Binnenland.
Gemengde Berichten.
Stadsnieuws.
Laatste Berichten
Telegrafisch Weerbericht.
naar meening van de oonnrtb«ie, de 1
nieuwe krachten moeten kunieu en I
daarom Hielt zij voöV reed» thans I
vele vrouwen voor dit soort werk op I
te leiden, zieh daarbij wendende" tot I
de eeholen en universiteiten. Hei I
moet daarbij duidelijk worden gemaakt
dal de dieneten der vrouwen elechte
voor den oorlog (tijd worden gevraagd
en dat ieder, die bij het leger dienst
neemt, de verzekering behoort te krij
gen, dat hij bij terugkeer in het bur
gerlijke loven zijn vroegere betrek
king «»1 terugkrijgen. De loonen
van de vrouwen moeten zooveel mo
gelijk, indien het werk dit verdient,
in overeenntemimng met de vroegere
loonen der mannen worden gebracht.
De commissie meent, dat een voor-
bereiding van een of twee maanden I
voor vele goed onderlegde vrouwen I
voldoende zal wezen om haar met I
tie hoofdzaken van haar werk bekend I
te maken-
Gebrek aan paarden in Duitachland. I
Uit een order van het derde Duit-
sohe leger, die in handen van de ge
allieerden i» gevallen, blykt, zoo
schrijft een medewerker van de Mor
ning Bost, dat Dniizchland gebrek
aan paarden begint je krijgen. De
order zegt, dat een voldoend aantal
paarden niet meer nit Duitechland
kan worden verkregen en dus maat-
regelen moeten worden genomen om
paarden nit de bezette gebieden te
verkrijgen, terwijl tevens het aantal
paarden, dat in gebruik i», zal moe
ten worden ingekrompen. Betaal-
meezterz, geestelijken, functionarissen
van den intendance en van den ge
zondheidsdienst en anderen, zullen
geen paarden meer ter beschikking
worden gesteld en ook op andere wjjze
zal in het rijpaardenmateriaal worden
bezuinigd. Eveneens zullen ér min-1
der trekpaarden worden gebruikt en I
wel voor de munitiecolonnes zullen I
per voertuig 4, inplaats van 6 paarden I
worden gebruikt en voor de vo*5" I
keukens en de wagens van de draad- I
looze-telegrafie-afdeelingen 2, inplaats I
van 4.
Nog steed* gebrek aan aardappelen I
in Duitaohland.
De ,rVoi wftrtB" bericht, dat in I
W*»t-Duitechlawi de tot nog toe dool
den Bondsraad genuiakte bepalingen I
oin in het gebrek aan aardappelen
te voorzien, bijna niets hebben uit
gewerkt. in Keulen is de voorraad
*oo gering,, dat het stadsbestuur het
niet waagt den, ingevolge bepaling
van den bondsraad voorgeaohroveu
pri^i van 4.1)5 Mark per centenaar
vast te stellen voor den kleinhandel,
limners, volgens het olftcieelo markt
bericht in Keulen kosten de aardap- j
pelen ln den groothandel 4.50 tot 5.oO
Mark, in den kleinhandel worden b
lot O pfennig per K.ü. betaald, dus
gedeeltelijk meer dan het dubbele van
tien (l«or den bondsraad voorgeschre
ven maximumprijs. Ook de pers van
het centrum (Keulsehe Lokal-Anzei-
ger) verwijt den landbouwers specu
latieve bedoelingen. ,,De aardappelen
zijn begraven iu mijten of liegen
in de «ohureu en kelders in afwach
ting, dat de regeering ung eens van
inzicht verandert en nieuwe voor de I
landbouwers nog voordeeliger maxi- I
mum-prijzen zal vastirtellen."
Hel Keulsche partijblad verlangt
dat het plaatsvervangende algeineene
commando op de aardappelen beslag
zal leggen, daar de tegenwoordige toe
stand ondiragelijk is.
Het pond Sterling.
De Eoonomist zegt, dat de
ernstige depreciatie van het pond
sterling, tot» uitdrukking gekomen in
den Amsterdamsohen wisselkoers op
Londen, een van de hoofdmerkwaar-
digheden van de vorige week is ge
weest. Deze depreciatie bedraagt
thans 9 In normale tijden zou
hierin gemakkelijk voorzien kunnen
worden door het overbrengen van
goud, maar in oorlogstijd zijn der
gelijke middelen dikwijls moeilijk toe
te passen. De actueele waarde van
100 p.st. zou met inbegrip van vracht
en assurantiekosten voor Holland
thans zijn 91.50 p.st. De tegenwoor-^
dige koers op Amsterdam ie fl. 11,
terwijl de 'pariteitekoers fl. 12.10 be
draagt. Het blad wijt deze deprecia
tie in hoofdzaak aan den verkoop van
Amerikaansche waarden in New-York
voor Duitsche en Hollandsche reke
ning door bemiddeling van Londen.
De koers op Parijs is echter in het
voordeel van Engeland. Vroeger was
het pond »t. Ir. 25.22, thans fr. 27.80
hetgeen een percentage aanwijst ten
gunste van Londen van 10.02
De oorlog in Servië.
Volgens den bijzonderen correspon
dent van do Lokal Anz. te Sofia,
loopt de Servische oorlog ten einde.
Hoe hoog de Servische verwachtin
gen op hulp 'van de zijde van de
Entente waren gespannen, bewijzen
de overal voor de Ententetroepen op
gehoopte voorraden van allerlei
aard; hoe groot daarentegen de ver
warring is, nu deze hulp uitblijft
bewijst het feit, dat alle Servische ar-
-hieven te Nisj ongedeerd in Bul-
gaarsche handen vielen en een bron
zuilen opleveren voor de nasporin-
geu omtrent eventuede afspraken tus-
schen de Entente en Servië. De l ran-
.-w-be en Engeische troepen bij Stroe-
imtza hebben groote verliezen gele
den door het krachtig» Bulgaarsehe
tlefeuaief, dat spoedig in eeq. offenr
I Hiel zal overgaan om ook, zooals
I zeker kan Worden aangenomen, de
I laatste vijanden uit Macedonië te ver-
I jagen. Saloniki en het achterland
I kunnen slechts een nieuw en nood-
I Ibttiger GaIHpoli worden. De Bul
gareu hebben rpeds ongeveer hun
doel bereikt en denken volstrekt niet
aan verdere veroveringspolitiek. Zij
voelen, dat na drie oorlogen in drie
jaren, het vredeswerk het voornaam
ste doei voor de naaste toekomst moet
zijn en vertrouwen er op dat dit werk
door den nieuwen Vierbond voor lam
gen tijd zal verzékerd zijn. Het is
onjuist, wanneer de Entente aan Bul
garije verdere lust voor den oorlog
toeschrijft.
