Landbouwerswoning.
lizen en Erven,
HEERENHUIS,
Schoenmakerij
DA
MESSCH
OEISE
Pronkboonenzaad
W. STIGTER, Rotterdam,
Electrotechnisch Installatie-Bureau.
1 1 TBI.
J. DE VEN Wijdstraat - Gouda.
Eenvertrouwdadres
C. Michaëlls,
Advertentiën.
Mevrouw 8. M. I B0ER8-
de Groot
J. VAN DUIN.
VULPENHOUDERS,
LAK
EIEN- EN
MAATKNIPPEN
Adr.
Hornemann Het Bonthuis,
PELTERIJEN,
Stadsnieuws.
Nieuwe Abonné's,
Zit- en Slpapkamer
in STEIN
6.55.39 Hectaren
voor St. Niociaas-Cadeau is
een Fototoestel
lui ideaal mr velen («oderrlebt gnlii).
Aanleg van Electrisch Licht en Kracht.
VEST 109-111.
HEEREN HI 10
St. Nicolaas-Cadeau
Brnote mteeriag van 10.30 tol 119.75.
N. HESSING,
A DE JONG
voor St. Nicolaas-Cadeaais
Uw portret
Itbris 1. F. E1IIBIE1 111 I10TEN IbBoiiIi,
publiek verkoopen:
publiek verkoopen:
Boelekade 132,
ii en maatwerk.
voor St. Nicolaas-Cadeau is
ilelltr Ti. MEI, Zeogettrail 104, Gouda-
bevat geen water,
spat daarom niet in de pan,>&
OVERVERHITTING!
Kantoorbediende
van witte bloesem, nieuwe oogst 1916.
Heb nog groote partijen af te geven.
voor Dames en Jonge Dames.
Mej TIESEMA,
Kleiweg 79,
ST. NICOLAAS CADEAUX.
eerste vereischte is voor een krachtige wer
king der nuttige salpeterbacteriën.
De kunstmest heeft vele landbouwers wat
gemakzuchtig gemaakt en daardoor werd
de grondbewerking verwaarsloosd. Dat mag
niet meer gebeuren; de ploeg moet naast
den kunstmestzak in eere blijven!
Nu de winter voor de deur staat zoo
eindigt de heer De Gier de tijd, waarin
de meeste stalmest wordt verkregen, ls
het een gunstige gelegenheid om aan deze
meststof, waarop de boerderij nu voorna
melijk is aangewezen, nog eens onze volle
aandacht te schenken. C. B.
GOUDA, 25 Nov. 1916,
Gemeenteverslag over 1915.
III.
Aan het verslag der gemeente over 1915
ontleenen wij nog het volgende:
Gezondheids-Commissie. - De heer Mr.
P. H. Kranenburg kreeg wegens vertrek
uit de gemeente eervol ontslag als lid en
secretaris.
In zijn plaats werd tot secretaris be
noemd het lid de heer A. H- Teepe en tot
lid de heer Mr. W. J. L. van Es.
De heer J. de Bruijne, die aan de beurt
van aftreding was, werd als lid herbenoemd.
Aan het einde van het jaar was de Com
missie als volgt samengesteld:
Dr. P. J. A. Levedag, arts, lid en voor
zitter.
Mr. W. J. L, van Es, advocaat en procu
reur, lid.
J. C. Winterwerp Czn., opz. van den Rijks-
Waterstaat, lid.
J. de Bruijne, opzichter van Rijnland, lid.
A. H. Teepe, 'apotheker en scheikundige,
lid en secretaris.
Openbare Veiligheid. Het onder den
Commissaris van Politie werkzame perso
neel bestond op 1 Januari 1915 uit: 1 In
specteur, 1 Onder-inspecteur, 3 hoofdagen
ten, 11 agenten le klasse en 12 agenten 2e
klasse. Allen deden zoowel des daags als
des nachts dienst.
In den loop van het jaar werden tegen
718 personen 690 processen-verbaal opge
maakt en wel onder meer:
a. 109 wegens misdrijven, te weten: be
treffende de openbare veiligheid 3, het
openbaar gezag 7, verlating van hulpbehoe
venden ifo valsche munt 1, de zeden 5, be-
leediging 4, bedreiging tegen het leven 1,
mishandeling 17, veroorzaken van dood of
lichamelijk letsel 4, diefstal en strooperij
39, verduistering 11, bedrog 6, vernieling 8,
de persoonlijke vrijheid 1, afpersing en af
dreiging 1.
b. 601 wegens overtredingen, te wetdh:
betreffende de algemeene veiligheid 16, de
openbare orde 28, de veldpolitie 7, den bur
gerlijken staat 2, de zeden (dronkenschap)
168, de besmettelijke veeziekten 5, desertie
6, de Trekhondenwet 7, da Arbeidswet 7,
de Drankwet 2, de Merkenwet 1, de Vissche-
rijwet 12, de Ukwet 1, de Motor- en Rij-
wielwet 98, de Wapenwet 1, de Invalidi
teitswet 1, de 8poorwegwet 2, de Algemee
ne Politieverordening der Gemeente 188, de
keuring van vleesch en visch 2, de Hinder
wet 1, het Spoorwegreglement 1, het Pro
vinciaal Reglement op de stoomvaart in de
boezemwateren 10, de openbare middelen
van vervoer, 5, de Auteurswet 2, de Inkwar-
tieringawet 1, de uitvoerverboden 1.
