41-
De Taidarts
Eu DeralÉ, juf 74,
ONTVANGEN
tournes-Tailleur
Mantels
fojjsgjj, japes,
Jupnns,
Pelterijen,
0.
JURGENS' F LI NS TE PLANTENBOTER
r
iUhdn
WOONHUIZEN
WOONHUIZEN
Mr. Se. HvaoCleeaj
ABDIJSIROOP
EOLLAND-NOORD-AMERIKA HYPO
TÏËËKBANK
I PANDBRIEVEN jè 987.
5»'/z I WINSTAANDEEL U1Q17
Likdoornzalf v.d. Kamperkraal
Het Voordeeligste Verkoophuis
De Oorlog.
Advertentiën.
Telephoonnet Gouda.
AFWEZIG.
Uk»,
Anton Coops,
Wanneer gij hoest
.ijmiu.'B.nm
g I
S i
ilti lord! uracil op '11ESI li lellen.
,nTp ■«"«««-
Gemeentelijke Arbeidsbeurs.
QfENBiBE VRIJWILLIGE VERKB6PIIIG
2 EEN KOETSHUIS
NIEUWS MODELLEN
zoowel in Boni, Pluche, Veleer dn Herd,
Uien enz., In zeer groote lerscleideo-
heid en tnnctirreerende grijzen, ereuli
alsmede een groote cnlledle
voor welke inlldilei! wordt gegarandeerd
Aanbevelend,
publiek verkoopen:
Groenmarkt 35, Den Haag.
Hoogstraat 304, Rotterdam.
Gevestigd
- Wijdstraat 29.
.li
Mri'iii-iifiirMUud*!
UEX - - -
a q
W. DAVIDS Co.
EFFECTEN - COUPONS
RAVKXSWAAY ZONEN
aonnfCHEM.
Abonneert U op dit Blad.
40 GROOTE MARKT, ROTTERDAM.
Specialiteit in beste Wollen Kousen en Sokken.
reeds in 1867 znlk een school op,
de le ia ons land, welk voorbeeld
spoedig navolging vond. Ook in CJouda
werd er tueschen de Jaren 1673-1-i88S
een heete strijd gevoerd voor het
verkrQgen van een middelbare
school voor meisjes, daar velen van
meening" waren, <Jai de hier bestaande
2e Burgerschool voor meisjes niet
voorzag in wat men verlangde. In
1876 ging van eenige ingezetenen een
ad ree aan den Raad, waarin zij aan
drongen op de oprichting van een
middelbare meisjesschool en in 1883
leverde wijlen collega Bonte een uit
stekend pleidooi in de „Goudeche
Courant" voor de oprichting van
zulk een school. Alles liep op niets
uit, omdat... er geen geld was. En
toch waren hier ouders, die voor
hunne dochfers M. 0. verlangden.
Met het voorbeeld van Sappemeer
voor oogen, waar in 1871 de eerste
Vrouwelijke leerling tot de H. B
was toegelaten, wondden zich een
7-tal ouders tot den minister om
voor hunne dochters toelating tot de
H. li. 8. alhier te verkrijgen. Deze
werd verleend, maar weldra .fas het
noodig om, wegens het aangroeiend
aantal, aan het Gameeniebestuur de
vraag voor te leggen, of het toerei
was, ingeval splitsing eener k'asse
wegens de toelating van vrouwelijke
leerlingen noodig mocht zijn, de meer
dere uitgaven, die hiervoor /ereischt
werden, te dragen. Na een hei-naald
weigerend antwoord liet de minister
sedert slechts meisjes toe-:
le. voor zoover er plaats was,
2e. indien door deze toelating geen
splitsing van klassen, veroorzaakt
werd, welke beperkende bepalingen in
1906 opgeheven werden. Deze poging
om meisjes toegang tot de school te
verschaffen viei samen met den steeds
luider wordenden eisch om de school
uit te breiden lot eene met 5-jBrigen
cursus.
De Regeering wilde van uitbrei
ding eerst niet weten; de 10-jarige
strijd is eindelijk beslecht door de
flinkheid 'en de liberaliteit van het
Goudsche Gemeentebestuur, dat de
meerdere uitgaven op zich nam.
