Bijzonder Bericht voor St. Nicolees.
G. 111. STEENLANI),
Abonneert U op dit Blad.
j. C. SIBBES,
Essence's
t. mm.
ORBELS! PIANO's!
Borstplaat-essences.
St. Nicolaas
Etalage.
Behangen
en Stoffeerderij.
Luu tal Poslpapier -
- n CormptÉMeo
H.
H.
J. v. SCHALEN,
Oude Kunsttanden
St. Mcolaas-
Cadeaux.
„Pelterijen
KLBIWE& 31.
Anton Coops
Vachten, Voetzakken,
Voetkussens,
Tochtdekens,
Tochtschermen,
Divankleeden,
Kapstokkleeden,
Tafelkleeden,
Tikofs, Sjaals,
Fantasiestoeltjes enz.
Wiidstraat 21.
Tweede Blad.
en Gebitten,
Platina-afval,
Groote sorteering
■BT Nog eenige betrouwbare bontstellen "NB
VERGEET VOORAL NIET ^w&ran\ffi
Fabriek van Brood-, Banket- en Suikerwerken,
Onze broodprijzen zijn vanaf 1 December a.s.:
Regeeringsbrood 12 cent, zonder korting.
Zeeuwsch Tarwebrood 15 cent j met
Witbrood 19 lf| 0/
Melkbrood 24 j /O
NEEMT PROEF MET ONZE PRIMA
Speculaas, Chocolade
ii en Suikerwerken.
Boterletters 55 cent per pond.
vur lil malen van Borstplaat. ,0
In Huis
jA Hit Bittlaas Cilen
Geltftihtiitkinje 2 apel irgel f loo
J. ZIJLMAN,
Drogist - Wijdstraat 29.
ciemand
onveranderd bieef au in vredestijd
De bannelingen.
iMiNksfliflgei bctnlHiif bil giluuw iir
Boogt» liqirse&aol.
BLnnenlaxid.
(ook gebroken stukken),
koopt DENTIST, Hotel „DE ZALM"
Maandag a. van 10 tot 3 nar. 15
voor Dames en Heeren
Prachtige cadeaus.
Wordan naar varklailm ook raat naam
bad rokt falavard
Boekhandel van
Q. J. VAM BURK,
Firma J. TJSW ARTSENBURG,
Kleiweg 39. 20
DAMES I Niettegenataande de groote moeilijkheden om de
gewenaohte goedeien te ontvangen, zyn wij er tooh nog in ge-
slaagd een
«ohitterende collectie Praohtkleedjes
bneen te brengen, in Madeira, Point Laoé, Kloppel, Filet,
Geborduurde, Japanache, Teneriffo en andere genrea, te veel om
op te noemen.
Geen aardiger veraiering voor de Hmakamer.
Onze collectie Zeildoeken voor Dames, Heeren en Kinderen,
in dooeen en los, is ongeëvenaard.
Pracht aseortiment gemaakte Blouses in Japansche waach-
ecbte zijde, Bengaline, Fluweel.
Alle moderne modellen Kanten Kraagjes voor dames en
kinderen.
Rijke keuze Kinderjurkjes en Schortjes, ook Damesfantasie-
schortjes, in allo pryzen.
ruimen wjj op. Prachtvol St. Nicolaasgeschenk.
Wli behoeven u nletf te vertellen van onze Kanten en Featons.
De NAAM TOEMAN op dit gebied ZEOT ALLES.
Opnieuw zijn deze afdeelingen aangevuld met bet nieuwste,
mooiste en voordeeligste.
uitsluiten. betrouwbare aoataoorten
Bals en Feestelijkheden.
Verder Handschoenen, Kousen, Onderrokken, Lingerieën, enz. enz.
Robes, alle genres voor a.s.
~Terder Handachoenen, Kouter
Wy zijn de eenigsto firma in Nederland, welke verkoopt
60 procent beneden fabrieksprijzen.
Aanbevelend, M. J. TOEMAN,
■T Hoogstraat 294, ""ïiiitrt. «EST* HoHerdam.
's-GRAVEWHAGE, AMSTERDAM,
90 Spuistraat 66.
Kalverstraat 13.
