nuttig, doelmatig en tegen voordeelige prijzen
Grands Magasins du Bazar de la Pain.
St. NICOUMS1916.
J. v. ZANEN
Prachtige s
St. Nicolaas-
Cadeaux
iÜOER P05T:5IGARê
T.
WARENHUIS.
Spuistraat n de Passage.
Firagt-JraÉtÉÉidel
Adverteert in dit Bladë
EEN PAND,
BAGGERBLOKJËS
voor Dames, Heeren en Kinderen,
Kleurenfoto's
Ongeëvenaard
Naar elk bestaand
Portret i:
Naar elke opname
De Oorlog.
vindt U in groote keuze geëtaleerd bij
Buitengewone groote kenze en voordeelige
aanbiedingen aan alle afdeelingen.
Prachtige en ongeëvenaarde tentoonstelling
van poppen.
Zie onze reclamepoppen.
Ontvangen 5000 Izi gramophoneplaten 70 cent
per stnk. 80
Kanaalstraat 70 (NieDWS Vaart)
Prijs f2.10 per 100 K.G.
SMIUIT 441, Imnbiit nabil iiSdit-
Ul Rotterdam.
PrJ.öw.I.eZhu DEKKLEEDEN EN OLIEGOEDEBEI
PRACTI8CHE eu AANGENAME Geschenken voör
St. NICOLAAS en KERSTMIS.
ZFÜ- H-AJECEZEiaT Jr.
oouoa
Derde Blad.
ons t&arlsmsni.
mm
rnmsm
ArtUleriestrijd.
Het Du*tSohe compauniqué van
24 November luidt:
Rad. Oost-IndK.
StKcolaascadeaui
Alia artikelen, kil ona gekocht, wal ka niet naar ganoagan zijn, kunnen na St. Nioolaae geruild warden. 155
De zaak ia op Zondafi 3 December GESLOTEN.
Wacht niet tot de laatste dagen om Uwe inkoopen te doen
het is dan te druk en onmogelijk een ieder te bedienen.
OPENBARE
TE GOUDA.
De Notaris J. J. A. MONTIJN te
Gonda, zal op MAANDAG, den 27
NOVEMBER 1916, des avonds ten
7 uur in het Hótel „De Zalm" aan
de Markt, aldaar, in ééne zitting,
aan de Blaauwstraat -N". 5, 6 en 7
te Gouda, waarin
Benedengroot winkelhuis met
ruim kantoor daarachter (en snite)
privékantoor en open plaatsje, keuken,
marmeren gang en privaat.
Ruim magazijn daarnaast met af
zonderlijken ingang en droegen kelder.
Boven Nr. 7. Ruime voorkamer met
met kleinere voorkamer daarnaast,
achterflinke slaapkamer, gang, keu
kentje en- privaat, benevens zolder
(met beschoten kap), waarop 2 slaap
kamers, dienstbodenkamertje en ruime
vaste kasten.
Boven 39*. 6 genummerd N*. 6)
Bovenwoning (met aparten opgang),
zijnde: 2 idéénloopende kamers, waar
achter keuken, met gang en zolder
met kamertje, een en ander voorzien
van gas- en waterleiding.
Kadasfraal bekend Gemeente Gouda
Sectie B. Nr. 1689, ter gezamenltyke
grootte van I Are 74 c.A.
Aanvaarding en betaling der koop
penningen vóór of op 27 December
Bezichtiging alle werkdagen van
11—1 en van 35 uur, mits belet
vragende bij bewoners.
Nader onderricht ten kantore van
Notaris Montljn voornoemd. 60
GOUDSCHE
GEVESTIGD
Telph. 496. Tal |)h. 49.
Een uitstekende brand zjjn
geven veel hitte en zjjn goed kool
houdend.
franco hniB, stad. 20
Aanbevelend, GEBR. VAN DEN END.
Zeer mooie soliede meubelen
als Tafels, Stoelen, Kasten,
Spiegels, Schilderijen, Theeta-
fels, Buffetten, Stijlameublemen
ten In leer en peluch, Boeken
kasten, Tweepersoons onbesla-
pen Veerenbedstellen, Kapok
matrassen, Slaapkamermeube
len enz. enz., alles spotgoedkoop.
Rugbekleede Leerstoelen vanaf
f 17.50, Stjjlkast f20.—, Stjjl-
Uf el f 9.60, Spiegels f 6.60, f 7.60
enz. 20
KLEEFVR1JE OLIEGOEDEREN.
all lange lassen, Jekkers, Broeken, en Zuidwesters.
Waterdichts dsklcleeden voor 't gebruik geheel gereed 4 f Iper M1.
Elk stnk wordt met garantie geleverd.
