wk mi
achtige
ilngen, I
n en examens, I
A.
Hit rappift inzike het YfacM.
No.
Zaterdag 17 Augustus 1018.
WOUDL
irkenwoude
Eerste Blad.
1 Haar
M.
Feuilleton.
Zoon.
ELIER
nda
wras
i\s::
w Haar
*ako"
yk oaa
ree da
-Itek»-
t naait
rtitea-
FEESTDAGEN.
INOCZONOIN inDIDIBLINGKNi 4« nasla fLM. eika Naai maar fMa
IONE MARCH.
itiag-Artillerie.
■pagale te Naarde» i*
■der va«tge«teld. Ald*«
tineria. De epWdiM u
Bureau: MARKT 31, GQUPA.
3^*le-a.rtRr®- exx. -^ó»rtrextQxx,ti©'bl&.d- voor GrQtidLeu en Qixxstxelcexx.
VERSCHIJNT DAGELIJKS
BEHALVE ZON-
-Achterhoek door
Gw«a adrartoaUfe aa tar
NI eoatrart M aaer traiUMw
Flacon.
Zeeland.
124
oread ec-
aan haar
aide vaa
«d Baar
Overyici
Bneek.
•I een proel
>op te waar
t.
kei r>»r>> waarom la er aan 0a atdr niet
aangedrongen op loslating van een van
positie vervult dat hV- met de uiterste nauw-j
gaaetiheid zijn teak als vertegenwoordiger’
bare meubel
woor-
Mr.
Op de raerpealaa SO toeaai
2201 21 I
nnw-tablatten I
>pwinding, anfet- Z
ppingen, maken
m, houden Uw I
3 kokers f 1.70. I
er samengesteld I
1IJNHARDT, I
riek Zeist.
lh. en Dregiat—g
ddanse Ad wtetièuau aa «aas Agenda.
Administratie i Teief. Intero. 82.
t
W «WWlWi n^x ovemeuxspeiang.
moet behartigen. „Daarom is het niet alleenf
laren GOUDA.
verschrikt door de ntufaukkelijk*
Id&li», dat hij ver.
sonder een’ge zorg
Naar hst Mxoteob
m
B. R- CLOCKETT.
vertaald door
I P. WESSELINK-VAM ROBBUM.
(Nadruk verboden.)
Het rapport der door den Minister van
Binnenlandsche Zeiken, op aandrang van de.
Directie der SntfgroenWeekertf v-h. Gebr.'
Steensma fagerte&te commissie, ifi er. Na.
een onderzoek dat vijf maanden heeft ge
vorderd, heeft die Commissie een verslag-
l®an den Minister ingediend, dat als bijlage»
van de Staatscourant no. 188 deze week ia
verschenen,
Wjj hebben dit 52 pagina’s beslaande Rap
port met bijlagen, waarnaar wij reeds ge
ruime» tyd met belangstelling hebben
uitge®ien, met aandacht gelezen. En wat
blijkt nu uit dit rapport? Dit. Dat de groote
woorden door den Minister van Binnenland-
sche Zaken te dezer zake geuit, hadden
moeten’worden verzwegen. En dat de ver
dachtmakingen waaraan de persoon van den
heer Wroel de Schepper van de zijde der
hiervoren genoemde Kamerleden heeft
blootgestaan, eiken grond van waarheid
mdssen: verzinsels zgn van de straat, dia
then, die ze hebben uitgesproken, strekken
tot oneer om hun gemis aan verantwoorde.
Hjkagevoel.
Lx het rapport door de heeren Mr. A.
Fentener van Vliasingeh, Raadsheer in den
Hoogen Raad der Nederlanden, Prof. Mr:
Dr. A. A. H. Struyeken, lid van den Raad
van, State, Mr. E. M. Mejjers, Hoogleeraa»
te Leiden, E. P. de Monchy, Voorzitter van
de Kamer van Koophandel te Rotterdam en
C. G. Vattier Kraane, directeur van het
Vrieseeveem te Amsterdam onderteekend,
wondt gezegd dat bij het door den Minister
van Bónnenlandsche Zaken genoemde „on.
eureuse” contract dat door overrompeling
zou zijn verkregen, van mis leiding
verrassing geen sprake is, dat
bij het «luiten der oorspron,
kelÜke overeenkomst in Nov.
