erslag
UNS
Woensdag 31 October 1917.
56e Jaargang.
Telefoon Interc. 82.
Uitgever» A. BRINKMAN ZOON.
Telefoon Interc. 82.
II, GOUDA.
en,
jn.
4
EIGDE
otdienst
-Leiden.
iTie^-ws- en -^«d.^ertexLtie'bls-ci voox G-oixd.au en Oxxxstx©ls:©xx.
VERSCHIJNT DAGELIJKS BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
SANDIJK.
Feuilleton.
Miss Barrie’s Huwelijk
door
Igische
KSTER
aaien te gaan in
8 bureau Goudiche
5(ï. 13534.
r*f«to 1.05, «Ik* r*|*l «wr BJS.
vooruitbetaling.
wel
2291 94
ÏCHT
Hrt
houwburg.
(Wordt vervolgd.)
VAN
keukengerei
iderdeelen.
dschappen
igen.
>uw- en Woning-
juanissie Annen-
téunle” Muziek-
t Gouda.
spr.
in
Zessen
Heide
geregeld tijdig
rangen van ver-
ermakeiykhaden,
agenda te ver-
ckertj
N - Gouda.
INGEZONDEN MKDRDUUNGKN
Op de voorpagina dubbel larie L
Gewone advertennin ca ingezonden mededeeliagea Wj ctmtruci «eer gereduceerde*
prijs Groot* letters en randen tuuu plaatartuoHe
ILÏ1NI ADVERTRNTlftN oaarrage* ra ■sehiedhge*. bso slaps Asem» ars—eet,
hoop e* verkoop, huur ra rerhosu. 1— 5 regels t OJS elk* r*0*l meer 3 cs* Wj ra*r*te-
betaliag Maximum grootte 10 regah. B**ij*MM*n 5 «ML
TENTIËN.
vooruitbeteliag
ran Gouda.
GOUDSCHE COURANT.
N GEBITTEN.
ALBREGHS,
- ROTTERDAM.
2226 5
dal
irt» I
il.di-n-
.1. lijk
)UDA 2581 20
IO uur V.M.
EIDEN
IZuurNM
□da: GOUWE 45.
i BOTERMARKT
Terwijl in het zuiden de strijd gestreden
wordt, houden in Engeland Lloyd George en
Smuts groote redevoeringen, die ons weinig
vertellen, wat wij niet al zoo dikwijls heb
ben gehoord; de Isonzo-nederlaag gaat men
voorbij met een „dat komt terecht”.
zou di
zijn.
hij nadien vaster in het zadel zat dan voor
heen. De jongste crisis is dan ook geheel
langs hem heen gegaan.
Op het oogenblik waarop Orlando de teu
gels van het bewind aanvaardt, is de poli
tieke constellatie van Italië alles behalve
duidelijk. Als men daarbij in aanmerking
neemt den moeilijken toestand aan het
front, dan kan men gerust zeggen, dat er
heel wat van den nieuwen leidsman zal
worden gevergd om de staatskaros in het
rechte spoor te brengen en te houden.
Orlando is in Palermo geboren en sedert
1897 vertegenwoordigt hy zjjn geboorte
stad in het parlement.
In 1903 werd hij minister van Onderwijs
en in 1907 werd hij belast met het beheer
der portefeuille van Justitie.
A. M. WILLIAMSON.
(Nadruk verboden.)
en wijzen
zijn en
m. Door
rsterkend
rden en
I worden,
i gij be-
„How far, how far to Gretna
It’s years and years away -
And coach - and - four shall nevermore
Fling dust across the day.”
kkingen daarop
boekformaat
Van niet gering belang zou ook de oplos
sing zijn, zooals de „Deutsche Tagesztg."
deze meldt, waarbij het Pruisische premier
schap zou worden losgemaakt van het kan-
selierschap. In Pruisen toch moeten zelfs de
voorwaarden voor een parlementair stelsel
nog worden geschapen, die er in het Duit-
sche Rijk reeds zijn. Deze combinatie werkt
dus remmend op de Duitsche ontwikkelings
gang.