In de Gemeente werden 77 gesignaleerde
personen en 50 minderjarigen aangehouden
en naar elders overgebracht, terwijl geen
vreemdelingen buiten de grenzen van het
Rijk werden gevoerd.
Er werden 8 zelfmoorden gepleegd.
Nachtverblijf, voeding of vrije overtocht
werd verleend aan 767 personen.
Aan het Commissariaat van Politie wer
den 1289 voorwerpen als gevonden aange
geven of gedeponeerd.
Door bemiddeling van de Politie werden
afgegeven: 1 binnenlandsche paspoort, 21
bewijzen van goed gedrag, 92 vergunningen
om te venten en 288 vergunningen tot het
geven van publieke vermakelijkheden.
In fabrieken en werkplaatsen werden 227
inspectiën gehouden.
Van het kenmerk, bedoeld in art. 20 der
Wet houdende voorzieningen tegen besmet
telijke ziekten, werden 22 perceelen voor-
ziA.
Er werden 89 gevallen van overtreding
der Leerplichtwet behandeld en bij proces
verbaal geconstateerd, alsmede 8 gevallen
in zake de Beroepswet, terwijl 19 valsche
geldstukken aan het Commissariaat werden
gedeponeerd.
Door een hiertoe aangewezen politie
ambtenaar werden 8 personen geverbali-
serd wegens het verkoopen, ten verkoop in
voorraad hebben of vervoeren van melkpro-
er nooit een tweede geboren werd; haar
blonde haartjes krulden om haar hoofdje
heen, haar groote, blauwe oogen lachten,
alsof zij altijd aan iets heel gelukkigs
dacht"
De oüde stem trilde in liéfkoozend her-
„Een rijkelui'» kindje leek zij met haar
kleine handjes en voetjes en toen ze op
groeide, beleefden we enkel vreugde aan
haar; nooit was ze ongehoorzaam, nooit hu
meurig, ze bracht de zon in onze oude ka
mer, zoodra ze binnentrad; ze leerde naaien
en deed haar best, om mijn zorgen te ver
lichten. Ik werd ziek, heel ziek en we gin
gen achteruit, hoe langer hoe meer; we
hadden niet veel van waarde, maar het wei
nige, dat er was, was spoedig opgegeten.
Wat moest er van ons worden? Het kind
deed haar best, maar wat vermogen twee
kleine handjes tegen het noodlot, dat ons
scheen te vervolgen? Op een dag kwam ze
met een stralend gezichtje bij mijn bedstee.
„Grootmoeder 1" sprak zij, „nu zullen er
beter dagen komen, nn kunnen we alles koo-
pen, wat u noodig hebt, om gauw weer
sterk en gezond te zijn." Ik keek haar aan,
verbaasd, meenend ,dat zjj wartaal sprak.
ducten, die ondeugdelijk van samenstelling
waren.
Brandweer. De in het verslag over het
vorig dienstjaar vermelde brandalarmeer-
inrichting kwam op 19 Februari gereed.
Met de Goudsche Telefoon Maatschappij
werd een overeenkomst getroffen omtrent
het onderhoud door haar van de alarmeer-
inrichting voor de reddings- en ladderbri
gade.
Aan belooningen van het personeel is to
taal uitgegeven 809.—.
De uitgaven voor brandbluschmiddelen
hebben beloopen 476.16 aan materialen en
218.10 aan arbeidsloonen.
De bewaarplaatsen van het materieel
vorderden een uitgaaf van 355.58 aan ma
terialen en 33.60 aan arbeidsloonen.
Branden. De brandweer rukte 8 maal
uit en wel:
op 28 Januari voor een klein begin van
binnenbrand;
op 4 Februari voor een ernstigen uit-
slaanden brand aan den Groeneweg;
op 5 Februari voor een schoorsteenbrand
aan de Baanstraat;
op 22 Februari voor een loos alarm;
op 25 Februari voor een loos alarm;
op 25 Februari voor een loos alarm,
op 1 Mei voor een loos alarm;
op 8 Augustus voor een groote brand aan
den Broekweg, buiten de grens der ge
meente;
op 15 December voor een feilen brand in
de krijtmaalderij van de firma A. Vinger
ling en Zonen aan den Turfsingel.
Nationale Militie, Landweer en Landstorm.
Het leger is over het geheele jaar gemo
biliseerd gehouden.