De- beschieting van de Grieksche
kust.
De Lokal Anz. verneemt uit Athe
ne, dat aldaar groote opwinding
heerscht onder de bevolking over tic
beschieting door kruisers en vlieg-
I tuigen van de stad Aivali aan de
I kleine Aziatische kurt, waardoor ver-
I der veel ürieksehe particuliere wo-
I ningerv afbrandden en verscheidene
I huizen verwoest werdten. Het douane-
I. gebouw met naburige hulzen werd
I ook een prooi van de vlammen, even-
I als het huis van den arts Gotthardt,
den Italiaanschen eoneulairen agent
aldaar, wiens familie echter gered
werd. De Engelaehe gezant te Athe
ne sprak tegenover het Grieksche ka
binet zijn leedwezen uit over den
dood van de eenige Grieksche bewo
ners van de stad tengevolge van de
beschieting.
Verhoogde vrachtprijzen.
Naar de Tel. verneemt, besloten de
verschillende scheepvaartmaatschap
pijen haar vrachtprijzen met 25 pCt.
te verhoogen.
Tabak.
Uit Londen wordt d.d. 15 Nov.
femeld dat een besluit is uitgevaar-
igd, waarbij tabak toegevoegd is aan
de lyst van artikelen, welke naar
Holland uitgevoerd mogen worden,
[zonder aan dé N. O. TT geconsigneerd
te zjjn.
Staatsbegrooting 1916.
Aan de Moinurie van Antwoord outi-
*eeuen wij het volgende
De mobilisatie van het leger.
De rcgeeriug deelt hel gevoe'en dat
I de vraag of in de tegenwoordige oin-
I tiiaijdligihedeu nog steeds uoodig is,
I net algouieene leger op de been te
houden, een vraag is van algemeen
rogeunugübeleid, die niet uiteluitemi
de ministers van Oorlog en Marine
raakt. De regeering dttumscht zich in
geen enkel opzicht aan de op
haar rustende verantwoordelijkheid te
onttrekken. -
De economische en fitfcmoieele be
zwaren, aan de indieustpouding ver
bonden, en waarop ti/ans opnieuw
uitvoerig de aandacht v)is gevestigd,
liggen zoo voor de' hand, dat men
wel zal willen aannemen dat zij aan
de aandacht der regeeriug niet ont
snapt. Het zeer groote gewioht dier
bezwaren is door haar geen oogen-
blik onderschat en zij beseft ten volle
dat dat gewicht toeneemt naarmate de
oorlogstoestand langer duurt.
De moeilijkheid die is op te Ibs-
sen wordt gedeeltelijk beheereoht door
<le vraag op welke wijze en binnen
hoeveel tijd, indien een gedeelte der
weermacht naar huis wordt gezon
den, weder over het geheel dier macht
zou kuunen worden beschikt. Die
vraag van zuiver technischen aard
is niet aJleen overwogen, maar de
luxxttge maatregelen zijn tot in kleine
details voor verschillende eventuali
teiten uitgewerkt.
Vermindering der weermacht.
Veel ernstiger is de vraag of de
regeering met het oog op den stra-
tegischeti toestand van ons leger en
de verplichtingen die de handhaving
onizer neutraliteit ons oplegt, de ver
antwoordelijkheid voor een min o!
meer aanzienlijke vermindering der
dadelijk beschikbare weermacht zou
mogen aanvaarden. Een vergelijking
met andere landen kan ons daarbij
weinig dienstig zijn omdat de geo
grafische en militaire toestanden ge
heel anders zijn en omdat de inter
nationale politieke verhoudingen dier
volken grootendeels aan onze beoor
deeling ontsnappen.
Dat het, ook bij gunstige interna
tionale verhoudingen, risico mede
brengt indien het leger niet ieder
oogenblik ten volle paraat is, is Wel
niet twijfelachtig. Tot dusver heeft
de Regeering gemeend niet meer ri
sico te mogen aanvaarden dan ook
reeds thans aan de gegeven verloven,
waarvoor het aantal, naar verhou
ding >an de legerstërk te, geleidelijk
is opgeveerd, verbonden is. Erken
nend dat de bezwaren voor de natie
steeds toenemen, overweegt zij,op-
nicuw of en in hoever het mogelijk
,is nog meer verlichting van tien be
'staanden druk aan te brengen.
In- en uitvoer.
Andera staat de zaak ongetwijfeld
ten aanzien van produkten die niet
gtd'kiipottteerd, maar in oufi jaa*! zelf
worden voortgebracht. Maar ook op
dit gebied doen zich tal van moei
lijkheden voor, omdat de import van
voor ons onmisbare artikelen ten
deele samenhangt met den export van
door ons geproduceerde waren.
De Regeering heeft zich geheel op
het standpunt gesteld dat een zooveel
mogelijk vrije uitvoer moet worden
bevorderd. Zoodra het ewOgszius mo
gelijk is, worde» de grenzen geopend.
In de omstandigheden waarin wij ver-
keeren is het echter veelal niet mo
gelijk, omdat de vervulling van onze
eigen behoeften, gevaar zou loopen.
Het is onver mijdei ijk «lat door uitvoer
verboden onze voorraad op het peil
der behoeften wordt gehouden. Het
spreekt van zelf dat daarbij somwij
len wordt misgetast en de meest zorg
vuldige raming blijkt niet met de
werkelijkheid overeen te komen. Dat
bij het Departement van -Landbouw,
Nijverheid en Handel te veel wordt
gelet op <te wenéchen en klachten van
belanghebbenden en niet genoeg op
de belangen van het publiek, is een
volstrekt onjuiste en ongemotiveerde
grief. 1 i ilJ
Maximumprijzen.
Onvermijdelijk alweer is de vast
stelling* van maximumprijzem. Want
terwijl tegen het opdrijven van prij-
zêï» en het vasthouden van voorraden
ln gewone onhandigheden de con-
currehtie door import bewaakt, heb
ben thans debezitters van voor
raden een monopolitische stelling
waartegen alleen de Regeering in het
algemeen belang kan waken. rot
dusver heeft de Regeering echter ge
ineend de maximumprijzen tot dé
voornaamste artikelen van volksvoe
ding te moeten beperken.
