SOUDSCHE COURANT
Axminster Karpetten
H. H. de Klerk Zonen,
Staat der Nederlanden
Viert het KERSTFEEST gezellig
temidden uwer huisgenooten
met een mooie GRAMAPHONK en
PLATEN uit de Magazijnen van
Ph. HAKKERT Jr..
ELECTRO-TECHNIEK
4'/2°/o VRIJWILLIGE LEENING
Abdijsiroop
Adr. de Groof,
GROOT F 500.000.000,—.
HORNEMANN HET BONTHUIS
m
KERSTMIS en OUDEJAAR:
Wondervol Familiegeheim.
F. HAVERHOEK, .l7t:
VLOERZEIL,
LINOLEUMS,
GORDIJNSTOFFEN,
TAFELKLEEDEN, enz. enz.
MINISTERIE VAN FINANCIËN.
In stukken van f 1000.—, f 500.— en f 100
KOERS VAN UITGIFTE lOO
2 EN 3 JANUARI 1918
4 JANUARI 1918
Salmiakpastilles
Menthapastilles
Tweede Blad.
%it om tfarlemant.
ROTTERDAM, 96 Waste Wagenstraat, Telef. 407,
OORORECHT, 231 Voorstraat, Telef. 1104.
HELLEVOETSLUIS, 92 Oostzanddljk.
Aanbevelenswaardige platen voor:
HET AVONDKLOKJE
HET OUDERHUIS.
NOEL.
O DENNEBOOM
IK LAO GEKNELD IN BANDEN VAN DEN DOOD
DANKT, DANKT NU ALLEN BOD.
UREN, DADEN, MAANDEN, JAREN
LAAT IEDER 'S HEEREN GOEDHEID LOVEN.
LOOFT QOD MET BAZUINOEKLANK.
O HOOFD BEDEKT MET WONDEN
WILT HEDEN NU TREDEN.
EEN VASTE BURO IS ONZE 000
DAAR RUISCHT LANDS DE WOLKEN.
KOM JEZUS MIJN HEILAND
STILLE NACHT
EERE ZIJ GOD
SCHEEPJE ONDER JEZUS HOEDE.
O WELK EEN MACHT
STEEDS DE NIEUWSTE OPNAMEN
Om teleurilellingen 1c voorkomen, wordt men aangereden deze platen vroeg-
tijdig te bestellen. Deze platen worden niet ter keuze gezonden.
ALBUMS MET KERSTLIEDEREN voor plano, riool, «ang, «oo
mede roor ieder instrument in groote keuze roorradig. VRAAGT
CATALOGUS. 2917 150
2e Kerstdag Is ons Magazijn geopend
Gezongen door Carel Butter, orkest en klokken.
Carel Butter, orkest en klokken.
Kwartet met orgel.
Kwartet met orgel
Carel Butter.
Carel Butter.
Kwartet met orgel.
Carel Butter, orkest en klokken.
Kwartet met orgel.
- GOUDA -
Kleiweg 79.
Telef. S06.
HAASTRECHT.
- Groote Haven -
444 50
Firma B DE JONG
Behangers, Stoffeerders, Beddenmakers
Verhuizingen.
Gouwe oi.
Tel 47
Geneeskrachtige kruiden tegen Rheumatiek, Hoesten, gebrek aan eetlust. Maagkwalen,
enz., alsmede Pleisters en Balsum voor zuivering en genezing van wonden, volgens
recept van Dr. Bucham. Ook te bekomen voor H H. Veehouders, met verschillende
middelen bij ziekten, eaz. voor Paarden, Rundvee, Varkens, ens.
VEEHOUDERS!!
Onovertroffen middel voor Harde Kwartiers, kwaaie uiers «n zeere speenen. Het
middel is uiterst zuiver en genaest direct. Met gebruiksaanwijzing te bekomen in dèn
geneeskrachtigen kruidenhandel 2915 34
een SIERAAD voor Salon- of Hulskamer,
In alle beslaande maten nog In voorraad.
Groote keuze in gestreepte-, Spiegel-, effen- en Koehaar Karpetten.
Onze magazijnen zijn thans geheel gevuld. 2967 150
Men vindt bij ons de grootste voorraad in Nederland.
Onze groote inkoopen stellen ons nog in staat, om U geen buitensporige
prijzen te laten betalen
Winkeliers en Grossiers,
AlléénG0UDSCHE WAGENSTRAAT, Hoek Achterklooster, Magazijnen Achterklooster 83, 91, 85.
JONKERFRANSSTRAAT 128, bij de Goudsche Singel en Wekelijksche Markt
ROTTERDAM, - TELEF. 4341 en 8050.
Bezoek ook ons groot Meubel- en Beddenmagazijn. DE adressen voor hen die gaan trouwen of verhuizen.
Alle goederen worden franco verzonden naar buiten de stad. fig"" Ook speciaal adres voor H.H. Winkeliers en Wederverkoopers.
