De fioudsche Courant,
k
RATIONALE BANKVEREENI6ING.
PHILIPS
SCIIEORLEER i ZORNEN's Uil
verricht alle bankzaken.
Abonneert U op dit Blad.
TE KOOP:
Het Advertentiebureau
filppiWe stalt
ELECTRO-TECHNIEK
SCHEMERLAMPEN
Adverteert in dit Bind.
HET BLOUSENHUIS
Specialiteit in Dames-blouses, Costumes, enz.
Weet gij hoeveel?
Adr. de Groot,
twee lichtsterkten
Distributie van Brandstoffen
JSSSS^ST
A. BOUTER,
KLEIWEG 31
Passalon ter beschikking.
ijnmiiiT Mi, isrenhuii nabij di Sehie-
kldl. Rotterdam, til: HUM
Het tocht!
Ziekenhuizen, Portalen,
Gangen, Trappen, Slaapkamers,
MARKT 31
TELEF. 82
■W Inzending van éón al-
actirHt steads voldoende.
GOUDA
COURANT.
vermeerderd
100 K.G. Dennen
hout, max.-prijs af-
ga haald (bij 1 Mater
lengte) f 2.70 per
100 K,G.
2e eenheid
f 4.60
- 4.3S
- 6.00
- 6.00
f 3.00
- 3.3S
3.55
- 1.95
- 4.40
- 6.00
volgende
3 eenheden
f 13.80
- 13.05
18.00
18.00
voor Huisbrand.
1 H.L. EIERKOLEN Jl&L
1 KACHELKOLEN ÏtZ
1 /iGA8COKES I'll I
t'U PARELCOKES 7
iïï K'? brijINkoolbriketten 4 22
400 stuks TURFBRIKETTEN J'oo
Groep A II «n Ila (roode bestelkaart tyo 1)
2 H.L. EIERKOLEN le"n>?id
2 KACHELKOLEN f*5®
\\U m GAS COKES
1/».. PARELCOKES 7 O?
RftS bruinkoolbriketten 4 22
800 Stuks TURFBRIKETTEN J'JJJ
Groep A III-VII 4 eenheden.
Ie eenheid
4 H.L. EIERKOLEN
4 KACHELKOLEN
l'/l. GASCOKES
l'/iPARELCOKES
400 K.G. BRUINKOOLBRIKETTEN
1600. STUKS TURFBRIKETTEN W.OT
Groep B, C D tol een tot..l bed,eg 65 v«n hunne toewijzing
GIETCOKES f 7,75 Der inn K fï
.lit eoorten ven Wnltelh..t.n, Cefd-Inventerinen. zoo.l. Buffetten „et Toon-
b,nfa°' khj"< T.fele, Bie,zuilen. Steekpontpen Mano-
for_nui«en. .en gtoote B.thie,-W..eht.fel „et 3 W>kommen en leden, klei-
Grntterabekkee it S Scheeretoelen, Pottenk.s ten, groote en kleine
houten He^nfnfl ®A' 2 ThfbH'en, Winkeifle.,ehen, Fle.eehenrekken, een
VM Ven S. 5. Met" ""f mc' "lle '°e6ehooren, een Vlee.chmechin"
Dulventü om i e°, U"d me< "lle toebehooren, een groote
Duiventil, orn in een tuin te plaatsen, verder een groote partij nieuwe Tafels
bieJ Tie tinnen l o"' Tuin,afeJ«. cen Kurkmachinc, Tapmachine, om
kanten iLln W 2-persoons Lessenaars, houten en ijzeren Ledi-
Jnz. enz bh Gew,chten' Drogi.tka.ten, groote en kleine Spiegels,
348 60
LANGE BAANSTRAAT No. 41 en 46, - Tel. 8650
ROTTERDAM.
Fa. W. v. 2ANEN - 20 O.-Haven
Atelier voor
:i Moderne Portret-Fotografie a
Telefoon Nummer 532
NIEUWSTE MODELLEN
van -
TE KOOP
l»g 2.10; 2,20; 2,70; 3,20; 3,30; 3,70 M.
Inh. 0,480; 0,800; 0,013; 0,653; 0,000; t,1M M3.
te bevragen bij
T. VAN HERK,
Aaanaasar Nieuvrerkark a.d. IJaal.
,**ebt *'j wel eëna gehoord hoeveel
ijsef\een goed gezond mensch heeft in
zijn bloed? In zijn heele lichaam niet,
meer dan ruim 3 gram 3.07 gram
Ben therapie die nu wel aan het ver-^
dwijnen is, behandelde de bloedarmoede
met staalpülen. De arme lijders sjikken
kilo's staalzonder dat ze beter borden.
