\o. 13503.
Donderdag 10 Januari 1918.
56e Jaargang
VERSCHIJNT DAGELIJKS
BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
Bureau: MARKT 31, GOUDA.
n
SÉ
Feuilleton.
en,
lenen
dagen
DE GELE AFGOD.
XT ïevfws- erx. ^.d."v®xtezx'ti.e-blsL<d. voor G-p-a.cLeL exxOorcxstr e3sezx.
en
AdministratieTelef. Inters. 82.
Redactie i Telef. Interc. 545.
O
dan
Gemengd Oorlogsnieuw».
enezen, «In
■n
Rootle Kruis
(Wondt vervolgd).
maak je ’t?” vroeg hij
Gewone advertentiën en ingezonden medëdeelingen bij contract tot zeer gereduceer-
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
•zoe-
Jhtig
kenteeke-
conv entte.
ziend!, kleit
laat en
hem te
row" iizunruu
helder om te
«•■UIEN EN HEER
VERSHMTL*
regald tijdig
B«n van m-
«Mkkaie,
«nda te g*r-
V
- Gnda.
lerdomthoeit,
andoeningen,
kkel, alsmede
‘•Pijn, pijn
«nza, aan-
Gebruik
letten.
.3k.fl.70.
aan geven;
gegeven
hoofc
deele
men
zend
R
m, India
d
rikt.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boekhan
delaren, Advertentiebureaux en onze Agenten.
■mandelen,
tn
tabletten.
3d. f 1.10.
ARDT.
'•iit.
><iaten,
Wijd.tr.
v. Zenen;.
ID J. F. I
r, Gennr
wekend,
waarop
wensch
mij te onttrekken
waartoe ik
-U ge dat?”
van
H. RIDER HAGGARD
door
Mevr. Storm van Leeuwen—Klerk de Reus.
(Nadruk verboden.)
fiOUDSCHE COURANT.
ttenden boeit
OP.
i longen van
de diepere
tgezet, werkt
'illend, ilij in
de genezing.
1.40,3 fl. f4.
283 7
*n .keer
in wryft
ttik.
RRADJ6
W8
IJ»). u
BUITENLANDSCH NIEUWS.
DUITSCHLAND.
Ernstig spoorwegongeluk.
Bij een. spoorwegongeluk tusschen Hom-
'autern zijn meer den 80
en meer dan 100 ge-
23 April 1917 de „Donegal” en de „Lan-
franc”.
30 Mei 1917 de „Dover Castle”.
Alle gewonden werden ditmaal gered,
maar de bemanning leed drie verliezen.
De „Evening News" vertelt over dit ge
beurde nog het volgende: „Het roode kruis
op den zijkant van het hospitaalschip heeft
den Duitschers blykbaar als doelwit ge
diend, daar de torpedo er dwars door is ge
gaan. Een lid der bemanning deelde mede
dat de lichten op het benedendek werden
gedoofd door de kracht der ontploffing.
Een bewonderenswaardige orde werd ge
handhaafd en het gedrag van kapitein en
officieren was schitterend. Er waren on
geveer 30 ernstige patiënten aan boord en
vier verpleegsters. De zieken en gewonden
kwamen uit het Oosten en velen hunner
leden aan malaria. Zij waren gedurende 3
uren in de open booten blootgesteld aan
scherpe lucht. De booten werden gebruikt
voor liggende patiënten, de loopende ge
wonden moesten op vlotten gebracht wor
den, waarop zy herhaaldelijk doornat wer
den door de golven. Zy werden in dekens
gewikkeld en gelukkig waren er by de troe
pen of officieren geen onmiddellyke verlie
zen aan menschenlevens. De zieken en ge
wonden landden, ten getale van verschei
den hondenden, te Swansea.”
Wroel-
rwortela
Róunia”, Mij.
i, Henri Dek-
Hoe men ook in de oorlogvoerende lan
den herhaaldelyk poogt de pers te bewer
ken (censuur, politieke intrigues, e.d.), ten
einde haar machtigen invloed in een of an
dere bepaalde richting te zien aangewend,
hebben we meer dan een skunnen opmer
ken.
Thans is in handen van het ministerie
van Bui toni. Zaken te Amerika een reeks
geheime instructies gevallen van den Duit-
schen censor aan de pérs, waaruit bly>kt
welk een zong in acht genomen wordt, oan
invloed op de openbare meening te oefe
nen, ten einde niet alleen de vyanden maar
ook het eigen volk te misleiden.
