33e Jaargang dweek d Gouda. e Verschijnt dagelijks Telefoon Interc. 82. Eerste Blad. Feuilleton. De tijd |na den oorlog en de tbrisis van 1873. de aan* rstaande Het verloren Paradijs. I Brieven uit de Hotstad, u. UOGXXX1X. Ti foon Interc. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EK ZOON. Zaterdag 7 October 1916. OUDSCHE COURANT PROS VAN HET ABONNEMENT: woon groote keue handelsdrukwerk. uit drie i, Verbandstoffen. bpgrijpt, hoe wij allen dragen. De ellende Toiiet-artikeien. en, Japonstoffen. ge en en Flanellen. 3. Ziet étalages. hun Winkd- indötehe ;rs, Verhuizingen. en Gedistilleerd. 0, Gouda en onderdeden. sche Installaties. Gouda landwerksigaren. n. Zie de étalage. 10-12 terij, Behangen). uar vm van lien, Drogerijen, Geneesmiddelen. Tel. 463 Toiletartikelen. Dit bladen. Naar het Dultsch van EDWARD 8TIDGEBAUER Met autorisatie bewerkt door J. P. WEBSEDINK—VAN ROSSUM. verirtiniderdé tijd factoren zUA. in Maar wortelen reffende reclame. 17 tndsche vruchten, narkt Zie de étalages et 60 ÏEIZERBITTER. len, Dekens enz. 3 Glas-assurantiên. ms, Vriezenveen. HE INDUSTRIE. 1. 286 eek onze e talige. EINS INK" ij1- de BESTE. I SCHADELIJt HOLLAND. 238. a en Comestibles. 18 tren, Comestibles. >rukk«rij ZOON -Gou*. wij geregeld lijdlg ontvangen VM an, vermakalljïbr n ia mm agMdn rolkomen begrijpelijk, dat i abnormal en tijd ook de meer dan normale be- De oorlog verwoestingen cre- be- En hij raadt aan van. ne credüetmiildelen een. zoo voorzichtig en spaarzaam moge lijk gebruik te maken. h.. immer bestaat i.' t en naar maat. 8 n en Sigaretten. franco per post. Geïllustreerd Zondagsblad franco per post inementen worden ir 31bij onze Agenten, hit woest beuraöpel, onverantwoorde lijk emiaöiebedrijf en onbegrijpelijke kortzichtigheid1 werd geboren en den toestand van thans. Die beantwoor ding lijkt hem trouwens vrijwel ón mogelijk, zoolang wij geen gegevens hebben over den rentetoestand na den oorlog, vooral den renXetoeetand in de ons omringende landen. Maar wel wijst hij erop, dat ons land een be langrijke positie heeft gekregen voor de onderlinge verrekening tWdhen de oorlogvoerende en de neutrale lan den en dat de ‘geldmarkt gevaarlijk ruimer iet. liet vreest voorts, dat, waar de credietadddlelen in dé oorlogvoerende landen tot het uiterste gespannen1 «ijn, en waar de mogelijkheid niet buiten gesloten is, dat het verkeer tusechen de geallieerden en centralen m de eer ste jaren nog met tal van moeilijk heden verbonden zal blijken, in de neutrale landen vaak tusschenperso- nen zuilen worden gdaocht en diet zal worden gevraagd ten hoeve van in- en exporten. nu, waarin hij zich sedert weken, sedert maanden, een eenzame hier op zijn prachtig slot, bevond tegenover haar te staan voor wier geluk dat wist hij en ook het zijne had hij geofferd hij deze pracht had ingeruild. Of zij nu nog vijf minuten langer wachtte, kwam er eigenlijk niet op aan. En als in een kadeadoscoop, met een verschrikkende snelheid trokken op eens in deze enkele minuten die hem nog acheiddien van het weerzien de tooneelen van een geheel leven, naar het hem voorkwam, aan, zijn geestesoog voorbij. Zijn jagen naar eer, geluk, roem en rijkdom, en dit huwelijk met Melitta, die nu bijna steedte ver van hem leefde, dit huwe lijk waaraan niet een® het kind', de blozende, kleine Marietta, van wien hij toch alles nad gehoopt, den séhijn den Schemer van het geluk had kun nen geven, dat hij met open oogen had weggegeven, ofschoon die nog eens al» door een wenk van het nood lot, der V oorzienigheid kort voordat de beSlis&ing vief, zijn