EeuwigeNacht
I Firma C. SMITS,
Witte Bioscoop.
KOKO
Zit-Slaapkainer
SCHRIFTELIJKE CURSUSSEH
lEenvertrouwdadres
HET ADRES V0««
IEDEREEN.
Advertentiën.
8
spSfiiss: 1
Z'ÜJ lïïi, SÜ -fJSïSBVïl
Hpiiljpn Mpii!ihIBi'
DuUUull luuuiHiiou i
Schoenhandel.
Kleiweg 48. Gouda.
Bestel Uw Drukwerk bij
m A. Brinkman Zoon.
£jr.w'-ia55Su,ta
De Oorlog.
55e Jaargang,
Gribouille is verliefd.
>SB{V^0
Sfe.»R.*ï£ÜV^
fa/IÉT
BUITENGEWONE TOOBSTELUNG
Het Ghetto
Ontvlucht.
„Engeland Slagvaardig".
Onder leidinfl van bekende leeraars bil het M. O. worden
om de volgende schriftelijke cursussen georganiseerd
S
ASTJI NIELSEN
heereniii 10
Piraten.
Jo. 13233.
Vrydftg 3 November 19*10.
i N. HESSING,
ia- ^>--1 c
8,1
Bureau tot Publiciteit van Wetenschappelijk Nieuws.
SIMOMUT Ml, tamhul» ubil dl Sdüo-
AdverleerI in dil Blad.
LOOPT UW KAM
WEG MET UW
HAAR?.
Hm wordl nmè\ op 'I HEM lo ieltoi.
M. RAVENSW AA Y ZONEN
qobincbbm.
Nieuwe Kadsprijzen
Nieuwe Tabellen
rijzen van. Kaas
gSïd" OOSTEElffiO.
lïEMNlISIiEVI
Uitgevers A. BRDMAH EH ZOON.
Telefoon Intero. 82.
Feuilleton.
Buiten de Stadspoorten.
■^ÏCfOWAWil r>
flharl ahnntftin
VOOR
HET
Heotrisohe Drukkerij
A. BRINKMAN ZOON -
V Ondertrouwd
T. A. HOOFTMAN
Art»
m
H. A. CADERIUS VAN VEEN.
Alblaaaerdam 2 Noy 1916.
Arnhem,
Huwelijksvoltrekking 16 Nov. a.s.
Ontvangdag te Arnhem, Rijnkade 60: I
Zondag 6 Nov. a.a. n.m. 2J/2—4 k
nar.
Thai» te Boskoop: Zondag 12 Nov. ».s.
n.m. 2—4 aur. 17 1
V Ondertrouwd:
J. A. KONING
Apotheker,
Directeur N.V. Chemische
Fabriek „Gembo"
EN
NELLY BONTE
Apotheker.
Winschoten 2 Noy 191ö. 15
Gonda
Huwelijksvoltrekking 22 Nov.
Heer b.b.h.h. ZOEKT tegen
1 December
met PENSION. Brieven onder nam-
mer 2910 aan het Boreaa van de
Goodsche Courant, Markt, Gouda.
VRIJDAG en volgende dagen.
vnn het
alom beroemde kunstwerk
Joodsche probleem film in 6
deelen.
ENORM LEVENSDRAMA.
In de hoofdrol de beroemde
filmacteur
BERNARD ALDOR.
Een succesfilm van den aller-
eersten rang. Ongeëvenaard spel.
Zeldzaam boeiende handeling.
Prachtige enaceneerlng en photo's.
Vooraf
Het manoeuvreereu van de B. 16
en het lanceeren van torpedo s.
Deze film alle avonden, behalve
Zaterdag en Zondag, wegens
verbintenis buiten de stad.
Verhoogde prison.
Aanvang der voorstellingen
Zaterdag en Zondag als gewoon.
Overige dagen wegens het meer
uitgebreid programma, slechts
één voorstelling om 8 uur.
Aanvang van het hoofdnum
mer dan om 83/a uur*
Woensdag 8 November gesloten
wegen» de feeatvooratelling in
Concordia. 50
PRIJSCOURANT 50
Eerste kwaliteit Rund-en Kaltsvleesch
RUNDERLAPPEN 60 oont
RUNDERGEHAKT 60 S
RUNDERPOLET <>0
ROLLADE
RIB ZONDER BEEN 70
ROASTBEEE
OSSENHAAS
Kj^LFSVUSÉSOHFILLEt' 8S
KALFSSCHIJF
KALFSLAPPEN
KALF8POLET.
