INGEN
ada
au
l
k
V>. 13793
57e Jaargang.
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Bureau: MARKT 31, GOUDA.
Eerste Blad.
1
EN
Feuilleton.
»A.
=3
ZOON.
S-
°2 /O
.00%
IONE MARCH.
lïn'te! I bwóbMIuwl.11 <’ig<” m° nu Br 1918.
L. Natuurlijk is dit stuk ontroerend/
BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
40
AdministratieTele/. Intern. 82.
RedactieTelef. Intern. 545.
Dit nummer bestaat ult twee Haden.
do
het
che
ren.
St
ekt.
Ne.
k
ver-
BINNENLANI).
[rati* met firma-
on-
f. van de Kamer
louwbedrijvan la
HOOFDfiTT’K XVII.
(Wor* vsrwtaA)
Advartantila kwam wmlaa la——dan daat tiswab—at mMmW Baak—-
dalaiw. Achrartaotiaburaaux mi mmm A—
In—oadn nedadaaMn— bg contract tot aaar adacaar-
k raetUa wirdaa Mrekeed naar plaataroimla.
Gowons sdwtontMbi a
dan pr#*. Grooto latten
De heeren Eaton en Webster, vertrouwena-
agenten.
SENTEN
tgehalte van
tens 45
3B cent,
I O.SB.
re Schouwburg-
tap.
Bouw- en Wo-
dfecommfesle Ar-
nkerü
GOUDA
N-
richting, boven Nederlandse!)
Het was niet voor de derde maand van
Tone's aanstelling bij de Stapelplaats van
'a Wereld» Wijsheid dat Mr. Shillabeer be
greep welken kant het met hem aitgtng,
te
van
der s
de T
tocht
het
weer
dan
Kruis. Afdeeling
E. H. B. O.
te
en
le-
Concert Mevr,
de Haan
geregeld tijdig
rangen van ver-
armakeUJirheden,
a—da te wr-
•1-srWj
12 58
ikkarij
)UDA,
tegen
De crisis.
Naar het „Vadl." verneemt, wordt na
het bedanken van den heer De Geer voor
1898—1818.
Twintig jaar is het heden geleden, dat
inhuldiging van H.M. de Koningin in
de Nieuwe Kerk te A'dam plaats vond.
ge
niet
de
geno-
re-
Naar het Soboteah
vas
8. R. CLOCKETT.
vertaald door
I P. WESSEL INK-VAN JiOflBUM.
(Nadruk verboden.)
stratie, daarbij aandringende op oprichting
van diverse cursussen naar onderscheidene
behoefte met steun van ruk, provincie en
gemeente. Daar het vak-onderwys voor den
middenstand een levenskwestie is, hebben
ook de vakbonden op dit gebied de hand
aan den ploeg geslagen en o.a. opgericht
kleermakersvakscholen, een behangersvak-
school en een Middelbaar technische school
voor de bouwkunde van den Nederl. Aanne-
mensbond.
De steun van Regeeringswege, waarop
wij hierboven wezen is van groote beteeke-
nte. De organisatie der credietinstellingen
is over een groot aantal plaatsen uitgebreid.
Ook hier ter stede is zulk een instelling ge
vestigd, die echter, naar wij meenen door
het krachtig ontplooien van het particulier
initiatief, zich niet heeft kunnen ontwikke.
len. Verder heeft de Regeering door sub.
siddering de oprichting mogelijk gemaakt
van de Bureaux voor Adviezen.
Dat handel en bedrijf tot den grootst
mogelijken bloei worden gebracht door
krachtige opvoering der productie is niet
enkel een belang van den middenstand, doch
van de geheele gemeenschap. Op het voe
ren van een dengelijko welvaarta-politiek
moet dan ook de vrijzinnige staatkunde het
oog gericht houden. Is dit in normale tijden
noodzakelijk, in dezen crisistijd en nog vele
jaren hierna, zal het een gebiedende eisch
zijn tegenover het drijven van socialisti
sche zijde in de richting van het staats
socialisme, te stellen de idealen der vrijzin
nige staatkunde, die gegrondvest zijn op de
vrijheid, waardoor in de maatschappij die
krachten ontplooid kunnen worden, welke
de waarborgen verschaffen, dat de volks,
welvaart in ons land zal worden verhoogd.
