Iers
AZoon
IJK.
DE OORLOG.
57 r Jaargang
Maandag) 10 Juni HUN
tfi t Blad.
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Bureau: MARKT 31, GOUDA.
PIEREN
LEN
IEN
Tel. 82
Holland
-Rijwielia.
Net
FeuiMetoR.
1 r* De Gletschervrouw.
Star M DdMta
iOOFS
IE
AM>&
Uieix-ws- en -A.d.-vextezxtieToleud. voor O-oxxd.se en Cxxxstxeleeïx.
BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
Parlement en Volk.
MAN,
350.
randen wwdaa iriheni
AdminiKratiaTelaf. latere. 82.
Redactie Telef. Interc. 545.
ief h Ukr.
tering
zuilen
I, Stolwijk.
NKOST.
1UIT”.
so
zou
4
dae prik Groot. MMn
AdnrtMlI. taHM. rata Isrtaratta taor ta..ta wMta. R.ita..
(Uom. AdncttaPtabuaMz tem Mta.
24
irpoedet. del in
haarweeeching
rt en een mnete
erlj
abonnementen
aangenomen
2046
30
lur
ictuur
MGHMI*
RICHARD VMS
met aotoriealiè bewerkt daar
J WEMEL fltt-VAN ROMUM.
(Natrok verbaden.)
De
K WBEI.
ORDKN.
hef
met
DSTRAAT m
2053 10
LOEMEUER.
I Nederiandach
MMBEM ene.
I1/* «or
den Dolkdena.
•R. 'WM
loot Mn vefON-
Voorkomi
hlM hoofd
liOlllSIH E (01 It t M.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN1-4 regels LM, ofln rafel moor /MR
Op de voorpagina M keimes.
volkomen onjuist, dat de doorsnee-Neder-
lander een onverdraagzame partij-man ie.
Integendeel, naast verlangen naar zelfstan
digheid en begeerte om eigen weg te gaan,
staat de zucht om in ouderlingen vrede te
leven. Vooral als het terrein van het prac-
tisch leven betreden wordt begeert men
geen gekijf en splitsing, want men gevoelt,
dat een gezonde samenleving hierdoor
slechts wordt benadeeld. Van de tegen
woordige kiezers is dan ook hoogstens één
op de vjjftien aangesloten by een staat
kundige partij als lid.
Wie onzen nationalen geest door stadie
van het verleden leert kennen, Vindt dan ook
dat de geest van verdraagzaamheid het in
het openbare staatkundige leven heeft we
ten te winnen van het driven naar ver
volging en onderdrukking.
Velen meenen echter, juist doordat zich
dit in onze geschiedenis als een zoo na
tuurlijke zaak aan ons voordoet, dat dit een
van de dingen is, die vanzelf spreken en
even zeker z(jn als het opgaan der zon. Dit
brengt met zich, dat men, wanneer het be
treft mede te werken aan het staatkundige
leven, in breede kringen meer lust heeft om
als toeschouwer op te treden, dan als deel
nemer, in de overtuiging, dat de zaak toch
wel terecht komt. De breede en verdraag
zame elementen voelen zich weinig geroe
pen van hunnen t\jd, die veelal zeer in be
slag is genomen, te geven voor politiek.
Doch dit brengt dan uiteraard mede, dat
hunne afwezigheid het terrein vrij Idat voor
anderen, die wel lust hebben naar het zoe
ken van verschillen.
Een betrekkelijk klein getal personen
kon aldus als voormannen in politieke zaken
optreden. Onder die weinigen vormden z(j>
die het oog uitsluitend gevestigd hadden op
het handhaven van onzen ouden nationalen
geest op versterking van onze eendracht,
dan nog een mindeifteid.
Op die wijze is ons politiek leven steeds
meer een terrein van scheuring en getwist
geworden. De partij-leiders vermenigvul
digden zich en omringden zich met vurige
geesten, die in het land de burgers tegen
elkaar moesten opzetten en geen gelegen
heid voorbij moesten laten gaan om léden
van een andere partij in een hatelijk dag
licht te stellen. In plaats van in slechts
enkele hoofdgroepen te vallen, is ons klein
parlementje het vechtterrein voor niet min
der dan zeven partijen, waarvan vele elkaar
bedektelijk of onbedéktelijk „parlementair"
het licht in de oogen niet gunnen. De con
centratie had hierin, wat de linkerzijde be
treft, eenige verbetering gébracht, maar het
Evenredig Kiesrecht van Cort van der Lin
den, dat, als het onjuist wordt begrepen en
toegepast, het partij-wezen ten troon kan
verheffen, heeft helaas! thans den hduen-
sabbath weer ontketend.