KALFSGEHAKT.
KARBPNADE
Aanbevelend,
Klelwaf a« OOUDA
^hoo^Uven MXtohrijv.n, Handelsatenografie, en vele andere vakken.
Nedel^Franaoh, Dnitach, Enge.ach, Ita.iaan.ch, Spaansoh, Deenaoh-Noorsoh, Zweedsch, Rnasiach,
"a'618''exacte''WETENSCHAPPEN BN TECHNIEK Electro-techoiek,
ONTWIKKELING EN BESCHAVING van hat denken), Rhetorica (de
Alg. Ontwikkeling, Alg. Beaohavmg, Sociologie, Staatsinrichting, Staathuiabood-
kunat om rich uit te drukken), Harmonieleer, Piano-
lcnnde Geschiedenis, Aardrijkskunde, Aesthetica, Schilderen rwrvnrlhfiidsleer Anatomie, Proportie-
apelen', Orgelapelen, Bijbelkennis, Bib"ot.^?®^,!™^Va^™aMethodisoh en hygiënisch sproken, Verbetering
leer, eerste hulp bij ongelukken, Pe"P®c P Mn OOTde stijl, Handsohriftverbetering, Vlug en goe
rekenen'^ï^haïïngsondi ^wls,0"'. L. O., Fröbelen. Slöjd, Spelleiden, Fotografeeren.
CURSUSSEN VOOR DE VROUW Linnennaaien, Kinderkleeding, Ooatnnm-
De Techniek van het Huishonden, Knokkat et
knippen en Costanmnaaien, volledige opleid ng dpoAFPEN
OPLEIDING VOOR EXAMENS, B1prafctijkdiploma's, Notariaat, Mr. in
Opleiding voor alle acten L. O., Jftrttie Onderwijzer, Consul, Posterijen en Telegrafie, Be-
de rechten. Deurwaarder, Gemeente-Administratie, un J Vtarlvnfeloido,..Accountant, Boekhonder-
lastingeli, Politie, Keuringsdienst, Handel, Techniek, oaoretaris-Redactenr, Adspirant-Landmeter, Marconist;
Correspondent, Handelscorrespondent, Administrateur, ^ta""'K™a3Ctecar'en,dd%ioma H. B. S. 6 j. c„ Staats-
verder voor iUrrekader, iTu.•LO-dip^oma, «*M«m Bouwkundig SSSSm, Genei en^r. Timmer-
examen A, Staatsexamen B, dipl. Pou)T i Waterstaatverder geheele opleiding Rijksver-
volgende week" bevattende. In den regel_ worden dto pg^ bjj he(. maken Tan Qpstellen, vrge
85
e 80 g
M. J. VERZIJL,
TBlNphOON 379.
Deze week Pracht-Program
met
in het aangrijpend drama
sokkel tooh niet langer mat een bot
soheermes. In enkele seconden maakt
n het aelf aanhoudend met een Suc-
Ce«-App*r«at vlijmsoherp. Ook voor
Chirnrgiaohe instrumenten. Prns f L50
(n. b. f L«5.) Firma A. QUANT,
Kleiweg.
Tragisch filmspel in 8 acten.
Een autotochtje langs de
Oostenrijksche kust.
Natuuropname
Hnmor.,
voor het maken en stotfeeren
van MEUBELEN Is b(j
I Peperstraat 24. -s- Gouda.
1 Billijke prijzen, prima mate-
riaal. Reparatie aan alle meu-
i beien.
volgendeweek bevattende. In denregel1 worden dta;W-»-^37™ pellen, vrij.
de collectieve correctie niet mogelijk, hetgMn b.v. n g toegepastde leerlingen zenden hun
in wordt de individueeie conru» -» aamnerkingen
weVk'Tn" docent, "die het binnen persoonlijk
vooralen retourneert. Verder hebben de cnrsis enhet recht va oon„jke leiding van den eeraar
contact tusschen docent en cursist, en delee g vorderden en voor meergevorderden. Voor de
Er zijn leergangen voor beginners voor eemgszin g „ballast" behoeft in te laden.
docenten schriftelijke cursussen organiseerien. ^n;a aI j1 ,eerkrachten werken, en
van de inrichtingen voor briefonderwijs, die met balt dheld bekend^,te maken,
die niet den moed hebben, de namen hunner m b dheid Tindt men in onze gratis-brochnre.
