IGIHG
int,
ER
De fairste fa m HetaaM aaa Prestal ta
I
•eau
NTHÜIS
DE OORLOG.
Maandag 7 October 1918.
No. 13818
57 e Jaargang.
4 pet
ting-Artillcrie.
ompagnie te Naarden
it nader vastgesteld.
'esting.Artillerie. De
12
SS®
Een wapenstilstand gevraagd.
Een vreedzame omwenteling in Duitschland.
De Rede van den nieuwen Rijkskanselier. Een
Proclamatie van Keizer Wilhelm. De Duitschers
wijken in het Westen en in Palestina. - Koninge-
Manifesten in Bulgarije.
nde plaatsen
'c-Gravaahag*.
lit II iwncimt J
iTievL-ws- ezn. ^Êud.-xrextexi.txe’bla.cL'voox CS-otxd.©, ©zx Oxxxstroleexx-
VERSCHUNT DAGELIJKS - BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
Bureau: MARKT 31, GOUDA.
Feuilleton»
IONE MARCH.
Jaar, mlta
op dazelfde
Adminiitrade i Telef. Intero. 82.
Redactie t Telef. Intens. 545.
Ü4”1
0
TIEN
de
idoche
ieken.
een
strekt.
HOOFDSTUK XXVI.
De onderdrukking ran de weduwe.
de
is
(Wordt vervolgd.)
BLENOOORK. 1
50
costumes,
snmantcls.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1-4 r«eU l.«6, elke r«el meer fOM.
Op de voorpagina BO booger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer geredu-
ceerden prys. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
bij ruim BS
supont, die
3001 60
ROTTERDAM.
Ik speelde, dat ik
inensefcen het
de koningin
412 52
IBN.
hutje,
lijk kt
ONS OVERZICHT.
i. 46).
n Leerares.
ch hieuwt laerHM»*
Voor Idalia en Marcus Hardy Audley
street hadden verlaten, waren zij ar in
geslaagd Ione over te halen hen te
vergezellen op hun bezoek aan Rayleigh
Abby, het middelpunt van mevrouw For-
aaker Hardy’s nieuwe Godedienstoefeuln-
gen
Maar voor zij Londen verliet, had lone
besloten Keith Harford op te zoeken en
hem de dertig pond terug te geven, die
hij, naar zij wist, zoo sleSht kon mis
sen, Zij wist Keith’s adres niet, maar
op zijn verzoek had zij eens dat van
Duitschland, Oostenrijk en Turkije heb
ben aan President Wilson een vredesaan
bod gedaan; daarnevens hebben zjj den Pre
sident verzocht terstond een wapenstilstand
te sluiten, te land, te water en in de lucht.
De Vrede in zicht? Is het mogeljjk?
De dag van Zaterdag is een 'historische
dag voor het Didtsche volk, voor den Duit-
schen Staat, gewonden. De oude regee-
ringevorm, waarin het militairisme den bo
ventoon voerde, heeft plaats gemaakt voor
een nieuwe, dae zyn grond vindt in een
zuivere volksvertegenwoordiging. Een nieu
we regeering is aan het roer gekomen, en
Prins Max von Baden is opgetreden als
Rijkskanselier in do plaats van Graaf
Hertiing, die den kritieken toestand van het
oogenblik met kon beheersehen.
In de Rykadagzitting van Zaterdagmid
dag, waaromtrent wij Zaterdag reeds kon
den gewagen van vredeeatappen die zouden
wonden gedaan, heeft de Rykskanselier een
rede gehouden, ter uiteenzetting van zyn
standpunt, dat het standpunt is van de ge-
heele regeering. Die rede beteekent niet
minder dan een vreedzame omwenteling van
het bestuur van bet Duitsche Kyk. Zy be
teekent den uitdrukkelijker. wansch van het
Duitsche volk, dat er een eind moet komen
aan de geweldige menschenslacht'ng, die de
geheele wereld uitmergelt, ruïneert.
De Rykskanselier heeft aan het eind zij
ner rede Zaterdagmiddag de volgende ver
klaring afgelegd:
„Ik heb niet tot den dag van heden ge
wacht, voor ik handelend optrad ter bevor
dering der Vredesgedachte.
Steunend op de instemming van alle be
trokken autoriteiten in het rijk en op die
der gemeenschappelijk met ons optredende
bondgenooten, heb ik in den nacht van 4 op
5 October door bemiddeling van Zwitserland
aan den president der Ver. Staten van Ame
rika een nota gericht, waarin ik hem ver-
(iOlBSCHE COURANT.
zoek, het tot stand brengen des vredes ter
hand te nemen en daartoe met alle oorlog
voerenden in verbinding te treden.”