Geen bemiddeling.
De Itegeeriag is er ten vol]e van
bewust dat, ook ai wordt "ons land
niet in den oorlog betrokken, voor
ons beëindiging van den volkeren-
krijg van onberekenbare waarde zal
zijn. Dit feit ware echter een al te
zwakke grond voor een poging tot
bemiddelend optreden. Ons belang
zinkt in het'niet in vergelijking met
«Ie ontzagwekkende belangen diievoor
ile gansche ipenéchheid en in het
bijzonder voor de groote oorlogvoe
rende mnchtëh bij het tot stand ko
men van den. vrede betrokken zijn.
Zieh op ruimer standpunt, plaatsen
de, blijft de Regeering bereid naar
vermogen en 'met inachtneming van
do (foor haar gehuldigde neutraliteit
haar modewerking te verleenen tot
een ernstige poging ora het einde van
den oorlog te verhaasten.
Maar zij geeft er zich tevens re
kenschap van dat geen poging kans
van slagen heeft die door een of
meer der belligerente mogendheden
om welke reden dan ook met wan
trouwen zou worden ontvangen of
zou worden beschouwd als een on
welgevallige al'een door het belang
voorgeschreven inmenging. De regee
ring mag zich door haar zucht om
den vrede te bevorderen naet laten
verleiden tot praemature stappen, die
de positie van ons land en het doel
dat zij zou willen bereiken slechts
kunnen schaden.
Nederlander in Engelaad
veroordeeld.
De rechter van Eastham, Londen,
legde de maximum- straf van 10 pond
(f 120) en 2 pond (f 24) in de kosten
van het geding, op aöih den Neder
lander J. Veenhoven, kapitein van de
„Roepat", wegens het gebruik maken
van draadlooze telegrafie in de territo
riale wateren.
De rechter overwoog, dat het een
zeer ernstige Overtreding was.
Kapitein Veenhoven, die uit Nederl.-
Indië kwam met lading voor Londen,
had Deal aangedaan en bevond zich
met zijn schip op den Theemsmond,
toen in den morgen van 5 November,
een marine-officier te 8 uur 's morgens
bemerkte, dat de „Roepat" naar Sche-
veningen seinde.
Het seinen duurde 35 minuten.
Het telegram luidde„Hedennacht
veilig te Deal aangekomen. Hartelijke
groeten".
Hoewel het allen schijn heeft, dat
dit telegram van volkomen onschul-
digen aard is, zeide de openbare aan
klager, en we ^hebben geen enkele
reden om aan de onschuldige bedoe
lingen te twijfelen, is het toch over
bekend, hoe vaak met onschuldig
uitziende mededeelingen gevaarlyke
berichten kunnen zijn bedoeld. Het
is noodzakelijk dat de verordeningen
door neutralen in onze wateren wor
den opgevolgd.
Bovendien ondervonden de tele
grammen der admiraliteit storing, het
geen een reden te meer is aan dit I
geinen, door neutralen een einde te I
maken.
De verdediging zeide namens den l
kapitein te moeten verklaren, dat de- I
zen het gebeurde ten zeerste leed deed. I
De kapitein bood zijn verontschuldi- I
gingen aan, aan het hof en aan de I
admiraliteit. I
De kapitein verklaarde dat hij steeds
gewend was zijn toestel uit te schake
en, wanneer hij daartoe een waar
schuwing had ontvangen van de ad
miraliteit. Ditmaal echter had jiij geen I
instructies ontvangen, en zoodoende
gemeend, dat hij met het seinen geen
verbod overtrad.
Veevervoer naar Oostenrijk.
Door de Duitsche spoorwegdirecties
is bepaald, dat wagens vee per spoor
uit Nederland, bestemd voor Oosten
rijk, op het Duitsche parcour niet
meer zullen overgeladen worden, maar
rechtstreeks naar haar bestemming I
doorgezonden. I
In verband hiermede heeft de di- I
rectie der H. IJ. S. M. voorgeschreven
dat voor dit veevervoer alleen Duitsche I
en Oostenrijksche wagens (die beiden I
schaars zijn) en geen Nederlandsche I
voertuigen gebruikt mogen worden. I
De melknood.
Bij de conferentie van gedelegeerden I
uit de directeuren van melkinrichtingen I
en melkslijters te Amsterdam, onder
voorzitterschap van den heer Th. J. I
H. Diephuis, welke Zaterdag jl. met
burgmeester Tellegen ten stadhuize
heeft plaatsgehad, hebben de eersten
toegezegd zich in verbinding te zullen
stellen met de door den commissaris
der Koningin in Noord-Holland inge
stelde districts-commissie.
Naar aanleiding hiervan heeft he
denmorgen ten stadhuize een confe
rentie plaatsgehad tusschen laatstge
noemde commissie en bovenvermelde
deputatie van directeuren van melk
inrichtingen enz. In deze conferentie
heeft men de quaestie der melkvoor-
ziening besproken aan de hand van
de door den minister aan den com
missaris der Koningin gezonden cir-
culaire, waarin de hulp van de bur- I
gemeesters der onder het distnqt I
begrepen gemeenten tot oplossing vap I
het melkvoorzienings-vraagstuk worat I
ingeroepen. jl
In den toestand is vooralsnog niet
de minste 'verbetering gekomen.
De melkoorlog.
't Blijft te Amsterdam sukkelen met
don inelkaanvoer, schrijft de Tel.
Gok gisterenochtend was er eefi
belangrijk tekort aan de markt met
het gevolg, dat de inrichtingen en de
slijters hun cliëntèle slechts - ten deele
konden bevredigen. Door verreweg
\le meeste melkleveranciers te Adv-
sterdam werd gisteren tegen de door
den burgemeester vastgezette (maxi
mumprijzen van dertien en veertien
«enite per liter yerkocht. Enkele in
richtingen bleven tegen den ouden
prijs van 12 en 13 cenite leveren.
