfeh, Skunks naturel, Skunks oppossum, Steinmarders,
Petit gris ene. enz., vanaf de goedkoopste tot de fijnste
genres.
Voor elk stuk bont bjj ons gekocht wordt gegarandeerd.
Reparaties aan alle soorten Bontwerken. 50
af te geven door de Kamer van Koop
handel en Fabrieken te Gouda,
benoodigd voor de verzending van
goederen naar het
zijn verkrijgbaar
(iac.lu.laf uaaal}
ter Drukkerjj van
Markt 31, Oouda.
Foto, Aquarel, Pastel en Olieverf.
TELEFOON 188. OEOPEND VAN 9-6
In de Breigoedfabriek
Hul. DUIZEND VREESEN". 30
van alle gebreide artikelen.
Ik zend na ontvangst van postwissel groot f 1.25, franco hnis
100 SIGARETTEN met goud mondstuk (blikverp.).
100 SIGARETTEN met kurk mondstuk.
100 SIGARETTEN met cartonnen mondstuk.
100 SIGARETTEN zonder mondstuk.
Dus 400 Sigaretten voor slechts f 125. 30
100 RECLAME-SIGAREN f 1.25
100 MODJO-VORSTENLANPEN - 1.50
Dus 200 Sigaren voor slechts f 2,75.
Of 400 Sigaretten en 200 Sigaren tezamen v. sl. f4.—. Franco rembours.
Hoogstraat 7*, ROTTERDAM. - Oir. B. w. d. HELM.
FLESSCHEN WORDEN OP REKENINGJ
GESTEID,D0CH BU TERUGGAAF VERGOEt
V\ LITER A 15 ct.
Lr.llTI'lilMil'lit'iïiinil
Electr. Dr. A. Brinkman Zn., Gouda
«TERPAO 4 3KPT. 1915.
I OVERZICHT.
B w a t II u
in het nauw. Wat zal
[iel volk begint den oor-
„i lijve w gevoelen en
bet meer vertrouwen kan
aan »e Uegeering.
^Htdarend gaan door de pers be-
JZ. over belangrijke conierpntie»
rfSfct» vinden in l'etrograd, nu
zouden rij betrekking hebben op
ïmitHairö plannen dan weer op de
lajinenluttidüche politiek.
E bet eerste betreft wijzen wij
M<reea de minister van oorlog
J 21111° interview met den Times-
rtrrebpondent heeft gezegd.
Volgens die medeüeeimgen heeft de
fomeniratie van de troepen thans
0Us bij Wilna, waar waarschijnlijk
STgrooio slag zal geleverd worden,
betel zij»»' inziens eerst in het vol
gend ja»1' de definitieve beslissing is
e vyJvewnluweu, aldus I'oUvanoff,
l'etrograd te kunnen beveiligen. Onze
legers kunnen den winter zonder
moeite doorkomen. Alles is daarvoor
gereed gemaakt, in den tusschen tijd
zullen de lichting 1917, die thans
bijeenkomt, en twee andere contingent
,eu d#,«eerste ban van de opol-
rheaic, felÈe morgen wordt opge
roepen (étt is intusschen geschied.
Het zijn de lieden van 37 en 38 j.)
on 1 mÜIioen man van den tweeden
ban, over eenigen tijd op te roepen,
Ie zamen over de 2.000.000 man
nr achter ligt front geoefend worden,
ui tegen de aanstaande lente gereed
««(in- t I
De veiligheid van l'etrograd is
wzekerd. Generaal Ruzzki is op hei
Ogenblik opperbevelhebber van het
Peirograd-front en hij heeft^ verschei-
jpme legers tot zijn beschikking. Ik
wil in nauwe koeling met de Doema
en de publieke opinie werken. De
wet, welke in zake legerverzorging
jüist door dit lichaam werd aange
nomen, geeft mij ongekende bevoegd
boden.