Aanbevelend, Firma P, J. Revet ft Zonen,
Z,0 Veerstal 30 GOUDA -4 Tel. Int. 494
Echte Ital. Mandolines vanaf f 8.9.10.,12.— enz. tot 76.—.
Mandolinezakken vanaf f 1.41.26,1.60,1.76,2.— enz. tot f6.76.
Reclamemandoline met zak en leerboek geheel compleet f 12.
Echte Spaansche Guitaren vanaf f7.76, 9.60, 10.— tot f 86.—.
Gnitaarzakken f 3 76, 4.75, 6.76, enz.
Violen vanaf f6.—, 7.—, f 8.60,10.—, 12.—, 16.60,18.60,25 enz.
Reclame viool, kist en stok, geheel compleet f 12.60.
Vioolkisten vanaf f3.—, 3.75 4.76, 5.50, 6.60,8.60,10.50,13.60,
tot f86,-.
Strijkstokken vanaf f 1.60,1.75,2.25, 3 ,3.75, 4.60, 6.50 tot f 90,~.
Muzieklessenaars vanaf f 1.75, 2.26, 2.76, 4.75, 6.75, 9.76, £0.75
tot f 24.—
Citers enkel en dubbelsnarig vanaf f3.50, 4.60, 5.75, 7.25, 8.75
10.50 enz, tot f45.
Harmonika's met registers vanaf f 2.16,^ 2.96, 3.95, 4.95, 5.96,
6.76, 8.50 10.60, enz.
Harmonika's tyrolermodel vanaf 6.95, 8.60, 11.60, 12.50, 13.50,
15.60, 17.50, enz. tot f200.—.
Enorme sorteering, Altenburger, Bozener en Crefelderharmonika's.
Vraagt de Harmonika's van Giuseppe Sofrani, Torino, vanaf
f50 - tot f200.—.
Prachtvolle en ruime keuze Mond harmonika's, fluiten en occa-
rino's vanaf 10 cent tot f8.Oirca 80 soorten.
Bustes van bekende componisten vanaf f 1.26, 2.8.60, 4.60,
enz, tot f30.per paar.
Dirigeerstokken vanaf f0.60, 0.86, 1.26, 2.3.4.60, 6.60,
enz, tot f26.
Hisderspeeldoosies vanaf f 0.60,0 80,1.—, 1.26,1.75, enz. tot 5.60.
Speeldoozen, zelfspelend vanaf 8.75, 16.75 tot f 175.
Gramophones met en zonder hoorn vanaf f 12.76, 14.75, 16.76,
21.—, 23.60, 27.50 tot f 160.-.
De „Cantaphone". De nieuwste, beste en soliedste gramophone
zonder hoorn. Loopt absoluut geruischloos en geeft de mensche-
lflke stem natuurgetrouw weer. Nieuwste vinding op het gebied
van gramophones. „Cantaphone" Serie I vanaf f95.—, 110.
125.166.tot f460.—, (in massieve houtsoorten en iéderen
stijl.) „Cantaphone^ Serie II f40.45.60.—, 66.Uitge
breide proapecti gratis en franco.
Enorme keuze gramophoneplaten vanaf f 1.25, 1.65, 1.80, 1.85,
2.10, enz. Alleen «bekende en soliede merken en nieuwste ojp-
namen. Vraagt „Hadt je me maaru, „Rotterdam vooruit, „Marie,
O, Marie", „Als de jongens thuiskomen" (Nieuwste Engelsche
oorlogslied), enz. Zichtzendingen op aanvrage.
Platenkastjes voor gramophones in massief eikenhout vanaf
f 16.60, 18.50, enz. Platenalbnms, in stevigen band, zeer mooi
en practisoh f 1.65 en 1.95.
Muziek I2V2 cent. Circa 10.000 verschillende nummers voorhanden
voor piano, viool, cello, fluit,zang, harmonium, enz. Catalogus gratis
en franco. Mnsikalische Edelsteine. Prachtige band, bevattende
oirca 60 nieuwste operetten, succes en klassieke stukken voor piano
en piano en zang. Slechts f3.—. Zeer practisoh geschenk.
Muziektasschen vanaf f 1.1.60, 2.60, 3.—, enz, tot f 9.60.
Langdurige garantie. Soliede instrumenten. Courante bediening.
Eigen reparatieateliers t.h. repareeren van die muziekinstrumenten.
HOF-, RIJKS- is GEMEENTELEVERANCIER.
Hoofdkantoren en Magazijnen: Rotterdam, 96 Weste Wagenstraat,
Telef. 407. - Plllalen83 Binnenweg, a8 Diergaardelaan, afd.
Vioolbouw, Telef. 9408. Dordrecht, 331 Voorstraat, Tel. 1104.
HELLEVOETSLUIS. OOSTZANDDIJK 9*
ZATERDAG 26 NOV. 1916.
