iEN
i
i
SCH.
55e Jaargang
No. 13203
EI ZOOI.
Eerste Blad.
Feuilleton.
worden
liseerd
J
Het verloren Paradijs.
n Conversatie.
spondentie.
txamens
LAFEBER,
EiN’s Inkt
ieuws.
Het Zondagsblad.
Telefoon Interc. 82.
on» ^arl»m»nt.
Brieven uit de Hofstad.
Uitgever» A.
Zaterdag 30 September 1016.
XTle-vx’W’S- ezx -^.d-Trertexttielolsud» tooi <3-o-o.d.eu eaa. Osaa-strelsceaa-
Verschijnt dagelijks
PROS VAN HET ABONNEMENT:
behalve Zon- en' Feestdagen.
jh, RoMisch,
tro-techniek,
ig, Costuum-
vroawwi rijn v«r-
ssskt met inj
10
koopen. Maar het was te laat, hij
geluk-
hai
bl
i
Jt
'■l
J
Dit nummer bestaat uit drie
bladen.
n worden in
ng met des-
Weet een
wij zullen
handigheden.
ize afdeeling
is adres is
a secretaris
de Techniek
(organisatie
elseconomie,
Nut het Dultacfa
van EDWARD STILGEBAUER
Met autorisatie bewerkt door
J. P. WEBSEDINK-VAN ROeSÜM.
hem
er V!
stoei
I voor
ook per brief.
M*oh M. O.
<r GOUDA.
ft.»
1.50
1 (jp, - s T S
M SC^ADEl’D
HOLLAND.
q „voor de
gewerkt. Is
stellen, vrije
zenden hun
inmerkingan
persoonlijk
den leeraar.
m. Voor de
t in te laden.
wij geragaM tijflg
i ontvangen vaa
We, v«mak«U>br
m eve agwda
L.O. 6.25,
nditiën be-
n bevoegde
jer dan die
werken, en
d te maken,
tis-brochure.
Lhetorica (de
aathnisboud*
aleer, Piano-
j, Proportie-
Verbetering
lug en goed
iw Bouw- «Wo-
terstandtoconanisflie
le, 8 u. Alg. ver-
nging „De Am-
jke toestem-
erÖ gegeven,
per brudM|
8 aan. 9|'
Drukkerij
ZOON—Gouds.
riaat, Mr. in
legrafie, Be-
Boekhouder-
r, Marconist;
i j. c., Staats*
4r. Timmar-
ig Rijksver-
iademie, enz.
men der regeer?ng weldra verschillen
de autonome gebiedsdeden in te stel
len. Zoo Spoedig als dat kan zullen
verafahillendo g«n|«inte» ingcetefti
worden op Java, ook op Madura
Atjeh en Borneo. De rtaatkundlg-rij-
pe wil twen zoo veel «ntogdijk doen
deelnemen in de locale en geweetelij
ke raden Alle bewoners, ook de
inlanders, zal men, indien zij aan be
paalde eiat’hen voldoen, hot kiesrecht
geven. Het gevolg zal dan zijn, dat
niet bepaalde groepen, maar het ge-
heele district aan de verkiezing deel
neemt
'En wat het vrouwenkiesrecht aan
gaat, de Minister achtte t van groot
gewicht voor de gdieele Inditehe
maatschappij dat de Koloniale Raad
tot stand komt, daarom wil hij desi-
cerata overwegen en concessies doen.
Daarom wil Spr. het ameiMtement-Bo-
gaardt tot uitsdbakdlng van de vrouw
bij het kiesrecht overnemen, ’maar
daartegenover de bepaling opnemen
dat bij algekneene verordening het
vrouwenkiesrecht kan wonden inge
voerd. Spr. zal dan met zulk een
verordening wachten totdat de zaak
hier in het Parlement bij de Grond
wetsherziening geheel algehandelc. is.
iNa replfêken worden de beraadtfla-
gingen tot Dinsdag vertraagd.
De aitgevenfirma, mot wie door de
uitgeven ven dit bied een overeen-
komst u asngegsaa, waardoor het
Oslllastreerd Weekblad Pak
m e m e o aan de abonnd'a op dit blad
kon worden geleverd sis Zondags
blad voor den neer garingen prjj.
van 35 cent per kwartaal, hebben aioh
genoodraakt gaaien door de enorme
■tyging hunner kosten dan priji van
hun wasklad te verhoogen.
