1
i
I
io. 13734.
Zaterdag 29 Juni 1918.
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Bureau: MARKT 31. GOUDA.
aar
Feuilleton.
hl.
4
LIER
Ie
IS
VAN DOORN.
u
meubel
De Gletschervrouw.
Maar tot Dultaeh
van
RIOTARB VQ«Z
met autorlsalle bewerkt tear
1TEMEA INK-VAN RQflSUM.
(Nftdruk vertota.)
57e Jaargang
-1 t Eerste Blad.
XTïevL-ws- exx -^.d-’vextezxtïe’bleud. voor 0-ovlcLsu OsxxstxelEeaa..
BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
De stembus van 3 Juli.
:ba
ntlBVKN UIT DK HOFNTAD.
en
weni
ren
ML
f
J
24
e
V
XXIII.
(Wee* rwMlgt.)
DtonMo Fldora vanraebL
voor lid uiteanffeRp
van m waanrianlge.
De stembus op 3 Juli Ml daarover uit.
spraak doen.
d sc
haar
van
bijzljnd Milaan al» <te putei
de wemAen van tot valk t_
touden komen, het volk lijn
ftart
I - MUM.
u. n-tt. Losing
sk en B. Lan-
gelylcheid heeft geschapen aan den kiezer
gelegenheid te geven van zijn voorkeur voor
een bepaalden candidaat te doen blijken. Nu
kan de kiezer toch, die meent dat aan den
candidaat zijner party de voorkeur moet
worden gegeven boven den eersten candi
daat der IJjet, z|Jn wensch uitdrukken door
het hokje vóór z y n candidaat zwart te ma
ken. Hij stemt dan z ij n candidaat in de
eerste plaats en tevens de groep waartoe
die candidaat behoort, daar die stem even,
zeer meetelt in het totaal dat op de groep
in haar geheel wordt uitgebraeht.
Kiezers, maakt Woensdag 3 JuM hot hokje
«wart voor no. 8 van lyst 4
STEMT DAN
i. Vergadering
en Bensekom.
gen. Tuin. 2 u.
Gouden Klomp-
geregeld tijdig
rangen van ver-
irmakeiykheden,
agenda te ver.
k.
=7
iar
nen
sen
ryft
tl"g
•es;
Mg.
Of
van
>or-
bll.
»i«wa
aahjjd
Geweee hrutófc
tal ,rüa Groot. l.tiri
AiliaattatH, tamM. -otdaa M—i.M. 4ta MtattaMta aen tabM Mta»
dartre* AdMatariHrtiraaor,» m Attata
Adminiwratia i Telef. Intern. 82.
i.n
Mi
Efi toen streken de stormen der voor-
jaarsetormen over Majoja, het „kwade”
oord voor menechelijke woonplaatsen, de
onheileplek onder den berg dés onheile.
Uit het luchtruim auisdan ze neer, uit de
ktovedBbrulvten ze omhoog. Zij huilden
als hdache legerscharen, schudden aan
de toppen, rukten de sneeuw van de berg
ruggen, zweepten door de afgronden het
stof der lawinen, welker gedonder door
da wenechen van velen. Eg, kan, wanneer
men de lijsten der verschillende partijen
nauwkeurig beschouwt, niet worden gezegd
dat juist d i e candidaten, die de meest
vooraanstaande personen ztfn in de partijen, geplaatst, moet ookMr. vanDoorn naar
en mot wier verkiezing het landsbelang het
meest zou zijn gebaat, die plaatsen hebben
verkregen, waarvan kan worden veronder
steld, dat ze vrij zeker tot een verkiezing
tot lid der Kamer zullen leiden.
Gezien dezen toestand m hst gohikkig dat
het stelsel van evenredige vertegenwoordi-
worden fMtanvi. Onder ta »ün teer ■nm-
aanataanda mannen, wier naman MO roeden
klank hebben alom la dm laad., ook b|)
ni.topartiMenonten en nieKMataanranta1
aan boa. Zulk. attwaanUtdea aljn In de»
daten meer dan ooi» noodt,.
