er.
schaal
iweg 5.
lues,
achines zijn
:aat, dat zich
ïe eeuw voor
industrieel
ihaafd heeft.
No. 13240.
Maandag 13 November IS1B.
De Oorlog.
53e Jaargang.
L
Sfif otu (Tarhmanf.
I
i
1 Mj
Kaas
prijzen
IBER 1916.
ACHINES
nze winkels,
Feuilleton.
Buten de Stadspoorten.
itien.
happij.
XTiewTrs- eoa. ^cL-irexteaa-tieToleLdL-voar G-oixcLa, ezx pzxxstxelceix.
behalve' Zon- en Feestdagen.
I
J
Vj
Uitgevers X BBÏMMtO EN gOOK
Telefoon Interc. 82.
Verschijnt dagelyks
Teteftma Interc. 82.
«J
Hes, wanneer
gwild
i
au!
(Wordt vervolgd.)
r iszuivuu
LOER OM TE
IKEN EN HEEFT
EJWENHE."
h^kOo-J
géda&n.
m
nonland.
eoluit ingaan-
25
10 CENT.
INKMAN
a
AR
bellen
1
climes f0.
dansruimte.
I w
Naar het Dmtavh va.
CIjAHA VTEBJG.
Bewerk» door I. P. WMELINK-
VAN H06ÖUM miet autorisatie van de
schrijfster.
(Naldruk varbodm.)
}0
oops,
9. - Tel. 328.
>m 40
'hteMaa goéd geradAteglmaald.
Yioiiw Iwgnick W uitg^aaH*; het
een tand Mtnaal. Wét «ij te 4te
atat fcrif.had tainted kteww-
had Anritetle pattd
Amiens beschoten.
Blijkens een Reuter-telegram uit Pa
rijs nebben zeventien llriwehe -vlieg
tuigen Vrijdag twee (Engoi^che) ton
met granaten gewörpen op de ataal-
erken van hocklingen, ten Noord
westen van Saarbrüeken en schoten
drie vijandqlijke vliegtuigen neer, in
den volgenden nacht wierpet, acht
FraiKiohe vliegtuigen 2% ton granaten
op dezelfde fabrieken. Verarheidene
brane'en. werden opgemerkt. Alle vlieg
tuigen keerden veilig terug.
i' ranslche vliegeflkader» wierpen
bommen op de stations van Hain, 8t.
Quentin, Tergnier en Nesle, op het
vliegpark van Dieuoé, op de oven»
van Romsbach en op die vliegloodsen
van Freecaty, waarbij ontploffingen
en branden weraten veroorzaakt.
Vrijdagnacht beschoten DuiteChe
v 1 iegtuigen verscheidene Franeche t le
den, waaronder NanCy en Luneville,
zpnder schade aan te richten,. De
open stad AmdenS werd! -verakSfóMlene
inalen gebombaroieerd. Negen burgers
werden gedood*, 27 gewond.
GOllkSCHi:CÖjjRANT.
PRIJS OER ADSVERTENTIÊN:
Van 1—5 gewone regels met bewlsnummer(0.55
Elke regel meer #.10
-1 i deze legen twee berekend.
ils f0.35 bij vooririt-
i per regel.
Daarvan id stemplicht een nooiK
zak dijk compliment. Men wil den uit
aiag van die verkiezingen maken to|
de fotografie van dien volkswil. Eet
foto moet zoo duidelijk «Hogelijk zijl
en dan moet geen middel ongebruikt
worden gelaten om dit te bereiken!
Vrijstellingen voor hen, die gemoéctel
bezwaren hebben, kunnen altijd nog
worden aangebracht. Verschillend#
spreker» zagen een opVoetfende kracht
in dien stemplicht.
Voor het amendenient-Hugei.holtz
voeldte de Minister veel. Hij wikte al,
leen, dat de Grondwet de bevoegd*
heid zal geven om in bepaalde omk
handigheden het kiesrecht voor all#
militairen te stehoreen. In ctóen geesf
wijzigde de beer Huger.holtz zijn
amendement. De heer Duijmaer van
Twist, die hetzelfde wilde, heeft té
zelfder zake een amendement Inge*
(Mend iét hetzelfde wil met eenbeetj^l
andere woorden.
