(l
Singer.
aoTOA, mwgj
De O
Naaimchines,
want BINGE R-NaafrnachtaM
een Eerste-Klas Fabrikaat, ÏM«»
reeds meer dan ’n halve eeaw
alle huishoudelijk en induShi"
werk met roem gehandhaafd heA
Gemengde Berichten.
MARKTBERICHTEN.
SINGEK KuteclHtfij.
nSTïe-cj.
Depót*
DIEMEN AAN
DIT»»'
UITHANGBOBD
KAN KENNEN.
Telefoon L
Feuill
Buiten de 8:
Mmm
Nb. 132:
r
Telegrafisch Weerbericht
van het Koninklijk Meteriologwch
SINGEN NAAIMA
,Er
==S
koopon
736 te
barometerstand
kunt U krijgen in al onze wlüMS)
jhter-
(•abst.-
i Van
heeren
p
Per kwartaal
Idem franco
Met Getllustre
Idem franco
Abonnementei
Maan SI, b['
Naar het D
CLARA
•'«werkt door I. J
VAN ROBSÜM met
(Na.
Ernstig «ongeluk.
Men seint on» uit Renesse: De stoomtrjjn
van de Rotterrf. stoomtram Mij., die Zon
dagmorgen 9.50 u. van Burgh-Zierikzeé
naar Rotterdam vertrekt, is by Noordwelle
ontspoord.
De locomotief sloeg om. De 18-jarige sto
ker Kasteel werd gedood.
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 766.9 te
Haparanda.
Laagste
Skudesnaes.
Verwachting tot den volgenden dag:
Hoogst matige tot krachtige sarde-
Ijjke tot znidwesteligke wind, dadel®
opklarend, later wellicht weer Te^t,
zelfde temperatuflMr
Bedrog met waichmiddelen.
Qver het voortdurend bedrog met
z.g. „waschxniddelen”, schryft dr. Van
Hamel Roos in het „M. t d. V.” het
vólgende
„Het is «eer zeker niet te verwon
deren, dat daar de rechtbank blij
kens een dezer dagen gewezen vonnis
te Haarlem van meening is, dat
een persoon vrijgesproken moet worden
die ond< den naam van „Ados” een
schadelijke en voor de wasch geheel
onbruikbare stof levert als „wa*ctt-
middal”, een heirleger van knoei-
in wording; het
roede, een ateenen huiarjo in
werkbouw, met aangebouwden
en de lege bijenebhui
verrijzen het „léese
ttjr type, det int hst
t^n en /leemten fitls i
keld, dok db flwagen
van bouw en| de
schilddrachtige Vaten
watwteclontje «tty de
E<“V der eerstel wi
rein aal nog zijn he
vleugel van hot rartuwurngebouw, waar
tentoongesteld worden de velebezien»-
waardige voorwerpen die door d»ge-
sehiedewM der beschaving op hetplat-
tdand van belang zijn.
En altf dan. eenmaal ile tram er zal
Zijn, do vurig verbeide tram’ Amhem-
Apddoom, dan heeft men nog heel
andere plannen, dan zal men over-
saan tot de stichting van een open
luchttheater giet een daarbij gelegen
groot cafê-redtauranL
In een sigarenwinkel teJRotterdam
kwam een Belg’een dubbeltje sigaren
koopen en vroeg £25,™ ter loon.
Toen de juffrouw weigerde deed hy
een greep in de toonbanklade ens
haalde er ƒ25.-— nit. Hij sprong op
lijn 5 en verdween in de richting van
stralingen.
Smokkelaar doodgeschoten.
Onder Oudvroenhoyefi is op zekeren
L. H. geschoten, die goederen over
de grens wilde itdokkelen. Hij werd
naar liet gesticht Calvariënberg over
gebracht, alwaar hy is overleden.
Een „deskundige” gearresteerd.
Gisterenmiddag bracht de Bfocl
Commissaris mr. Wiarda en dasu
officier van Justitie mr. bann
Lamswreerde, vergezeld van owhe
dr Schoo en Van Ledden Hulsebosch,
een onverwacht bezoek ten huize van
me). Kolonia, Kerkstraat bij de Spie
gelstraat te Amsterdam, dit in ver
band met een geval van abortus
provocatus met doodelyken afloop.