—Dee. 1914 de vennootschap zich
geen overdreven winst verze
kerde, dat echter dè gewijzigde huurprijs
van Jan. 1915 van 180.daags en van Mei
W6 van 120.— daags als een bovenmatige
^st wondt beschouwd. Ook hier, zoo zegt
Kdrtercen1 dart erend gelach
hétï weefklomkenl!
En men herinnert zich ook wel de com-
'f^oau^,i in 4e pers. Het schandaal van.
Gouda, het onerêuse, het woekercontract, kerjj geen sprake kan zijn. Aan dan kant
do oorlegahaaien,. een schande voor de natie,, der Regeert ng waa er alleszins gelegenheid verricht,maar ookjtat hu al z(jn doen n
het zijn slechts eenige van de aensatiewek-
kende opschriften, dde hebben gediend om,
het publiek te doen weten welk een
schrikkelijke wantoestand, welk een cor
ruptie er in Goud, ioadu bet Vluchtoord
aou heoiwchen.
abonnementen
den aangenomen
:-Dorp door
rotaecd, db nd w e fwteora niet itje to
rünwto
Wnar In dit opoicto het rapport dar Com.
mlMie duidelijk uitapreolot dat hieraan aalt,
nlto ton «inden ««Wilt, daar mensas »i|
dat thans ha. woord la aan dra Minister om
«dn moraine In bat openteer te wjjsifen.
Bn du heeft da para, di. op aoo Ttnni«.
wil» in <teu la opfatradra, wk*r ook aai
taak ta vtnruUan.
COMMANDANT DBR
1M»
Wat ia nu overgebleven van de aanvallen
op den heer IJasel de Schepper gericht? Iq
het verslag staat nadrukkeltfk dat zoowel
de Burgemeester van Gouda als deneer vap
Tuyll van Serooskehken en de Secretaris.
Generaal van het Departement van Binnen-
landsche Zaken, volkomen bekend waren
met het fent dat de heer IJésel de Schepper
tot de Sntfgroenkweekerij in finantieele re
latie stond. De Secretaris-Generaal ver
keerde zelfs tot het begin van 1917 in de
overtuiging, dat de Aiijgroenkweekery fel-,
telijk geheel aan den heer Urael de Schep,
per behoorde (verslag pag, 21).
Van Regeeringwwege was men volkomen
op de hoogte van ’s heeren IJeeel de Schep
per’» dubbele positie. De Commissie wijst
er op, dat deze beide functies met elkaar in
botsing konden komen en zij acht het steeds
effli minder gewenachte verhouding indien’
een vertegenwoordiger van de Overheid in
financieele of commercieele relatie staat
hebben;
i vandaag,
■roglst at
KOf van
iali voor-
n
laelMot -
dn Weren
r de Haar-
ivallen.
adat men
tlt men
dan wrytt
ie richting
twM».
'Bosweel uitwerking hadden haar
den eh «w vlug en sterk werkte
hrarney Judd’s verbeelding, vereenigd
met wat er haw restte van wat nooit
een te stark werkend geweten geweest
was, dat die jonge man binnen vijf
atnatm langs dwl buftensten rand der
besshben over een pad eohreed, dat te
interlaken «p «enigen afstand van het
lo> «M haoMweg uitkwam. Kear-
®«y wa» sender ’hoed ex zijn kleeren
rttei Ai •wanorde, want hij waa
en en linoleum lt
in het gebrul»
Het Dinsdagavond j.l. verschenen rapport
der CommiiMh», welke tot taak had een on-
derzoek in te stellen naar de door den Staat»
met de Snijgroerikweekery voorheen GebrJ
Steensma te Gouda gesloten overeenkomst;
inzake de huisvesting van Belgische vluch-l
telingen waarvan een uitvoerig resumé
in ons bied van Woensdag j>l. ia opgeno-*
men roept in de herinnering terug de geu
ruchtinakende discussies over het Vlucht
oord Gouda en den voorzitter der Comndrata
van Toezicht op dat Vluchtoord in de TweeJ
de Kamer op 22 Jan» j.l» en de sensatie-
wekkende artikelen in de pers in verband
daarmede.