weg had ge kruist. In het verwijderd Bofceme, in Ma- riënbad zat zijn vrouw, reeds Sedert maanden, zij, die toch naast hem be hoorde te zijn, die hij zich als de bevruchtSter van zijn kunst, de nte- óearbeidlter aan zijn plannen en wer ken had voorgesteld', aan wie hij ook graag zijn Schuld tegenover Quilitz, Voor liefhebbers van ue beoelening der plantkunde is den naag wel de meest uitgezóchte woonplaat», boson en duin zijp er in overvloed en naar wij vaak van de beoeteatuuw hoor den, bevatten doze een groote schat van d« merkwaardigste planten enge- wabSen. Vlak bij de residentie ligt al weer hot lage weiland, zo o dal slechts een klein uitstapje buiten het territoor van den Haag den jiefheb- bei in het waterland brengt. Geen wonder, dan ook dat tal van jongeren zoowel als ouderen de plant kunde beoefenen. De gelegenheid' maakt den liefneober. Wie Zondags morgens door de duinen dwaalt, ont moet er geregeld clubjes, gewapend met groene botaniseertrommels, dik wijls onder geleide van don leeruar of onderwijzer, i rachtige verzamelin gen zijn al aangelegd en dank zijde liefde die de onderwijzer» voor de na tuur weten aan te kweeken, worat ook het natuurschoon door de jeugd ontzien en beschermd Vele Scholen hebben een eigen tuin waarin duintjes dagelijks aangenomen aan ten, den Boekhandel en de Postkantoren. schoven, lagen en stonden nier in het rond. Kostbare tapijten, die hij het vorige jaar van een reiS naar het oosten nad meegebracht, bedekten den parketvloer van net groote ver trek. Kunstwerken, die hij zich, een luim volgend, in Griekenlanden lui- kije had aangejehaft, waren met smaak in hoeken en meson aangebracht, vanwaar uit Erich inplaat., van de warmte en het leven, de arbeids kracht en de arbeidslost, die hij nier had verwacht, leegte en ijzige koel te Schenen toe te waaien. In het mudden van het atelier Stond een groot modjern bureau-minis ter, daarvoor een echt ijdber euvel, waar op de schrijtstoel stond. En hier zat de eigenaar van het slot KoSenhohe nu reeds tien minuten, onbeweeglijk dén mooien, door bruin haar omge ven kuntenaarSkop op de hand, ge steund en peinsde. Want zoo lang was het geleden dat de knecht het kaartje van de vreemküq dame had gebracht. Nog Steeds kon hij er niet toe be sluiten naar het Salon te gaan, waar zoostó hij wist, het bezoek op hem wachtte. Telkens weer had hij fluisterend, het kaartje steedc' weer lezend', bij zich zelf gezegd ,,ElSa ElSa Dat zij Etea heette, dat zij heta aan die herinnerde, die hij gelukkig in den roe» van het leven en de volheid van zijn rijkdom, van het geluk, zooals zijn benijders zeiden, die hem hier omgaf, meende te heb ben vergeten Het was toch te kinderachtig. Er waren toch dozijnen, honder den, duizenden 'ElsaS in het geliefde Duitsche vaderland, sedert Richard Wagner zijn Kopengnn Schreef, dacht hij, zachtjes bij zich zelf glimlachen de. En op het kaartje stond m het geheel- niet ElSa Braun, maar Etea Schünemann. En toch, de woorden waarmee de knecht het bezoek had aangekondigdi, hadden hem toch da delijk, toen hij den voornaam had ge lezen, getroffen. Een oude vriendin uit zijn jeugd wenSchte mijnheer Borst over een, voor haar gewichtige aangelegenheid te spreken, nad hij gezegd. Een oudé vriendin uit zijn jeugd en ElSa, het rooeöt todh zoo „zijn, het wilde hem niet uit het hoofd. Elsa SchUnemann, dus ook zij was getrouwd, zoo moest, zoo zou het zijn Hij was reeds- opgestaan, om zich naar het groote salon te bege ven, teneinde zich zekerheid te ver schaffen of het werxelijk de vriendin was, de