Want ongetwijfeld zal ook de arbeiders,
stand het groote nadeel ervaren, wanneer
steeds meer toegegeven wordt aan dat
staats-socialistisch drijven. TengevoJge van
het aan banden leggen der bedrijven wordt
de ondernemingsgeest geknot, de algeoneene
welvaart neemt af en als onmiddellijk ge
volg zal de werkeloosheid steeds grooter
worden.
Men streve van overheidswege zeer ze
ker naar een krachtige sociale wetgeving,
maar men verlieze daarbij nimmer uit het
oog het groote sociale belang van het hand
haven van een krachtigen middenstand.
de portefeuille van Financilfa oudaclian-
deld met mr. 8. De Vries Gz., wethou
der van Financiön te Amsterdam.
Er is alle reden voor do verwachting,
dat het nieuwe Kabinet morgen gefor
meerd zal zijn.
Vreemde vliegtuigen boven Nederland.
Officieel. Het minfiterie van Buitenland-
sche Zaken deelt het navolgende mede
Op 15 Augustus j.l. te ongeveer 2 uur
namiddag, werd door de militaire kust
wacht in Zeeuwsch-Vlaanderen een Duitsoh
vliegtuig waargenomen, koersende in
Oostedijfce
gelued.
Op 19 Augustus d.a.v. te uur 30 mi
nuten n.m. werd' door het bewakingsvaar-
tuig in de Wielingen boven Nederlandsch
gebied een Duitech vliegtuig waargeno/
men. Het vloog op een hoogte van on
geveer 1000 M. in W.Z.W. richting. Beide
Vliegtuigen, die geen noodseinen gaven,
Da handhaving van aan krachtlgan
Middenstand noodzakelijk.
Het moet een verblijdend verschijnsel
worden genoemd, dat door den Staat bijzon
dere aandacht wordt geschonken aan de
mdddenstandsbeweging. Van Regeeringswe.
ge zijn, zooals bekend, verschillende maat
regelen getroffen, waaruit de erkenning
spreekt, dat ook zij overtuigd is, van het
groote belang dat de gemeenschap heeft bij
een krachtigen, handeldrijvenden en indus-
trieelen middenstand. En zij geeft daar
mede een steun aan het particuliere initia
tief, dat tracht dien middenstand op te
voeren.
Als een der meest belangrijke maatrege
len van regeeringswege genomen is zeer
zeker het instellen van Rijks-Bureaux tot
onderzoek van Handelswaren, terwijl ook de
geldelijke steun, van Rijkswege verleend
aan de Maddenstahdskredietbanken, niet
onvermeld dient te blijven.
Tengevolge van particulier initiatief werd
in 1902 opgericht de Nederlandsche Bond
van vereeniglngen van den handeldrijvenden
middenstand, die door middel van haar
orgaan algemeene belangstelling voor het
doel van den Bond trachtte te wekken, zoo
mede voeling te houden met de bestaande,
plaatselijke organisaties. Op de verschillen,
de congressen door dezen Bond gehouden,
wenden achtereenvolgens zeer belangrijke
onderwerpen behandeld, wat tengevolge
heeft gehad, dat o.a. de Wet tegen de oneer
lijke concurrentie is tot stand gekomen.
Ook toen m 1911 ons land bedreigd werd
met een tanefwet, wend op een buitenge
woon congres te Utrecht een motie aange
nomen, waarin bij de Staten-Generaal aan
gedrongen werd op verwerping dezer wet
als zijnde in strijd met de belangen van den
middenstand. Als een zeer ingrijpende en
belangrijke maatregel is te beschouwen de
in 1915 opgorichte onderlinge bond van in.
formatie en incaseo.bureaux over geheel
Nederland, waardoor de mogelijkheid voor
aangesloten middenstandsorganisaties ge
opend wordt om op goedkoope manier in
formaties in te Winnen, zoomede kleine vor
deringen te innen.