Deze instructies geven een beeld van de
wijze, waarop de oorlogsmannen de open
bare meening in Duitschland beheerschen.
De eigenaars en uitgevers van nieuwsbla
den zijn niet alleen beperkt, wat het ka
rakter der gedrukte artikelen betreft, maar
hun wordt in vele gevallen gezegd, wat zij
kunnen publiceeren en in welke bewoordin
gen dit moet geschieden. Arbeidsstoornis-
sen, voedcelgebrek en vraagstukken met be
trekking tot de moeilijkheden' by de ver
zekering der kolen-diatributie zijn geban
nen, maar de bladen worden aangespoord,
de verliezen van den vijand naar voren te
brengen en zekere voorgeschreven verkla
ringen te geven van den internationalen
toestand. Inbreuk op de bevelen zal, naar
wondt aangezegd, streng wonden gestraft.
Ten slotte geeft Reuter nog eenige voor
beelden van de wijze, waarop de Duitsche
censor zijn wil aan de bladen oplegt.
oorlogsleeniing.
de achtste oorlogsieening wordt
dat de voorbereidende werkzaam-
ing zijn De in-
midden Maart
Voor dit laatste was een flinke dosis
zedelijke moed noodig, want het bracht zijn
totale financieele ruïne mede, terwijl ais
hij het eerste deed1, hij waarschijn lijk bin
nen veertien dagen een rijjk man zou zijn.
Wat Jackson en nog eenige anderen ook
intochten zeggen, hij was er zeker van,
dat de Sahara-ondier naming zou. slagen,
want binnen eenige dagen zouden eenige
steunpilaren van de beur» er hun naam
bovendien was op die niet-uit-
a and celen al een aanmerkelijk
)g bod gedaan, en behalve nog de aan-
len, die hem waren toegewezen, zou
i hem als compagnon nog honcterdJdui-
J pond moeten uitkeeren, met andere
woorden, hij die zooveel redenen had om
geld te wenschen, zou rijk zijn. Waarom
zou hij na zóó hard gerwerkt te hebben en
zooveel te heblxm ondervonden, waardoor
hij rich vernederd!, zelfs ontaard voelde,
niet eerst op zijn bedoening wachten, en
eerst daarna zich uit de zaak terugtrek
ken
Hij herinnerde zich dat hij dit kon doen,
daar zijn overeenkomst als compagnon
waarschijnlijk door nonchalance van Ayl
ward, die zulke zaken door zijn advocaat
liet behandelen hem tot niets bond Het
i voor U «elf
IGA-bonboni.
en gij voor-
>eit en koude
zetten.
30 en 60 ct.
gen zou zyn op te heffen. Ontwapening
„voor zoover in ’t belang der onmisbare
veiligheid gewenscht.”
Verder vraagt men zich af of de te be
slissen koloniale aanspraken ook die der
Entente zelf omvat? Ook over Elzas Lo
tharingen onthoudt het program zich van
een beslisten uitspraak. De inmenging in
het Oosten rij k-H o ngaarsche nationaliteiten
vraagstuk zal Oostenrijk allerminst dulden,
waarom spreekt Wilson dan ook niet over
Ierland bijvoorbeeld.
Ten aanzien van de terzijde stelling van
een economisöhen oorlog na den strijd ging
Wilson verder dan Lloyd George. Hoe het
echter zy, nader tot den vrede schijnen al,
deze redevoeringen ops wel niet te bren
gen.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ1.50, per week 12 cent, met Zondagsblad
per kwartaal'2.15, per week 17 cent, overa waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal 1.90, met Zondagsblad 2.55.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons bureau: MARKT 31, GOUDA,
by onze agenten, den boekhandel en de postkantoren.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regëls ƒ0.80, elke regel meer ƒ0.15. Van buiten Gouda en den bezorgkring: 15
regels ƒ0.95, elke regel meer ƒ0.18. Advertentiën van publieke vermakelijkheden 10
cent per regel.
INGEZONDEN MEDBDEELINGEN: 1—4 regels ƒ1.25, elke regel meer ƒ0.30.
Op de voorpagina 50 hooger.
Van de fronten melden wy in het Wes
ten plaatselyke aanvallen. Overigens geei^
wijziging.
Opnieuw hebben de Duitschers een
hospitaalschip getorpedeerd, de „Rewa”.
