UITVOERING
Singer.
Dit ééue woord zegt alles, wanneer
er sprake is van
Hoest
Hei MwWta III
F
Waddinxveen.
Advertentiën.
Drie Balansen,
DIE MEN AAN
DIT «T
<1
Feu
QÏÏJ
UITHANGBORD
&N KENNEN.
XTiei
Maalschappij lol lol van 'I Algsmeen
/T SANGUINOSE
raof IHmede en zenuwzwakte.
8INGER Maatschappij
Depót* alom.
GOUDA, Kleiweg 5
ANTON COOPS
Aromatische Staal
Eiwitstaal
ii de Socieleil „De Rdooie", Dosteen.
Naaimac’dnes,
want SINOER-Naaioiachiiies zijn
een EMste-Kl^s F'.brik&et, dat zich
reeds Tneer dan ’n halve eeuw voor
alle huishoudelijk en industrieel
werk met roem gehandhaafd heeft.
SINGER NAAIMACHINES
kunt U krijgen lu «1 onze winkels
Geen
Kinderen, Volwassenen
en Ouden van dagen
kan blijven be et aan, i n d i
elachte het goade geaaa*.
middal wordt gobnaikt.
Neem bij
beginnenden ho t en
verkoudheid voor U zelf en Uwe
kinderen ANGA-bonbona, Deze
helpen epoedig en gij voorkomt dan
dat de hoeat en koude zich op de
borat vaat letten.
Ook pijn
van allwlei aard is te genezen, alsi
Rheumathiak, it, spier- en
gewrichtspijn, "pijnK in de lede
maten, influOiza, aangezichtspijn
en kiespijn. Gebruik
BANAPERIN-tabletten.
Keelpijn, stoken keel,
opgezette amandelen, pijn bij het
slikken Neem
i No. 1»
L
Redactie i 7
en
1914
tot 10 Juli 1915
van
H. RID
Mevr. Storm van
V
om t
gedaai
De vrede
rijke re
De
ABONKEM1
per kwartaal
Franco per pa
Abonnement*
bjj onze agenti
ADVERTEN
1—5 regels
regels 0.95, e
cent per regel.
ge-
nog
gehaast
contract
Ift deed,
I
idalüiet
it toch een
Advertentièn en abonnementen
op dit blad worden aangenomen
door
10
Departement „GOUDA”.
Ik heb gemeend dit «enigermate uitvoe
rig overzicht te moeten laten voorafgaan,
alvorens te komen tot het gesprokene In de
Dr. Pol Demai
De heer Demade i
in de volksbladen
h. boekhoude
BRUGGEN,
1016 11
Maar er is m
ling’s Itelangrijke
brengen. Zoo gin
onlang» in het i
voren gebracht
kleinen kring' va
v eratn woordieli jfce
logvoerendaa te
zou elkander dan
ton bekennen en
in bijzonderheden
redevoeringen vai
lementen het gev
Hertling lijkt ons
„etemd in een, zij het ook min of meer
„terloops en indirect tot mijne kennis ge
brachte voorwaarde voor verlaging van
„den huurprijs, dat het Vluchtoord niet
„zou wonden opgeheven zoolang de oorlog
„zou duren. Het was toen niet te voorzien
„dat de oorlog zóó lang zou aanhouden.
Uk gevoel my thans gedrongen, die
„vraag wederom op het tapijt te bren-
Ondergeteekende is in Uwe vergadering
van 22 Januari 1918 in ztfn eer aangetast.
Hij heeft aangetoond, dat de tegen hem
ingébrachte beschuldigingen ten eenen male
ongegrond ztfn. Hy verwacht van Uwe Ka
mer eerherstel.
De Kamer mag zich er niet toe verlagen,
dat hare Leden vrijelijk, steunende op de
parlementaire onschendbaarheid, onbewe
zen en onhoudbare beschuldigingen in de
wereld slingeren.
(w. get.) I. IJSSEL DE SCHEPPER.