Verder zeide generaal I'oUvanoff
nog, dat te veel aandacht is geschon
ken ,aau misdadige geruchten over
een afzonderlijke vrede. De ernstige
yuin moest deze ijdele praat dadelijk
doodmaken. Ook de praatjes dat de
Hondgcnooten Rusland met alle
macht zuudeii steunen, hebben geen
m. Zij zijn verklaarbaar uit de ze-
ituwschtige stemming van een volk,
dat den vijand in zijn land ziet drin
gen. Engeland heeft nooit zoo iets
beleefd en het kan daarom dergelijke
gevoelens niet genoeg begrijpen.
Inderdaad heeft de Doema groote
macht gegeven aan de Regeering. In
ulks vrijwillig is geschied,
Wij natuurlijk niet beoordee-
len-, De laatste Doema-zitting heeft
duj^fc bewezen, dat het vertrouwen
in de Regeering verre van volkomen
i*. Vjn de zijde der oppositie werd
wherpe oritiek geoefend, al hebben de
officieele mededeelingen ook gewaagd
van de ondubbelzinnige wijze waarop
tó onwankelbare vertrouwen in het
Weid der regeering werd uitgespro
ken.
Eerlijk gezegd, hebben wij over de
biimenlandsehe politiek van Rusland,
over de politieke verhoudingen nooit
«en helder overzicht gekregen. Wij
'dien hebben van Rusland het denk-
rc*1» dal het er een achterlijke boel
the Gardener's Chr o-
jol e van Augustus 1914 ontleenen
WIJ de volgende beschrijving van Jhva-
en lft»d in de tropen, vol be1--
og en van zeldzame schoonheid
et-bijzonder bezaaid als net is met
'ri zii» geheel onbeechrijf-
het toch gemakkelijk te schet-
voor zoover het oog zijn uiterlijk
lm* i nen 8amenvatten; een ver-
uiJ2n8100te tuin ven tuin-eiland
iJ maai' een handelstuin
bnnii.t ..H'aariu de natuur op
dor ,W^ZG d°01" den mensch on-
ate II i8 genomen en zoo goed
geneel tot zijn nut aangewend.
sehiliW e kef over Java hebben,
w*ar u" het af ale 060
wild iu natuur nog grootendeels
»ei»enLen ^e^get0n' dan de steeds toe-
Dfschn rnj|hoenen der bevolking.
vier m Ï,^T.1 °PPervtakte ongeveer
bliift ,al die -van Nederland, nog
W tJt-t SO-OOO vierkahte mi, -
14 s, u!n® bey°ihing nu ten min-
d«|ten en zijn erge
re ii<Ji dichter bevolkt zijn dan
liek ift VaD Europa. Karaljteris-
Vtardic 'ISL zi^n bewonderens-
zigheid n* w.^gen, welker aaftwe-
eenigermate de vroegere
is. Telkens komen dé berichten over
volksopstanden en revoluties, het
anarchisme woedt er welig. Het Rus
sische volk heet in zijn geheel ach-
'terlijk en middeleeuwsch en toch
hebben tal van werken door Russi
sche geleerden geschreven, ons het
bewijs geleverd dat de beschaving er
wel degelijk is doorgedrongen, dat er
zelfs eene wetenschappelijke élite be
staat, die zich gerust op één lijn
mag stellen met die van andere Eu
ro peesche staten.
Voortdurend zijn in de laatste ja
ren hervormingen aangebracht in het
politieke leven. Wij weten natuurlijk
weer niet in hoeverre deze in de
practijk effect hebben gehad.. Maar
het lijdt geen twijfel of langzaam aan
is het er iets beter geworden.
De Doema heeft -dezer dagen, haar
tienjarig bestaan herdacht. Hoewel de
eerste zitting pas op den 27en April
19(M> werd gehouden, bestaat in wer
kelijkheid dit regeeringslichaam reed6
sinds het einde van Augustus 1905.
Het bezat toeu echter nog geen wet
gevende bevoegdheid, na de October-
revolutie heeft het deze eerst verkre
gen. Den 9en Juli 1906 werd de eer
ste Doema ontbonden, wegen» de
overwegend radicale meerderheid ha
rer leden, die een samenwerking met
de Regeering niet mogelijk deed zijn.