En het, is duidelijk dat het bloed dit
ijzer, in deze verbinding niet opneemt
want dan ware toch nieti eenvoudiger
dan^jrie gram staal in te neipen
Professor BUNGE zegt: „het ijzer
moet in plantaardige verbinding wor
den opgenomen."
Pro(, NOTHNAGEL(Weenen) schrijft:
hot staal ia van geen nut of voordeel,
dan wanneer het ons in organische ver
binding wordt toegediend door de plant."
Dr. POL DE MADE verzekert dat
de Sanguinote dit staal in plantaardige
verbinding bevat.
En de ervaring bevestigt dat lijders
aan bloedarmoede door deSanguinose
geholpen werden, toen niets meer
hielp 1
Prijs f 1.50, 6 fl. f8.-, 12 fl. f15.-
Bij alle voorname Apothekers t
drogisten. 339 59
VAN DAM Co.,
De Riemerstraat 2c/4 Den Haag.
VTe Gouda bij Ant. Coops, Wijdstr
Schoonhoven bij A. N. v. Zessen
Zeer mooie soliede meubelen
als Tafels, Stoelen, Kasten.
Spiegels, Schilderden, Theeta
fels, Buffetten, Stfylameublemen
ten in leer en peluch, Boeken
kasten, Tweepersoons onbesla-
pen Veerenbedstelien, Kapok
matrassen, Slaapkamermeube
len enz. eng., alles spotgoedkoop.
Rugbekleede Leerstoelen vanaf
f 17.60, Styikast f20. -, Stijl
tafel f 9.60, Spiegels f5.60, f 7.60
enz.
1 Hoe gemakkelijk haalt i
I men xich daardoor nlei
verkoudheid en heesdi-
i held op den hals. Wy-
berttabletten bescher-
men daarvoor het aller
beste. Sedert 70 jaar be
kend en beroemd.
BV «He spoÜMiwrs
sa drogisten
KAPITAAL en RESERVEN f 6,900,000.—
r GOUDA.
CREPIETEMr v 2647 60
COUPONil
DEPOSITOR
EFFECTEN.
O. aandacht word» gcnctigd ap da afgifte van Binnen.
Inndnche Credlethrievnn. waarm.de in ruim 70 plaatsnn in
Nederland galden franco kunnen worden opgenomen.
-COUDA
Kleiweg 70.
Telef. SOS.
HAASTRECHT.
- Groote Havon
MET
VOOR
ENZ. ENZ.
2825 160
IK.
SCHEMER-
25K.I
VOL
LICHT.'
bezorgt de plaatsing van ADVERTENTIËN
in alle Nederlandsche en Buitenlandsche
dag- en weekbladen en andere periodieken,
zonder eenige prijsverhooging.
Inlichtingen worden GRATIS veratrekt.
KLEIWEG
2777 90
TELEFOON 888
ZATERDAG 12 JAN. 1918.
Da vredesonderhandelingen worden Ie Brest
Litofak voortgezet. - De Oekraïne heeft een eigen
vertegenwoordiging. - Dorlogsredevoeringen. -*
Officieele aanklnohten ttegen het optreden der
Oentralon in bezet gebied. - Vrouwenkiesrecht
voor Amerika. - Van 4e fronten geen nieuwe.
ONS OVERZICHT.
kornet der arbeidersreserve, anderzijds aal
hy met hert algemeen vredesverlangen en
de desorganisatie van het leger rekening
moeten houden, temeer waar ook de
Oekraine zich voor den vrede stelde.
De gisteren onderbroken voltallige zitting
te Brest Litofak wérd in den morgep
te 11 uur onder voorzitterschap van staats
secretaris Von Kühlqffann voortgezet. Als
eerste spreker trad op de Oekrainsche
staatssecretaris Holubowitej, die de positie
uiteenzette van den staat, door hem verte
genwoordigd, terwijl hy als geconstateerd
acht, dat de Oekraine by de vredesonder
handelingen het recht bezit van zelfstandig
optreden.
Bij het streven naar vrede der republiek
Oekraïne gaf hy de programpunten weer,
welke verlapgen een zoo mogelijk aJgemee-
nen, democratischer vrede. Aan ieder, ook
het kleinste volk dient volledig, door niets,
beperkt nationaal zelfbeschikkingsrecht te
worden verleend,'■terwijl behoorlijke waar
borgen in 'het -leven moeten worden geroe
pen, om «de uiting van den «weritelyken wil
der - volkeren mogelijk te maken. Dienover
eenkomstig is iedere annexatie, d. w. z.
ioèiia g«v«ekidachge inleving of «vergave
van «enig -district zender toestemming van
zyn bevolking ontoelaatbaar.