VAN DEN
2948 225
De inschrijvingen kunnen geschieden op
van des voormiddags 9 tot des namiddags 1 uur, en op
i des voormiddags 9 tot des namiddags 4 uur bij het Agentschap van het Ministerie van Financiën te
Amsterdam, op alle Betaalmeesterskantoren (behalve dat te Amsterdam) en op de Kantoren van de ontvangers
der directejbelastingen in gemeenten waar geen Betaalmeesterskantoor gevestigd is.
Stortingstermijnen 7 Februari. 7 Maart 8 April en 7 Mei 1918.
De 5 pCt SCHULDBEKENTENISSEN 1914 ten
laHte van den Staat worden tegen den koers van 100Va
pCt. in storting op de bovenstaande leening aangenomen,
inits het bedrag dier Schuldbekentenissen in het inschrijvings
biljet is opgegeven. Zonder die opgave worden zij tegen den
koers van 100 pCt. afgelost of in storting aangenomen.
rfrijpen dadelIjK hoopvol naar de
■Hjmoploaaende. hoeatatlllende
aandoeningen dar luchtwegen, alt
Hoest. Bronchitis, Kinkhoest,
Influenza en Asthma
PrljB per flzcou na 230 gr. I M v SM gr I.2S
ff 1.7 S. Alom verkrijgbaar I Eitchl rood.a baad
kaadteekealogL I Akker, Rotirrdam.
2960 74
Voor verdere bijzonderheden raadplege men het Prospectus, dat op de bovengenoemde Kantoren en op alia
Postkantoren (Hulp- en Bijkantoren inbegrepen) te verkrijgen is.
DE MINISTER VAN FINANCIËN,
TREUB.
HOOGSTRAAT 242, Se huis de Hooldeleeg. ROTTERDAM.
aroote keuzee BONTGARNITUREN In alle mogelijke prijzen, bijzonder geechlkt voor KERSTGESCHENKEN.
Aparte en elegante modellen. Strenge reëele bediening.
Voor elk stuk Bont bij mij gekocht, wordt gegarandeerd.
2960 Woensdag, 2e Kerstdag geopend tot 's avonds 7 uur. 48
Fa. W. v. ZANEN - 20 O.-Haven
Atell.r voor
Moderne Portret-Fotografie
Drogisterij MARKT 6.
Verkrijgbaar bij
S. H. VAN LOON
is tIk WOLFF a c».
ZATERDAG 22 DEC. 1917.
Wij hebben er reeds op gewezen hoeveel
de Centralen gelegen moet liggen aan een
economische samenwerking met Rusland.
De verschillende Duitsche en Oostenrtfk-
sche persstemmen bevestigen dit, zoo zegt
de „N. Fr. Presse", dat men een vrede
noodig heeft, „waart>ij bepaalde voorraden
goederen, die te leveren zijn, worden vast
gesteld en waarby bovendien wordt gere
geld hoe deze goederen zullen worden be
taald." En dan verder: „De organiseerende
kracht van de Centralen zal Rusland thans
zeer ter stade komen, daar het een land is,
dat oneindige natuurrijkdommen bevat, ter
wijl door de hulp. die Duitschland en Oos
tenrijk kunnen verleenen, de bronnen van
dezen rijkdom wederom snel kunnen gaan
vloeien."
Dat men in Entente-landen het gebeu
ren in het Oosten met leede oogen aanziet,
bewijzen de vinnige persuitlatingen en ook
de woorden van Asquith scherp ge
richt tegen het, zoo het heet, met Duitsch
geld böTerkte Russisch bewind, terwijl men
anderzijds de Duitsche bewegingen tot mas
kerade stempelt
Hebben we gisteren een gedeelte van
Lloyd George's rede besproken, in het vol
gende wees hij er op, hoe dus, voor zoover
den militairen toestand betrof, het geringe
resultaat in dit oorlogsjaar behaald, te wij
ten is aan den tegenslag in Italië en het
overgaan van Rusland tot den wapenstil
stand. Het eerste toch had het noodzakelijk
gemaakt talrijke troepen uit het Westen
naar Italië te zenden, terwijl het tweede
Duitschland's druk in het Westen ver
sterkte. Noodig was dan ook—en kennelijk
met de bedoeling hiertoe te geraken was
de rede „onaangenaam gesteld" (evenals
die te Parijs) tot uitbreiding van den
dienstplicht over te gaan. Wel is waar toch
had de regeering in 1916 te dezer zake be
loften aan de arbeiders gedaan beloften
waartegen de arbeiders hun medewerking
hadden verleend maar hy verzoekt het
Lagerhuis om de regeering van deze be
loften te ontslaan.
De minister van Nationalen Dienstplicht
zal wel eens met de leiders der vakvereeni-
gingen gaan praten!
