Inra
BW.
AN
HEN
j
MM.
rden
i
R’dam.
I
I
No. 18093
55e Jaargang
DA”.
Telefoon Interc. 82.
Eerste Blad.
Feuilleton.
teden op
ant zult
Zaterdag 20 Mei 1916.
De Geluksster.
UitgeversT. BRINKMAN EN ZOON.
Brieven uit de Hofstad.
XTieijL-ws- en -^dzv-ertexttiebleud. Troor G-©ijlcLs- Oxxxs'trolcezx.
Vereohynt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
Nationaal gevoel.
18
n
dagelijl
ten, de
l
uit twee
68
de.
e r b o d en).
(Wordt vervolgd.X
Dit nummer bestaat
bladen.
f 1.25
1.50
’erken», welke
1 schreef
een
een So-
tengc-
maar
W. L.
voedingswaarde.
Medaille ft.
de
de
de
een
niet
ge-
door
NATHALY VQN ESCHSTRUTH.
28
i
ruiken
Rl
JT. I
DHL 1. I
Owyml
tegen 1 Aug. een
10
'S, Wijdstraat 29
ELD Lnz.
KG.
1, al ie cnx-,
gevoel ge-
1. KIEVIT, Stolwja
AMT.
geheel Nederlaijj
achtige Bolbegonirt
lie direct op perkgl
s kunnen worden nÜ*
pakket slechts f 1A
75. Iedere bes^sltei
ie Leliën gratis.
Joord-Nederlandscbs
aekerij en ZaadhsWR
ININGIA”, Scheewte
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal -O«j
Idem franco per post.
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
Markt 31, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
dit begrippen achtte, en gevoe-
moderno leven.
hadden. Niet
rari^noejate een by Ju* ngüoiMto Jew» Anti. vuaU, A„.«r vont
-f-
..ttcqxK,
VV anjieer eerlijk de rekening1 wordt
opgamaakt va® de goede zoowel als
van de mindter goeue eigenwciiappen,
van de aantrekkelijkheden zoowel al»
v an de onaangenaamheden der resi
dentie, dan zou op die balans aan
die dcbelzyde vermeid moeten worden
die hondenplaag. Den Haag is om
den omivaug van deze plaag in one
vaderland bekend. Zeer vdak ie daar
op reeds gewezen en meermalen is
uit den boezem der burgerij tot de
overheid her verzoek gericht om
toch strengere maatregelen te nemen
opdat aan dit euvel een einde werd
gemaakt.
Het maakte altijd den indiruk als
of het diagelijksbh bestuur onzer ge-
nieeu.e weinig o o ren had naar al die
verzoeken. Zoo vaak bij de bahande
Ung der begroeting nog eens uit den
raad dten aandfang werd geoefend
vverd deze zacht afgewejzen of een
verwezenlijking van de voorgestel de
plannen op de lange baan geschoven.
Nu echter de sehutkisltder gemeente
metr geld' noodig heeft, kwam men op
het denkbeeld ook de hondenbelasting
brein een beminnelijkheid zijn Nu
heeft iemand, die op zijn moadetr lijkt
en die in heel zijn wezen de afstam
ming van die moeder verraadt, dier
dut» duidelijk een kind van zijn, moe
der is, daarom die moeder toch niet'
lief. En zoo heeft ook ieder, wiens
aazen door en door Hollanctech ia,
daarom dat Hollandsche, dat wil
zeggen, zijn eigen nationaliteit nog
niét lief. Maar die liefde achten" we
een voorwaarde voor nationaal ge
voel en nationaal bewustzijn, al kan
zy dan mtetachien onbewust in iemand
leven. Het te natuurlijk, zegt ook de
schrijver van het besproken artikel,
U allermeest zijn eigen land en eigen
volk lief te hebben.
Maar die lipfde zij als die van den
man, niet ate die van het kleine kind
voor zijne moeder. We moeten niet
denken, dat onze nationaliteit verte-
weg meerdierwiiardig is. J uist die ge
dachte leeft in het enge nationalis
me en openbaart zich ook in de oor
logvoerende landlen van het oogen-
blik. Zij is van al de ellende voor
een niet gering deel de schuld!.