Over deze twee amendementen e4
over dat van den heer Troelstra zal
Din dag worden, gestemd en mis»ohieg
nog gesproken-
Maar artikel 80 i» op een oor na
Aan het Westelflk Front
De Duitachera régeeren vruchteloost
F r a n ff c h siafbericht van 12 Novi
Twee plaateelijke en tamelya belang!
ri;ke krijgsiverricntingen, gisteren lei(
N. en ten Z. van de Somme uitge<
voerü, zijn ten gunste van de brand
schen uitgevallen. Overat hebben wij
de leiding genomen en de Duitschcra
tot ontruiming van het .terrein g&
bracht, waar maar een tegenaanval
wero afgeslagen.
In den aanvang van November had
een krachtige stoot van, de Franschen'
den vijand uit Saillisel gejaagd1.* Dif
was een gewrichtaffteliing in het Duit<
Sche verdcdtgingssteiael tusffehen Bai
paume en Perohne. Het bedreigde!
hel boalch St. Pierre Vaast met over-,
vleugding. Dit maakt d^el uit varf
de voorname verdedigingslinie Roc^
quigny—-teMesnilboial—St. Pierre
Vaa<t, waarvan hel bezit voor da
DuiWchers* van bijzondere waaruie zoii
zi^n. Den 5n en 6n Nov. zijn de|
laatete er Aoor veel bloedige aanval-^
len in geslaagd:, de Franschen .van
den Westelijken- rand* te verdringen.
Wij hebben gisteren' de .chade ing^-i
haald, methodisch voorwaarts ruk - i
kend en oen vijand met handgrana-»
- i ten bestokend, waarbij we de Duit-*
worden. Vooral evenredige ver- sobers voet voor voet uit de meeste
tesenwoordifrintf wordt imrevoerd’. k..
By drie achtereenvolgende plaatsingen worden
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1-—5
betaling, elke regel meer 6 ets. R<
Groote letters en randen naar pl
u bijna gereed geKonUte- Uver enkef
Ie amenuementen ie reeda gestemd^
over andere zal dat Dinsdag gesetoie-
den. Het zou allte wél heden gei
Échied zi'n, indien niet door den heler
Troetatra op het laatrte moment «pg
eer. amendement was ingpdieuc, waai*
over somlmige leden, miet name die neef
van Idteinga, zich wMden beradlen;
Het tó n.l- twijfelachtig of het voori
gestelde artikel meervoudig kiesrecht
toelaat. Om oien twijfel weg te nemen,
sitelde de leider der M»1Hd*eni een
amendement voolr, dat ieder Kiezel
slechte één stem zal - hebben- He{
schijnt echter, dat de heer van. idl
s-inga het deurtje voer meervoudig
kiesrecht w«d wilde open laten, ai*
thansi, hij protesteerde er tegen dat
dit punt overhaast werd, afgedaan.
Het «lot van dte overige amende-
meuten laat zich begiri^xen. De Mb
nieter wees ze alle af. .Alleen over
dat van de Comlmiislsie van Rappor!
teurö een weinig Wduidénde rei
dactiewijziging liet hij de beslis*
sing aan de Kamer, het aan ooM
maar aannam zonder hoofdelijke siteui»-
ining.
De leeftijd van 23 ja*r. achtte du
Mim-ter eer te laag dan te *oog.
Het amendeireiR viel m^ó4 tegen Ut
stemmen. Alleen de sej^hl- en vryv
zinnige uenweraten. ginge^er mee mede.
De amendemenien-biipeck Henke<
HenK-emana zijn van alle kanten uiU
gerafeld. De heer v. Dereeteeij^, Lim-
uurg en de Mdnistei’ wazen op dé
l -vwga oiaachrijviïtg e*. 4»rtw de heer
van IdLinga verzette zich, omdat nu
r weer een fiscaal element in het kietn
i recht werd gebracht, blechtsl ze» stemt
men behaalden rij.