In Maart 1907 kwam de tweede Doe
ma bijeen; welke echter den 4 en
J uni daarop wederom uiteenging, wijl
de oppositie weigerde de vijf-en-twin
tig wegens hoogverraad aangeklaag
de sociaal-democratische afgevaardig
den zonder beraadslaging uit te le
veren.
Het tienjarig bestaan der Doema
heeft zich gekenmerkt door twee his
torische zittingen: de eèrste tijdens
den Uussisch-J apapschen oorlog, toen
de strijd voor het Tsarenrijk zulk
een noodlottige wending nam; de twee
de die dezer dagen plaats had.
Het ontbreekt ons aan betrouwbare
gegevens omtrent het verloop dezer
zitting. Er schijnt veel en scherpe
critiek geoefend te zijn, al is ten slotte
een motie om than» reeds een onder
zoek in te stellen naar de begane
fouten en tekortkomingen, met groote
meerderheid verworpen.
Kén der voornaamste leden van de
oppositie heeft als zijn meening te
kennen gegeven dat het meer dan tijd
is dat de Doema meer invloed zal
verkrijgen op de regeering, dat er
meer contact zal komen tusschen de
dagelijtasohe leiding im het Czarenr
rijk en de z.g. volksvertegenwoor
diging.
Het is niet onmogelijk dat deCzaar
aan dit verlangen, althans eeniger-
mato en in schijn zal tegemoet ko
men. Men wil een algemeen leider
die den steun der Doema en der re
geering heeft opdat hij de brug zal
vormen die tot nu toe ontbrak.
Misschien heeft de benarde tijd voor
Rusland deze goede les in zich, dat
een regeering die niet onmiddellijk den
steun van het gansche volk achter
zich voelt, steeds blijft wankelen. Wel
licht verhaast het ontvangen van deze
goede les de politieke evolutie van
Rusland.
Geen ongeluk zoo groot
Aan het Oostelijk Front,
Het Oostenrijksche commu
niqué van 3 Sept. meldt In Oost-
Galicië wijkt de vijand overal op de
Sereth-linie terug. Onze legers ver
volgen den vijand aan de Rijksgrens
ten Noorden van Zalosze, ten Oosten
van Brody, in de streek ten Westen
van Dubno en in het gebied van
Wolhynië. Op het geheele front heb
ben onze troepen het offensief. Ook
bij onze strijdkrachten die aan de
boven-Janolda strijden, duren de ge
vechten voort. De Russen werden uit
eenige stellingen geworpen, die aan
den rand van het moerassengebied
waren aangelegd.
(iqpverneur-CRroeraal v. Diller.
l'it Weenen wordt d.d. 3 Sept. ge
seind Generaal-majoor vrijheer Von
Diller is tot Gouverneur-Generaal be
noemd van het Russisch-Poolsch ge
bied, dat zich onder Oostenrijksch-
Hongaarsch bestuur bevindt.
De ontruiming van Westelijk Rusland,
De in normale tijden uiterst onbe
langrijke locale dagbladen uit Riga,
Dunaburg, Kowno en Wilna, vormen
thans volgens een correspondent
der „Lokat Anzeiger" een bij uit
stek belangwekkende lectuur. Zij geven
over de a.s. ontruiming dier plaatsen
tal van kleine bijzonderheden, aie blyk-
baar aan het wakend oog van de cen
suur zijn ontsnapt.
Uit alles is op te maken, zoo schryft
de correspondent, dat het Russische
legerbestuur op een ontruiming van
estelijk Rusland geenszins gerekend
had. Tevens bewijst het gemis aan
een versterkte linie achter Kowno
Brest, dat men in Rusland slechts op
een offensief oorlogvoeren was voor
bereid. De gedachte aan een mogelijke
ontruiming werd eerst na het verlies
van Lodz en West-Polen geuit. Men
wilde toen de groote industrieele on
dernemingen uit het bedreigde Polen
naar veiliger oorden overbrengen, ten
einde den vijand te verhinderen van
het veroverd gebied profijt te trekken.