Met uitzondering van het Regeeringsbrood geven wij
vanaf dien datum op alle broodsoorten 10% korting.
AANBEVELEND, G. Th. STEENLAND.
Hoogstraat 7, Gouda,
TELEFOON 423.
PANTASIBSCHORTJES. 25
DIEN8TBODENSCHORTEN.
DIEN8TB0DBNKAT0ENTJES.
LINNEN KLEEDJES
in alle mates.
ZEER OESCHIKT VOOR
Een degelijk
is een ORGEL of
PIANO, of als men
weinig geld wii besteden een ta-
bouret of muziekstandaard Ner
gens meer keus en goedkooper
dan Hoogstraat 36, Rotterdam.
Orgels vanaf f 4 per maand.
Plano's j'vsnaf t 6 per maand.
Catalogue op aanvraag.
Aanbevalend,
Hoogstraat 36, Rotterdam.
Telefoon 5436. 25
behoeft thane een minder
waardig artikel te koopen, daar de prij» van
Tel. 3
gg 100
Electriscbe Drukkerij A. BRINKMAN A ZOON - Gouda.
ÏDAG 27 NOVEMBER 1916
het Berliner Tagebiati vertelt
Duitach officier van de landbe-
die in het Oosten van de
tk vijftig tol zestig kiloijie-
achteruit worden gebracht,
'ie eenmaal, zoo zegt hij, met
tot drie duizend1 vau deze barv-
«kagen lang door het land
ken i», weet, dat hij den be-
van het menschel ijk geduld tot
laatst en druppel moet ledigen en
ook, dat hij zijn hart drie
verloochenen moet, als hij nog
limit wil komen, liet transport
een afstand van vijftig tot /.ee
kilometer «echt vele dagen. De
torenhoog bepakte laiMerwa
waarop bovendien ook nog de
vrouwen en de zoogende moe
ten* zitten, komen slechts langzaam
voort op de zware zandwegen. Kiu-
Jtim, vrouwen, mannen en grijs
sarde ioopen er naast. Vier horutori
van zulke wagens met begeleiding
nni kan zich een voorstelling ina
ken van het marschtempo. Zoo een
kMometérs lange stoet van schiuWen-
kaarsende hittenwagens en het
nt gekleede barrevoetsche volk er
is het toppunt van troost el oos-
I. Ik heb oude veldofficieren ge
die hen met vochtige oogen
aarden. Daar drijven drie kleine
rvoetsche meisjes met de hoofddoek
r gezicht tegen den wind beschut
onider voortdurend geBchift*
et laatste, weerbarstige varken der
/ami Me met stokslagen in den mod
der voor zidh uit. Hier sleepen twee
rouwen een zwaren zak met aard
appel», «lie van den, wagen gegleden
is en trachten den verder rollenden
wagen weer in te helen. Andere vrou
wen loopen gebogen met kleine kir
deren in lange gele doeken op dei
rug. En nqg een anderen bundel
hebben ze onder den arm. Een moe
der zoogit boven op den wagen haar
schreeuwend kind en dekt het mal
fiden rug en haar geo peurt en mantel
iRgen 'Ip koude. Merkwaardig hoe
dof en onverschillig de mannen zijn-
Waar iets te doen is, of te sleepen,
het de vrouwen. De mannen
ren slechts den wagen Tevergeefs
~t ik eon verschrompeld oud moe-
je op een wagen te laden. Ze
1 er niet van af te brengen op haar
'jkmatige wezenlooze manier ver
te loopen. Ze ziet niet naar
Is en ook niet naar links. Ze,
rt niet. In zich zelf trippelt ze
r weg. Haar oogen zijn koud en
bard en zien over ons heen, al» wa
ren wij foaar ééndagsvliegen. Ze
klaagt niet, ze loopt, met de rech
terhand op een stok, terwijl zij met
de linker een heilige beeld tegen de
borst gedrukt houdt. Dit is haar ge
wichtiger dan eten en drinken.. Ze
zal het overal mee heen sleepen.. Na
Hard wordt er gewerkt aan den
w van de nieuwe Rijks Hoogere
«rschooi in de Krugerlaan. Rap
handen arbeiden om zoo spoedig
;tiijk wat reeds is opgetrokken»
r den winter onder dak te brein-
Dan als de vlag op de nok is
nt kau het binnenwerk aanvan-
en schiet het op. Moge nog in
het gebouw voor zijn verheven
het vormen der jeugd
3 geopend
r is het wonder, dat, waar deze
ii bij ons opkomt, onze godach-
ala onwillekeurig afdwalen naar
oude, verouderd' maar toch nog
«me gebouw aan den Tiende-
met zijn fiere spredk in het
„Pesr aspara ad1 aaltra" Ook
verrijzing is eens met beiang-
tig ga<fegeslagen, ook zijn wor-
wend met vreugde begroet, tal-
jaren voldeed het aan bestaan-
behoeften, meer dan vijftig jaren
het tot herberg van het Mid-
r Onderwijs; zijn langdurig ver-
alleen wettigt bij gelegenheid
historisch overzicht. Mij zij
tvgud zulk een overzicht
nu te geven ik doe dit
liever, daar met de geschiedenis
de oude Rijks Hoogere Burger-
kmh een belangrijk stuk stads-
-^is samenhangt. Moge het
«er aangenaam zijn.