K.
oepaald, maar daarin ook de belangi-
rijLiheid van. dat nationale leven zol-
ven. Nationaal bewustzijn envader-
iandlsueide zijn geen begrippen uit
een verleden tijd'.* Het zijn drijven
de krachten in het heden en krach
ten van buitengewone waarde voor’
het menduhetiyk cultuurleven, ondanks
de afdwalingen waartoe deze eigen
schappen de menöchen nu blijken te
voeren en het' niaSbruik, dat van deze
woorden gemaakt wordt.
Nationaal voelt ieder zoo begint
het besproken gidsartikel, ,,die
al hunkert hy misschien vele zijner
dagen naar andere, verre volken en
landen en al beschimpt hij soms, zijn
guaoortegrond toch in 'zijn diepst
bewustzijn wei beseit tenslotte t lie.st
m zijn eigen land' en onder zijn eigen
voU te willen wonen. Deze defe-
nitie IS, als men wed gevoelt, al vrij
ruim genomen. 'joch Verruimt ide
ny weet wat bei begeert, mj nedt-
uiM urn goed gezien; de jonge zan
geres kan, het lok vogeltje worden, uat
volle zalen zal trekken. Hoewel, bij
ule gedachte aan het bekoorlijk® meis
je, het bloed hem wild door de anc
ien Stroomt, dwingt hij zich kalmte-
blijven en eerst nog te berekenen
hoe hij verder te werk zal gaan. Zal
hij haar vasthouden of laten Schie
ten Hij had den hartstocht in haar
kinderlijk gemoed opgewekt, had' haar
beloofd de zijne te worden. Zou hij
nu woord hóuden, of zou hij behen
dig hot hoofd uit den strik trekken,
nu zij haar werk had gedaan. Dat
etechle bedaard overleg.
Het Siioces, dat dé kleine van avond
heeft, te buitengewoon; de dftrectcur
te in die wokken, en verheft haar tot
len rang van prima donna. Haar
.contract voor déze opera te afgeloo-
pen, de niéuwe aanbiedingen in het
v erschiet zullen Schitterend zijn. En
Roman Ennonyi weet wat eene pri
ma donna e tech en mag. Het wil wat
zeggen, eene vrouw te bezitten, die
miliiioenen draagt in hare keel,
Roman Erroonyi zal nooit auderSl
'eene Schatrijke vrouw huwen,
hem een behagedijke retraite kan be
zorgen, wanneer hij afstand do«i
inoet van de lauweren a!s componist.
Daar dteize lauweren, voor hem al
tijd, een twijfelachtig genot op leve-
'ren, zijnde door inspanning en af
mattenden arbeid verkregen, hecht hij
er nooit veel waarde aan en. ziet hij reik-
hem regel, en daaraan wil hij zdch
houuen. Niets vindt hij vervelender
dan het lang vertoeven op eentzeltde
plaats
is er iets meer opwekkends te be
denken, dian zulk een reizend leven,
zonder eenige inspanning, als de re
cette te incasseer en, wanneer de vrouw
voor volle zalen zingt.
Dat is iets heerlijks, dht te
inentJchwaardlig bestaan. Maar
alleen dit stoffelijk belang legt
wicht in de schaal, Margja Daja te
bovendien eene bekoorlijke verSöhi,-
ning, in Staat een mannenhart in
gloed eu vlam te zetten.
Én Roman, in zijn teugel looze
hartstochtelijkheid, schept behagen in
de geduchte, ook eenmaal zulk eene
elfenkoningin als gade in zijn ar
men te sluiten.
Zeer amusant en boeiend ih zij niet
op den duur, maar daarom te zij dbn
ook gieen huisbakken burgerdochter
die sleetfe van hare waardigheid bö-
wust, met de Sleutels rammelt aan
haar ceinliuur. Hij zal zijne vrouw in
veie opzichten de vrije hand' laten
„leven en laten leven zal zijne
leuze rijn.
Marga schijnt in (fit opzicht ook
nog sl hed verstandig, zij heeft het
hem nog nooit Jatetig gemaakt; bij zal
haar wel naar zijne hand weten te
zetten. Beantwoordt zij aan de ver
wachtingen, die haar echtgenoot van
haar koestert, dan zal zij een prin-
Ses&eieventje bij hem hebben. Mocht
1.01 BSIIIE (OllRANT.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
J Elke regel meer.0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 by vooruit
betaling elke regel meer 6 ets. Reclames f 025 per regel. f
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
heid plotseling overtuigd, dat het na-*
lionaal gevoel een geweldige kracht
in het leven dter menschen en der vol
ken vertegienwoordigde en dat hier
uit ook ten duidelijkste bleek, dat-
onze nationaliteit niet maar een los
oniihafigend kleed was, maar integieiir
deel een belangrijk bestanddeel van
on» wezen.