Gouda, 2? Februari 1918.
.Ik W.M goed dal de Sanguino.e
geen panacé is (middel voor alles); maar
ik durf verklaren, dat ikJG&ar hebleeren
kennen als het werkzaamste middel tegen
bloedarmoede en bleekzucht, overwerken,
algemeene zwakte bij jongen en ouden;
bij verzwakte vrouwen; in gevallen van
uitputting; na overwerken; overmatigen
hersenarbeid; bij hoofdpijn, slapeloosheid,
en alg^|btnc verslappingstoestandcn kort-
tegen de neurasthenie in al hare
anten."
DR001ST - W1JDSTRAAT 29.
(w.o. der Nederlandsche Bank) theoretisch toe
dicht en voorzien van quintessens van het
oektrouden f 2.50. Schets v.
f 1.50. Beide door J. C. TER
Leeraar Boekhouden.
Verkrijgbaar bij L. J. C. BOUCHER, Deo
Haag.
Gouda Anton Coops, Wijdatraat 29
Schoonhoven A. N. v. Zessen. J
OER
NEDERLANDSCHE VEREEN1O1NO
VOOR KAMERMUZIEK,
GEVESTIGD TE UTRECHT,
op Vrljdap 1 Maart ISIS,
des avond* ton 7'/a ure precies,
1« viool: Movr. JoonnoVogolMng.Utrooht.
2. DoHoorChrlotSchudor,
AltDo Hoor J. P. H. Klomonn,
VioloncelDo Hoor Chrlot Hlllon,
Vrijen toegang hebben de Leden en hunne
huisgenoQten (uitgezonderd djgnstboden).
Entrée voor n)et-leden f 1»—
Voor leerlingen Gymnasium en H.B.8. wier
ouders of verzorgers geen Leden zijn f OgSO,
alsmede de Leden van den Bond van Handels-
en Kantoorbedienden (voor zoover de ruimte
het toelaat). 827 55
Bovendien zijn voor de tribune* een zéér
beperkt aantal kaarten 10 Ct*. verkrijgbaar
voor on- en minvermogenden ten huize van den
Heer J. v. JAGT, Hoogstraat 15, alhier, en
wel uitsluitend op Donderdag 28 Februari
1918, van 's middags 12 tot 's namiddags 2 uur.
N.B. a. De contributie voor het lidmaatschap
bedraagt f 4,50.
b. Overigens kunnen zich de toegang tot de
Leeavergadernag verzekeren tegen betaling van
f 2,50 per jaarOngehuwde personen, onder
wijzers en onderwijzeressen werkzasm J>ij het
Lager Onderwijsmits geen hoofden van scholen.
Gfegenheid tot aanmeldfrtS voor a of b bij
ondergeteekende of deafTWningmeester, den
Heer J. v. JAGTZ*
A. De Secretaris,
v C. J. M. KROON.
stand te Gouda zi<
verra
was toen geen sfli
geldt dat voor dey eerste
contract in Juni 1911 Ds
hem gesloten in P^lï kei
een tijd, waarin die ove
der Vluchtelingen i’
Minister had niet het recht b(j zijne verde
diging voor dit contract (en immers op dit
contract komt het hier in hoofdzaak aan)
bij de Kamer den indruk te wekken, dat al
les was geschied in die eerste, zenuwachti-
ge dagen van October 1914! T>e Minister
had, en heeft, het recht niet om, als hij een
contract sluit ter vervanging van één dat
reeds zeven maanden loopt, zich te verschui
len achter oveihaasting en zijn mede-con-
tractanten klakkeloos te beschuldigen van
overrompeling. Op 17 December 1914 treedt
het eerste contract in werking, toen de eer
ste drukte der Vluchtelingen reeds voorbij
was; het tweede contract (en nogfeens over
dit loopt eigenlijk de kwestie, want toen
werd eerst die thans uitgekreten bepaling
omtrent den duur gemaakt!) werd aange
gaan in Juli 1915 en de Minister aarzelt
niet bij de Kamer de voorstelling te wek
ken, dat hij ook toen nog, door drukte be-r
zwaan®, ternauwernood wist wat hij toeken
de. Het staat dén Minister vr(j zich zelven
zulk testimonium paupertatls te geven,
maar hij heeft niet het recht die eigen
armzaligheid te dekken door zijn mede-
contractsnt uit te schelden.