Voor zulk een royaal aanbod zwichtte
minister 8ix en in 1881 werd de
3-jarlge cursus omgeaet in een vijf
jarigen; In ditzelfde jaar werden ook
de eerste vrouwelijke leerlingen tot
de Inrichting toegelaten, inaar onder
de beperkende bepalingen bovenge
noemd. bU
De 3-jarige cursus, die nu ophoudt
te bestaan, was bezocht door 397
leerlingen, waarvan 60 voor enkele
lessen; aan' 44 discipelen was een
einddiploma uitgereikt.
De 6-jarige Cureus.
In September 1881 begon de in een
5-jarigen cursus herschapen school
met 4 klussen etn een totaal van 68
leerlingen, waaronder 7 meisjes. Het
onderwijzend personeel werd uitge
breid met 4 leeraren. Het gebouw
was vergroot, waarvan de kosten
pl.m. 124.000 gedragen werden door
de Gemeente, die bovendien nog een
jaarlijksch gu-bsidie gaf van pl.m.
f7000. Iri 1885 moest de le kb
in 2 afdeelingen gesplitst worden, doch
slfitohts voor één jaar. Tusechen 1881
en 1890 varieerde het leerlingental! jaar
lijks tusschen 60 en 70. Toen men in
het laatstgenoemde jaar het 25-jarig
bestaan der school feestelijk herdacht,
was de nieuwe cursus begonnen met
77 leerlingen, waaronder 10 vrouwe
lijke.
In het jaar 1883 namen de leer
lingen der school voor het eerst
deel aan het eindexamen H. B. S,
met 5-jarigen cursus; van de 4 can
didAten slaagden er 2.
In 1894 stijgt het getal leerlingen:
75 mannelijke efr» 27 vrouwelijke
voor hot eerst boven de 100 en het
blijft klimmende.
In 1897 worden klasse I en IV
elk in 2 afdeelingen gesplitst en van
dezen tijd af wordt de taak voorden
Directeur moeielijk. Het aantal klas
sen is instabiel en bij den aanvang
van eiken cursus staat hij voor de
vraag Hoeveel klassen Het ge
volg hiervan is, dat er t jj d e 1 ij k e
leeraren beademd worden, die onze
ker zijn, of ze het volgend jaar ge
continueerd zullen worden. Natuur
lijk trachten zij zoo spoedig moge
lijk 'een vaste betrekking elders te
krijgen.
Gouda wordt een doorgangshuis
va« leeraren met al de nadeelige ge
volgen, (He hieruit voor het onder
wijs voortspruiten. Eenige verbete
ring kwam hierin, toen minister Kuy-
per 1903) bepaalde, dat een klasse
fcesplitet mag worden, wanneer het
aantal leerlingen 25 te boven gaat.
Het aantal leerlingen blijft was
sende, de school wordt te klein. In
1901 wordt er een nieuw *fuk bijge
bouwd. waarvoor de gemeente Gn.t-
da de koeten op zich neemt (pl.m.
f 90.000) en nu ontheven wordt vnn
een jaarlijksche bijdrage in de kosten
aan het Rijk.
De taak wordt voor den bejaar
den directeur te zwaar: in 1865 een
school met 3 klassen, 26 leerlingen en
6 leeraren, in 1902 een inrichting met
10 klassen, 152 leerlingen en 20 leer
aren. Den 31en December legt hij
zijne betrekking neer om die aan
jongere krachten toe te vertrouwen.
Van zijp otium cum dignitatie heeft
hij niet lang mogen genietèn hij
overleed te Utrecht in Novem^r
1907.
In het getal klassen en het aantal
leerlingen kwam nog geen stabiliteit;
het laatste klom in 19Ü8 boven de
170, in 1914 boven de 180 en de
nieuwe cursus van dit jaar opende
met 201 discipelen, waaronder 40
meisjes, verdeeld over 11 klassen
(3 derde).
Aan de school zijn thans verbon
den, den directeur iüedegerekend20
leeraren, 1 leeraree, 2 a man u en «es en
een concierge.
Sedert 1881 is de 5-jarige cursus
bezocht door 1286 leerlingtm, waar
onder 225 vrouwelijke. Het einddi
ploma H. B. S. met 5-jarigen cursus
werd uitgereikt aan 481 mannelijk©
en 41 vrouwelijke leerlingen.