Ik geloof niet, dat de schrijver van
hot Gids-arlikel, dat ik boven bedoel
de tot deze velen behoord heeft. Het
werk van dezen fijnizinnigen enraguet
slaat er borg voor, dat* hij ook zon-,
der een prikkel van dozen oorlog
zich reréentXJhap zal hebben gegeven
van de waardte en de beteekennS van
het1 nationale leven en van het na
tionale bewustzijn. Maar ik veron
derstel, diat de gebeurtenissen om hem
henen hom hebben gedwongen zich
van ailed wat het nationale zijn en
het nationale leven betreft een dlui-<
del ijker voorstelling te maken en> zich
omtrent dlit zoo belangrijk verschijn
sel’ in het meitechelijk leven zich een
klaarcter begrip en klaarder defkni-
lies te vorméii. En ate zodbamg
heelt zijn artikel, dat ook om za&i
zjelt waarde heeft, nog een (bijzon
dere beteekenis. Het toont onS niet al
leen, hoe sterk de oorlog de
schrijver ze nog in ren tweede zin,
waarin het heet
„Maar wetzenlijk nkionaal voelde
óók de NoorSche auüttr, die mij eene
zeide Slechte iu den vreemde zij» va-
aerlandlsabe kunst te kunnen schrij
ven, of de Nederlandactoe schrijfster,
die 'tten onzent haa# niet harden
kon, maajr die in dé^'werk
ze onder den. Zuideiitemel
zich even Hoüandsch toont als
Jan Steen en Van (ftyen.
mi we deze
j Iemand, die
ia ook, niet in
90
o beslist
In het algemeen ktihnei
verruiming aanvaarde^,
liever om wenken redty
zijn eigen land woonh kan uaarom'
nog wel nationaal voaen,
getwijfeld zijp, nationaal
wooniijk minder sterkf dan van hem,
ui® toch ten slotte i helst in zyn
eigen laiufc en onder *'zijn eigen volk
wootut.
.Maar de schrijver tan, het artikel
is hier toch, dunkt nuj, op den ver
keerden weg, in zoo' erre hij het in
geschapen nationale van iemands we-'
zen verwart met dte liefde of het ge
voel voor zijft nationaliteit. Wanneer
een schrijver of kunstenaar zich in
zijn werk door en duor HolknaSch
loont, dan bewijst dat hog in geen
enkel opzicht, dat hij hationaal ge
r uaiiowttkGtt
liefde of aanhankelijkheid yoett. Het
h&n zed Is heel goed zijn, dat hij zijn
eigen nationaliteit haat. En dan blyri
uit zijn werk, dat hij ondank» aillee
het kind' Van zijn moeder blijl't. Zijn
wezen is Hollandsch, omdat hij van
ilGllandWchen bloede te en ia Hol
land te opgqgroeid/ en Hollandsch
heeft gesproken. Maar hij bdhoeft
daarom voor Holland en het Holland!
sche nog geen liefde te voelen. En
alleen toch wanneer hij dat hoeft j
heeft hij nationaal gevoel.
De schrijver van het artikel noemt
hot verderop natuujhjk nationaal te
Voelen en natuurlijk 'l allermeest van
zijn eigen land en volk te houden.
h.n hij ve'rdüd'igt daze bewering met
vtngolijKing „Natuurlijk te t zijn
moeder Lief te hebben maar
meitecnhedd te onderscheiden in
lallooze menigte om één godin:
moeder, dlat kan alleen in 't kindei -
ieta te v'erhoogen. Daarmede werd
dan tevens voldaan aan de verzoeken
om de hondenplaag tegen te gaan.
IntnerS men redeneert daarbij aldus:
naarmate de liefhebbers van honden
meer moeten betalen, zullen zij ineer
belang in hun hond stellen en zul
len zij hun hondje opruimen, die
minder vreugde scheppen in dezen
huisvriend.