Tot hen rekenen —ij ook liet aftredend
Kamerlid voor Gouda. J b r. M r. W. Tb. C.
van Doorn, die ale no. 5 voorkomt op de
lijnt no. 0 van de liberal. Unie. Nanet de
talenfroHe mannen, dM do Liberale Unie op
de Mrate plaatsen barer lljrt In den kiea-
krin< Leiden, waartoe Gouda bekoort, heeft
grondel» van haar beginael Boekt naar wat
vereent inetede van wat aoboWt, wU entten:
.teen die partij en vermeerder haren In
vloed I Wat door de politiek der Liberale
Unie In den loop dor Jaren ie tot .tand »-
bracht, .trekt op den httidlcen de« tot na
ton van land en volk. En daarom moet
worden voortgataan In de richting, door
den vrijelnniten ataatanan Goeman Borg»,
aius aangegeven./
Op de Wat dar Liberale Unie, eHen In
dit blad vermeld, komen de namen voor van
werkt door do lijsten samen te atollen naar de candidaten, op wien op 3 Juli aa. kan
voorkeur van da gtaenaehte candidaten.
Die aamenatelHnc althaea-U da bedoeling
geweest. Dat due bedoeling geheel tot
uiting la gekomen, het ia MJ nncMUende
groepen gebleken dat inllta alleirninet het
.1 1- -4 ttJt A-__- 11» J
voorrang op de candidatenlgrt heeft tot re
sultaat gehad dat een samenstelling ia ver-
We zeiden het hierboven reeds dat de po
litieke partijen alle pogingen aanwenden om
te trachten den kiezers duidelijk te maken
dat één hunner candidaten op het stembiljet
moet worden gekozen. Het advies, der par
tijen om, wanneet geen voorkeur aan een
bepaalden camüdaa^ wondt gegeven, den
eersten der lijst te stemmen, ligt geheel
in de lün waarin de organisaties hebben ge-
Dit nummer butaat uit twee bladen.
n linoleum is
het gebruik
362 50
i GOUDA.
onze meening in het landsbelang in de Ka*
mer terugkeeren.
Omtrent hetgeen Mr. van Doom als Ka
merlid heeft gepresteerd, wat door hem in
het bijzonder voor het district Gouda is ge-
daan, het behoeft hier niet te worden ge
zegd. Dat laatste is een kleinigheid in ver
houding tot datgene. *»t Mr. van Doorn in
het lands* en in het algemeen belang deed.
Mr. van Doom is één dergenw die met
grooten ernst en echerp onderscheidings
vermogen de dingen van dezen tijd be
ziet, die voorzichtigheid pasjt aan fiertieid
en wijs beleid. Moeten w(j ten deze even
herinneren aan zijn ernstig waarschuwend
woord in de Kamer nog kort geleden geuit,
toen de uitzending van het convooi naar In-
dië een punt van bespreking uitmaakte T
Hoeft Mr. van Doom de feiten, die stonden
te gebeuren, niet voorden? Zijn waarschu
wing is in de wind geslagen; in meerderheid
heeft de Kamer er niet van willen hooren.
En wat is er thans van de uitzending van
het convooi gekomen? Dat de Marine-
minister heenging, zegt genoeg.
Met alle respect voor de vele goede hoe
danigheden, die meerdere cahdidaten van de
Liberale Unie en in het bijzonder de presi
dent van de Kamer Mr. D. Fock en de voor-
zitter der Liberale Unie, Prof. Mr. J. E% plein" en van all
Heeres, tot warme aanbeveling strekt, ge/ V lu*
ven wij onze lezer» in overweging te trach
ten I ook de herkiezing te bevorderen van
Jhr. Mr. W. Th. C. VAN DOORN.