De pers poogde het ontstelde publiek
in te praten dat deze maatregelen
slechts ten doel hadden een centra
lisatie des Russische industrie te be
werkstelligen.
Het ontruimen der grensdistricten
had geheel volgens een bepaald sys
teem plaats. Allereerst werden de
bestuurders der staatsinrichtingen van
het besluit in kennis gesteld. De uni
versiteit van Dorpat is sinds eenige
weken naar Moskou overgebracht, het
gymnasium van Pernau werd naar
Jaroslaw verplaatst. 'Ook de geeste
lijkheid sloot zich onmiddellyk bij den
uittocht aan. De aartsbisschoppen van
Grodno en Wilna verlieten hun dio
cesen en het conaistorixuh en het-semi
narium volgden snel hierop.
Daarna kwam de beurt aan de finan-
cieele instellingen, die met de boeken
en den geldtrommel in oostelijke rich
ting vertrokken. Dig spaarbanken wer
den bestormd, doch waren niet
machte aan de uitbetalingen te voldoen.
Met de verplaatsing der groote ^fa
brieken nam de algemeene vlucht,
aanvang. Dagelijks vertrokken de-4
nen met burgers naar het binnenland
en de wanorde aan de stations nam
gedurig in hevigheid toe. Men schat
het aantal vluchtelingen op zéven
millioen.
Aan het einde van den treurigen
stoet van vluchtende burgers, kwanien
de treinen met het materiaal, dat
eveneens werd weggevoerd- De musea
van alle bedreigde steden werden
leeggehaald en de kunstwerken zorg
vuldig naar rustiger streken gebracht.
Standbeelden en gedenkteekenen wer
den van hun voetstuk opgelicht en op
den trein gezet.
Het sohijnt dus dat de Russen, die
hun vijand op militair gebied wel
hebben ieeren waardeeren, in den
kunstzin der Duitsehers nog niet het
volste vertrouwen hebben.
j
Aan het Italiaansche Front
Het Oostenrijksche commu
niqué van 3 Sept. meldt De alge-
meene rust, die op het Zuidwestelijk
tyrannie der Hollander» over de in
boorlingen kan verontschuldigen. De
grootste lengte van het eiland i»
622 mijlen, ziju grootste breedte 121
Een ispoorweg doorsnijdt het bijna
van het Oostelijke tot het Westelijke
eind; een reis overdag van Soera-
baya naar Batavia eischt ongeveer
anderhulven dag, en gaat geheel door
een interessant land. Maar de manier
om het karakter en de bekoorlijkhe
den van Java te apprecieeren is per
auto te reizen. Engeland heeft on
geveer tweemaal stooveel inwoner»,
maar ieder die door ons land (d. w.
z. Engeland) getuft is, merkt op, dat,
ofschoon er vele dorpen zijn, het aan
tal hunner inwoners klein is; ner
gens ontmoet men troepjes en weinig
arbeiders worden op het land gezien,
zelfs in den tijd van den oogst. In
Java zijn overal troepjes. Langs de
groote wegen rijdende, jjasseert de
motorrijder in snelle opeenvolging het
eene dorp voor, het andere na, en is
voortdurend genoodzaakt op te pas
sen op het groot aantal menschen en
de talrijke langzaam voortgaande buf
felkarren onderweg, in het bijzonder
vroeg in den morgen of iaat op den
avond; ieder oogenblik komt hij op
dorpsmarkten, waar honderden zoo
niet duizenden bijeen zijn. En het
tooneel is niet slechts vol leven, maar
heeft ook een onbeschrijflijke beko
ring van kleurschakeeringen, teweeg
gebracht door het schilderachtig ka
rakter der nationale kleeding. Bijna
oorlogstooneel is ingetreden, hield ook
gisteren aan. In het Tyroler grens
gebied hadden bij Mandronhüle (in
de vallei van Uenova) en ten Zui*
di-n van Mori klein© gevechten plaats,
die met den terugtocht van den vij-
iaud eindigden. In de streek van Te-
lifseh en op eenige andere punten
het kustfrunt vonden geschut-
uur en mijneugev echten plaats.