En wat zei nu de minister van het doel
Duitschland moet alle veroverd gebied te
ruggeven en de schade vergoeden; Mesopo-
tamië, Palestina, Armenië keeren niet on
der Turksch bewind terug; over de Duit
sche koloniën zal de vredesconferentie be
schikken, waarby de wensch van de bevol
king den doorslag zal geven; vernietiging
van de Duitsche militaire macht en demo
cratiseering van Duitschland als voorwaar
de voor de onderhandelingen
Een herhaling dus van de stelling dat
een duurzame vrede met een verbond van
voLken niet te verkrijgen zal zijn zonder
een overwinning op de Duitschers.
Asquith, die na Lloyd George sprak, ont
vouwde een gelijkluidend program, maar
hij nam de eindoverwinning niet als voor
waarde op. Asquith legde er den nadruk
op, dat het noodig was om het zoo
duidelijk mogelijk te doen uitkamen, door
Da onderhandelingen met Rualandj de revolutie.
Vervolg van Lloyd George's rede. - Woorden van
Asquith. - Een nieuw kiesrecht-ontwerp voor
Hongarijej vrouwenkiesrecht. - Van de fronten
geen nieuws.
ONS OVERZICHT.
Over het verloop der onderhandelingen te
Brest-Litowsk zyn tot dusver geen offioi-
eele berichten meer ingekomen. Van Engel-
sche zijde wordt evenwel op waarschijnlijk
gerezen moeilijkheden gezinspeeld. Ook
valt uit berichten op te maken, dat de
Oekraine zich tegen de huidige regeering
heeft gesteld en het heet zelfs dat de Roe-
meniërs op het Z.-W. front zich met de
Oekrainers hebben verbonden die, zooals
men weet van geen afzonderlijken vrede
weten willen. Dat hieruit nieuwe moeilijk
heden voor het maximalistische bewind
kunnen voortvloeien is onloochenbaar. Op
merkelijk is dan ook dat het officieuze
Weensche Fremdenblatt het noodig oordeelt
in een hoofdartikel te wyzen op den thans
in Rusland haerechenden burgeroorlog en te
waarschuwen voor al te groote verwachtin
gen ten opzichte van de thans aangeknoop
te onderhandelingen, daar de toestand in
g in het geheel niet is opge-
in alle kanalen, die daartoe ter
beschikking van de geallieerden staan, dat
het oorlogsdoel is: het verkrijgen van vei
ligheid, vrijheid en recht voor de geheele
wereld, door vrijwillige samenwerking, zoo
wel van de groote als de kleine staten, ook
al moge dit herhaling zyn van hetgeen als
het ware een gemeenplaats is geworden.
Asquith zeide vervolgens: Niemand, die de
gebeurtenissen in Rusland heeft gevolgd,
kan twijfelen aan de noodzakelijkheid, dat
een moraal aumengaat mot een garandee-
ring van een gebied. Ongetwijfeld zitten
er schatten aan Duitsch geld achter de hui
dige directe oorruptieve actie.
Nog veel krachtiger (en hier Bpreek ik
niet slechts van Rusland, doch ook van Ita
lië en de neutrale landen) is de enorm
sluwe en meest handig-overrodende propa
ganda.
Asquith zeide verder nog: Reeds sedert
Sept. 1914, toen hy gezegd had, dat het de
zaak der geallieerden was de idee van het
publieke recht van een abstract in een
reet begrip om te zetten en hij ver
klaard had hoe dat behoorde te geschieden,
hij zelf deze taal gebezigd: „Het be-
teekent het Laatste, misschien ook een ge
leidelijk proces, voor de vervanging van de
kracht van een klasse met uitgesproken
oorliefde voor groepeeringen en verbon
den en voorzichtig gezocht evenwicht door
een werkelyke Europeesche kameraadschap,
gegrond op de erkenning van aller gelijke
rechten en gevestigd en bekrachtigd door
eensgezindheid."
Dat was de Statenbond, en daar nu ook
Vereenigde Staten dit doel omhelzen,
moet het niet slechts een Europeesche Sta
tenbond worden, doch een die de heele we
reld omvat.
De Statenbond was geen nieuw idee,
en achterna gedragen nadere overwe
ging. Het was het door allen van af het
eerete oogenblik bekende doel waarvoor zij
bereid waren den oorlog voort te zetten
tot zyn vereischte einde.