ongeveer vijf eeuwen geleder»,
wandeling maakte langs de stads
- of, zooals het heette, der ste-
*««n, stuitte bij de Doeleetraat,
ing, die reeds omtrent 1400
een afgefloten terrein,
zich de schietbaan der
van St. Joris. Het was een
ruimte tusschen Doete-
Tiendewegpoort, wijd ge-
gelegenheid te geven tot
"et de zware voetboog
drie dagen iwurseh zie ik het oudje
nog niet haar beeld in de zelfde, ge
lijkmatige bijna eigenzinnige pas naast
den wagen. Er is iets heldhaftigs in
deze oude kracht en stille berusting
Ui het noodlot. In het algemeen too-
hen «loze meuschen een verbazende
taaaheid en weerstandevermogeo te
gen weer en wind eu ontberingen,
vijf dagen lang was ik net onge
veer drie duizend meuschen onder
weg, waaronder kleine kinderen en
oide vrouwen. Vier nachten hebben
zij gedeeltelijk by sneeuw en slechte
bt.schut door het kampvuur en primi
tieve gevlochten horden tegen den
wind in tie open lucht gekampeerd.
Geen enkeie zieke heb ik onderhen
gezien. Even verbazingwekkend ie de
taaiheid der kleine paarden. Van
hooi. een beetje haverstroo en gras
levende, trekken ze de zware lasten in
het diepe zand tot ze er bij neerval
len Toen ik het bevel- kreeg met
twintig ruiters de opAzaggdijke co
lonne te begeleiden en achter het
front in le kwartieren, meende ik
dat met de gebrekkige wagens en
niet «leze ellendige mensohen geen
drie kilometer ver te komen. Toen
wij na vijf dagen aankwamen, ont
brak er ternauwernood een wagen-
De menachen weten zich ook te hel
pen. Breekt een wiel, dan krijgen
zij wei, de duivel weet waar van
daan, een ander. Of ze lappen het
op eenige wijze op, zoodat de wa
gen ^eer verder bonkt. Ze willen
zelf vooruit, omdat ze weten, dat
daarginds hun een. nieuw tehuis ge
opend wordt. Is de colonne eenmaal
In gang, dan rolt zij bijna van zelf
verder.
Het ergste echter is het vertrek.