Voor de eerste maal is, naar de „Köln.
Ztg.” uit Berlijn weet te melden, thans een
vertegenwoordiger der georganiseerde ar
beiders in het Heerenhuis opgenomen. Het
is de voorzitter der Chr. vakvereeniging
Stegerwald, die voor het leven is benoemd.
53
Dat legde ik Sir S. uit, en hij zeide,
dat het er niet op aankwam, voor
zoover het hem betrof, want hij had
in ’t geheel niet gewensch.
ABONNEMENTSPRIJS i per k**rt*«l f 1.25, per week 10 cent, met Zondagsblad per
kwartaal f 1-75, per week 14 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt. Franco
per post per kwartaal f IfSO, mal Zondagsblad 12.?-.
Abeeoemratra worden dagelijks aangenomen aan ons bureau Maikt 31. Gouda, bq
agenten, den boekhandel en de postkantoren.
ADVERTENTIEPRIJS t Uit Gouda ra omstreken (beboerende lot dea bezorg kring)
1—5 regels I 0.55, elk* regel meer f 0.10. B*j dne achtereenvolgende plaatsingen worden
dra* tegen twe* berekend. Vra buiten Goud* en den bexorgkring 1—5 regels f 0J0, *lk*
mgd M*r f 0.15.
worden algemeen erkend, maar de vraag of
hij daardoor ook de geschikte persoon is als
kanselier op te treden, wordt daarmee niet
beantwoord. Voor de meerderheidspartijen
en vooral de linkerzijde is zjjn candidatuur
vrjjwel onaannemelijk, want als conserva
tief Centrum-man is zijn neiging tot demo
cratische ontwikkeling al zeer gering. Hij
is dan ook een tegenstander van parlemen-
tariseering en men kent zijn onwelwillende
houding tegenover de zelfstandigheid van
Elzas-Lotharingen, waarvan hij den Elzas
by Zuid-Duitschland en Lotharingen by
Pruisen wil voegen. Overigens echter is hy
evenzeer een tegenstander der Al-Duit-
schers en tegen het voeren van een annexa-
tie-politiék. Trouwens de Al-Duitschers, en
in het bijzonder graaf Reven tl ow, hebben
hem met buitengewone heftigheid bestre
den, omdat zy in hem den schakel hebben
gezien tusschen de Duitsche regeering en
den hun bijzonder onsympathieken graaf
Czemin. Of Hertling de benoeming zal aan
nemen is dan ook nog niet bekend, maar
wel zal het dan raadzaam zyn tot een defi
nitieve toenadering met de meerderheid te
komen, zal zyn kanselierschap Duitschland
voor de crisis-misère vrijwaren.
Op de byeenkomst van het Russische
voorparlement heeft de minister van Bui-
tenlandsche Zaken Teresjenko een lange
rede uitgesproken, waarin hij allereerst
vaststelde, dat het vraagstuk van Rusland’»
buitenlandsche politiek in het nauwste ver
band staat met de landsverdediging. Hij
verzocht om een weinig consequentie van
de zijde der staatslieden en een grootere
voorzichtigheid om der vyandelyke diplo
matie geen berichten in handen te spelen,
waarvan zij zich gemakkelyk bedienen. De
belangen van Rusland eischen, dat het land
niet geïsoleerd blijft en daarom acht
de thans bestaande machtsgroepeering
het welbegrepen belang van het rijk.
Wat den vrede betreft, niemand, zoo zeide
hy, zal een vrede aannemelijk achten, welke
het land zou verlagen of een aanslag plegen
op zij® levensbelangen. E*n dergelijke vrede
zou voor lange jaren de democratische be
ginselen beletten te zegevieren en dadelijk
door nieuwe oorlogen worden gevolgd.
De minister herinnerde aan de Mei-da-
gen, toen het front werd bedreigd en het
land werd gesleept in de richting van een
smadelijken, afzonderlijken vrede, welke
echter door alle partijen werd geweigerd.
Moeilyk was het voor de overheid om het
front weer bewust te maken van den plicht.