Naam en adrea van on« leeraars, hun kwaliteit en nnn nevoeg
RESULTATEN: cursisten, die met schriftelijke toestem-
BEROEPSKEUZE I „o. KArn«»n«keuze. Deze adviezen worden in
Wij hebben een speciale afdeeling voor gegeven, staan in verbinding met des-
NADERE INLICHTINGEN: afdeelingen Sobriftelijke Cnrsllssen als onze afdeeling
Voor nadere inlichtingen, zoowel wat betreft onze gratis.brochure. Ons adres is
Keize6ZaohrÏ&3SgSao" Amsterdam (Tel. Noord 10789, 3038). Spreekuur van den secretaris,
iederen werkdag io-12'L 2-6|:V ^^"ssen.'^^'rUIM 6ooo LEERLINGEN. 235
Zeer mooie sollede meubelen
als Tafels, Stoelen, Kasten,
Spiegels, Schilderijen, Theeta
fels,Buffetten,Stqiameublemen-
ten In leer en peluch, Boeken
kasten, Tweepersoons onbesla-
pen Veerenbedstellen, Kapok
matrassen, Slaapkamermeube
len enz. enz., alles spotgoedkoop.
Rugbekleede Leerstoelen vanaf
f 1*60, Stfilkast f20.—, Stijl
tafel f 9.60, Spiegels f 6.60, f 7.60
en».
Imli Rotterdam.
(Opgerioht 1879.)
urr het Magazijn van
Deze THEEËN worden
afgeleverd in verzegelde
pakjes van vyf, twee en
een half en een Ned. ons
met vermelding van Nom-
mer en Prija, voorzien van
nevenstaand Merk, vol
gens de Wet gedeponeerd.
Zich tot de uitvoering
van geeerde orders aan
bevelend,
J. C. BIJ L,
voorheen J. DRF.EBAAIÏT Ia
INGAANDE 15 OCTOBER 1916.
Tor drukkerij A. BRINKMAN
ZOON, Markt 31, Gonda
VERKRIJGBAAR
voor de
met aftrek van
40 voor het binnenland.
(Krachtens Ministerieel Besluit ingaan
de 13 Ang. 1916.) f
KOKO DO£T HET HAAR GROEIEN.
GAAT HET UITVALLEN TEGEN.
VERSTERKT DE WORTEL8.
HELDER ALS KRISTAL.
BEVAT GEEN KLEURSTOF. OLIE O» VET.
VERFRTSSCHEND VOQR DE HOQFDHf
KOOF HET VANDAAG VAN UW DROGIST OF COIFFEUR.
PRIJS: Fl 0.75. fl. 1-60. ra tL S.00 par flacon.
Veflerenwoordtgan
Gr^inpu. DnSt-, G
Vuof File.larnl, GronlnjwJTrer
rtnua B. ■BIMDBIIMBA. 1
DEPÓTHOUDERS
au ANTON COOPS, Wijdstraat 29
PRIJS 10 CENT.
2 Nov. Nirawe schouwburg 8
3e Abonnerrtentavoorstelling-
Hagheepeleiö.
3 Nov. Soc. Eéunle, 8 -
ring Afd. Gouda van d» Ver. voor
won Kiesrecht.
I Nov. 8 uur. Café Schaakbord
denvergadleriBg „Mercuriue.
II November. Gebouw Bow- «i*|
ningtoezioht. 2 uur. Vergam™
OndéretarjJdLlonwnliame. i'l
Boleofd veraoekm wfl gore*»"'
modedoeling ""Of"1
vergaderingen, oonoerten, v«nek«
Jen, ena., om deee Jea 1» enee
te vea-roeVóeo.
Maximum-prijB Regeeringseieren.
De Burgmeester van Gouda;
Brengt ter algemeene kennis:
dat, met ingang van 3 November 1916 en
tot nadere aankondiging, de maximum-prijs
Foor verkoop aan het publiek der volver-
sche Regeeringseieren cal gedragen 10 centi
pet stuk.