Het aandeel dezer Gemeente in de lich
ting 1915 der Nationale Militie bedroeg 82
mail. Het getal ingeschrevenen was 247,
Daarvan werden 166 om verschillende rede
nen vrijgesteld of afgekeurd. Voor dit jaar
heeft geen loting plaats gehad.
De Landweerlichtingen 1907, 1908 en 1909
konden met onbepaald kleinverlof huis
waarts worden gezonden.
De Landstormjaarldassen 1916, 1914 en
1913 werden respectievelijk ingelijfd in Au
gustus, October en November: In Juni
kwam tot stand een afdeeling van den vrij-
willigen landstorm, welke aan het einde van
het jaar bestond uit ongeveer 40 vrijwilli
gers.
Uitgaven voor de openbare Eerediensten.
Aan de Nederlandsch-Hervormde Ge
meente wordt krachtens overeenkomst jaar
lijks een bedrag van 2400.door de Ge
meente vergoed als schadeloosstelling we
gens het gemis van begrafenisrechten voor
het begraven in de St. Janskerk.
De Groote of St. Janskerk en hare ge
brandschilderde glazen worden gerestau
reerd; voor die in 1898 begonnen herstel
lingen wordt, behalve door de Kerkvoogdij
en door particulieren, nog bijgedragen door
het Rijk voor f 10.000.—, de provincie Zuid-
Holland voor 1000.— 's jaars en door de
gemeente Gouda eveneens voor 1000.
's jaars.
De restauratie van de Groote of
Sint-Janskerk te Gouda, bepaalde zich tot
den gevel aan de Zuidzijde van den toren,
en maakte 't slopen van het daartegen aan
gebouwde woonhuisje noodzakelijk.
B(j het vrijkomen Van den oorspronkelij-
ken toestand bleek al spoedig dat de in den
gevel voorkomende en in onbruik geraakte
toegang van bijzondere architectonische
waarde was, die het volkomen wettigde, ge
legen als hij was tegenover de Kanonstraat,
den naar den Markt leidenden verkeersweg,
hem weder in eere te herstellen en.als
hoofdtoegang onder den toren te beschou
wen.
De profileeringen, het traceerwerk en de
sculpkeeren waren, door het wegslaan van
die deelen, welke voor de bewoning van het
huisje hinderlijk waren, op vele plaatsen
zooveer beschadigd, dat eene nagenoeg al-
geheele vernieuwing van het zandsteenwerk
noodzakelijk bleek. De voltooiing van den
gevel zal eerBt in het jaar 1916 vallen, daar
het maken van de noodige modellen voor
het beeldhouwwerk eenig oponthoud ver
oorzaakte.
In verband met déze werkzaamheden aan
den gevel was het noodig de trap naar het
orgel een bescheidener plaats te geven,
waardoor het tevens mogelijk werd een lo
gischer geheel van de beneden-orgelruimte
te verkrijgen. Dit is geschied door een wen
teltrap naast den toren te plaatsen. Het
muurtje met vooruitspringende balustrade
aan deze zijde van het orgel kon daardoor
vervallen, zoodat ook de zuidzijde van dit
deel der kerk geheel open is geworden.
Het zich in den gevel bevindende venster
is aan den heer J. L. Schouten te Delft ter
restauratie toevertrouwd.
Makingen en schenkingen voor godsdien-
„Heusch, grootmoeder!" hield zij vol. En
zij vertelde, dat een jonge man, een schil
der, die zijn atelier in onze buurt had, haar
veel geld geboden had, als zij hem tot model
voor een schilderij wilde dienen. Ik schrikte
en wilde er niet van hooren; zij vleide en
smeekte en op het laatst gaf ik toe; de
nood drong, we konden toch niet verhon
geren!'
Annie durfde het gepeins, waarin de oude
vrouw verviel, niet storen; zij meende de
heele, droeve geschiedenis thans wel te be
grijpen, het mooie, argelooze kind uit het
volk, als voorbeschikt, om
„Vertel niet verder!" verzocht zij einde
lijk zacht, met aarzeling in haar stem. „Het
moet u zoo aandoen, weer op te halen
De oude uitgedoofde oogen keken haar
plotseling aan met een glimp van kwaad
aardigheid, waarvoor z\j terugschrikte.
„Waarom zegt u dat? Meent u, dat er
iets te vertellen valt, waarvoor ik mij zou
moeten schamen, iets, dat een smet kan
werpen op die engel, die nu bij Onzen Lie
ven Heer is
Schel-op klonk de eerst dof-murmelende
stem.
„Neen, neen!" suste Annie. „Natuurlijk
stige doeleinden, krachtens machtiging aan
vaard. In 1916 te koninklijke machtiging
verstrekt tot aanvaarding van de volgende
legaten voor godsdienstige doeleinden:
aan de St. Janskerk, van een legaat van
600.— vermaakt door wijlen K. J. Kl(j-
weg;
aan de R. K. kerk van den H. Joseph, van
drie legaten tot een totaal bedrag van
800^—, vermaakt door wijlen J. Verhoef,
weduwe van T. G. van WiersL
Openbare Scholen. Op het einde van
het jaar waren in deze Gemeente acht Open
bare Scholen.
