>s
mini
SIS
8THEEK, -
nui, timnii
B
r”
li
ld
i 1916.
MAÏÏ
en te bevor-
i Wijnen of
roefmanden
o. 12952.
Zaterdag 4 December 1915.
54e Jaargang
MP EN
Eerste Blad.
lat 7.
FEUILLETON
De Gunsteling.
I
I
a
Rk
We
11
te veel voor
^middelen
Uitgevers K. BRUTOUH EN ZOON.
Telefoon Interc. 82.
ccxcv.
XTie*VL_w"s- exx -^.dL-^-ertezxtïeToleucL -voox G-oixd.su ezx
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
0.10
i
bestaat alt twee
de
40
plogun
8
1-
roker
rpillen
i stuks
i Drukkerij
i ZOON - Gouds.
Bouw- «i Woning-
Verged Onder-
n. Armenaorj.
zel
en
hei ook de
Vlaamsche
de
Kamp mijn vriend maakte
verwijten, tot dank voor mijn
de Vrij
Is.
on-
ho
on
de
flacon
r
ig van toe-
>n door het
I
«ngmrM W
ta ontnagm
«tak .«mskdipd*
tan te taM
We
Hj ii
ikelen. -
mndstoffen.
en.
erzoek 50 cent.
f 1 25
1.50
1.50
1.90
dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
ten, den Boekhandel en de Postkantoren,
PRIJS DER ADVERTENTIÊN:
Van 1—-5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meer«0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 by vooruit-
hetaling, elke regel meer 6 ets. Reclames fO.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
on-
van
betdiaHende boteekeuto zijn, omdat
door deze Duiteche daad onze eigene
zaak in den strijd scheen betrokken
te wordenu Een oogenblik voelden wij
onze eigene veiligheid bedreigd door
dezen aanval op een kleine nabuur-
stoat. Maar bovendien zagen jve, in
een plotselinge bewust worthing van
stamverwantschap, ook het belang
van het llolJaucteohe ras, dat immers
in het Vlaameehe volk eon barer tak
ken zag, in het gedrang geraakt.
Om eerlijk te zijn, moeten we be
kennen, dat tot nu toe verreweg het
grootste deel van ons volk voor
belgen maar matige sympathie had
dat zelfs de Vloamsche beweging
l aW-eu tamelijk koud
nen zijn, dacht ik, al» ik mij door
de glimlach van mijn bwcharmater
niet had laten betooveren.
Weg met alle gu natel ingsrtiap,
riep ik, mijn gjas opheffend.
Weg er mee, riep mijn vader
luid, en stootte in zijn overtuiging
zijn glas zoo krachtig tegen het mijne
dat het in scherven viel.
Helene keek me zwijgend aan, daar
na zag ze een oogenblik «omber voor
zich uit.
O, haul ik maar nooit een voor
wendsel gezocht, mij uit hare nabij
heid te verwijderen
Weg met de kunst Weg met
de toekomst, riep ik. Mijn vader ver
bood mij (tergelijke aardigheden, doe-h
Helene luisterde opmerkzaam, dacht
en onderzocht verder.
Waarlijk, de oude vrouw had moe
ten vergaan in trooetelooze verlatenr
heid en
me nu
hulp.
Weg met de vriendschap wikte
ik roepen, doch voor dit cynisme
bleven de mijnen gespaard.
Het was zes uur, om half zeven
moest ik achter de coulissen staan
ik moest me haasten.
Toen ik opstond, om afscheid te
nemen, knlite Helene trawfg alsof
ze vermoedde, dat hetzelfde geheim,
me ook nu rust noch duur liet.
Ik beloofde haar na de Voorstel
ling op haar te wachten, en spoedde
mo-
die in*
ING:
i fabrikaat.
filialen. - 40
En dat te minder, toen Duitschland
zich aan een der klejue Staten hand-
tasteilijk vergreep.
Maar het is toch waarschijnlijk in
hoofdfcaak dit vergrijp geweest, dat
de stemming absoluut ten gunste van
die mogendheden deed omslaan.
Vooral voor de stemming ten
zent moest deze laatste factor
beteekenis zijn,
kunMgenot bqgon iM mijn
1 Ik zelf sou uitapreken.
(Wordt vervolgd.)