Dat was een zeer harde tijd, maar groote
vreugde baarde het Russisch offensief van
Juni en Juli. De denkbeelden der revolutie
werden op vijandelijk gebied overgebracht.
Terestjenko herinnerde aan den val van
Clam Martinie en Bethmann.
Was de revolutie niet verzwakt, dan had
men reeds vrede. Doch opnieuw werd het
leger ontwricht door de groote onwetend
heid en het gebrek aan verantwoordelijk
heidsgevoel, de erfenis van het oude be
wind. De menschen in de landen der En
tenten begrepen niet, hoe Rusland zoo
machteloos bleef.
Het ministerie van Buitenlandsche Zaken
houdt vast aan het beginsel: geen verove
ring, geen schadeloosstelling. Alle volken
moeten het recht hebben over hun toekomst,
te beslissen.
„0, hoe jammer van die gelukaan*
brengende maan riep ik uit, want
dat waa toch al te erg. Maar hij ant
woordde, dat het eenige, dat hij op
dit oogenblik bijzonder wenschte, iets
was, dat hij niet mocht wenschen
wegens de „andere er in betrokken
partij.” Ik lachte en zeide, dat, als
hij werkelijk gewenscht had te wen
schen, hij toch had gewenscht ondanks
zichzelf en dat de nieuwe maan het
had gehoord omdat het de plicht is
van iedere welopgevoede nieuwe maan
en de nieuwe maan in Augustus de
bestopgevoede van het jaar is. „De
andere er in betrokken partij’ moet
de kans maar wagen,” zeide ik. „En
heel waarschijnlijk zal het voor hem
of haar ook nog het best blijken te
zjjn.”
.Datdurf ik, niet hopen,” zeide hij.
In Italië is thans Orlando, na door den
koning te zjjn ontvangen, belast met de
samenstelling van een nieuw Kabinet, waar
toe hij zich bereid verklaard heeft. Orlando
was minister van Buitenlandsche Zaken in
het kabinet-Boselli en van uitgesproken
liberale beginselen. Hij heeft destijds bloot
gestaan aan de beschuldiging der voorstan
ders van een zoo krachtig mogelyke oorlog
voering, dat htf niet kras genoeg optrad
tegen de pacifisten. Toen het in Turijn tot
een bloedige botsing was gekomen, kreeg
hij ook de kritiek der uiterste linkerzijde.
Maar in een redevoering, op 24 Oct. gehou
den, verdedigde hij zijn beleid zoodanig, dat
Langs den geheelen schaduwrijken,
afwisselden weg van Dumfries naar
de Abdij van het Zoete Hart (ik schrijf
dien naam gaarne, hij klinkt zoo
aardig en ouderwetsch) zagen wij de
maan als zilver door de boomen
gluren. Ik vergeleek de zachte, witte
ronding met een gebogen kinderarmpje;
en ze wuifde ons goeden nacht toe
over den met heide begroeiden heuvel
van Griffel, evenals een kindje zou
wuiven over den ronden schouder
van eene dikke, in purper gekleede
min. Het is zeer onbeschaamd van
Griffel zich een berg te durven noe
men, en dat zou hij natuurlyk ook
niet durven, indien er andere, werke
lijke bergen binnen eene afstand van
▼yf en twintig mijlen waren.
Toen ik die opmerking maakte, vroeg
bezichtigen. Hot stelde voor drie
dames, die (jverig roeiend oen veer
oversteken vrome dames, die al
de steenen van Caerlaverock, aan de
overzijde der Solway, hebben gehaald
om de Abdy te bouwen.