Gouda, den 2 November 1916.
De Burgemeester voornoemd,
R. L. MARTENS.
Regeerings-Xalkeieren.
De Burgemeester van Gouda,
Gelet op het schrijven van het Centraal
Administratiekantoor voor de distributie
van Levenmiddelen, <M. 26 October 1916,
no. 27110;
Brengt ter algemeene kennis:
L dat hfi, met ingang van 3 November
1916, den maximum-prijs der Regeerings-
kalkeieren welke door bemiddeling der Ge
meente worden verstrekt, voor verkoop in
het klein aan het publiek heeft vastgesteld
op 7 cent per stuk;
II. dat de bedoelde eieren uitsluitend zul
len verkrijgbaar zijn bij den heer J. C.
den Boer Wzn., Groenendaal 18 alhier.
Gouda, den 2 November 1916.
De Burgemeester voornoemd,
R. L. MARTENS.
Am bet WeeteUgk Front
Het Pransche communiqué van 3 Nov.
Ten Noorden der Somihe zetten wij ge
durende den nacht ondanks het aanhoudend
slechte weer onze vorderingen tusschen Les
Boeufs en Sailly-Saillisel voort. De Fran-
sche troepen bevestigden het veroverd ter
rein, vermeesterden verscheidene steunpun-
tn en vernielden mitrailleurstellingen der
Duitschers. Gedurende deze'krijgsverrich
tingen namen de Franse hen 186 man gevan
gen, waaronder 8 offiéieren, hetgeen het
aantal gevangenen der Franschen in
sector Bedert gisteren op 636 man bi
Op den rechter Maasoever was de nacht
betrekkelijk kalm. Op het overige front valt
niets te melden.
iHet fort Vaux ontruimd.
Het Duitöche legerbericht van
2 Nov. luidt: In het gebied ten N.
van die Somataie werd die werkzaam
heid vafi de artillerie op öomimige
plaatsen weer zeer levendig.
den geallieerden kleine voordeden.
Ten N.O. \jan Morvai er. aan den
noordwestelijken rand van het bosch
van St. Pierre Vaast zijn zij in hoofd
zaak bloedig afgewlagen.
De Duitaehe troepen drongen te
genover een hardnekkigen tegenstand
van de Franschen in het noordelijke
gedeelte van Sa illy door.
Herhaaldelijk nam de vuuratrijd
reehlïi van dw Maas in kracht toe
en «teeg tot groote hevigheid; met
name richtten dte FrarjSchen tot dus
ver een zwaar vernietligingövuur te
gen het reedö in den nacht do^j de
DuitSche troepen volgens het bevel
zonder Stoornis ontruimde fort
Vaux, waarvan zij eerst belangrijke
gecJeeKen in de lucht hadtien. laten
v liegen.
Am bet Oostelijk Front
Het l)uit»che communiqué .van
2 Nov. luidt: hront Leopold van
beieren: Bij de legergroep Von bia-
aingen bestormden Westfaalsche
Ooatfriedche/troepen onder leiding van
gemeraal-mnjoor bitfuith bij en ten
U- van Witoniez op den linkeroevtsr
van de Stochod vooruitgeschoven Kus-
frisehe stellingen. Naast hooge verlie
zen aan dooden er. gtewomJen verloor
de vijand aan gevangenen 2*2 ofticie
ren en 1508 man. Hij liet 10 machi
negeweren en H mijnwerpersi in Duit
handen. De Duiteche verliezen
waren gering.
Meer naar het Zuiden, bij Aiexan-
droika, brachten ae Duitschers van
ee4 ga Jaagde verkenning Q0 gevan
genen, terug
Front aartshei tog Karl: IndeKar-
pathen voorspoedige ondernemingen
tegen de vooruitgeschoven Russische
stellingen ten' N. van Dorna Watm.
Zevenburgen Aan het Oostelijke
front is de toestand onveranderd,
Aanvallen van de Roemeniërs te
gen r.le over de AltSehansen er. den
Predeal-pasf opgerukte verbonden troe
pen zSjn mctverlieizcn mislukt. De
Duitsche bondgenootcn namen 8 offi-
ciereh en 200 mttn gevangen.
Ten Z.O. van den Roode Torer.
pas ddren, voor die DuitSehe bond-
genooten gunstige gevechten voort.