Ik hei> veel voor je gateden,
fluisterde zij.
Ik kuste haar, ik streek haar door
hour haar, ik smeekte haar om ver
giffenis.
Intuaschen stond mijn vader op den
achtergrond en wreef zich meesmui
lend de handen.
Daarop gingen wij aan tafel, praat
ten en lachten.
O, hoe gelukkig zou ik nu kun
de menschen waren, waarom ik mijn
vader en bruid bedroog en verwaar
loosde. (1
Als je me niet wilt verwijten, zoo
schreef ze, dat ik me in de 10 jaren
van vriendschap je vertrouwen niet
waard getoond heb, verlos me dan
van den angst, die ik om jou- en
mijnentwille lijd, w&nt ik vrees nare
dingen voor de toekomst.
Ik van mijn kant bezwoer haar,
dat ze vertrouwen in mij kon heb
ben, zwoer haar bij onze eerste kus
en onze laatste adem, die wij hopen
lijk op hetzelfde tijdstip zouden uit
blozen.
Deze laaitete zin had haar ontroerd
en ze beloofde mij, geduld te hebben.
Het was me toch eenigSzins ang
stig te moede, toen ik den volgen
den middag in het „Gouden Hoofd”
zat en hen wachtte. Het begon reeds
donker te worden, toen hun rijtuig
voor het hotel stilhield.
Helene zonk weenend in mijn ar
men.
der. Het is rflwhte aan een zeer
kleine categorie van personen gela
ten zich in onmiddeliijk contact te
stellen mrt. de overheid. Neem alleen
maar eens het geval dat de tribune
van den gemeenteraad, waar het pu
bliek, <L w. z. de gansche burgerij
het recht heeft de beraadslagingen
over bet wel en wee der stad bij te
wonen, voor niet meer dan een der
tig A veertig personen plaats biedt.
En slechts in enkele gevallen is deze
tribune te klein gebleken. Dte geval
len betroffen het onmidddlijk persoon
lijk belang van een groep ambtena
ren, <te Salarisregeling zonal? te be
grijpen valt.
Het onpersoonlijke trekt zeer ve
len aan. De duizenden gepension*-
neerden, die in den Haag neerrtre
ken om hun laatste levensdagen daar
te slijten,, zullen het u allen vdmon»
<üg toegeven, dat hun het opgaan
van hun persoon In de Imasm het
meest aantrekt. Meestal komen deze
personen uit kleinere plaatsen, waar
zij vele jaren hebben geleefd in een
milieu waarin het persoonlijk ele-
mij heen.
Hoe groot was echter mijn verwon
dering toen ik Kamp’s deur gesloten
vond en van oen buurvrouw vernam
dat hij een half uur geleden was uit
gegaan, hij die nauwelijks genezen
was, en die nog lang kamerarrest
had Wat kan er gebeurd zijn, dat
hij op dezen regenachligeo winter
avond iritgdng
Hij stelde zich waarlijk niet voor
nirta bloot aan het gevaar, opnieuw
ziek te worden. Minachten zat hij
mij in zijn kamer op te wachten.
Ik wilde terugkeeren, doch het
sloeg zes uur. Het was te laat. Ik
moest hem aan zijn lot overlaten.
In de garderobe wachtte men reed?
op mij. Er moesten verscheidene da
mes gekapt, geschminkt en gepoederd
worden. 1
Nauwelijks had ik den tijd, mevrouw
van Nieberg goeden avond te zeg
gen, die lachend zich er over be
klaagde, dat de jonge meisje* vrome
lijk druk waren geweest.
Ik nam haar nauwkeurig op.
Wat zag ze er gelukkig uil! Hare
wangen gloeiden alsof ze met hart
en ziel in het dwaze spel opging.
Doch plotseling w?s het, alsof ze was
afgemat, ze zuchtte diep, Moot de
oogen en liet het lichaam (Mapjes
togen een stoel leunen, maar een
oogenblik later was ze alweer vroo-
lijk.
Terwijl Ik
W—agfWteMSMI
Brieven uit de Hofstad.