Spreker hoopte, dat het mogelijk mocht
blijken dit einde te brengen aan alle volken
der geallieerde en neutrale
Ook bij de Hongaarsche Kamer
is thans een nieuw wetsvoorstel tot u i t-
b r e i d i n g van het kiesrecht in
gekomen. De voornaamste bepalingen van
het ontwerp zyn de volgende: Kiezer is,.die
Hongaarsche staatsburger, die zijn 24ste
levensjaar voleindigd heeft, lezen en schrij
ven kan, voorts ieder, die de medaille voor
bezit of het Keizer Karl
it zyn leeftijd. Verder al
len, die belasting betalen van minstens tien
kronen, of zyn militairen dienstplicht naar
genoegen vervult. Voorts zij, die gedurehde
den oorlog, zy het ook met onderbreking,
minstens twee jaar in actieven dienst zijn
geweest of, ongeacht den diensttijd, den
rang van onderofficier hebben bereikt. Dan
verder zy, die op grond van het bezit van
een bedrijf, zulk een bedrijf uitoefenen of
by een of ander bedrijf of in den landbouw
een vaste aanstelling hebben, en eindelijk
de kiezers, die op de kiezerslijsten voor 1914
zyn geplaatst, zoolang de rechtsgrond van
hun plaatsing daarop geldig is.
Het kiesrecht bezitten dan verder nog
alle vrouwen, die haar 24ste levens
jaar hebben voleindigd, het Hongaarsche
staatsburgerschap bezitten, lezen en schrij
ven kunnen en een opleiding hebben geno
ten van vier klassen der burgerschool of
daarmede gelyk te stellen of wier echtge-
nooten, ten gevolge van den oorlog gestor
ven zyn, indien ze uit dien echt een kind
hebben. Het kiesrecht zal verder gegeven
worden aan alle vrouwen, die sedert twee
jaar lid eener wetenschappelijke, literaire
of kunstvereeniging zijn.
De bepalingen van het passieve kies
recht zyn eensluidend voor man
nen en vrouwen. Verkiesbaar is de-
geen, die ten tijde van de verkiezingen het
stemrecht bezit en niet onderworpen is aan
een van de in het wetsontwerp genoemde
uitsluitingsbepalingen, zooals b.v. cu ra toe-
le, e. d., al zijn 24e levensjaar voleindigd
betoonden
eerekruis,
heeft en dé Hongaarsche etaatstaol mach
tig is, in woord en geschrift.
In de toelichting tot dit wetsontwerp
wordt er op gewezen, dat de kieswet van
1918 voldoende is gebleken. Deze wet be
vatte als oudepdomsgrens het 30e jaar. De
uitbreiding van het kiesrecht is, volgens het
keizerlijk eigenhandig schrijven van 18
April 1917, aan den toenmaligen premier
Tisza een door alle partijen erkende nood
zakelijkheid.
Het nieuwe, dat grondslag vormt van de
nieuwe wet, ligt os. in de wb*e van kiezen
en benevens in de bepalingen betreffende
de aamenstelling der kiezerslijst. Ieder jaar
heeft in elke gemeente afzonderlijk een ver
plichte conscriptie der kiezers plaats.
Hot ontwerp behelst vele nieuwe bepa
lingen, die het goede verloop van de stem
mingen moeten waarborgen. Van beteeke-
ms in vergelijking met de tot dusverre gel
dende verlcieaingsgebruiken is het verbod
tot het aangaan van een compromis e. d.
Spoorwegdirecties en Hoheepvaartondeme-
iningen worden verplicht de kiezer» van en
naar de plaats der verkiezing te brengen
tegen een door den Staat te betalen ver
goeding.
Ten Blotte worden er in de wet nog na
dere wetsontwerpen aangekondigd betref
fende een nieuwe verdeeling der kiesdis
tricten.
Uit Weenen wordt gemeld, dat het Huis
van Afgevaardigden het rapport van de ge-
:enschappelyke commissie uit den Rijks
raad behandeld heeft, betreffende de oor
logsbelasting, dat (in velband met het ge
schil tusoohen de beide Huizen) aan den
eenen kant meeging met de terugwerkende
kracht der belasting op oorlogswinst in
1916, en aan den anderen kant een com
promis voorstelde inzake de afwijkende
meeningen van beide Huisen met betrek
king tot de belasting van vennootschappen.
Na langdurige debatten, waarby de mi
nister van Financiën opkwam voor de
voorstellen der commissie en daarbij wees
op de urgentie der oorlogswinstbelasting,
nam het Huis by hoofdelijks stemming met
130 tegen 122 stommen het voorstel aan
van den sociaal-democraat Penner, om de
besluiten van het Huis van Afgevaardig
den te handhaven, waardoor het compromis
werd yerworpen.
Nu de aanneming van het wetsontwerp
betreffende de ongevallenverzekering voor
mijnwerkers, is het Huis thans op Kerstre
ces gegaan.
Van de fornten geen nieuws.
Het wintert!
MJITKNLANDSCH NIKl'WB.
BELGlë.
Verandering aan Bulten-
landische Zaken?
Naar die Mat n u.t Havre verneemt,
heeft de ÜelgÉselie luinister-prtttideut De
Biocqueville het ouil t van min:si' r van
Huitenfamitk he Zaken neerge.egd en heft
hij bt< depart'ment voor do I vowaiid.Wie
len oor-zien ing op zich genomen. 1'aul
llymaius. liberaal lekler. zal lit mini t-rie
van BuitenJanilsehe Zak en op zich n.uion
RUSLAND.