Toen «ie jonge man ontsnapt was aan
den orkaan, de warmte van de feeeteli).
ke, vroolijke vestibule hem omgaf, «ware,
glanzende gordijnen hot woeste landsohap
achter hem sloot en hij de Voeten op
zachte tapijten drukte - toen doorleefde
Dtontalo Fidoca In enkele oegenhUkken
geheel zijn vooratgegaaq leven japsdeuw,
in een reeks visioenen, ifij zag zich adt
in het ouderlijk huls, dat gelijk was aan
de met holen overeenkomende hutten >an
Creaks en Ordenol De knaap gevoelde de
armoede echter minder, omdat de natuur
van het zuiden er vljgeboomen over deed
groeien, druiven er omheen slingerde en
ten overvloede de PergMa in verkwis
tenden overvloed met ro&en doorvlocbt
omdat de van vroolljk leven vervulde,
door toon en zang dooratroomde straat de
eigenlijke verbHjfpUata wan, en de zui
delijke zon fonkelend goud strooide ovsr
het arme dorp der spinner» en wsser»;
omdat deze Heden den lach besaten van
levensvreugde, melodie en lied - trots alle
behoeftigheid.
Zelfs gebrek en honger ^edeh hier min
der' pijn.
En steeds waren ar gebrek en honger!
Als in eenig jaar'de zijdewormen niet ge
dijden, of er een groote startte onder da
kostbare beestje» kwam en de lage loonen
der spinners en wevers nog meer om
laag werden gedrukt, o( sla de siHenrU-
zen zoo laag stonden, dat de fabrieton
het werk opschortten, als er een staking
uitbrak - dan veranderde het vroolijke
md; hier waren rijkdom en gelach in marren, het geklaag in drei-
weekk «a «ehoonhaH thuis, ges- dan werd uit da vrolijks jmMBb
wosst, verontwaardigd geaebrMuw, «Hdn
het geraas van den stom werd verston
den Zij smolten het strakke sneeuwdak
van de rotsep, verbraken den ijsmantél
van de watervallen, der. beken, stroomp
jes, meren Het zuohtte en steunde, en
knarste en kraakte, barstte en brak. Zoo
ging het dag en nacht - dag en nacht
een geestenwereld, die de bewoner» met
huivering vervulde.
Zij bleven in hun woningen. Er kwa
men en gingen posten. De weinige gasten
in het Grand Hotel moesten zich enkele
dagen met conserven tevreden stellen.
School IwM^tet gehouden worden en in
de kerk^wMe weleerwaarde’ heerBric-
Uiu8 Ladien voor de bruid van den wind
een mis gelezen. Zij drong door de ge
sloten deur in het heiligdom, raasde In
wilde woede rondom het Altaar, rondom
het kruis en de boetievaas, ontbladerde de
verwelkte doodekransen, liet zich niet be
zweren door de gewijde plaats: „Apage
SatanaeL” Ook op decen stormachtigon
namiddag in Maart geleek Maloja eendoo-
de plaats. Geen levende ziel Het zich
zien.
Toch - daar was een mensch, een jeug
dige, slanke, bijna bevallige gedaante.
Deze boog bij het oproer der elementen
als een riet, hield zich toch recht, steeds
weer den donkeren mantel om zich heen
slaande en den donkeren, slappen, vilten
hoed diep op het voorhoofd drukkende.
koene wandelaar in den storm daal
de van de pashoogte omlaag en richtte
zich naar het hotel. Hier was de fraaie
hal verwarmd; hier
genoegen,
En hi«nM
GOUDSCIIE COIRANT.
INGEZONDEN MEDEDBMUNOENl *-t ncta flM, f«M.
Op d» voorpagina S0 toogM
den gekozen, Dat ie een niet te onderschat
ten euvel bij dit stelsel, waaraan bü deze
eerste verkiezing onder dit systeem helaas
niet kan wonden ontkomen.
Bjj deze stembus zal gelden de stemplicht.
Waar tot nog toe vrijheid bestond voor den
kiezer om al of niet aan de stemming deel
te nemen, daar heeft nu de wetgever be
paald dat ieder, die niet heeft een geldige
reden van veriiindering, op straffe bjj de
wet bepaald (berisping en geldboete), ver
plicht ia te gaan stemmen. Eensdeels heeft
dit het voordeel dat het nu uat zal zijn met
het ophalen van de „lauwe” kiezers, die er
in massa waren en die er vaak een spelletje
van maakten, dat den kiesverenigingen
uiterst onaangenaam was en duur, ander
deels heeft het toch die schaduwzijde dat
ieder, belangstellend of niet-belangstellend, geval is. De strijd om den persoonleken
gedwongen wondt te stemmen. Gegeven d»
eigenaardige inzichten die velen hebben die
zich nooit met het politieke leven inlaten, kregen dis niet in elk opricht strookt met
kan het wel'eens sjjn, dat deze, om er maar I
af te ztfn, maar luk-raak op een stembiljet
een hokje zwart zullen maken of wel het
biljet maar blanco zullen laten.