Sedert de oprichting zijn aan de
school werkzaam geweest of nog
werkzaam 95 leeraren en 5 leer-
aressen.
Dit groote getal doet vermoeden
dat velen dezer hier slechts korten
tijd vertoefd hebben, hetzij ais plaats
vervangers van onderwijskrachten
die ziekte-verlof hadden, hetzij al
tijdelijke leeraren in klassen, die
maar korten tijd gesplitst waren; an
imeren verlieten Gouda om elders
(Den Haag, Amsterdam, Rotterdam
Dordrecht) een meer begeerden werk
kring te vinden. Van hen, die vele
»ren aan de school ^erbonden zijn
voor altijd
J.
geweest, rusten er
yan hun arbeid
M. J. v. Dugteren overleden 1894,
J. BerteJman overl. 1898, A.
Roozeboom overl. 1900, K. Mars overl.
1908, H. W. F. Bonte overl. 1909,
A. Langerhuijzen van Uven overl
1913, J. F. M. Wolf overl. 1915.
Ilaquiescat in pace
Afideren leven „in ruste"
Dj*. F. W. Raabe, M. v. Wen trio
nen, J. H. v. d. Voort, A. F. Cre-
mer.
De eerste amanuensas, die van 1866
■—1910 aan de sohool werkzaam was,
de heer II. A. Toen, is de eenige
van de oudste garde, dié nog in
leven ie.
Dat zij allen nog lang van hun
welverdiend otium genieten mogen
Het gebouw, dat bij de oprichting
der school door de gemeente aan
het Rijk in bruikleen werd afge
staan, moge in den beginne, toen de
school nog klein was, doelmatig zijn
geweest, later, bij het steeds stijgend
getal leerlingen en de vermeerdering
der klassen, sprong de ondoelmatig
heid hoe langer hoe inaer in het oog.
De uitbreiding in 1901 maakte het
gebouw wel grooter, maar ook on
doelmatiger met het oog op behoor
lijk toezicht. De ligging aan een
steeds drukker wordenden verkeers
weg bemoeilijkte meer en meer het
rustig geven van onderwij» in aan
die straat gelegen lokalen; het labo
ratorium voor de practische schei
kunde was niet berekend voor een
dubbele 5e klasse; het gemis van
een lokaal voor rechtlijnig teekenen
gaf op het eindexamen soms aanlei
ding tot gegronde klachten; het on
derwijs in Aardrijkskunde en Plant
en Dierkunde ondervond het nadeel
van het gebrek aan een eigen lokaal,
terwijl heb onderwijs in* do klasse, die
grensde aan de gymnastiekzaal, vaak
bomoeilijkt werd dtoordedaar gehou-
dep oefeningen. Vanaf 1904 werden de
ze bezwaren onder de aandacht der Re
geering gebracht, die den ernst daar
van ging inzien, toen de Commissie
van Toezicht op het M. O. alhier in
het jaar 1909 een zakelijk adres aan
de Regeering richtte, waarin bovenr
genoemde bezwaren voortreffelijk wer
den uiteengezet en aangedrongen op
wegneming door den bouw van een
nieuwe school.
„De Coram larf et" zoo aóhrosf zij,
„is éénstemmig in haar oordeel, dat
harerzijds nimmer tot u i t b r e ir
ding of verbouwing mag wor
den geadviseerd. Zij meent, dat aan
al de genoemde bezwaren alleen kan
worden tegemoet gekomen, door ver
plaatsing van de inrichting», d. i.
door het stichten van een nieuwe
school op een ander, ongetwijfeld wel
te vinden, terrein."
Het valt niet te ontkennen, dat de
Commissie van. Toezicht door dezen
stap krachtig heeft medegewerkt tot
het verkrijgen van een gebouw, dat
aan de eischen van onzen tijd
voldoet. Een woord van dank aan
deze Commissie voor de serieuse be
hartiging van de belangen van het
M. O. te dezer stede
Toen nu ook de afgevaardigde ter
Tweede Kamer der Staten-Generaal
voor het district Gouda Jhr. Mr.
Van Doorn na een onderzoek in
loco, de regeering er nadrukkelijk op
wees onder welke onguatige omstan
digheden het onderwijs aan de eeni
ge Rijks H. B. S. in deze provincie
moest gegeven worden, toen zag mi
nister Heemskerk in, dat de toestand
zóó niet blijven kon.