geliefde, een» zijn verloofde van dé lang vervlogen dagen zijner jeugd in de bergen van zijn geboor teplaats. Toch aarzelde hij nog een oogenblik. Het kostte hem werkelijk heel wat overwinning op zich zelf in den zielstoestand waarin hij zich was ilaiie aan. het pu- was eerde o mier nemingen met eigen geld waren betaald. Wal werden bannel en nijverheia in de ortade betrokken, toon de prijzen van groote artikelen, zooak ijzer en steenkool, reageerden en het bleek, nat veie onöornomm- gen, op zulke nooge prijzen geba seerd, ten slotte ten doode waren op geschreven, maar de oorzaak toch ten slotte de oV#Specul de effectenbeurzen, waiaraan bliek al niet mineer schuldig dan zij, die het hadoon opgezweept. in het ailgemeen i* het gebeurde due in hoofdzaak toe te schrijven aan de snelle ontwikkeling op aller lei gebied zoowel in t|B*oude als die nieuwe wereld, aan de daarmede niet gelijken tred houdende natuurlijke ver meerdering van kapitaal, en aan de lichtzinnige wijze waarop men door een overmatig gebruik van crediet- middelen trachtte in dit tekort aan. kapitaal te voorzien. Daarnaast heeft de groote kapitaatevwpfaataing van den oorlog en de daardoor in uuitson- land veroorzaakte opwinding zeer ze ker een rol gespeeld’. Ook zijn on getwijfeld -oe Kap^taaiteveiwetiigfuig door den oorlog en de ve worden nagebootst. Te kust en te keur vindt men ue fraaiste exempla ren uit de botanie en deze worden met zorg gekweekt. Keer verdienstelijk maakt zich daar bij de Ned. iNatuur-Historische 44) De blikken der vreemde dwaalden over de hefelijke pracht, over de in vollen, zomerföoi prijkende bedden, met rozen en andere bloemen, omlaag naar der. Waterspiegel van het blau we meer, dat zich al» een liefkozend kind tegen zijn moeder, aan. zijn door den hoorn ue» overvloed» en dei schoonheid1 overgoten oever vlijt. En terwijl de vreemde langlzaam, alsof het haar mbeielijk viel, met Slete- penden tred d*en knecht volgde, die haar tot in het slot en daar in een prachtigen salon bracht, met het ver zoek hier een oogenblik te willen wachten, totdat mijnheer ifdrst zou komen, zat Erich peinzend' la znn groot atelier, dat den geheelen het noorden gewenden vleugel het Slot innam en een overvloed gedempt licht door een enkel groot raam ontving. Honderd onvoltooide ontwerpen öq schetsen die db Schilder begonnen was en daarna weer terzijde hadge- produetie gedurende geweest, welker uitweg de crisis heelt getoond. Maar de eigenlijke oorzaken wortelen Veel dieper en zijn van'ouderen datum. Uit het bovenstaande bujkt vol doende, dut ook de hiaiduge oorlog zijn, invloed wel op oeconomtisch gebied' zal cüoen gelden. Zoo zullen de laatst genoemde factoren van kapitaalsver nietiging m verminderde productie i»og veel ziwaarder hun kracht doen voelen. Maai- niettemin valt uit een dergelijken invloed met het oog op de crisis van i«/?3 geen nieuwe crisis te voorspellen. De heer Westerman; meent dan ook in zijn praeadvies, dut hoewel er wel punten van overeenkomst zijn tus- schen wat in UW3 en wat nu ge beurde, men niettemin bij de beant woording der vraag, wat onS allen en speciaal Nederland' te wachten Maat, zich moet loamaken van ae crisis van 1373, oufloat er niet het minste verband bestaat tusechen wat toen bij de Ned. iNatuur-Historische Ver- eeniging die door het orguniöeeren van wandeltochtje»' en van tentoon stellingen hen tot efkaar brengt, die overeenstemmen in liefdé of sympa thie voor de kinderen vau lora en die tevens de animo wekken om deel te nemen aan deze „sport welke niet alleen een gezonde uitspanning is doch