irslag
y,
30e Jaargang.
Zaterdag 13 Januari 1917.
DOrd.
Telefoon Interc. 82.
Eerste Blad.
Feuilleton.
3
l
Buiten de Stadspoorten.
81, GOUDA.
Telefoon Interc. 82.
VERSCHIJNt/dAGELUKS AA. - BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
Uitgevers A. BRINKMAN ZOON.
De verkiezingen in 1917.
derland.
ragtla f I.QS. «Ik* regel maar f 0.28.
:ba
Dit nummer beetant uit twee bladen.
HAGENAAR.
BINNENLAND.
Cour. 1
vooruitbetaling.
haar
405 5
bleek! vfxwover-
„Waar zou ik auders
uur»
(W<*U nml(d>.
nooit toe
acntfeed.
rukkerij
OON Gouda.
Naar het S<uit8ch van
CLARA V1EBIG.
Bewerkt door I. P. WE8SEL1NK—
VAN B068UM met autorisatie vaB tto
schrijfster.
(Nadruk verboden.)
hete
ran Gouda.
was
het
niet
was
De
WM
n?l
ABONNEMENTSPRIJS i per kwartaal 1.25, per week 10 ceat, mei Zondagsblad par
-u I waar de beaorgiag per looper geschiedt. Franc*
nomen aaa ons bureau: Markt 31, Gouda, bij
de poSkantoren.
Goud* en
>1 meer f 04 0.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
CCCL11I.
De Nieuwjaarsrede van den Burgemees
ter by de opening van de eerste raadsver
gadering is alt(jd een gemeente-yerslag in
zakformaat In groote trpkken geeft zy een
overzicht en zonder in finessses af te dalen
wordt geschetst of de totaalindruk over de
gemeente in het afgeloopen jaar al dan niet
ITENTIËN.
I vooruitbetaling.
rlaan 65. VRAAGT
•gen,
ISJE,
i sterdam,
lelijksche
velen
t inoeot hi
t Wa* te I
ZOU I
:he liefde. -
Jaloezie» -
'deloos lief-
Vrouwen
lid. - Vrou-
ot elkander
nhelzing. -
gdelijkheid.
- Phallus-
erken van
middenweg ondier de linden: zij Uep
dicht lange de vlierstruiken, stool
niet gezien, wilde worden. Maar vrouw
Badekow keek. Zij* herkende de bevend
voortwankekode dadelijk en onderdrukte
een luiden kreet!
gunstig is. Geheel in overeenstemming met
hetgeen wy verleden week reeds schreven,
was ook naar het oordeel Van den burger
vader de indruk zeer gunstig; zelfs meen
de hy, dat wat de werkloosheid betreft, de
algemeene toestand in normale tijden bijris
niet gunstiger had kunnen zijn. Trots de
^elangryke toeneming van het aantal ver
zekerden, daalden de uitkeringen ten laste
van het Rijk en de Gemeente, van een be
drag van 93 duizend gulden in 1916 tot ruim
13 duizend in 191*. Er ontstond een oogen-
blik zelfs een tekort aan werkkrachten,
weshalve 600 geïnterneerde militairen hier
te werk gesteld konden worden.
De vermeerdering der bevolking bedroeg
een getal hooger dan eenig voorgaand jaar,
bijkans twaalf duizend zielen. Nog elf dui
zend uitgewekenen vertoeven in do resi
dentie.
Alles te samen is er dus alle reden om
tevreden te zyn over het jaar 1916 voor
zoover er dan in dese treurige tijdsomstan
digheden plaats mag zijn voor tevreden-
fkingen daarop
boekformaat
de samenstelling van een Kamer van zeer
tydeljjken levensduur. .Het belang van alle
partijen brengt dus mee, den strijd te ver
schuiven tot de verkiezing in 1918. Daar
voor zijn twee voorwaarden te vervullen.