De grondtoon van ons nationaal gevoelen
vindt zijn weerklank niet in het parttf<e-
kibbel, dat, door het verre blijven van ve-
de atelier van Courtien. Onderweg had
hij een ontmoeting, die hem het bloed la
het gelaat joeg: zijn eerwaarde pastoor
Briccius Ladaen in gezelschap van den
jongen onderwijzer, „den Italiaan'*.
Zelfs de geestelijke heer was gevangen
geworden door den lach van DiouWö en
het prettige van zijn geheeten persoon.
De twee waren zoo ijverig in gesprek,
dat zij Vital niet dadelijk opmerkten. De
le hoorde den geestelijke met zijn scher
pe, harde stem zeggen;
„De doodzonde van dit meteje is zijn
tro s Eerst zou zijn zondige trots ge
broken moeten worden, voordat de Heer
het zou kunnen gedoogen. Dan echter...”
Toen zag de zedepreeker echter de© af
valligen kloosterling, brak midden In den
zin af en er geschiedde iets vreemds; de
geestelijke groette den gehate het eerst
met eigenaardige vriend dijk he’d, met ei
genaardige uitdrukking- Vital groette niet
terug.
Toen hij de twee voorbij was, hoorde
hl] den priester met lulde stem zeggen
„Bij dien is het precies hetzelfde: bij
hen moet allereerst de zondige trote ge
broken worden. Dan kont hij... Geloof
mij, mijn beate jonge vriend, hij zal
komen 1”
De „beste, jonge vriend”1 stemde lachend
toe; hij meende ook, dat „hij" zou ko
men
Vital bleet staan. Zou hij omkeerenen
de twee antwoord geven? Welk antwoord?
Eer zou de Tomogh tocher naar pastoor
Briccius Ladlen in den biechtstoel, inde
kerk komen dan hljl... Mocht hij dat leg
gen an bezweren? Kon do msnsshvon
47
Op zekeren dag ondernam hij een moei
lijken tocht - naar boven, naar de pas
hoogte, naar de kosterswoulng. Het duur
de lang, voordat de eerste gedachte lot
besluit, hot besluit tot daad werd. Hij
wentelde in zijn hart het voornemen, als
of het een rotsblok was, dat hij tegen
•en berg moest opbrengen. Voortdurend
ontgleed de last der gedachten aan zijn
«wet, en bijna was ’Gian. Vital een Stey-
phu.3 geworden, Indien htf hem ten slotte
niet waa gelukt, den steen te pakken en
vast te houden. Toen stond het bij hem
„Ik moet met Malta spreken, die
n»n gaat te gronde door die vrouw. Eén
Hechts kan helpen Malta i Mars. Zij
®oet hem helpen! Maar Ik moet het haar
Mggen, moet het voor hem van haar
vorderen. Als Courtien het wist, zou hij
m>J uit huis jagen, alsof Ik zijn ergste
vijand ware. En toch ben Ik zijn beste
*ri«ad. Laat bij er mij uitjagen - als hij
»aar wordt geholpen! ik kan het niet."
Dus ondernam hij den moeilijken tocht
Liever «ou hij door den Malojawlntor om-
koog zijn geklommen naar hetingoOMeuw-
ABONNEMENTSPRIJS: por kwartaal LM, por week 12 cent, mot Zondagsblad
per kwartaal 2.15, per week 1T coat, arm mr de bsaorging per looper geschiedt.
Fitaeo per peet per kwartaal LM, met tondagobtad 245.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen mb om bureawi MARKT II, GOUDA
bö oM* Mrenten, den boekhandel en de po tkantoren.
ADVERTENTIEPRIJS: Uft Gouda en o mtreken (beboo rende tot den besorgkring)
1—5 regels /040, elke regel meer ƒ5.15. /an buiten Goods en den benorgfcring: 1—5
regels /0.55, elke regel meer AM. Advar entrita na pobifatoo
cent per nnML
verstaal kunot,
rijgen - «todrtik:
--een geode ma-
tfer kwijtraken; de eerwaarde nowstkem
Hj zich. Md vreugde! f Dm heb fe
gteteren met hem gr.prakea.”
