ruNis
n
es
u wd adres
I
De Oorlog.
fWö. 13035
Zaterdag II Maart 1910.
54e Jaargang.
voor
en
sden
Eerste Blad.
f
FEUILLETON.
Ij
r
Buren
FOCKINK
Amsterdam.
i A. DAM.
f
dtooolingGroaóort.
eedgchappei
Verschijnt dagelijks
Telefoon Interc. 82.
n
De’Statenverkiezingeu.
2STie“CL-ws- eci ^.d.’^rertezxtie'bleud. vooi Q-o-clcL®. ezx Ozxx^txelEezx.
behalve Zon- en Feestdagen.
Uitgevers A. BRutKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82.
1
tiet,
f
9
i
68
j
bsj LjA-
Jen volgen
hu
PB, Wijd>trt*t 39
f.
ELD Lx».
NO.
de
het
zou
het
10
Tel. 87.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
rija
1 het
meer-
i Drakksry
ZOON -
RECHT.
i I
•bndka«
tik
ORTELS. I
HET. I
roHum. I
KOwnrMi rn I
■MA J I
«■I
(Nadruk verboden.)
[ieuws Schouwbtut
en Helene Horos-
OVERZICHT.
Turkije. Carmen Sylvw.
Op hel oogenblik zij» het de Tur
ken, «We het meert in het nauw zil-
rten. Hel begint er in Parate miecht
26eu Februari,
dat bij V erdu»
«foor
JN VAN
Keukengerei
onderdeden.
ituigen.
1 F
Gebouw Bouw M
OnderttM*»»-
tor».
Soc. d. Réuni».
’er. de AinfcR^»
iken en stofleeren
.EN is bil
ESSING,
14. Gouda.
ijsen, prima mite i
tie aan alle men-
14
1
f 1 45.
1.50»
1 .50.
1.90'
dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
ten. den Boekhandel en de Postkantoren.
wij
m ontrant»
■ta*. raaaaakaHM»
m h a»m*
PRIJS VAN HÉT ABONNEMENT:
Per kwartaal1
Idem franco per post.
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post
Abonnementen worden
Markt 31, bij onze Agenten
Toen Hare Majesteit in .September
1915 de vereenigde zitting van de bete
nde Kamera der StatenrGeneraa-1 open-
de, verklaarde Zij In de Troonrede,
flat het Kabinet zijn wetgevenden a/d
beid zou hervattem, zoolang de om
standigheden niet ten ongunste ver
anderden. Aan de Linkerzijde heef*
men die verklaring met inriemaning
begroet, wamt zij beteeken.de, dat
getrouw aan het voornemen, dat het
extra-parlementaire Kabinet in 1913
te kennen gaf, de Grondwetsherzie
ning. die het „algemeen kiesrecht voor
mannen en de wegneming van
grondlwritriijke beletselen tegen
vrouwenkiesrecht moet brengen,
worden doorgezet. Voorte was
duidelijk, dat ook de uitbreiding1 van
.art. 369 tot alle behoeftige zevwitig-
jarigen, eerlang in openbare behan
deling zou komen. Het is begrijpe
lijk, dat de Rechterzijde allesbehalve
met deze plannen was» iogenomen.
Het nirtuner beschreven en steeds
stilzwijgend aangegane contract, door
Dr. Kuyper ate Treuga Dei betiteld!,
leverde voor haar het voordeel op,*
flat de vruchten van de» linkachen
triomf van 1913 niet konden worden
geplukt. Zoolang de buitenlancfechei
aangelegenheid alle aandacht van het
Kabinet In beklag namen en de zorg
voor de onzijdigheid de» lands geen
of weinig bemoeienis met politieke
vraagstukken toeliet, dreigde voor
Rechts niet het gevaar, dtot de, Lin
kerzijde de hervormingen in het Staate-
blad zou brerigen, waarvoor zij ia
1913 den verkiezingsstrijd atreed. De
Treuga Dei leverde aldus wel dege
lijk politieke winst voor den Redht-
achen tegenstander. Geen wonder, dat
^Rechte gramstorig het plan van het
Kabinet begroet, om zijn, wetgevenden
arbeid te hervatten
Hoe zouden in 1917 de Reohtoohe
pro pagandiet en het land zijn doorge-
trokken om de kiezers voor te hiou-
56)
Zij sprak er van dat zij haar vroe
ger beroep weer wilde opvatte» en
een kuiurtre# in Duitsdhland wildq
ondernemen. Ook kwam Hollenberg
te weten dal zij met dit doel voor
oogen reeds in onderhandeling wajj
met een art toten-agentschap, haar
vader zou haar op die reis natuur
lijk vergftzeiien.