De onderhandelingen.
'Vertegenwoordigers van Polen.
De nSiiLte. president van Po.en ri.'litt.-
het verzoek tot de Iterzerlijike r«ig«tvMJg
van Oo tenrijk, vert grow ooidige.-s van do
PooDohe regeering, too te staan, deel te
.wnnen aan de vr>-<l«-x»nderhand< ltng -n niet
du-land.
oor do ecouotiiischa kwe a ffeY.
Ill het Ie-gin van doze uva^hd hlCl do
rijkskanselier aan atautmrinLqer IMffcrieh
jpdrachl gegeven de voorheraMende werk-
zaanilnvlen «is-r afzonderlijke riw ort ten
t»« hoev e van hot economisch doei d-er vre-/
be 'onderhandelingen niet Ru land lot
geheel sanen te valt n. II Ifferi. h ^Jïan
aardde deze taak.
Thans heeft de Rijkskatwlb-r duo* op-
Irach uitgebreid t<'t nil,. cconoink#rhe
w «vlies, dl bij de vmi-soa.ieirhan Hin
gen uwt ajJte vijan.Myke stat u g« r ■geld
zullen moeten worden
Politiek© c o Di in i h a
Volg, na de ,.Rj. Hj heelt -Ie lk.|-jew>
regeert mg oen opp.-rFten raad livgnQ ld
'ot IHtaai Ming van politieke vnutig--<uk-
ki'ii. Tot de-zeu raad beweren, behalve
l-anin en Trotz|.y, ook Menochansky,
l'odwojsky «ti Dy dl enk 1.
TWEEDE KAMER.
Marine. Financiën. Wa
terstaat. W atorweg.
De minister van Maiine is gored, met
een boette bruut opiredou heoit hy nu ge
kregen wat hom v.rlouon jaar is g.-wri-
geru, n 1. de oprichting van eon aapiran-
Cen-aohool te Dordrecüt. Verleden jaar was
deze post geschrapt. Dit jaar stond zij
weer op do begrooting en de minis er z< t-
19 nu dikke bertha aan liet front: mijn
zin of ik kan die verantwoordelijkheid uiot
langer drag-en; op dat dreigeun nt dropen
o a. die vrijzinnigen al dadclijK ai. Mo,
37, tegen 24 atemiuien word liet amendx-un n.-
Bichon van iJseLmoude om do benoodgdt
gelden niet toe te staan., verworpen.
Over de aanvrage van g Ui voor vlieg
kampen, nabij en op Ttnul werden eeuig.
opmerkingen gemaakt De heer van Raul
te drong er op aan da. het eerste(op gr oo
ien afstand van het stadje Vee re zal wor
den aangelegd. De minister kan daaraan
niet voktoem; do loods en do helling zyn
reeds gereed en de-ze hebben 75 mille giv
kost. Zij konden dus niet weer verplaatet
worden Het kamp is ook daar geplaatst
met het oog de naburige sluizen, die e. n
zeer kwetsbaar punt zijn voor vli-ger-aau-
vallen.
Het kamp op TOxel, waarover zulke
booze geruchten gingen, is wel goed, zegt
de Minister. Alleen kan bij bepaaloo w-u-
den niet of moeilijk worden opgestegen.
Bij deze posten rees weer de vraag of
dit gedd nu besteed1 wordt voor werken
die nooddg zijn voor dt-am oorlogstijd, dan
wel voor na dozen oorlog beet.-uuii zijn.
Natuurlijk antwoordde de Minister, dat zy
onmiddellijk noodig zijn hetgeen niet weg
neemt, dat ze ook voor later van belang
zijn.
De Kamer slikte maar weer alben de
socialisten, do hoeren de Jong. Bonwwis en
Bichon van IJsöehnondo verklaarden zich
er tegen.
Deze begrooting werd zonder stemming
goedgekeurd1, nadat de heer Hugenholtz
had verklaard, d'at de socialistische frac
tie wenöohte geaoht te worden hgenge-
atjemd te hebben, aangezien deze begrooiing
nkar haar meening vooruit liep op den
toestand' die na den oorlog zal ontstaan.
Daarna wae aan de orde de begrooting
voor financiën. I en lange, gch-erde rede
van den heer Driouover de goud-kwestie
leidde tot de conclusie, dat hei mei, het
goud in Nederland wel goed zal gaan,
Zelfs is de vrees gewet.igd, meende hij,
dat na don oorlog gietraclit zal wordt n
zooveel mogelijk goud weg te halen. Daar
op moet de regeering z. i- toczich houden
Dam volgen al.eirl i groepsbelangen: op-
heffing der scheiding in de dienstvakken
der directe belastingen en, de registratie,
pensioen voor de oudrleerau n aan d"
rijksrmniiiaalleesvn en ten slotte verlaging
van dén suikerazijn».