Velschillende melkleveranciers zijn
van plan den gang van zaken eeni
ge dagen gade te slaan. BlijktR het,
dat de aanvoer niet vermeerdert, zoo
dat het, onmogelijk blijft den vasten
afnemers datgene wat zij n0°d'K b0b-
ben ten volle te verschaffen, dan zal
men er eventueel toe overgaan, de
zaak zoolang te sluiten dat van regee-
ringswege door doeltreffende maatre
gelen in den .op den duur onhoud-
haren toestand wordt voorzien.
Diamantdiefstal.
Maandagmiddag had in de groote
zaal van de Beurs voor den Diamant
handel te Amsterdam een vrij belang
rijke diefstal plaats ten nadeele van
den heer E. Toen de heer E. den
diefstal bemerkte, werd onmiddellijk
de toegang tot het gebouw gesloten
en werd de politie gewaarschuwd,
waarop een onderzoek werd aange
vangen, dat tot dusver nog«geen resul
taat had. De diamanten schijnen ge
stolen te zijn, toen de heer E., die
bezig was met een partij diamant
zich even had omgekeerd"of verwij
derd heeft. Het gestolene heeft een
waarde van ruim f 10,000. (N. Ct.)
Droogdok gezonken.
Gistervoormiddag, juist nadat het
stoomschip „Stockholm" (ex Potsdam)
het "Wilhelminadok, van Wilton's
Scheepswerf en Machinefabriek te
Rotterdam was binnengevaren, is dat
dok, men zegt door het te diep
laten zakken gezonken. Yan het
gevaarte is niet veel boven water
zichtbaar. Van den wal af gezien zit
de linkerluchtkas ongeveer een voet
dieper dan de rechterluchtkas.
Om het dok zoo gelijklastig moge
lijk te krijgen, heeft men de ijzeren
verbindingsbrug' doormidden gebrand.
Alle maatregelen worden getroffen
om het gevaarte zoo spoedig mogelijk
boven water en weder in gebruik te
brengen.
Regenval.
De buitengewoon groote regenyal,
der laatste dagen heeft in het West-
land tal van weilanden onder water
gezet. Waar het vee nog in de weide
was, moest dit overhaast naar de
stallen worden overgebracht. De vee
houders ondervinden daardoor groote
schade.
De toepassing van het uitvoerverbod
van menschen.
De heer J. MendeLs, Amsterdam,
I vertelde het volgende aan het Hbld.:
„Heden zou ik naar Duitechland
I vertrekken. Reeds was ik met den
I irein in Nijmegen, toen de mareohaus-
I sees onze passen kwamen nazien. De
I mijne was volkomen in orde, maar...
I toch moest ik uitstappen. Ik moëht
I mijn reis niet vervolgen, omdat ik
geen „bewijs van koopmanschap" bij
me had.
Hetzelfde trof den heer A. de Boer
Wzn. uit Gouda, den heer G. P.
Berkenhamer ep ftog iemand. Met
ons vieren begaven we ons naar de
kazerne om te hooren of er niets aan
te doen was. De adjudant ging met
onze klachten naar den kolonel
zelf kregen we hein niet te zien
maar 't hielp niets. We moesten
terug, een „bewijs van koopmanschap"
halen. Ja toch, één onzer, de heer
De Boer mocht zijn reis vervolgen,
omdat zijn pas na 17 October afge
geven was. En nu- zal ik trachten,
van miijn bankier, van de Kamer van
j Koophandel, van het stadhuis een
bewijs te krijgenj dat ik heusoh koop
man ben.
„Maar is het niet ergerlijk, dat op
deze wijze niet ons wordt omgespron
gen, dat we op die manier dit
schijnt hèt fond van de zaak te zijn
moeten bewijzen dat we geen me
taalbewerker of iets dergelijks
I zün
Inderdaad een dergelijke belemme-
I rende verkeersbepaling is hoogst on-
gewenscht, zeker Vanneer zij zulke
onverwachte gevolgen heeft van ar-
gelooze reizigers. Maar men is nu
gewaarschuwd.
NIEUW K UITGAVEN.
Dietsche atemm e.n. Tijd
schrift voor Nederlandsehe Slawbe-
langen. Utrecht, H. de Vroede.
Een nieuw maandblad is versche
nen. Onder Redactie van Prof. Dr.
11. D. J. Bodenstijn, Dr. René de
Clercq, F. R. CoerSï Fzn., Mr. W.
J. L. van Es, C. Gerretaon, E. R.
Kietjens, Jhr. Dr. C. G. 8. Sand-
berg en A. J. van Veeeem verschijnt
van af heden een maandelijksch tijd
schrift, dat bedoelt in deze voorden
geheel en Nederlamdsohen Stam kritie
ke uren het zuiver Nederlandsche
standpunt te belichten.
Noch sympathie noch antipathie ten
opzichte van vreemde volkeren of
vreemde politiek hebben in het ont
staan van „Dieteche Stemmen" eenig
I deel gehad, zoo wordt in het pros
pectus gezegd. Alleen het besef van
de dringende noodzakelijkheid om het
Nederlandsche volk te wijzen op wat
aan de nationale en internationale
vraagstukken voor de levensmogelijk
heden van den Nederlandechen Stam
onafscheidbaar is verbonden, gaf aan
leiding tot het stichten van dit tijd-
schrift.
Nu in Vlaanderen en Zuid^Afrika
de Nederlandische taal en het Neder-
landsch volksbestaan ernstiger dan
ooit met ondergang worden bedreigd,
nu voor IMlaffcl tal van ernstige
I vraagstukken zich voordoen, is het
eisch, dat luide en onvareetrd de
Dieteche Steromen weerklinken ter
verdediging van eigen taal en eigen
volk.
De „Dietsche Stemmen willen n«rt
zijn het orgaan van eene groep ot
partij. Al wie voelt voor hetüroot-
i Neder landsch belang en strijdt voor
I de levensrechten van ons volk, on
verschillig of het Hollandsen
Vlaainsch of Afrikaansch heet, is
welkom.