Voortdurend werd ook door den Bond
aangedrongen op goed beroeps- en handels
onderwijs en de wenschelijkheid aange.
toond van het voeren eener goede admini.
Ml aua *r—de* boaHuadai d. »o tkutone.
eant par ragaL
van
---van
z*jn persoonlijkheid een zaak geschapen,
die hij tot in alle onderdeden bestuurde.
De menechen voelden zich meestal of
sterk tot hem aangetrokken of afgestoo-
Bij zekere gedegenheid, toen Natha
niel Shillabeer een salon binnentrad, waar
een zenuwachtige pianiste een moeilijk*
stuk ten gelioore bracht, hief de dame
zonder om te kijken de handen op en
zij riep
Ik kan niet meer epden - werkelijk
ik kan niet. Er Is iemand blnnengeko-
men. die de muziek uit mijn hoofd drijft.
Het spijt mij zèer, maar mijn vingers
werk van het meisje kon no
de sterke levenskracht van
haar werkgever maakte volstrekt geen in
druk op lone. Weinig vrouwen In afhan
kelijke pooide zouden uren lang in
middellijk contact met Mr. Nathaniel Shil
laboer gebracht kunnen worden, zonder
tot liefde of tot haat te worden gedreven.
Maar er sluimerde In lone een helder
ziende oprechtheid, een practische geest,
die gedurende den arbeid, onaantastbaar
was voor' den drag tot eenige sexe; een
vastheid van doel, gevoegd bij het haar
nationaliteit eigen vertrouwen, dat oen
meisje in welke moeilijkheid ook, haar
eigen weg kon vinden al deze karak
tertrekken vorrpden te zamen het tegen
wicht tegen het befaamd magnetisme van
Mr. Nathaniel Shillabeer.
lijksch leven betrof. De beleefde klerk en
Mr. II Chadford Eaton verschaften gaar
ne alle inlichtingen. Op zekeren dag ver
baasde hij dien jongeman, in wiens1 oogen
hij iets meer dan bewondering voor lone
had ontdekt, ten zeerste door hem toe te
voegen: „denk er aan mijnheer, dat u
dat meisje volkome», maar ook volkomen
met rust laat."
Dit ging vergezeld van een welbekend
samentrekken van de wenkbrauwen en
een gedempt geels door de gasloten tan
den, wat om de een of andere reden de
voor overtuiging zeer toegankelijke ziel
van H. Chadford buitengemeen ontstelde.
Om zijn zelfvertrouwen weer in even
wicht to brengen kondigde hij (doch dan
alleen bij afwezigheid van zijn meester)
de komst van Ione telkens door een ge
dempt gefluit aan, bedoeld voor de ooren
van zijn makker, den beleefden jongeman.
Voor dat fluiten alleen zou Tom Adair,
indien hij het gehoord had, zijn hersteld
gelaat zeker opnieuw en nu grondiger tot
mosterd hebben, geslagen.
In de dagen, die volgden, gebeurde er
niets, dat lone reden gaf haar nieuwe
positie te betreur en. Mr Shillabeer was
bestudeerd vriendelijk; ja soms overdreef
hij zijn hoffelijkheid al te In 't oog loo
pend. En wanneer Mr. H. Chadford dan
achter haar rug grinnikte-— welnu, dan
was zij te ijverig bezig om hem op te
merken. Met vlugge natuurlijke intuïtie
had kaar meester het karakter van het
meisje dborgrond, en ontdekt, dat hij
niet sneller eenige macht over h&ar zou
kunnen krijgen, dan door haar te doen
gevoelen, hoe zeer hij haar In haar werk
vertrouwde, en ~welk een ver&ntwoordelij-
willen mij niet gehoorzamen."
De gastvrouw slaagde er evenmin in
haar beroemde pianiste te bewegen het
nog eens te probeeren als het haar toe
gezegde honorarium te aanvaarden.