Edacy, B. en W. hebben zich wed
zeer veigttet in de honden-mentaliteit
van de raadsleden. Het resultaat
toch van de discussie over de ver
hoogde belasting is dit geweest dat
ze in plaats van verhoogd, verlaagd
m geworden. Voor enkele categoriOn
van personen te de belasting iets
verhoogd, maar juist voor de <ate>-
gonie, welke de niinste zorg aan. hun
honden besteden, welke bovendien het
meest het stiraat-honden-type in e<.ire
houden, te de belasting van drie op
iwee gulden per jaar gebracht.
liier heelt wéér eens eon zeer
valsch sentiment de overwinning be
haald op hetgeen billijk, rechtvaar
dig en hygiënisch te. Zij, die een
rashond boude®., zullen het dier niet
mngs ue straat laten slenteren; zij
die hei Screet-terrier-roa protegceren.
staan deö te meer schuldig aan de
vergroeiing van de hondenplaag'.
V ersChuleiule vermakelijge ui|Di-
denten zijn uit de ditecussie te
reeren en het is inderdaad niet on
aardig déze eens in breeder kring be-
uend te maken.
In de® raad heeft zitting
daiti-dleiwjcraltteiche arts, die
volge van zijn drukke praktijk
zeer zelden aanwezig te. Ditmaal
wak hij aanwezig en deed hij zijn
1 genecskundiig licht schijnen. De hond
te een conwnies-voyageur in besmet
ting, aldus vertddte hij ons en in
dien hij dé macht daartoe had zou
hij het houden van een hond verbie-
den in alle gezinnen waar kinderen
beneden veertien jaar vertoeven. Hoeb
wal hij begreep eenig genot aan het
arbeidersgezin te onthouden, meende
hij toch ate arte te moeten verklaren
dlat het gewensCht te dht de hond) het
arbeidersgezin uit gaat. Daar hadden
wij nu dlus eens oen medisch ad
vies. Bij verkiezingen beveelt men
zoo gaarne een dokter voor het lid-
maa(schap van den naad aan., oandiai
de zoig voor de hygiëne ateedls meer
een gemeentebelang van de eerste
ord'e wordt. De Haagsche Raad heeft
nu eens het voorrecht een demóera-
tiSdhen dokter onder zijne lo
dén te tellen en de eerste maal dat
1 deze een technisch advies geeft, lapt
de raad het aan zijn edelachtbare
'airs. En dan nog hoe ^Jartijge-
het engeltje echter, na de bruiloft,
légen verwachting in, een duiveltje
i verkeeren, welnu, dan te Roman Er-
monyi wel in staat het duiveltje te
Ijozwerm.
Alles wed beschouwd, is Marga
Daja voor' hem eene goede en ge-
wenschte party, en naar mensChelij-
ke berekening kan hij zich niet in
haar vergissen. Zal hij er durf ern
stig werk van maken en de kledne,
reexfe heden avond, dén bruidkrirtg
i aan eten vinger steken Of zal hij
haar nog een poosje in twijfel la
ten, om haar daardoor het bewijs* te
leveren zijner meerderheidMen
moot .zelfs de betndnde niet al te veel
i verheffen op een troon, die zij, na
i het huwelijk, toch zal moeten rui
men voor haar heer en gebieder.
Het bleek gelaat, met de scherpe
trekken, werd bezield, de oomponiet
k luisterde met Schitterende oogen naar
den stormaditigen bijval, dien Marga
Daja oogstte.
i Eene uitdrukking, half van tevre-
i denheid, half van onrust, vertoonde
zich op zijne gelaatstrekken. Ja, de
j kleine werd danig over het paard ge
beurd, en te verwonderen ware het
niet, ate de geur der lauweren' het
t naïeve kind te zeer naar het hoofd
mocht Stijgen».
iuitetiMi un naar den tiju, uiai. nij voor
zyn v erderen levensloop er op rus-
tui mug.
vi^wyte ie het denkbeeld bij hem
opg< nomen, een rijk® erfgename die
zijne te mogen noemen, maar t
meest Schrikt de aauhang der uitver-
aorone hem af. Hau was hei een
eerzaam burger of een man van za
ken, die een stem mee zoh willen
kteboen in het kapittel, dan weer ten
schoonnaama, die de koorden der
beurs strak hield geregen, en Roman
haatte van kindsbeen dergelijke aile-
daagische maaisehappelijke verhoudin
gen, gewend als hij wa« aan een
zwervend leven, aan een op lease
scihroeven rustend bestaan. Hij zette
zich schrap tegen alle wetten van
orde en regel, ate een in vrijheddl op
gegroeid ros, dat ontembaar het juk
van de schouders sjingert en zich
niet in het gareel laat slaan.