Militair intermezzo. Grondwetakerziening.
De Minister van Oorlog heeft een motie
thuis gekregen, die hy had kunnen voorko
men indien hij iets toeschietelijker ware ge
weest Maar deze bewindsman schijnt vóór
alles op zqn stuk te willen staan.
De oproeping der landstorm-mannen
heeft al heel wat verzet uitgelokt en heel
wzt verbittering gebracht. Alle onnoodige
overlast aan de oudere mannen moet dus
achterwege blijven, ware het alleen maar
om de toch al niet groote liefde voor het
militaire niet noodelpos te drukken.
Thans ter zake van de motie en wat daar
mede verband hield.
Bi) de nadere wijziging van de land
stormwet in Juli 1915 heeft de Kamer, niet
tegenstaande daarop in de pers nadrukke
lijk is gewezen, nagelaten van den Minister
een volgorde te vragen, waarin landstorm
en militie zouden worden opgeroepen. Nu
de landstormjaarklasse 1909 vóór de militie
1917 gaat, is Holland in last Nu heet het,
dat de militie niet dient voor de aflossing,
terwijl als dit geschiedt het toevallig ge
schiedt in verband met de inlijving der mi
litie.
Nu heeft de heer Marchant gevraagd
waarom de Minister hier niet meer tege
moet komt aan de beswaren die aan den op
roep van de oudere mannen is verbonden.
In JuH 1916 zijn deze bezwaren alle geop
perd en slechts doordat de Begeering de
Kabmets-kwestie stelde is die wetswijzi
ging aangenomen. Nu negeert de Minister
al die bezwaren en heet het dat de oproe
pingsbevelen Vor de jaarklasse 1909 reeds
zjjn uitgevaardigd en dus niet kunnen wor
den ingetrokken.
De Minister was ook nu niet bereid aan
het verzoek te voldoen. Alleen wil hij na
Januari de landstormklasse 1917 vroeg
oproepen.
Ten einde dè Kamer tot een uitspraak te
dwingen, stelde de heer Marchant een mo
tie, waarin de Kamer uitspreekt dat de mi
litielichting 1917 en de landstorm 1917 zul
len opkomen vóór de landstorm 1909.
Zooals men zich herinnere, was het verzet
tegen de uitbreiding van de landstormwet
reeds zeer sterk. De bedoeling was, dat de
oudere mannen zouden worden vervangen
door de jongere. Thans is de toestand ech
ter zoo geworden, dat de jongeren naar huis
gaan en de ouderen worden ingelijfd. Het
ÏÏWft whter nog erger nu de Minister
oudjere* èn jongeren t« sHner beschikking
beeft wi de eersten eerder inlijft ö»n de
tweeden. JP&gioest krachtig verzet wékken.
Zoowel de heer Duymaer van Twist als ter
(den Haag) laakten dete handelwijze
van den Mjuister. Men «ag daarin een «p-
settelijk ingaan tegen ap stemming, die
}n Juli in de Kame^ bestond en men ge
voelde zich onaangenaam gestemd, dat de
Minjster geen rekening houdt met de be
zwaren, die vroeger reeds geopperd zijn.
Ret oproepen van de ouderen stuurt het
maatschappelijk leven zeer in de war en
maakte een eventueele demobilisatie weer
moattbkair, Bovendien gaat het niet aan hun
oefening op dezelfde wijze te doen geschie
den als die der jongeren. Ook daarin dient
verandering te worden gebracht en het was
niemand minder dan de heer Eland die be
twijfelde of het gelijk africhten van oude
ren en jongeren wel in het belang van het
leger is. Algemeen wenschte men, dat de
oudere mannen plaatselijk zullen worden
geoefend, opdat zfl nabij hun zaken blijven
kunnen.
De Minister heeft thans iets gezegd over
de volgorde. De jaarklassen 1909 en 1908
zal de Minister nog oproepen. Met die van
1917 en de militie 1917 heeft hij dan zoo
veel mannen, dat in Augustus 1917 alle
mannen, die in Augustus 1914 zijn op
gekomen, naar huiB zullen zijn. De jaar
klassen 1907 en 1906 zal de Minister voor-
loopig laten rusten, tenzij hij meent die
noodig te hebben voor versterking De mili
tielichting 1917 zal de Minister zeer vroeg
oproepen, de landatormklasse 1917 zal in
Februari worden opgeroepen. Het eenige
waarin de Minister wilde tegemoetkomen
wat dit, dat hij de opkomst der klasse 1908
wil uitstellen en laten voorafgaan door de
geheele militie 1917. Daarmede waren de
heeren niet tevreden.
De motie werd aangenomen met 59 tegen
4 stemmen. Tegen stemden de heeren van
Idsinga, Nierstrasz, Eland en de Voorzittr.