Doch, er is nog meer, dat èn het stelsel
van den Ministót- in duigen slaat, èn tevens
het onhoudbare van den togen het contract
In hot Oosten
een be»lL<wing te
eische regeering
een vdrdk’r voort;
sprake meer ka*
opmarfleh der I-h
ook Beval Ixazei
overvloede du kiel
het dfus op en ai
dor Centralen, g
den» zijn rede ii
De Petrogradach
vertogenwoordl gem
zondien en dienen
Duiteohe gedetege
ken. „Het ié iü
in zijn mededeelt]
den nog gcridietv
hoofdizaak ig her
De vredeswil ii
dtukkelijk kenbat
waarden zijn aai
den vrede moet
volgen.”
Do groote vraa
den toekoiueligen
afhangen, te nu
zien
Dart Duiteohe ft
in welken vermoa
geaneene vredtesks
schaden is w«< l
is daarom Hertll
den opmorsch d
ringisdoeleindm Vi
zal hiervan, nu
wamt dn toevoeg
aan ons in Lijf!
of andere wijze
voldoende ruimte
litieke tractate»
gebieden maar al
afhankelijk zoude
Over dfe besi
zeide v Hertlinj
gelijkerwijze moe
hij toe, doch ve
zijdöchon goeden
’<anltaat voor de 1
pen1 aou zijii ‘te
Generaal T*n Dinsdag 22 J«nu*ri 1918,
zitting van de Tweede Kamer der Steten-
waaruit ik zeer tot mijn verontwaardiging
heb gezien, dat enkele Leden der Tweede
Kamer een niet te verantwoorden gebruik
van hunne onschendbaarheid hebben ge
maakt, maar bovendien door'Z.E. den Mi
nister van Staat, den Minister ran- Birinen-
landsche Zaken de geschiedenis van het
Vluchtoord Gouda niet is toongesteld op
de w^jze, zooals deze hem bekend was.
Het zoude te veel van Uwen tijd vorde
ren, om elk punt op zich zelf te behande
len, alléén blykt uit hetgeen ik hiervóór
heb vernield, dat de huurprijs, welke de Re-
geering betaalt, reeds sinds het begin van
1916 120.per dag bedraagt.
Enkele punten mag ik echter niet onaan
geroerd laten, en wiel in de eerste plaats de
kwestie van rekeningen van hier, wijn en
diners, welke door den heer Beumer werd
genoemd.
Deze rekening het zy op den voor
grond gesteld is geheel abusief aan de
Rekenkamer ingezonden, en wel, door een
Belgisch beambte van het bureau van het
Vluchtoord, doch werd onmiddellijk toen de
Commissie zulks ter oore kwam, door haar
terug genomen!
Hoe gewichtig echter dit feit is, moge
daaruit Wijken, dat de geheele post bedroeg
ƒ66.06 en o.a. bestond uit levering van
bier, dinérs, sigaren enz. voor marechaüs-
sée’s, die gedurende een enkelen dag door
de Commissie Van Toezicht in een logement
te Gouda waren ingekwartierd, alsmede
voor herstel van een rijwiel, toébéhoorend
aan een der Nederlandsche Militairen, die
in het Kamp behulpzaam waren, enz., enz.
Ik stel er prijs op te veiklaren, dat door
geen enkel Lid van de Commissie van Toe
zicht ook maar ooit het kleinste bedrag aan
iels- of verblijfkosten en|of andere kosten,
tot op heden in rekening is gébracht.