Minister Treub is niet van plaji in deze
tijden aan een reorganisatie van de b-
los ing-adtaiinistratie te beginnen Oveiigens
zal hij nog eons overwegen, maar van
aocijmsiverlaging voor de suiker kan niet.
De diverse groepen, van aaubtonar.-n hij
de belastingen kunnen gerust zijn: over
hun belangen wordt gewaakt. n. de waak
zaaimheid' is thans verdubbeld. Was tot
nu boe aan den heer Ter Iaau (Hot!.)
het monopolie gelaten om het klaaglied
over hun positie te zingen, thans he f,
de heer Oud zich met hem gea<«o ieori
In beurtzang tuaachen den bas Ter Laan
en den tenor Oud werden alle wenschen
van het personeel aam den Minister ken
baar gemaakt.
Maar de Minister van Financiën w,*«a
alle af, omdat e-n staatsx>munis«i,- bezig
is de rechtspositie van alle ainibtenar.-ii te
regeb-n en te bevestigen.
1 r gebeurt dus niets zoolang dét rap
por! niet bekend is. I n daarmede was de
behandeling van deze begiroo ing gauw
afgeloopen.
I ©n heel ander onderwerp: het aanleg
gen van een waterweg van Dordrecht
naar zee. Volgenk den hoer De Muraltis
hierbij het bdamg van Dordrecht z- er
gering. Veeleer is hiet van gewicht voor
Rotterdam1 en zijn Nieuwen Waterweg.
Wanneer het Scheur met de Oude Maas
wordt verbonden, zal déze laatste weer
BRIEVEN VAN EEN BURGER-SOLDAAT
XXIII.
Bioscoop.
In heit lage zaaltje, dat van de cantine
afgeschoten is, wordt de bioscoop vertoond.
Zkl de bioscoop vertoond worden, 't Is Za
terdagavond en de bezoekers laten zich niet
wachten, 't Loopt aardig vol en er blyken
heel wat plaatsen van 'n dubbeltje ver
kocht te zyo. De stemming is, in 't vooruit
zicht op een prettagen avond, tamelijk le
vendig.
Plots dooft het electrische licht en een
eigenaardig tikken kondigt aan, dat de film
begint te „loopen". In het witte doek komt
perspectief: 't eerste trilbeeld is een re
clame voor 'n Haagsch restaurant, waar je
heerlijk eten kunt Het gehoor brult, ap-
plaudiseert, reuze-succes: Den Haag en lek
ker eten! Volgende beeld een waarschu
wing: dames worden beleefd verzocht haar
hoeden af te zetten !1 De jool is algemeen,
in 't geheele kamp is geen vrouwmensch te
▼inden, 't lykt bittere ironie
Dan volgt „De opoffering eener Moe
der". De explicateur, die zich tot dusver on
ledig hield met het «peuren naar venijnig
«loeiende sigaren en sigaretten-kopjes of
blauwe sliertjes rook er mag niet ge
rookt worden in de bioscoop schraapt
tfn keel en kucht Veelbelovend praeludi-
dionst doen als vloedkan. Dteuteugvvolgu
zal de waterbeweging in den Nieuwen
Waterweg veranderd wordon, hetgeen bet
op diepte-houden nabij Maassluis gemak
kelijker zal kunnen doen plaats heobeu.
Als zeehaven voor Dorut betoekeni het
voorstel niets Niet, dam met veel moeite,
zelfs mét ve.-l gevaar zat een zeescüip v an
de Oude Maas ui de zeehaven kuun n ko-
4i**n. Hot gevaar voor aver yen is zeer
groot en liet zai noodig zijn een Sleepboot
v óór «m één achter te laten vai en. Aileeu
uiet dergelijke moeilijke uiaaoeuvies zal
een giroot schip Dordt kuuneu bereiken.
Um zijn teoiimsche rede toe te lleut.u,
had de heor de Muralt drie teeKen.ng. u
vervaardigd, die hij tot vermaak en be
tuig van de Kam-eu icoon demoustreeu d,
Hij ltad van else oplossing, die iloor dta-
Kuudigen aan die hand wu gedaan, een
ic-ekemng gemaakt. Alleen dan, wanneer
de Minister toezegde, dat hy Dordrecht
zal lielpen aam een verbinding tuosobvu ue
zeohaveo en de Oude Maa», zou hy zyn
tiean aan liet ontwei p geven. Te Dordiech,
ui men natuurlijk met tevreden over deu
Minister, liet heet dal een wat >rweg van
Dordt naar zee wordt gemaakt en in wcr
eolijkheid wordt alleen Rotterdam er mee
gebaat.