Grondwetsherziening.
Eén en twintigste dag. Het
eerste gedeelte van de Grondwetsherziening
is afgeloopen; thans was aan de orde het
onderwijsartikel, waarover heel wat strjjd
is te wachten. Ter oriënteering drukken wij
bier het regeeringsvoorstel in zjjn ge
heel af.
Art 192 zal dan aldus luiden:
„I. Het onderwijs is een voorwerp van
de aanhoudende zorg der Regeering.
2. Het geven van onderwijs is vrij, be
houdens het toezicht dar Overheid, en bo
vendien, voor zoover het algemeen vormend
zoowel lager ais middelbaar onderwijs be
treft .behoudens het onderzoek naar de be
kwaamheid en de zedelijkheid van den on
derwijzer; het een en ander door de wet
te regelen.
3. Het openbaar onderwijs wordt, met
eerbiediging van iedere godsdienstige be
grippen, door de wet geregeld.
4. Overal in het Rijk wordt van Over
heidswege de gelegenheid gegeven tot het
ontvangen van voldoend openbaar algemeen
vormend lager onderwijs.
5. De eischen van deugdelijkheid, aan
bet geheel of ten deele uit de openbare kas
te bekostigen onderwijs te stellen, worden
bfl de wet geregeld, met inachtneming, voor
zoover het bijsonder onderwijs betreft van
de vrijheid van richting.
6. Het bijzonder algemeen vormend la
ger onderwijs, dat aan de bij de wet te
■tellen voorwaarden voldoet, wordt naar
denzelfden maatstaf als het openbaar on
derwijs uit de openbare kas bekostigd. De
Wet stelt de voorwaarden vast, waarop voor
het bijzonder algemeen vormend middel
baar en voorbereidend hooger onderwijs bij
dragen uit de openbare kas worden ver
leend.
7. De Koning doet jaarlijks van den staaf
van het onderwijs aan de Staten-Generaal
verslag geven".
Voorop diept gesteld, dat er geen* strijd
meer gevoerd wordt over de financieele ge
lijkstelling. De rechtmatigheid daarvan
schijnt thans algemeen erkend en gevoeld
te worden.
t Gaat echter om de fijnere structuur
tan het artikel, waarbij een kleine groep
van links steviger waarborgen wenscht, dat
de openbare school niet het kind der reke
ning zal worden en daarnaast eveneens
goede zekerheid dat het bijzonder onderwijs
wat deugdelijkheid betreft, gelijk zal zijn
aan het openbaar. Van deze zijde wil men
dus dat onwrikbaar vaststaat, dat overal in
het Rijk van overheidswege voldoend open
baar algemétn vormend onderwijs gege
ven zal worden. In verschillende toonaard
hebben de heeren Van Raai te, Eerdmans,
Otto en Visser van Yzendoorn dit betoogd.
Maar men beseft dat op dien regel uitzon
deringen mogelijk moeten zijn. En nu
schuilt de moeilijkheid juist in het redigee-
ren van het uitzonderingsartikel. De heer
van Kaalte is tevreden indien volgens door
de overheid te stellen regelen de ge
legenheid blijft bestaan om openbaar onder
wijs te genieten. Dit kan dan ook geschie
den doordat particulieren een zoodanige
school stichten. Hiermede nu is de heer Otto
niet tevreden. Hij wil de openbare school
norm behouden en daarnaast aan de
het recht geven om de bijzondere te
erkennen Jndien dit verlangd wordt De
bijzondere moet dus een akte van erkenning
hebben waardoor t z.i. noodeloos oprichten
van bijzondere scholen zooveel doenlijk zal
worden tegengegaan.
Een fijnere schakeering van de redactie
brengt de heer Visser van Yzendoorn aan.
Overal zal de gelegenheid bestaan om open
baar onderwijs te ontvangen. Bfl Koninklijk
besluit kan een gemeente ontheven worden
van de verplichting om daarvoor te zorgen,
mits op andere wijze weer wordt voorzien.
Alle vooretellen hebben dit gemeen, dat
men zoekt naar een bepaling tot bescher
ming van de openbare school. In de prak
tijk zal de redactie van het artikel naar wij
meenen er weinig toe dóen. Daarvoor is en
blijft alles te vaag.