Ook ooriogssohadelooeatellingen «wonden
afgewezen, maar aan de kleine volken en
staten, die ingevolge den oorlog aanzien
lijke schade of 'verwoestingen hebben on
dergaan, «moet overeenkomstig bepalingen,
die iep het «madeveongres zullen «weiden uit-
geuKffht, hulp worden verleend.
Trotsky verklaarde na deze uiteenzettin
gen .er.in toe te stemmen dat de Oekraini-
sohe delegatie ulo zelfstandige vertegen
woordiging bij de.onderhandelingen optreedt
en al8 zoodanig wondt erkend, «voor -welke
houding hem. den dank der Oekrainers werd
betuigd.
Vervolgens verklaarde Trotsky dat de
Russische afgevaardigden de onderhande
lingen .zullen .voortzetten, afgezien van de
omstandigheid, of de Entente-mogendhsden
er al of'nient aan zullen deelnemen. Hy
©wndeelit varder de bezwaren ingebracht te
gen een verplaatsen der conferentie naar
neutraal gebied Ongegrond en merkte op
dat de publieke meening in Rusland er aan
stoot, aan neemt, dat de Russische delega
tie oadMtiandelt in eene door Duitsehe Apoe-
pen bezette vesting, tenwyl het hier .toch
gaat om het lot van volkeren.
Dat de diplomatie der Entente tegen den'
vrede gericht op neutraal grondgebied, met
meer succes zou kunnen plaats vinden dan
te Petrognad, achtte Trotsky uitgesloten.
En .tegenover de door den voorzitter der
Oostecijik-Hoagaarsche delegatie uitgespro
ken vrees, dat de Eijgetoeheen Franwhe
regeeringen achter de coulissen" zouden
probeezen het totstandkomen van deft vrede
te veihinderen, achtte hjj het noodzakelijk te
verklaren, dat de maximalistische politiek
niet met coulissen werkt, omdat dit wapen
der oude diplomatie dóór het Russische
volk, evenals vele andere dingen, door den
zagenryken opstand van 25 October is af
geschaft.
Om intusschen de mogendheden van den
Vderbohd het voorwendsel„afbreken der
odechandeliogen om technische redenen" te
ontnemen, heeft de Russische delegatie ech
ter den eiach om te Brest-Litofak bijeen te
kamen, geaccepteerd. Zy blijft te
Brest-Litofek, om geen gelegenheid in den
stryd .om den vréde onbenut te laten.
Teuwjjl due de Russische delegatie haar
eis&h omtrent de verplaatsing der conferen
tie naar neutraal gêbded intrekt, stelt zy
voor ,de onderhandelingen voort te zetten.
Tot .zoover vernemen we dan over het
vender verloop der besprekingen, welke
hienate in een rtwuwe phase zyn .getreden,
welke de jnogajjjkheid om tot overeenstem
ming te geraken dus nog niet geheel uit
sluit.
Sobynt eenerzyds Trotsky geenszins van
plan te poseeren ale vertegenwoordiger
van een verslagen natie en eerder bereid
te strijden voor een vrij Rusland en de boe-
In Engela<nd zyn de redevoeringen
niet van de lucht. Ook Balfour en Ghurohill
hebben nu weer gesproken.
Balfour had het weer eens over^het oor
logsdoel. Eigenaardig dat allerwegen die
oorlogsdoeleinden zoo onbegrijpelijk schij
nen te zyn, dat er haast dagelijks in alle
landen over geredevoerd moet worden zon
der dat men er veel verder door komt. En
het is nooit zoo klaar en zoo helder of er
moeten korten tyd later weer nieuwe rede
voeringen worden gehouden. Weer prach
tige leuzen, weer een vragen aan de, volken
om toch blijmoedig nieuwe offers te bren
gen: mannen en materiaal. En opnieuw
in blindheid laten die volken zich leiden.
Men brult hoera, men jubelt een stonde.
Hier zyn het de democraten, gings imperia
listen en allen schaden voort ten stryde...
even onwetend als te voren. Want wy vra
gen slechte: is er één definitieve, ondub
belzinnige verklaring omtrent België,
Servië en andere kleine onder den voet ge-
loopen staten; is er één eensgezinde be
sliste uitspraak der geallieerden omtrent
het bedoelen met den ELzas?
Wordt door de Gentralen te Brest Li-
lofak, inzake het zelfbeschikkingsrecht, niet
met twee maten gemeten en is dat by de
Entente niet juist zoo het geval, waar het
de koloniale politiek betreft? En zien we
niet allerzyds op de fraaiste leuzen restric
ties gelegd, die hun waarde nihileeren
Waarom zuilen we voortgaan,U al deze
redevoeringen telkens opnieuw voor te zet
ten? Wy lezen hier de eerste zin over de
/oorlogsdoeleinden" uit Balfour's rede; al
dus luidend: „Wij gingen nooit voor zelf
zuchtige doeleinden ten oorlog en wy vech
ten ook nu den oorüog niet uit voor eenig
baatzuchtig doel." fToej.)