En hij voegde hieraan toe:
Ik heb dezen stap op den weg ter ver
lossing, niet slechts van Duitschland en zijn
bondgenooten', maar van de gansche sedert
jaren onder den oorlog lijdende menschheid,
ook derhalve gedaan, omdat ik geloof, dat
de op het toekomstig heil der volkeren ge
richte gedachten, die de heer Wilson ver
kondigt, volkomen in overeenstemming zijn
met de algemeene denkbeelden, die ook de
nieuwe Duitsche regeering en de overwe
gende meerderheid van ons volk bezielt.
Wat mijzelf betreft, uit myn vroeger,
voor een anderen kring van hoorders ge
houden redevoeringen blijkt, dat in de voor
stelling, die ik mij maak van een toekomsti-
gen vrede, geen wijriging is gekomen se
dert my de leiding der rykszaken is op
gedragen. Wat ik wil is een eer-
lyke, blijvende vrede voor de
geheele menschheid en ik geloof
tevens, dat zulk een vrede tevens de sterk
ste beschermende muur zou zyn voor de
toekomstige welvaart van ons eigen vader
land.
Tusschen de nationale en de internatio
nale geboden van den plicht zie ik derhalve
wat den vrede betreft geen verschal. Het
beslissende ligt voor my uitsluitend daarin,
dat deze geboden door alle betrokkenen met
dezelfde eerlyldieid als bindende erkend en
geëerbiedigd worden, als dit voor my en
de andere leden der regeering geldt. Zoo
zie ik dan met die innerlijke kalmte, die
myn goed geweten als mensoh en als die
naar van ons volk my schenkt, en die te
vens berust op het vaste vertrouwen, op
dit groote, trouwe, tot elk offer bereid volk
en op een roemrijk leger, den uitslag van
tie eerste handeling tegemoet, die ik als
leidend staatsman van het ryk heb onder
nomen.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.per week 15 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per poet per kwartaal 2.50, met Zondagsblad 3.40.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bij onze agenten, den boekhandel en de postkantoren.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
1—5 tegels 1.05, elke regel meer 0.20. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1-30, elke regel meer 0.25. Advertentiën van publieke vermakelijk
heden 12% cent per regel.
oor den OOMMAN-
1319 20
j Hoe deze uitslag ook moge zyn, ik weet,
dat het Duitschland vastberaden en een
drachtig zal vinden, Eoowel tegenover een
redelijken vrede, waarbij elke zelfzuchti
ge schending van vreemde rechten wordt
verworpen, alsook tot den eindstrijd op le
ven en dood, waartoe ons volk buiten zijn
schuld zou zijn gedwongen, wanneer het
antwoord der met ons oorlogvoerende mo
gendheden op ons aanbod zou worden in
gegeven door den wensch one te vernieti
gen.
Geen vrees bekruipt my by de gedachte,
dat dit laatste het geval zou kunnen zyn,
want ik weet hoe groot de geweldige krach
ten zyn, die ook thans nog in ons volk
sluimeren en ik weet, dat da onweer’cgbare
overtuiging dat wij voor niets meer strijden
dan voor ons leven als natie, deze krachten
zou verdubbelen.
Ik hoop echter ter wille der gansche
menschheid, dat de president der Ver. Sta
ten ons aanbod zoo opneemt als wij het be
doelen, dan zou de deur tot een spoedigen
eervollen vrede van recht en verzoening
zoowel voor ons als voor onze vijanden zijn
geopend.”
Na deze woorden weerklonken luide toe
juichingen van het geheele Huis van Afge
vaardigden; alleen de onafhandelijke g so
cialisten stemden daarmede niet in.
Het vredesaanbod door Duitschland door
bemiddeling er Zwitsersche regeering aan
den President der Vereenigde Staten ge
daan, luidt in den officieelen tekst aldus:
„De Duitsche regeering verzoekt den
president der Vereenigde Staten van Noord-
Amerika het herstel van den vrede ter hand
te nemen en alle oorlogvoerende staten van
deze poging in kennis te stellen en hen uit
te noodigen tot het zenden van gevolmach
tigden ter opening der onderhandelingen.
Zy neemt het door den president der Ver
eenigde Staten van Noord-Amerika in zijn
Congres-Boodschap van 8 Januari 1918 en
in zijn latere verklaringen, vooral in zyn
rede van 27 September, opgestelde program
als grondslag voor de vredesbesprekingen
aan. Om verder bloedvergieten te voorko
men, verzoekt de Duitsche regeering, de
onmiddellijke sluiting van een wapenstil
stand te land, ter zee en in de lucht te be
vorderen."