1 Uveal
als nor
Kroon 1
of men dot la de oorlogvoerende
lauden «iet Inziet? Ret ie niet note
gaan, maar naar buiten blijkt er nog
met reel ran. De daden der oorlogh
voerenden ajn niet van dien aard,
dat er een genetgóbeid tot den vrede
uit blijkt De oaalbankehjkheidöver.
klaring van Polen is door de dla-
cueüeo in bet Pruieteche Muis van
Afgevaardigden in oen zeer zonder
ling licht verschenen. Daar is over
de vraag gesproken,, of door die ver
klaring niet in PrtiietSoh en OoSton-
rijkseh Polen dCzeUde geeet zal ont
waken, die in Russisch Polen IS op
gewekt... door da Duüachers. Waar
om met den ééneo broeder geeft wat
men dleu ander onthoudt, is hier op
het oog niet duidelijk. Er is natuur
lijk ueen speaks van dat in Prui
sisch Polen iemand iets andere wil
dan Pruisisel) zijn. Minister vonLoe-
beli heeft het den ongeruste afgevaar
digden duidelijk gezegd dat «B Duit
actie Kultur in dat deel van Polen
in geen enkel opzicht verminderd zal
worden. De besoherming van het
Deut chtura in de provincies, waar
Diitsohers en Poien leveren, zal on
verminderd worden voortgezet. En
als een kleine bedreiging liet hij er
op volgen, dnt de regeertag verwnebt
dat Pruisisch Polen „Mch steeds vas
ter in dd plichten der Pruisische
Staatsburgers zal voegen." Hiermede
kunnen de Polen in de Duitsche ge
bieden het dus voorloopig cCen. Wat
Prul fcehe plichten «ijn, znllen de
Ruzeisiche Polen ook wel epoedig on
dervinden wanneer niet meer lief
hebberij blijkt te beetaan voor een
vrijwillige dienstneming in hetPool-
sehe legioen. De sociaal-democraat
Stroebei ral dat vdórgevoeM hebben
toen hij in (fiazeifde vergadering het
afkeurde, dat DuiWchland invloed oe-
«ent op de Polen, waardoor het groo
te woord bevrijding veel op inlijving
gaat lijken. De Polen vreezen zoo,
reide hij, dat het nieuwe rijk Slechts
sen vazalstaat van Pruiflenem Dultech-
land ml worden en dat het nieuwe
leger die gaten in het Duitsche stop
pen moet. Wanneer deze woorden b.v.
in de Frensche bladen zouden zijn
geUchrcven, zouden zft zeker voor
temoeutisnd worden uitgemaakt! Minis
ter von Loebell zeide dan ook. zich
niet te willen vernederen om gp deze
rede te antwoorden.
Wat de DnitzcherS met hun breed
gebaar tegenover Polen wellicht meen
den 'e winnen, heibbea zij in Gelgig
door het wegvoeren der bevolking
weer dubbel en dwairS verspeeld. Wij
zullen op dleze kwestie niet verder
te leeren kennen T Zoo neen, hoe weet men
dan het deugdelijkheidsgehalte? Alinea 5
is sfyaz-zehtTg, meeat dt heer Eerdmans
on m) betoogt «elf. dat de eischen v»n deug
delijkheid niet verder kunnen gaan dan
eenige uiterlijke kenteekenen, die kans ge
ven dat het onderwijs deugdelijk zal zijn.
Ook hier niets dan vaagheid. Hoe men het
construeert: gelijke eischen van deugdelijk
heid of eischen van gelijke deugdelijkheid
af deugdelijke eischen voor gelijkheid, t
blijft in de praktijk hetzelfde. Onderwijs
it geen kaas wsar men gemakkelijk het
Vetgehalte van bepalen kan!
Vrijheid van richting wordt gevraagd.
Ook die richting, die strijdig is met de
wetten van 'a lands belang? De beer Eerd
mans huivert. Maar waarom niet! Zijn niet
tal van gevallen in de geschiedenis aan te
wijzen, dat dergelijke vijandige richtingen
later de gebenedijde werden?
Er zal nog long worden rondgepraat, ten
zij waar ia, hetgeen het gerucht zegt, dat
de Minister met een nieuw pacificatie-arti
kel in den zak loopt
Het was een wijs woord waarmedo do
heer Visser van Uzendoora bezloot: laten
wij beginnen met elkaar te vertrouwen. Dan
is iedere redactie goed. Doen wü dit niet,
dan ia de beate nog niet afdoende.
(Wordt vervolgd).
Dat dit gerucht meer is dan een „ge
rucht" zullen we in ons volgend overzicht
zien.
OVERZICHT.
Vredee-klanken. Frans Josef.
Met groote stelligheid wordt verze-
kont, dat Wilson op vredesplannen
broedt en reeds werd meegedeeld! dat
de geboorte van een vredesduif aan
staande ie. Door deu uitslag der ver
kiezingen, die, dbn toch voor Wilsbn
gin.(ig lé' gebleken, gevoelt hij zioh
mklthien Bterk. InmMfeis begint de
invloed van den oorlog zich In de
.VereeiigtiC Stolen ook meer en meer
te doen gevoelen. De prijzen der eer
ste levensbehoeften stijgen onrustba
rend, waaraan natuurlijk ook het niet
ai te beate slagen ven de oogsten het
zijne bijdraagt.