Morgen kunnen >wy diezelfde phrase met
de toejuiching letten uit een Duibsdhe rede.
Wat brengt ons dit al den vrede nader, die
de volkeren begejeren?
Het is onze afewoonte niet melding te ma
ken van gruweldaden en wederzljdsche be-
schuldigingert,| thans echter worden officeel
berichten over het optreden der Centrale
troepen in het bezette Italiaansch en Ser
visch gebied gemeld, welke hun optreden
tegenovèr de Belgische bevolking inzake
de deportatie evenaren.
A&nkiachten zoo pertinent, dat we niet
mogen laten er kort de aandacht op te ves
tigen. Zoo ontving Router's agentschap een
volledig afschrift van de volgende offi
cieele proclamatie, door het Duitsche
hoofdkwartier a^n de bewoners van het ver
overde Italiaansche gebied gericht, welke
een beeld geeft van de verschrikkingen,
waaraan de geteisterde bevolking bloot
staat. De afkondiging luidt aldus:
„ProoLamatie van het hoofdkwartier van
het Duitsche militaire bewind te Udine aan
de bewonérs van veroverd Ita
lië.
Huis voor huis zal worden doorzocht voor
alle verborgen wapens en minutie. Alle
levensmiddelen die in huis zyn gebleven
moeten worden afgegeven. Iedere burger
moet gehoorzamen aan onze bepalingen in
zake den arbeid. r
Alle werklieden, vrouwen en kinderen
van boven de 16 moeten eiken dag in het
veld werken, ook des Zondags, van 4 uur
in den ochtend tot 8 uur 's avonds. Onge
hoorzaamheid zal op de volgende wyze wor
den gestraft: ten eerste: luie werklieden
zullen naar hun werk worden begeleid en
bewaakt door Duitsohera. Na den oogst
zullen ze zes maanden gevangen wonden
BRIEVEN VAN EEN BURGER-SOLDAAT
XXVI.
De kentering.
In mijn jeugd had ik een oom in Rotter
dam; zyn tum grensde aan plaatsjes wel
ke by sjofele burgerwoningen behoorden;
en in één van die-huizen woonde een man,
die, van buiten gekomen, in de havenstad
voor zijn talrijk gezin het brood verdiende.
Hij was bootwerker; en juist in dien tijd
bloeide daar onder de havenarbeiders het
vereenigingsleven, begonnen deze werkne
mers tegenover hun patroons, de stuwa
door», eisdhen te stellen. De buurman van
mijn oom was één der voormannen van de
beweging en toen de groote bootwerkerssta
king uitbrak, iyerd hij de woordvoerder.
Dikwijle zag ik hem in de kleine achterka
mer, welke aan het plaatsje grenade, gesta
dig op en neer loopen, als een. gevangene
in zijn cel, en hoorde ik hem zijn redenee-
rïngen instudeeren, die hij op papier gezet
had. Wanneer dan de stakers voor zijn huis
te zamen kwamen, opende hij het raam en
sprak hen toe in eenvoudige, kernachtige
bewoordingen, die hun kracht gaven en
moed om den strijd voort te zetten. Hij was
één der hunnen; hij had, als de meeste van
ben, een groot gezin; hij voelde, als zfl,
scherp de nooden van hun leven; dat was
het geheim van zijn succes.
Waarom dit lang relaas, burger-soldaat?
Omdat ik afscheid van u ga nemen, lezers
van myn feuilletons. Ik weet dat u van my
wilt hooren schetsen uit het militaire leven,
en ik kon u die geven omdat ik, soldaat ge
worden, het lief en leed van een sol
daat heb gezien, heb gevoeld, en het u heb
verteld, zoo goed als mij dat mogelyk was.
Als journalist moet ik erkentelijk zijn voor
die massa ondervinding, die ongewone er
varing, welke ik in die maanden onder
dienst opdeed. De lessen zyn niet altyd
even aangenaam geweest en zU hebben mij
ook financieel heel wat gekost.
Maar ik geloof, dat zy later onbetaal
baar zullen blyken. Iemand die werkt aan
een courant behoort wat meer van het le
ven te weten dan wat boeken hem kunnen
vertellen: hij moet ih het leven zelf rond
zien, het aanvoelen. Des te juister zal hij
anderen, door het geschreven woord kun
nen inlichten.
Tot zoover gaat de vergelijking tusschen
den bootwericer en rnjj op. Verder niet
Want de man dien ik hierboven beschreef
kreeg naderhand een rijksbetrekking; hij
werd havencontroleur, een goed. betaald
baantje dat hem en zijn gezin totaal uit
gezet en telkens om de twee dagen zullen ze
enkel water en brood krijgen.