Door dan heer Schaper wordt gesproken
van het „beruchte contract van het Vluch
telingenkamp te Gouda” en hij voegde er
bij, dat hij daarvan een betrouwbaar af
schrift had gezien, waaruit bleek dat ik
daarbij voor de Regeering optrad els con
tractant.
Ik weet niet of de angstvalligheid, waar
mede de heer Schaper den heer Beumer
verbood zijne papieren in te ziien, soms hier
mede verhand hield, dat van die mededee-
ling geen woord waar was.
Door mü is nimmer namens de Regeeripg
een contract in deze zaak afgeslotenan
ders dan krachtens uitdrukkelijke opdracht,
hetzij van den heer F. W. Baron van Tuyll
van Serooskerken, hetzij van het Departe
ment van Binnenlandsche Zaken. Het be
trouwbare afschrift, dat de heer Schaper
beweert te hebben gézien, is dus blijkbaar
een onjuist afschrift, of de heer Schaper
heeft het stuk niet goed gelezen en dicht
mij eene kwaliteit toe, die ik nooit bezat.
Het eenige contract, dat ik ooit urt eigen
hoofde in deze zaak onderteekende, is er
één, dat vier maanden n a d a t de in
richtingen der Snijgroenkweekerü door de
Vluchtelingen waren betrokken, door de
Commissie van Toezicht werd gemaakt met
de Snijgroenkweekerij vh.*Gebr. Steensma,
met het éénige doel, om vast te leggen,
eenerzyds de rechten en verplichtingen der
Snygroenkweekerjj vJh. Gebr. Steensma,
anderzijds de rechten en verplichtingen de|
Commissie van Toezicht. Af en toe toch
kwamen meenin geverschillen voor omtrent
onderhoud en herstel van gedeelten der in
richtingen, welke naqr de meening van de
Commissie van Toezicht ten laste van de
Snygroenkweekerjj kwamen. Alléén, zooals
reeds gezegd, om dit voor altijd
leggen, is dit contract' door de Coi^
van Toezicht en de Snygroenkweekei
van Toezicht en de Snygroenkweekery ge
maakt. Het kan dus nimmer genoemd wor
den als „het contract door de Regeering
gemaakt!” En dat ik nu dit contract, als
Voorzitter van de Commissie van Toericht
mede heb geteekend, kan my toch nim
mer ten kwade worden geduid Zeker niet,
waar dit contract, wei verre van de Snjj-
groenkweekerij v.h. Gebr. Steensma een
voordeel te bezorgen, juist strekte, om hare
positie af te bakenen en hare verplichtin
gen vast te leggent
Het feit, dat ik één der Commissarissen
(n i e t^President-Commiftsaris) van Je Sntf-
groenkweekery vh. Gebr. Steensma ben,
moet naar mijne beschewen meening aan
Z.E. den Minister van StAat, Minister van
Binnénlandsche Zaken bekend zijn geweest.
Ik héb mt nooit geheim gehouden en het
zelfs reeds medegedeeld o.a. ook aan den
Burgemeester van Gouda, toen door hern en
dgn heer F. W. Baron van Tuyll van Se
rooskerken de onderhandelingen over de in
lichting van de Snygroenkweekery vh.
Gebr. Steensma als „Winterkamp*” weiden
gevoeld. Dit was dus in November en De
cember 1914.
En dat het der Regeering zelve ook be
kend was, ik deelde het reeds in den aan
vang méde, moge blijken uit het feit,* dat
het later zelfs van Regeeringswege een
vooideel werd genoemd, omdat dan de kans
tot verlaging van de huurpenningen groo-
ter werd; (dit was in Juni 1915!) en inder
daad stel ik er prijs op hier te verklaren,
dat in de laatste vergadering van Commis
sarissen der Snygroenkweekery v.h. Gebr.
Steensma, welke ik heb bygewoond, en wel
ke leidde tot de eerste verlaging van ƒ240
tot 180 per dag, ik met allp kracht heb
aangedrongen, om deze verlftgdng te ver
krijgen.