„De Rots van den Leeuwerik” is
oen aardige naam, maar de Abdy van
het Zoete Hart is mooier en dat
komt vooral door den oorsprong van
dien naam. Ik wou alleen, dat de lief
hebbende Devorgilla, die de Abdy van
het Zoete Hart bouwde als eene groote
geheiligde kist voor het hart van haar
echtgenoot, een waardiger voorwerp
ter vereering had gehad dan koning
John Balliol. In alle geschiedkundige
boeken, die ik heb gelezen, wordt hij
beschreven al» een zwak en laf, zelfs
verraderlijk mensch maar zooals Sir
8. zeide „Mirabeau beoordeeld door
het volk en Mirabeau beoordeeld door
zijne vrienden, waren twee verschil- 0
lende mannen”
Dat Michaelis heen gaat is wel als vast
staand aan te nemen. Wie hem zal opvol
gen is echter nog geen uitgemaakte zaak,
al dringt de naam van Hertling steeds meer
op den voorgrond. Met gemengde gevoelens
wordt deze candidatuur echter door de pers
beschouwd. Zyn persoonlijke quaüteiten
mevrouw James mij, hoe ik in mijn
afgezonderd leven aan zulk een on
damesachtig woord als „onbeschaamd”
kwam, maar ik verzekerde haar, dat
ik het bij mijne geboorte al gekend
moest hebben, daar ik mij den tijd
niet kon herinneren, dat dit niet het
geval was. De heer Douglas had het
ook verscheidene malen gebruikt in
Carlisle Castle.
„Hebt gij hem nog niet vergeten
vroeg Sir S.
„Het zou dwaas zijn te vergeten,
en opnieuw kennis met hem te moeten
maken te Edinburgh”, zeide ik. „Hij
vroeg mij nadrukkelyk aan hem te
denken op ons reisje, wanneer ik het
Hart van Douglas zou zien. En nu
heb ik dat juist gezien te Lincluden.”
„Douglas’ Hart welzeker! Douglas’
onbeschaamdheid hoorde ik Sir S.
mompelen.
Er is een gedeelte van dien weg
tusschen Dumfries en de Abdij van
het Zoete Hart, dat ik nooit zal ver
geten: het gezicht van Whinny Hill
een uitkijk je, dat zich plotseling
tusschen de boomen vertoont,} alsof
een groen gordijn van eene schilden
werd weggetrokken. Op die achildery
waren natuurlijk de zilveren Nith, en
de purperkleurige Griffel (welke zich
altijd aan u opdringt, waarheen gij
ook kijkt), een groot godenkteeken
Nieuwe kredieten.
In het Lagerhuis heeft Bonar Ia)w een
kredtetonlwerp van WO nrtllioen plet, in*
gediend, en g<*xegd, dat het toewuan do
noodige foutfeen tot de euwte week van
Januari zal verachaMen. Van hel •«■gin
van hfA flnanciede jaar af tot 29 Octo
ber U het gemiddelde der ihigolijkache uit
gaven 6.648.000 geweest, ven Vermeerde-
ring nut B.2B7.ÜUÜ boven de raming. De
vermeerdcruig valt onder de volgende poe
len leger en vloot 590.000, allerhande
diensten 306.000, beneven» voorauhotten
aan de bondgenooten en zoIOkvHurende ge-
weeten 341.0(10.
Hit verheugde hem, de gelegenheid te
baat te kunnen nemen om het uit te
spreken, hoeveel reden niet alleen de Brit-
schc. maar de regoeringen van allo ge-
allieerden hebben om do zeer edulmoêiU-
ge wijze, waarop de regeering der Ver-
eenigde Stat' n hun te hulp kwam bij hei
financieren van de aankoopen in dat laud,
op pri> to stellen.
liet Lagerhuis heelt het krediet
algeuieene stninmen aangenomen.
De propaganda in de Ver. Staten,
In Engeland is een beweging gaande, om
propagandaspreker» naar Amerika te «en
den. Velen wenschen, dat Lloyd George de
leiding op zich zal nemen voor deie cam
pagne, om de Amcrikaanschfi democratie
uiteen te zetten, waarom en waarvoor de
geallieerden vechten. Naar verluidt, is Grey
uitgenoodigd om lezingen voor de Ameri-
kaansche universiteiten te houden. Men ge
looft, dat Duitschland een anti-Engelsche
propaganda in Amerika wil voeren en ia van
oordeel, dat Engeland deze beweging niet
ongemerkt mag laten voorbijgaan.
lerache opstootje*.
Ter gelegenheid van een promotieploch-
tigheid aan de universjteit te Dublin veree-
nigden zich 200 studenten en zongen Sinn-
feinsche liederen. Stoelen werden stukgesla
gen, eenige personen werden getroffen. Ver
volgens trokken zy in optocht zingende
door de straten.