Verschillende bezoeksters, in de
woning aangetroffeo,werden aaneen
langdurig verhoor onderworpen.
Brutaal
fUriermMdRg Wreek» half vier
hebben em <4 meerder* personen een
brutaal attkje uilgehaald. Voor het
pakhuis van de «xpe lilaurt» firma Hu
ren .ionk aan de N.Z. Voorburgwal
Ti Mond een kar, geladen met een
aantal p&kjee, .bestemd voor Haarlem.
Toen de kar eaen onueheerd werd
gelaten en men even daarna terug
keerde was deze verdwenen. Van
do(n) <Uuh?r(tri geen spoor. l.)e waarde
der pakje» flie vermoedriijk vrij groot
i.is nog niet bekend.
tem mirt handgi
t°rii gxh*ijven,
het oorp bezet
paar V.
turende
magazijn,
f- _::-j
al voor ongeveer f 1000 goederen aan
’t licht gebracht.
Het Neder!OperUucht Museum.
Op den Waterberg *Mj Arnhwn, het.
prachtige boachterrein mirt hoog en
teug, unit vargvziebtcn over de gol
vende hei en steile, donkere vijvers,
is meu begonnen met den bou< van
dot, wat eenmaal, ons eerste N'eder-
landöche opeiduchtmusetun wonden zal.
Verrezen >1 er een molen, een hou
ten rtanderd-Molen, alkotn®.ig uit Hui
zen, bij HlarieiW, aooals wij (beken
nen van afbeeldingen uit de >17e eeuw,
een van de weinige exemplaren, die
bier en «laar in ons land nog wor
den aangetroffen. Ook vind men op
het nimHeumterrein, dat ter grootte
van ongeveer BObtoder door de ge
meente Arnlhen. in 191-1 aan de ver-
eeniging „Het NedcrlandKche Open-
luchtimbteiurt” in erfpacht werd afge
staan, een Snks'iwh Boerenhuis1, het
oudrté woning^pe van ons land. In
Twente in 'den uitersten Oosthoek van
Gelderland, en in eèa klein* deel van
Groningen en Drente treft men het
nog aan, hrt z.g. „loalse hoed", waar
woo/xkanter-k enken, slaapvertrek, Mal
len voor het vee, de deel voor het
dortWhen en hrt bergen van wagons
en dierer. idyllisch sfuioenwonen. Het
ekemplaar, voor hrt nniaenm verkre
gen," wad het in Twenthe oenig over
gebleven boerejshuik van voor de 18e
eeuw gebouwd, geheel .van eikenhout,
de wande» met leem gedekt, het dak
met stroo bedekt. Ook een 18e er-uw-
ach<* boerderürcomplex Ut Twenthe is
j; het bakhuis" staat er
etoenen huisfjo fn z.g. vak-
,OT~ üa»rt,ij mn™J’riijg«n jurat in die week op>
hutói" van groo- aandacht te vestigen opdeoi
hrt primitieve hou-
zich hoeft ontwik-
rogenschuur, geestig
fHiapenMal, 'de
derput en het lage
de beek.
werken op het ter?
pet «dichten van een
ten en binnenkort arbeiders zulleni
;i H-tm ontelaan, terwijl in. Utrecht
aanzienlijke voorraden rogge zijn op-
gertapeld.
Eh op het Graanbureau te ‘rfïlra-
venbage werd (Jen beer Funke toeeeg-
gii g gedaai», dat spoedig rogge naar
Amsterdam zou worden gezonden, tat
wi lm is «ge bdofte niet nagefcomen.
Wanneer niet binnen uren een
tehooriilke voorraad rogge wore# aatt-
gevderd. >al een belangrijk oteel der
ro^grdjroodbakkerijen moeten stopzet
ten I-”'
Nederlandstie Opera? F
De Directie van de Nederlandsche
Opera (Dir. G. H. .Koopman) berte^
ons, dat vanaf 1 November de beer
Jules Moes als betóerfteooraan
gezelschap is verbonden. De heer Moe»,
heeft gisteren (Zondagmiddag) in dm
Hollandschen Schouwburg teAmsttt»
dam gedebuteerd in de rol van Faust
Opera-prya vraag.