Ala gevolg hiervan sgn wij genood
zaakt met ingang van het nieuwe
kwartaal de prijs van ons Zondagsblad
te brengen op 50 cent per drie
maanden at bjj wekelpkache be
taling op 4 cent per nummer.
Nieuwe abonnementen vangen aan
mat No. 27.
Proefnummers worden op aanvrage
gratis toegeaonden.
DE UITGEVERS.
dagelijks aangenomen aan ons Bureau:
ten, den Boekhandel en de Postkantoren.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55
Elke regel meer,0.10
BU drie achtereenvolgende plaatsingen worden deie tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f0.35 b(j voruit-
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0.15 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
88)
'Het heden reedsi op aller lip-
pen Het ia het geniale werk, het
„Verloren Paradijs van onzen bes
ten vriend, onaen waarden gaat Erich
Eort U staat" mij toe, dat ik ailer-
eOT8^ den jongien Schilder geluk-
wenScfa, want juist door dé gelukki
ge keuze van. düi onderwerp en pas
in de tweede plaats doda zijn vol
maakte techniek heeft hij getoond, dat
•zijn .-diepplng rich ver Verheft bo
ven datgene wat wij tegenwoordig,
helaas niet als doorsnee, maar reeds
ate zeer artistiek moeten aanmerken.
De heer Erfch Forst, de schilder van
het „Verloren Parad#»" hl naar dit
feene iJchilderij te oordeelen, zoo iets
als de ware Sehüder van onaen veel
bewogen en bonten tegenwoorolgen
tijd. Hij leidt ons op zijn meesterlijk
r ontworpen en onberispelijk afgewerkt
schilderij, midden in dep heeten strijd
van onzen tijdDat is zijn eigen
lijke, zijn groote, zijn geprezen ver-
dienetp. Bij het noemen van een
werpen behoorden apart behandeld te
worden, samenkoppeling zou *.i. geen
bekorting, wei verwarring geven. De
heer Troetetra mengde zich, na lan
gen tijd Weer eens aan een Kamer
discussie deelnemend, in de quaeetie.
Hij zelf zou zulk een voorstel niet
gedaan hebben, maar hij nam aan
dat de Vooreatter dat gedaan had om
zoo ved moguUjk kans op bevredi
ging te krijgen. Een geeet van we-
derzijctech vertrouwen was noodig en
daarom achtte hij verwerping van.
's Voorzitter.’! voorstel verkeerd^ De
partijen zouden z.i. tijd genoeg heb
ben opi zich over dte onderwijiiquaee-
tie uit te spreke». De Voorzitter
need daarop nog uitkomen, dat hij
zijn voorstët had gedaan uit eigen
beweging; slechte had hij de Regee-
ring gezegd wat hij voornemens «was
te doen en de Kegeering had daarte
gen geen beswaar. Na eenige re
plieken, (Me niete bijzonders oplever
den, ging 8 Voorzitters voorstel er
door, l egen stemideq slechte de vrtf-
liberalen 'IjydenMn, Vteher van IJ zen
doorn, Drion, Baiasevaiu, Knobel en
ier Spill, benevens de unie-liberalen
Otto en Eerdtnans, de anti-revolutio-
nair Brunawelkanrp en de wild-Christ.
historische Bichon van IJafeeiinonde.
>7 detober gaat het groate politie
ke Spel alm» beginnen'X
Indlü krijgt een „Koloniale Raad
Daar te al jaren lang over gedacht;
gesproken, geschreven; ontwerpen
zijn ingeuiend sinds1... 1863, toen in
1V07, daarna in 1613 en nu brengt
het ontwerp-Pleijte het tot «penoare
behandeling.
De 'Kdloniale Raad, zo&ate deze Mi
nister die wenocht, zpl uit 39 leden
bestaan, een lid-vooraitler door de
Kroon te benoemen, 19 leden door
den G. G. aan te wijzen, waaronder
5 inlanders en 19 leden door de ge
weetelijke en' locale raden te veraie-
zen, te weten 10 inlanders en 9 m ro-
peqinen. Die heeren zullen verplicht
zijn mede te werken tot het vaststel
len der Indische begroeting en het
slot der rekening, tot de bestemming
van het voordeelig* of het dekken van
het nadelig saldo op den dienst
naam „Het Verloren Paradij»zou
iemand waarlijk doJT Sdürik bevan
gen kunnen worden. Wfc dachKniet,
toen hij dezen titel hoorde, het al
lereerst aan een of ander, afgezaagd
onderwerp in den stijl van Passé
Aan een bedreiging van het eerste
menschenpaar na d«i zondeval,? En
wat heeft de heer Erich Forst van
zijn onderwerp gemaakt Een mo
derne schilderij uit h«t huidige, so
ciale leven, dat iedere» toeschouwer
tot in hart en nieren treft, omdat het
zijn geoachte Öntieent uit de dringen
de en strijdende vjereld van het he
den en wel op een meesterlijke ma
nier. Dat te het, wat de heer F^rst,
geheel atfeezien van zpjn volmaakte
techniek, zonder eenige concurrentie
de «ertfte plaats onder al de mede
dinger!, onder al zijn collega S, din
gend xpuir den Mehtta-prijs, heeft ver
zekerd
SüVHbauer hield even op. Erich
schoof onrustig op zijn Stoel boenen
weer. Hij haa het hoofd gebogen
en een gloeiende blos bedelde plot
seling zijn gdaat.