Trouwens zoo groot is Goi
of men*kan gerust zeggen, daf\d
feit van algemeene bekendheid)., ook vc'*-
myne mede-leden der CommiaBe wan Toe
zicht was,
Eh oni nu precies te laten weten, hoe
groot mVn belang by die zaak wm, wil ik
wel mededeelen dat mijn deelname in het
Geplaatst Maatschappelijk Kapitaal der
SnVgroeQjjvaekery vjh. Gebr. Steensma,
groot ƒ105.000.—' nimmer grooter ia ge-
wejst den 5000.— V«f duttend
gulden) en dat dit frit zijn oorsprong Vindt
in een kleine hulpjaren geleden peraooniyk
aan den heer Bfeenama' verieend, en wel
vóór 1913.
Men kan hieruit precies narekenen, boe-
veel voordeel ik uit den loop» dien deze zaak
nam, heb getrokken. Men zal dan toegeven,
dat de luttele veitooging van dividend uit
dé Snijgroenlcweekerlj, niet voldoende i^ om
mii te betichten van een egoïstisch streven,
om toch maar vooideel uit die zaak te trek
ken. Waatty ik alleen aanteeken doch
hierop ga ik beacheideftheidshalve niet na
der in dat ik heel wat meer dan dat di
vidend enz. aan het Vluchtelingenkamp uit
eigen zak heb ten koste gelegd.
Hoe het mogelijk is, dat in de zitting
van 22 Januari j.l. werd gesproken van
„Oorlogswinsten”, enz. is my onbegrijpelijk,
te meer, waar de Snygroenkwpekerü over
haar 1ste boekjaar (1 Juli 191830 Juni
1914) reeds 5 heeft kunnen uitkeeren,
wrik dividend gedurende het veibiyf der
Vluchtelingen niet hooger is geweest dan
1214 terwijl hare Afschrijvingen zeer
zeker niet aan den hoogen kant zijn -
weest en haar Reserve ook thans w
slechts het luttele bedrag van ƒ4000.be
loopt.
Het is mij bekend, dat door de Directie
der Snygroenkweekery v.h. Gebr. Steensma
aan Z.E. den Minister van Staat, Minister
van Binnenlandsche Zaken is verzocht ge
worden, over te willen gaan tot het benoe
men van eene Commissie tot onderzoek, en
ik zie met vertrouwen het resultaat van dit
onderzoek tegemoet
Wat my betreft, ik weet er geen verkla
ring voor te vinden, dat de hper Schaper
zoo fel persoonlijk tegen mij optrad. Ik héb
in deze geheele zaak met myne beste krach
ten medegewerkt om het Vluchtoord te
Gouda zoo goed mogelijk te maken, en ik
meen dat de Commissie, waarvan ik Voor
zitter ben, alle recht heeft, om met tevre
denheid op haar werk terug te zien. Wil
men my daarbij betichten, dat ik in de hoop
op persoonlyk ^ewin, de overeenkomst
van de Snijgroenkweekerü bevorderde,
het zij zoo, al vlei ik my, dat
iodeï by een weinig doordenken, toch wel
zal willen inzien, dat dit gewin voor mü in
derdaad zeer onbelangrijk was, terwijl zy,
die my meer persoonlijk kennen, wel weten,
dat ik nu juist niet iemand ben, die voor
zulk gewin zich zou laten verlokken om na-
deelige contracten te bevorderen. De win
sten of verliezen der Snygroenkweekerü
lieten mif vrü koud, maar gaarne bevorder
de ik het voortbestaan van het Vluchtoord,
omdat ik wist dat dit den toets van verge
lijking met andere kampen zeer wel kon
doorstaan, en omdat ik in de zaak, nevens
het belang der Vluchtelingen, ook een
Goudsch belang zag. En wanneer nu zulke
betichtingen als van den héér Schaper nog
bovendieh blijken te steunen ,op onjuiste
stukken, dan is er voor my nog minder re
den my er hard om te bekommeren. Al
geef ik overigens gpf toe, dat het nooit
aangenaam is met modder te worden ge
smeten.