De Britsche aardappeloogst.
De levensmiddelencontorleur Lord Rhond
da sprak heden, naar Reuter meldt, in het
Mansion-huis. Na te hebben medegedeeld
dat het tekort aan thee binnen 2 maanden
zou verholpen zyn, wees hy op de groote
aardappeloogst, wuarby een surplus van 2
millioen ton aardappelen werd verkregen.
De Labour Party en het oorlogsdoek
De Labour Party neemt belangrijke wij
zigingen in overweging in het memorandum
over de oorlogsdoeleinden, dat x|j vóór de
Arbeidersconferentie van de Geallieerden
gepubliceerd heeft. Zij had toen daarin op
genomen. dat teruggave van Elzas-Lotha
ringen Frankrijk een noodzakelijke vredes
voorwaarde was, maar ten gevolge van de
resultaten der Franache conferentie te Bor
deaux overweegt zij thans deze voorwaarde
te veranderen en te verklaren, dat het pro
bleem van den Elza» er een is, hetwelk
„Hoe ver, hoe ver naar Greta?
Het is jaren en jaren geleden
En eene koets met vier paarden zal
nooit meer Stof opjagen langs
den weg.”
veertig voet hoog ter herinnering aan
Waterloo; en weer de roode driehoek
van Caerlaverock glinsterende tegen
den groenen oever der Solway baai.
Ik denk, dat menschen, die bang
waren sentimenteel te schijnen, er op
hebben aangedrongen de Abdy van
het Zoete Hart de Nieuwe Abdy te
noemen. Ik kan mij voorstellen, dat
Sir S. voor die naamsverandering
was, omdat ik geloof, dat hij liever
folteringen zou verduren, dan zich
sentimentaliteit laten verdenken. Hy
geeft eene gloeiende schildering van
eene plaats of een ding en haast zich
dan zijne beschrijving te bederven
door een paar spottende of zelfs
ironische woorden, opdat men hem
maar niet zal verdenken, romantisch
of vol geestdrift te zyn.
Het dorp wordt ook New Abbey
genoemd, daarom kan men dien naam
veilig aan den meest prozaxschen
mensch noemen. De avond begon
juist te vallen, een zachte, gryze avond,
alsof duivenvleugelen werden neer-
géslag en, toen onze Draak afsloeg
naar eene herberg, eene aardige kleine
herberg, waar Sir S. aankondigde,
dat wij dien nacht zouden hjyven.
Voor wij binnengingen, nam hij
ons echter mee om een zonderling
basreliëf op den muur van een wit-
geverfd huisje, links van den weg, te
ernstig naar de zilveren sikkel op
ziende, alsof wij niet maar alleen in
scherts spraken. „Gelooft gij niet, dat
de maan op de heide het het best
weet verweet ik hem. Maar hij
antwoordde niet en neuriede alleen
zacht, terwijl wij naar de wachtende
auto teruggingen
9
Naar de Tagliamento-linie. - De kanselierscriais
in Dnitaohland. Orlando Italiaansch kabinets
formateur. - Uit het Russisch voorparlement.
ONS OVEH2ICHT.
Zooals te voorzien was, is thans ook
Udine in handen der Verbonden troepen ge
vallen, terwijl de Italiaansche legers zich
achter de Tagliamento-rivier terugtrekken,
welke op ongeveer vijfentwintig kilometer
ten westen van de Isonzo door de vlakte van
Venetië naar de Adriatische Zee loopt.
Daar, op de Tagliamento-linie, welke
vooral in het Noorden op goed verdedigbare
stellingen steunt, zal dus moeten worden
stand gehouden. De „Temps” hoopt al, dat
de Tagliamento de Italiaansche Marne zal
worden. En de „Petit I’ansien” is van oor
deel, dat alles de hoop rechtvaardigen kan,
dat de steun van Frankryk en Engeland
zich zal doen gelden op het oogenblik dat
de vijanden de vlakte van de Tagliamento
betreden. Niet onmogelyk, dat nu het berg
landschap achter de troepen is gelaten en
zy de vlakte betreden, ook daar de strjjd
in een loopgravenoorlog verstard.