Tot nog toe werden de volgende hospi-
taalschepen vernield:
18 Nov. 1916 de „Angla”.
28 Maart 1917 de „Asturia”.
14 April 1917 de „Salto”.
14 April 1917 de „Gloucester Castle”.
toon 4
„Het is dit, Sir Robert,” zei Alan, nu
vlug sprekend, dat ik niet houd' van. de
manier waarop dt-ze zaak) behandeld! wordt,
en ik wensch nüjn aandeel er in op te
geven, en mij te onttrekken als compag
non, waartoe ik het recht heb.”
„Hebt ge daf?” zeide Aylward, „dat
was ik vergeten. Maar mijn brave kerel,
denk niet, dat ik je een oogenblik tegei
je wil zou wenschen te binden. Verttl me
echter tons, is het die oud» Puritein, die
Jackson, die je gehypnotiseerd heeft, of is
het een vlaag van plotselinge krankzin
nigheid na een aanval van influenza?”
„Geen van belden,’’ zeidë Alan ernstig,
want ofschoon bescheiden inzaken die hij
niet geheel begreep, zoo kon hij diergelij
ke brutaliteiten niet dulden. „Het is zoó-.
als ik zeide, niet meer en niet minder. Ik
ben het niet eens met de manier waarop
de kapitalisatie hes ft plaats gehad,. en be-
twijfel of er vpdotmde waarborg aanwe
zig is, dut de onderneming werkelijk kan
worden ultgevoerd. Verder...” en hij
wachtte even, „verder zou ik gaarne e?ni-
ge inlichtingen willen hebbën, die ik mij
otnu too niet heb kunnen verschaffen, in
lichtingen namelijk, over het mandaat dat
tot grondwlag heeft gediend voor de ver
leende concessie.”
1 ón oogenblik was het of de overtoor-
barc kalmte van Sir Robert verbroken
dreigde te worden, een rilling voer hem
door de leden, terwijl de heer Haswell tus-
schen- de tanden floot, ditmaal op een toon
van protest.
Weer een hospitaalschip
getorpedeerd.
Het howpitaalSchtrp 4,Rew»f terugkee-
rende van Gibraltar is in het Kanaal van
Bristol getorpedeerd en gezonken in den
nacht van 4 Januari. Alle gewonden zijn
gered. 3 leden van de bemanning worden
vermist.
Het schip had alle lichten en
nen, verelscht bij de Haagsche
burg en Kaizerslai
personen gewond
wond
A q h jl s e
Over
gemeld,
heden reeds aan den gai
schrijvingen zullen, tegen
verwacht kunnen worden.
FRANKRIJK.
De socialistische minderheid.
Naar aan de „Koln. Ztgi van d Zwit-
sersche grens wordt geseind, publiceert
het Journal du Peuple den tekst van het
besluit der Fransche minderheidS;iiocialLs-
ten, waarin de eisch wordt uitgesproken,,
dat de I ntent? zich onverwijld bij de vre
desonderhandelingen zal aansluiten,.
In het manifest wordt gezegd, dat de
famdlie-rela ie bij den voornaaanl aanspre
kend „Ik ben juist uit Parijs teruggekeerd
en je zult het zeker wel aangenaam vin
den om te vernemen, dat men ons daar
flink zal ondersteunenhet Gouvernement
heeft dit natuurlijk onder de roos
het schema goedgekeurd1. Zooals je weet,
hebben, de Franschen bezittingen langs de
kust, en zij vinden zoo’n gelegenheid n et
onaardig, om hun hand eens wat verder
uit te strekken Onafe geldelijke moeilijk
heden zijn opgeiost, want ruim) een derde
is te Parijs belegd, en ik denk dat we aan
kleine speculanten en inleggers ook nog
aardig wat binnen krijgen Wij zullen 3
millioen pond sterling aan Sahara-aandee-
len in het zonnige Frankrijk) plaatsen,
mijn brave, on heit mistige 1ngelandl heeft
de rest onderteekend. Het zal de best ge
slaagde financieele onderneming zijn, die
sinds jaren is op touw gezet. Wat zeg je
er van?” Fn in zijn vervoering zette de
kleine man een hooge borst op, en maakte
een geluid1 door zijn lippen als van den
wind, de dioor de telefoondraden speelt.
„Ik weet het niet, Mr. Haswell. Ik
'zou liever de vraag beantwoorden over
twaalf jaar als we dan nog leven
of nog later, indien het gebleken is of de
maatschappij ook practisch een succes is
of niet.”