Doch wat te zeggen van de houding ypn
den Minister van önTRenlandsche Zaken?
Deze durfde blijkbaar zijn \igen contract
niet verdedigen, en heeft er maar al te zeer
gebruik van gemaakt, om met verkeerde
voorstellingen zyne verantwoordelijkheid te
dekken. Hij heeft de voorstelling gegeven
(Pag. 1012 der Hand.) dat er misbruik
is gemaakt van de politie, waarin wij (Ne
derland) verkeerden. Hij sprak van een
voordeel, dat by óverrompeling was verkre
gen. Formeel erkent <hij zijne verantwoorde-
lykheid, maar zeide hy „in die dagen
toen er hier nieer dan een millioen vreem
delingen waren, tqpn ik elke minuut als het
ware een telegrkm ontving en eene beslis
sing moest nemen en ik dankbaar was, dat
er eindelijk eene gelegenheid was gevonden,
waar wij voor die Vluchtelingen althans een
behoorlijk onderkomen konden vinden, heb
ik aan het üontiact mijn goedkeuring ge-
hecljt zonder na te gaan, wie de verschillen
de pqrsonen waren die het contract geslo
ten hadden.”)
Welnu, er is geen contract gesloten in die
dagen, welke! de Minister beschrijft en
waarmede Z.E. klaarblijkelijk bedoelt de
eerste dagen van den toevloed der Vluchte
lingen, Het eerste dontract is gesloten toen
die dagen al lang jvoorby waren, de toe
stand te Gouda zicli geheel had geconsoli
deerd en van verrassing of gebrek aan tyd
jlrake meer. Nog minder
-wyziging van het
Dat contract is door
kennis van zaken, in
overstelpende drukte
al lang voorbij fras. De
bl|
Dooa 34 en 70 cl.
Gebruik echter bij
verouderden ho at, bronchitis,
ouderdomahoeat, borat- en luchtpijp-
aandoeningen, alaapatorenden hoeat-
prikkel, alamede voor Uwe kinderen
kinkhoest slijmhoest
vastzittenden hoest
ANGA-8IROOP,
Deze siroop zuivert de longen van
slijmen, welke zich in de diepare
luchtwegen hebben vaatgezet, werkt
zeer verzachtend, hoeatstillend, slijm -
oplossend cn bespoedigt de genezing
■■■■■I Per flacon fl.40, 3|L f4.—
i Per koker 60 cL, 3 k. fl.70.
Mijnhardt's GLORIN-tabletten.
Per dooa 40 ct. 3 d. f 1.10.
Fabrikant A. MIJNHARDT.
Pharmac. Fabriek Zeist.
Bij Apoth. en alle Drogisten,
Te Gouda Anton Coopa, Wijdste.
291 Schoonhoven A. N. v. Zessen;
Boskoop Wed. I. Spruit; J. F.
Verkade Waddinxveen A. v. d.
Heide; MoorgreohtJ. v. Gennep;
46
Alan achtte hert
oogenblik niei ir
witrp nirii dus
achnwriijke hoofdil
terdeur treden zi
bhinen
Het wa» een
dlte alle» het kt
tengewouon eenvo
Hngen na was
eri te rien, alle»
dat nvetoat getnas
dera Do katóere
waar de Afrika i
JiKTd met paceeit
zwart wa» van
meubefe waren
hout. Alle kamt
wkar Alazi den
onvoldoende verlii
nlngen hoogi in
öOünberiMsui en>
dan ook dfo hoo
ving, waar in be
we» van een *ani
prieetezcflöen. en
gleden, die hun
van uit een doek'
Maren. De heefe
t. Pol Dkmade.
schreef jaren lang
van België zijne brie
ven over de gezondheidsleer. Hij teeken-
ide zijn opstellen Jean Sui». Deze be
kende geneesheer heeft de Sanguinose
in honderde gevallen leeren waardeeren;
daar kunt gij U voordeel mee doen.