(Wordt vervolgd.!
IL
De verhouding tasschen het Kabinet
Cort van der Linden en de Tweede Kamer
bleek ons, in een vorig artikel, van dien
aard, dat zij niet in overeenstemming was
met hetgeen in onze staatsinrichting grond
slag is. De afgeioopen weken hebben onze
klacht, dat deze Regeering uitdrukkelijk
uitgesproken verlangens van de Volksver
tegenwoordiging met onbewogen gelaat
voorbijgaat, nog weer komen versterken
met een nieuw voorbeeld het verlangen
van de Kamer dat de landweer niet tot
eene herhalingsoefening zal wonden opge
lopen, legt de Regeering naast zich neer.
Kamer of geen Kamer de zaak gaat
doorl Onze conclusie, dat het hoog noodig
is dat de verkiezingen gezonder toestand
brengen, is daardoor slechts te meer klem
mend geworden.
Behalve .de houding van Kabinet en
Tweede Kamer, verdient ook de band tus-
schen Volksvertegenwoordiging en volk
meer dan ooit aandacht. Daarover is meer
malen in ongunetigen zin gesproken, en ook
aan stelselmatig opzetten tegen de Tweede
Kamer heeft het niet ontbroken. De door
zichtige campagne tegen het Parlement,
zooals die van dag tot dag door een onzer
groote dagbladen gevoerd wordt, laten w(j
hier buiten beschouwing, daar wij het niet
wagen ons te verdiepen in de beweegrede
nen, die tot zulk een lang volgehouden rof
fel vuur leiden maar ook afgezien van
k deze „Hetze” is vast te stellen, dat de Ka-
mer niet populair is.
I Voor juist begrip dient bedacht te wor
den, dat populariteit in den eigenlijken zin
des woords nooit het deel der Kamer is ge
weest. De Kamer ondergaat hier het lot,
dat ztf zelve der Regeering nogal eens deel
achtig doet worden, zij wordt gecontroleerd
en gecritiseerd. Dit sluit meestal in, dat
aanmerkingen en ongunstig oordeel niet
ontbreken. Toch behoeft dit nog niet te lei
den tot een verwijdering tusschen Parle
ment en Volk, als thans in vele kringen is
waar te nemen.
De grondoorzaak van deze verwijdering
is hier dezelfde als bjj de verhouding tus-
sehen het zittend Kabinet en de vrijzinnige
partijen. De geestverwantschap die er moet
bestaan, bestaat noch daar, noch hier. Dit
ligt voor het grootste gedeelte aan het feit,
dat de scheidingslijnen, die Tweede Kamer
in partij-groepen verdeelen, niet de verlen
ging zijn van lijnen, die de Nederlandsche
burgers in vakken gesplitst houden. De
wijze waarop de vertegenwoordiger des
volks in het Parlement tegenover elkaar
staan, beantwoordt niet aan de wijze waar
op in het algemeen de menigte der kiezers
en der bevolking als geheel denkt.
Men zegt wel eens dat ons volk zich in
onderlinge twisten vermeit toch is het
Malta voerde met haar vader een hef
tig gesprek.
Dc vreemde huisgenoot wm den koster
niet ateebta oaMagenaam, maar ook zorg
wekkend. Hij drong er daarom op aan,
dat de onderwijzer een ander logies sou
toeken. Nu stond Maira den benorgdeo
man te woord op haar wijze, zonder om
wegen en plichtplegingen.
„Daar heeft de pastoor u zeker toe aan
gezet? Want uit uw woorden hoor Ik den
eerwaarden heer."
Hu. tegen wien argwaan werd gekoes
terd, verdedigde zich levendig
„Je doet mij weer onrecht. Denen keer
den paMoor eveneens. Waarlijk en waar-
achtig! Je zult mij niet g looven - Ik
begrijp het zelf niet gMd.”