Al! mêstoteken trof deze lofspraak
vin den hpnddsraad zijn hart. Dat,
wat die roemde, de keuze van het
onderwerp, den sterken Socialen toon
van het schilderij, hetgeen volgens
de woorden van den Micnter, die de
ineening van de Juiy weergaf, de
eigenlijke reden j^oor bekroning!, was
geweest, juist dat y®» het eigendom
TWEEDE KAMER.
M-rondW etsheraieni.ng.
Koloniale R aa-cl
Hei te be^ltet. Met 57 tegen
stemmen (1/8 dus afwezig nam de
Tweede Kamer s Voorzitters voorstel
aan om 17 October ate. dp Grond
wetsherziening in openbare behapde-
i ling te !NUPn, artikel 80 (Kies
recht) en vïan 192 (Onderwijs).
Heelesnaal glad en zonder bezwa
ren is hiertoe niet besloten.
.De Voorzitter wilde de algWe«ne
beschouwingen over de kiesrecht- en
oncJerwijsherziaHDg tegelijk lafénhou-
den, waardoor de houding der Ke
geering in haar geheel kon bespro
ken wonden en, dubbele beschouwin
gen zouden uitgedpaard worc.cn. Dq
heer Otto daarentegen wilde eerst ar
tikel 80 afdoen, opdat het volk gele-
i genheid zou krijgen zich over de on-
derwijelquaestie, die nog niet ian^aan, i
de orde te.^jp beraden. Ook de heer
lydeman had bezwaar; beide onder-
LUCXXXVH.
In het jaar 19W voorde den Haag
zijn gemeentelijke inkornkteikbeiaating
in. Tot dien tijd bestond er een soort
hoofoielijke omslag, die alle gebreke»,
bezat aan deze soort van belasting
eigen. Niet dan na vebl verzot werd
dat steteel losgelaten en kreeg% de in-
kcuqrftenibeianting haar beklag, ftpoe-
(Mg bleek welk een vooruitgang ten
aanzie-u van de billijkheid liad plaats
gevonden. Aan het schadelijke stuk
dat geen enkele vrijgezel in de» Haag
zoo hij er althans geen eigen
huishouden op na hield een cent
gemeentebelasting betaalde werd een
einde gemaakt, Het aantal van deze
uitverkorenen, die naar het heette
indirect bijdroegen, was niet gering
naar een nauwkeurige schatting be
droeg het meer dan twintig duizend
personen. De opbrengst van de nieu
we beiastlpg viel* enorm mede: en al
spoedig vertoonde de gemeonte-be-
moordende klauwen om zijn keel
verstikten het woord in zijn mond,
het bevrijdende, dat oenhoog wilde
kpmen uit zijn gefolterd hart I
„Ik beo de schepper niet van dit
idee, ik heb het Schilderij geschil-
dat te waar, maar de idee, het
onderwerp van het dehiiderij, dat
wat u allen zoo roemt, wat gij allen
4500 schitterend vindt te mijn eigen-'
>dom niet. Toen ik het plan vormde
een ;,VdFloren Faradijs'' te Schilde-
aen, was ik precies zoo conventioneel
ate zij, die gij nu veroordeelt, had
uk volstrekt geen origineel idee. Deze
srigineele gedachte deed! de doode
mij aan de hand, die ginds aan de
Nauwe MiddellandSehe, zee in zijn
stil graf rust, -uie niet meer kan
komen, niet meer kan ópstaan, om
vejor zich en zijn werk tegen mij te
getuigen!’’ Zoo raasde en warrelde
het in zijn hoofd. Maar hij zat ate
gevangen door óe woorden van Stsdl-
bauer en den zalig lachenden blik
van Melitta, en liet alles zondier ver
weer over rich heengaan.