Ten eerste, dat de regeering zorg drage, dat
de Kamerontbinding niet valle na de perio
dieke verkiezingen van 1917 en ten tweede^
dat de verkiezingen bij enkele candidaat-
stelling zullen afloopen. Het hangt dus af
van den tyd van behandeling der Grond
wetsherziening door de Eerste Kamer, of in
1917 één of twee verkiezingen noodig zijn,
Doet deze de ontwerpen af uiterlijk in Mei,
beter nog in April, dan kunnen vóór of op
5 Juni 1917 de nieuwe Kamers gekozen
worden en nog vóór September 1917 kan
dan de Grondwetsherziening zijn beslag
gekregen* hebben.
De nieuwe Kamers zullen dan weinig an
ders meer te doen hebben dan de gewone
parlementaire werkzaamheden af te hande
len.
Van ingrijpende wetsvoorstellen zal tij
dens haar bestaan geen sprake kunnen zijn.
Mocht onverhoopt de oorlogstoestand daa
nog om ons heenv bestaan, dan kan in
’s lands belang het Miniéterie-Cort v. d.
Linden aanblijven, dat met voorbeeldige
staatsmanskunst ons door de woedends
branding van het Oorlogsgevaar heeft heen-
geloodst en voor de handhaving oj/xr neu-/
traliteit heeft pal gestaan.
En zoo er verkiezing kwam, op welkep
grondslag dan strijd gevoerd? Zij zqu
slechts loopen over de Grondwetsherziening»
waarover alle partijen het eens zijn gewor
den! Een strijdleus zou ten eenenmale ont
breken. En over artikel 80 (het algemeen
kiesrecht) èn over artikel 192 (het onder
was) is in de TWeede Kamer zoo uitdrukke
lijk tot een vergelijk besloten, dat geen der
partijen daaraan zal willen tomen.
Waar zoo de zaken staan, bestaat er geen
voldoende aanleiding in 1917 d^n politieken
stembusstrijd te voeren,
Op grond van het bovenstaande zoudea
we het dus ten zeerste toejuichen, als de
partijen overeenkwamen de verkiezingen
in 1917 bjjh enkele candidaatstelling der zit
tende leden te doen afloopen. f
De leiders der verschillende partyen zyn
he ter reeds over eens dat geen strijd moet
worden gevoerd.
De staatspartijen hebben dan tevens vol
doende tijd om ongehinderd hun organisatie
te herzien met het oog op de eischen, die
de nieuwe kieswet stelt.
bedoeling daarvan zijn deze tf verhoogen.
Veel beter ware het, indien men eens de al-
gemott^ regeling ging herzien en tot de
concluW wilde komen dat de overheid ten
aansien van de salarieeriag desar ambte
naren van de dwalingen baars weegs dient
terug te komen en veel eer moet trachten
terug te keeren tot den eenigen juisten
grondslag voor een loonbepaling n.1. die
welke vorvat ia in oen eeuwenoude stelling
van „loon naar werk”. Loon naar ouder
dom, loon naar behoefte en dergelijke leiden
alle tot nadeel van den Staat,omdat die stel
lingen in hot particuliere leven nergens
worden gevolgd en slechts z|j zich er aan
vastklemmen die meer levensjaren en moer
behoeften hebben dan capaciteiten.
Dat ervaart do overheid nu al vele jaron.
Zal men wijzer worden?
/Dat er een tekort is aan goede arbeids
krachten is ons dezer dagen gebleken.
/Pleegt do post-dienst in de eerste dagen
/van het jaar altijd in de war te zijn, aoo
verward in dit Jaar de bestelling is geweest»
was ze het nimmer te voren. Het is ónmoge
lijk geweest eenigszins geschikte krachten
voor noodhulp te krijgen. ]n één der buiten
wijken bijvoorbeeld manoevreerde een hulp-
besteller zoo onbeholpen met zijn voorraad
dat de heele boel over straat viel. Por tele
foon moest h|j aan het hoofdkantoor assis
tentie vragen omdat hij niet in staat was de
brieven weer op volgord* te leggen. Wjj
zagen diverse brieven, die uit nabijgelegen
plaatsen nhar den Haag verzonden waren
en dagen onderweg waren geweest. Onlangs
vertelde één der Haagsche bladen het merk
waardige geval, dat een brievenbesteller
aan een wandelaar den weg had gevraagd!