Hollenberg was zeer zenuwadhtig
terneergeslagen Hij zag dat hii
door ieder verdacht werd, zelf» «foor
zijn eigen vrouw Onder deze om-
standigheden wou hij van haar geen
grid kunnen lost rijgen en grid moest
hij hebben.
Hij wilde hrimelijk verdwijnen en
naar Amerika gaan. Blijkbaar
wenschte Goldstein alle verkeer met
han af te breken. Al» hij au begon
Goldstein lastig te vallen, dan was
hij bijna zeker dat die in lafhartig
heid hem een goede Som op afkor
ting zon geven, wanneer hij. Hollen
berg buitenlands gfr<.
Aizoo besloot hij om den volgen-
tfpn morgen een bezoek te brengen
150
lichtingen verrihaft, jonge man.
zal zorgen, dat ge uw loon
voor krijgt.
Ik wil niets hebben, antwoord
de de jonge man op trotechen toon,
tk verkoop niemand, ik geef u in
lichtingen, omdat Ik niet van Gold
stein houdt. Hij heeft den onder
gang van mijn vader bewerkt en
steeds heb ik plannen gekoesterd om
wraak te nemen, als daartoe de ge-
aan Goldstein, hem wal „komedie'*
voor te Spelen, en hem een flinke
«om at te persen.
Rudolf Geluk, de klerk met zijn
onsohuldig voorkomen, beantwoordde
niet de vriéndelijke genegenheid vaq
zijn patroon Goldstein, integendeel
hij koesterde tegen dien man een die
pen haat, welken hii slechte mei
moeite verborgen hield. Hij kon maar
met vergeten, dat zijn vader hem
eena nat een brief naar den geld
schieter had gezonden, waarin deze
dringend werd verzocht om eenig uit»
stel van betaling voordat hij de mem
beien van zijn schuldenaar gerechte
lijk liet verkoopen. „Uitstel wilds
mijnheer Goldstein reeds bereidwillig
toestaan, mits hij daarbij dubbele woe
kerrente -kon bedingen. De oude heer
Geluk was echter iemand van wie»
toch niet meer te plukken viel, en
daarom kwamen zijn meubelen on
der den hamer. Na den verkoop
bleef hij Goldstein nog duizend mark
sfftWdig.
Toen toonde mijnheer GoMMein
zijn grootmoedigheid; hij bood aan
om den jongen Geluk een plaatste
geven op zijn kantoor tegen een loon
van twintig mark per week. Dehdft
van dat loon zou hij echter riks
week inhouden totdat de schuld van
zijn vader met de bijkomende rente
geheel was aangezuiverd.
Hwfott Geluk deed, ate hij op
kantoor was steeds zijn plirirt.
eenkomsten elkaar in de hand
wenkt hadden.
Wat Schmelder van den jongen
klerk vernam, Het h«n niet meer in
twijfel. Beiden hadden er belang bij
gehad graaf Abler» te „plukken" en
bovendien had Gqtnk nog toevallig
een paar woerden opggvangen. waar-
tegenheid mocht komen.
■v Wel, ik gelord, dat ge die ge
tegenheid nu gevonden hebt en bo-
vendten bewijst ge rfaantie» nog een
groeten dienst aan «te mensiimiljke
samenleving,’ zri Schon elder. Doch
laten wij nu Sehriden, in deze om-
Htandigheden inoogt ge geen gevaar
loepen uwe betrekking te verliezen
Zij Hdfridden.
Prinsend ging Sehrnrider zijns
weqgs. Hij Meet bij zijne niceuing.
dat Weriing spoedig zou gevlucht zijn
als hij medeplichtig was geweest aan
den moord en toch alles wat hij
vónd bij zijn onderzoek om' 't ge
heim Ie ontdekken alles sprak ten
gumde van dr meening die Proft
huldigde omtrent Werlingf» schuld
Hij bracht zijn chef omnidcMlijk
venriag over hetgeen hij zoo pas ver
rsHrten had, doch men dacht, althans
voorloopig Hollenberg in vrijheid te
moeten laten
De medederiing van een jongen
man, die achter de deur luistert, waa
goed en wel, maat om den beslis
«enden stap te* doem, wilde men todi
eerat lete In handen hebben, <fet
meer afdoende was. Alleen wanneer
Kollenberg aanstalten maakte om bui
tenlanA» te gaan, zou men hem dit
verhinderen
Kort nadat Sriwnrider rijn chef ver
laten had, ontmoette hij Ploften»ver
telde hen» zijg ontdekking.