Er werden onderhandelingen aan-'
geknoopt met het bestuur der ge
meente Gouda, en het zij tot des-
zelte eere gezegd het toonde het
bezit van een Rijks H. B. S. op prijs
te stellen en de groote voordooien in
te zien, <töe aan de vestiging \an
zulk een onderwijsinrichting in deze
stad, verbonden waren. Het bespoe
digde den bouw van een<e nieuwe
school door het aanbieden van» den
benoodigden grond en eene som van
f 75000. „Eendracht maakt ma ïht" zou
een passende spreuk zijn boven den
ingang dey nieuwe H. B. 8.
Het nieuwe gebouw in de Kruger-
laan, dat, naar wij hopen, in Sep
tember 1916 in gebruik genomen zai
kunnen worden, neetnt al de opge
somde bezwaren weg: het ligt i
tig, beivat 12 13 leslokalen, een
afzonderlijk lokaal voor het onder
wijs in Aardrijkskunde en in Plant
en Djerkunde, e«n afzonderlijke zaal
voor rechtlijnig teekenen, een ruim
laboratorium voor Scheikunde, een
donkere kamer, een afzonderlijke
kleedkamer voor meisjes, terwijl elec-
trisch licht en centrale verwarming
ertoe zullen bijdragen om het ga-
bouw tot een model-inrichting" te ma
ken. Met nieuwe kracht en frisschen.
moed gaan mijne collega's met mij
de nieuwe halve eeuw in met het
vaste voornemen om het onderwijs in
„deego degelijkheid" te doen beant
woorden aan de hooge eischen van
onzen tijd.
Het gebouw blijve lange jaren een
sieraad onzer veste, de school de
trote der burgerij, een seminarium,f
waaruit menig jongeling en jonge-
dochter voortkome, toegerust met d e
bijzondere kund'ighede n _J
werlke de hedendaagschp
maatschappij in elk bfl
schaafd man en in iedere
beschaafde vrouw eis c,h t,
maar ook met die edele gaven
des geroo-eds, zonder w>l-|
ke alle besdha v ipg „een
luidende schel" i a.
Vivat, Creaeat, floreat de Goudsche
H. B. S.
Dr. 8. S. HOOGSTRA.
Gouda, 16 X-'15.
P.S. Op een nader te bepalen da
tum zal het 50-jarig bestaan der
school op bescheiden wijze feestelijk
gevierd worden-
Aan het Oostelijk Front
Het Russische communiqué van
14 October luidt;
Een Duitsch vliegtuig wierp ver
scheiden bommen op den spoorweg
van Remersh, ten noorden van Fried-
Hchstadt.
In de streek van Jacobs tad t is het
artillerievuur op eenige plaatsen in
hevigheid toegenomen.
In den nacht van den 13n dezer heeft
een Zeppelin, die over de streek van
Punaburg vloog, ongeveer 60 bommen
laten vaüep. Ér gangen geen men-
schenievFQs verloren.
Op het front bij Dunaburg wordt
overal een artillerie-gevecht geleverd.
In de streek van den weg ten zuiden
van Schlossberg, gisteren in eed storm
aanval door ons genomen, wordt het
verbitterd gevecht voortgezet. Hard
nekkige gevechten, waarin beide par
tijen aanvallen, ontwikkelen zich even
eens bij het dorp Spronguine, in de
streek van het dorp Garbounowka.
Aan de linie der meren Demmen
en Driseviaty zijn de ongeregelde aan
vallen van den vijand nergens gelukt.
Het artillerie-gevecht duurt voort.
Ten zuiden van het vlek No wek,
aan de Pripet, hebben wij het dorp
Khrapine bezet. Op den linkeroever
van de Styr, ten noorden van Rafa-
lowka, nam onze cavalerie de hoeve
Zaliadine.
In OaliciÖ, op het front van de
Strypa, is de vijand op vele punten
zonder succes tot het offensief over
gaan. De hevigste gevechten werden
geleverd in de streek» der dorpen Be-
niawy en Haiworonke, ten westen van
Trembowlia. -
Het Oostenr.-Hong. Communiqué
van 14 Oct. luidt:
Onze troepen vermeesterden stor
menderhand de Brds Cunak en Sta-
wara op den Erino. Dit zyn stellingen,
die van de streek van Belgrado uit
zich naar het Z. O. uitstrekken en by
ze van vestingen zyn verschanst.