Wie beschrijvingen leest van fien
Haag on Haagsehe toestanden van
een halve eeuw terug of wie de ouden
van dagen hoort verhalen van dien
lijd, moet wel onder de eigenaardige
bekoring raken van de gemoedelijke
gezelligheid, die toenmaals in de re
sidentie, volgen» algemeen oordeel
van deze heusehe of pseudo-historici
hoeft geheerscht. Wij behoeven heuach
niet te denken dut de toestand ideaal
was, wel verre van dat. Vaak bla
derden wij in oude dagbladen om de
geschiedenis van de hofstad daaruit
te loeren kernen, en wij hebben meer
malen met verbazing goeountaieend
dat de kritiek die op hel gebied van
regeertng en gemeentebestuur werd
uitgemaakt, verre van malsoh was en
heusch niet in scherpte onderdeed
voor de kritiek die w uit zekere
zeer geavanceerde groep ter linker
zijde van de Tweede Kamer wordt
jeuit. W.el kregen wij heel vaak e»
loei sterk den indruk, dat het per
soonlijke element in die kritiek ster
ker woog dan in den tegenwoofdigen
tijd het geval is. Daarin ligt een
vooruitgang, gelijk iedereen ongelwijg
feld moet toegeven. Nu ligt het voor
de hand dat deze evolutie gelijken
tred heeft gehouden met den groei
van onze stad. Immers typeert zidh
in een groote stad waarin het
middellijk verband tusschen de
woners geheel is opgeheven, het
persoonlijke van de overheid on
cri-tiseerende burgerij in hel bijzon-
I De Hollandsche zaak in
den oorlog.
De gaoote oorlog, dde thans Euro-
pa met oeconomtechen ondergang be-
I dreigt, kon natuurlijkerwijs ook de
neutrale wereld niet onverschillig
I laten. Haar belangen, oeconomische
I in de eerste plaats, maar daarnaast
I ook soms politieke- en raabelangen,
I waren er te nauw bij betrokken.
Maar ook symp^hieën voor (te een
en antipathieën tegen de andere der
oorlegwoerendte partijen speelden daar
bij eed groote rol. Die sym- en anti-
palhieën waren wel deels het gevolg
van overwegingen-, die in de wijze,
waarop die verschillende belangen er
bij betrokken werden, haar oorzaak
hadden, maar stonden toch ook voor
een ander deel los daarvan of daar
mee slechte in indirect verband. De
invloed', dien de Fransche en Ea
rn gelsche pers in West-Europa én ook
ten onzent uitoefent, is altijd' over-
heenschend geweest. Voor zoover we
E Voor beschaafd en ontwikkeld willen
Sworgaan, meenen we eo> dit geldt
fl fan vóór oen oorlog ons onder
Engelscne of Fransche, zelden* onder
Duiteche hoede te moeten plaatsen.
En al was hierin, reeds een verande
ring merkbaar en begonnen wij, Hól
landers, te begrijpen, dat we uitbui
tend ons zei v on hadden te zijn, de
invloed van Frankrijk en Engeland,
(We wij «1 voor een deel terecht
als de groote cultuurlanden zagen
was toch nog ginoot genoeg om onze
stemming in dezen oorlog over 't al
gemeen min of meer ten gunste van
de. Westersche mogendheden te be
palen. Gelijkheid van politieke ont
wikkeling, overeenkomstige begrippen
van individlueele vrijheid en meerdere
soortgelijke factoren werkten boven
dien in dezelfde richting. Ook de leuze
der EntmU>mogendheden, dde voor
de vrijheid en onafhankelijkheid dér
kleine Staten zeiden te strijden, mis
ten ongetwijfeld haar uitwerking niet.
en
ons over
liet.
Mauf de rampen, 'diie België trof
fen, brachten daarin verandering. En
de stroom van ongelukkige Belgen,
die naar on» land vloeide, bracht
ons het Belgische volk en waarschijn
lijk de Vkuunsche zaak nader. Meer
dan tol rnu toe voelden we ons
ven in dezen oorlog betrokken
voelden. ons van Duitechen kant
bedreigd, wat reeds bestaande sym
pathieën voor de Westereche mogend-
neden nog versterkte. Zoodot ons na
tionaal bewustzijn ons den unti-Duii-
schen kant scheen te moeten opdrin
gen.