De hernieuwde belangstelling n*
oorspronkelijke Nederlandsche muz^k
en opera-kunst heeft BDe(n) Am»t*>
dammeru er toe geleid, in sauM*
werking met eenige kunstvriend^
een bedrag van f 1000.— uit talovta
voor een oorspronkelijk, nog niet ge
publiceerde Nederlandsch operawufl-
compositie en libretto gezamenlaM
dat aan de door een jury te steM*
muzikale en dramatische eischen vol
doet.
De redactie heeft de heeren Evert
Cornelis, dr. Frederik van Eedea,
Herman Roelvink, dr. D. F. Scheur*
ceer en Bernard Zweer* uitgenodigd
om de jury te vormen.
Het auteursrecht zal aan de tamste*
naars big ven.
De bedoeling ia, zooveel noodig «g
moge lijk later ook de opvoering vaa
de werken, die daarvoor in aunmr*
king komen, te bevorderen.
Stagnatie in de roggebrood^
bakkerijen.
Men moliit one uit Amsterdam: In
de r iggcbroodbakkeryen tflhier dreigt
staguatio wegend gebrek aan rogge.
1?» roggrtMootyabrikaat met «ten
grootten omteet, de heer H. C. Fun
ke, zal, zoo el mogelijk b zijn be
drijf voort te zetten, dU slechW kun
nen doen op zeer beMAeide» écbaal.
ZdfW dreigt hrt gevaar, dat de ge-
taale roggirtiroodbakkerij zal worden
stopgezet, omdat, ondank» door den
heer Funke en het bertuur van den
P.akkeragezeilenbond gedane p^ngtou,
tot heden gwn voldoende aanvoer
van r<»A*« ie verkregen.
De heer Funke heeft zich Ad. 25
óetober i.l. triegrafUch tot minister
Foethun* gewend, waarin werd ge
wezen op het feit dnf de roggebrood-
bakkerijen geheel «ouder rogge rib
Aan het Wc
liet L> u i t k c h
3 Nov. luidt
Legergroep Rupi
In den iang<hirige
mê watf 5 Noven.
jgroote gevechten, vt
De haigelechen en
namen met zeer a
krachten en metina
vuurkracht van hu
weldigen aanval te
het leger van Bel.
van de generaal# t
Von Detailing en
de troepen van ver
Mantmen hielden oi
bereidden dén vijai
derlaag.
Gedeelten van t
corptf, Sak»i»che ei
genten, lierlijier# e
Meiningwche regtaw
dersieheidden zidh
Op het geheele I
de aanvalsfront va
chavet>ineo leden xc
grootste vqrliezen i
wonden en, plaatse
Noordelijke gedeelt
vhn St. Pierre Vm
reikten zij niets.
Daar waar de i
onze liniesi vooruit
werden rij er dadel
pen. 10 oflirtwci.
in DuitfJche handen
O- van Le Sarw s
gevangene» en 1
binnengebracht. Bij
aanval van een zv
•teeling afgangen.
Aan de Mu
Een Havas tedegr
Gisteren behaakli
nieuwe, belangrijke
rechter Maasoever t
Soirinw. In de M
Vaux maakten zi
verwarring der Du
tot’ retigeeren in «t'
Htellingen aan merk e',
hierin door een 1
gesteund. Het dorp
ranSehen op 24
ontruimr., werd zoi
heroverd.
De vijand bwtrei
bezit van Vaux. 1).
:raual
ta he
hiel
zich niet ontzien heeft om de hui«-
bouding te overstelpen met allerlei
*ehier waardelooze z.g. waschmiddelen
tegen natuurlijk geheel onevenredige
pryzon. Het eeniga wat hiertegen te
doen i», is op uitgebreide schaal pu
bliciteit te geven aan onderzoekingen
van dergelijke producten, opdat het
publiek wete wat het koopt. Nog steeds
gaat men, blijkens onze jongste erva
ringen, door met den veriroop van
„Chloor extract” of „bleekpoeder” met
allerlei fantastische namen, evenwel
zouder den naam van verkooper of
fabrikant op de etiketten; en daar deze
flesehjes a f 0.10 of f 0,12per stuk
verkocht 'worden bij een intrinsieke
waarde van onderdeelen van centen,
begrijpt men hoeveel „oorlogswinst”
op deze wijze uit de zakken der bur
gerij geklopt wordt.