Men kent de historie. In de Kamerzitting;
van 22 Jan. hebben meerdere leden, maar)
in ’t bijzonder de heeren Sdxaper en Beamed
uitlatingen gedaan over het Vluchtoord Gou.
dat en over den Voorzitter der Commissie/
die voor de veimootschap-verhuurster der in-J
richting en voor den heer IJesel de Schep
per in het bijzonder, grievend waren. Men»
heeft verband gelegd tueschen de dubbele
functies van voorzitter der Commissie var*
Toezicht en van Commissaris der N. V.
Sndgroenkweekertf v-h. Gebr. Steenems/
beide door den heer I. Ussel de Schepper
bekleed en het doen voorkomen alsof mis
bruik van deze dubbele positie is gemaakt
ten koste van den Staat en ten proftyte varj
de andere partij, die in den persoon var»
den heer Uesel de Schepper w€rd vereen.
zeMgd. En de Minister vïtn Binnenlandsche
Zaken heeft aan deze uitingen steun ge4
gwven door z^n verklaringen dat hü i«
/overrompeld”, dat „misbruik” is gemaakt
van de positie waarin Nederland verkeerdej
dbt het bedongen contract een „schande” is)
dat de Maatschappij t>e Gouda is opgetreden
op een wtjte, die' de Minister „liever niet zal
kwalificeeren.” Uitlatingen, die den heet
Schaper aanleiding gaven tot de bewering
dat de Minister het slachtoffer is geworden
van een niet te kwalificeeren manouevre. Ert
h(j voegde daaraan toe: „Nu de vraag: als
van landswsge esn beroep gedaan wordt op
«fes heeren Uesel de Schepper*» eergevoel,
■b! htf dia Mg *yn positie te grabbe)
gooien, terwijl hfj weer kan worden een
fiateoeniyk m eerlijk man?" Volgens het
V olk van 23 Jan. 1918 moet er toen in de
n «Itahtn
luden vol,
voor hol
evenaron.
wljzigingon die de overeenkomst met don
Staat heeft ondergaan? Wjj zijn er met de
Commisoie van overtuigd dat persoonlijk
belang in dere geheele zaak geen rol heeft
gespeeld, nat van corruptie, sooala het in de
Kamer en in de Pers ta vooigeate'd, abzo.
luut geen sprake ia Maar gaai het dan aan
de verantwoordelijkheid te leggen cp don
mi oer »wi ae wwimifcie, persoon a«n wien niet «Ie tasUaoinf to han-
feiten geen verwtyt, d<n waa gelegd?
Do prodikMil glimlachte an boog Min
zaam. Hij wae blij «m aanbod ie kun
nen aanvaarden, dat zijn landgenootea
ten volte moest bevredigta en bovendton
alle internationals ver wikkeling»» voor
kwam.
..MeMfrouw”, zei hij, „uw vooratelte
zoo vriéndelijk, dat wij bet vaatetolieo
van brt bedrag aan u,w bOUjkheiidUg«YO«l
overlaten en bet verdere verhoor in deze
zaak tot een volgende gelegenheid ver
dagen. Zolder twljtU aou Mr. Kearney
Judd, tadten hij niet«eggaroepen waa,
Uclit kunnen verschaffen over da aoudsr-
Uogr iuMobm zijn onder
eftde a^pkgde varklaring omtrent de be-
klimming n» d« door doge iu«nnon ge-
gevznn, nu putti voor punt bevestigd
door mijn vriend Krt<h Harford, lid
yan do Engo^che Alponclub. Peter Josai
v» (.Watten Bcfekgol, Ik gal de recht-
baiik verzoeken m(j toestemming te gareu
UW diploma's Ie voorrieu van een eer
volle vwn$vM*ug voor houw? pllchtever-
vuütar
De zkt'ng wordt venbagd.
E toen loop March de koele ocirndu-
en van de paatogfevegifct. waar gij
dgn la«t der schande v»D een apdur op
ftoh bad gsnogM», keek zU Koltn Har
ford ggn. Hrt vu gea vreemde bik,
ztaarvep de jongeman de bale ding niet
laten vóór alles zich de behartiger van hetj
overheidsbelang toont.