Avonds sloegen onze troepen een
hevigen aanval af op het Zuidelijk
deel van het Tolmeiner bruggehoofd.
V redesbemoei i ngen.
Lit Washington wordt aan het
ilbkl. d.d. 3 bept. gemeld
Kardinaal Gibbons verklaarde dat
hel onderhond dat hij met president
VV ilson had zeer bevredigend was en
dat hij zeer verheugd was over de
ontvangst die president Wilson hem
bereidde. Wij bespraken den geheeJen
toestand. Kardinaal Gibbon» weigerde
echter voorloopig verdere bijzonder
heden mede te deelen, maar verklaarde
te gelooven dat de vermindering van
de spanning tusschen de Vereenigde
8tateii en Duitschland de Vereenigde
Staten in de bevoorrechte positie
bracht nuttig te kunnen zijn oin een
einde te maken -aan het Europeeech
conflict. Zijn geloof was gebaseerd op
<le mogelijkheid van een overeen
komst tusschen Groot-Brittannië en
Duitschland over de z.g. vrijheid de»
zeeën, welke dan verder zou kunnen
leiden tot een discussie over de vre
desvoorwaarden. De Kardinaal scheen
van «mening dat onderhandelingen
over het beëindigen van den oorlog
weldra zullen beginnen. Maar de al
gemeen© opvatting in de ambassades
der geallieerde^ ie, dat er weinig
hoop bestaat op het oogenblik op een
gunstig resultaat van zulke onder
handelingen. Ambtenaren der ambas
sades verkfaarden, dat de geallieer
den niet begeerig zijn naar vrede,
zij dan naar een vrede op de voor
waarden, waarvoor hun legers thans
strijden.
De aardappeloogst in Duitschland.
Duitsche bladen schatten den aard
appelooget in Duitschland voor het
loopende jaar op ten minste 4.50 tot
500 millioen centenaars (100 K.G.)
Voor menscheiijk gebruik zijn daar
van ongeveer 150 millioen centenaars
nooiMg, oin te drogen en voor nijver
heidsdoeleinden ongeveer ,50 millioen,
en om «te pooten circa 70 millioen
Er blijven dus een 200 h 230 milli
oen centenaars voor varkensvoer enz,
beschikbaar. Daarbij komen nog
overal zijn de wegen omzoomd door
lommerrijk^ booroen, die ze overscha
duwen.
Wanneer men per spoor reist van
Soerabaya in het Oosten naar Djoc-
jokarta, de hoofdstad van Middel-Ja
va en de residentie van zijn vroe
gere heerschers, door een streek, die
over het algemeen vlak is, met al
leen in de verte heuvels en zoo hier
en daar kegels van vulkanen, lijkt het
land één groote bebouwd© vlakte, ver
deeld in kleine en dikwijls onregel
matige vlakke stukken, die terrasvor
mig oploopen om de irigatie te ver
gemakkelijken, waar de bodem hel
lend is. Rijst, suikerriet, tabak ziet
men overal groeien, of een soort peul
vruchten, bassove geheeten, op af
zonderlijke lapjes grond, of men
maakt toebereidselen voor de teelt er
van; op «enigen afstand van de heu
vels zal men zelden onbebouwd land
en weelderigen natuurgroei aantref
fen. De akkers worden dikwijls af
gebroken door groote, dichte heinin
gen, zoo dikwijls dat zij elkaar bijna
raken; dit zijn fis woningcomplexen
of dorpen, waalyn Je inboorlingen
wonen. Zij zijn even kunstmatig als
de akker, bovendien alle van het
zelfde type; een buitenste rand van
prachtig bamboes vormt een dichte
omheining, waarin de lichtgebouwde
hutten zijn geplaatsteen paar op
het vallen staande booroen en een
verscheidenheid van palmen, met de
nimmer ontbrekende Banaan groeien
de
aanzienlijke reserven van den' vori
gen oogst. Het rijksbureau voor de
verzorging met aardappelen had nog
J millioen centenaars over nadat in
oe behoeften van het leger en de ge
meenten was voorzien. Hiervan wer
den o.a. 0.8 millioen ©entenaars in
de brandewijnstokerijen en 1.8 mil
lioen voor de stijfsèlfabrikatie ge
bruikt.