Ten tweede, luie vrouwen zullen tot wer
ken gedwongen worden en na den oogst
zullen ze zes maanden worden opgesloten.
Ten derde, luie kinderen zullen met sla
gen worden gestraft. De commandant be
houdt zich het recht voor, luie aibeiders
met 20 zweepslagen daags te doen tuch
tigen.
Een andere mededeeling is rechtstreeks
afkomstig van het Servische gezant
schap te 's-Gravenfflhge ®n bet^|ft de be
zetters van Servië. In deze mededeeling
heet het: Uit inlichtingen welke de Servi
sche Regeering bereikt hebben blijkt, dat
de bezetters van Servië, de Oostenrijk-Hon
garen zoowel als de Bulgaren, de bevolking
niet alleen aan een waar schrikbewind on
derwerpen, zich kenmerkende door herhaal
de deportaties, gedwongen inlijving by t
leger, terechtstellingen in massa en ver
woede vervolging van godsdienst en taal,
en van alle Servische overleveringen, maar
dat zij daarenboven nog een economische
politiek toepassen die er uitsluitend op uit
is den bezetter te begunstigen en die, de
Internationale overeenkomsten en de
Haagsche Conventies ten spijt, een geregel
de plundering van Servië ten gevolge heeft.
Als voornaamste punten voor die politiek
worden aangegeven: nieuwe zware belas
tingen in allerlei vorm, vermindering der
Servische geldwaarde, verschaffing van de
gelegenheid aan Centrale schuldeischers on
middellijk zonder schikking hunne vorde
ringen te innen, en plunderingen van huizen
en van het paleis van den koning, het eth-
nographische museum en het nationale mu
seum, de nationale bibliotheek, die van de
Universiteit, die van het seminarium te
Prizrend en het Servische Gezantschap te
Sofia.
De Bulgaren vooral hebben allerlei meu
belen gestolen, en zelfs grafmonumenten,
welke zij openbaar verkocht hebben, zooals
advertenties in hun eigen bladen bevesti
gen.
Eindelyk zyn de bewoners van bezet Ser
vië verplicht geweest tot een bedrag van
verscheiden millioenen op de vyandelyke
oorlogsleeningen in te schrijven, en te stor
ten voor het vijandelijke Roode Kruis.
Door hunne economische politiek, welke
door hun eigen verordeningen en persbe
richten onbetwistbaar vastgesteld is, heb
ben Oostenrijk-Hongaren en Bulgaren art.
23, 43, 44, 46, 47, 48, 52, 53 en 56 van de
Haagsche Conventie geschonden. Een om
standig verslag omtrent de hier genoemde
feiten heeft den grondslag gevormd van een
protest, dat de Servische regeering o.a.
aan de Nederlandsche regeering overhan
digd heeft.
Ook het Aimerikaanache Huis van Afge
vaardigden heeft het vrouwenkies
recht aangenomen.
Nu hebben dan in Europa het parlemen
taire kiesrecht de vrouw® in Finland,
Noorwegen, Denemarken en Engeland, en
buiten Europa in Australië en de Ver-
eenigde Staten. Zal ons land volgen?
Aan de fronten geen wijziging.
Eigenaardig na de berichten over enorme
oorlogsvoorbereidingen is het telegram, dat
vermeldt, dat Amerika, teneinde te voldoen
aan de dringende behoefte aan graan in
Europa, binnenkort 10 millioen schepels
tarwe zal overzenden', waardoor waarschijn
lijk het troepenvervoer tijdelijk
op den achtergrond zal moeten ge
raken.
Gemengd Oorlogsnieuws.
De oorlog en i ij n gevolgen.
De redacteur van het Tijdschr. voor So
ciale Hygiëne wijst in een nabetrachting
op dm Oudejaarsavond op (lie millioenen,
die het leven li-ten op db slagveldon ten
gevolge van de in don oorlog: geleden ont
beringen.
„Terwijl dö sterfte toenail», namen ge
lijktijdig de geboorten af en werd dë volks
kracht dusvan twee Zijdta tegelijk onder
mijnd.
Om slechte ean voorbeeld te noemen,
stierven volgens dien Sénateur Honorat in
het niet beöette gedeelte van Frankrijk,
voor dien ooxlog 'in 1913 538.0CD, terwijl
er 604.CD0 geboren werden.
In het eerate oor ogsjaar (1914) klom
daar oorlogsverliezen, uitgesloten
reedü een aantal sterfgevallen tot 646.000
tegen 594.0CÖ geboorten, t rwijl het aanlal
sterfgevallen tn 1915 daar 644.000 bedroeg
en hot aantal geboorten tot 382.00D daal Je.