Weer maakte dë heer Harwell het ge
luid van wind door de telefoondraden maar
er was nu een scherper toon in-de zacht
heid er in was verdwenen, ‘‘t was of de
lucht neens vervuld was met vorst.
„Een prachtig succesi!” «prak hij hem
na „Dat is nauwelijks onze zaak, wel?
Promotors bemoeien zich niet met lange
vooruitzichten, Alan. Dat is goed voor het
publiek, dat zijn geld komt beleggen, voor
speculeerend'e dominees en oudle jougejuf-
die van een beuzeling houden.
Maar wat bedtoel je er eigenlijk mee. Jij
zelf hebt het plan gemaakt, en je zeide al
tijd, dat de voordeel en groot zoudën zijp
„Ja, Mr. Harwell, wanneer het op klei
neren schaal ging, en wanneer we er ze
ker van waren, dia de Por(e ons zijn me
dewerking verleende."
M Haisiwell keek hem zeer oi
kend aan, en Sir Robert, die aai
geluisterd had, zeide met zijn koude/stem:
„11^ dacht, dat deze kwesties aiJ lang
in het reine gebracht waren, en om je de
waarheid: te zeggen, ben ik er beu van,
vooral daar het nu te laat is er iets aan
te veranderen En hoe bön je bij Jackson
geslaagd, Vernon?”
„Ik ben in het geheel niet geslaagd, Sir
Robert. Hij wil dto stukken voor niets ter
wereld plaatsen, en zal zich integendeel
met hand) en tand tegen de zaak verzet
ten.”
„Dan zal hij zien, dat hij hej tegen
ons aflegt, als die artikels morgen In de
andere Waden verschijnen. Het is natuur
lijk wei vervelend, maar wij zijn sterk ge
noeg om hem te weerstaan. In Frankrijk
feest men de Judge niet, en in. Constanti-
nopel heeft er nog nooit iemand van ge
hoord:. We hebben dus ni’ts te vreezen
zooi lang we aaneengesloten blijven,”
voegde hij er beteekenljvoJ bij)
Alan voe de, dat nu de ojrisfe gekomen
was. Hij moest spreken, nu erf nooit; in-'
derdaad Aylward zocht reeds zijn hoed.
„Sir Robert en Mr. Haswell,” begon
hij eenigszins zenuwachtig, „ik heb u
iets mede te deelen, iets onaangenaam.,’
en hij wachtte even.
„Doe me een genoegen, en zeg hei wat
vlug, Vernon. Ik moet me nog klceden
voor het diner; ik ga vanavond1 naar de
opera, en moot daarom vroeg dineeren,”
antwoordde Ajylwardl op onverschilligen
overeenkomsten, gesloten in het belang van
bijzondere regeeringen en geschikt om op
eenig onverwacht oogenblik den wereld
vrede te storen.
Wat het Amerikaansche oorlogsprogram
betreft, daaromtrent merkte hij op dat
Amerika niets voor zich zelf vraagt. Het
verlangt slechts d»t de wereld geschikt zal
worden gemaakt om er in te leven.
>In het kort komen de bepalingen
hierop near:
lo. afschaffing van de geheime diploma
tie;
2o. Vryheid van zeeën in vredes- en oor
logstijd, met de beperking: „dat de zeeën
geheel of gedeeltelijk kunnen wonden ge
sloten door een internationale daad tot het
afdwingen van internationale overeenkom
sten.”
3o. Verdwijning „voor zoover mogelijk”
van alle economische slagboomen.
4o. Redelijke waarborgen, dat de natio
nale bewapeningen zullen worden beperkt
tot het minimum „dat vereenigbaar is met
de binnenlandsöhe veiligheid.”
5o. Een vrije, eerlijke en volstrekt on
partijdige regeling van al de koloniale aan
spraken, gegrond op het beginsel, dat de
belangen der betrokken volkeren even
zwaar moeten wegen als de redelijke aan
spraken der regeéring „over wier bevoegd
heid moet worden beslist”.
6o. Ontruiming van alle Russische grond
gebied en een regeling van ale vraagstuk
ken, die op Rusland betrekking hebben,
welke het best de vrye samenwerking van
„alle andere” volkeren ter wereld zal ver
zekeren.
7o. België zal, gelijk de geheele wereld
zal toegeven, ontruimd en hersteld moeten
worden, zonder eenige poging tot beper
king der souvereiniteit, welke het te zamen
met alle andere vrye volken geniet.