WH-on weet mtahchien niet half
hoe uitbundig zijn vredesplan zou
worden toegejuicht in eigenland. Vol
gen- de meeoing van anderen id dit
weer niet te wachten. Annorika te Ja
pan zien «net gemengde gevoelend den
zelfmoord van Europat wij kunnen
niet In de harten der etaatsiieden van
die lenden VHen, maar wij vrCeBen,
dit zi, In de Stilte wet eend Scham-
per laches, om het dwaze Europa,
dat in een paar jaar tijde zich een
halve eeuw achierultzet.
Keizer Franz Josef te vrij onver
wachts overleden. Zijn levenZavona
was .omber. Misschien heeft de weinig
gelukkig» oorlog, hem, de» kramen
grijaard, den laatsten etoot gegeven.
Zijn heengaan zal voor de politiek
van den dag wel niet veel beteeke-
nent deze politiek ligt geconsolideerd
in hechte bondgenootschap der Do-
nauanonarohle met Duitoebland, waar
bij dit laatste land de lakene uitdeelt.
Hktorische beschouwingen over het
leven van den ontslapen keizer zul-
'en wij niet ten boste geven. De hie-
torie van een land valt daannedesa-
en nimmer ia na te gaan in hoe
verre deze het hoofd, dan wel in hoe
verre het hoofd den loop der gebeur
tenis1 Co heeft beinvloed. Vroeger to
altijd betuigd, dut de dood van Frans
Jozef tot tal van verwikkelingen aan
leiding moeet geven en dat dun eerst
recht in het oosten de bom zou los
barsten. Hij heeft het barsten echter
zelf nog beleefd en midden in den
gevreeeden oorlog is hij heengegaan.
Vaak to hem een duel dor Schuld
van don oorlog gegeven. Wie zal het
uitmaken? Mem zegt dat hij Steeds
de politiek der DonauHmonarchie heelt
geleid en dut hij de stuwkracht was
van- veel goeds nasar ook van veel
dat als eau kwaad wordt aange
merkt. Door zijn politiek zijn aan de
Donau-monardhie groote en volkrijke
provincie» toegevoegd, maar de geeSl
die de doelen onderling verbond was
«wak en de oppervlakkige eenheid
kon meermblen alleen door geweld
worden gehandhaafd.. In het bijzonder
zijne politiek ten opzichte van de niet-
Duifctohe raslSen in de geelkleurige
monarchie heeft in het overige Euro
pa weinig Instemming gevonden. In
den grond der zaak to de moord te
Serajewo een uitbarsting van den
geest van ontevredenheid en verzet
die dtaardpor bij de Zuld-SkviSche
rasser, was ontstaan, en T uitvloei*
«el daarvan is deze oorlog geweest
waarvan nog nief ts overzien is, wei
de gevolgen znllen wezen voor
toekom.» der nu van haar leiding be.
roofde monarchie.
Men pleegt bij gebeurtenissen als
hel overiijdleh van een keizer In de
toekomst te zien en vraagt zioh af
wat de beteekeni» van het gewkfitige
feit zal zijn.
Frans Jozef zal worden opgevolgd
door Karei Frans Jozef Hubert Geor
ge Otto Marie, geboren 17 Augustus
1687, gehuwd met ZÜa, prinses van
Bomhon, uit wisr hcweiljk drie kin
deren ontsproten. Eenige dagen gele
den was hij door don Keizer tot rijn
nwtiengisBt aangesteld. Waarschijn
gebeuren «at. M-ocuen-
weinig beÉflkente heb-
li|k voelde de 86-jarige kelaer toen
reedt, dat bet einde naderde.
Het ia op het oogenbiik «en
vraag wat
teel zal het weinig
ben, omdat de oorlog in een fase ia
raakt, dat van geen verandering spra
ke kan zijn. Maar aal de opvolger
geneigd Min tot vrede, tot sneller zoe
ken naar het einde? De jeugdige kei
zer deed nog niet veel van zioh hoo-
ren. Wij hebben af te wachten.
Aan het Weatelflk Front.
HeftFraaache communiqué van 24
Nov. luidt:
Op het Sommefront was de beschieting
vftj levendig in de streek van Saflly-Sail-
lisel en bfl de suikerfabriek van Ablain-
court.
In den Elxae stelde een overval op een
Duitsche loopgraaf bfl Hilsenheim, ten
Zuid-Oosten van Metsend, de Franschen in
gevangenen mee terug te brengen ton
der self verliezen te lflden. Overal elders
was de nacht kalm.
Legergroep Albrecht van Wurtera-
berg. In die bocht van Yperen en
Wytisohate was die vuuractie bij tij
den levendig.