De heeren Heeres en van Nispen
tot bevenaer trokken hun amendemen
ten in, omdat de Minteter die onaan
nemelijk verklaarde. De laatete heeft
nog een lange rede gahoucJen die in
veel rumoer verdween.
De stemplicht bljjft bok
behouden. Het eind wae, dat
slechte de pociaal-democraten, de an-*,
ti-revolutionairen en die heeren Herd
mans en van Doorn voor facultatiet-
steliing daarvan warep. Da> heer Beu
mer hax> zijn amendement oei die stem
plicht heelemaal te schrappen, bij
voorbaat reeds ingetrokken,omdat
hij wel zag dat dat geen kan»i hadj
Vóór stemplicht streden nog de
heeren de Savornin Lohma», van Be,
j reeteijn en Limlburg, dfie rich voo?
de invoering verklaarden, óp deze
i overweging, dat het kiesrecht n« in
maal een zeer beten^rijke staatkun
dige functie te, die vervuld mi o e
tegeawoordiging wordt ingevoerd,
een tuaizelnootin^ oóreni
Maar geheel vertrouwde vrouw
Lengnick het toch niet, al praatte dé
rijn ondprrjemtegen zijn, reizen
hij was overal geweest rijn paarx
c*ea. Zijn rijpaarden had hij nu weg-
ge<iaan, omdat hij er zelf niet meer
naar zien kon. Zop. hij niet opstap
den? Maar (oen hij op zijn Teiwpel-
hofer plannen kwam werd, die scher
pe blik der boerin kortzichtig. Zij
1 keek niet vorder dhn haar akkers1.;
Z ij kon zich nf&t langer rustig
houden, d!aar hij niet begon, moest
zij er over beginnen. Zij hief haar
gla. op: „mijnheer, mister Braun, dat
het u goed bij. On« moge bevallen en
rij wierp een Wik, die vriéndelijk
moest rijn, naar het stille meiéje —i
„en nw dochter ook!”
De glazen stieten tegen elkaar, het,
gaf geen echten klank, «e waren ook
niet van krfetal, men had' maar eend
voudlge glazen in hute. Maar het
scheen Mister Brown ook daaruit té
smaken. En vróuw I^engnick vervoeg
de op enzeiWen vleienden toén, wel
ke merkwaardig paste bil haar dro
ge stem: „Nu, hoe étaat het met on
ze zakén?” Zij wachttesgwn ant
woord af: „ik denk teéh, dat ook
gi£ van mij wat mït teaopen?” Zij
loerde; hij riookte rijn tandeft.
„Bri zei hij toen m échttdde
rijn hoofd heen en wrier.
Nu wist rij het ntet: wilde
pen of waa het er iriete nrié
Zuidelijk van de Somlme hébben de
Pi itsohers met man en mocht ge
tracht Preasoir te heroveren. Z« de
den een verwoeden aanval tusöchen
het dorp en het boalch Noordelijk van
Chaulneé, waarbij ze eindelijk na
ziwaar geleden te hebben den strijd
opgaven. Een andere krachtige te
genaanval bijl Gomucourt imfeihikte
eveneens1 geheel en al ondanks* -de
aanwending van vlamöpuitén. T)e vij
and liet veel doodén en gewonden,
achter.