De woede van nieuwjaarsfelicitaties-zen-
den is heusch niet verminderd, al is reeds
zoo vaak van alle zijden op afschaffing van
deze gewoonte aangedrongen. Misschien
daalt het getal naamkaartjes dat verzonden
woJdt; het aantal brieven en briefkaart»*
stijgt geregeld en in niet geringe mate. Men
onderschatte de gevolgen van de toeneming
der bevolking niet ook voor den dienst der
posterijen. Wij durven wel te zeggen dat
het aantal zielen Van 1913 en 1917 meege
rekend de vreemdelingen een verschil van
vijftigduizend aanwjjst Weliswaar is de
dienst der posterijen in dien tijd uitgebreid,
maar de schommelingen in de drukte van
dien dienst worden ook grooter naarmate
het zielental stijgt.
De onmogelijkheid om good personeel te
krijgen is de oorzaak. Hoe nijpend dat ge
brek is en tot welke middelen dat moet lei
den bleek reeds uit het volgende. De rjjks-
telefoon is sedert den noodlottigen brand in
het telefoonbureau tydelyk gevestigd in het
gebouw der gemeente. Nu is door deze broe-
s Réunie”. Ver. v.
Sprekers moj. C.
r H. Borel.
gtoezicht. 2 uur.
missie.
>llandia”, 8
Dtunibond.
ii», 8 uur. Verg,
nd.
iewodterijden Ned.
Aliance fran^aise,
Mad. Dhayrmond-
rij geregeld tijdig
ontvangen vau
s, vermakelijk tie
te ouzo agenda
gevoel la haar Iwofdi. Moeilijk ademhar
lend stirt zij de luiken open, een hoer lij
ke ochtendfrfechheid. stroomde naar bin
nen, maar zelf vond zij haar oude frtechr
heid niet. „God, «te men op itejn leeftijd
niet slaapt, ja, dat merkt men,’' -zuchtte
zij.
N windachtig ging zij op haar plaats
aan het venster zitten; half gekleed, in
onderrok en nacirtjak, een* moest zij nog
een beetje uitrueten, voordat het aaukieo
den verdör ging; dat waa nu ook een
werk voor haar!
Drooanend keek zij de straat langH. Nog
bewoog er zich niette, *t wm nog volko
men stil; de roelkkarrm waren zelf»nog
niet uitgereden. Maar reed» lachte om
vier uur in, do vroegte de zonneschijn.
Do luobt waa helder; ate een belofte,
als jeugd lag het op dé oude lindeboo-
men. Overal kleine, lichtgroene blaadjes,
welke uit het JdeverigFbrtuiao ombutael
nieuwsgierig te voorschijn wilden komen.
Vrouw Badekow knikte men zag het
nu bepaald groeien. Ad» ja, maar de
oudb vreugde om naar het groeien te
zien, was er niet uwer. Spoedig zou hte
hier met de landelijkheid voorbij zijn. Dit
jaar waren de ooievaars ai niet meer
gekomen aan den overkant wate bet
neet leeg. Ze vonden het zeker te on
rustig in Tempelhof en gisteren had Jo
hann er van geaproken, dat hst betetet
noodig wse de oude schuur omlaag te
halen, die bouwvallig» rommel met het
stroodak waa een schande voor de gan
ache dorpsstraat. Ach vroeger waa het
bier ved mooier- gewmrt!
Hanne Badekow steunde met haar rim
pelige handt» op de vensterbank en kedc
de straat verlangend at. Daar zag zij
iemand aankomen, haar hart stond stil.
Langzaam naderde een vrouwelijke ga*
statte. Maar zij liep niet op dm breedan
zeker, velen wisten liet. Maar ondanks
dat moest hij nog goed met Auguste zijn.
*t Was te Mpen, dat zij er nooit, nooit
achter zou komen!
Onwil Itekeurig breidde de moeder de
'armen uit, evenals toen „Je kan al-
tijd komen’ maar daarna liet zij ze
met een zucht zinken; slap vielen zij
neer op het voeren bed, ach neen, Au
guste moest maar niet thuiskomen als 't
alleen om ófte reden zou zijn! Of het nu
toch ook niet beter was, ondanks alles
en Paschke weer op de been te helpen?!.