Wat de hulp van Engeland en Frankryk
betreft, deze zou volgens de „Gaulois” be
staan in het onverwijld zenden van troepen
transporten. Het blad voegt er aan toe: „De
openbare meening in Frankryk moet zich
niet van streek laten brengen wat betreft
het zenden van versterkingen aan Cadorna.
De Fransche en Engelsche legeraanvoerders
zullen geen strijdkrachten aan het front
onttrekken ten koste van de volkomen vei
ligheid van het Westelijk front. De strijd
krachten, die zij zullen wegzenden, zullen
strijdkrachten zyn, waarover zy met alle
gerustheid kunnen beschikken. De openbare
meening moet begrijpen, dat dit voor
Frankrijk en Engeland niet alleen een
plicht, doch tevens een belang is.”
Dus toch het zenden van troepen? We
zullen zien. Maar belangrijker blijft dan de
vraag of deze hulp tydig genoeg zal komen.
De Isonzo-linie is reeds gevallen; zullen ge
zamenlijke Entente-troepen nog de Tagtia-
mento-linie verdedigen? Zeker niet, waar
het geldt den eersten stoot op te vangen,
en daarmee komt ook deze hulp weer ach
teraf.
C. N. eu
BUITENLANDSCH NIEUWS.
ENGELAND.
Voor r a n t s o e n e r i n g.
Ib t pui l iiM‘nL-'liil Thomae zedde In een
oering voor lu-t epoorwgperHOneel,
urn tot g'diuongen rantsoeneeving
overgaan, aangezien het leveneunid
-vraagstuk acuut is en later vermo--
nog 'Tusijger z>ii worden
Gemengd Ooriogenieuwa.
Werder ontruimd.
By Ostritza poogden Oostenrijker» met
hun officieren de loopgraven te naderen ter
verbroedering, maar werden door geschut
vuur verdreven.
De Duitschers ontruimden het schier
eiland Werder, nadat ze daar hadden ge
brand en geplunderd.
Vreugde in Triëst.
In Triëat heerscht, naar het Korr. Bur.
seint, groote vreugde over de behaalde over
winningen. De vlaggen zyn uitgestoken;
optochten en deputaties trekken door de
stad. Groot is de vreugde over de bevr(jding
van Görz, vooral bij de velen, die uit GÖrx
naar Triëst waren gevlucht
Kardinaal Bourne aan
het front
De „Evening Standard” meldt, dat kardi
naal Bourne, het hoofd der Katholieke kerk
in Engeland, een bezoek brengt aan de En
gelsche linies op het Westelijk front.
In Vlaanderen is hij ontvangen door Sir
Douglas Haig, met wien hij den lunch ge-
bruikte. Later werden de kardinaal en z^jn
gevolg van helmen en gasmaskers voorzien.
Bij minstens drie gelegenheden was hy in
de vuurzöne van het Duitsche luchtgeschut.
Slachtoffers van den s t r (j d.
In Pruisen zullen de werkgevers die meer
dan 50 arbeiders hebben, wettel(jk worden
verplicht op elke 50 arbeiders een In den
oorlog verwonden arbeiders in dienst te
nemen.
Vrees voor luchtraid».
De kostbare gekleurde vensters in den
Dom te Keulen worden opgeborgen en door
gewone ruiten vervangen, met het oog op
vliegeraanvallen.
Mislukte luchtraid op
Engeland.
Bij den luchtraid van eergisteravond op
Engeland zyn geen ongelukken en werd
geen schade aangericht.
De vyandelyke machines konden niet ver
landinwaarts vliegen, wegens de bedryvig-
heid van Engelsche vliegmachines, die op
stegen om hen tegemoet te gaan, ondanks
den storm die opstak. Alle Britsche machi
nes zyn veilig weder teruggekeerd.
Troepentransport?
Volg, iw ni V. D.-bcrichl uit Berlijn
I ranschf grens bij Italië godoU-n