De Gemeente bezit verder twee Openbare
Herhalingsscholen overeenkomstig het in
1900 gewijzigde Art. 17 der wet op het La
ger Onderwijs, en wel eene voor jongens en
eene voor meisjes.
Op het einde van het jaar werden deze
scholen bezocht door 2273 leerlingen.
In het vorig jaar bedroeg hun aantal
2873.
Het aantal leerlingen uit naburige ge
meenten was aan het einde van het jaar 46,
zijnde 7 minder dan in het 'jaar 1914, toen
het 62 bedroeg. Op de daarvoor aangewezen
School No. 8 bevonden zich op genoemd
tijdstip evenmin als in 1914, schipperskin
deren.
Op de Herhalingsscholen waren bij den
aanvang van den cursus in September inge
schreven 95 jongens en 94 meisjes. Aan het
einde van het jaar waren op de Herhalings
school voor jongens 76 leerlingen en op die
voor meisjes 82 leerlingen.
Op het einde van het jaar ontvingen 726
kinderen kosteloos en 540 tegen betaling
van het verminderd schoolgeld onderwijs op
de scholen Nrs. 1, 2, 8 en 4, terwijl 8 kin
deren de Burgerschool voor Meisjes, 8 kin
deren de Eerste Burgerschool voor Jongens
en 11 kinderen de Tweede Burgerschool
voor Jongens om niet bezochten en voor
6 kinderen op de Eerste Burgerschool voor
Jongens en 12 kinderen op de tweede Bur
gerschool voor Jongens het verminderd
schoolgeld werd betaald.
Met de besturen der gemeente Bergam
bacht, Boskoop, Gouderak, Haastrecht, He
kendorp, Moercapelle, Moordrecht, Oudewa
ter, Reeuwjjk, Stolwijk, Waddinxveen en
Zevenhuizen bestaat eene regeling, waarbij
zij aan deze Gemeente jaarlijks een vaste
som per leerling betalen, ongeveer*>vereen-
komende met het verschil tusschen den kos-
tenden prijs en het bedrag van het school
geld dat dopr de ouders of verzorgers zelf
moet worden voldaan, terwijl het Gemeente
bestuur van Woerden op zich genomen heeft
na afloop van elk dienstjaar den kostenden
prijs van het onderwijs der bezochte school
per leerling te vergeeden. De bedoelde vaste
som is bepaald voor de Scholen Nrs, 1, 2, 8
en 4 op 14.voor de beide Eerste Bur
gerscholen op 15.en voor de beide Twee
de Bargeftcholen op 25.per leerling.
De regeling met Bergambacht kwam in
den loop van dit jaar tot stand.
De Gemeente ontving door deze regeling
over 191& 853^6»,
De schoolbibliotheken, welke op alle la
gere scholen worden aangetroffen, beant
woorden Wi voortduring aan haar doel. De
leerlir|^Ukeh er een dankbaar gebruik
Op de Scholen voor gewoon lager onder
wijs en de beide Herhalingsscholen had
den prijsuitdeelingen plaats.
De schoolgebouwen Verkeerden over het
algemeen in goeden staat.
Kosten van het Lager Onderwijs. De
ten laste der gemeente komende kosten van
het lager onderwijs hebben over het jaar
1916 een totaal som beloopen van
106.489,30. I
Bijzondere Scholen. Er zijn in deze Ge-
meentp zes bijzondere scholen.
Het aantal leerlingen op (jteze scholen be
droeg:
1 Januari. 1 April. 1 JftU. 1 October.
1926 1915 1968 1956
In 1914 waren de cijfors:
1 Januari. 1 April. 1 Juli. 1 October.
1874 1886 1898 1924
Het aantal buiten-leerlingen was 201, dus
24 meer dan in 1914.
De besturen van de zes bijzondere scho
len genoten de Rijksbijdrage, bedoeld bij
Art 59 der Wet tot regeling van het Lager
Onderwijs.
Herhalings-, Zondags-, Werk- en Bewaar
scholen. Herhalingsonderwys wordt van
Gemeentewege gegeven op de beide Avond
scholen, op de eene aan jongens, op de an
dere aan meisjes. Het onderwijs wordt aan
onvermogenden gratis verstrekt; voor min
vermogenden bedraagt het schoolgeld 7, 6
of 5 cents per week.
Verder wordt alhier aangetroffen een
Herhalingsschool onder het bestuur van de
Roomsch-Katholieke Inrichting van Lief da-
denk ik dat niet! Ik was alleen maar bang,
dat het u pijn zou doen, zooveel over haar
te spreken!"