Ook in andere rijken karnen dergelijke
toestanden voor."
de misère hielp. Toah ging hy voort de
havenarbeiders te leiden. Maar zyn woord
had dezelfde kracht niet meer. Z'n vroe
gere kameraden zeiden: ,/hy heeft nu goed
praten; ze hebben hem een baantje gege
ven om zyn mond te snoeren."
Hy had hun vertrouwen verloren. Precies
eender is 't nu met mij. Verleden week heb
ik afscheid genomen van het eenzame kamp
op de heide bij Oldebroek, en ben, model
gepakt, ransel met rol, en honderd twintig
scherpe piepers in mijn patroontasschen,
den weg naar 't station afgestapt, door ve
len benyd. Het nieuws van myn overplaat
sing naar Holland, near een stad die ik lief
heb omdat zy zooveel prettige herinnerin
gen voor my heeft, had zich heel gauw on
der mijn talryke vrienden en kennissen ver
spreid, en velen kwamen my de hand druk
ken en geluk wenschen. Toch wareh er on
der die velen maar weinigen die mij van
harte feliciteerden. De meesten hadden de
afgunst in hun oogen toen zij mijn hand
drukten. Het is te vergeven. Iedereen wil
graag in de gelegenheid worden gesteld te
studeeren, te werken nadat zijn dienst is
afgeloopen, en elkeen is graag in een pret
tige omgeving. Doch niet iedereen vindt dat
groote geluk, waarvoor ik, lezer,^oo innig
dankbaar ban.
„Ofschoon bij ons te lande de toestand
betrekkelijk nog gunstig te, dae* rich
zij 't in geringe mate took ook reeds
de Invloed van den oorlogstoestand teeg-
zaïuvrhand «gsvoefeo.
„Terwijl die ooatknissic uit den gezond-
hoid*aad!, dfco ui 1917 haar rapport uit
braakt betreffende 1h< veraawdlm vau fei
ten, die «ontrent don invloed van dien «or-
logsloertand op (hu gezondheidstoestand
van het Nederlandsche volk licht kunn n
verschaffen, tot de conclusie kwam dat
uit dc door haar verzaimrido gegevens
bleek, dat daarin ge-ene aanwijzingen wa
ren te vinden voor een ongunstlgen in
vloed gedurende do eerste twee jaren
van den oorlogstoestand op den gezond-
hefdstomtand van het Nederlaodsolie volk
in sijn geheel, kan dit vermoedelijk thans
nic racer met deaolfdc beslistheid worden
getuigd.
„De cijfers om oen vol] dlig overzicht te
geven zijn wel is waar nog niet ter onzer
beschikking, maar vermoedelijk zullen zij
minder gunstig zijn dan die vóór en ift de
eerste twee oorlogsjaren worden verzameld
o.a. ook ten opstekte van die sterfte aan
tuberculose.
De grootste voorzichtigheid zal echter
bij die beoorderting der «erftoeters nood
zakelijk zijn en elke conclusie hoeft,' voor-
loopig althans, slechts een betrekkelijke
waarde Wie zal bv. kunnen aangeven
welken invloed de aanwezigheid van moot
dan oen huif millioen vrffindotiugen, voor
een doel slecht «gevoed en niet weinig weer-
rttandi-!vermogen, op de ainoroeem sterft-
en in het bijzonder op de tuberculose heeft
geoefend"
Do schrijver doet daarna opmerken, dat'
de organen, <We> hij ons (h openbare ge
zondheid bewaken, ook in 1917 we r inel
vrucht werkzaam zijn geweest hun maat
regelen hebben het uitbreken van epide
mieën voorkomen, terwtjL toch aan onz«v
grenzen* pokken, typhu4Hh dysenterie eripf
slig dreigden.
Oorlogstoebereidselen van
Antelrik a-
Baker, die siaatajoeritaiD voor Oorlog
der Vereenigdb Staten, heeft raeledeelbigi
gedaan omtrent Amerika'» oorlogstoebcreli,
selen. Er te nvd» een behoorlijk geoefend
leger in Frankrijk. Ongeveer ll/t millioen
man worden aan liet front of in Amv rika
geoe tndL
Voor 1918 te een bedrag van 7525 mil
lioen dollars voor oorlogsdoeleinden uit
getrokken.
Het vliegerscorp* telde 1 Januari 1918
3900 officieren en 82.120 mansohapp m.
Volgens een opgave van dm voorzi ter
van den Shipping Board der Vereenigde
Staten wordt dë productie van soheeps-
ruimte voor 1918 op 4-'/ milliopn ton ge
schat.
Fr zijn 118 »:hecpswervon, waarvan
51 stalen schepen en 67 houten schepen
bouwen. I f zijn of worden 716 1 veilingen
opgericht, waarvan 95 reeds gereed is.