Het was niet goed van Johann «i Gott
fried te zeggen: „Ja, ate ge denkt, dat
hij haar werkelijk trouw te, zoo’n echt
liefhebbende echtgenoot, dan..." Neen, dat
dacht zij in het geheel niet, zij wist, dat
het anders was, maar zij had hemt toch
bet verlaagde kapitaal moeten geven. Al
was het waarachtig gerin kleinigheid
het mooie geld; men had het tod» ook.
op straat gevonden! Maar misschien
het du nog tijd?!
t moeder lag in grooten twijfel, dra
lend verliepen de naohtehjke uren, zij
vond geen slaap meer. Een besluit nam
langzaam vorm bij haar aan, ja, zij zou
Auguste’s man voor dezen k«er nog hel
pen. Zij zou zelf naar hem toegaan
zij woonden niet meer in de Kransen -
strasse maar Johann en Gottfried zou
den wei weten waar ze nu woonden en
ate die het niet wijden, zeggen dan ging,
zij naar de politie. Het was een ondra-
gelijke gedachte voor haar, dat hand* doch
ter, eene Badekow gezegd had: „Ik kom
niet meer naar hate.” Auguste zou, moest)
weer naar huia kunnen komen!
De oude vrouw voelde zich ate gerad
braakt, toen zij ópstond. Maar zij kon
néat meer bWjven liggen, ofschoon het nog
heel vroeg wa* Er was een prikkelend
ongeduld 1» haar leden ea een duizelig
kwartaal f 1.75, per week 14 cam. over*
per post per kwartaal f 1.50, met Zonds^blad
Aboaneaunien worden dagelijks aangenom»
onze ag«n<en, den boekhandel en J
ADVERTENTIEPRIJS i Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den besorgkring):
1 —5 regels I 0.55. elke regel meer f 0.10. Bij drie achtereenvolgende plaatsingen wordep
desa tegen twee berekend. Van buiten Gbuda en den bezorgkriag: 1-S regels f 0.80, elk»
regel meer 0.15.
60UJSCHE COURANT.
nsrie-cL’ws- eaa. Ifh.d.'v-extezxtieTolsud. -voor C3-o\xcLa. ©zx Oaaexstrelcoix.
4.
INGEZONDEN MEDRDEELINGEN d
Op de voorpotten dubbel tarief
Gewone advertemten aa lag» soa de» ateit
prije. Groose lettor» en randen naar piaetwui*
KLEINE ADVERTENTTftN aanvrage* en aanbiedragen.' betroiepde dtewtperaoMel.
koop ea verkoop, huur en verhuur, 1—ragpls I 0.2S elke regel moer S cent bij voondi-
betaling. Maaiaraas grootte 1* regale. RawtyMumarar» 5 coat.
dorlUke eoaagezindheid het reeds voorgdcof
men, dat een van de menachen in dienst van
het Rijk is overgeloopen naar dien van d*
gemeente, waar de voorwaarden iets beter
zjja. Als Rjjk en Gemeente elkaar nu nog
menachen gaan „afvangen” wordt het heele-
maal een rare geschiedenis. Het is niet ha}
eerste geval van dien aard, dat zich hm
voordeed. Zoo in elkaar*» onmiddelltyke om
geving is het al meer voorgekomen, dat aa*
een ambtenaar in dienst van het R|jk een
goede betrekking bij de gemeente werd aan
geboden en omgekeerd.
Enfin, dat is natuurlek nooit te verhin
deren.
Do fout die oorzaak is van het tekort
aan personeel bij Rjjk en gemeente ligt el»
ders. Zoolang het anciünniteitsstelsel de be
vordering (en dus betere salarieering) re
gelt zullen de beste krachten liever in par
ticulieren dienst gaan omdat daar voor he*
de vooruitzichten beter zyn. De overheid be
taalt haar goede ambtenaren te laag en
haar minder goede te hoog, omdat de sala-
rieering nu eenmaal aan een algemeen» ver»
ordening zit vastgekoppeld. Een enkele
maal, verstout men zich uit het gareel te
gaan en een jonge veelbelovende kracht een
sprong te laten maken. De ervaring heeft
echter geleerd dat deze sprongvariaties eea
weinig goeden invloed hebben op den geest
van het personeel, terwijl natuurlijk altyd
de mogelijkheid blijft bestaan dat deze
sprong er nog een in het duister is.