„fer is slechts één middel om dit
bedrog tegen te gaan, men koope
uitsluitend chloorkalk (bleekpoeder)
waarvan' de fabrikant of verkooper
een percentage actief chloor garan
deert (b.v. een minimum van 20%), XaïT*.
en weigere alle anonieme fabrikaten, i -J. iraan if irestel
welke men zonder eenige garantie aan
den man tracht te brengen”.
Als verdacht van heling is Zaterdag
te Zeist aangehouden het echt]
Hun 15-jarige zoon stal ged
twee jaar goederen uit een i
welke zij verborgen hielden. Er zijn
16)
••Gisteren wae h
en .jtariMi zucht, bi
fan hij er trtrdo c
“5 potheok iw opgezi
«’o spoedig een »n
>.Ach kom, dat
zoo’n lorrige hypoti
Mond, ,z„u
''••ral die pna, du
Ita'lekow - en bij
no» van u
Johen
Nsdnurlijk. ,eo
Jarob kwam en gP
Wat had Ja
ten amtaebten h»d
hiJ '’M 'l«
raghonobn. „Ata w
SmT1 wi‘*’
"'•.ben tod, niton
™’r
»>B*>r eenige gvkre
Dit ééne woord zegt alles, wannear
er apralie is T«n
Vredesbeweging.
Een Vredesweek.
Njaar „De Toekomstige Vrede”, het
Prghan van den „N. A. 0. R.” van 31
October in een uitvoerig artikel mede
deelt, heeft onlangs te’s-Graveghage,
onder voorzitterschap van een der
Bestuursleden van den „N. A. 0. R.”
een^ Vergadering plaats gehad van de
Plaatselijke Groepen van den Raad uit
alle deelen des lands, waarin de pro
paganda, die in den a.s. winter zal
en in het
bijzpnder de vraag is gesteld of niet
aanbeveling zou verdienen om, hetzij
met Kerstmis, hetzij met Nieuwjaar
tot een krachtige propaganda op een
en denzelfden dag over te gaan. De
gunstige resultaten, die met de 1 Aug.-
demonstratie van dit jaar zijn ver
kregen en de medewerking die daarbij
is ondervonden, deden het antwoord
op ideze vraag vanzelf bevestigend
luiden.
De vergadering besloot om, onder
goedkeuring van het Bestuur van den
„N. A. 0. R.”, hetzij op Kerstmis, hetzy
op (Nieuwjaar over te gaan tot de
verspreiding van kaarten, die nevens
den| gebruikelijken gelukwensch, welke
men elkander met deze dagen toezendt,
zal uitdrukking geven aan (ie hoop en
de verwachting dat in 1917Aeen eind
aani den verschrikkelyken oorlog zal
komen. De kaarten zullen dit niet
alleen in woord, maar ook in beeld
doen begrijpen. De ontwerpen dezer
kaarten, die een kleine serie zullen
vormen, zijn reeds in overweging. De
karirten zullenin de verschillende,
plaatsen van ons land, waar Groepen
zijd geve8t'l?d en ook die plaatsen,
waar geen Groepen aanwezig zy'n aan
belangstellenden die zich daartoe aan
melden, ter verspreiding worden ge-
geyen en plaatselijk zal moeten worden
uitbemaakt op welke wijze deze ver
spreiding het beste ter hand te nemen is.
pe Vergadering meende te mogen
aannemen, dat de geestelijken van alle
gezindten niet zullen nalaten en als
vanzelf er toe zullen worden geleid
om, hetzij met Kersmis, hetzij met
Owd- of Nieuwjaar hun gedachten te
wijden aan den oorlog en aan den
vrede. De vraag werd gesteld of het
in aansluiting daaraan eji in verband
met de gedachten, die allicht de Kerst
dagen en de Nieuwjaarsweek bij een
ieder oproepen, niet aanbeveling zou
verdienen om in openbare Vergade-
mieuw de
,Tvestigen op de beginselen
van den „N. A. 0. R.” en op het feit,
dat zijn streven is gerjeht niet op een
utopie, maar op het verkrijgen van
practi»che en' nuchtere voorwaarden
voor een duurzamen vrede. Ook deze
vraag werd algemeen toestemmend
beantwoord en besloten werd, dat de
verschillende groepen zullen trachten
ddor zoodanige Vergaderingen opnieuw
uiting te geven aan de beginselen van
dqn Raad.
In Duitschland.