De militaire toestand.
Omtrent de ontwikkeling van den mili
tairen toestand in de laatste dagen wordt,
volgens een telegram uit Petrograd, van
Ullivn I AAninirn ffalaiMn Fi1BCU*I|RB fifllffll Pil Wlfi" IS. ZOOdftt
tegenstanders
ten hebben ge-
rloopig echter
willen voorko-
Duitsche aan-
b op het Nard
rden van Svi-
r tegenstanders
dat men elkaar
Een, voorwaartsche beweging van officieele zijde het volgende overzicht gege-
de EngelsChen ten N. van Oou reel et-
te werd glad afgeslagen.
Aanvallen van de Frainstehen in he4i-
vak Lee BoeufsiRancourt brachten
Near het Duitsch van
CLARA VIEBKx.
Bewerkt door I. P. WEÖSEiLlNK--
VAN BOÖSUM met autorisatie van de
schrijfster.
verboden.)
((Naktruk
uil
HOOFDSTUK III.
tot
„Je moet vandaag oenS naar oe
BadekowS gaan, zeide Rieke Leng-
nick een der eerstvolgende diagem
haar zoom
p „Otehi" zeide) Paul, ade in een.
hoek van de oude, gedeukte paarden-
harèn Sofa zat, en altak daarbij zijn
boenen ver voor zich uit.
„Je gaat." De toon was scherp,
Onwillekeurig boog de jonge man
het hoofd1.
De moeder vervolgde: „en wat is
dat voor een manier van doen, nau
welijks ben je een paar dagen lit
den oorlog terug of je loopt altijd
weg. Ik verzoek je je wat meer om
mij te bekomfcnereu!
„Dat doe ik tooh. Maar wat moet
ik bij de oude Badckow?"
„Je moet haar van Wilhelm ver
tellen." - j't
„Ik weet immers' ndeis'. En boven-
ven. De vijandelijkheden in de richting van
I .li ik en Rogatine beginnen steds meer een
ernstig karakter aan te nemen, voorname
lijk in de streek van Poestomyfi en van
dien zij zal weenen, en ik kan nie
mand zien weenon. Hij zeide het op
k lagen den toon, een verlegen trek
kwam op rijn gelaat, hij schoof op
zijn gemakkelijke zitplaat1 heen
weer.
,Niet zien weeneni?! Als ze weent,
t je haar wetenen,, wat gaat het
jou aan? 'Maar zoover ik Hanneken,
weent zij in het geheel niet. Vertel
haar maar wat.
„Ik zeg u tooh moeder, dat ik
niets weet."
„Mijn hemel, dan verzin je wat.
Met een heel oEnoozei gezicht keek
de zoon rijn moeder aan
„Nu," zeide zij, „zit niet te kijken
als een Schaapskop. Je doet er vrouw
Badekow een pleizier mede. Je zult
tooh wel meer menschen in den oor
log hebben zien doodschieten,
dan beschrijf je d&t.
Ik kan het niet." De zoon was
geheel in de war. Door zenuwachti-
onruSt overvallen, sloeg hij rijn
vlingers in elkaar en trok ze toen
weer uit elkaar, zoodat de knokels
kraakten.
,Wat, kan je niets ven innen? Wat
dioro! Ik zeg je, dat je gaat. Dade
lijk! Vrouw Badekow is' een goede
oudfe vriendin van onS. Je vader
heeft altijd van de BadekowS gehou
den! Bedenk eens, welke huwelijken
Marianne bijvoorbeeld zou kunnen
doen! Die heeft millioenen. Die krijgt
graven en prinSen."
Verwonderd hief de jonge man het
Ochsjevo, gelegen tussche» Sokol en Wla-
dimir-Woiinski. Hoewel beide
hier aanzienlijke strijdmi
concentreerd, schijnen zij
nog een beslissenden slag
men. Inmiddels werden
vallen ln dit gebied,
joefka-front verijdeld. Ten
stelniki werden de linies
zoover vooruit gebrachl
uit de wederzij dsche loopgraven met hand
granaten kan bewerken.