Het vredesaanbod, dat mede door Oosten
rijk en Turkye is gedaan, grondt zich op
het program door President Wilson in het
Congres van 8 Jan. 1918 ontwikkeld. Dat
program bevat in het kort de volgende 14
punten:
1. Openbare vredesovereenkomsten, open
bare diplomatie.
2. Volkomen vrijheid van de zeevaart, in
oorlog zoowel als vrede.
3. Zoo mogelyke verwijdering van alle
economische slagboomen.
zijn schoonzuster Mevrouw Vincent Har
ford genoteerd, met het vage voornemen
haar in de toekomst eene te bezoeken
Het was een klein hul», in een stille
straat niet ver van Audiey street. Ione
zag, dut de straal nauw was tn be
grensd door een dubbele rij geltjkvor-
mige huizen, opgetrokken van do bijzon
dere steensoort, die daarvoor in Zuid-
Londen gebruikt wordt. En hoewel
huizen iets meer pretentie ten toon spreid
den dan die in Audiey street wüten zij
tenminste een graad of tien ongerirflij-
ker.
Donker-gele gordijnen,
klein
B. OLOCXETT.
vertaald
P. WEWELDiK-VAl ROMUM.
(Madnik verbaden.)
ben om van te leven. Ik vind het schan
de. Zijn moeder heeft een groot oud^
adellijk kasteel, bijna zoo groot ais Wind
sor, geheel voor zichzelf.”
„Nabootsing Alles met ijzeren dwars
balken en kakkerlakken,zei Markus.
Zijn vrouw «treek zijn haren over zijn
voorhoofd, tot zijn blauwe oogen be
rouwvol door den ih verwarring gebrach-
ten haarbos keken, als ee^ uil tusschen
de klimopranken.
Is het niet mooi, lone; doe het ook
eenB. Krullen kittelen zoo grappig In je
hand, aJs je er overheen strijkt. Wïlje
niet afebhuwelijk ding? 'i Doet er niet
toe. Dan zal zijn eigenste ik het doen!”
„O, schaam je, schaam je,’’ zei Mar
cus, dieper dan ooit blozende achter hel
neerhangende haar, waarin Idalia ge
woeld had. Then pakte hij zijn rouw
op, zoo gemakkelijk of zij een veertje
was, en zette haar op een stoel.
Idalia sprong op en stampte op het
versleten karpet.
„O, jou groote, sterke, afcchuwelijke,
ruwe kerel, ik haat je; om je eigen
kleine vrouw zoo slecht te behandelen 1
Spreek geen woord tegen me - je ziet,
lone, dat Ik geen woord tot verdediging
spreken mag; alles Is uit tuseohen ons!
Bovendien kijk je tweemaal zooveel naar
Ione als naar mij en je hebt gezegd1,
dat je te Grindelwald meer van haar
dan van mij hield. Ja, je deed het -
je hebt het geaegd. Spreek nu niet tegen,
Marcus Hardy Je weet, dat er geen woor
den zijn, die je ter verdediging kunt
aanwenden. En In elk geval luister Ik
niet naar je, al had je ze wel. Goddank,
die voor het
boogvenster hingen, onderscheidden
hel huis van mevrouw Vincent Harford
van die harer buren Vruchten Li was,
schitterend van fint, in een ovale glazen
doos geborgen, waren daar zichtbaar, waar
de gele gordijnen een weinig van elkaar
weken
Kleine Angel, die er In haar losse,
verkleurde, lichtblauwe jurk buitengewoon
meelijwekkend uitzag, opende de deur en
zoodra zij de bezoekster herkende vloog
zij haar met een blijden kreet in de
armen.
,,Ik ben zoo Wij, dat u gekomen bent,”
zei ze Ik ben heel alleen In huls en
't Is zoo leeg en groot. Tenminste als
moeder naar bed 1». En dr werkvrouw
komt morgen eerst. Ik speelde,
de koningin was en den menschen
hoofd afsloeg. Nu kunt u
zijn, leder om de beurt.”
„Dat moet een aard'g spelletje zijn,”
zet lone, „maar Ik hoop, dat je moe
der niet ernstig ziek te?’’
den houden. En ik zal rijstpuddingen moe
ten maken en we zullen esn kleinen jon
gen nemen, met aardig gjinunende knoo-
pen, om de schoenen schoon te maken
en het meisje van alles gezelschap te
houden. Neen, ik denk, dat we geen
sqhoenen zullen dragen, die gepoetst moe
ten worden bruin leer Is veel mooier
en goedkooper ook. Vooral die soepele
mot canvaspunten. Die koeten niet meer
dan een halve kroon het paar, als je
den bediende, die je helpt, maar een beet
je vriéndelijk toelacht!”