De medewerkers zijn vrij m nun
spreken en blijven vrij in hjmi han
delen. Geen band bindt hen ®ft&"
leen de liefde voor eigen taal en
volk. .i
Het tijdschrift „Dietsche Stemrom
zal bevatten, naast, artikelen ori*
onderwerpen van actueel Nederland»*
Stambelang, de volgende vaste ro*
brieken Hollandsche Kroniek, «toof
C. Gerreteon. Vlaameche Kroim*»
door Leo Picard. Zuid)-Afrikaansc&«
Kroniek, door Joh. Vissoher. Econo
mische Kroniek, door J. A. Neder-
bragit, d.h. Perskroniek, d°or H
Derk. Hoek. Bibliogrftphie van JJJ"
dërlanitaohe beweging gedürdnde <»o
oorlog, door J. E. C. Boekbespre-
king- Ai
De lste aflevering bevat de vo-
j gende bijdragen Ter inleiding: Ov^
I de noodzakelijkheid eener Nederteno-
sche Stampolitiek; Het nieuw Euro
pa, door Mr. W. J. L. van E»
Die verwording van Generaal Botha,
door Prof. Dr. H. D. J. BodeoMem;
I De Nederduitache beweging, ®or
Venneersch-, Hollandsche Kro-
C. Gerretson; Vlaameche
door Leo Pioard; Zuid-Afri-
- kroniek, door Joh. Vis
ta-. Economische kroniek, door J
^federbracht, d.h.; Pers-Kroniek,
Bf Dr. Derk Hoek; Bibliographie
a de Nederlandsohe beweging gc-
den oorlog, a. Vlaanderen;
Boekbespreking^
lagazonden Medadealingen.
Koopt Uw
bi,
CAREL KROPMAN,
KLEIWEG Bp II GOUDA.
Nieuwe medellen. 12
de heer M. Dane, als onderwijzer hier
ter plaatse in dienst trad.
Deze dag is onopgemerkt voorbij
gegaan, wat zeker heel jammer is.
Het mag gerust worden gezegd dat,
indien iemand vermoed had datl de
heer de Vries gisteren 40 jaren [hier
zou zijn geweest in dienst van het
onderwijs deze dag zeker min of
meer feestelijk zou zijn herdacht. Nu
dit niet is geschied, betuigen wij hem
langs dezen weg onze gelukwenschen
en wij mogen dan hier wel deo
wenfleh uitspreken dat de jubilaris
met dezelfde groote liefde en toewij
ding zijn taak voor de klas zal kun
nen blijven vervullen totdat de tijd
zal zijn gekomen waarop hij van
nog lal van jaren van welveidiende
rust zal kunnen genieten.
Postkantoor Gouda.
OOUDA, 16 November 1915.
Kwade Praktijkeu.
Rij de Zaterdag j.i. gehouden trek-
kiug vau de Goudsche Paardenlote- I
hj viel .die tweede prijs op het uum- I
nar dat in het bezit was van den I
«pjrttejongen van het station alhier. I
'L Twee kooplieden, v. d. H. en D., I
alhier woonachtig, die er achtefr I
kwamen dat de tweede prijs v door I
dezen jongen gewonnen was, namen I
dun stationskruier F. in den arm om I
den jongen zijn lot voor een prijsje I
afhandig te maken. Zulks is ook I
werkelijk gelukt. Dank zij deze be- 1
airddeling heeft de jóngen er in toe- I
gestemd zijn lot, waarop hij wist dat I
een prijs was gevallen hij wist 1
alleen niet welken prijs van de
hand, te doen voor f 125.
De kooplieden hebben, nadat zij
het winnend lot in bezit hadden, het
daarop gevallen best paard verkocht
voor den prijs van f 500.
Nadat de politie in deze zaak is
gemengd, heeft deze weten te bewerk
stelligen dat beide kooplieden het
jongiemensch «enigszins in de geleden
schade zijn tegemoet gekomen.
Dit geval kan als een waarschu
wing gelden voor winners van prij
zen die beter dioen zelf te gaan on
derzoeken., dan wordt hun* de kans
bespaard te vallen in handen van
menschen, dne dergelijke kwade prak
tijken die 'zij eerlijken handel ge
lieven tar noemen uitoefenen.
De Landweer-1908 haar huis,
De regeering heeft bepaald, dat. de
manschappen van de landweerlichting I
1908, die zulks wenschen, op 25 Nov. 1
a.8. met voorloopig, (klein) verlof zullen 1
worden gezonden.
Bij Kon. besluit is benoemd tot
reserve 2e luitenant bjj het wapen I
dor infanterie de milicien-sergeant I
F. H. G. van Iterson, van het 15e I
regiment infanterie.
Raapolie.
Kleinhandelaars in raapolie, woon- I
achtig binnen deze Gemeente, wor- I
den verzocht een dezer dagen ten
Stadhuize (Kamer I) mededeling te
komen doen van de door hen benoo- j
digde hoeveelheid.
Boskoop-
De onmiddelijk aan Boskoop gren
zende gemeenten Waddinxveen, Al
phen a. d. Rijn en Hazerswoude beb-
ben besloten de overeenkomst met het
Tuinbouw Waarborgfonds aan te gaan.
Ter verduidelijking van dit belangrijke
onderwerp zij hier nog eens herhaald,
d&t het T. W. F., gevestigd in den 1
Haag, dus beoogt, het verleenen van I
crediet aan tuinders en bollenkweekers I
tot een maximum van f 5000. I
Het rijk garandeert bij eventueel I
verlies 55 pCt. daarvan te zullen ver
goeden. Het Waarborgfonds neemt
«elf 86 pCt. van dit mogelijk verlies
voor zijn rekening en verzoekt de ge
meente de overige 9 pCt. te willen
garandeeren. Credietaanvragen zullen
dus worden onderzocht door het rijk,
door het fonds en door de gemeente.
ï)it onderzoek zal moeten plaats hebben
door een door den raad te benoemen
éommis8ie, die in tal van gemeenten
haar taak reeds begonnen is.
(N. R. Crt.)
Hekendorp.
Voor het examen vrije- en orde
oefeningen slaagde gisteren te Rot
terdam de heer W. Boer te Hekendorp.
Gouderak.
De korporaal J. C. Vleggeert van
het regiment Jagers is bevorderd tot
"Wgeant.
W+' Een jubilaris.
Het was gisteren 40 jaar geleden
kt de heer G. J. H. de Vries, on-
krwijzer aan de o. 1. school, hoofd
Lijst van de in de le helft der maand
November verzonden onbestelbare brie
ven en briefkaarten waarvan de af
zenders onbekend zijn.
Namen der Plaatsen van
geadresseerden bestemming
Binnenland.
Brieven
Branden, van den Nispen.
Geenverdriet en C.o, P. Katwgkzee.
Hoof,
Linders,
Terdaan, H.
Dir. Administratiekan-
toor voor Levensm,
voorziening,
Gemeenteraad v. Vlist, Haastrecht.