En de handsieraad vervolgde zijn
lofrede, waarin hij hem steed! weer
om de keuze van zijn artistiek on
derwerp, al! het genie der toekomst
huldigde, en bedloot met een drie
maal „lang zal Zij leven,’ op Erich
Forst en rijn werk „Het Verloren
Paradijs’'.
Ate in een olroom zat Eribh daar
neder, ate het gerommd van een ver
wijderd onweer waren de woorden
van deze toespraak aan ziju oor voor
bijgegaan. Hij zelf klonk worktuige-
lijk met allen, die hem geestdriftig
toedronken. Hij word stiller on stil
ler en Melitta S gepraat werd nog
slechts roet’ gedwongen oprïwrkzaam-
hdd gevplffteen zoo liep hdt Souper
langzaam tjlP einde.
'ftoen mem-’oe koffie in éen prach-
tig aalegeir wintertuin na^tet de eet-
zaal,^ ate trots van den handeteraad
had gediend, ontglipte Melitta met
opzet een opmerking, die Erich een
weinig deed schrikken. Met echt
vroiiweli.'ken tact gebruikte zij het
meert doeltreffende mhktel zijn Schijn
bare onvenSohilnghei<l en koelheid
die zij zich in het gehoed niet kon.
verklaren, te'Wen verdwtjnen. Ze
prikkelde zijn naijver, in de stellige
overtuiging, dht alle ijdele mannen
en .(laartmL. rekende zij ouk Erich...
zich hierMi niet zoo licht zouden
kunnen oprekken.
Geheel terloops .vprak zij vaneen,
prachtige oonippritie op een dér lie
deren van Heine, welke een jonge
musicus, (Me gedurende de afwezig
heid van Erich veel bij hen? in huis
verkeerde, aan haar had* opgedragen.
Dadelijk luteterde Erich oplettend.
„Welk lied van Heine vroeg hij.
'Wordt vervolgd.)
I
tot h«t beaiuiten tot h«t ungMnvM
geWIoenlngen (.Mfaalve 't plMlMm vu
>:hatkiatp»piw eu het betrenen van
proenaBeu).
De dtacuaA». die «n vrijwel ad-
viererend karakter tuiten dragen, mo
gen openbaar lijn, teaeij Je voor-
litter, ol leden dat niet willen en
laat net leaat...
Idee- en benoeudmar.
De praeüjk aal moeten uitwijaen
ol dit nieuwe college van veel of wei
nig belang voor ImM» Ml tijn. Voor-
atenog valt o.l. durovw weinig te
neggen. De ren pri>t het ontwerp
ale ieU neer MangiSu (de heer
Knobel bijv.), de er
vrij laatulunkend over (griijk de heer
Mendrie). Van ReriUM» vooral van
anti-revolutionaire ri/te, heeft men
vooral tegen de verkfesbzarheid van
vrouwen in den Kol. Raad beswaar;
de brave heer Scheurer vreesde er
zeite ontaarding va* de vrouw
'door. En verder had men »ogal be-
i zwaar tegen ae verktedrtarheid van
'oneervol ontslagen wofetenaren.
De heer Fóck toekende terecht hel
voordeel van den K. R., doordat door
den K. R. vertegemwoordigerw vau
'oe Indtecfte bevolking ia het open
baar zullen spreken, terwijl de re-
geering haar bririd Ml* hebben te
4aaotiveeren. Van groote waarde zal
'het ook voor de Kegeering zijn, dat
,zij nu kan aanteone*, waunepr' et
'DMtevatting bestaat omtrent haar da
den en voornemens. De Minister zette
uiteen, dat het ontwerp natuurlijk niet
volmaakt te, maar het riant overeen
met den geert van den tijd. De bri
de bevoegdheden: in de eerrteplaats
advies te geven aan den G. G. en
in de tweede plaats,het petitierecht
moeten voorioopig een surrogaat vor
men voor de wetgevende bevoegde
llftdi* wetgevende bevoegdheid
zou oen samenstelling volgens even
redige vertegenwoordiging noodig zijn
geweest. De Minister meende, dat er
gestreefd moet worden naar gemeen
schappelijke behandeling van gelijke
belangen, dan leert men de menschen
hun aandacht verder te doen gaan.