Op een morgen worden de dorpen
door getetormerie-patrouillra omsin
geld en den inwoners medegedeeld,
dat zij in drie uur klaar moeten zijn
voor den roarseh. De plotselinge aan
kondiging en de omsingeling is nood
zakelijk, omdat anders vele families
in de bosechen de wijk zouden ne
men, waar zij ellendig moesten om
komen. Onmiddellijk verheft zich een
gmot gehuil en geschreeuw In het
geheele dorp. De vrouwen hollen
naar de orthodoxe kerk en kussen
weenend alle heilige beelden. In de
huizen werden eenige weerspannigen
zich op den grond en moeten met
geweld weggesleept worden. Dan be
gint het inpakken- Natuurlijk willen
zij eerst het onmogelijkste meenemen.,
tof zij zelf inzien, dat het paard en
de wagen niet zoo veel verdragen
kunnen. Daarom wordt nog eens over-
gepakt. Van elk stuk huisraad wordt
onder tranen afscheid genomen. Eena-
gen hebben kreupele paarden, an
deren geen tuig. Men scheldt elkaar
uit. omdat eenige familie-leden nieite
van de anderen willen opladen. Ten
slotte zijn er nog eendgen, die in
het geheel geen paard en wagen heb
ben. Voor hen staan eenige groote
ladderwagens van onze bagage ge
reed. Daar dit och ter ten slotte geen
meubel wegen» zijn en de menachen
meenen er alles op te kunnen laden,
houdt bij elk van deze wagens een
eendarme streng toezicht. Dan zit
ten natuurlijk de mannen en jonge
vrouwen bij hoopen op de vol bc-
laden wagens, zoodat -de paarden niet
het instrument, waarmee men toen
nog zelfs belegeringen ondernam.
Maar het is hier enkel spel of oefe
ning. Gesteld we zijn gelukkig iu den
lijd van ons bezoek. H^t is een
Pinkster-Maandag en de jaarlijksebe
wedstrijd in het schieten naar den
papagaai heeft plaats. Wat al een
drukte in deze MiddeLeeuwsche stad.
Maar het is dan ook een echt volks
feest, dat wordt gevierd. Uit alle
straten en stegen zijn de Gouwenaars
te zamen gestroomd om te zien hoe
hun schutters met elkaar wedijveren.
Deze, op het sierlijkst gedoucht in
de roodwitte palIure en gedekt met
de fijn lakeneche kaproen, doen hun
uiterste best. Wie den prijs wint
wie erin slaagt den houten vogel
van de ijzeren spil te schieten, wordt
als korting uitgeroepen, onder dave
rend gejuich dor toeschouwer» wordt
hij met de teekenen van zijn waar-
digihead, een zilveren halsketen, em
schep tor en een kroon bekleed, in
triomf wordt hij rondgeleid. Het was
het meest ridderlijke spel der burge
rij, waaraan ook door edelen soms
zelfs door den landsheer werd deel
genomen. Heeft niet keizer Karéi V
de harten der Vlamingen gewonnen
door met hen mee het fecet te vie
ren van den papegaai Hier in
Gouda leefde nog tong de herinne
ring voort aan heec Jan van Blois,
die bepaaldelijk voor het papegaai-
schieten naar de jGouweetad over
kwam, op het slot aan de Haven
logeerde ©n van daaruit zich bij rijn
getrouwe schutters voegde. Ip hoe
verre hierbij politieke berekening
zucht naar populariteit in het spel
was, waag ik niet te beslissen. Ze
ker is het, dat geen vorstin hier in
die oude tijden meer gezien was dan
vrouw Jacob", de overigens zoo
ongelukkig*» Jacobs van Beieren. En
zij dankte «lat aanzien voor een groot
deel aan, haar graiet verleend aan de
„acntten", de gewapende burger», die
van hun kant zooveel hebben ge
daan om haar zaak te redden, daar
voor Zelfs In het veld zijn gietrokken
vooiuti kuiuteu. .utett, op de ge-
oiekkjgeu na, worden er atgejaagd.
ileu inoet zich bij het uitvoeren van
uil onverkwikketijk bevel zett harü-
vociuigiitMi in praten. Want anders
o.aal men acni dagen later nog op
uezatkie plek.