Welke politieke verhoudingen btf deze
•stembus zjjn, is .overbekend. Elke party
trekt op voor eigen candidaten; de groote
vryzinnige groep, die een concentratie
vormde bij de vorige stembus, ia uiteenge-
l^agen en de afzonderlijke parijen daarvan
bekampen elkander alsof zy in elk opzicht
principieels tegenstanders van sUumder rijn.
Zulk ’n stryd ie weinig verheffend en voor *n
deel is het zeker ook daaraan te wyten dat
de publieke belangstelling niet heel groot is,
zelfs niet, nu de stembusdag reeds zoo snel
nadert. Maar de grootste oorzaak ligt zeker
wel hierin dat de geheele bevolking vervuld
is van de zorg van het dageiyksche leven
in dezen crisietjjd, die in bijzondere mate
beslag op haar legt enliaar drukt. Van den
kleinen man, wiens levensomstandigheden
uiterst moeiiyk zyn, tot den grooten beheer
der van 'bedrijven, die aan handen en voeten
gebonden is en zich niet vry kan ontwikke
len, is een gedruktheid, die een beeld is van
den ernst van dezen tyd. En juist daarom te
meer is het zoo betreurenswaardig dat de
samenwerking, die in 1918 de vrijzinnigen
tot één groep verbond, niet opnieuw is kun.
nen worden verkregen, niettegenstaande een
basis daarvoor inderdaad bestond. De drie
vrij zinnige groepen voeren thans los van el
kander, onderling krakeelend, den «tryd
tegenover de princdpieele gemeenschappelij
ke tegenstander van het beginsel der vrij-
zinnigheid -en zy berokkenen elkander daar
door schade in niet geringe mate,
De lippen' van al die ter dood gebrach
te Joeettes glimlachten nog; maar de
oogen, al de lachende, flikkerende, stra
lende oogen waren doorrtoken.
Tot den door afgrijzen aangegrepene
zeide SlVo Courtien:
„Ik heb gravin Oberndorft vermoorden
moet mij aan het gerecht overleveren.
Niet aan het gerecht der menschen, maar
aan mijn eigen. iDlt veroordeelt mij, dfti
dos doods schuldige, tot het levenl Tot
een nieuw, Mer levi», dat ik zoo lang
moet lijden, totdat Ik .mijn werk heb vol
tooid.... Vreee nfet, gij getrouwnte der
getrouwen, dat gij tot een krankzinnige
spreekt. De man, die tot u zijn oordeel
uitspreekt, ia Iemand, die genezen i»vaa
zijn krankzinnigheid. Zie - ik heb* de
góden verzocht, en werd daarom door
hen gestraft, zij zijn geprezen!”
Gian Vital snelde op zijn vriend toe,
sloeg do armen om hem heen, legde het
door den vloek van den hartstocht ge
troffen hoofd tegen zijn borst en weende
over het arme hoofd de eerste tranen
zijne leven».
ABONNEMENTSPEUas pu tautul Ut, p- mak U nat, mat ZoaMeaUad
par kvartaal J3.lt, par mak 11 aaat, mra waar da baaortiac P> larpar taataadt
Franco par port par kwartaal flM, mat MadaxabM /LH.
Aboanamaatai mrdaa dacaUjka aaacaaadaa aaa om taaaaai MABKT 11. GOUDA,
bU onna maataa, daa boaUiaadal aa da po tkaataHe.
ADVKBTENTIBPBUSt Uit Goad* aa atankaa (btaooraada tot d^bmortkrl*,)!
1—t racaia /0J0. akm ratal maar /LIL boltai Good* aa daa bmorrkrü^i 1—0
ncala ftM, alka rafal maar /LIL Admaatlla na poHaka aaimalaltUkailaa 10
raat par ratal.
-4»,,.-
Redactie i Telef. Interc. 545.