PRUS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal i. fl.35
Idem franco per poet. ,1.50
Met Gefflustreerd ZondagsMad
Man tnnco peet
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Reread:
Markt 31, Mg wie Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
Z«sitiende dag. Artikd 80
in den eeréten aeiicatesiéenhandtel te
Berlijn laten halen. De oeétere ont
braken niet en evenain de champag.
iw. Zpo at men ia Tempelhof! Zij
lachte trotech
Paul was' in het eerst geheel ver
bluft heidaar, moedler was eens
royaal! dlaarna verheugde hij er
ziA -ever. Zijn oogen kregen een
dieperen glans en al» hij het merisje,
dat tegenover hem aan die ronde ta
fel in de pronkkamer, over rijn top-
gestapeld bord aankeek, étraalden ze
gewoonweg. Aan vrouw Lengftick
kon men niet merken, ólat riji dit
glinsteren ntet filmart aanzag ala
daar Mariana had gezeten, de «te-
vig vrouw, ae vrouw met die mil-
Boenen, in plaats van dit ntagere,
spichtige ding! Zij begreep niet, hoe
Paitf dit kind' knap kon vindenr Een
gezicht zoo' slmri, dat men het met
de hand kon bédekken, een fjguurala
van een half volwasöen meisfje! Al
leen <te oegen, vend aelfe Rieke
Lengnick mooi', die waren groot en
«acht, blauw als' viooltjes en over-
«ehaduwd door lange, donkere wim-
péKL
Lieve hemd, wat waé de jongen
vefüétó!! Hij wist in het geheel riet,
wat h® at en dronk en rioeg attes
maar naar binnen, onafgebroken het
EhgélJche meteje aanztend? Het knak
te inwendig1 bij Ririce, maar rij be
dwong rioh: Kalmte, geduid! Arm
doze éék juri riet, dé kMftei
had stepwten, .briHirim knoppen «te
TWEEDE KAMER.
GréftdwetJhéi’aienin.g.
Vijftiende dtagk Artikel ÖOi
het kiesrecht-
Bij de duleusrie daarover warfeb
Jijk dto kweetie van hri vrouwenkies
recht uügwchakeM omdat dia met da
laotte-Trootetra strake na Kerat-
aiié weer aan. de orde zal komen.
Er was vandaag maar één iDtere».
aot puntje in de dtecuarie: het ven
set der séciaai-ctemocraten tegen det
stariplicfet. De heer Mendele* hiekli
daarwver een rede, die zonderling
was oariJat hij het kiesrecht nietzóé
verheerlijkte Ma men van den sociaal
democraat zou verwacht hebben. He$
wat dgeulijk maar een strijdmiddel
voor hem en ©en zwaarwichtig ada
gium dat een publieke plicht is, oiv
c'crsichreef hy niét.
Maar de heer Dcyri dacht er weer
op een andere wijze over.
Er waren tal van amendieimentei^
de achtereenvolgens werden toege
licht. De heer Troetetra wensbhte dén
minhnum-leeftajd In plaats van op 2)
jaar op 21 jaar te beptflen. Dit voor
al omï den wrigévér niet te binaet
wanneer hij meen dat dit wel kan.
De heer Schaper verdédigde de fa*
cultatiefstedling van den stemplicht.
In verband met ©ventuerie invoering
van vrouwenkiedreefat achtte hij het
beter niet allen den steknlplicht op te
leggen. De gewone wetgever moeten
bevoegdheid honden de«e kWèstie te
Door den heer Sno©ok Henkemant
werdén twee aouendéotenten verdedgdl
één on» beiaétingwanbetalete uit te
sluiten en één om hen, die tengevol-
w ge ar.beidé chuwhead of wangedrag
ondenrtano* ontvangen van burger!i„k
of particulier armberiuur. Onwil moet
iu beide gevallei) voor-op étaan.
Door den heer Heemcw werd: eep,
amendement verdedigW om de déur
voor het vrouwenkiesrecht niet al
leen te ontgrendelen, maar ook te
openen. In het voorstel van de ret
geering wordt het récht om de tedea
eer Tweede Kamer te kienen aancé
mannen toegestaan en voo*pts* „indie^
en voor zoover” de wet de vrouwen
daartoe het recht zal geven. De bel
doéling van dén he»r Heereé nu wai
ce woorden „indien en” te schrap
pen. Daardoor zal dus* wortén ven
klaard, dat cte gewone wetgever ver-
plic* te vrouwenkiesrecht in tèvo©.
ren. Hij méénde dat dit precies gat
wat van éls Regesring* wad te wach»
Kuizen verdreven.