Een bedenkelijke maatregel
De „Köln. Ztg.” weet onder boven
staand opschrift piede te deelen, dat
het ministerie van oorlog een alge
meen verbod overweegt van advar*
tentiën, waarin industrieele arbeids
krachten worden gevraagd of aangr
boden.1 Deze maatregel wordt noodig
geacht, omdat in den komenden winter
de arbeidskrachten tot het uitenli,
zich zullen moeten inspannen en »0n
verspilling van kracht doer wisseflag
van arbeidsplaats moet worden ver
meden.
De „Köln. Zeg.” vindt de bedodag
prachtig, maar heeft tegen bet middel
heel veel in te brengen, vooral omdit
door het advertentieverbod de open
lijke arbeidsbemiddeling zal moeta
plaats maken voor een niet te con
troleer© n on derhandsebe arbeidabonid*
deling, die gevaarlijk is voor de wtrk-
zeekonden en het heele economische
leven. Bovendien meent de Köln.&g.”
dat het denkbeeld ook uit politiek
oogpunt afkeuring verdient, omdat het
de vryheid van beweging der arbei
ders beperkt.
I ttotterabiuBehe veemarkt.
Aangeveerd: 290 vette runderen,
6Ó vette en graalkalveren, 2406 echa-
pg of lanfitweren, 1240 varken®, 1
1 Prta&en*. Vette koeien le kw. f 1.22
kw\ fl.10, 3e kw. tl.— Oasen
ie fril»*, 2e f 1.10, 3e f0.05; Kake-
tan f 1*55, 2e fl.25, 3e tl.—; Seha-
p»n le f 0.60, 2e f 0.58, 3e f 0.52; al-
l<k ha intel %mtig.
i I/ft ruimeren f 0-72, hendel
ijxtelijk. Varkwé le kw. f 1.03, 2e
kw. f 0.98, 3e kw. f 0.80. Licht sloort
fO’. 72-10.80, han<M( rriMijk.
Groenten veiling.
I De beide groeutenveatTngw te Gou
da zullen gedurende dè wintermaan
den alleen, Dinedage en Vrijda^ë wor
den gehouden.
Kaasmarkt
OUDEWATER, 6 Nov. Aangevoerd
^5 partijen. 1035 stuk», wegende plm.
lotaj K.G.
t “Goudsche|k»as ie Soort f 67,— k I 68.—
swaardere f 69—f id, ae soort,
«04— k 66 met Rijksmerk f 68r k
föomet conditie.
1 AHes per ]5o K.G. Handel matig.
worden gesteld den strijd om het bentoon
met vracht te bestrijden. Daarom zal de
school ateeds verzekerd zijn van de Warme
belangstelling van het Gomeentebeatuur, al
zal zij dan geheel los van de Gemeente zijn.
Mijnheer de Directeur. Na dit woogd van
afacheid wil in Dw persoon aan de R. H. B
S. het welkom toeroepen in dit haar nieuwe
gebouw, opgericht en op grond en met me
dewerking van de Gemeente. In het oude
gebouw dat U niettegenstaande rijn gebre
ken toch liet zal zyn geworden en dat gij
du» met gemengde gevoelens zult verlaten,
ia de school, vooral in de Laatste jaren, tot
npoit gedachten bloei gekomen. De oorza
ken z|jn natuurlijk velen, maar een der
voornaamste is ongetwijfeld de toewijding
van en van Uwe leeraren, die haar een
reputatie hebben gegeven zoo goefl dat haar
niet alleen uit de naaste omgeving, maar
ook uit veraf liggende steden leerlingen
toertroomen. Nu gij een nieuw gebouw gaat
betrekken naar moderne* eischen ingericht
en toegerust kan het niet anders of U aller
toewijding zal tot het hoogste worden aan
gevuurd en de resultaten van Uw onderwijs
zullen nog schitterender zijn, zoodat de R.
H. B. 8. in de toekomst nog meerMan het
reeds het geval was voor de Gemeente
Gouda een hoog gewaardeerd sieraad zal
zijn en voor hare ingezetenen, ouder» en
jeugd ten zegen. Namens het Gemeentebe
stuur wensch ik in dit .nieuwe gebouw aan
de R. H. B. S. de verwezenlijking van de
verwachting den grootst mogeljjken bloei
toe.