ook leidt tot meerdere ont wikkeling van de jeugo. Dezer dagén had deze Vereenüging weer een tentonnstelling georgani seerd' en met heel veel genoegen heb ben wij daar gadegeslagen wat er te fcien valt in de natuur gedlurende den herfst en wat de plantenwereld onS vertoont bij haar voorbereiding voor den winter. Het was propvol op déze tentoonstelling en uit de groote opge wektheid waarmede dloor honderden werd deelgenomen aan het bezidhtigén, bleek duidelijk welk een goeden in vloed er van. deze liefhebberij uit gaat. üntegeneeggelijk is deze tak van de „sport- heel wat meer ver edelend' en beschavend dan zoo me nig andere, die zich dloor woestheid, brute kracht en dwaze wedstrijden kenmerkt. Het is opmerkelijk dat juist, waar schijnlijk in reactie op deze excessen i dé vermaken vah de jongelui, de lefhefoberij om dé nM«ur en. haar won deren te leeren kennen, in den laat- sten tijd zeer is' toegenomen. Wij mogen dat wel als een verheugend verebhijnsej constateeren. De wandel sport op zichzelf heeft nooit veel af trek gevonden. Men heeft naar het schijnt er behoefte aan dén geest be zig te houden tijdens dé wandeling. En wat i» dan beter en ver.edélender dan de natiur zelf tot in bijzonder heden te beSohouwen De tijd' van het délle fietegerij is ook gelukkig afgeloopen. Dat medejme vwkeer»- mtódel dat oordpronkefijt een Speel tuig was, heeft zich geheel vervormd tot oen zeer onmisbaar instrument. De afstanden, dte voor het verkeer altijd weer nieuwe moeilijkheden in den weg legden, zijn door <te fiets grooténcbels weggenomen. Het gévolg dbarvan iS echter ook dat die groote fietstochten die vroeger op Zon- en feeSIdagon georganiseerd teerden, hoe langer hoe meer ver dwijnen. Op werkdagen wordt reödh genoeg gefietst, van hui» naar bu reau en terug dan dat de liefhebberij groot blijft om Zondags nogeenSspe^ ciaal een tocht te ondernemen. Het allerminst uitgesloten. Daar de som bere voorspellers zich echter ook op een voonbeeld uit de geséifiextents plegen te beroepen en op de crisjiS van 1873 wijden, om een nog veel ernstiger crisis na een zooveel ge weldiger strijd dan de ransch-Duit- sche oorlog van 1870/71 te vóórspel len, ie het zeker niet ondienstig wi te gaan in hoeverre die crisis van 73 ons omtrent de toekomst iets loeren kan. De Vereeniging voorue btaat- huijhoudkunde en de Statistiek heeft daarom dan ook voor haar komende vergadering de vraag aan de orde gesteld „in noévea-re uit dé crisis van 1873 lessen zjjn te putten voor hetgeen ons op oeeonmisch gebied te wachten sta^c over wedlce vragen zoowel van Mr. A. H. Hartogh, lidi van de firma Wertheim en. Gomperts, als van den president der Kotter- damnche Banxvereeniging, den heer Westerman, schriftelijke praeadiviezen ontvangen zijn. En uit beide ant woorden blijkt dat de twee praeadvi- eeurs het hierin met elkaar eens zijn, dat die vroegere crisis ona bijna niets te loeren heelt omtrent hetgeen ons op oeeo'nmasch gebied na dezen oor log wacht. Over die crisis van 1873 is inder tijd al o.a. door oud-minister l'ierson geschreven. De oorzaak daarvan bleek niet allereerst te zoeken iu deu oor log van 1B70/71. Als voornamere oorzaken daarvan zijn te noemen de groote geldruimte van 1868 met als gevolg de bouw van •►.ipqorwegen in Noord-Amerika en de groote activi teit der Weener beurs met haar on gebreidelde speculatie; in de tweede plaats de opoioei van tfongarije in, verband met aanzienlijke uitbreiding der biljetten-circuiaiie in de Donau- monarchie eu ten derde de verminde ring dier staatsschulden, gqpaard aan de reeds