Ook in dit opzicht is Marga voor
hem een met te versmaden levensge
zellin,. De zangeres te vrij, onafhan
kelijk, en thans geheel een werktuig
en in zijne hand. Haar geld behoort
Jiaar dus ook hem. Zij heeft geen
die- -lastige bloedverwanten, zij te hulpe-
1 loos cvergeleverd aan de willekeur
van haar echtgenoot. Ook zangeres
sen hcblien geen vaste woonplaats,
en zulk een zwervend, afwisselend
leven trekt ham aan.
Geen orde en regelmaat Van den
eenen dag op den anderen leven, van
de hand in den tand Dat waS bjj
(N a d r k
40)
M'ite men het juiste licht daarop
liet vallen, moest men zeker zijn. van.
een zeldzaam Succes. Men zag im
mens, dat de kleine, als Mignon, al
ler harten in gloed zette. Kon
niet een dërgclijke rol worden
gedacht,, waarin Marga, met
vochtige dwepende kindéroogen,
i,4
het publiek
Daartoe moest dte omgeving mee
werken.... een tooverland nog nooit
aanschouwd. Zal de NijLzijn golven
sluiten boven het hoofd eenér Uar-
dn Zal het offervuur de ten dood
gewijde zuster van Afrika verteren?
Daar zal hij wel iets op vinden..
En die gedachte werd werkelijkheid.
Hij vond den jongen onbekenden
ffyiETMisliast, den aankomenden dich
ter, die vol gloeiendê geestdrift zijn
fantasieën aan h«t papier toevertrouw-
de, om den gévierden componist te
dienen; hij vond' een tekst geheel ge
knipt voor Marga Daja.
Roman Ermonyi kent rijn publiek
In ons bekend, letterkundig en al-
gemeen tijdisChritt, de Gids, stond» de
zer dagen een artikel, dat ongetwij
feld onder den invloed der tegen
woordige wereldgebeurtenissen ont
staan, onh wel duidelijk toonen kan,'
hoe dde gebeurtenissen de gedachten
van v elen sturen in een richting, tot
nu toe veelal vermeden en hoe zij
er o nis allen ate ’t ware toe dlwin-
gen, ons' beter rekenschap te geven,
van onze eigene verhouding tot ons
land en one volk en van het natio-
naliteitögevoel en d'e vaderlandsliefde,
die beide in d*e jongste wereldgebeur
tenissen zoo geweldig hun kracht en
hun jnvloed laten blyke». Er ia een
tijd geweest, dat men, meer bizon-
der in intellectueel© kringen, over va-
derlandiSliefde en nationaal béwuSt-
zijn liever maar niet Sprak, ja, dlat
men
lens, die voor het i
geen beleekends meer
lang voor den --y,—
onzer jonge schildfer», ^inet wien ik
toevallig over nationaal bewustzijn
te Spreken kwam, het verschil der
nationaliteiten niet gróoter dan het
verschil tusschen inertechen met een
grijze en andere met een bruine pan
talon. Op mijn tegenwerping dat in
tegendeel onze nationaliteit voor een
belangrijk deel ons1 eigen individlueele
wezen hielp vormen en dus in de
eigenheid onzer persoonlijkheid die
nationale k racht tot uitd rukking k wam,
haalde hij, ongeloovig glimlachend' de
Schouders op en herhaalde rijn go
ringschatting van den invloed, die
het nationaal bewustzijn feitelijk nog
In het leven der volkeren uitoefen-
De feilen van enkele weken la
ter hebben, wat hij toen nog moei
lijk vermoedeu kon, zijn beschouwin
gen alleruitdlrukkeiijkst weersproken
en hebben ongetwijfeld velen» die dach
ten ate hij, met onteteüende zeker-
er
uit
haar
vzou
werken op de sentimenteele rijde van d(
Marga,
i lz a