Ook deze rede werd luide toegejuicht
De Inspecteur van het M. O., Dr. G. H.
Coops, het woord vragend, sprak een woord
van gelukwensch tot den rijksbouwkundige,
tot het Gemeentebestuur, tot de Commissie
van Toezicht en ten slotte tot den Directeur
en de leeraren. Tot beide laatsten voegde
spr..den wensch dat zij over de resultaten
van hun onderwijs tevreden zouden mogen
z|jn. En spr. uitte daarbij ook de hoop dat
wat verbetering behoeft ook verbeterd wor
den zijl en dat ten aanzien van de functie
der leeraren jn vervulling moge gaan den
roep uit Utrjkt inzake de salaris-regeling,
die verbetet^^^behoeft, en deze broodnoo-
dig behoeftWF
Ook hierna klonk luid applaus.
Daarna spraken nog de heeren Jhr. Mr.
Th. C. van Doorn als afgevaardigde naar
de Tweede Kamer, de heer Teepe namens
de Commissie van Toezicht op het M. 0.,
de heer H. H. van Eykelen, als adjunct-
rijksbouwkundige, de heer J. H. van den
Bosch, namens de leeraren en Dr. A. van
Usendyk, rector van het Gymnasium.
Met het oog op het late uur kunnen wjj
van deze redevoeringen heden geen resumé
meer opnemen.
Dr. Hoogrtra dankte den sprekers daar
op, waarna een foto van de aanwezigen
werd gemaakt Op uilnoodiging \an den Di
recteur gingen alten d^grop naar de docen
tenkamer boven, vanwaar uit een rondgang
door het gebouw werd gemaakt.
alle ardua wel verstikken. „Eendracht
maakt macht”. Dit werd ik dezer dagen
andarmaai gewaar, toen de Directeur der
Hated bakkerij alhier, de heer W, A. Hoyng,
mij ter versiering van de school en ten
dienste van het teeken-onderwu» een kost
bare en groote collectie kunstwerken uit
zyn fabriek ten geschenke aanbood.
Voor zoo groote royaliteit, voor zooveel
belangstelling in onze school en het daar
gegeven onderwijs, vwm xooveel waardee-’’
ring van onzen arbeid breng ik genoemde
heeren, mede namens mijne collega’s mijn
welgemeenden, znjjn innigen dank.
„Eendracht maakt macht!” Dat bleek mij]
in dezen drukken tyd van verhuizing. Er!
zijn vakken van onderwijs, welken een uit
gebreide en bewerkelijke collectie van in
strumenten en leermiddelen ten dienste
staat, zooals Natuurkunde, Scheikunde,
Plant *en Dierkunde. Zonder de lofwaardige
inspanning en cordiale medewerking van
den heer Vroman en zyn Overigen amanuen
sis, die door bijzondere omstandigheden het'
werk voor twee adwiHtenten moest doen, van t
dr. Hoving en dr. Vun Bnrkom zouden deze
verzamelingen niet in zoo’n keurigen toe-}
Stand zyn als waarin ze zich nu aan de blik-
ken van de bezoekers kunnen vertonnenJ
Mijn bijzonderen dank aan deze heeren en
aan den Heer Brons Middel, die zyn lokaal
met artistieken smaak heeft ingericht, voor
hunne illustratie van het
,31 Sc habitat Concordia”.
Collega’s, Per ardua ging het voorheen,
ad aetra zal Jjpt nu zijn, nu^uw dagelyksche
ergernissen in het nieuwe gebouw zijn weg-
genomen.
Hier is licht en lucht en ruimte en die
kleine geriefelijkheden, wier gemis vaak zoo
storend op den leeraar en dus op zjjn on
derwijs werken, ’t Is alles nieuw. Welaan
dan als nieuwe menuchen met nieuwen moed
en frische kracht met de oude toewijding en
de beproefde plichtsbetrachting uw dagtaak
hervat tot zegen van de jonge nienschen, die
ajin Uwe paedagogische zorgen worden toe-
•-vertrouwd. Lang blijve dit nieuwe gebouw
een sieraad onzer veste, de trots der Goud-
sch» burgerij, een kweekplaats van ontwik
keling en beschaving, een seminarium,
waaruit menig leerling voortkom®, toegerust
met die kundigheden, die de hedendaagsche,
nijvere maatschappij in elk beschaafd man
en elke beschaafde vrouw eischt, maar ook,
met die edele gaven des gemoed» zonder
welke alle ontwikkeling een klinkend metaal,
een luidende schei is. En, moge God ons het
werk onzer handen doen welgelukken.