In die richting zij» belangrijke maat-
Sggelen in voorbereiding of worden
overwogen. Het ligt jn het voorne-
van den gestorven Quilitz, juist dat
had hij zich toegeëigend en juist dat,
waarom men hem roemde en prees,
was niet zijn werk.Hij moest zich
bedwingen, zich alle raogelijke moeite
geven, om niet uit te schreeuwen, dat
wat hem op dit oogenblik, het uur
van roem, van etgenUjke zegepraal
moat zijn, de keel dicht snoerde. Dit
eene lag hem, onafgebroken op oe
lippen Het onderwerp van her-
schilderij is van Quiiitz en niet van
mij, hier hebt ge uw krans weder,
kroon er den dooue «ede, laat mij,
teat mi;., al moet ik hrt met rtijn
gewrtensrurt, met irijn zelfrespect
koopen. Maar het was te laat, hij
kon niet meer, hij mocht nu niet
meer terug. Een blik op Melitta
die hem zalig toelachte, hieldhem
er van terug op te Springen en nog
op het laatste oogenblik, de waar
heid te bekennen, van allee afstand
te (teen. Ja de verachting en mislei
ding, in zekeren zin tenminste, mis
leiding op zich te hebben genomen
liever te verdragwi dan detzen last
van den roem, deze kwelling van
onverdiende lofspraken, uit dezen mond
van anderen geduldig te dragen! Hij
wilde spréken, bekennen wilde hij
en hij kon bet niqtEen ijzeren
han^, de onzalige dwang deromrtan-
t, die alle te zamen tegen
Vdde trokken, hielden hem
p, dwongen fttrn op zijn
jven, legden zich met
grooting het zew gunstig aspect vau
een aardig batig saldo.
Natuurlijk stemde dit tot groote te
vredenheid en de burgerij verwachtte
terecht dat haar bestuur met veel be
leid on overleg de financiën zou be-
heeren opdat tot in lengte van da
gen van geen belariing-verhooging
sprake zou behoeven te zijn. Helaas
te de burgerij in dit opzicht nogal
bedrogen ut|gwkomwn. I^aiigiaaaniaan
verminderde het saldo en de eriste-
toertand die in HH4 IS aangevangen,
heeft het laatrte restje opgeruHnd.
Reeds werd de belasting op de pu
blieke vermakelijkheden ingcetrid die
Indirect een kwart millioen in de ge
meentelijke Schatkist brengt.
'ITianw heeft het dagelijkrih bestuur
zich genoodzaakt gezien de inkom
stenbelasting te herzien, en wat dat
bij een belasting beteekent, weten wij
allen van oud». De schroef wordt
daarbij weer een dagje aangodTaaia!.
Toch geschiedt dit thans met zeer
veel overleg. Men riet fereeht in,
dat voorzichtigheid geboden is. De
residentie heeft geen vartc bronnen
van inkomen en zij moet de toename
van het belastbaar inkomen voorna
melijk krijgen uit de vestiging van
financieel draagkrachtige personen
die in den Haag een attractie vinden
om hier de dagen huns levens te
slijten te midden van de geneugten
dezer groote stad. Reeds werd in
1910 de vrees geuit en de sombere
voorSpriling geoaan, dat I do rijkere
bewoner* zich het aanzriten van de
briarilngwriirori niet zouden welgeval
len, doch een heenkomen zouden, zoe
ken Natuurlijk zulten er wri perso
nen geweest zijn die om deze roden
den Haag hebben verlaten. Uit te
maken 1* dit ninkner met zekerheid
evenals ook nooit zal rijn aan te ge
ven hoevrien ?4jn weerhouden «van
vestiging omdht de belastingen hier
hoog herten.
Eén ding te echter gebleken: dat
het vooral de middenkdasse der be
volking is waaronder gerekend
worden zij die een inkomen lager dan
vijftien mille helmen waardoor den
lïagg rijn belastbaar inkomen ziet
toenemen.
Deze onartantdgheld arin^t dubbel
tot voorrichtighdd. z^ij die onder de
„rijken zijn te rangschikken, zullen
zich Indien rij o«n allerlei redtene»
(Jen Haag als woonplaats prefereeren,
niet laten weerhoude» door een eenigs-
zim zwaardere betasting. De middel
matige echter zullen wd degelijk over
wegen hoe de prijzen zijn in de ver
schillende Meden die rij zoor het ves
tigen van hun verblijf in aanmerking
laten komen. Vooral zal een her-
liaaldelijke verhooging van de belas-
(iOriMHEWIRlM.
Pre kwartaal
Idem franco per post.
Met Geïllustreerd ZondsgsNad
Idem franco per post.
Abonnementen worden
Maskt SI, by onxe Agenten,
Telefoon Interc. 82.