„Pijn? Het doet mij goed! Nooit genoeg
kan ik zeggen, wat dat kind voor ons bei
den, arme, oude tobbera is geweest! Zij
verdiende veel geld, verzorgde en vertroe
telde mij; ik genas en kon weer werken;
we haalden de schade in, begonnen er lang
zamerhand beter vóór te staan, maar nie
mand weet, wat het mij gekost heeft, haar
eiken dag daar heen te zien gaan, zoo jong,
zoo mooi, zoo onergdenkénd en waarschu
wen durfde ik haar niet. Maar dat was ook
niet noodig!"
De gebogen gestalte scheen rechter te
worden in vergeeflijken trots. -
„Zij was braaf, geen kwade gedachte
kwam ooit in haar op; niets verkeerds had
invloed op haar, het droop langs haar af,
zonder haar te besmetten."
Zwijgend toeluisterend, verbaasde Annie
zich over de welsprekendheid van het ar
melijke, oude vrouwtje, wier woorden recht
uit haar hart schenen te komen.
„Op den dag, waarop het schilderij was
klaargekomen, begon het kind te hoesten,
een week later droeg men haar naar het
digheid. Zij is gevestigd in het gebouw der
R.-K. Jongensschool aan de Spieringstraat.
Er zijn verder in de Gemeente:
twee Openbare Bewaarscholen door de
Gemeente opgericht en in stand gehouden;
twee Bijzondere Bewaarscholen van de
R.K. Inrichting van Liefdadigheid, de eene
aan de Gouwe en de andere aan de Leth-
maetstraat; de laatstbedoelde kwam in
den loop van dit jaar tot stand;
eene Bijzondere Bewaarschool van Mej.
G. B. Weurman.
Het getal leerlingen bedroeg ultimo De
cember:
M. V. Tot.
op de openbare scholen 170 >146 316
op de bijzonder scholen 170 161 821
Te zamen 340 297 687
In het vorige jaar was
het totaal 352 303 655
Van de 816 leerlingen op de Openbare Be
waarscholen genoten 132 kosteloos onder
wijs. Voor 184 leerlingen werd schoolgeld
betaald.
Inrichtingen tot opleiding van onderwij
zers en onderwijzeressen. De cursus be
gon op 1 Mei met 64 leerlingen, waarvan 16
mannelijke en 38 vrouwelijke. Later zijn nog
toegelaten 1 m. en 3 vr. leerl., terwijl 1 m.
en 10 vr. de lessen verlieten.
In 1915 verwierven 16 leerlingen, name
lijk 3 heeren en 12 Üames, de onderwijzers-
acte, 8 mannel. en 13 vrouwel. leerlingen
hadden de acte voor de vrije- en orde-oefe
ningen der gymnastiek ,16 vrouwel, de acte
voor nuttige handwerken, 1 m. en 8 vr.
leerlingen werden afgewezen.
De gemeentelijke Inrichting tot opleiding
van Bewaarschoolhouderessen. Het aan
tal leerlingen bedroeg op 1 October vijf
tien, n.L 9 in de le klasse, 5 in de 2e klasse
en 1 in de 3e klasse, terwijl in de 3e klasse
3 leerlingen eenige lessen volgden.
Voor nadere bijzonderheden verwijzen wjj
naar het als bijlage afgedrukt Verslag der
Commissie van Toezicht op het Lager On
derwijs.
Verdere scholen van bijzonderen aard en
strekking. Onder deze rubriek behoort
vermeld te worden:
De „Huisvlijtschool", in 1897 opgericht
door de Plaatselijke Vereeniging tot bevor
dering van trouw schoolbezoek.
De Gemeente verleent ten behoeve van
de school een subsidie van 100.'s jaars
onder voorwaarde dat ook on- en minvermo
genden aan het onderwijs kunnen deelne
men. Voor dit doel worden ook van het De
partement Gouda der Maatschappij tot
Nut van 't algemeen en van enkele ingezete
nen bijdragen ontvangen, waardoor het aan,-
tal kostelooze leerlingen aanmerkelijk kon
worden uitgebreid.
Het aantal leerlingen bedroeg g&middeld
61, waaronder 7 vrouwelijke leerlingen.
Er waren betalende en niet betalende
leerlingen. De 15 niet be tal enden kregen bo
vendien de grondstoffen, die zij verwerkten,
kosteloos.
Verschillende takken v*p huisvlijt veerden
beoefend, nJ. kartonarbeid, eenvoudig tim
merwerk, snijwerk, tarsoarbeid, vlak- en
diepbrand en rietvlechten.
De lust bij den arbeid waB altijd zeer
groot, terwijl over ijver nooit te klagen viel.
Het aantal verzuimen was gering en dan
gewoonlijk nog een gevolg van ziekte of
drukke bezigheden.
Het onderwijs stond onder leiding van
den onderwijzer H. C. German.