Briefkaarten
Bosch, J. C. van den Nieuwvennep.
Komen, Mil. T. van Gorinchem.
I Stijns, Mej. Doorn.
Uunne, J. van Waalwijk,
Visser, Ph. C. Amsterdam.
3 Zonder adres.
Buitenland1.
Brieven
I Adler, Arthur Leipzig.
I Oujjtsel, Aug. van Antwerpen.
Zaandam.
Rijnsburg.
Rotterdam.
Haag.
Aan het WestelUk Front.
PARIJS, 16 Nov. Het communiqué
van gisterenavond luidt
Westelijk oorlogstooneel. Het artil
lerieduel duurt voort in Artois, in de
omgeving van Soissons, in de Argonne
en in Woeuvre. Infanterieacties had
den niet plaats.
Aan het Oostelijk Front
PETROGRAD, 16- Nov. Officieel.
Bij Riga ten noorden van het Kanga
meer hebben wij den vijand wederom
over een afstand van 5 tot 6 werst
I vervolgd. Aan de Duna boven Riga
in de streek van het eiland Dalen
hadden voorposten gevechten plaats.
Aan de Duna bij Friedrichstadt en
Jacobstadt is het rustig.
I By Illuxt braken wij op verscheidene
plaatsen door de versperring heen en
bezetten een gedeelte van het kerkhof.
Hot dorp Drisjewatsy werd door
I zware vijandelijke artillerie beschoten.
I Op het overige front tot aan de
Pripet is het rustig.
Ten noorden en westen van Czar-
torysk heeft zware vijandelijke artil
lerie op 13 Nov. bij tusschenpoozen
eenige sectoren beschoten. Op den
avond van denzelfden dag rukte de
vijand voorwaartB tot de oostelyke
grens van het dorp Pogadsji.
Aan de oWgangen van de Styr
duurt de strijaVoort.
Verder zuidelyk en in Galicie is
het rustig.
In de afgeloopen maand hebben
I onze troepen aan het Russische front
I 674 Oostenryksche en Duitsche offi
cieren en 49200 man gevangen ge-
I nomen en 21 kanonnen, 108 machi-
I negeweren, 18 bommenwerpers en 3
I zoeklichten buitgemaakt.
Aan het Servische Front
GENÈVE, 15 Nov. Uit Milaan wordt
bericht:
Magrini schryft m de „Secoio
De Franschen hebben een hevigen
aanval op de Bulgaren gedaan op de
hoogten van Balandowa en verschei
dene belangrijke stellingen veroverd.
Anderzijds is een Bulgaarsche divisie
in opmarsch naar Strnnitza naar het
station van dien naam aan deWardan
linie. Een sneoea zon de ernjtige ge
volgen hébben om de meer noordelijk
staande Franschen, die trachten com
tact te verkrijgen met de Serviërs bQ
Babuna hetwelk nog met is gelukt.
In Kirtschebo wordt nog gestreden
tusschen Serviërs en Bulgaren die van
I Tetovo komen en Monastir bedreigen.
Uit oud-Servië zijn geen berichten
gekomen, maar men hondt den toe
stand der Serviërs voor zeer ernstig,
hoewel men hoopt dat zij naar Mon
tenegro zullen kannen terngteekken.
I De Entente kan hen nog meer helpen
en denkt thans over een winter- veld- I
toch|| waaraan het Servische leger kan I
deelnemen. Hiertoe moeten echter I
eerste de noodige troepen verzameld I
zijn. Tot nog toe zyu in Saloniki I
100000 man geland.
De vervolging in Servië.
BiisKLUN, 15 Nov. (i'art.) De ver
volging vau het Servische leger gaat I
suhaIk voort, otschoou hei buitenge- I
woou moeilijk wordt om snel voor- I
w aarts te rukken met groote troe- I
peu. Vooral is dit het geval met de I
artillerie iu het aan wegen arme I
bergland. De Duitach-Oosteurijksche I
troepen bevinden zich thans onge- j
veer in de lijn Sjenica-Brus-Projiulp-
ja, terwijl de oostelijke colonne» con
tact hebben gekregen met de Bulga
reu die van uit Nisj in westelijke
richting voorwaarts dringen.
De terugloehtewegen der Serviërs
worden hierdoor in hooge mate be
dreigd: 'de westelijke troepen der aan
vallers zijn nog maar 50 60 K.M. j
verwijderd van den weg dien lange
den Ibar een rechter zijrivier der
westelijke Morawa vanaf Mitrovit-
za en westwaarts voert naar Monte
negro. Verder voert een weg langs
de TopUca een linker zijrivier der
zuidelijke Morawa over l'rokuplje
en Kuraumlya. Aldaar vertakt hij
zich westwaarts naar Nowi-Baaar en
zuidwaarts naar Pristina: de eerste
vertakking loopt gevaar van de door
het Raeina-dal oprukkende Oosten
rijksche troepen, de andere van do
van uit Lescovac voortdringeude Bul- I
garen.
Het Fransche communiqué van 16 I
Nov. luidt
Zuidoostelijk oorlogstooneel. Op 13 I
Nov. hadden by tusschenpoozen artil- I
lerieacties plaats in. de streek van I
Rabrowo ep in de richting van Ari- I
volak. Aan den linkeroever van de I
Serna waar de Bulgaren hun ver- I
geefschen aanval voortzetten, heeft
zich een hevig gevecht ontwikkeld.
De Franschen zon in nauw contact
gekomen met de Serviërs in de streek
van Prilet.
Aan het Kaukasische front
PETROGRAD, 16 Nov. Officieel.
Van de Zwarte Zee tot aan de Arax
hadden schermutselingen plaats. Eeu
Russisch oorlogsschip heeft op het
Van-meer de Turksche stellingen bij
AJchtomara beschoten.
Win verschillende sectoren van het
front ligt de sneeuw reeds hoog.
Het Fransche communiqué van 16 I
Nou. luidt:
Dardanellenfront. Van 1 tot 11 Nov. I
had niets belangrijks plaats. Wederr I
zijdsch weden de verdedigingswerken I
versterkt en mijnen gelegd.
Engelsohe monitors hebben de be- I
schieting van de militaire werken op I
Callipoli voortgezet.
Hevige storm.