t>eu andere moeilijkheid levert het
uaontkwartier. Dit moet zooveel mo-
fctüjL. in ee nabijheid van eon wa-
.erpul en van bosch opgeslagen wor-
oi-ii, opoat paarden en meuschen wa-
ter en eenige bescherming tegen de
koude hebben. Daar echter de einde-
«ooze ry niet op den weg, die vrij
moet blijven voor colonnes van auto
mobielen mag blijven «aan, moet men
het land op. Dat ko« reeds in het
leger veel oefening. Men kan dus
deuken hoe het hier is. Nauwelijks
vzien de achtersten, dat de voorste
wagens den weg verlaten, of rij we
ten reeds dat er een put is eu va
ren zelt het laud op. Dwars over
het veld heen. Plotseling staat men
tegenover een reusachtige golf van
/«KierepfJe wagens, een onontwarbare
kluwe. Men gelooft nooit meer orde
ve krijgen. De ruitew komen er bij
te pas. Vloekeu en razen. Ik zelf
galloppeer in de troep, dreig de lie
den «ktor den tolk, «laf ik ze zal la
ten ophangen, braden, opspietscu, ale
ze niet stil honden, ik laat mijn
paard stappen, dat alles schreeuwend
uit elkaar vliegt, als een Pruisische
gendarme bij een oploop en bereikt
ten slotte, dat alles stil houdt. Dan
worden de wagens bij twintig afge
teld en door een' kurassier in de rij
gestold. Twee uur duurt het voor
dat het veld mei ordentelijke rijen be
zet is. Ais bij too verslag branden
dan overal tusschen de wagenrijen de
kampvuren. Het is iiHj nog een raad
sel hoe deze lieden, die meestal gieen
lucifers hebben, met het natte hout
zoo gauw vuur aanleggen.
Den volgenden morgen bij het ver
trek weer een «lergelijk tooneel. leder
wil de eor«e zijn. s Middags gaat
het echter reeds geregelder. En den
avond van den vierden dag rijden
ze allen Zoo goedmoedig en ordelijk
op hun plaat», als hadden ze acht
weken Pruisische dril achter zich.
Eindelijk op den vijfden dag komt
de verlossing en de beloouing. In
de morgenzon liggen de dorpen, die
op de nieuwe Inwoners wachten. Van
den heuvel af kan ik drie dorpen
overzien. Ik laat de huizen tellenen
verdeel «te lieden over dorp na dorp
Bij het verdeel en der huizen worden
zelfs <le mannen wakker. Zekten hei»
ik zulke begerige en levendige oogen
gezien als waannede zij de rijen hui
zen afkeken om er een uit te zoe
ken, «tot zij voor het beste hielden.
Het oorlogstooneel in Mesopotmnia.
Tot de -meest verwijderde oorlogs-
tooneeten behoort de strijd in Mesop-
taraiiö, aan «te Shaitt-el-Arab. De be
richten, die wij vandaar ontvangen,
zijn zeer verschillend en spreken
elkaar zelfs geheel tegen. Met zeker-
heid weten wij alleen, dat de Engel-
nelten hier voorwaarte trachten te
rukken, en dat de Turken ze pro-
beeran tegen te houden. De Engel-
«hen hebben «laar, in het oude land,
in «tot land vau myten en dagen van
hondenten eeuwen har, een zwaren
en een overwinning hebben behaald.
Aog tegenwoordig wordt 'in het Mu
seum het privilege bewaard, door de
gravin in 1428 verleend, waarbij zij
«te leden van het Bt. Joriegilde van
straf vrijsohöld zo0 het mo«ht
gebeuren, dal deze by bun, iimuere
als spel beschouwden, wedstrijd iemand
bij ongeluk kwetsten of doodden,
waarbij zij tevens ter tegemoetkoming
in de ko«en een jaarlijkaoh geschenk
van veertig paar reigers verleende.
Hoezeer dit privilege op prijs werd
gesteld, blijkt hieruit, dat nog in de
16de eeuw een bevestiging ervan weid
aangevraagd; 4 Mei 1566 volgde de
bekrachtiging door den stadhouder
va« Filips 11, Willem van Oranje.
Maar het kostbaarste geschenk van
Ja«oba va» Beieren to toch altijd go-
acht de zilveren beker, heden ten da-
ge de roem van het Goudlsche Mu
seum. Over «te lotgevalten van dezen
beker spreekt Scheltema in zijn voort
zetting van «te Lange van Wijngaer-
dens stadsbeschrijving. Het to waar,
die beker heeft dienst gedaan 0P bet
altaar der schutters van St. Joris,
maar toch to er raden om met Wal
vis (I, 149) aan te nemen, «tot hij
aanvankelijk als gewone drinkbeker
is ontvangen. Immers «tot altaar ver
kregen «te schutters eerst in 1457
en de schenkii^ valt vódf 1436, het
sterfjaar van Jacoba vair Beéere®.