Het debat verliep natuurlijk geheel in
technische bijzonderln-dén, waaraan de buf
icnstaander al zeer weinig he. ft. liuni
dels zijn de d-okundig-n het niet eens
over de gevolgen van verschillend.- wij
zigingen De doorgang van deo oadpuu.
van Rozenburg D één der lieveling-denk
beelden van den hoer de Murah, terwijl
de hoer v. d. Molen vam deskundige zijüe
demedédeeling had dat «en «b rgel.jke af
takking van den Waterweg in het na
deel is van de stroombeweging in dien
waterweg. fc>t< Lsebniatig is de Waterweg
van Dordt voorbereid en deae afg.-voar
digde was boos over de onduiiklijkhiid
van de becDoehngeu.
Hit allot van hit hoog-te-dhni-tch en doe
ondanks vaak prikkelig debat was «ilat en
mol.e-Bogaerte t«T tafel kwam, om «le ge
heele zaak aan te houden, o-umliat «le g -
kozen oplossing niet kan worden uitge
voerd alvorens de belanghebbenden zich
verbanden hebben 1/3 van dt- kosten bij
le dragen.
Na het rooèö gaan w« die motie bebun
délen
In eem avondvergadering is de Water-
staaitsbegroo ing afgedaan.
De aociaal-deuioaraten zetten krachtig
hun actie voort ter verkrijging van de
opheffing der z*g. knavelwetteu- en v«5ur
de staaU-expioitatie der spoorwegen. Jm».
in dozen mobilisatietijd is gebleken, hoe
noodig déze laatst» is. Ln de tijd was
ook geschikt gowwwt om de spoorwegen
te naasten. Bij dé fusie der maatschap
pijen is reedt» ernstig de kans op naasting
onder het oog gezien. A.leen de Staat 1-t
daarop nog niet ernstig genoeg, inoemde
de heer Kleerekopor. Hit halfdaohtig--
stelsel, dat de .Staat to>-ziende voogd is
ovir d'e Spoorwegen, bleef hij afkeuren.
Overigen weer vele jaarlijks weerke«--
rende op- en Etamuerkin^fcu, waarbij na
tuurlijk eenige punite-n van opportuun be
lang, als de verwarming der treinen enz.
Het ia een telkens herhaald débat dat vooi
het grootste deel zijn frischheid gein el nn«t.
Wij weten nu eenmaal, dat voorloopig
n «le verhouding van dén Staat tot dt
spoorwegen geen verandiiriug zal koiiuti.
Minister Leiy tracht den to<*Aan«l voor
la t personeel te verbeteren en de nailil
len, die er voor het uit voortvloei- n, te
verzaoliteu. doch hij stuit daarbij op hel
g«inis aan volledige medewerking der
maatschappijen. Ook zijn de gi |>-erdeii lu-t
niet eens over de te nemen maatregelen
en permanent scheidsgerecht vindt zijn
verdediger a en zijn bestrijders. Alleen ls
men he. fiinruver eens. dat de rechtsposi
tie van het personeel veel te wensohen
overlaat.
Doch oer daarin varbeti-ring kan wor
den g-obracht, dient de Staatscoinlmdssi.-
haar werk te H-bb-n verricht.
Zoo is het ook bij do I'ost.-rijen en Te
legrafie waarvoor tw«e slaatoroininiisei-.-
aan lied werk zijn. Do chaotische totvtan-i
die daarbij heerscht. is door «ie abnormal
tydsamt4taudligh(Hlén nog zeer vergroot en
niemand w''«H dk n wtg in dén doolhof.
n daar hebben wij nu al d- gevit-r.l
staatsexploitatie
I r zal ve«l te wenschm overlilijvi-n en
Minister Lely zal alles overwegen...
De week werd besloten met oen voor
ons doen uitvoerige behandeling van de
begrooting van Buitenlandbche Zaken,
voorafgegaan door een vergadering mei
gesloten deuren van «enige uren.
Daar dit débat ditmaal van bijzonder
belang was, willen we dlaar liever ln een
overaioht, uitsluitend1 daaraan gewijd, eeni
ge aandacht voor vragen.
um. Eerste tooneel: groote herrie in een
soort ondergrondsch café, waar een book
maker van alle kanten bestormd wordt door
lui die persé geld van hem eischen. De ex
plicateur vangt aan: „de bookmaker kan
niet betalen. Hy hoopt nu op zyn compag
non, die maar niet komt. Ha! daar is hy
maar ook hy heeft geen cent, en zyn eeni
ge hoop is nu gericht op zyn moederrr, die
by een ryke familie dient."
Tweede tooneel: de ryke familie aan tafel,
de bedoelde moeder aan 't bedienen. Enkele
stemmen vervangen die van den explicateur:
„etenhalers voor!" „Denk om die tweede
gamel, die deinst haast van de tafel!"