Geen dienstplicht in Engeland.
De Londensehe correspondent van
de „Manchester Guardian'seint, dat
hij redenen heeft, ie verklaren, dat
niettegenstaande zekere geruchten
Wfjkbaar geïnspireerde berichten
geen direct uitzicht op dienstplicht be
slaat en zulks ook niet op dit oogen
blik voor de naaste toekomst tege
moet gezien kan worden.
De derde Duitsche oorlogsleening.
Uit Berlijn wordt d.d. 3 Sept. ge
seind De Gemeenteraad van Ber
lijn heeft in de heden (3 September)
door den opper-burgemeester Wermuth
voorgezeten vergadering besloten voor
de Spaarbank van de stad Berlijn,
•1.5 millioen Mark op de derde oor
logsleening in te schrijven. Bij ge
legenheid vnn de eerste oorlogslee
ning heeft de hoofdstad van het Duit
sche Rijk vooi; 30 miUipep ing*f^h?e-
jveii en op de tweede oorlogsleetiiug
oor' fd tnilltoen Mark.
Duitschland en Amerika.
Theodor Wolff schrijft in het Rerl.
Tagebl. over de onderhandelingen om
tot overeenstemming te geraken niet
Amerika Wij alien wensehen (Jat
ïoedzaam reizende vrouwen en kin
deren, zooveel als eenigszins moge
lijk, gevrijwaard blijven; en de Dun
sehe regeering heeft ook na den on
dergang van de Lusitania haar leed
wezen betuigd over het verlies van
zoovele onschuldige' mensohen, Wun-
neer nu de weg wordt gevonden, die
d vermijding van zulke smartelijke
lampen vergemakkelijkt, dan beant
woordt het aan ons zuiver belang.
Eu ofschoon wij alle sentimentaliteit
hebben onteerd, alsook ons gevoel,
mag men de hoop uitspregen dat de
aangekondigde overeenstemming op
afdoende wijze zal tot stand komen
en dat het Amerikaansche volk de
houding der Duitsche regeering zal
'waardeeren als een overtuigend be
wijs van haar vreedzamen wil
haar vriendschappelijke gezindheid.
Men mag of men kan daarentegen
niet minder hopen en verwachten dat
de Amerikaansche regeering er op
bedacht zal zijn uit deze houding van
Duitschland nu ook rechtvaardige
eindbesluiten te nemen in zake 'het
optreden jegens Engeland.
Ten slotte mag men wel hopen en
verwachten dat het in Duitschland
nergens zal ontbreken aan verstand
bij de leidende gedachten, welke er
toe geleid hebben naar een overeen
stemming te zoeken in plaats van
«nar een conflict.
Uit New-York wordt d.d. 2 Sept.
gemeld: De Amerikaansche bladen zijp
van meening, dat President Wilson
een groote diplomatieke overwinning
behaald heeft in zake de Duitsche
wijze van den duikboot-oorlog te voe
ren. Echter leggen zij er den nadruk
op, dat dit resultaat met daden en niet
met woorden moet voltooid worden.
Sommige bladen stellen de vraag welke
voorwaarden aan de belofte van
Duitschland verbonden zijn, terwijl
andere opmerken, dat zoo het al mo
gelijk is, dat Duitschland totmensch-
lievende inzichten is bekeerd, tot dus
ver daarvan nog niet veel blijk 'gegeven
is. De „Baltimore American" meent,
dat de Duitsche nota een beteekenis
is van Duitschland, dat de wijze,
waarop het den duikboot-oorlog voerde,
een rechtstreeksche schending der in
ternationale wetgeving uitmaakt.