De uitvoering van het plan om 300 000
arbeiders voor den scheepsbouw aan te
werven, maakt goede vorderingen
BCTTENLANDSCH piEUWS.
DUITSCHLAND.
Kolengebrek.
Ten gevolge van den heërschenden ko-
lennood, zal te Berlijn het tramverkeer
nog meer beperkt worden.
De kolenaanvoer is verminderd, doordien
in de mijnen, ten gevolge van de arbeids
verhoudingen, slijtage der mach nes, enz.
thans minder geproduceerd' wordt, maar
in liet bijzonder doordien de spoorwegen
zelte nik't de beschikbare hoeveelheid ko
len kunnen vervoeren.
ENGELAND.
Het getorpedeerde hospitaal
schip.
Do par lemen aire commissie van het con
gres van Engeleobe vakvereenlgingen heeft
geprotesteerd ttgen hef torpedeoren van
het liospitaajöchip „Rewa"
AMERIKA.
A nil b t e n a r c n van de Hiaim-j
b ur gr— Amerikalijn
veroordeeld
Karl Bunt en drie andere ambtenaren
van die Hamburg—Amërikalijn zijn van 12
tot 18 maanden gevangenisstraf Veroor
deeld wegen? schending van dc «wet door
het z<*rlu/en Van voorrad, n naar buits'he
kruisers «In «het bagin van den oorlog.
'J-FudfNtfhre Intrigues
De Amerikaansercg,eringe8gniteu heb
ben door onderschept;' correspondentie en
andterzin» een complot ontdekt, <Hat zich
ten doel sleldle de Duflsehe sabotage te re
organiseeren en propaganda te voeren te-
Maar wanneer ik nu verder gmg u schet
sen te gever uit het soldatenleven, dan
zoudt u voelen dat ik dat zelf niet werke
lijk had beleefd, dat ik slechts schreef wat
anderen mij vertelden, dan zou Tc zijn als
die bootwerker in goeden doen, en zeker
zou ik, als hij, de sympathie van mijn
mede-soldaten en die van myn ftsera ver
liezen.
En daarvoor pas ik op.
Liever neem ik dan afscheid van u, al is
het zeer waarschijnlijk niet voor goed.
Want straks als de vrede komt en la
ten wij hopen dat dit niet lang meer duren
zal, want de burgerpet gaat boven de
mooiste keep zullen zeker wel velen van
hun ervaringen in dienst vertellen, en ik
heb reden te vermoeden dat zij dan de cri-
tiek niet zullen sparen. Die critiek van
mannen ui* de praktylc van het leven zal
haar waarde hebben, en men zal er reke
ning mee moeten houden.
Voor dien tijd heb ik nog enkele aantoe-
keningen m mijn boekje staan, die Ik nog
niet hdb uitgewerkt. In alle omstandighe
den moet je dat heb ik ook al geleerd
weten wat je wel, en wat je niet moogt
zeggen.
Als ik dan afscheid van n neem, lezer,
is het met dankbaarheid voor uw belang-
gt ii den oorlog 20 personen werden ge
amateerd. De beweging werd volkomen
gesmooid, en rrten neemt aan, dat derge
lijke dingen tot enkele sporaJische geval
len beperkt zijn. Do gearresteerden zijn
meerendeels DuiWohers, hoewel tr zich
ook eenige Scandinaviër-t onder bevinden,
l>o eersten zijn geïnterneerd, de laat ten
uit lwt land g«tirt.
Amerikaansche tarwè naar
Europa.
Tengevolge van den toestand dier levens-
nikkMtti in 1 uropa, te de Amerikaajiseh
rvgeering voornemou-s 90 m Hioen hush< 1
tarwe t» zenden on» h t tekort te vermin
deren, niettegenstaande het gewone uh-
voeroverschot half December werd ing<-
echcopt. Hit AjuPrikaanselu' \o!k werd
verzocht zuinig te zijn, teneinde op die
wijze het tekort te kunnen uitspan
I >e vo<«dwelvoorzienlngregelaarw lioMien
reed» lum goedkeuring griiecld aan hot
ontworpen \am we gevende maatregelen,
waarbij tarweioozo dagen verplichtend zul
len worden gesteld en waarbij do mfen
ging van het meel en het bakken vau oor-
logbbrood worden voorgeschreven.
De vraag of deze toestand; wijziging zal
brengen in de onderlinge overeenkomt
dor geallieerden voor het tram-port van
AiP'Tikaansohe troepen naar I uropa wordt
in hoofde.aak ter beuffbtting overgelaten
ann de geallieerden, Amerikadneehe regee-
riiiig-ipersonen zijn van oordeel, dat de
geallieerden op het oogcnblik <1verzen-
rang (uit de Urne) van levensmiddelen
zouden verkiezen.