„Het helpt niet," zei zij, ,,op een an
deren keer, als u alleen is of met ande
re menechen, maar nu...." Zij wierp haar
handen met den palm opwaarts op.
„HiP heeft het allee van mij weggeno
men.
Ongetwijfeld was Nathaniel Shillabeer
voor menigeen „slechte medicijn"... en
dat niet door zijn opzettelijk toedoen.
Maar bij veel anderen, en zelfs met man
nen en vrouwen, die maatschappelijk ver
boven hem stonden, had hij veel succes,
Shillabeer was bijvoorbeeld bereid zonder
morren zoo noodig zijn geld te verliezen,
wanneer dit gebeurde in een kring van
mannen en vrouwen, die naar zijn smaak
vielen. Hij had een onbegrensden voor
raad van zonderlinge ervaringen. Door de
zeer eigenaardige anecdoten die hij wist
te vertellen, gold hij zélf in Invloedrijke
kringen voor de merkwaardigste attractie
en, zoo hij hei gewenscht had, zou hij
de reputatie van een in trek zijnd gent
leman niet minder als die van een rijk
man de zijne hebben kunnen noemen.
Maar mi, gedurende de kantooruren was
hij voorkomender en toeschietelijker tegen
lone, en voorzichtiger in zijn uitdruk
kingen en handelingen in haar tegenwoor
digheid dan vroeger ooit iemand van hem
had waargenomen. Onder den arbeid sloeg
hij het meisje herhaaldelijk gade en van
elke gelegenheid maakte hij gebruik om
haar karakter te beatudeeren. Hij kwam
gemddkdijk achter allee, wat haar dage-
zijn door Nederlandscheafweermiddelen be
schoten.
Aan Hare Majesteits gezant te Berlijn i»
opdracht gegeven bij de Duiteche regee
rt ng te proteeteecen tegen deze schendin
gen van Nederlandsch gebied.
Op 6 Augustus j.l. to 10 uur 50 minu
ten namiddag koerste in westelijke rich
ting boven Sluis een vliegtuig van vreem
de nationaliteit.
Op 8 Augustus daaraanvolgende te 10
uur 40 minuten voormiddag, werd boven
dezelfde gemeente wederom een vliegtuig
van vreemde nationaliteit waargenomen,
koersende in N.W. richting.
Daar deze vliegtuigen, beide boven Bel-
g'soh gebied door de Duitsdie wachtpos
ten werden beschoten, ligt het vermoeden
voor de hand, dat het hiar Briteche vlieg
tuigen betrof.
Aan Hr. Ms. gezant te Londêff'Ts op
gedragen bij do Brlteche regeering
protesteeren tegen deze echendingen
Nederlandsch gebied.
Op 9 Augustus j.l. te ongeveer 8 uur
n.m. werden door de militaire kustwacht
te Schiermonnikoog twee Duitscho water-
v1iet'hii|gen l>oven Nederlandsch gebied
waargenomen. Zij vlogen in Oostelijke
richting en waren ongeveer 2COO M. uit
de kust. De vliegtuigen zijn door Neder-
landbche afweermiddelen beschoten.
Aan Hr. Ms. gezant te Berlijn is op
dracht gegeven bij de Duiteche regeering
te protesteeren tegen deze schending van
Nederlandsch gebied.
Otlldeel. Het ministerie van Buitenland-
/fcbo Zaken deeK mede
Op 12 Augustus j.l. te 11 uur 55 mi
nuten voormiddag werd door het bewa-
kingsvaartuig in de Wielingen een En-
gelsch watervliegtuig beven NederlandBch
gebied waargenomen. Het vloog op een
hoogte van ongeveer 3000 M. in de rich
ting der Belgische kust en kwam onge
veer boven de grensboden no. 4 en 5
over de grens. liet vliegtuig te door Ne-
derlandsche afweermiddelen beschoten.