Met het oog hierop is het onge
twijfeld uiterst merkwaardig, dat zij,
die zoowel in ate buiten Europa dnad-
werkelijk voor die rasbelangen en. het
behoud van eigen nationaliteit te strij
den hadden, zich min of meer naar
den anderen kant gedrongen ''gevoel
den- Dit behoeft nog met een bewijs
te zijn van bijzondere sympathie voor
Duitechiaud. Het wijst er alleen op,
dat zij, dde den strijd voor de Hol-
landache nationaliteit streden, tot n*u
toe v^u anderen dan Duitechen kant
bedreigd waren en due van die zijde
ovendoeg in het
-a zijne toorn» uk-
het Vreedzame badje,
go-
nu eerst te
hoe hij juk* daar waar het
^ce element meer op dén
voergrond trad, ntet zijn eigen per
soon had kunnen geven. Hier In de
omgeving van duizenden onbekende,
kon hij dit ten volte doen. En die
vrijlieid had hij nu eerst in haar volte
waarde feeren kennen.
Er zün niettegenstaande hot over-
groote deel van de bekende figuren
uit Nederland, hier ter stede wonen,
maar zeer weinig van deze figuren
(He ate persoon algemeen bekend zijn.
Vaak heeft het mij verbaasd hoe wei
nigen er daarvan van aangezicht en
bij name bekend zijn.
Zelfs de Ministers en Kaanerleden,
wier portretten toch herhaaldelijk in
de geïllustreerde bladen voorkomen.
zijn niet bekend. Zij kunnen zich
Icelljk ambtenaarsdodrtertje tot een
schoonheid tametamorphoHeeren, hoor-
do ik haar stem aan mijn oor fluis
teren
Is u bij hem geweest 'f
Ik knikte.
Hoe gaal hot met hem En
zonder het antwoord af te wachten
^egt u hem, dal jk hem nog cene
moet spreken spoedig doze
wede nog, zoodra zijn lopstand het
toelaat
Maar wilt u opnieuw
Niet in de orchideeënka»,
moestem een andere plaats...
bijvoorbeeld.
Wat, u wilt bij mij komen, in mijn
woning t
Ja, waarom niet Er te toch
geen gevaar bij Ik heb u toch niet
En lachend ging ze heen.
Deze woorden gaven den itoorefag
ik besloot haar te zeggen, dat ik
haar niet langer van dienst kon zijn.
Een zucht ontsnapte me. Het was
me een pak van het hart Maar de
woorden Ik heb u toch niet lief
brachten een stemming te weeg, die
groote overewkomb had met een
diepe bedroeMheid.
H« kunm
proloog, die
Mijn collega’s waren begonnen, mij
mijn ijver te bespotten. VVaar
lijk, ate ze hadden vermoed*, welk
*a opwindend schouwspel zich ach-
de coultesen of speelde, zouden ze
eer bewonderd hebben.
Juist was ik des avond» druk be-
de laatste voorbereidingen te ma.-
toen ik een brief van mijn va-
i’®’ kreeg. Hij had Helene bewogen,
ïoorwaar met groote moeite, morgen
Wuige van mijn, triomfen te zijn,
hij zou tegen, den middag met haar
het,,Gouden Hoofd” aankomen. Hij
pM^de er de dringende vermaning
toe, deee keer door dubbele har-
|*ybei(i goed te maken, wat ik het
hind verschuldigd was. Nog
r®” waH ze bleek en treurig als
I verlatene, hoewel ze de laatMe
|?"teQ brieven genoeg van mij ont-
een grooter gevaar duchten. En het
kan tevens aantoonen, dat wij, qua
Hollanders, van de Duitechers tot nu
toe geen kwaad voor het behoud van
onze nationaliteit te verduren hadden
en dat dos het gevaar daarvoor van
een andere zijde komt.
Die zijde te voor de Vlamingen de
F ransche, voor de Afrikaners de Ei>
gelsche. En dit is ongetwijfeld de oor
zaak van het feit, dat deze menschen
van Hollandtetthen stam, voonzoover
ze consequent en hardnekkig voor
hun nationale belangen opkwamen in
den oorlog, die than® gansch de we
reld in twee vija-ndelWce kampen sehijnt
te veixieelen*,óf met hun sympathieën
naar Duitechen kant overhelden óf
zich althans niet geestdriftig aan de
tegenovergestelde zijde schaarden.