Front Riuprecht van Beleren. Ten
noorden van dte Ancre begon in den
middag een krachtig vuur, dat ook
oversloeg naar den zuidelijken oever.
De EngeLscheni deden verscheidene
aanvallen maar bereikten nergens re
Duitóche «telling. De meeete aanval
len werden reed» met verliezen in het
DuitaChe spervuur gebroken.
Aan het St. Piedrre Vaast-boack cn
ten zuiden van de Somme tot ii. de
omgeving van Chaulnee had een he
vige arfllleriestrijd plaats', bij goed
uitzicht. -
Aan het Oostelflk Front.
De besetting van Oreova en Furnn-Severin.
Oostenrflkscb-Hongaarsch staf-
bericht van 24 Nov.:
Ten Oosten van Oreova werd de vfland
door de Oostenr.-Hong.-Duitscbe troepen
verslagen. Ook Turnus-Severin is in ons be
zit De over Craiova voortrekkende strijd
krachten bereikten met de voorhoede de
Alt In het gebied van bet Rimnik-dal biedt
de vfland nis te voren den meest taaien
tegenstand.
Legerfront Leopold van Beieren: Onze
vliegenier-luitenant Popelak werd bfl een
verkenningsvlucht ten Noorden van Brody
door drie Russische gevechtsvliegera aange
vallen. Hfl versloeg se in zfln vlucht en
dwong se pijlsnel achter hun linie* te da-
De BoemenJëra ontruimen Weet-Walaehfle.
Roemeenacb etafberiebt van 24 Nov.
Aan bet Moidavische front geen verande
ring. Verder op tot in de etreek van Dragoe-
lavele een zwakke artilleriebeschieting
evenals aan de rechtervleugel en in het cen
trum in de vallei van de Alt Aan de lin
kervleugel viel de vfland verwoed aan. On
ze troepen trokken onder den druk van
overmachtige vflandelflke strijdkrachten
links van de Alt terug.
Aan het Zuid-Oostelflk Front.
Het offensief der Geallieerden.
F r an s c h Legerbericht van 24 Nov.:
Op den rechter Cenra-ocver vermeester
den de Serviërs het dorp Budemirca. Twee
hevige tegenaanvallen, die door de Bulga
ren op dit punt werden jpgezet, mislukten
volkomen.
Ten Noorden en ten Oosten van Monastir
duurt de atrfld met hardnekkigheid voort
De Geallieerden maakten vorderingen en
brachten den Duitsch-Bulgaarechen troepen
die den voortgang de rGeallieerden krach
tig poogden tegen te gaan, zware verliezen
toe. Ten Westen van Monastir zetten de
Italianen hun opmarech voort, drongen tot
Mizopoli door en namen tegenstanders ge
vangen.
Krijgsverrichtingen ter Zee.
Het vergaan van een Britsch
hodpitaalaichlp.
Een RGuter-tedegraan uit Londen
meldtDe Adknlralltedt kondigt aan
dat het horipitaahnchip „Braeomr Cast-
Ie" op weg van« SalonJki naar Malta
met gebonden op een mijn i« gee too-
ten of getorpedeerd ia in het Mfcrtcaii-
kanaal in de Aegtetytóhe zpe. Allen
aan boord zijn gered.
Gemengd Oorlogsnieuws.
Het praalbed van Frans Josef.
Uit Weenen wordt gemeld:
Ook gisteren verschenen behalve leden
der Keizerlijke familie talrijke persoonlijk
heden in het Sehönbnrger slot om van het
lflk ven den Keizer afscheid te nemen. He
dennacht werd door den medailleur prof.
Marshall een doodenmasker afgenomen en
ging hofraad prof. Kelsld in het bflzfln van
den lflfarts Kerel tot het balsemen over.
Daarna werd de monarch in zfln gala-maar-
schalksuniform gekleed en op een zwart
fluweel-bekleed# kist gelegd, die op
zwart' praalbed werd geheven. Vóór het
verveer op aa Maandag zal deze ldst in een
metalen kist worden gezet, waarna de in-
zegening van het lflk in het bflzfln der Kei
zerrijke familie volgt
Hedenochtend deed Keizer Karei het ge
heele Oostenrflksehe Ministerie aan skh
voorstellen.
Ia Duitdcbdand.
De kaaavea-dbeliDg.
Ook in zake de kaatfveideeling «tel
len de Duitsche autoriteiten thanduit-
voer*, zegt de
Zoo heeft, voigao» het „Sttdafur-
ter Kredsblatt", het plaatselijk „Le-
beneïtotteiamt" bereken», dat van. hel
hem toegewezen aantal volvette ka
zen van 1 potd aan leder lid der
bevolking toekomt preoiéB 15 grain.
(Dat to nog niet genoeg tot het be
leggen van een boterham.)