De vijand, die volgens verklaringen
van krijgsgevangenen, in last had, tot
een laatsten man stand te honden,
sloeg in wanorde ep de vlucht naar
den Avolo-berg en het gebied ten
Oosten daarvan. Zijn verliezen zijn
buitengewoon ernstig.
Onze zware artillerie had, zooals
altijd bq dergelijke krygsverrichtingen,
ook deel aan het succes en de roem
volle vorderingen der aanvallen van
onze bondgenooten aan de beneden-
Morawa. Zg ontrukten den tegenstan
der verschansingen aan het westelyk,
Noordelgk en Oostelyk front van Po-
geschoven stelling bezuiden Riva op
rukte, werd door ons geschutvuur ver
dreven.
Aan het front bij êe kaat hebben
wq in het gebied van de Javoreek een
stuk van een Italiaansche loopgraaf
bezet. Twee Italiaansche aanvallen op
den Mzlie Vrk, die na heftige voor
bereiding door de artillerie tot aan
onze hindernissen gevorderd waren,
werden gestnit.
Aan de andere deelen van het
Isonzo-front het gewone kanonvuur.
In Servië.
Uit Berlijn wordt d.d. 14 Oct. ge
meld. Men beschouwt bier de snelle
bezetting van de vruchtbaarste en
meest welvarende deelen van Servië,
die in zekere mate de bronnen van
zijn nationale kracht vormen, door de
colonnes van het leger onder generaal
Von Gailwitz, welke in het dal van
de Morawa vooruitdringen, als van niet
minder beteekenis daD de bezetting
van de hoofdstad des lands. Men ver
wacht, dat de opmarsch van het vyfde
leger als een wig zal werken, die naar
het Zuiden is gericht on waardoor
Servië langs zyn geheele ruggegraat
letterlijk zal worden gespleten. De
Servische grensrivieren zijn op meer
dan twaalf plaatsen overschreden. Dit
heeft bij de Servische troepen, die zich
daartegen te weer stelden, verscheidene
malen groote verrassing verwekt. De
Duitsche en Ooatenrijbsche troepen
rukken overal met het grootste succes
op. Aan de bestorming van Semen-
dria's citadel hebben inzonderheid troe
pen uit Hessen meegewerkt.
Aanvragen van werknemers.
Volwassenen:»
i stucadoor, 1 oirkelzager, 1 ma
chinist, 1 schoenmaker, 1 tuinman, 1
schipper, 2 werklieden zonder vak
kennis.
Beneden 18 jaar:
1 timmerman.
Aanvragen van werkgevers.
2 pottendraaiers, 2 zeilmakers.
Beneden 18 jaar:
1 werkman zonder vakkennis.
Aangesloten
Tel. No. 285. DEKKER. A. Vracht-
rijder Vest 53.
379. VERZIJL. M. J.
Vleeschhouwerij Klei
weg 36. 10
Aan het Italiaansche front.
Het Oostenr.-Hong. Communiqué
ven 14 Oct. lnidt:
Het levendige artillerievnnr tegen
onze stellingen op de hoogvlakte van
Lafrann, Vielgerenth en tegen afzon
derlijke steunpunten aan het Dolo
mieten-front duurt voort. Het bateljon
Alpensoldaten, dat tegen een vooruit-
GOUDA,
is van VRIJDAG 22 OCTOBER tot
WOENSDAG 17 OCTOBER
Spreekurenvan 11—half een en
volgens afspraak. 13
te STOLWIJK.
Ds Notaris J. P. MAHLSTEDE
te Bergambacht
AgU is voornemens op V r jf«
dagen 22 en 29 (/c-
tober 1915, telkens
des voormiddags 11
nor, in het Koffiehuis van den Heer
P. STOPPELENBURG, op het Dorp
te STOLWIJK, in hot openbaar te
veilan en verkoopen
ONDER 8TOLWIJK1
bevattende kneden5 Kamers, Keu
ken en flinken Kelderboven3 Ka
mers en grooten Zolder, met SCHUUR,
TUIN en aanbehooren staande op het
Dorp, strekkende van de straat, zuidop
tot Erven J. Zuidervliet.