Ongeduld verhief rich in haar. Moest
j dan Mies vergeefefh rijn het ro-|
ook y»*’6»®.
sefin nrj«rr <><mAa<r.>n «tin. 1 „^Héter eenfei, gij hebt niij bij den,
nedri flapte rij er uit. De harte1-?
tocht der hebzucht wbn het van haar
sluwheid. Met Vlammen»» blikken keek
rij itein aan „Alles bekijkt ge, in
allee' steekt ge dén zieue, Paul moet'
u overal roncléiden en dan. koopt ge.
nog niet. Wilt ge nu nog» peer land1’
koopen of niet Het. moest vra-*
gend klinken, maar hei klonk drei
gend.
„Waaroit niét/* zei hij bedaard.
nu» dan gaat u na den
etriJwMis/ met mij uit, fk zal U nog
^M^ndteiden. Ik neff. En dan
aèrifc U mij een© zeggen, of nog
beter gelegen perceeten in Tempelhof',
vindt. Vlak bij het terrein van het
riddergoed wat u reeds toebehoort en
cicht bij déa straatweg, welke van
Mariendorf in réchte laju naar Ber
lijn voert. Jk laat het u billijk r-
onidat u hét be. t,” besloot zij bitter
zoet, haar stem latende dalen en daar
na a^nstootende met zijn dochter
„gezondheid, juTfertjê
Hü dééd alsof hij hbogat verbaasd
wa» „wat die akkers daar, wilt u
werkdlljk verkoopen? Dat had hij In
het geheel niet als ernst kunnen ne
men, ze lagen echter sterk geisio*leerd
nis ce MaaWch^ppij begou te bouwen.
1 afgezonderd fusécnen fabrieken en den
straatweg. Ze waren niet heel veel
ten- ue grondwet verplicnt met tut
ohmidldtellyKe invoering van hetvrou-
wejuicsrecht, maar zaj legt den ge
wonen wetgever op zyu aanuaeht er
aan te wijden-
Nog wera* door den heer iiugen-
holtz opheffing* van d© uitsluiting voor
de lagere mlditairen bepleit.
Over het artikel en de ameudeurtn.-
ten ward door enkelen gesproken. Zoo
verdedigde de heer van namel den
«Hf-wlp licht, omdat deze alleen moge
lijk maakt, dat de volksvertegenwoor
diging een afspiegeling geeft van den
volkswil. Door den heer Duysl were
dit bestreden. Hij zeti het als de tlapr
uit: de partijen die altijd klagen over
ito thutetolijver» auiten er het meeste
profijt van hebben en daaraan deed
inu niet mee. Het woord „stemplicht'’
achtte hij onjuist. Het te slechte een
georganiseerde kieaersOphalerij.
Dat d'e amendemcnten-Snoeck Hen-
kemané door d© éoclaal-cérnocraten
wérden bestrédén, valt te begrijpen.
Zi’ zien er een poging in om den
maateehappeflTjken welstand, die al
kenteeken is vervallen, te herstellen,
Er te zoo waar een amendeonent
ingediend, door de heeren van Nié-
pen tot Sevenaer en Beumer om de
deur vpor het vrouwtmkieétecht wee»
geheel te guiten. De bedoeling Week
echtqr meer te rijn om de kwestie
hier ter sprake te brengen, hetgeen
eigenlijk niet meer mlogelijk was1, door
dat de motie-Troetetra de bespreking
had uitgesteld. De ©eréte voorsteller
hield een langdradige rede tegen het
vrouwenkiesrecht. Dóór dé voortdu
rende interrupties en het rumoer was
er Machte nu en dhn iets van op te
vangen. j
begon dé heer de Sa
vornin Lobman een redb, die hij na
tien minuten weer afbrak. Hij be
streed voornamelijk het amendément-
Heeres*, dat z. 1. dé geheele herzie
ning wel eente in gevaar kon bren-,
gen-
Er deed zicht döor dé rede van dert
heer Mendetei een zonoeriin^ incident
voor. Het ametMlement dier «ociaal-de-
moctaUen strekt om den stemplicht
facultatief té stellen - Nu wilde de héér
Mendete subsidiair den geherien stem
plicht laten vervaJJen./ Zijn amende
ment daartoe werd echter niet ge
stcuntl, óok niet door zijn partijge-
nooten.