Het Joodsche vraagstuk.
D e j vf' o d o r o p b o u w van het
*J bod so lie Palestina.
et hoofdbureau van het Jood-eb Natio-
naalfonds lierloht aan 't Joodsche Corres-
pojwlendebureau
Do groote kansen voor een Joodsoh Pa
lestina, gewekt door do gobeurtentesen van
den laatettn. tijd, hebben in het Jodendom
van de gehetle wereld em beweging doen
ontstaan, reeds nu voorzorgsmaatregelen
te troffen, dat do kolouteat e in Pahstina,
na den oorlog, in grooien stijl zal word n
doorgevoerd. Uit alle landen, komen be
richten in van buitengewone groote ga
ven aan het Joodnch Nationaal fondts hit-
welk grond, als onvervreemdbaar eigen
dom van het Jooduche volk opkoopt. Dit
Kopenhagen wordt telegrai jch bertehrt, dat
de Joodëohe gemeente Odessa, het besluit
heeft genomen een millioen roebel-» voor
de stichting van een Joodsche kolonie in
Palestina, op te brengen. In Oostenrijk
heeft een vrouw oen vredeuohèque van
250.000 Kronen voor het Joodfeoh Natio
naal fonds ge teek end'. De 1 ngcteohe Zio
nisten hebben een groote acti op touw
gezet, om) den dag van 9 November, waar
op dë I ngit'lsiclie verklaring voor een
Joodbch Palestina u afkwam, ïmt een groo-
to som in het gouden boek v an bet Joodsch
Nationaal fonds in te schrijven. Het di-
niocratisch verbond) Zeire-Zioii in Rusland,
dat '10.000 leden, vooral ondier do jeugd,
telt, organiseert groepen vam JoodtKhe pi
onieren „Chabeziirt", die na den oorlog
naar Palestina zullen gaan om don we
deropbouw van dit "laud te bewerken. Een
verbond van de, over het geheel e land ver
spreide, i, liatuzinnji emmjglng, Isi gesticht.
BINNENLAND.
Kon. Nat. Steuncomité-
Volgens de lij. t u vau bijdragen is bij
het Koninklijk Nationaal Btnncomit' van
2 December 1917 t/m 5 Januari 1918 in
gekomen een bedrag van f 112.609.51%
inakende metw het totaal der lijsten tot 1
JlecembCT 1917 ad f 4.844.998.63% eon to
taal-generaal van f 4.957.603.35.
Schatkistpapier.
Bij kon bod mi van la .januari j 1. te
do minister van Financiën gecnach igd tot
de uitgifte van uehatkteblljtt en en sohat-
kistpromasaen tot een goizamenlijk bedrag
van 100 miilltoen.
De rente djr sohatki-tbiljelt n b draagt
4% pCt. per jaar
CRISIS-MAATREGELEN.
Graan uit Duitschland en de onderhandelin
gen met Amerika^
Eenige dagen geleden deed een bericht
de ronde, dat Duitschland verschillende
neutralen, ook Nederland, graan had aan
geboden afkomstig uit Roemenië.
Daaromtrent in kringen van den graan
handel informeerende, werd aan het Hbld.
medegedeeld, dat dit boogewaarschynlljk
werd geacht en voorts werd gezegd:
Wel kan ï)«(itsohland zelf groote g raan-
hoeveelheden g^rarlcen, doch dit is ten op
zichte van heji massa-artikel kolen even-
stelling irv'\wat een soldaat, die zich on
danks allé theorie toch vóór alles burger
heeft gevoeld, ondervond. Ik durf u één
gunst vVagWi; dat is: vergeet onze aoldateif
niet en dénk niet dat hun leven zoo gemoe
delijk is als men het dikwijls schildert. Als
gij ze een aangename verpoozing geyen
kunt door uw ruim-voorziene beurs, door
uw gaven, door hen wat lectuur te zenden
doe dat dan immer. Een soldaat toont
dikwijls ruw, doch hy heeft een goed hart.
Aan de kazernes en overal waar soldaten
'gelegerd zijn zult gij arme vrouwen, kleine
kleutertjes en honden zien; die wachten óp
wat de soldaat weet te missen van zyn
brood, van zijn middagmaal; en zy wach
ten nooit vergeefs, hoewel een soldaat geen
overvloet heeft; doch hy heeft dagen van
honger en ellende gekend als hij kampeer
de op het open veld, van daar dat hy mede
deelzaam is als hy zyn tractement ont
vangt, of wanneer hem zijn mondvoorraad
wordt verstrekt.
Zoudt gij, die het gebrek niet kent en die
u nimmer ontberingen hoefde getroosten
dan onze jongens, mijn kameraden, verge
ten