Naar uw Bonden wordt 'gemold I
neen na een aanhoudenden regen, «lie I
«u uren duurde iu de leracne Ziee I
up den liien dezer, een zoo hevige
Hiurm gewued ais sinus JU jaar niet
in voorgekomen. Veertien vaartui
gen werden op het strand geworpen,
•terwijl die bemanning iu veie gevai^
ion met dau met moeite gered werd.
Ie «hjueeitetown had de wind de I
kracht van eeu orkaan, 'i'eiegxaai-
«Irauen knapten af en hoornen wer
den oingeworp^i, waardoor het ver
keer op de üooidwegeu belemmering
ondervond). Een stoomschip van Li
verpool naar Port Said had zooveel
van den storm te lijden dat het de
reis afbrak en te Queenstown bin
nenliep."
Op het eiland Wright veroorzaakte
te Oost- en West-Oorves de buiten
gewoon hooge vlood dat de bene
denverdiepingen der huizen onderlie
pen; visechersvaartuigen werden be
schadigd en de veerboot op het strand
geworpen. Het verkeer tusschen de
twee steden moest langs eeu grooteu
omweg plaats vinden.
TWEEDE KAMER.
I
In de avondvergadering werden de I
discussies over de Djambiconcessies I
voortgezet. Verschillende sprekers I
verklaarden zich tegen ataateexploi- I
tatie. De heer de Meester u.l. be
streed de meening als zou de Djam-
bi-expeditie voortgeeet zijn in ver
band met eenige petroleum-politiek.
Het amendeanent-Albardn Staatsexploi- I
tatie, werd daarna aangenomen met
37 steromen. Tegen stemden 34 leden.
Het wetsontwerp werd verworpen
met 48 tegen 21 stemmen.
De vergadering werd daarna Ver
daagd tot Dinsdagmorgen elf uur.
Vergadering van Dinsdag 16 No
vember. Geopend te 11 uur 10.
Indische Begroo 11 n g.
Aan de orde zijn de algemeene be-
schouwingen over de Indische Be-
gr eo ting.
De heer Bogaardt r.k. consta
teert met genoegen, dat Regeering
noch Kamer haar hulde hebben ont
houden aan Gouverneur-Generaal Iden-
burg. Men mag zich afvragen, wat
de eritiek, iu 1913 op he«m ge
oefend, eigenlijk had te beduiden.
Spr. dringt aan op een sterke
vloot en een machtig leger voor In-
dië ter beschikking van den nieuwen
G.-G. Van «lezen heeft ^ir. tot dus
ver enkel goeds gehoord. Wel acht
hij het een bezwaar, «lat de heer
van Limburg Sfciruin lndië niet kent.
Daarom wenscht hij de aanstelling
van eenluitenanl-giouverneur-generaal,
die lndië wel van eigen aanschou
wing kent.
Bij het bestuur van lndië wenscht
spr. niet de zoogenaamde ethische po
litiek, een luk-raak-politiek, gevolgd
te zien, doch eeu evolutionaire po
litiek, d. w. z. geleidelijke oatwikke-
ling op deuiocratischen grondslag
waarbij rekening is te houden nie*
heterogeniteit der bevolking.
Daarom wii spr. de inlanders g e- I
1 e i d e 1 ij k politiek opvoeden en I
niet plotseling te veel rechten geven, I
op gevaar af, dat het inJandsch ele- I
ment een voor ons gezag gevaarlijke I
I positie gaat innemen.
I Daarom ook acht spr. het een I
I fout der decentralisatie-wetgeving van I
I 19»), dat daarbij te veel gelet werd I
I op de belangen der Europeescho be- I
I volking, waardoor die wetgeving een I
I mislukking is gebleken. Er moeten 1
I ook inlanders in de Gemeentera«len I
I zitting kunnen nemen en verbetering I
I der werking van de Gewestelijke Ra- I
den moet vooral verkregen worden I
door inkrimping van het aanital dier I
Raden.
Voorloopig zouden ook in plaats I
van Gewestelijke Raden naast «leGe- I
w««lelijke Besturen adviseerende Ooi-
leges kunnen worden gesteld. Terwijl
spr. voor de Gewesten wei zelfbestu
ren maar geen autonomie wenscht,
keurt hij af het denkbeeld om aan de
hoofden der Gewestelijke Besturen een
college ter zijde te stellen voorde uit
voering van maatregelen.
Verder dringt spr. aan op wijzi
ging van Art. 123 van het Regoe-
ringsreglement, 'hetwelk de bedienaars
vau den •godsdienst dwingt eerst aan
de «ffloriteiten verlof te vragen voor
de uitoefening van hun ambt. Dit
I acht spr. in strijd met den gecHl
van vrijheid van godsdienst. Het ver
wondert hem dan ook dat de Minis
ter wijziging afwijst,
j De heer van Belandt c.h ia i
dankbaar voor hetgeen de laatste ja- I
I ren is gedaan in het belang der out- I
I wikkeling van lndië.
I Spr. dringt er voorts op aan dal I
I het beleid ten aanzien der zending I
onder den nieuwen Gouverneur-Ge- I
neraal onveranderd zal blijven.
Met nadruk spreekt de afgevaar
digde de hoop qit, dat met kracht
zal worden gewerkt aan een doot-
matigo verdediging van lndië. Ne
derland kan zonder koloniën niet be
staan. Nederland: en lndië zijn één-
De heer M u r a 1 t u.l. acht het I
bedenkelijk dat er besnoeid is op de
buitengewone uitgaven om het ver
wachte tekort van 5 millioen te ver
minderen; vooral wanneer men in
het oog vat, dat voor het civiel be-
aluur ongeveer 1% millioen meor
wordt gevraagd, vooral voor perso
neelsuitbreiding.
Voorts hoeft spr. bezwaar tegen de
vermindering van den poet voorirrl-
gatiéworken met 1 millioen.
Spr. dringt er op aan, dat alle ber
HtelUngen van goederen voor het In
dische gouvernement zullen gaan
door de handen van bet Technisch
Bureau van Koloniën en weneoht hij
stufcffietoelagen voor aanetaande op-
I ziehier».
Hulde brengt spr. aan hen, die de I
I pest hielpen bestrijden en dringt er I
I' op aan, dat quarantainestntions zul- I
I Ion worden opgericht.
De Steenkolenvoorziening.
I By de Tweede Kamer is ingekomen I
I een adres van de Voorzitters en de
I Secretarissen voor het Comité van
I Verweer gevormd uit de Nederland-
I sche Détailhandelaren in brandstoffen
I en den Bond van Nederlandsche Dé-
I tailhandelaren in brandstoffen, inzake
I de steenkolenvoorziening.