De man werd nadenkend en zweeg. Zijn
dochter moest er bij ben» op aandrlngen
haar te zeggen, wat hij niet begreep van
den geestelijken heer
„Dat bij het mij In bet geheel niet kwa
lijk meat mm»U’
dit zwarte schaap der Kudde weer tot
d«n goeden Herder terug te voeren. Waar
door? Misschien toch niet....’’
Ondanks het dwaze van de bliksemsnel
in hem ontwaakte achterdocht, balde Glan
Vital zijn rechterhand, hief die op, als
om te staan, en liet ze vallen, alsof hij
een wapen in de hand hield en daarmede
het hoofd van den schurk wilde verplet
teren. Daarbij hadden xijn oogen den blik,
die btoed moeet zien.
Het wm op desen moeilijken tocht een
booze ontmoeting geweest en. booze ge
dachten vergezelden den man naar boven.
onderwijzer niet
oen Zij had er
aan gedacht - m» *»W| btovan dedi».
te.1 gen baar Wj, dia zij kleinzielig ea
onbeAiidend vond. Jutatl De menneten
vonden b«* ntei passend, dat de Joaga on
derwijzer in do kooterswoafag met do
jonge onderwijzeres onder Mn dak woon-
de. Welke menschee? Took niet de boe
ren en boerinnen der borgen van Malei»?
De geestelijk» beer aam er ta zijn streng
zedelijkhshkgevoei Mastoot .asn, m <ta
ko«er had, ouder den tavload vaa den
eerwaarde, dm gSMcbm zomer er raada
door gleden, hetgeen do man, uit ver-
leg<nhsid voor het verachtelijk lachew M
bot voorhocti tronaan tijoer doohter,
thuis anp-tig bad verzwegen. Nu moest
hij er uMng »an geven.
„Ik weet ntet meer, hoe ik het meiden
pastoor meen, hoe ik h<t mei de» pudeur
heb. Nu hij zulke jgpede mtedtes Is met
den BerghHler - 4e:
loder op zijn hand
Nu konden wij hom op
zichzelf inrtaan? Hoe moest hij bij den
pastoor komen? Met gebroken trots? Wat
moest rijn trote breken? Dat was het
juist! Zijn harttiochtelijke liefde moest
zijn zondigen trote breken-, wat hei beate
en hoogste ia den man was, tegelijker
tijd het sterkste in hem, moest hem zwak
maken en verootmoedigen. Het moest hem
op de knieën blengen. Maar niet voorde
Godheid, doch voor den priester.... Als
het ooit zou gebeuren, als hij ooit
„komen", door de liefde tot de vrouw
ter wille van de vrouw, dan zou hij ter
wille* van Nerlna liegen en huichelen,
waar hij het zelfs voor God niet zou
hebben gedaan.... God moge hem de zon
de vergeven, als zij hem daartoe zouden
bretigëh. Het zou een doodzonde zijn. Hij
verweerde zich nog, bleef standvastig en
sterk. Nu en dan was het hem echter te
moede tüoot bit plegen van de godslas
tering die de prteMer ta den naamGods
van hem etechte, de banden zijner ziel
zou verscheurec, alsof de misdadiger, die
in hem huisde, den zou moeten uitbre
ken, fndlen zij hem ertoe zouden bren
gen, ter wille van Nerlna openlijk kerk
boetp af te leggen.
Het gelukte hem zich te bebeerseben.
Niet één keer wendde hij z!oh om naar
de two«; hij vervolgde diep ademhalend
zijn weg, rijn gedachten niet zonder moei
te van rich zelf afleldend: „Welk meisje
bedoelde de paap? - Maira! Alleen baar
kon bij bedoelen. Hij sprak tot den jon
gen dwaas van haar trots, en dat die
eerat gebroken moest worden - gebro
ken! Door welk middel, tot welk doel?
Hst doel ia tm rntaste duidelijk: om ook
Hervatting van het DuHachaolfcnaiaf in het Westen.
Nieuwe vorderingen. Lloyd-Aeorge aan het
woord- Oo nieuwe RUkadag-pruaidunt.
Duitsch-Ooatenrijkaoh boadgenootachap.
Entente-politiek tegenover Rusland.
ONS OVEBZICHT.