Tweemaal per dag een eetlepel. Prijs
per fl. 1,65; 6 fl. f8.90; 12 fl. f 16,80.
Wacht U voor namaak.
Bij alle Apothekers en voorname C^gisten.
Den Haag, VAN DAM Co..
de Riemersuaat 2c/4.. 783 40
Goedkoopste en soliedste adres
voor Meubelen,
als: Tafels, Kasten, Buffetten,
Stoelen met leer en pluche, Veeren-
beds tellen, Wollen- en Satljndekem,
Theetafels, Spiegels, Schilderijen,
enz, enz.
fMF* Speciaal adras voorljongelui
mat huwelijksplannen. 20
KOMT ZIEN.
UHHStUPtU, ImMi galij di Sthlg-
kadl. Rotterdam. Iel, 12890.
gerichten aanval aantoont
Wat zeide de Minister (pag. 1010), doe
lende op dat contract van Juli 1915? Dit:
,4aarna ja het contract gewy®igd voor den
duur van den oorlog, maar ook thans is het*
nog buitengewoon onerous, hetgeen
echter eerst achteraf blykt,
omdat de oorlog zoo lang duurt”.
(Ik spatieer).
Ei zoo! Dat het contract onerous is, blykt
dus nu achteraf. Wanneer de oorlog spoedig
ten einde was geweest, zou het dus niet one
rous zyn. En van dat bezwarende krygen nu
de Snygroenkweekery vdi. Gebr. Steensma en
ondergeteekende de schuld! Wisten zy dan
beter in Juli 1915 dan de Minister, dat de
oorlog zoo lang zou duren?
Ondergeteekende onderwerpt met ver
trouwen aan Uwe Kamer de vraag, of het
oirimar is voor een Raadsman der Kroon, in
die hooge positie, de schuld voor een
onerous contract te werpen op zjjn inede-
contractant, wanneer hjp zelf erkent, dat
dit bezwaar voortopruit uit omstandighe
den, welke noch, hem, noch diey_ mede-con-
tractant bekend waren.’
Opvallend is het, dat de inhoud van dit
schrijven in zoo lijnrechten strijd is met
hetgeen Z.E. de Minister van Staat, Minis
ter van Binnenlandsche Zaken, met het on r
op hiervóór aangehaald schryven berichtb
want de Minister kon moeilijk meenen, dat
eene bespreking door den Voorzitter der
Centrale Commissie, een Commissie door
Z.E. zelve ingesteld, gelijk staat met iets
wat aan Z.E. „mdn of meer terloops en in
direct tot z(jne kennis is gebracht.”
Toch is dit misverstand van Z.E. wel
eenigszins verklaaihsar, omdat in Novem
ber 1915, my by een persoonlijk bezoek
aan het Departement van Binnenlandsche
Zaken wend medegedeeld, dat men zich van
eene regeling wel iets meende te herinne
ren, doch dat een deriietreffend schrijven in
de archieven niet meer was te vinden; van
daar dan ook, dat door mü met mijn schrij
ven van 19 November 1915 aan den Minis
ter de oorspronkelijke brief van 8 Juli
1915 van den Voorzitter der Centrale Com
missie wend gezonden.
Blijkbaar heeft een en ander toen indruk
op Z.E. gemaakt; er wend afgezien van
eene opheffing, doch daarvoor in de plaats
trad een verzoek om hernieuwde verlaging
van den huurprijs. Ook toen weer heeft de
Commissie van Toezicht zich tot de Snü-
groenkweékerü gewend, en na langdurig
onderhandelen gedaan gekregen, dat ten
tweeden male de huurprijs wend verlaagd,
en wel, werd bepaald op f 120.— per dag,
ook weer met inbegrip van verwarming der
kassen.