Kadaster Sectie C, nommer 2022,
groot 5 Aren, 30 Centlaren.
met STALLING en ERF, staande
tegenover perceel 1, getd. A 68, strek
kende van de straat tot halver Voor
wetering.
Kadaster Sectie 0, nommer 2018,
groot 05 Centiaren. 47
Nadere inlichtingen te bekomen ten
kantore van genoemden Notaris.
1,1 t
Notaris N. F. CAMBIER VAN
NOOTEN*te Gouda, zal op MAAN
DAG 25 October 1915 des avonds
zeven uur, in hoteï „de Zalm", a/d.
Markt aldaar,
Nos. 1 tot 4. Vier goed onder
houden
en ERVEN, a/d. Bockenbergstraatnos.
69, 71, 73 en 76 te Gouda.
Per week verhuurd nos. 69, 71 en
73 elk voor f 2.36 en no. 75 voor f 2.60;
Nos. 5 tot 8. Vier goed onder
houden
en ERVEN, a/d. Snoijstraat nos. 83,
85, 87 en 89 te Gouda;
No. 89 is in eigen gebruik en de
overige zyn per week verhuurd elk
voor f 2.60.
Te aanvaarden op den betaaldag der
kooppenningen 25 November a.s.
en te bezichtigen de laatste 3 werk»*
dagen voor en op den ver koopdag van
10 tot 12 en 2 tot 4 nor. 34
Verdere inlichtingen geeft gezegde
notaris, ten wiens kantore van 18 Oc
tober af, notitiën te verkrijgen zyn.
B PLANTA
MïM;
.1 ioi
GEOARANDEERDE KWALITEITEN.
„Irfri tri
ADVOCAAT en PROCUREUR
Coolsingel 15-, Teluf. 2105
ROTTERDAM. l»
kunt gij U dadelijk welkome verlichting verschaffen
door de Abdijsiroop te nemen, welke de vastzit
tende slijm zal verwijderen.
Doordien met de prikkelende slïïm'tegelijk ziekte
kiemen zullen worden verwijderd, kan de Abdijsiroop
de hoest bedaren en het voortwoekerend kwaad tijdig
Ontelbare dankbare génezenen noemen dan
ook de
THYMSTROOP
PERTUSSIN. 1
DRUIVENBORSTSIROOP
FLESSCHEN WORDEN OP REKENING;
6ESTELD.D0CH BIHEKU6GAAF VERGOED-
Vt LITER a 15 ÈT.
Onze uaiiuuiej
dam. Alom verkrijgbaar.
>B vap 930 gram 1,—van S50
van 1000 mam f 3,50. Eischt rooden
handteekeaing L. X- AKKER, RotUsT-
frriirrhanr
GORINCHEM.
330
10
en
Terugkoop >/2 beneden Afglftekoers. - Alles volgens circulaire.
O -8
M 00
S
Z
45
Groote Markt 42, Rotterdam.
TELEFOON 6013-6893.
VREEMD GELD.
bijJtenlandsche WISSELS.
RftOLONGATIËN.
15 DEPOSITO'S.
uit het Magazijn van
Deze THEEËN worden
afgeleverd in verzegelde
pakjes van vijf, twee en
een half en een Ned. ons
met vermelding van Nom
mer en Prijs, voorzien van
nevenstaand \Merk, vol
gens de Wet gedeponeerd.
Zich tot de uitvoering
van geeerde orders aan
bevelend,
j. C. ZIJL,
voorbeen 3. BREEBAART Lz.
AU PRINTEMPS - ROTTERDAM
KOOPMEINERS VAN DIJK.
er, GOEDKOOPSTE, ed.ts „an
I V DAMES- EN m
KINDERHOEDEN. I
HOOGSTRAAT 248 - ZWART JANSTRAAT 32.
Telef 3825- Tele' 704b
merk „CORA"
A 20 ct. per doos met gebruiksaanwijzing verkrijgbaar bij
alle drogisten in Nederland cd bij den fabrikant WILLEM
KRAAL te KAMPEN. 16
In de Breigoedfabrlek
Hui. „IH DUIZEND VREEZEN". 30
van alle gebreide artikelen.