„Indien men”, zoo zegt de Commissie,
„naar dezen maatstaf de bedelingen van,
den hemf IJseel de Schepper beoordeelt, dan
kan hem op grond der aan df Commissie^
bekend geworden
treffen wegens het bij de tot'
etandkoming y^nhetoorspron-,
kelljke contract door kernver,
riekte, noch wegena de aan-,
vulling van het contract inde,
akte van April 1915.
En later verklaart de Commissie, ten op.
zichte van de gewraakte houding van den
heer Usjrel de Schepper bij de onderbande-,
lilden in Juni 1915 in g|jn dubbele positie,
van Commissaris der Snvgroenkweeèerlj
Sn Voorzitter daj Commissie op grond vanj
de verklaringen „d*t vaa een opset,
om te misleiden geen apra
kan zijn”, „dat het uitgselote^
ie, dat hierbij persoonlek fi
nancieel belang In het «pt
i o u 10 n.”
Toch komt de Commiarie tot de conclusie
dat do heer Urne! de Schepper tost voldoen
de voor de belangen van den Staat heeft
gewaakt en wel hierin, dat door hem, dlq
als Commissaris der N- V. voldoende gele-,
genheid had rich te overtuigen wat voor dq
N.V. een redelijke vergoeding zou rijn ge-
wetatt in zijn kwaliteit ran Voor,
zittter der Commissie had moeter^
aandringen dat niet meer dan dut
bedrag werd toeg^cend, en dat hV b(|
nieMnwilliging van dat verzoek, een zijnen
functies bad moeten neerleggen.
Het oordeel der Commissie komt dus
hierop neer dat naar haar meaning de heeij
IJssel de Schepper zijn functies niet scherp
tegenover elkaar heeft gehandhaafd, waart
uit, naar zij meent, nadeel voor den Staat is
voortgesproten.
Het gaat dus om de kwestie van het ver
vullen van de beide functies, hetwelk ge,
achiedde met medeweten en onder goedkeu
ring van de Raadslieden der Regeerlng. Nu
komt toch cie vraag naar voren: waarony
hebben die raadslieden, die blijkens het
verslag vele malen met den heer IJ^iel d<
Schepper confereerden en correspondeer
den, niet ‘oescheidenlijk gewezen op het on
juiste van het vervullen dier functies Ster-
om de zaak ampel te overwegen, daar de
SnljgroenWeekerij krachffaw het oude con-
ver. taart onbepaald* gebonden waa, de Regee.
1 ring echter van maand tot maand kon op.
zeggen (tot Mei 1916); de Regiering had
bovendien de voorlichtiAj van den heer van
Tuyll Wn Senooekerkerdie met de tech
niek en de bijzonderixedrt der Vluchtoorden
goed bekend was. Eenige onjuiste opgave,
of misleidende voorstelling is door de Snjj-
groenkweekerij ni«^‘Wetrekt.”
Nu is dan toch de vraag gewettigd of de
Minriter ren Binnenbtndsche Zaken het ze
delijk recht had te spreken zooals hij deed.
Het oordeel der iComrnissde is, naar
onze meening, veroordeelend voor 's Mi.
maters uitlatingen. En het komt ons
ook voor, dat, waar de adviseur der.
Regeering, de heer van Tuyll van Seroos-
keiken, op wiens voorstel, tegen het advies
van den Commissaris der Koningin in, da
Vluchtelingen te Gouda in 1914 geherbergd
zijn, in gebreke is gebleven de bestaande
overeenkomst te verbroken, toen daartoe
van maand tot maand de gelegenheid be
stond, het toch niet aangaat het verwijt van
de continueering van het contract, te schui.
ven op de vennootschap en die te maken tot
het zwarte beest, omdat vSn den Staat
in de latere periode van liet contract profijt
heeft genoten.