(Wordt vervolgd.)
uit bleek, dat Hollenberg bij de»
dood van graaf Abler» zijn aaddeeil
zou ontvangen in de winst, «Me de
polte der lovensverzekeringmaatSchap-*
pij opleverde.
Welriu, nsju vriend, sprak»
Scfcmeider, zoodra deze naast hem
was, brengt ge verder nieuws
Ja, lloJlenijerg is er dezen mor
gen geweest; hij ging dadelijk in do
kamer van den patroon. Spoedig!
waren zij in twist, waarbij luid ge
sproken werd. Hollenberg wikte
geld hebben en Goldstein verwettocbte
hem en zri. dat hij de geheele zaak
bad bedorven, zij zouden nn geen
penning van de levensverzekering
maatschappij ontvangen. Daarna Spra
ken zij zatikter, zoodat Ik niets kon
venrtaan, ofschoon Ik met het oor
tegen de «leur luisterde. Doch Hol-
Iemberg kreeg geld, want mijn pa«
troon trok een wissel van vierdui
zend mark en stuurde mij dadelijk
uit om er grid voor te halen.
Best, ge hebt mij kostelijke in-
- - r. JM
dadr-
S-J8
rip Kiwner beduidt, dat de regeeringj
een struikelblok tegen haar hervor-
mingsplannen in den weg wordt ge-
5o. dat de dericale meerder-^ I
heid nier Eerste Kamer niet heeft!
geschroomd door verwerping va» het»
eerste eedsontwerp en het ontwerp-»
Treuh in zake de vermogensbelasting,;
hel Kabinet den voet dwars te eet-»
te»; 6o. «tel «Ie vijandige motie» va»
den heer Colijn en wijlen «ten heer
Rogout, genoegzaam bewijzen, vant
wrik en geest de clericaJe meerderheid)
in de Eerste Kamer is bezield, dant
mogen wij hopen, bij de Stiatenver-’
klaringen meerdere districten in on
zen geest om te zetten. Een onver-»
drolen actie en een naar het vol
maakt» strevende organisatie zijrn
daarbij eerste eischen. Er kan niet
genoeg op worden gewezen, hoe de»
offarvaanMghrid in eigen kring hier
bij op den voorgrond moet staan..
Hri wekt onze bewondering, dat de»
minste sociaal «lemocraat bereid' is»
wekelijks zijn stuiver of dubbeltje voor
zijn organisatie te offeren. Hoe me-*
nig wrigortrid lid van een prijzen -
nlge klesvereeniging acht zich vam
zijn plioht gekweten te hebben, als
hij zijn twee kwartjes contricuüe per
jaar heeft betaald.
Dat wanbegrip moet er uit. leder
vrijzinnige heeft te bedenken, dat hij.
financieel moet offeren naar zijm
draagkracht en moreel moet steunen!
naar zijn beste vermogen. Hoe zal*
men kunnen vergen, dat plaatselijkel
klewvereènlging en Hoofdbestuur der
politieke organisatie naar behooreii
hun taak kunnen vervuilen, als dri
gridkniddrien voortdurend ontoereri-*
keurt blijken Y Wij hopen, dat iedien
vrijzinnige, die tot nu in gebreke»
bleef, naar zijn vermogen «te orga-
ntaaties moreri en financieel zal gaanc
ateunen. Zoo allen zich van hum
plicht doordrongen toonen, is er kanal
op een gtinrilgen uitslag «ter Staten»
verkiezingen.
Er kan voor on» sierikte éénieuz»
zijn Aanpakken I Geschiedt dat mrit
de meeste kraeht In «te drie maan-*
den, die on» nog van de Statenver
kiezingen Schelden, dan kunnen wij
de Hiembus met gerustheid tegemoet
zien.
wa« beleefd1 jegens ieder en zijn
werk was rfteeds net en nauwkeurig.
Het was de tijd dat Rudolf Griuk
naar buis moest om het middagmaal
te gebruiken.