Bovendien een drinklokaal, hoe paste
zij bij de dorstige kelen der schut
ters Zoolang er schutters zijn ge
weest zijn er schuttersmaaltijden ge
houden en bij che maaltijden is al
tijd, mogen wij aannemen, braaf ge
dronken. Het was een niet gering
onderdeel van het jaarlijksche feest,
die gemeenschappelijke smulpartij, die
soms over vier of meer dagen werd
uitgestrekt. Ze werd gehouden in
het vergatïengabouw van het gilde
„de Doelen" De beteekento van dit
woord. Doden is dukWljk. Oorspron
kelijk was het de benaming der doel
einden, waarnaar de schutters hun
pijlen richtten. Dan vervolgens werd
«rijd. Zandhoozeij,
gen zijn_,jir-HMgr<te orde van den
dtg- Unvei-h&deïljk roostert de zon
hei gtebicd ft» eeu zengende hitte
slechte hier eki daar vindt de arme
sokteat schaduV onder een groep pal
men. Met augk* wordt het bevel tot
w edaroprukken verwacht oprukken
door een vlakte, waar tot aan <te ho
rizon geen lokkende boom rijn troos
tende bladeren uitspreidt. Alleen het
denkbeeld, dat er «rak» weer een
tijd vau overvloedige» regen komt,
en dat men zich dau bevindt in het
lawi van het Paradijs, het gebene
dijde Eden uit den bijbel, heek zijn
groote bekoring. Dan to de woestijn
bedekt met teer groen, en vullen de
onzichtbare kruiden de atmospheer
met een heerlijke geur. Rusten kan
men in de schaduw van teergevetter
de palmen, die rich scharen om een
witgekoepeld bealigengraf, in welks
nabijheid eenige landbouwwerktuigen
liggen, met riet bedekt, die zwerven
de nomaden «laar aan de hoede van
het heiligdom hebben toevertrouwd
lot ze weer gebruikt worden. Men
doet goed de schelpen hutten niet
binnen te treden, want dat zijn ge
woonlijk grafkamers voor vrome
Sjüten, die in Kerbela begraven wil
den wtmlen, doch niet eenier onder
«te aards mogen rusten, dan nadat
luui lichaam drie jaar iang gedroogd
te. In de enkele dorpen, die men
passeert, schijnt de bevolking niet
veel van «ten oorlog te weten; de
sh«»lk neemt de honneurs van zijn
huis met dezelfde waardige vrien
delijkheid waar, als waarmede hij in
vredestijd de vreemdelingen begroet.
Ook de kerkha, de linker zijrivier
van «te Shatt-el-Arab, (tic door zi i
overat rooming oen hindernis I» ge-
weent bij het oprukken der Engét-
flche troepen, riet er nog hetzelfde
uit als voor «ten oorlog. Primitieve,
van binnen zoowel als van buiten ge
pekte booten dienen voor het ver
keer; de roeiers zingen eentonig hun
droefgeestige Arabische liedjes, ter
wijl andere vaartnigen, volgeladen
door een zwart gebrande- «heeps
knecht vanaf den oever stroomop
waarts wortteh getrokken. Aan de
oever» koesteren zich reusachtig*»
schildpaddensierlijke kraanvogel»
staan hier en daar op schiUfwacht en
konlngsvtosrher», blauw, wit of zwart,
liggen op de loer.
De Vlaamsche beweging,
lte ïitudenten-afdeeling van het
Algameeu Natierlandech Verbond ie
Amsterdam vergaderend op 22 No
vember 1915 heeft aan de bladen de
volgende motte ter opnamen toege
zonden
Met «liep leedwezen kennis geno
men hebbende van het Koninklijk be
sluit van 5 October 1915 van Z. M.