Duitaohland heeft in een schadever
goeding toegestemd, doch, vraagt het
blad, meent Von Bethmann-Hollweg,
dat deze wandaden met geld kunnen
afgedaan wórden? Te eeniger tijd zal
hiervan rekenschap moeten gegeven
worden én zal Duitschland aan het
verstand moeten worden gebracht, dat
zijn belofte van beterschap met als
een verontschuldiging kan worden op
gevat voor de verschrikkelijke wreed
heden, die alreeds bedreven werden.
De „Globe" schrijft, dat de kracht der
Britsche vloot een factor is bij de
verloochening van de politiek van Von
Tirpitz, en meent, dat, indien er eenige
ernstige belemmering voor den Brit-
schen handel bestond, 't betwijfeld mag
worden, of de Keizer zich door zijn
Rijkskanselier er wel van zou hebben
laten overtuigen, dat het beleedigen
van Amerika, geen materieel voordeel
oplevert.
in (Je afgesloten ruimte.
liet kenmerkende wat het geheel
zijn bijzonder karakter verschatt en
het oog van den reiziger het meent
treft, is de Kokospalm, zich verhef
fende boven de meeste andere hou
men, met zijn bijzonder karakteristie
ke kroon van gevederde bladeren en
zijn trossen vau groote vruchten.
Behoudens de geïrrigeerde rijstvel
den, verdient hpt landschap in 't oog
der Europeanen, het epitheton1 „tro
pisch" hoofdzakelijk wegens liet be
paalde voorkomen van dezen wonder-
vollen Palm, ofschoon het effect zeer
versterkt wordt door de aanwezig
heid bij hen van het reusachtige bam
boes.
Java komt in enkele opzichten met
Engeland overeen. Beide landen zijn
zoo goed als geheel in cultuur en
men ziet weinig of niets meer van
den oorspropkelijken plantengroei
waurmede zij eerst bedekt waren, ten
minste buiten het gebergte op Java.
Maar terwijl in Engeland overal wei
den zijn en daardoor wijzen op
schaarschheid van \werk, is er op
Java geen weiland, en de bewijzen
van overvloed van arbeid vallen op;
in Engeland schijnt de machine over
al het werk te doen, terwijl de mensch
slechts als bestuurder fungeert, ©ven
als in Amerika en Australië; in Java
is de mensch machine. Men gebruikt
er dikwijls een ruwe ploeg, getrok
ken door een buffel of een os, doch
zelfs in dit opzicht wordt het groot-
sie deel van den akkerbouw door
handarbeid verricht. Niels is inder
daad meer verrassend in hel Oosten
dun dezo soort vftu teelt, die wij zo©
lang schatten, uitput en met de hand,
zelts verplanten in tijden, dat er
noodzakelijk gewied moet worden ook.
Java is tegenwoordig een suiker-
produceerend land van belang, en.
men kan verwachten, dat deze' in
dustrie in een niet ver verwijderde
toekomst nog zeer zal worde» uitge
breid. De opbrengst 1b reeds meer
dan anderhalf millioen ton per jaar.
Het is echter bijna niet te gelooven,
dat een van de' moeilijkheden, die
zich voordoen om nieuwe streken er
voor te gebruiken, is gebrek aan
arbeidskrachtdaar de bevolking
haast niet van haar geboorteplaats is
weg te krijgen. Nog niet lang gele
den was het slecht met dezen tak
van bestaan gesteld, maar nu' heerschl
overal welvaart. De plantages wor
den uitstekend bebouwd; er] wordt
veel aandacht gewijd aan verbetering
van het riet tot grooter nuikerop-
brengst; stoomtrams zijn op de we
gen aangelegd, om het riet naar de
suikerfabrieken te brengen, die voor
zien zijn van de nieuwste machines.
Niet het minst echter heeft
bruik van de auto invloed
het leven van den Europe «chen di
recteur draaglijker en aangenamer te
maken; hij kan zich niet al een vrije
lijk en vlug bewegen over een uit
gestrekte inrichting, maar ook tege-
het ge-
^ehad om