Op het Roemeensche ffont gaat de op-
marsch der DuRschers in fden jongsten tijd
langzamer, met name ten zuiden van
Kroonstadt, waar zij over de Roemeensche
grens trokken, doch niet verder dan 10 tot
12 werst, eveneens in de streek van Boesoe,
waar een der belangrijkste trefpunten ligt
Over het algemeen schijnt men te mogen
aannemen ,dat de vijand in de bergpassen
wordt vastgehouden, zondft gelegenheid te
hebben te deboucheeren tegenover de ster
ken tegenstand biedende Roemeensche
legers.
Am het Itellunsshe Front
Het of f ensieTSder Italianen.
Oostenrijksche stafbericht van 2 Nov.
In de streek van Görx nam het offensief
.an de 2e en 3e Italiaanse!» legers, die se
dert de laatste groote gevechten met
sche troepen werden aangevuld, een
De stormaanvallen ten Zuiden van
Görz werden door den heldenmoed onzer
troepen afgeslagen. Nadat het vijandelijk
vuur in den loop van den ochtend een uiter
ste heftigheid had verkregen, stoimde de
vijandelijke infanterie VjjKiddags in het
Wippach-dal los. De hoogtéTten Oosten van
Vertobica moesten tot eiken prijs tworden
veroverd. Zeven vijandelijke brigades, die in
dit begrensde gebied werden ingezet, wer
den zonder succes teruggeworpen.
Krijgsverrichtingen ter Zee.
De tweede reis
van de „Deutschland".
De Votjs. Ztg. ontleent aan het Bremer
Tageblatt, dat de handelsduikboot Deutsch-
land half October haar tweede reis heeft
ondernomen. De bemanning, die onmiddel-
I lijk bij de thuiskomst van de eerste reis te
genover het bestuur van de Deutsche Ozean
Reederei de verklaring afgelegd had dat zij
zich ook voor een volgende reis zou laten
aanmonsteren ,is kapitein Xönig trouw ge
bleven. Het is nagenoeg dezelfde beman
ning, die vertrouwende op den leider en op
de zeewaardigheid van het schip, ook deze
j reis heeft meegemakt.
De gezagvoerders van 8 Duitsche duik-
booten, die van hun operaties aan de Moer-
mankust .teruggekeerd zijn, hebben het
een en ander omtrent hun opgedane
I vindingen medegedeeld. Zjj zeiden o.a. dat
de golfslag aan de Moermankust vrij hevig
schut
voortdurend golven over de.duik-
tan en de manschappen, die het ge-
bedienen, zich vaak daaraan
vastbinden, teneinde niet wegge-
_rte worden. Ook had men veel te lij
den van hagelbuien en sneeuwstormen. Toch
raakte de duikboot niet in het ijs, daar de
golfstroom het water nog op betrekkelijk
hooge temperatuur houdt. Zeer moeilijk was
het om de bemanningen der tot zinken ge
brachte schepen aan wal te brengen, daar
de kust slechts zeer dun bevolkt is. Officie
ren en manschappen waren zeer onder den
indruk van het Noorderlicht, dat hen nog
geheel nieuw was. De schemering duurde
zeer lang en veertien dagen geleden was het
nog tien uur lang licht. Het Noorderlicht
werkte sterk op het compas, dat soms der
tig graden afweek. Ook de draadlooze tele
grafie had onder het noorderlicht te lijden.
De bemanningen van de kleine schepen, die
tot zinken werden gebracht, bestonden groo-
tendeels uit negers.
Gemengd Oorlogsnieuws.
In Du i t«oti I a nd.
DuitoteblAwllmanneniinateriaal,
Eert lUmtèr-telegram luidii ln
„Latri and Water berekent Hilaire
ueiloc de sterkte van het iAiitarhe
veldleger en de hulptroepen op wat
meer dan 5 möhioen het grootste aan
tal, dat Duitetehland nog in het veld
had Tot Aug. 1917 i« er 1.31Ö.(tyO
ol 1.32Ü.UU0 man aan reserve» »>e-
richLkb&ar.
Van elke 6 mam.cn kan dus de
eer «te die valt of ziek worut, ver
vangen worókn. In de depots rifte-osf*
geveer 560.1XK) tfoldaien, vóór dén
volgenden zotmer kunnen er nog 150
duizend in het veld woroen ge/oracht,
uit de hospitalen kunnen ongeveer
GOO.OÜO genezen hun plaat» in dege
lederen weer irvnemen,^ terwijl ttaarbij
komen die mannen, die de wapens
kunnen dragen, maar in het land
zelf noodig werk doen. Van deze
laatste zijn er evenwel geen meer
beschikbaar.