Wapneer de Staat nadeel heeft ondervon
den uit het aangegaan contract, daa xijn m-
«eer de adviseurs der Regeering niet In de
laatete plaat» degenen, dis tart vokfoende
do verantwoordelijkheid van de hun opge
dragen taak hebben beseft
Dat de Commterie niettegenstaande de
groote waardoering die z(j heeft voor den
arbeid van den ^eer Uaeel de Schepper voer
d« vluchtelingen, toch meent ale baar eind
oordeel te moeten uitepreken dat de heer
U««el de Schepper tart behoorlijk voor de
belangen van den, Staat beeft gezorgd,
bomt ons voor in bijzondere, mate eenzijdig
en onbillijk te *Un.
u Het laatete woord zal la deze ongetwij-
feld nog niet zijn gezegd.
Wanneer wij thans vragen of da overwe.
gingen der Gwrntaii in haar rapport
medegedeeld, aan Minieter en Kamerleden
en pers reden konden geven tot een zoo ruw,
tot een zoo grievend optraden «1« plaate
vond, dan zeggen wij volmondig: neen. En
daarom betreuren wü het soo dat, wat door
den Minister Cort van dor. Linden en door
leden der Kamer in de Vofavertegen-
wootdlging ia gezegd en wat daarna in de
pers 1« geschreven, een indruk heeft ge
wekt naar buiten aleof zeer respectabele in
gezetenen In onze stad handelingen hadden
blorit vrarMlg.)
de Cotpxntatfe op pag. 17 van haar verslag, tot degene, wlw. hij liet overheidslaag
,Anoet echter oniniddellijk aan toegevoegd
worden, dat van een overrompeling of mis- de pUcht van dengeoe die aldus een dubbele beide Waarom njrt die «toch gesteld bü do
.leiding van de zijde van de Sn^groerikwee-
stapte de ontrouwe Marcus naar de zit,
tingzata.
(Hy kwam juist bijtijds om het slot te
hooron van het verhaal van zijn vriend.
Keith Harford gaf zijn verklaring op
kalnian toon en bij het eerste geluid vap
zijn helder vloeiend Duitsoh wendden de
beide beschuldigde mannen het gplaaj
verbaasd naar hem toe. Maar daar hij
ieder voorval op zakeiljken toon verteldg,
zon&r de minste hartstocht, brak de
norsche onverochjUigfaeid van de beklaag
den en knikten zij heftig,» toen het ver
haal van de niet geslaagde pogi ng op
den Elgei* stukje voor beetje werd ver
teld.
Nauwelijks had Keith Harford, na op
de vragen, die de predikant en verochil-
lende andere leden hem stelden te hebbes
geantwoord, weer plaate genomen, ofeep
lang elêrnJc xnelsjo stond op en vroeg
vriendelijk of het haar geoorloofd wa*
een woord te zeggen.
De predikant knikte vriéndelijk.
„U moet begrijpen, juffrouw, dat wij
niet in naam der wet spreken, wij zijp
bier alleen om de waarheid te ontdek
ken”, zri hij. „Maar ais u ons «etage
feitelijkheid omtrent het geval kunt ver
tellen, ol iets wad hri gedrag van deze
twee beschuldigden «ou kunnen verkla
ren, dan zullen wij gaarne luisteren.
„Ik kan omtrent de zaak zeil geeo
bijzonderheden mededeelen'*, zei lone
Mach.
„In wiens belang komt u don?”
In het belang van mr. Kearney Judd",
zetde zij op vosten toon met esnigen
trots in Mar fijn gesneden trekkau, langa
Keith - - -
zoo 't
waareohurwing van
trokken <an zelfs
eau Oijn taterlijk te besteden.
Het wm Viwg in het seizoen en ds
volle stroom van toeristen was niet ge.
komen anders zouden velen In de ge
legenheid geweest rijn het vreemde schouw-
spel gade te slaan van een jongen man
ia kaïrig wollen» oortium van Londen-
ache stat, die zonder hoed den witte#
Alpen-hrirweg afrende. Bij de brug va#
Zweiltfteehlnen ontmoette hij een rijtuig,
dat leeg terugkwam. Hij sprong er in
en beval den koetsier hem zoo gauw
mogeiijk naar het station te Interlaken
te rijden. Toen dat bereikt was en hij
in een dier kleine konijnenhokken op
wielen gestapt was, die toen abi voertui
gen tusschen de meren dienden, waa hij
voor de naaste toekomst uit onzen ge-
ziehtokring verdwenen.