Aangezien nu, voJgena de ambte
lijke mededeeling, binnen afrienbaren
öj-i een nieuwe toewijzing niet mag
worden tegemoet gezien, en een hoof
delijke omtlag van den aanweoigen
voorraad bij de uitvoering eigenaar
dige moeilijkheden zon opleveren, uit
hoofde van de geringe hoeveelheid, to
tot verloting van de kaas besloten.
Voor de voorgenomen verloting zijn
■uwkmrige voorschriften vagigeBteld.
Van deÈtiieprfng zijn geheel uitgeslo-
l die zelf hebban ge-
Macht, alsmede eigenaars van koeien.
De prijs is bepaald -op 2.30 M. per
'Te Berlijn heeft het „KriegSernih-
rung ambt" korte metten gemaakt. Het
heeft aan de „Zeutral Einkautóge-
seil ehaft" Verboden afgifte van den
geringen kaadvoorraad aan de over
heid der Stad Berlijn.
Daarmede, zegt het „Berliner Ta-
gefclatt", w aan het vormen van „F.-
rmlton-einkaulfagaeellsOhaften" tot de
gemeocwAappelIjke verwerving van
i pond kaas voor 4
ten einde gemaakt.
perabnen nu
In Ruslelnd.
De graancrtoU.
TeÈwijl ome minister» zich bezig
houden mat een onvruebtbaren atrijd
.ver d» competentie in zake levene-
middelenrveraorging, schrijft het dag-
Wad Ruekoje SJowo van den 2den
November 1916, hebben wij een on-
trzoek ingesteld bij de verscheidene
skuudügen, wat eigenlijk de oorea
ken zijn van de tegenwoordige graan-
orLis. Het antwoord luidde eenstem
mig: de maiiihtnwprijzer.. Zoodrode
geruchten opdoken, dat er maximum
prijzen «ouden werden ingevoerd!, ver
dwenen de aan de Matione opgesla
gen voorraden al» dObr een tooVer-
siag. Zij werden teruggebracht naar
de landgoederen. Do boeren hebben
au ongeveer 800 millioen pud koren
in re erve, en houden dia vadt. Zij
hebben zelfs groot» KoeveeUradie» op
gekocht, daar zij geld in overvloed
A«o» tiAMrtaguOming vanwege
regeering valt niet te denken, want
n zouden de boeren de voorradnt
gaan begraven en verstoppen. Het
aenige middel tó, den vrijen handel
Weer zijn gang te laten gaan, na
tuurlijk ondfer contrdle der regéerlng.
Een andere maatregel van het mi
nisterie van landbouw, did «eer Scherp
afgekeurd wordt, to het verbod van
uitvoer tusSchen de verschillende gor^
vornementen. Daarbij werken de trans
portverboden voor particulieren, voor
al OP fraterwegen, juist in omgekeer
de richting ato bedktold to.
Kortom otoor de verkeerde veror
deningen van het ministerie van land
bouw beeweht nijpend gebrek in alle
groote steden en overvloed op het
platteland. Wanneer er niet spoedig
verandering ko«nt, zal Rusland in
ernstige moeilijkheden geraken."
Een
nit Coiwtanz
Wolff-telegwum
meldt De onderhandelingen over de
ui twinkeling van Duitstehe en Fran-
eche burgerlijke geïnterneerden zijn
gebindlgd. Het betreft ditmaal niet
minder dan 20.000 personen, die Bol
le» worden uitgewisseld. Het trans
port begint 4 December,
gjftg
In Belgi
De wegvoering der Beigera.
De oorrespondent van „De Tiji"
te HaVre seint
De Belglsehe Minister van Buiten-
landeche Zaken hoeft bij den H. Stoel
een omstandig protest! ingediend te
gen cd wederrechtelijke wegvoering
Van Belgen uit hun vaderland. In het
protest wordt met feiten aangetoond,
dat dp bewering van Duitafchland over
bet zoogenaamde tegengaan van ledig,
heid eleehto een voorwendsel to.
LSngS kerkdijken weg heeft, Z.
m. kardinaal Mercièr dpn II. Stod
over dO Jongde, met aile volkenrecht
Strijdige gebeurtenissen, ingelicht.
Onlurten in Djambi.
(Officiéél.) BJ het Departement
van Koloniën ie ontvangen het vol-
n den Gc
van den Gonvernenr-
van Ned.-Indiü
Hadji Sales, een van de moorde
naars van den oontrolenr Walter,
meldde zich den 22en dezer met twee
volgelingen. De vrouwelijke ver
wanten van den invloedrijken verzet-
leider Rio Depati zijn gevangengeno
men.
De oontrolenr van Moeara Tebo
bericht, dat da vader van den gevan
gengenomen «uiten Boewahid en Pang-