In de volgende negen maanden kan
DuitJchland het verlies van 20 pCt.
vergoeden, De „slijtage" wordt ech
ter dt>or een veel hooger percentage
aangeduid. Bij het begin van het sei
zoen 1917 zullen de leetmiten n»<* n eer
kunnen worden aangevuld.
Een Wolff-telegram uit Berlijn meldt:
De Rijksdag besprak de behandeling van
gevangenen.
De minister van Oorlog, Von Stein, hield
een rede e nbetoogde:
„De Keizer riep mij hierheen. II» kom
onmiddellijk van den Somme-strijd. Daar
leerde ik veel, dat voor mij en mijn werk
van beteekenis zal zijn. De vijand, en in
h td op. Wat ging hem dte mdliioe-
nen-weduwe aan? Maar al» moeder
het («an bepaald wlIdle, moest hij wel
gaan. Gehoorzaam stond hij op, een
groot,- breedgeschouderd mensch met
een jongenshoofd op den nek vaneen
Zijn mioeder streek hetn over de
wang „Nu ga maar, Paul ga maar,
daarna greep rij hem Stevig bij bei
de schouder» en sehoof hem de deur
uit". r.
Nu zat Paul bij vrouw Badekow.
In zijn verlegenheid, waarmede hij
heden meer dan ooit had te Kampen,
was hij bij dte kamerdeur blijven
•taan: wat moest hij de vrouw van
haar Wilhelmi zeggen?! Zij moest
hem meer dlan een» noodfgen, voor
dat hij zich verder binnen en bij haar
aan het venster op een, rioel waag».*.
Was hij maar wear buiten. Hij
aprak, ailabf hij iets van buiten had
geleerd: helaas, Wilhelm wae geval
len, dat wa» een groot ongeluk. Hut
was ongetwijfeld heel - treurig, hl,
was er ook treurig over, maar het
was nu eenmaal zoo. En het wa»
nu eenmaal zoo. En er was geen
«hoonere dood, oan die voor het
Vaderland!! Dat laatste had hij zoo
vaak gehoord, het wa» hem zoo in-
gestompt geworden, dat hij het kon
opzeggen, zonder er bij te denken.
Hij dacht slecht-i; of hij het nu naar
een zin rijner moeder zou doen?
Lang zou Paul nog zoo door heb
ben gebabbeld, alsi de oude vrouw
hom niet de hand op ue knie hadi ge
legd en hein diep in de oogen had
gekeken. „Laat maar, Paul. Z.eg mij
slechts, hoe zag mijtn Wilhelm er
wel uit, had hij nog zijn oud, lief
gezicht? Hdbt ge hem ook ordentelijk
begraven? Zijn handen gevouwen,
zooals het moet
Dat wist Paul niet. Wilhelm zal
wel in een massagraf met velen zijn
gelegd, hij had er zich "in het geheel
niet om bekomlmerd. Hij had slechts
gevoeld, üat hij zelf nog leefde, dat
al rijn leden nog ongedeerd waren,
na den irtoordkiadigcm aanval.
En dat hij doodmoede was. Slapen,
slcchtó slapen. Het was hem volko
men onvettPöhillig geweest of het va
der la nr. overwonnen had', of dat
vlag verloren wiaS, Slechts1 slapen,
pen. En hij ro<K«t nu de vrouw hier,
die hem zoo aankeek,, wat ander»
vertellen?! Verlegen draaide hij het
hoofd ter rijfde, haar tïïTk hindterde
hem.
„Vertel, Paul! de moeder drong
aan. „Vertel alles', hoe het is geko
men en waar... haar stem dreigde
te beven, maar zij bedtwong het tril
len, „waar ligt hij?"
De jonge man zeide niets'.
„God, wat heb ik op je gewacht!
Je bent de eenige, die wat van hem
weet, anders kar. niemand mij wat
van Wilhelm vertellen.