De overheid heeft bovendien zulke zon
derlinge opvattingen over salarissen, dat
ontevredenheid niet kan uitbijjven. Onlangs
is tot lid der Tweede Kamer gekozen Mr.
Dreseelhuys, secretaris-generaal van Justi
tie. Deze man zal nu jaars 3000 gld. ver-
lofstractement C. 7-
gen. Wat een dwaasheid, niet waar? Ie
mand ambieert een andere functie, verlaat
zijn eigen functie maar krijgt dan toch nog
een salaris uit die verlaten functie. Zoo zit
ten er in de Kamer al meer. De heer Duys
als adjunct-commie» bij de Rjjksverzeke-
ringbank heeft al hcht jaar een non-ac-
tiviteitstractement, niettegenstande zijn in
komen als Kamerlid en wethouder va*
Zaandam verre dat van zijn vroegere be
trekking overtreft ;de heer Boogaerta is i*
zijn non-activiteit zelfs bevorderd tot inge
nieur le klasse van de waterstaat; de heer
Bogaard heeft een verlofstractement als In
disch ambtenaar. Misschien zitten er nog
wel meer leden in de Kamer die aldus van
vele walletjes eten. Geen particulier krygt
zoo iets In zjjn hoofd. Dergelijke salarissen
drukken de algemeene salarieering natuur
lijk en moeten ontevredenheid wekken. Na
het Kamerlidmaatschap wellicht spoedig tot
3000 gld. vergoeding zal stijgen en er een
pensioen aan verbonden is, ware het wel te
wenschen dat dergelijke ongemotiveerde
toelagen werden afgeschaft.
In de Tweede Kamer zal binnenkort een
algemeene discussie plaats vinden over de
ambtenaren-salarissen. Natuurlijk zal de
„Waar kón» jó vandaan, waar kou jé
vandaan?" De moeder hakkelde, haar
tong wm ate verlauid van schrik, maar
toch wm het blijde schrik. Auguste wa»
er, zij had haar Auguete wrag. hier bU
zich in de kamer ach, Auguate! Zij
Htreelde bet gtdaal barer dochter, och,
wat waren haar wangen ijskoud. Zjj
greep de step neerhangende handen «m
drukte ze; „Neen, zoo feta! Waar kom
ju toch zoo vroeg vandaan?!’’
„Waar zou ik vandaan komen? Van
Berlijn natuurlijk." Augusto zeide heto»
geduldig, knorrig. „Waar zou ik auden
vandaao komen?5'
Maar toen werd haar ongeduldige toon
een andere, en heftige smart trild» er I*
door, haar knorrige uitdrukking werd een
wanhopende, zij sloeg lieide handen voor
het gelaat. „Nu moest ik toch terug ko
men.”