Smokkelen.
ENSCHEDE, 15 Nov. De grens
wacht alhier heeft hedenmorgen in
het Aamsveen onder Lonneker 9 paar
den in beslag genomen, die over de
grons zouden worden gesmokkeld.
De geleiders wisten te ontsnappen.
Roodvonk.
Te Tiel blijft de besmettelijke ziekte
roodvonk nog steeds heerschen Er
komen voortdurend gevallen bij, ge-
gelukkig echter thans weinig of liever
geen van zeer kwaadaardigen aard.
Zondag echter is nu ook een geval
I van typhos geconstateerd bij een 8-
I jarig knaapje dat reeds Maandag is
I is overleden.
Uitvoer van ruina verzocht.
Door de afdeeling Tiel der Gel-
I dersch-Overyselsche Maatschappij van
I Landbouw is besloten by het hoofdbe
stuur dier Maatschappij er op aan te
dringen den Minister te verzoeken den
uitvoer van ruins toe te staan, ouder
dan 4 jaar en boven de Remontemaat
van l.e2 M. HG
Steun aan gemobiliseerde midden
standers.
Men meldt ons uit Amsterdam: Er
is m wording de oprichting van een
Nauonaie Vereenïgiug tot Steun aan
gemobiliseerde middenstanders. De be-
ibooiiug is aan crediet behoevende ge-
mobiliseerdeh uit den middenstand bij
klein varlof of demobilisatie fipan-
i tooien steun te verleenen.
Een voorloopig comité, uitsluitend
bestaande uit gemobiliseerde midden
standers. heeft reeds de voorberei
dende stappen tot de oprichting iler
vcreeniging gedaan en is aldus sa
mengesteld; W. F. Gaaoterlaurt, wa
tergraafsmeer, voorzitter; P. Waale
wijn Jr., secretarie; C. Wernekinek,
penningmeester; G. Koel en G. C.
Vegting, commissarissen.
Het correapondentie-adree is tijde
lijk gevestigd bij den voorzitter W.
F.' Gaasierland, Watergraafsmeer.
Verschillende officieele personen
waaronder de hoogsteu in deii lande
hebben zich bereid verklaard, hunne
medewerking voor het doel te ver
leenen.
ln een spoedig in Amsterdam te
houden vergadering van belaii|jj|ieb-
benden, zal worden getracht aan het
plan vasten vorm te geven.
Stoomvnurtiynen.
Züldyk, van Rotterdam naar Sa van a
15 Nov. v.m. 9.40 Lizard gepass.;
Noorderdijk, van Rotterdam naar
New-York 15 Nov. v.m.9 uuur Chilley
gepass.
Soestdyk, van Rotterdam naar Bos-
I ton en Baltimore 16 Nov. n.m. 12.10
I Beaohy Head gepass.
M A HKTBEBICHTKM.
Kaasmarkt.
BODEGRAVEN, i<5 Nov. Aangevoerd
196 partijen. 9193 stuk. wegende plm,
55158 K.G.
Goudsche kaas ie soort f 71—f 73 w*
zwaardere i 73~f 75» id« *e *°°ne f 68~"
f 70. id. met Ryksmerk f 74 50—f met
conditie.
Alles per 50 K..G. Hendel mktlg.
Rotterdantfiehe Veemarkt.
10 Novotubor.
I Auuvooi t Bü paard on, 1 veultm
1139 magere runderen, titiö votte run-
deren, Wi votto en graokulvereu, 334
I nuchtere kalveren, 3U0 biggeu, 3 bok-
kon of goiton.
l'riizeu Vette Koeien le kw.
II 104, 3e kw. f 94, 3e kw. f 88; Os
sen Xe (108, 3e 194, 3e f 80; Stie
ren le I B«, 3e f 83, 3e f 78; Kulve-
1 ren le f 110, 3e f 95, 3e f 80, bundel
I matig; Melkkoeien f 185—f 875; Kuif-
I koeien f 300—t 400; Stieren (130—
I 886; l'inken I 95—1 130; Uruekolve-
Iron (35—f90; Vauraou (110—1176;
I Werkpaarden 100-f 865; Slachtpaur-
den f 90—1 100; Hitten 185—1 170
Nuehtere kalveren f 9—110; Fokkal-
voren 1 30—f 82; Biggen f 12—1 22.
Botermarkt.
Aangevoerd 30/8 eu 22/16 iu l'1'
stukken 6 V, kilo 80 it 85 cent. le
kw. 64, 2e I 62, 3e f 60.
öroenlenyeiling van 46 Nq>.
Bloemkool p. et. 7—17 ot.; Koode
Kool p. et. 6—13 et.; Savoye Kool
p. et. 5—7 et.; Orooue Kool p. Bt.
iyt —3 Ct.; Witte Kool p. et. 3—6
et.; Boerekool p. st. V/t8 ot.; An
dijvie p. 100 boe 10.45—1 1.28; Pret
p. 10 bo» 12—18 ot.; Wortelen p.
100 bos f 2.90—1 3.25; Kroten p. pd.
114—3 ct.; id. p. 10 bos 15—22 ot.;
Selderie p. 10 boa 10—14 et.; Knol-
selderie p. bos 10% —14 et.; Sprui
ten p. v.nk f 0840—f 1.75.
van het Koninklijk Meteriologinoli
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 760.7 te
Vlissingen, laagste barometerstan d
748.4 te Hernosand.
Verwachting tot den volgenden dag:
Zwakke tot matige noordelijke tot
westelyke later wellicht krimpende en
toenemende wind, veranderlyke be
wolking weinig of geen neerslag in
het zniden, in het noorden nog kans
op regen of sneeuwbuien, nachtvorst,
later wellicht iets zachter.
BUIKsEHLIJKE STAND.
GOUDA.
GEBOREN: 12 Nov. Clara, d. v.
8. de Weger en W. G. van Don
gen. 12. Helena, d. v. J. Buijetens
en H. van der Kroel. 14. Casper Jo-
bannee, v. C. J. Reebeen en E.
L. M. Bezem. 15. Johanne», z.
C. II. Vo» en W. Wijkhuizen.
OVERLEDEN: 16 Nov. AVberttis
L. van Giaderen, 5 mnd.