Na eeuige dagen van betrekke Lyne ruA
na ueu gruoteu aanvul der lAdUcbe Iroe-
pvu, uie ver in bei EruMche Irout'door-
uruu^ acnijnt opnieuw sen geweiü.ge ac
ue gaaiaie. Het r ransche iegerueriont va.i
heucnnacht meldt thans dat'het Dutsche
oitanslei opnieuw met kraoiu is iugezot
en Ue strijd zich met groots hevigheid o^
het punt tussohen Moaabdter en Uss ont-
wuktk. V oigeii» de laatste berichten zou
den ds Dukachers de linie Kubercouri-ie-
tretoy-aiorUseer heboen bereikt, in het
centrum slaagden de Duitechors er ut hot
dorp Reasons sur Matzet Mureuil te be
zetten. Up den rechtervleugel werden zij
door de troepen der geallieerden op het
irout BHvaJ-Loretton-Gcuitvihe staande ge
houden. Zaterdag Uaagden de k ranschen
er in ten Oosten van' Haute Braye eemg
terrein te winnen, waasbij hen een lüu
tal gevungenen ta handen \t»len. Ten
Westen van Chatoau-'l hiery konden de
Amerikanen hun linie verbaleren, waarbij
den Duitschers zware verliezen werden tas-
gebracht.
Welke lijdingen zullen de komende da
gen brengen
Lloyd George heeft weer gesproken Hij
hield aan het gastmaal der drukkereorga-
uteatie een van die gespierde en enthou
siaste redevoeringen, waarmede hij de
geestdrift telkenmale weet op te wekken,
zonder dat eigenlijk iets coooreete door
hom wordt aangsvoerd. ,,Up dit oogen
blik,” zoo beeft hij gezegd, „beleven wij
een worstel ng met een brutaler ide.ial dan
men ooit aan Europa heeft trachten of
te dringen: het Pruisische militaire ide
aal; dat de menschelijke beschaving terug
zou werpen ta de duisteren krachten van
den voortijd.
„De prijs voor de overwinning te beta
len is hoog en vreeselijk, maar de nien-
schelijke ellende waarmee hij wordt be
taald, haalt niet bij hetgeen te verdedi
gen valt
„Het zijn spannende dagen, alsof wij
•tonden bij het ziekbed van iemand, die
ons nauw verwant is ea die worstelt om
rijn leven. De crisis ta nog niet voorbij,
maar met een sterk hart zullen wij er
ons doorheen slaan.
Alt> de crisis over ia, staan we voor
een nieuw begin, maar met andere pre
ien, sedert tientallen van jaren steeds toe
nemende is. De vervreemding tuaschen Par
lement en Volk ligt dan ook niet zoozeer
aan het Parlement, als wel aan het volk,
dat zich heeft laten leiden tot het bijeen
brengen van een aantal vertegenwoordigers,
die met .geheel andere gevoelens naar het
Binnenhof gaan, dan de kiezers vervullen.
Deze zien niel in de eerste plaats naar par-
tty-programma's en verschillende formulee-
ring van wenschen; z(j mogen een oogen-
blik genot hebben in een vinnig debat en
handigen stryd r- toch is dit voor hen meer
een welkome verstrooiing, een publieke ver
makelijkheid, als een volgen van wat leeft
in hun ziel; zij studeeren niet in de opganen,
die van politieke geschillen leven, ztf laten
rich het leven niet vertdtteren door vijand
schap tegenover hunne plaatagenooten, sn
zijn ten slotte uit op een aakel(jke leiding
van 's lands zaken, waari>(j de waardigheid
wordt bewaard en de degelijkheid het wint.
Wordt de Tweede Kamer dan echter een
terrein, waar het wel eens „bar” toegaat,
waar de interrupties vliegen en de paren
these „luid gelach” een hoogtepunt schijnt,
waar het zelfs, als bij de speech van Nier-
straaz, zeer nabij handtastelijkheden komt,
en de taak van den voorzitter van jaar tot
jaar zwaarder wordt, ja! dan voelt het Ne
derlandsche publtak toch wel, dat het partij
wezen zijn schaduwzijden heeft en betwij
felt het of de „politiek” wel op de meeit
gewenschte paden wandelt.
De Liberale Unie vertegenwoordigt in ha
ren opzet den grondtoon van onzen volks
geest, zooals wQ dien boven teékenden. Zij
Is geene partij uit scheuring voortgekomen,
wel eene, die door schizmatifcche elementen
Is verlaten. Z(j verwondert er zich niet over,
dat deze scheidingsmannen niet beter weten
te doen, dan te houwen en te steken naar de
eenheidspartij, die op broeden grondslag
punt van centrale vereeniging is.