Hamid Badekow vroeg niet» meer; da
keel was haar ate toegésnoerd, bat waa
ateof een hand haar wilde worgen, o,
nu had Augusto het tod» zeker geboordl
„Ga zEteo," zddo zij aadit, dkiwdo
haar dtochter op een stoel en begon haar
uit te kleedea; deed baar mantel uit, nam
haar hoed, alka waa nat vaa deu
dauw daarna kniekte aU neer ombaar
schoeken uit te tnkkm. Het wam pan
toffels van wwarte stol, nie» gMnaakt voor
zoo’n vanen weg; zij hingen aan flar
den. Het ecbssMrdn vrouw Badekow voor
de oogra. haar handen beddm. zij kon
de kapotte stoffen schoenen nauwsüjcsufc
krijgen; m de kousen warm doornat; o
74)
Ate Hanne Badekow er over dacht, dat
zij^indertijd haar Guste bad laten gaan,
toen' ze daar daar op de canapé
had gezeten ach zoo bleek! voorover
gebogen oils een belaste, steeds in haar
kopje roerend, dat zij toen haar kind zon
der geld had laten gaan, dam brak baar
nu het hart. Had zij toch maar gegeven,
wat Paechke verlangde terwiite
van van AugusteToen had het nog
een doel gehad. Met hoeveel liefde had
Augusto van baar man gesproken
daar, voor de tafel had zij me4> vtaznmen-
<ie oogen gestaan, en had uitgeroepen
,,Ik blijf bij mijn Julius, bij mijn. Julius
hoor ik, en al geven. jeJui alten op hen»
M. ik laat niets van hem zeggen ik
heb hem lief!” De moeder wist nog elk
woord. Indten Auguste hem toen het geld
bad kunnen krengen, dan zou hij toch
«kor liefde en dankbaarheid voor haar
gevoedd hebben, dan zou het er
Sijn gekomen, dat hij haar dat rau»w,
wat hij haar daarna aangedaan had! Dei
bezorgde vrouw zuchtte diep: Paschke
gaf zioh met vrouwen, af! Het was be-
Jabaon en Gotfrfed wisten bet heel
Militair Geneeskundige DtenaL
Zooate reeds gemeld, heeft de Miniater van
Oorlog aan de Tweede Kamer doen toeko
men een Nota, mat bijlage, vermeldend»
wat na de aanneming van de moti»-K. ter
Laan is geschied tor verbetering van de
verpleging van zieke en gewonde militai
re».
In zfn inleiding zegt de Minister o.»., dat
als reorganisatie van het dienstvak of s»lfs
als een» inleiding daartoe de genomen maat
regelen niet mogen worden aangemerkt.
E«ne reorganisatie kan eerzt in rustig» tij
den worden tor band genomen, nadat men
zich, geleerd ook door de thans opgedane
w.„ ondervinding, ton volle rekenschap heeft
uit ’s rijks schatkist ontvan-kunnen geven, welk» wijzigingen en vevbe-w
dwaasheid, niet waar? Ia- toringen blijvend sullen moeten worden aan
gebracht. Dit neemt niet weg, dat vel» |»r
plaats gehad hebbende voorzieningen van
zoodanige» aard sjjn, dat sjj van blijvend
nut in elk stolsel zullen blijken.
Gebouwen. Bijzondere aandacht werd
aan de verschillende gebouwen geschonken.
Zij werden op onbekrompen wijze naar
moderne eischen ingericht, zoo goed als de
bestaande toestand slechte gedoogde.
De Minister wjjst o.a. op de belangrijke
vergrooting die de verpleegruimto te Am
sterdam onderging.
De inrichting der gebouwen te Delft en
't-Gravenhage onderging mede ingrijpend»
veranderingen; in gelijken zin en in niet
minder mate ia dit met die te Utrecht, Go-
rinchem, Hoorn en Alkmaar hot geval. Ver
beteringen in denzolfden geest, maar iw ver
band met hun toestand en grootte van min
deren omvang z(jn aangebracht, of neg in
uitvoering te Amersfoort, Bergen op Zoom,
Breda, Dedemsvaart, Gouda, Haarlem,
Harderwijk, Hoorn, Leeuwarden, Leiden,
Maastricht .Middelburg, Mulden, Roermond,
Schoonhoven, Venlo, V lissingen «n Zwolle.
Voorts werd de gelegenheid tot verple-
ging van zieken op verschillende plaateend'
God, waar wm haai* Auguate toch ge
wroet? Het wm nu toch utet nat utter
Op de wegen?!
„Ik heb «hm gpamAeu. nacht op.net>
void» rondgetoopm het heeft gerègvnd
ook!” Dat was een verklaring. Auguste
bad ze met hangend hoofd gepreveld.
De oude vrouw bltea in baar banden
om ze te verwarmen; voorkhtrendl wreef
■ij de koude voeten barer dochter. Zij
kon ntete zeggen oen te groot teédvw
vulde haar: wat? baar Auguste bad
roudMdwaald, zij wtot toch waar haar
motster woouda.