den Koning der Belgen te Le Havre,
waarbij de loopbaan iris Staatsambte
naar gesloten wordW voor de heeren
I)r. R. de Clercq eri Dr. A. Jacob,
ten gevolge van hun bestuurschap
van het btod ,,De Vlaamsche Stem'
gezien «le houding van Dr. R. de
('lerq en Dr. A. Jacob «eeds getui
genis aflegde van hun hechte aan
de beteeksuto uitgebreid over (le schiet-
uaau en leu siotte ook over het ge
bouw, dat als vergaderplaat» der feest
vierende schutters werd gebruikt. Dat
zulk een Doelengebouw oorspronke
lijk heeft gestaan in de Doeiestraat
mogen we met Scheltema veilig aan
nemen. Intusschen, het eer«e zekere
gegeven omtrent een doelengebouw
der schutters van St. Joris dateert
uit 1514. En dan vinden we dit
bouw reeds in Óen Tiendewog. in
de stadsrekening van genoemd jaar
komt voor de volgende post: betaelt
Jan de ketelboeter van dat huyg op-
ten Thieudwech, daer die boechmaker
in woende als dat nieuwe «loelhuyB
gernaect worde XXVI s. Vilt d.
Maar het schuttersgilde van St. Jo
ris had «en mededingster gekregen.
Of de leden van het gilde zich te
genover het stadsbestuur al te onaf
hankelijk gedroegen Men zou ge
neigd zijn tot dergelijke veronderstel
ling. wanneer men Jet op de in het
oog loopende onderscheidtes, waar
mee deze overheid de jongere zuster
behandelde. Zij verschaffe zelfs het
oefenterrein. In 1504 kocht de stad
van Ghijs Koelen (stadsrekening 1504)
een erf, dat zij gratis afstond aan
het pas opgerichte schuttersgilde van
den handboog, gewijd aan dén heili
gen Sebastiaan. Dit tri was te vin
den eveneens onder de stadswallen
maar aan de andere zijde der stad
tusschen de Vlamingstraat en het
klooster van St. Marie aan de Gou
we. Geoefend werd hier met (ten
handboog, het zooveel lichtere wa
pen dan den zwaren voetboog. Moch
ten de schutters van St. Joris con
servatief blijven bij hun ouderwetsch
wapen, het gilde van St. Sebastiaan
toonde rich bereid zich aan te pos
sen bij rte meer moderne krijgvoe
ring: reerto in 1509 wordt gesproken
van „de elovescutten van Sint Sa»
bastiaen". Sedert vinden we de be
naming Hoveniers (kolven! ers) en
HovenIeradoelen. Het vuurwapen bad
zijn Intrede in Gouda gedaan. Wat
haukelijkheid en trouw aan het Ko
ninkrijk -België
gezien Dr. R. de Ülerq en, Dr. A.
Jacob «eed» bleven protesteeren te
gen een toenadering tot den vijand
tan den, «aal België, in welks dienst
zij rich bevonden
geaieu de anti-nationale door de
auti-Vlaaiimchie houding iter Ko
ninklijke Belgische Regeering
gezien deze houding steeds sterker
tot uiting kwam in de maatregelen, en
benoemingeu dier Regeering;
gerien Dr. R. de Cierq eu Dr. A.
Jacob hierin terecht meenden temo
gen zien een voorspel voor den on
dergang van hun volk en daarom
niet konden noch mochten nalaten te
protest eerem;
geizien Dr. R. de Cterq en Dr. A.
Jacob hieraan ten offer vielen als
strijders voor het ethisch bestaans
recht van hun volk en den Groot-
Nederlandschen Stam in België
besluit
1. Aan Z. M. den Koning der
Heigen te Le Havre met verschul
digde eerbied plechtelijk te herinne
ren
a. aau het recht van bestaan, niet
alleen van kleine Staten of natiën,
maar ook vau kleine volkeren
b. aan het gelijke bestaanreoht van
het Vlaanwche volk naast het Wan
sche volk al» modevormen»! de hechte
basto voor een nieuw te stichten Bel
gisch Koninkrijk.
2. Aan hot Vlaameche volk sleoh-
liglijk te verzekeren, dat de Groot-
Ne*lerlai*lscbe Stem zich in deze
schaart, achter de groote «rijders
zoo&te niet alleen Fourie en De Wet,
maar ook De Cierq mi Jacob.
3. Aan het Nedorlanrlsche volk
kond te doen van het genomen be
sluit dar Koninklijke Belgische Re-
gearing, «Me rich niet ontziet do groot
ste levensbelangen van een ons zoer
na verwant volk aan te tasten,.