Vivat, crescat, floreat de nieuwe Goud-
sche H. B. 8.
Na deze rede klonk een luid applau».
De burgemeester, de heer R. C. Martens,
trad daarop, naar voren en sprak den aan
wezigen als‘volgt toe:
Op dit niet alleen voor de R. H. B. 8.
maar ook voor de Gemeente Gouda sbisto-
rinche oogenblik zij het my vergund i/amens
het Gemeentebestuur een kort wooW van
afscheid en van welkom te spreken.
Op dit oogenblik neemt toch de Gemeente
in zekeren ziosafscheid van de Rijk» Hooge-
rs Burgerschool. Zonder t» willen herhalen
wat U mijnheer do Directeur dor School bij
vorige gelegenheden mondeling en «chrifte-
Hjk hebt medegedeeld ook nu in Uw feest
rede, meen ik in herinnering te mogen bren
gen dat in 1866 de {gemeente Gouda ten ne-
hoeve van de Ryks Höogere Burgerschool
met driejarigen cursus aan het Rijk in ge
bruik gut het nu verlaten gebouw aan den
Timtdenweg. Bij de verandering lier school
in een vijfjarigen cursus werd het gebouw
in 1883 uitgebreid en verbouwd op hosten
der Gemeente en werd door de Gemeente
de haar opgelegde verplichting aanvaard oin
jaarlijks een bijdrage van 6700 in 's R(jlu-
schatkist te storten. Dank zii den krachti-
gen steun van het toenmalige Kamerlid
voor Gouda, Graaf van Büfandt, altyd be
reid om voor de belangen der Gemeente op
te komen, gelukte het in 1899 die steeds als
een onrechtvaardigheid gevoelde bedrage
terug te brengen tot 2600, twee jaren
daarua haar te doen schrappen, waartegen-
ove rde Gemeente op rich nam een tweede
uitbreiding en verbouwing te bekostigen.
Hiermede warpiMlo uitgaven der Gemeente
voor de Rijks Hoojfare Burgerschool geste
gen tot meer dan //IIO.OOO. Het i» u bekend
M. H. dat in het voorjaar van 1912 de Re-
geering van oordeel dat het gebouw aan den
Tiendeweg nie^egenstaande de uitbreiding
en verbouwing te klein en ongeschikt was
geworden, de gemeente met de bedreiging
van een verplaatsing der schooi naar efcars
wijde noodzaken aan het Rijk een geheel
nieuw gebouw ten geschenke te geven en
dat de Gemeenteraad dezen elsch verwer
pende niettemin rieh op een breed stand
punt heeft geplaatst en ofschoon tot nieta
verplicht zich bereid heeft verklaard in het
belang van het onderwijs mede te werken
tot den bouw eerier nieuwe school door de
benopdigden gronden een kapitaal van
7j5.000 te schenken. Met de uitgaven voor
het maken van een behoorlijken toegang tot
dit gebouw heeft de gemeente Gouda alles
en alles ruim 268.000 voor de Rijks Hoo-
gere Burgerschool betaald. De hulde die Dr.
Hoogwtra haar heeft gebracht, aanvaard ik
dan ook gaarne voor de Gemeente als wel
verdiend.
Aan de bijdrage in de bouwkoeten van de
nieuwe^hool heeft de Gemeente de voor
waarde verbonden dat het gebouw aan den
Tiendewefc aan haar zou worden teruggege
ven- Nadfct het vijftig jaren by het Rijk in
gebruik fts geweest zal het straks du» weder
In bezit van de Gemeente terugkeeren. En
daarmede zal de laatste materieel» band
tusschen de Gemeente en de R. H. B. S. xjjn
verbroken. Maar de idieele banden, de war-
me belangstelling in den bloei der school
blijft natuurlijk bestaan. Een goed deel van
de Goudsche jeugd heeft de R. H. B. S. be
zocht en aan haar kennis en positie te dan
ken, in toenemende mate zal haar blijven
bezoeken, en dank zij het onderwijs, kennis
en ontwikkeling verwerven om in staat te