Op 13 Augustus j.l. te 7 uur voormid
dag werden door het bewaking»vaartuig
in het Oostgat der Wester Schelde tw“e
Engeflsche vliegtuigen boven Nederlandsch
gebied waargenomen. Zij bewogen zich in
Z.O. richting, tot op ongweor een halve
mijl uit de kust van Wajcheren en
volgens in N.O. richting. Daarna ombui
gende naar het N.W. verlieten zij in deze
richting het NederlandBch gebied. Zij zijn
door Nederlandsche afweermiddelen bescho
ten.
Aan Hr. Ms. gezant te Londen ia op
dracht gegeven bij de Briteche regeering
te protesteeren tegen deze schendingen van
Nederlandsch gebiled.
■HBSJktArfr YUQ die strekking moet
GOOStWOWJRAlVT
éxx ^.dL"V"extexxti®“bl©.|S. voor G-otxcLeu en Oxxxstxelcezx.
INGEZONDEN MEDEDEELINQENi 1-4 ragtea /1JB. elke rag«l bmt /AM
O> da veorpagina 60 kolf
Het rapport eter SpoiUngoeoMmiMte.
Een der voornaamste punten van bespre
king in do SpetiingBcommtesie, zegt de
N. Crt., is wel geweest hoewer men kan
gaan in de vereenvoudiging van het ge
slacht der woorden, waarin zich wat de
spreektaal betreft, bij het Nederlandsch
dezelfde geleidelijke overgang noar het
vrouwelijke openbaart als in de Elysi
sche taal, ofschoon lang niet met deaelfde
snelheid.
'Gen etotte vond de groote meerderheid
het aannemgijk, dat bij namen van man
nelijke personen en manlijke dieren de
oude wet van kracht zal blijven. Verder
meende men niet te moeten gaan. In da
namen van manlijke personen en manlij
ke dieren hebben wij een soort van
woorden, die voor leder duidelijk herken
baar is. Zonder bezwaar voor de prak
tijk is hier een regel toe te passen, die
In andere gevallen steeds hindierlijker
wordt Daar te b.v. het onderscheiden tua-
schen onderwerp en voorwerp. Al wil
men toegeven, dat een kind het onder
scheid moet - en ook kan - leeren be
seffen tusschen het onderwerp on een
voorwerp In den zin, dan behoeft - zegt
de commissie - toch immers dit verschil
in functie nog niet altijd door een ver
schil in vorm te zijn aangeduld.
Daarbij komt het belang van het
derlandsch In de kolonita. Men moet vóór
alles vermijden bij het onderwijs aldaar
een onnatuurlijke voorstelling van onze
taal te geven. De commissie heeft hier
aan te meer aandacht gewijd na de ont
vangst van een missive van den mihta
ter van Koloniën, waaruit haar block de
wensoh van den goiiverneur-generial van
Ned.- Indië, dat met het oog op de speci
fiek Indische belangen, za| worden over
gegaan tot vereenvoudiging van do schrijf
wijze van de Nederlandsche taal.
Ook voor de West- Indische Koloniln,
waar de Nidorlandache taal strijd heeft ta
voeren met inlandsche Idiomen en met
vreemde talen (Engelsch en Spaansch)
werd deze aangelegenheid van groot be
lang geacht.
Bovengenoemde missive ging vergezeld
van een schrijven van den toenmalige»
wd. directeur van Onderwijs en Eeredienst,
E. Moresco, waarin deze In overweging
geeft do vereenvoudigde spelling toe te
laten In de amUelijke briefwisseling en
bij examens en overigens vrijheid voor
het onderwijzend personeel om die spel-
Hng, zij het voorioopig naast de oude, ter
kennis van de schooljeugd te brengen.