4. Aan de heoren Dr. K. «te('lerq
hulde en sympathie te bewi
ep gevi
sijzen.
Auteurswet.
Bij K. B. van 25 Nov. is inge-
steui ue Commissie van Advies be-
uoeid OU de artikelen 5Ud, 5tie eu
.>01, der Auteurswet 1912; eu zijn iu
die commissie benoemd: tot lid en
voorzitter; Mr. 11. L. Drucker, lid
van «te Eerate Kamer dar Staleu-Ge-
neraal te s-Uruveuhage; tot lid en
ploutevervungeiuto voorzitters: Mr. L'.
J. Ut AulberHe, lid van de Tweede
hamer der Staten-tieneraal, te Lei
den,; eu Mr. A. E. Bles, roadie-ad
viseur bij het Departement vanJus-
utie te 's-Gravonhage; tot loden-. Joh.
A. Autbaeh, uitgever van muziekwer
ken te Amsterdam, Anton Averkamp,
componist te Amsterdam; E. A.
rtectot, kunstcriticus te 's-Gravonha-
ge; J. Btonkenwaard*, uitgever van
letterkundige werken, te Rijswijk
(Z. H.); VV. L. .Bruase, uitgever van
letterkundige werken te Rotterdam
Joh. II. J. C'uypers, bouwkundige te
Amsterdam; prof. Carel L. Dake,
hoogleeraar aan de Rijksacademie vau
Becddcmde Kunsten te Amsterdam; C.
M. Dewuld, fotografisch kunstenaar,
te 's-Gravenhage; ToonDupui», beeld
houwer te 's-Graveuhage; Thérèa©
van Duyl-.Schwartz©, kunstsohilderoi
te AmsteitiamMarcellus Eiuants, 1st-
aangas* «ie ciovemersdoeien, ineroiir
>.«at weru begrepen het verguoerhius
V an net gitoe, nat in 1504 in de V ia-
iiiingstraat uieuw werd gebouwd. De
rogeertierri van Gouda hieven het nieu-
ae gvixie ook met hun gunst naby.
in oi kort vóór 1542 weudxieu ze
zich zelte tot Karei V om een plech
tige bevestiging van het gakie der
ousoohieters of kolveniers, dat bij de*0
gelegenhead berekend werdl ter sterkto
vsti JOB rnan. ilet octrooi akte» ver
leend to wat zijn inhoud betrelt zeer
belangrijk, daar we er uaa»t derech-
ien de verplichtingen van de schutters,
di© velerlei waren, uit kunneii leeren
kennen. Maar de bespreking daar
van zou ons te ver voeren. Genoeg
zij het nog to vermelden, dat het met
h« gilde van St. SebastiaaiJ op den
duur toch niet voorspoedig JTu gegaan.
11« heeft het einde van de 16e eeu#
niet eens meer beleefd. Wal vur drukt
het laconiek uit: „Weiuige jaaren
bleef deze Doelen in «and; want in
•ton jaare 1594 wierd' er het erf van
verkogt voor 300 gis." De toemna-
geidnood zal Sierbij waaraHdjn-
iijk een rol hebben gespeeld. Van
het gebouw deur olovenien*kml«i vin
den we voortaan evenmin meWing ge
maakt.
Des te krachtiger ontwikkelde zich
thans de schutterij van St. Jorie.
0(>k -voor haar zullen de tijd»on»lan-
dttghedten niet zonder leering zijn g&
weent, ook zij zal hebben ingezien,
«tot raadzaam was vte pacem,
para bet 1 urn daast den handboog
ook bet vuurwapen te leeren gebrui
ken <»n bovendien bij bet sneuve
len van bet jongere gilde zullen vete
leden ervan, zij het noodgedwongen
zich bij de oudere zuster hebben aau-
gesloten. Dat in bet archief van den
Krijgsraad van het St. Joriegilde de
naamlijto van de officieren juist be-
klbf 1598 wijst op een soort van
omwenteling omtrent «lezen tijd, het
begin van een nieuw tijdperk in de
geschiedenis van het gilde. Over de
verdere lotgevallen van dat gilde heb-