8o. Alle Fransche grondgebied behoort te
worden bevrijd en de overweldigde gedeel
ten hersteld en het tegen Frankrijk door
Pruisen in 1871 begane kwaad in zake El-
zas-Lotiharingen moet worden goedgemaakt
„op een wijze, dat de vrede opnieuw veilig
zal zyn in het belang van allen.”
9o. Een „verbetering van de grenzen” van
Italië moet worden uitgevoerd volgens dui
delijk te ericennen toepassing van het Na
tionality ten-beginsel.
lOo. De nationaliteiten van Oostenryk-
Hongarye moet de eerste gelegenheid tot
zelfstandige ontwikkeling worden toege
staan.
llo. Roemenië, Servië en Montenegro,
behooren te worden ontruimd, de bezette ge-
Het oorlogsprogram van Wilson. - Hoe de buiten-
landsche pers bewerkt wordt. - Een Britsch
hospitaalschip getorpedeerd. - Aan de fronten
geen wijziging.
ONS OVERZICHT.
Na Lloyd George heeft thans ook Wilson
het Congres een groote redevoering
over den strijd der geallieerden gehouden.
Allereerst besprak de president de .po
gingen, gedaan om de Duitsch-Russiscfce
onderixandelingen te Brest-Litofsk tot een
algemeene conferentie uit te breiden.
Spr. wees er op dat de Russen met een
scherp gedefinieerd program kwamen, de
Duitsche gedelgeerden echter slechts
schetsmatig een regeling aangaven, welke
aanvankelijk voor breeden uitleg vatbaar
scheen tot by hun definitief program eerst
duidelyk aan het licht kwam dat de Cen
trale Rijken “niet alleen in het bezit zouden
blyven van iederen duimbreeds gronds, wel
ken hun krijgsmacht had bezet, maar ook
van iedere stad en ieder punt van beteeke-
nis, als een blijvende vergrooting van hun
gebied en hun macht.
Wilson gaf als zyn meening te kennen,
dat de algemeene principes van de rege
ling, welke zij aanvankelijk voorstelden, af
komstig waren van de meer liberale staats
lieden in DuitsChland en Oostenrijk, de
mannen, die de macht der gedachten en be
doelingen van hun eigen volkeren beginnen
te beseffen, terwijl de concrete voorwaar
den van de regeling zelf van de militaire
leiders kwamen, die geen andere gedachte
kennen dan te houden wat zy hebben.
Hek geheele incident is van groote betee-
kenis, vervolgde spr., maar het heeft ook
veel raadselachtigip. Met wie hebben de
Russische gedelegeerden te doen? Voor wie
spreken de vertegenwoordigers der Centra
le ryken Spreken die voor de meerderheid
in hun parlementen of voor de minderheids-
partyen de militaire, imperialistische min
derheid, die tot nu toe hun geheele politiek
beheerschte en de aangelegenheden van de
Balkanstaten regelde, welke zicih gedwon
gen zagen hun bondgenooten in dezen oor
log te worden?
Wilson prees de openbaarheid door de
Russen aan den dag gelegd en wees op hun
vérgaand vredesverlangen, zonder dat het
volk nodhtans wil buigen voor den over
macht. Spr. sprak den wensch uit dat er
eenige manier gevonden mocht worden, om
Rusland te helpen zyn hoogste verwachting
van vrijheid in een behoorlijken vrede te
verwezenlijken. Ook Wilson stelde zich op
het standpunt, dat, indien éénmaal de vre
desonderhandelingen aanvangen, deze open
lijk zullen worden gevoeld, met uitsluiting
van geheime verdragen, ook in de toekomst.
De dagen van verovering en vergrooting
van gebied zyn voodby, meent Wilson, en
eveneens is het gedaan met de geheime
contract kon elk moment wofdton verbro
ken Op deze vraag was slechts één ant
woord mogelijk dat van zijn geweten.