ZIJ begon bitUv te werorol
Nu veranderde Auguste’s strekte blik.
Stekkend stiet zU uit: Hij geeft niete meer
om urij 1» bet geheel niets h**t
gisteravond was ik maar een half uur
weg om iukoopro to doen toen ik
terugkwam stond hij op een portaal
hij verwwetote mij nog niet - h»j bieki
bet dteswtoMtege, dat knappe, vast den
koopman uit bet voorbtes, vast en kuste
haar, kuste haar..." Zij lachte bitter
..mij hetet 1^ nooit zoo gekust
«ter, moeder!
„Wew maar std, Auguste! Hij to hei
niet waard, dat je zoo huilt!”
Vrouw Badeków droogde haar dsoo-
gm af. en daarna w lachte zij de kraam
van August» getast. Aoh, hst ara»
kind! Maar al» zij «cos af do zijspron
gen van JuHus keutel
„He< I» goed, tet to van ham beat
weggegaan,” «eid» zij troostend- Dat to
I eroige wat je kon doen. Je kunt je
aooteta toch stat laten wcigwaUro?!”
In politieke kringen wordt overwogen d<
verkiezingen in 1917 voor de Tweede kamei
zonder strijd te doen afloopen. Neemt d<
Eerste Kamer, zooals verwacht mag wor*
den, de voorstellen tot Grondwetsherziening
aan, dan is «r alle reden om in 1917 geei
stembusstrijd te voeren. Na de aanneming
der ontwerpen door de Staten-Generaalt
moeten d» beide Kamera ontbonden worden»
Da ntouwe Kamers, nog gekozen op den
grondslag der bestaande kieswet, moetei
opnieuw over de Grondwetsvoorstellei
stemmen en in elk der beide Kamers moe
een meerderheid van 2|3 zich svoor de ont
werpen verklaren.
De houding, door de verschillende par*
tijen tegenover d» Grondwetsherziening
aangenomen geeft zoo goed als xekerheidj
dat deze voorstellen met groot» meerder
heid, zoo niet met algemeene stemmen»
door de nieuwe Kamers zullen worden aan»
genomen.
Volgens art. XI der nieuwe Additioneel»
artikelen treedt dan bjj een volgende ver*
kiezing het stelsel der Evenredige Verte»
genwoordiging met Algemeen kiesrecht e*
stemplicht in werking. De bedoeling is m
niet, de nieuwe gekozen Tweede Kamei
volle vier jaar zitting te doen nemen, dod
vdeze te ontbinden, zoodra de administratie*
ve maatregelen voor de nieuwe kiezerslijst
ten zjjn afgeloopen. De Kamerverkiezing
volgens de Evenredige Ver&ffenwoordiging
zal dus in den zomer van 1918 kunner
plaats hebben.
De in 1917 te kiezen leden der Tweede
Kamer zullen dus ongeveer een jaar zitting
hebben. Het zou al te dwaas zijn, indien d»
verschillende partijen daarvoor een verkie*
zingsstrjjd gingen aanbinden. We weten al
leen 4at een algemeene verkiezing aan d«
partijkassen hooge finantiëele eischen stelt.
De samenstelling der kiezerslijsten zal
eenige maanden tjjds vorderen. De voorbe
reiding der verkiezingen volgens de nieuw»
Grondwet in 1918 zal van de partijbesturen
heel wat inspanning vorderen.
De organisatie der partijen is thans in
gericht op de .vertegenwoordiging van 100
enkelvoudige districten volgens het meer-
derheidsstelsel. Met de instelling van IS
kieskrihgen ieder met 5 i 6 afgevaardigden,
zal elke partij tot hervorming har»r organi
satie dienen over te gaan.
Regeering, gemeentebesturen en partijra
den zullen dus den tijd vóór de verkiezin
gen in *1918 broodnoodig hebben om zich
gereed te maken vooor den geheel nieuwen
verkiezingsstrijd. Het zou de moeite niet
loonen de oude verkiezingsmackine nog eens
voor het laatst in werking te stellen voor