Hoe de Hollancteche Afrikaner» te-
geh een aanval op de Duitschors in
verzet zijn gekomen Het waren de
nationaalgezinden, zij, die voor hel
behoud van eigen taal en eigen na
tionaliteit vechten tegen de veren-
getochte regeeringsmannen en hun vol
gelingen. En zij vormen ook het
grootste deel van de Hollandsche be
volking in Zuid-Afrika.
Bij de Vlamingen rijn
vurige strijders voor*4de
zaak, die tegen een strijd tegen
Duitechers wel niet in verzet komen,
maar toch hun eigen strijd niet om
dien strijd willen staken, die dus den
strijd tegen de verfransching ernsti
ger en belangrijker achten dan die
tegen de Duitechers van wie ze voor
hun nationaliteit ongetwijfeld min
der gevaar duchten.
Waar dus voor de Hollandsche na
tionaliteit gestreden wordt, keert de
strijd zich tegen de Weetersche mo
gendheden, omdat van die zijde de
Hollandsche nationale zaak der Duit-
sehers ook (te zaak van het Hol
landsche ros is. Maar wel is het een
merkwaardig vorschijnsel, dat, ta^
wijl de meerderheid der Nederlanders
anti-Duitech is, vooral waar de zaak
van den Hollandschen staan in dezen
oorlog zijdelings is betrokken ge
raakt, zij min of meer Megenovar die
van Duitechlarud’s vijanden staat en
de strijd voor haar een strijd tegen
die vijanden te. K.
bezig was een foM-
f 0.75
1-
0.50
0.60
1.20
n
I»
0.60
,037‘
0.50
0.75
0.50
0.60
0.60
0.60
2.50
0.60
I-»
a 0-60
te doen,
ment «‘w bttangnjke zoo iuec uc
voornaamste plaats innam. Evenwel,
los daarvan, uis een onbekende rond-
zwervende in de Haag^ohe straten gk>
voeien zij zioh al heel spoedig Qo
imagiijk. Wie eenmaal ouder de be
koring van die onbekendheid i» ge
raakt, gevoelt ze ate de openbaring
va» de vrijheid, die hij zoovele jaren
heelt mouten missen.
Lenigen tijd geleden ontmoette ik
op de wandeling een ouden heer, dien
ik jaren geleden, toen hij iwig in de
Kracht van zijn leven, aan hot hoofd
summI va» een onderwijteiwteiling
hud gekend. Sinds korte» tijd wat» hij
gppenmonneurd, „op stal gazel zoo-
iifrfMuj hol zelf noemde en van. af
dal oogenblik had hij zich in de re
sidentie gevestigd.
Gevraagd naar zijn bevind&ngcri
luer ter stede, gaf hij mij een ik
zou haast zeggen, zielkundige be-®
schouwing over zijn eigen aanpas
sing aan de ujeuwe omgeving. In
het begin had het hem zeer zonder
ling aangedaan, dal hij een paar uur
lusMchen duizenden menscheu kon
wandelen zonder er één van teken-
neik, zonder door iemand gegroet te
worden. Toen was wel eens het ge
voel over hem gekomen, dat hij een
zwerveling was, een uitgcdtoolwte.
Langzamerhand echter begon hij er
plezier in te krijgen om die onbe
kende menschen in hun bewegingen
gade te Maan en daarmede geraakte
hij tnxfei* do charme van zijn eigen
vrijheid. Hoe langer hoe meer ont
wrong hij zich aan het enge keurs
lijf, waarin hij zijn eigen persoon
had morton kerkeren, omdat hij hnr
den» te veel aan algemeen» kritiek
zou bloot staan.
Zonder dat hij nu, als zoovelen
plegen te doen, ov
uiterste en dte fiolen
stortte over I.
waarin hij zooveel jaren had
leefd, erkende hij toch
^beseffen, h
'persoonlijke
fen had.
waarlijk, ik had zooveel
g«trac£t, de acheur, (He m
verbintenis gekomen was, heel
^Jten.
veriangde een openlijke verkla-
van mij. Ze wildé weten, wie
1*01 IISCHE COURANT.
E PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post.
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post
I Abonnementen worden C
Markt 31, bij onze Agenten.
Dit nummer
Naden.