Op welke Ijjet en op welken candidaat
moot thana b|J voorkeur worden geatemdt
Wij, die van meenlnt^Un dat de Liberale
Unie k de troote vrljtinnlge pnrtU, die
trachten wil die hervormlnten tot stand te
brengen, waarrah de verwezenlijking strek
ken nwet tot heil dee lands en van
het volk in al zijn geledingen, zonder on-
deredteic van klasse of godsdienstige of
politieke overtuiging, die wil een harmoni
sche ontwikkeling vut hot geheel, die op don
0000XXIX.
Een Fratuoh apreekwoord aagt dat
het moataljjk ia iadnaaa tamdan ta
atollen en tevena a£n Khoonmoathr.
De waarheid daarvan ondervindt ieder
een op lijn boort. Ik heb te weer
oena ondervonden neer aanleiding van
mjjn korte hiatoriaohe „lei" on de ge-
benrteniaeen van 167S en wet neb
verdoe- om do portoon van Jan da Witt
groepeerde. Vooral viel de boete toon
op, waarop men mij te 1W gingabof
ik de grooteto miadaad van do wereld
had begaan door te verklaren dat ik
den iU-jarigen aUdhooder alleebehalve
oen geniaal typ* vond.
Maar genoeg daarover: bet ton one
veel te ver voeren, wanneer wjj in
do» brieven over de goeoMadonia dm
vaderlanda on de verdieneton oneer
atadhoudere moeaten gaan kibbelen. Ik
aal me niet eena beklagen over don
onwelwillanden toon die tegen
ungealagen. W|j, krentenet
krjjgen nooit lof te hooren
worden aangevallen ia hot Mj
op onvriendelijke w>a.
Deaelfd. aamakwijM die ik aoooven
voor me aai’ unvoerde, kan ook do
boer Jeltama, den beeldhouwer van het
aundbeold van Johaa de Witt voor
aioh aanvoeren. Van vele egden ia bom
lof toegeiwaaid, van bevoegde aljdo en
van niet bevoegde egde, dook hem ia
ook kritiek niet geapaard. Albert Plaa-
aohaert heeft het beeld „afgukamd”
gelgk men het teohniaoh pleegt uit
te' drukken. In agn bekenden, niet
aoo bgaonder helderen ngl beeft dam
alleeaitu bevoogde kanat-ontiow do
fouten aangewon». De beeldhouwer
hoeft I. i. geaondigd tegen don regel
der aangename verllandingen.' Hot ie
met groot genoeg of niet klein genoeg.
Deze ietwat paradoxale kritiek houdt
wel te verataan rekening mot de om
geving waarin hot beeld ia geplaaut.
De „Plaata" ie een nauw punt, gma
allejmnten ia het uitaioht
op bet'atandboid war beperkt. M»
met het niet op oen hink» afstand,
doch van welken kant ge ook komt,
ge ataat er aitgd onmiddelgk met uw
miaaalladeran «Ulaefa •virwmita»ai Ia
de nat wiegeal roaaa aaAnaats bat
ten wm (een vrouw, dis baar Uaderaa
old tegelijk met de m<wd.rmalk ook md
bao< had gezoend. Hooi tegen hem, die
meer te eien had dan bedorven polenta
en grauw brood, beta te Artnkn, du
het laatate dgidzel der drulvea; haat
tegen leder, dto M (Ood gewand droog
- dua baat logen elkeu bosluor. tiaar
hot wildd laaide de verderfelijke vlam-
ze waa voor bet volk der apinnen ea
weven vu klndobeea af als hol loven—
Hebt - tegen de munn, die hot volk
lieten apli^ra n weven, da tegen hu
vnuwea, zoom aa dochten. Onder win
gerd en nou huiade om volk vudoedn-
vljanden dor gsmuainhg,. dal op bet
uur wooUle, mavo, bet' zijn bingo.
Mar hetgeen kot „vorgeUlng" aoeaadn
zon kurmen vonadlgen la verwoeotlag u
vtnl.llgiag. la vaar en blaad.