(Wordt vervolgd).
tot 10.000 mark, met e§n van deze straffen
of met hechtenis.
4. De wet treedt in werking op den dag
dat ze afgekondigd wordt. De Bondsraad
stelt den dag vast .waarop ze buiten wer
king treedt.
In de memorie van toelichting heet het
o.a.: Ten spijt van alle successen, moet het
Duitsche volk nog steeds den stormloop van
millioenen vijanden het hoofd bieden. Het
moet het daarbij alleen met eigen kracht
en de hulp van zijn bondgenooten stellen.
Om ons stellig te doen zegevieren, is het
eisch, de kracht van het heele volk ten
dienste van het vaderland te stellen. De
weerbare manschappen verrichten in de
verte tegenover den vijand onophoudelijk
wonderen van dapperheid en weerstands
kracht. Onwankelbaar staat, alle ontberin
gen en de weergalooze aanvallen trotsee-
rend, de muur, dien Duitschland's zonen
om het vaderland hebben opgetrokken. Ook
de in het land gebleven mannen en vrou
wen toonden zich door hun arbeid voor de
oorlogshuishoudmg van den staat in hooge
mate den in het vpld staande mannen waar
dig; maar dit leger in het vaderland kan
nog aanmerkelijk versterkt worden. Den
oorlogsarbeid mangelt het tot dusvei; aan
de vaste samenvatting in één hand; een
regeling, die alleen het gebodene tot het
hoogste peil kan opperen en volkomen buc-
ces waarborgt.
Het in het leven geroepen oorlogsbureau
heeft ten taak, daarvoor de geheele niet
voor legerdienst opgeroepen bevolking in
het vaderland aan te spreken en de volks
kracht doelmatig voor de^ verdediging des
vaderlands aan te wenden. Het ontwerp
heeft ten doel, aan dit bureau voor de ver
wezenlijking van zijn taak op dit gebied
evenals aan de ter medewerking daarbij
geroepen andere bestuurslichamen den
noodzakelijken staatsrechtelijken grondslag
te verleenen.
De wet zal de wettelijke verplichting tot
vaderlandschen hulpdienst doen ontstaan.
Als in het leger moet hierbij zonder aanzien
van maatschappelijke verschillen worden
opgetreden.
Ongetwijfeld zullen zoo velen opgewekt
daarbij hun plaats innemen, dat dwang,
die in elk geval als laatste middel niet ont
beerd kan worden, achterwege zal kunnen
blijven. Het schijnt overbodig, een zelfden
dwang voor de vrouwen vast te leggen, aan
gezien de in den oorlog tot nu toe zoo be
proefde arbeidskracht van de Duitsche
vrouw ook zonder bijzonderen prikkel in
ruime mate beschikbaar zal z\jn.
lis den# oourmnt vanaf hedon dage
lijks waneehan te ontvangen, betalen
OO OEMTS
per week
10 CENTS.
I De opgaaf kan geeohieden pen bat
Bureau i Markt SI te Douda of bi|
de agenten.
Gemengd Oorlogsnieuws.
In Duitschland.
De Vaderlandsche Hulpdienst.
Het ontwerp op den Vaderlandschen
Hulpdienst luidt, volgens een Wolff-tele-
gram uit Berlijn:
1. Elk Duitscher van 17 tot 60 jaar is
verplicht gedurende den oorlog vaderland
schen hulpdienst te verleenen, voor zoover
hij niet onder de wapenen geroepen is.
2. Onder vaderlandschen hulpdienst wordt
in het bijzonder verstaan, afgezien van den
dienst bij bestuurslichamen, de arbeid in <je
oorlogsnijverheid, landbouw, ziekenverple
ging, alle economische vereenigingen in
rechtstreeks verband met den oorlog, zoo
mede in de andere bedrijven, die recht
streeks of middellijk van beteekenis zijn
voor het voeren van den oorlog en de ver
zorging van het volk. De leiding van den
vaderlandschen hulpdienst berust bij het
door het Pruisisch departement van oorlog
opgerichte ooriogsbureau.
3. De Bondsraad bepaalt, wat tot uitvoe
ring van de wet noodzakelijk is. Hij bedreigt
wie die bepalingen overtreedt, met gevan
genisstraf tot een jaar, met een boete
kerkhof."
De smart van de oude vrouw eerbiedi
gend, sprak Annie geen woord, maar streel
de even de zenuwachtige hand, die plukte
aan de franje van den omslagdoek.
„Zij stierf aan longontsteking; zij had
kou gevat in het tochtige atelier, waar zjj
onbewegelijk stond in haar dun, luchtig
kleedje, de armen steeds opgeheven, tot ze
van vermoeidheid niet meer kon. Met geen
enkel woord had zij zich ooit beklaagd; ze
was niet sterk, de arme kleine. En nu zijn
vrij alleen en het eenige portret van haar,
dat ooit werd gemaakt, staat achter die
mooie groote spiegelruit te pronk. Daarom
ga ik 's middags
Zij hield in.