Later deelde de voorzitter weer
mecte, dat het toch den vereiskihten;
«teun van «nti-rwtdutionairen had ge
kregen, en dat het dus* wel in orde
kwam*.
Aan het OoatelQk Front
Wederzijdbohe aanvallen.
Het Duitsche communiqué van
12 Nov. luililt - t
Legerfront Leopold van Beieren
Op den Oostelijk en Narajowka-oever
mislukte opnieuw een Kussiaiche aan
val op die door ons veroveru© stel
lingen ten Zuid-Westen van Ktaano-
lette-
Legerfront Aartshertog Karei In
het Zuidelijk deel dier W audkarpathen
leefde het artillerievuui* op. Er wer
den daar voor on» gunstige gevech
ten geleverd.
Op het Zevenburgstehe Oostfront
werden door d© Duitsche troepen ten
Noorden van dé Ooiltot»-beek acht
vijan<Helij*ke aanvallen, eigen lagen. Bij
het stuiten van een Roeraieenschen
aanval op dén Fruntu- en Sateberg,
akmecJe bij de vermeestering' van de
vijandelijka stellingen aan beide zij
den dier Alt, werden gisteren behal
ve de reeds gemelde 2Ö0 gevangenen
nog 18 officieren, meer dan 1000
waardl Kieke werd driftig, zij was
op het punt woedend uit te vaiien
rite sluwe schurk,, -r- maar zjj
beet glch op de lippen, tiaar vin*
gets omklemden stevig het glas* en
stieten het daarna hard op de tafel.
„Mij is1 het in dien grond der aaak
hetzelfde of gij het koopt of een an
der. Ik dacht alleen maar dan bleef
het in dé fa-, gtf sprak het niet uiti
mlaar. knipoogde naar het paartje, dat
nu van de tafel was opgestaan. Het
jonge Engelslche meislje was naar het
lage venster gegaan, rij stond met
den ruig naar de kamer en scheen
belangstellend naar de stille dorps
straat te kijken. Haar bevallig hoofd
met het zware haar stak licht af te
gen de sichennering ebr kamer, Paul
stond dicht achter haar, hij was* ge
heel vervuld, van het wit van haar
slanken halé, zijn hoofd) scheen nog
dikker, warm en rood staken zijn
ooren uit.
Rieke knipoogde nog élimmer; dat
alle» zag rij wel, irtister Browh zag
het oqk, hij glimlachte eveneens* slim.
Zijn, geepiederde hand open op die ta
fel leggende voor hém1, fluisterde hij
glimlachend: All right, raisb Leng
nick, ik zie, dat wij het een« wor-
den.”
„Zoo dicht aan den grooten straat-
wfW. éen beéle ligging, het khn een
miffióeneinwinst voor u worden,” ver-
U zekerde rij ijverig.
Aki zij hem zijn zin eou moeten
geven. - Het dmlaakte bitter op haar
tong Dan kwam er dusl niete van d<
millioenenwéduwe!
De lamp walmde, zij merkte het
niet De ‘lucht werd dampig in het
f«0e vertrek, de lamp walmde en
wahnde, die roodaohtige rook steeg,
het lampeglaé uit, het rook zatte naar
brand!. t
^Wnick ritond ^p, haar^e-
richt was vaal: ja zij moest naar
u0* BAï,;n’ moest ééns goed
mwi Spreken. En wie weet
*F' dé Engetechman eéret maar
to(Wrtui'r dan kon men verflei
men, wat met de dochter te ctoen
weö I
Ten Motte
ÏU11MU UUIUIRMI CVU 1ÜUV,
tien mihuten weer afbrak.