„Ik weet ook niet, in het geheel
niets. Hij vermande zichzelfhij Stiet
het uiC
de eerste plats de En gelachen, voeren met
behulp van de geheele wereld steds nieuwe
krachtige middelen aan in den strijd om
vooral hun doel te bereiken. Uit brieven en
dagboeken van gevangengenomen en ge
sneuvelde Engelschen, vooral van beschafde
Engelschen, blijkt dat de hun opgelegde
dwang en de krenking van hun eigen, vrije
beschikking ondraaglijk werd en dat het
aamenleven met onbeschaafd plebs voor hen
een geweldige bezoeking is.
Hierna deelde de directeur van het mi
nisterie van Buitenlaiidsche Zaken, Krie-
ger, het volgende mede:
Bij het streven om den toestand der ge
vangenen te verbeteren werd de Duitsche
regeering gesteund door den Heiligen Stoel
en andere onzijdigen, in het bijzohder door
Zwitserland. Krieger dankte levendig voor
deze niet hoog genoeg te waardeeren
menschlievende pogingen. Het lot der Duit
sche gevangenen is weinig bevredigend.
Wat kan geschieden om hun lot door over
eenkomsten met de vijanden te verbeteren,
zal en moet geschieden. Wanneer op die
wijze een grondige verbetering tot stand
komt, dan zullen de vergeldingsmaatregelen
evrdwijnen ;in het tegenovergestelde ge
val kan de Duitsche regeering daarvoor he-
lafts niet terug deinzen.
De invrijheidsstelling van civiel-gevange-
nen van eiken leeftijd leed schipbreuk door
den tegenstand der vijanden van Duitsch-
land. Mocht zij alsnog slagen, dan verplicht
Duitschland zich de teruggekeerden niet in
den krijgsdienst op te nemen. In weerwil
van het uitleveringsverdrag van Januari
houdt Frankrijk een aantal Duitschers,
vooral uit Elaas-Lotharingen vast. Dien
overeenkomstig is een aantal Franschen uit
beaefc gebied geïnterneerd.
Met Engeland is overeengekomen den
leeftijdsgrens van 65 op 46 jaar terug te
brengen.
De invalide en civiel-gevangerten worden
naar hun vaderland, de half-invalide naar
Zwitserland gezonden. Betreffende de
schreeuwende misstanden in buitenlandsche
gevangenkampen, vooral te Chartreuse en
Presepuy, verzamelde de Duitsche regering
omvangrijk materiaal, dat binnenkort aan
de Fransche regeering zal worden toegezon
den met den eisch om verbetering.
Iu DuiUMhland i» een, carburator
uitgevonden voor on^l jffingsteJotoren
waarmede 30 van «e brandstof be-
«paard kan worden onverschillig of
de motoren miet benzine, benzol, »pi-
ritUv of olie loop en. Bovendien kan
carburator wordien toegepast op
alle atoorten van motoren, zoowel vas
te alü loftóe. Doordat het toestel het
ga» volkomen verwerkt, komen on
der (He afgevoerce gaeWen geen on-
verbrande deelen meer voor. Het ge
volg ia dut de cylinders der machi
nes _choon blijven en de motor bij
elke weers'geStéfdlliei<j onmiddellijk aan-
Zij keek hem strak aan.
„Metd...?!.'' Als een Smartkreet
klonk het van haar Lippen-
Tranen kwamen den jongen man
in de oogen, hij werdl vuurrood'. Wa»
dat bijna niet erger dan wanneer zij
geweend had?
Haastig sprong hij op, keerde haar
den rug toe, en wrong de handen in
elkaar. „Hoe kan fk weten, waar
Wilhelm ligt? Dat kan men niet w«u
ten- Er rijn er te veel onder den
grond gestopt.' Het klonk bijpa ruw.
„Wat denkt ge toch? Ik heb Wil
helm in het geheel niet gezien. Niets
dan uniformen en paarden en rond
om stof en kruitdamp en toen het
signaal der trompet tot den aanval
blies en onze ritmeester den slabei
zwaaide nu, toen zwaaiden ook
wij onze dabei nu, en toen
zijn wij er op los' gereden!
„Zijt gij er op los giereden.
klonk het al» een echo.
>Met die handen gevoiwen in (ten
schoot zat vrouw Babekow heel ma
tig. Haar lippen bewogen zich, maar
men hoorde haar niet spreken.
Do teruggekeerde wierp een Mau
wen blik op haar; bad zij? Het leek
bijna aoo. Was' hij toch maar hier
vandaan-.
f Wordt vervolgd.)