ofschoon de meesten van zijn onderge
schikten het reeds lang voor hem hadden
Ingrepen - en zelfs hun meening «rover
In meer of minder sohilderachtige termen
hadden uitgedrukt. Door dezen maanden-
langen dagelijkschen omgang was de te-
genjwoordlgheid van lone onontbeerlijk
voor liem geworden. Hij maakte er een
gewoonte van de werkuren te verlengen
enkel met het doel haar langer in zijn
tegenwoordigheid te houden wat zulk een
ongewone beroering in zijn ziel veroor
zaakte. In de geëloctriseerde sfeer van
gemeenschappelijk werk en verantwoorde-
Hjkhjid duurde het niet lang of lona
werd overtogen door nieuwen bloei en
schoonheid. Haar gestalte ontwikkelde zich
door de vreugde een levensdoel gevon
den te hebben.Het werk, waarmede zij
bezig was deed een zenuwachtige vreug
de in haar oogen branden. Het wa» haar
nieuwe lentetijd - de lente van die twee-
de en volkomener HeftalMghe’d, die voor
de meeste vrouwen komt, ate zij diep en
eons en voor goed liefhebben; maar dia
lone te danken had aan hêt feit, dat zij
een doel en loopba-ui tegelijk gevonden,
had. Zij schonk geen aandacht aan de
ihnirzaamheid van haar werk. Want niet
alleen was wat zij deed gewlchtg, maar
de eigenaar, Mr. SNilabeer, hield nooit op
haar te verzekeren, hoe onmisbaar zij
voor hem was geworden.
36)
Zonder eenigen twijfel was hij een per
soonlijkheid, en reeds de wijze, waarop
hij een kamer betrad, deed op zenuwach
tige menechen, zijn invloed geducht gel
den. Vijftig ja&r tevoren zou hij oen me
dium zijn geweest; vijfhonderd jaaff eer-
J‘~ zou hij zijn leven op een troon als
heilig verklaarGe leider van een kruis-
ht zijn geëindigd of op den vlammen-
den brandstapel van den toovenaax.
Nu had hij enkel door de kracht
zijn wil en den machtigen invloed
Ik kabinets-crids.
De Haagj&che correspondent van
Centrum schrijft
Naar ik uit goede bron vernam, is het
bericht, dat de heer Trip geen zitting
zaJ nemen in het nieuwe kabinet, wijl
gebleken zou zijn, dat voornamelijk de
eischen voor oorlog en iparine onvereenig-
baar zouden wezen met zijn program,
minder juist. Verwacht wordt, dat geen
(katholiek de portefeuille Van Financiën
zal aanvaarden, zoodal de katholieken
vier in stede van vijf der hunnen in het
ministerie zullen teilen. f
Wat do uitgaven voor militaire (Doelein
den betreft, kan ik nwdedeelen, dat naar
bezuiniging zul worden gestreefd en naar
verlichting van de mobikisatiehsten. Doen
zich geen gebeurtenissen voor op
oorlogstootiicel, waardoor de strijd
dichter onze grenzen zou naderen,
schijnt het oogenhlik niet ver meer af,
waarop met gedeeltelijke demobilisatie een
begin zal Worden gemaakt.
Naar mij verder ter oore kwam, lig,t
het in de plannen der nieuwe regeering,
een belangrijke wijzigjing en vereenvou-
daging in het distributiestelsel aan
breégen, zoodat o. a. het nutteloos
schadelijk heen en weet, zenden van «-
vensmiddelen uit en naar verschillende
plaatsen zou worden voorkomen.
Een ander gewichtig punt is dat van
wonlngjvoorzlening voor groote gezinnen.
Hieraan zal groote aandacht worden
wijd. Ben Ik wel ingelicht, dan zou
het oog daarop een wijziging van
Woningwet in overweging worden
men en deze tot de punten van het
geeringsprogram belioorea.
ko taak hij op haar had gelegd.
Ione werd nog dikwijls in beslag ge
nomen, nadat al de andere klerken al
vertrokken waren, nu eens om nog uit
treksels uit gewichtige brieven te makcu,
dan weer om den bestuurders iu de pro-
viiucde of ShiHabeers agenten aan de an
dere zijde van den oceaan vertrouwd jke
instructies te geven.
Al dien tijd zat Nathaniel Shillabeer
naast I«aar, zoodat hij een belangrijk aan
deel In het
men Maar