Hij klopte aan de «leur van hri
kantoor van zijn patroon en zeide
Mijnheer, ik ga eten.
Goed, riep «te grittechirier.
De jonge man verliet het huis.
Gewoonlijk rioeg hij rechts af de
straat in, nu sloeg hij links om en
verdween in eene stille zijriraat,
waar een n»an langaaam heer» en
weer stapte, en die man was nie
mand amfora dan rederik Sritineb
(ter, commissaris der geheime politie,
.Schmelder had door ^gdhlotter» van
Goldstein hooren Spreken over dtan
jongen Geluk; voorzichtig had hij
kennis met hem aangeknoopt omhein
uit te hooren. Weldra had hij aan
den jongen man de bekentenis ont*
lokt, dat deze zijn patroon haatte en
verachtte. Openlijk bekende Sdftnel-
der hem toen, dat het der politie van
groot belang was te weten tekomsn,
In hoeverre Goldstein en Hollenberg
bij het afsluiten van sotnnrige over-
eenkomstoi elkaar in de hand ge-
uit te zien. Met groots voortvarend
heid. zijn de Rusbeu voortgerukt en
nog dagelijks komen zij verder de
Turken steeds meer dreigend. Den
op den zelfden «teg
w hel fort DouAumoDt
de Ihdtechera werd var»>verd,
werd in l’erzlö de stad KennanSjah
door «te Russen bezet. De inneming
van «teze plaats bedluidt het einde
van een reeks krijgsverrichüngeni, die
«ten zware» druk hebben weggeno
men, welke sedert het uitbreken van
den oorlog ten gevolge van «te Duit
itehe propaganda in Perzië op de be
langen der geallieerden werd uitgr
oef eud.
De toestand die er in bet Oosten
voor Rusland en Engeland slecht uit
zeg Is door deee vorderingen van
Rusland a&iunerkelijk verbeterd. Door
hot vertrek der Engrisohe troepen van
Gallipoli was het prestige va» Enge
land zeer geschaad, terwijl de Turk
ache invloed1 in Peraië dientewgwol
ge snel wies. De mislukte poglntf om
Bagdad to veroveren knakte hetwan
zien van de geallieerden, teer.
Reeds dreigde de expeditie naar
Egypte. Het ging dkm csntaralen. zeei
voor den wind en reed» drootnete
Duttscftiahd van een gvheei nieuwe
veroveringstocht.
De val van Erzeroet» verStoonte
deze illusie op wreede en levens al
doende wijze.
Thaiis is ite tweede slag gekomen,
die (fon eersten geheel beveetlgil De
inneming van Kennanajah (foor do
Russen maakte rike poging der ten
tralen om naar het Oosten op te rich
ten, onnmgriijk.
De afstand van KermMM*jah naai
Bagdad en Kpet-ri-Amara bedraagt
150 K M hetgoeh voor het RiWisrho
leger. «Hat hier betrèkkteiijk geringen
tegenstand «mdervlndt, niet ai te be
zwaarlijk is. De weg leidt gedurende
een 90-tal K M. over het bergland
«ter provincie Ardilan en LwriManom
daarna de vlakte van McHopotJvrrie
te berrikem
Het is «hui geenszins uitgesloten,
dat binMnkort de Engelsche bewdtlfuf
ondtar Townshmri, «Me zoosis men
we«t. te Koet-ri-Amara door de Tur
ken is opgesloten, «foor het Ruswi
sche leger van uit het Oosten zal
wo reten ontzet, nti hri Engrimhe hulp
leger van Generaal Aylmer van uit
600» COLIRAVT.
PRIJS ÖËR ADVERVËÏÏTIÊN:
Van 15 gewone regels met bewijsnummerI 0.56
Elke regel meer .0.10
BU drie achtereenvolgende plaatsingan worden dete tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing fan t5 regels f0.3& li(j vooruit
betaling elke regel meer 6 ets. Reclames f 0 35 per regel.
Groots letters en randen naar plaatsruimte.
bijna regelmatig de mSenterhad om
de vier jaar wisselt, beseft men
dal de btataiverk lezingen alle im
spunniug onzerzijds zullen ewchen.