Wanneer hij eenmaal ervan overtuigd was
dat de zaken niet zuiver waren, zou het
oneerlijk zijn in de winsten te deejen. Ep
hij was er van overtuigd) De argumen
ten van d)en heer Jackson en diens ver
pletterend! document hadden veel licht ge
worpen op dingen die hij wel duister ge
vonden, maar niet begrepen had! Hij was
de compagnon van, laken we ’t maar zeg
gen, avonturiers, on het geld dat hij zou
Ontvangen, zou gestoten zijn uit de beur
zen van leden, die hen onvoorwaardelijk
hadden vertrouwd'. Hij, Alan Vernon, die
nooit willens en wetens1 een onwaarheid
gezegd hadi, die nimmer een halven cent
genomen had van hetgeen hem' niet toe
kwam,* hij zou nu voor zijn eigen geweten
staan als een leugenaar en een dief. Dat
was iets ongehoorde. Daar móest een eind
aan komen, wat het ook kosten mocht.
Wanneer het zijn lot was een bedelaar te
zijn, dan ten minste een eerlijke bede
laar I
Met fliuken. tred en opgeheven hoofd
liep hij regelrecht, zonder kloppen de ka
mer van Sir Robert binnen. Naast dezen
gezeten vond hij den heer Haswe’l die
door een loupe met groote aandacht een
of ander dlocument bestudeerde, inaar het
op zijn verschijnen haastig ópvouwde en
in een lade wegborg. Het leek Alan of
het document van een ongewonen vorm
was, en zoover hij het nog kon zien, de
letterteekens eigenaardig gevormd waren.
De' heer Haswell, een gezet, joviaal ult-
in gebouwd man. met blozend ge
witte haren, stond dadelijk op om
begroeten.
„Zoo Alan, hoe maak je ’t?” vroeg hij
op vroolijken toon, en hem, wegens de 1 frouwen,
bieden hersteld; aan Servië een vrije toe
gang tot de zee; over de betrekkingen tus-
schen de verschillende Balkanvolkeren be
hoort te worden beslist door vriendschappe
lijk overleg, terwyl internationale waarbor
gen moeten worden verstrekt voor de eco
nomische onafhankelijkheid en territoriale
integriteit van de verschillende Balkansta
ten.
12o. Aan de ï'urksche gedeelten van het
Turksehe rijk behoort een vaste souvereini-
feit te worden verzekerd.
De Dardanellen behooren als vrye toe
gang voor de schepen en den handel van
alle volkeren, onder internationale waar
borgen.
13. Een onafhankelyke Poolsche staat be
hoort te worden tot stand gebracht, die de
gebieden moet bevatten, welke bewoond
zyn door onbetwistbare Poolsche bevolkin
gen, waaraan een vrye en zekere toegang
tot de zee moet worden verzekerd, en wier
politieke en economische onafhankelijkheid
en territoriale integriteit behoort te worden
gewaarborgd door een internationale over
eenkomst
14o. Een algemeene Volkerenbond moet
worden gevormd met het doel waarborgen
te scheppen voor politieke onafhankelijk
heid en territoriale integriteit voor de
groote en kleine staten.
15o. Met het oog op deze voorname be
ginselen tot herstel van kwaad en verzeke
ring van het recht, voelen wy ons innige
bondgenooten van al de regeeringen der
volkeren, die vereenigd zyn tegen de impe-
rialiteiten. Wy zyn aaneengesloten tot het
einde.
Ziehier het program zooals Wilson het
gaf en waarvoor men wil Utenm doorvech
ten. Speciaal tot Duitschland waren zyn
woorden gericht als hij zeide dat het pro
gram Duitschland’s grootheid geens
zins sdhade wil toebrengen en hy voegde er
aan toe: Wy wenschen Duitschland of zijn
'bondgenooten geenszins te benadeelen in
hun wettigen invloed of macht. Wy wen
schen niet Duitschland te bevechten met
wapenen van vijandige handelsovereenkom-
sten als het geneigd is zich met ons en
andere vredelievende naties te vereenigen
tot overeenkomsten van rechtvaardigheid,
wet en bdllykhedd. Wij wenschen slechts,
dat het een billijke plaats aanvaarde onder
de naties der wereld, dat het een kracht
wonde voor de nieuwe wereld, waarin wy
nu leven, een kracht in plaats van een over-
heereching.
Zeer juist lijkt ons in deze rede, wat over
de onderhandelingen te Brest-Litofsk werd
gezegd. Wat het program betreft zal men
toe juichen, het streven naar afschaffing der
geheime diplomatie, een volkerenbond, het
zelfbeschikkingsrecht der volken, maar on
loochenbaar zyn op belangrijke bepalingen
beperkingen gelegd, welke maar al te veel
speling laten. Zoo: dé vrijheid der zee, wel
ke ten deele door internationale beslissin-
5