Annie rees zachtjes op, schonk met rus
tig, luchtig gebeweeg thee in en bood de
stille, oude vrouw een kopje aan.
Verschrikt keek deze op uit haar diep,
droevig peinzen.
„Waarwat
Plotseling tot bewustzijn komend van
haar toeven in vreemde omgeving, deed zij
verlegen, onhandig en vertrok haastig, nau
welijks afscheid nemend, alsof de vloer haar
onder de voeten brandde.
Heden overleed in den
onderdom van 77 jaar, zacht en
kalm, onze lieve Moeder, Be
huwd- en Grootmoeder
LAFEBBR.
Zutphen.
B. J. H. BOERS.
A. B. BOERS—de Moor.
J. O. BOERS.
C. S. BOERS.
Gouda. 22
C. J. J. VERSOHOOR-
Boebs.
C. J. VERSCHOOR.
J. H. P. C. VERSCHOOR.
Gouda, 22 November 1916.
HEER, e. b. b. h. h. VRAAGT tegen
half Dee.
met volledig PENSION. Brieven met
prijsopgaaf, franoo onder no. 2921,
bur. Goudsche Gonrant. 8
Annie bleef zitten bij het raam, ontroerd
door het eentonig opgedreunde verhaal,
waaruit het diepste menschenleed haar te-
gengeklonken had.
Vele middagen nog zag zij de oude, ge
bogen gestalte voorbijschuiven; de vtouw
keek niet op bij het langs haar huis gaan,
alsof zij volstrekt geen herinnering had aan
dien éénen middag, waarop haar gang naar-
huis onderbroken werd. Totdat zy op een
middag wegbleef.
Als gedreven door een wil buiten haar
eigen ikheid om, haastte Annie zich naar
den winkel; zij zag onmiddellijk dat het
schilderij verdwenenwas; ze trad binnen en
vroeg ernaar.
Het was verkocht
Stil, terneergeslagen liep zij naar huis, s
voelde tranen tot dicht achter haar oogen
komen bij het denken aan het leed der oude
vrouw, die nu haar laats ten troost moest
op Woensdagen,
13 December 1916
bij opbod en 20
December 1916
bij verhooging,
combinatie en afslag, des morgens 11
uren, in het koffiehuis van den Heer
J. VAN ZUILEN, te Stein, nabg de
Haastrecbt8cbe brug, te Reen wijk, ten
overstaan van
Notaris J. KOEMAN,
van: ken
geteekend I nommora 27 en 28, met
SCHUREN en ERVEN, aan den
Goejanverwellen dijk,
te Reeuwtyk, met
gelegen in bet Land van Stein, onder
iouda en Reeuwijk.
In vier perceelen.
Te aanvaarden, het gebouw 1 Mei
1917, de landerijen bij de betaling.
Breeder bij biljetten.
Nadere inlichtingen geeft Notaris
J. KOEMAN te Haastrecht. 42
Foto-artikelen ln groote keuze.
Fotohandel TH. TUKKER,
Zeiagentraat 104,
I uiuuiuuu i nu uiuuui uu iiuuiiiuu muiJFGHi
Aanbevelend,
snkkel toch niet langer met een bot
scheermes. In enkele seconden maakt
u bet zelf* aanhoudend met een Suc
ces-Apparaat vlijmscherp. Ook voor
Chirurgische instrumenten. Prnsfl.50
(u. b. f 1.65.) Firma A. [QUANT,
Kleiweg.
FOTO ALBUMS
opplak en inschnif. 10
Fotphandel TH. TUKKER,
Zeug ostra at 104,
Romans
Jongensboeken
Meisjesboeken
Kinderboeken
Prentenboeken
44 Kleurboeken
Telefoon 375.
Schrijfportefeuilles
Briefkaartenalbums
Postzegelalbums
Dagboeken
Poëziealbums
Notitieboekjes
Kalenders
Kalendervloelmap
Woudbloemenkalender
Luxedoozen Postpapier
Cartes de
Correspondence
MERK WATERMAN1, SWAN EN ANDERE SOORTEN.
voor het maken en stoffeeren
van MEUBELEN Is bfl
Peperstraat 24. Gouda.
Billijke prijzen, prima mate
riaal. Reparatie aan alle meu
belen. 14
Tel. no. IIS.
een aardige verrassing,
(la zwart, s.pla en kleuren.)
Atelier TH. TUKKER,
|W|WU»st IQ«| BouJa.
„1 op DINSDAO 28 NOVEMBER
1916 des avonds 7 uur, in bet Ge
bouw der R. K. Leeavereeniging aan
je Westhaven aldaar,
Diverse goed onderhouden
alle gelegen te Gouda, en wel
JJ08. 1 en 2. Een WOONHUIS met
een afzonderlijk PAKHUIS daarnaast
en ERVEN, aan de Kéizerstraat no's.