Een zittend ministerie staat steeds
aan critiek bloot en ip dubbele male
geldt dit voor het Kebinet-Gori van
der Liiuleu, dat zoo ontzaglijke taak
in de maanden, «He achter ons lig
gen, te vervullen had. Door
ecotkomitKhe maatregelen schond
noodwendig «te belangen, vau 1
deren, zoo krachtdadige bemoeienis
«ter Overheid met de verhoudingen i»
schier eiken tak van, bedrijf, als
waartoe dit Kabinet werd genood
zaakt, lukte felle critiek uit en deze
critiek komt in het algemeen de
Linkerzijde niet ten goede Hierbij
komt nog, dat het Kabinet tot dek«
king der oorlogslasten en tot driiiü-
lieve veraterking der rijkamiddelen
een reeks belastingen heeft moeten
voorstellen. Vjoor den (toorsnee-llei
lander te er niet» erger, dan dat men
hem in de beur» komt en er zijn er
niet zoo weinigen, die nutotemd zijn,
dat zij op hun belastingbiljet de ge
volgen van den wereldoorlog voor
ons land in een verhoogd eindcijfer
va» hun aanslag terug vinden, daar
om hel zittend Kabinet met minder
vriéndelijks blikken |%nzien en daar
om... Recht» stumuie».
Bi4 de Statenveikiezingeu zal dit
alles 4 zijn nadeeligen invloed’ doen
gelden en het ware dwaasteid met
die tegenwerkende invloeden geen re
kening te houden.
Het zal er alle» op aankom»», of
bwjj voor de provinciale stembus de
vereteohte kracht weten te ontwikke
len. Gelukt het ons de kiezer» er
van te doordringen lo. dal de éco
nomische maatregelen der regeering
noodHg waren ain de» honger uit zoo
menig gezin te houden; 2o. dat de
voorziening in de nooden der schat
kist veel beter toevertrouwdl te aan
Links «la» aan Recht», waar een
Kechtsohe regeering Imteekent «kal ta-
ririsverhooging «te vrijhandrisvlag aal
neerhalen; 3o. dat in de ontwerpen-
Treub, later Van Gijn, met de draag
kracht der bevolking rekening wordt
gehouden; 4o. dat het voortbestaan
der Rerhtscfae meerderheid in «te Eer
den, dat Links tot regeeren niri in
slaat te, als eene geen enkele den
hervormingen het Staatriilad had be
reikt. Apeldoorn bewijst, dat Rechte*
de politieke affaire op den ouden
voet zal voorteelten. De strijd te im
d-it district (foor Redhts gevoerd, ge~i
h<*l volgens de antitheseleuze, en
vlak voof de stemming v orach een
nog een circulaire, waarin de» een
voudige» bewoners der Vriuwe werd
gevraagd of zij een caudidaat zou
den steunen, behoorende tol een par
tij, ,,döe Gods Woord veracht j
Meu heeft zoodanige uitingen slechte
te lezen, om het verwjjt der Rechter
zijde, dat hri Kabinet hri politiek
bestand heeft verbroken, op de juiste
waarde te schatten Er zijn bewij
zen te over, dat van die zijde allee
in het werk zal wonden gesteld om
hri Kabinet bij de uitvoering akjner1
taak den voet dwars te zette».
Reedn riep de anti-revolutionsdre
„Rotterdammer alle hare mannen in
Eerste en Tweede Kamer op otn
zich tot het uitarrie te weer te stel
len teg»» de voorgestelde Ouderdoms
wet
Het debat over de Staatebegrooling
in de Eerste Kamer toont, wrik een
minachting sommige der senatoren
aan de» dag legge» voor de gropte
hervormingen, die in 1913 aan Link»
de overwinning bezorgde».
Juist bij de Statenverkieoiugen is
hri moeilijk de kieuera warm tema
ken. Bij een Tweede Kamerverkle*
zing konten de groote vraagstukken
meer naar voren en vilt hri lichter
de kiezers tot een gang naar «fo
stembus te bewegen. Bij een Staten-i
verkiezing te de belangstelling get
ringer en blijven gemakkelijker een
aantal kiezers thuis. En hri is al
toos weer hetzelfde.- de thuiöHijvsr»
mori men in de eerste plaats ouden
de vrijzinnige kiezers zoek©». Meer-*
malen te een Statenverkiezing door
Links verloren door de schuld (fez
thuisblijvers.
Zullen wij bij de Statenverkiezin
gen kana kunnen maken, dan moe
ten reeds bij de eerste stemming ,,alle
hens aan dek d. w. 3. al onze kie
zers naar de stembus.
Wanneer men ziri, hoe in one land