Waar toen echter het aantel Vluchtelin
gen was verminderd, werd door de Regee
ring er in toegestemd, dat de Snygroen
kweekery de vrije beschikking kreeg over
©enige kassen aan de Zuidzijde van den pu-
blieken weg, en de Vluchtelingen alléén ver
bi yf zouden houden aan de Noordzijde van
dienzelfden weg.
Voor goed begrip wil ik dus even hier
aanstippen, dat als huutt»ys werd betaald
van:
17 December
ƒ240.— per dag,
11 Juli 1915 tot 15 Maart 1916 ƒ180.—
P«r daj»
16 Maart 1916 tot heden 120.per dag,
telkens met inbegrip van verwarming der,
kassen,* welke dooreen ƒ80.— per dag heeft
bedragen;
Het is wel haast onnoodig te zeggen, dat
thans de Commissie dacht, dat niet meer
op deze aangelegenheid zoude worden te
ruggekomen, te meer, toen naar aanleiding
van eenige vragen door den heer van Kol
in de zitting van de, .Eerste Kamer van 18
December 1916 wénd gesproken over de
minder gunstige omstandigheden, waaron
der de Vluchtelingen in de inrichtingen der
Snijgroenkweekerü verkeerden, door Z.E.
den Minister van Staat, Minister van Bin
nenlandsche Zaken wend geaegd „Het kamp
te Ede is het duurste van alle”. (Handelin-
geu-iterste Kamer pag. 106).
Zéén verwonderd was de Commissie van
Toezicht toen zij enkele dagen daarna,een
sehrüven, door Z.E. den Minister van Staat,
Minister van Binnenlandsche Zaken per
soonlijk onderteekend, mocht ontvangei\
waarin door Z.E. werd aangedrongen op...'
overbrenging van de Vluchtelingen uit Gou-1
da naar een ander Vluchtoord! Dit schryven
draagt als datufrn: 4 Januari 1917.
In dit séhrüven wordt onder meer, en in.
tegeifetelling met Ministers uitlating in
de Eerste Kamer, betoogd, dat dè koeten
te Gouda aanzienlÜk hooger zün dan die te
Ede, Uden en Nunspeet; wordt er weer ge
sproken van de „mondelinge” overeen
komst tusschen den heer F. W. Baron van
Tuyll van Serooskerken en de Snügroen-
Icweekery v.h. Gebr. Steensma, en beveelt
Z.E. aan middelen te beramen, welke zou
den kunnen leiden tot opheffing van het
Vluchtoord Xrouda, zoo eenigszins mogelljk
zonder schadevergoeding.
Opnipuw werden pogingen bü de Sn<j-
groenkweekerü aangewend, om tot deze op
heffing te geraken; deze verlangde echter
voor de tusschentydsche vert>reking van de
overeenkomst eene vergoedihg. Als zooda
nig werd toen door den heer F. W. Baron
van Tuyll v»n Serooskericen een bedrag van
ƒ15.000.— namens de Regeering aangebo
den als schadeloosstelling, waartegenover
echter door de SnijgroenlcweekerÜ ƒ25.000
wend 'Verlangd. Spoedig daarna ontving de
Commissie van Toezicht bericht, dat door
de Regeering in dezen eisch niet kon wor
den getreden. y
Opnieuw heeft toen de Regeering de gp-
legenheid om tot Opheffing van het Vlucht
oord Gouda te komen, laten voorbijgaan:
de eerste maal, toen de eerste overeen
komst eindigde, en welke de Regeering niet
langer bond dan één dag,
de tweede maal om het luttele verschil
van ƒ5000;—.
Wanneer het inderdaad waar was dat het
Vluchtelingenkamp te Gbuda zoo duur i»
naar altijd maar, zonder dat vergelijkende
cijfers gegeven worden, beweerd wordt
zou de Regeering zich toch hebb
om voor dit luttele v.erechil aan hi
een einde te maken. Dat zy het
bewast wel, dat zü zelve inziet, dat'de kos
ten niet zoo ontzettend drukkend zün.