genoemden aanleg van Spoor wegen in Amerika. Deze crisis was vooral een beurscriste en heeft zich daar in de grootste hevigheid ge- openbaasd, waar misbruik was ge maakt van crediietmiddelöiA, zooal» in Weenen en minder hevig in landen, waar, zooale in Duitschland en Hol-, land, vele aandeeleu in nieiw-gecre- Het is ve men in dezen toekomst wet zorgdheid üegemoet ziet richt zulk^ enorme aan, ook op oeconomisch gebied, dlat men van zelf begrijpt, hoe wij allen over heel dé wereld daarvan nog ja ren lang de drukkende lasten zullen moeten dragen. De ellende die reeds thans geleden wordt, zal niet dadélijk en zelfs niet Spoedig daarna ophou den, mtaar er zal ook dtn nog aller lei te kort en veel te kort zijn. De o economische toestand' van het o ogen blik, zal in dien zin blijven voort duren, dlat hij ook dan nog verre van rooskleurig zal zijn. Maar het zou voorbarig zijn omtrent het hoe reeds nu voorspellingen te wageh. Lteze oorlog gooit als 't ware alles on derstboven en zal op velerlei gebied geheel nieuwe verhoudingen en toe- star.dten Scheppen, waaromfront wij nü nog niets weten, maar die onge twijfeld ook op ons oeconomttSch le ven een grooten invloed zullen oefe nen. Zoo zal de oeconomische oor log, die thans reeds door de Entente- landen wordt voorbereid, ook wan neer hij niet geheel overeenkomstig die toebereidselen mocht worden voerd, zijn uitwerking wel niet mis sen. Wij leven dus in een onzeker heid met alleen het zekere uitzicht dat het niet al te beet zal zijn. En dit maakt dat velen zich aan. de voor spelling wagen, dat dan, na dezen oorlog de ellendé eerst recht begin nen zal. Het is moeilijk deze voorstelling te weerleggen, maar ook niet wel doen lijk haar juistheid dloor bewijzen te bevestigen. Dat het zeker niet Schit terend zal zijn den eersten tijdl, werd bovenal toegégeveih. Maar de moge lijkheid' van een Snelle opleving i» waarover hij zeil toch eigenlijk veel te streng oordeelde, zou hebben be kend. Ginds zat zij, en hij was hier alleen Zij was den kalven winter In Napels geweest, want de dokter had gezegd dat voorzichtigheid voor haar noodig was. Men had hen van elkaar gescheiden, z#j begrepen elkaar niet, pasten niet bij elkaar en hij vond noen den moed, noch de krocht, de goudén ketenen te verbreken die hij zelf welbewust om zijn armen had gesmeed1. Hij was de man van zijn vrouw, hij leefde in het slot van het geld van zijn Schoonvader, en de ad deren benijdden er hemt om. Ken on vrije, een slaaf, een belachelijke oogvn- dienaar was uit hem, dén eens toch zoo vrije mhn geworueni, uit hem, dien dé artistieke vereurüging der „Nieuwlichter» hun Hercule»1 had^ den genoemd. Eindelijk had hij zich eenigormate In bedwang, had hij een deel van Zi^i rust, van zijn koelbloedigheid te ruggevonden en zoo verliet hij het atelier, en ging naar het groote Sa lon waar de vreemde hem sedert een groot kwartier wachtte. Hij was niet in het minst ver- baaed, töen hij nu inderdaad' ElSa zag en haar zoo bekende Stdm) hoordé. Goeden dhg, Erloh;’ kwaïn het eemgalzinS gedrukt van haar lippen „Je maakt mij het onderhoud tot een vreugde, zeddé hij met oen mat lachje. ons iworw vervolgd.) f 1.25 1.50 PRIJS DER ADVERTENTIÊN: Van 1—5 gewone regels met bewijsnummerf 0.55 Elke regel meer I .0»0.10 Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend. Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f0.35 by vooruiU betalingelke regel meer 6 ets. Reclames f 025 per regel. Groote letters en randen naar plaatsruimte.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1916 | | pagina 1