OnderlusBchen vorderde de zitting met
die langzame versuffende dofheid, die alle
procedure op het vasteland kenmerkt, het-
zij ze een wattelijke of een half wette-
Hjke 4* Btatm in den tuin drt dépen
dance van dbn Zwarten Arend wachtte
en geeuwde Marcus, de verrader. Hij ging
weer zitten op de plaats, die Idtai* ver
laten had. Hij hoopte, dat ze terug zou
keeren maar ofschoon dat openhartige
meisje niet te trotnch was om van ach
ter haar gesloten groene blinden, naar
de bank in den tuin te kijken, zagen
de oogjNi van Marcus niets meer Van het
huis dan den witten voorgevel, die stra
lend warm in de zon lag met de paa-
gesohilderde zonneblinden tegen de mid
daghitte gestoten. Na sen tenge stilte
19)
„Ik vertel u dit om u, niet terwille
van uw broer 1M zei de venrader, die ook
opstond en haar nakeek, toen zij mo.
luchtige schreden naar da dour van het
hotel Hep,
Idalia knikte vroojijk over haar schou
der en de blauwe oogen lachten zoo zon
nig als ooit. Maar er waa onrust In haar
hart, want al had zij haar broer niet
met overstelpoxde genegenheid lief, zij zag
tort, voornamelijk tprwille van haar moe
der, Met graag, dat hij door eigen
schuld in de een of andere moeilijkheid
het diepst van haar hart eenige ge-
heimo schaamte voelde, en «r ge.
wooxiszaak van maakte zich daar op t^
beroemen.
„Boni u de vrouw van Herr Judd F"
vroeg de predikant onschuldig
„Nqen”, antwoordde zij dauzeltden hoog-
haitigen ep uitdagenden blik vol toorn
gp tfyjth Harford werpend, „maartewaf
met hejn verloofd.”
De tijd, waarin het werkwoord werd
gebezigd, ontsnapte niet aan Keith Har-
fords aandacht. Hij keek snel op, en of
schoon zij zijn tegenwoordigheid niet
scheen op te merken, was hot hem ateta
«te mododecUng dat ha^r verloving tot
het verleden behoorde, voor bom alleen
was bedoeld'
„En wwom h Herr Judd niet hier
om voor zich zeil te anlwooidw» vroeg
de prealdeta-
Hct metoje vervolgde dapper, «ij waa
do eenige, vrouw in bet zwijgend gesel
schap van maonen
„Ik twijfel er niet aan, of W. Jndd
zal In staat rijn de zaak recht te srt
te», zoodra hij Ui kunnen voreohljnen
Hij heeft meer dan zijn persoonlijke be
langen alleen te behartigen en daarbij
veel moeilijkheden te overwonnen. Ik weet
taet, waarom bij niet hier is. Het kan
zijn, dat zijn zaken ham plotseling naar;
elders riepen. Intutachen, fersoak te dat
mij «la zijn vertegenwoordigitnr wordt
towwtaan <fe«e max^nec bun toon en on
kroten to bataten, voor den geheetau tijd,
dat zij w^ren aangenomen, en bovendien
een bedrag dat ft de coantasie varzoek
vart te «Uiten tas vergoeding voor bet
Harford heenstende, stoof zij ia verlies van fo betrektang bij Mr. JodA”
GOIDSCHE1011! l\T.
ABONNBMÏNTSPMUS: pv kwartMl UA wrak U raM, mat ZradafilXad.
>r kmrtMl t us. P« week tt Mt, «rara tram beaorrinc par looper nookMk.
PraiMOiPer prat i>« kwortral mot ioaAeteWM ƒ14».
Alauoueta worden dakoltika BMKknomra amr ooa taoaaei MABKT II, OOUDA.
k» nee acanten, dan boektandol en do po (kanteran.'
ADVBBTBNTIM’WUB: ült Gouda on Mtrakln (kokoorande tol dra beaorpkria,)'
1—rraala /Ml. elke mat maar I.U. dan Mtan Goeds arte keeeockrlnc* 1—
rocela /,Mfc alka lepel maar ftM. AdaeeanUle aee poMeke
eest per mek
Redactie i Teief. Intero. 545.
'ïuT l, -jj H ,1 i-amai' -■H.»
DU nummer boataat uit twee Maden.