Begeerlg luloUrdm ooren en staan naar
dm buurmu. ItatU ging tooh doorvoor
het beloclde laad der aaanMat hot ta
la. aM.wur
JTfS
keuen stillen - eindelijk.'eindelijk newt
En allen wachtten, tataordm, hoopim-
de ouderdom m 4e iaugd, aa», vrouw
m kind.
Diontao Fldma wart ook «w at),
ko-torende ouden O^MMd m ontrlng
de erfenle vu nlja et» ala «alg goed.
Nog enkele dagen en de groote dag der
verkiezingen voor de Tweede Kamer is aan
gebroken. Woensdag 3 Juli zal wonden be
slist over de samenstelling der Tweede Ka
mer gedurende de eerstvolgende vier jaren.
Die datum wordt den kiezers van alle zijden
in het hoofd geprent, dag aan dag treden tot
in de kleinste gemeenten van ons land de ka-
meneandidaten en propagandisten op om te
trachten hun gehoor duddelyk te maken
waarom het op dezen derden Juli gaat.
De verkiezing van a.e. Woensdag is een
geheel andere dan die wij tot nog toe ken
den. De 100 districten waarin het land by
vorige verkiezingen was verdeeld, zyn ver
vallen; thans is een nieuwe indeéling gefor
meerd, door bijeenvoeging van meerdere
districten tot één kring, waarvan het land
er nu 18 telt. In elk dezer 18 ‘kringen nu is
door een groot aantal groepen een lyst van
candidaten ingediend, en wel in zoo groote
variëteit, dat het den kiezer heel wat hoofd
brekens zal kosten zijn candidaat daarop te
ontdekken om zyn stem op hetn uit te bren
gen. De kiezers organisatie s biyven echter
niet in gebreke het hunne te doen om ook
op het stembiljet den eenvoudigen kiezer
den weg te leeren vinden.
Het gaat er nu Om hoe de Tweede Kamer
op 3 Juli zal wonden samengesteld. Het
stelsel van evenredige vertegenwoordiging
dat by deze verkiezing toepassing zal vin
den brengt deze billijkheid mede dat elke
stem, waar ook in het land uitgebracht, zyn
waarde zal hebben. De minderheden, die bij
het oude kdeestelsel niet in aanmerking
kwamen, kunnen thans tot hun recht komen,
omdat de praktyk meebrengt dat alle stem
men, welke op de lysten van één bepaalde
groep worden uitgebraeht, zullen meetellen.
Tegenover dit alles overwegend motief van
billijldheid, staan echter bij' de uitvoering
practische bezwaren, die maken dat door de
veelheid van groepen toch een groot aantal
stemmen teloor zullen gaan, en voorts dat
bekiwam^Énannen, die om hun antecedenten
zeker in de nieuwe Kamer moeten komen,
deze niet zullen betreden,-omdat zy, hetzy
door onvoldoende bekendheid by de kiezers,
hetzy om oorzaken van anderen aard, niet
die groote aantrekkingskracht voor de kie
zers in massa hebben, die noodig zal biyken
om het vereischte aantal stemmen te beha
len om tot lid van de Kamer te kunnen wor-
64
Dus - hij moes8 wegl En hij moest
zoo lang wegblijven, totdat het weer zo
mer was en hij sterk genoeg om zijn
Alpenhuls te betrekken. Daar zou hij
veilig zijn: Maira bij hem! Dan zoü Gian
Vital het zijne hebben gedaan.
Hij bereikte het huis te Grap da Chüern,
ontsloot de deur, ging naar binnen. Daar
In hvtis diepe duisternis heerschte, stak
hij licht aan. Toen hij de groote woon
kamer betrad, die als ateMer diende voor
den schilder, stiet hij een kreet van ont
zetting Rit
Dat wa« Sivo Courtien tooh niet! De
schaduw van Sivo Courtien - zijn geest.
En wat had de schim van Sivo Courtien
uitgericht? Die, had al zijn schilderijen
van de ezels, van 4e maren afgenikt, had
ze alle vernietigd, al de ontwerpen en
schetsen, al do portretten al de gravin
nen Josette Tberndorff.
Zij lagen op den grond, verstrooid door
aet geheele vertre]^ met afgesneden hoof
den, in flarden |^^eurde lichamen; lid
door de woede