De explicateur grypt in: „als de heeren
misschien zelf willen spreken, dan ga ik
wegen als om zyn woorden kracht by
te zetten woixit 't eensklaps pikdonker in
de zaal. Stilte. Alleen het tikken van de
cinematograaf. De groote witte schyf komt
weer op 't doek, maar de film is fouci. Ge
roep van: eten is afgeloopen, kameelen-
wasschers vóór. Gefluit, gesis dan weer
duisternis en stilte.
De film is gebroken; 't kost eenigen tyd
voordat de zaak weer loopt, maar 't duurt
niet lang of Hhistoire se repètefilm
breekt weer.
De piano, waarvan ik nog niet gesproken
heb, rammelt door, ondanks het gemis aan
licht De soldaat die 't aanbeeld behamert,
wordt toegeroepen: „Haantje, kan je wel
zien? Haantje, geef 's 'n wals! Maar daar
gaat ineens 'n gegil op: ,,"k mot me dub
beltje terug." „Wat een reuzepan!"
De dxl. (diensdoende) sergeant laat licht
maken en dreigt elkeen die herrie maakt
met uitzetting. Desondanks wordt er zeer
onderdrukt hevig gekankeïd. Twee officie
ren, die in de Commissie voor Ontwikke
ling en Ontspanning zitting hebben en al 'n
poosje het gehaspel volgden, mopperen
mee: „hoe komt dat nou? Laten jullie dan
eerst de boel proefloopen, liever dan dat
gedtelkens". De explicateur legt 't ge
val uit: de films waren goed, maar door de
nattigheid weeken de aanhechtingen los.
't Is hier nu eenmaal een natte boel, kunnen
wy ook niet helpen
Andere films worden ingezet: „De slechte
Vriend" en „De twee Tooneelknechts", die
vrijwel zonder ongelukken verloopen. Doch
om half tien wordt er bekend gemaakt dat
de voorstelling afgeloopen is, doch dat de
kaartjes geldig blijven voor den volgenden
avond. By de volgende voorstelling ben ik
niet geweest, maar Tc hoorde dat toén de
„Opoffering eener Moeder" heeft plaats ge
had en zonder incidenten verliep
Avondvelddienst.
't Is koud, de wind snerpt over de hei en
verstijft je neus en je handen. Met vieren
marcheeren we den harden weg met zijn
bulten en kloven langs; af en toe struikelt
er een, wordt er gevloekt. Zou 't lang du
ren
Eindelek, na vijf kwartier die ons even
zooveel uren lijken wordt er halt gehouden.
Het kader bekijkt bij 't gebrekkige licht
van een fietslantaarn een kaart. Het duurt
gelukkig niet lang, want stilstaan in die
kou is ook geen pretje dan splitst zich
de compagnie in twee afdeelingen en wij
zullen de aanvallende party vormen. Dat
vereischt natuurlijk weer ruider overleg, in
welken tyd wy de losse patronen «lie we
meekregen vast in de kamer brengen. Dan
gaan we weer verder, splitsen ons in twee
groepen en sluipen voorzichtig naar de
plaats waar we den vijand vermoeden. Het
gaat voortreffelijk: het donker laat den
posten niet toe iets te zien; onze verspie
ders komen terug met de boodschap, dat wij
de vijandelijk Unie dicht genaderd zijn.
Twee aan twee maken we nog eenigen
voortgang en dan opeens een heftig ge
tik, een heele rij van blauwe vlammetjes
in de duisternis de andere groep valt
den vijand aan, leidt zijn aandacht af, want
in de herrie van geweervuur die nu volgt,
lukt het ons vlak bij den tegenstander te
komen vuur! Onze geweren brandden
los, wy hebben een prachtige boog beschre
ven en houden nu in dien nyptanggreep
den vijand omsloten hü „zit er vies tus-
sohen", zooals wij dat noemen.
De terugtocht neemt een aanvang; Langs
«ienzelfden weg gaan we weer naar 't
kamp, waarvan we de lichten die dicht
bjj lyken maar telkens schijnen te wijken
voortdurend in 't oog houden, terug en
komen er moe aan. „Geweren doorhalen en
patronen inleveren by den fourier" wordt er
bevolen. Als dat afgeloopen is gooien we de
bepakking af en meenen gauw onder de
wol te kruipen. Maar «lat gaat zóó maar
niet: een kleine inspectie wordt gehouden
of allee wel netjes weer op de plank staat:
„geen rotzootje er van maken!"
Als de sergeant weg is, wordt er weer
zwaar gekankerd; de ransel en de patroon-
tassohen krijgen ferme opstoppers en in
no time Btaat de heele rommel zooals t
hoort, 't 1» hoog ty«l want net gaat 't licht
uit. De heele bende kruipt onder de wol, wat
ook nog een heel werk is, want je moet je
zorgvuldig in niet minder <lan vier dekens
wikkelen. De geluiden worden zwakker
totdat er één aanvangt met 'n verschrikke
lijk neusgeluid te snorken. Et is zelfs geen
pr«»teet: daar zijn we te moe voor. Dan
daalt de rust