7 en 9, groot 2 Aren 28 Centiaren.
In eigen gebruik.
Deeè perceelen worden gecombineerd.
No. 3. Een WINKELHUIS en ERF,
met afzonderlijke bovenwoning aan
den Groenendaal nos. 82 en 84, met
nitgang op de Turfmarkt; groot 1 Are
15 centiaren.
Per week verhuurdbeneden voor
f 3.25 en boven voor f 2J>0.
No. 4. Een WINKELHUIS en ERF,
met afzonderlijke bovenwoning, aan
den Groenendaal nos. 90 en 92, £root
1 Are 87 centiaren. Per week ver-
hnnrd beneden voor f 4.75 en boven
voor f 2.75.
No. 5. Een PAKHUIS en ERF,
met afzonderlijke bovenwoning, Achter
de Vischmarkt no. 64.
Beneden in eigen gebruik en boven
verhuurd voor f2.— per week.
No. 6. Een WOONHUIS en ERF,
met een poort daarnaast, Achter de
Vischmarkt no. 62.
Per week verhuurd voor f 3.
Nob. 5 en 6 worden gecombineerd;*
zij zijn te zamen groot 1 Are 79
Centiaren.
Nos. 7,8 en 9. Drie WOONHUIZEN
en ERVEN Achter de Turfmarkt, nos.
95, 97 en 99, te zamen groot 1 Are
66 Centiaren. Per week verhuurd:
no. 99 voor f 1.35 en de beide andere
elk voor f 1.30.
Nos. 10 en 11. Twee WOONHUI
ZEN en ERVEN aan den Raam Nos.
193 en 195, samen groot 74 Centiaren.
Per week verhuurd: no. 193 voor
f ,1.90 en no. 195 voor f 1.60.
Nos. 10 en 11 worden gecombineerd.
Nos. 12 en 13. Twee WOONHUIZEN
en 'ERVEN aan den Raam nos. 178
en 180 (in de zoogenaamde Petroleum-
buurt) te zamen groot 71 Centlaren.
Per week verhuurd elk voor f 1.26.
Te bezichtigen de laatste 3 werk
dagen voor en op den verkoopdag
van 10 tot 12 en 2 tot 4 uur en te
aanvaarden op den betaaldag der
kooppenningen 28 December a.s.
Verdere inlichtingen geeft gezegde
notaris, ten wiens kantore notitiön
te verkrijgen zjjn. 73
Notaris N. F. CAMBIER VAN
NOOTEN te Gouda, zal op Dinsdag
28 November 1916, des avonds
7 uur, gelijktijdig met bovenstaande
veiling
Een goed onderhouden
met erf, tuin en schuur aan de Gouwe
no. 166 te Gouda, groot 1 Are 85
centiaren.
Het pand bevat 4 groote en 5 kleine
kamers, badkamer en keuken.
Het is in eigen gebruik en te aan
vaarden op den betaaldag der koop
penningen 28 December a.s.
Te bezichtingen de laatste drie
werkdagen voor en op den verkoop
dag van 10 tot 12 en 2 tot 4 uur.
Verdere inlichtingen geeft gezegde
notaris. 28
Werkplaats 211 (overzijde).
Alle reparaliSn
VOOR IEDERE
GELEGENHEID.
Wijdstraat 41. 90
een FOTO STADSGEZICHT in
lijst iets dat qser in den smaak valt.
Circa 30 gezichten „Oud Gouda",
„Mooi Gouda", vanaf 90ct.inlijst.
Men wachte zich voor
NEDERLANDSCHE
PLANTENBOTERFABRIEK
AMSTERDAM.
GEVRAAGD, vrjj van militairen
dienst en eenigszins bekend met
administratie, op groot fabriekskantoor
te Alpgen a/d. Rijn. Aanvangssalaris
f 700.Brieven letter A. aan den
Boekh. P. J. VAN DER LINDEN,
Alphen. io
DSSuan«ISahcIpi1 WEDUWEN of JONGE] DAMES, die
PIJwerPICllgaasiaa haar inkom8ten wenschen te vermeerderen
met den verkoop van net verpakte Thee en Koffie van «n bekende
Firma te Anurterdam aan Particulieren tegen een flmk Provisie, wenden
zich met fr. Br. onder 16449, Alg. Adv. Bar. D. Y. ALTA, Amrterdam.
Teleph. Inter. 6U4 NOORDSINGEL 10a.
Grondig onderricht in het knippen en maken van Japonnen, Mantel-
costumes en Ondergoed bij
Inlichtingen gratis. 24 Fluweel en singel 14.
LioM i
Tal. 906
Hoogstraat 326, hoek Nauwe Marktsteeg, ROTTERDAM.
bijzonder gesohikt «eer
Zeer lage prijzen.
Voor elk stak bont bij mij gekocht wordt gegarandeerd. 40