Zij vertrouwt echter, dat al dit krakeel,
geinster en „misverstand” een waarschu
wing zal zy'n voor de Nederlandsche kiezers
om te bedenken welk bijzonder gewicht deze
verkiezingen hebben, opk voor een betere
verhouding tusschen Parlement en Volk,
dan thans bestaat. Zij hoopt, dat men zal
inzien, dat de keuze van hen, die aansturen
op eendracht en op zakeiyke politiek bo
ven partij-getwist, voor on» nationaal wel
zijn van het grootste belang is.
Dat het vermorsen van nationalen tijd
een einde neemt, is dringend noodig, de toe
komst die ona. wacht is daarvoor te ern
stig. Het is de allerhoogste tijd, dat de kie
zers zorgen dat „politiek" een beteren klank
krijgt dan dit woord nu heeft De „politiek"
is er en zal er bljjven, doch het hangt van
het volk af te zorgen dat zjj goed zij.
29
MU UM.U Ml
4WVAM4 AtaLVtet
uu4 WüAl nog hetou ten dage
giuvt Mi ux>n Necavauorl
»ulitn uragen eu su^od»
uiMwv.i. us rruu^nen <xa uwt
Müjvea ».njueu «n atoh met
imuu muwvu r xx wuuejAie we*en
Ihji ie«nn, «pwMge» utduchi
De Duiteche iüjiüKtag heeft Zaterdag
uta optuigvr vaa K*mpi, Ux president ge-
awzen ue cenkum-mgevaarugpo iehren-
uueft.
Ue nieuwe pxvaldtfU heelt iu een rede
verklaard om hij volgen» de trucLLee van
üei Huis ui.' ue treads en uit de party
treeul eu hy spran «te heup ui,, «hu do
gveet van 1V14 ook verder lu het Huis
sul blijven votxt.even, evenate «mier bet
lecirtv uanuge en oup^rojCigo preakNup
vu: zyn «uorguugar.
Hij ligue ar ouu nadruk op, <taf do
vryhuiu van epreaaa steeds eeu veilige
piauis in het Hula zal atadeu ou oom pp
uen katueuer gehanuiiuaai Sdi^ Wijven.
Voorts sprak hy onder luteea by val de
hooj. uil, dat riju voorziusrsdup steoh.e
vxa korten duur sou «y», waai mede hij
wikte zegge®, dut ds vrede nieuws ver
keringen in het loven aal roepeeën dat
Maruitde zyu teak vooriöoptg ton einde
zou Zijn. Eu hy iMstoot aldus
„Wij staan blykbaar voor het gigsnti-
sciio hoogtepunt ven den oorlog. Clo-
hienceau kenschetst den toestand ris zeer
era hg Doch hij heelt Mn hoopt do Arno-
rikunen. Wy on do bondgenoot»» ver
trouwen niet op vreentao krach .en, doeb
naast de bescherming van den Allerboo
ste op do onoverwinnelijke kracht van
hut Dultache leger. (Bijval), op het on
bedwingbare vermogen <m vol te houden
van het Duateche volk (levendige bijval)
G« looft »:g één ineuach in de wereld dat
het leger, hetwelk hel grooteta Europee-
echo leger, veraterkt mri' Canadeeeona,
AüttrMtache, Aririiache en AtrikasMche
strijdkrachten, in hei atol deed bijten, aal
•chrikken van bet leger, hetwelk Amerika
nog tegen om uiteenden? (Zeer goed.
Stormachtige toejuichingen)Indien het
„Wet moest do pastoor u kwalijk namen?"
„Den vreemdeling In om huls! Dro
Jongen man, dien gij hutaveettag bij om
gwaft.”
Nu pM kwam baar het onderhond «roer
to de gedachten, dat zij deetijdo met haar
vader had gehad, toon de paatoor ton
bij rioh wilde laten wo-
in hei geheel niet moor
luvtauuou. LMt ou» tol aoo
vul» syM eu bvtauusu, uvu i te
»y 4te»eu p>4 otaM ate e«ugo4-
eu Mwu iu