„Zoo arm zullen we niet zijn!” waag
de Marcus, de reus, te veronderstellen.
Maar zijn vrouw sprak hem dadelijk te-
f
„O, ja, dat zullen we wel, lieveling.
Ia hij niet Mrf, Ione? Natuurlijk zullen
we uw rijn «n hnagTnfi ntete hab-
60)
„Marcus en ik zullen toch zoo’n gieeel-
ligen tijd hebben in het liefste kleinste
dat men zich denken kan. Natuur
tonnen we geen behoorlijk huis be
wonen, en noch rijtuigen, noch bedien-
„Wie? Moeder? O, neen, zo gaat alleen
naar bed, aJs er niete andere te doen
is. Maar ik zal 't haar giuin zeggen;
zo zal blij zijn, dat u er bent.”
En met een knikje en met oen zwaai,
mot do hand verdween het vreemde, ver
onachtzaamde kind, bevallig als een elf,
de nauwe trap op, die naar de slaap
kamer in he< kleine huis voerde,
'EenAgp oogenblikken later word een
kribbige stem, die een vraag stelde, door
de dunne muren hoorbaar. Hot gedempte
ante oord werd ontvangen mei de^ woor
den „Ik zou wol eens willen welen,
wat die hierheen voerde.”
Een oogeuhllk later stormde Angel met
nieuws tónnen. „Moed- r staat zoo gauw
op, als ze maar kan en ik moet mei u
praten tot ze klaar te. En Ik hoop zoo,
dat het lang zal duren.”
En weer sloeg zij, met een Wijden kreet
de armen om den hals van lone,
„U benl zoo mooi, weet u dat wel?”
vervolgde zij, „en zooveel liever dan de
moeste’ mooie p»enschen. Het kan u niete
sdielen, als ik uw kleeren wat in
het niet Ata ik groot
heel mooi zijn en zljtkenja-
moet hemel
blauw zijn, o, zoo dun ên ze moet af-
gezet worden met Garrlbaldirood, en een
broeden zijden ceintuur om mijn mRUdel.
En ate ik uitga, zal leder vragen: „Wie
is die lieve verschijning?” Ik ben er-
zeker van, dat ieder dat bij zich zelf
zegt, want al heeft u maar een oude
zwarte japon aan....”
war breng,
ben, zaJ Ik
ponnen dragen, de eene
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van aollede Boekhan
delaren, Advertentiebureaux en orj.e Agenten.
heb ik wat anders te doen.”
Marcus keek lone hulpzoekend aan. Zij
la» met een glimlach, die niet meer
op haar gelaat was geweest, sinds zij
het laatst geluisterd had naar do opge
wekte woorden van de luchthartlgste en
trouwste van alle vriendinnen.
„Daar heb je ’t weer,” riep ze. „Nu
doen jullie ’t alle twee. Marcus Hardy,
ik verkies nlit dat je zoo in mijn bij
zijn met lone flirt, ofschoon ik een
we- in een vreemd land ben. Ik zal
niet huilen. Neen mijnheer 1 Ik za] al
leen zeggen: vaarwel, mijnheer Man! Het
was mij aangenaam u ontmoet te hebben.
Ge inoogt naar het andere meisje gaan,
als je haar krijgen kunt. Ik geloof ech
ter niet, dat ze veel oog voor je heb-
keu zal Ofschoon er enkele zulke co-
quetten onder de vrouwen zijn. Het is
gewoon a/schuwelijk!"
en hen, jegens wie wjj niet rechtvaardig
wenschen te zijn.
Er mogen geen bevooreechtdgden zün<
alle volken moeten gelijke rechten hebben;
2o. geen bijeonder of af-zonderlijk belang
van één enkel volk of groep volken kan tot
de basis warden gemaakt van een gedeelte
eener regeling, die onbestaanbaar is met
het gemeenschappelijk belang van allen;
3o. er kunnen geen volkerenbonden of bij
zondere verdragen of overeenkonwten be
staan binnen de algemeene familie van den
volkerenbond;
4o. en hierop valt alle nadruk: er kun
nen geen byzondere, zelfzuchtige economi
sche combinaties bestaan binnen den bond;
er kan geen gebruik wonden gemaakt van
eenigertea vorm van economischen boycot
of uitsluiting behalve als economische straf
door uitsluiting van de wereldmarkten, die
door den volkerenbond zelf kan worden op
gelegd als middel van discipline of con
trole;
5o. alle internationale overeenlamurten
en verdragen van eiken aard moeten aan de
geheele wereld medegedeeld worden.
Wanneer de Duitsche regeering, de grond
slag der gedachte, in deze punten neerge
legd, aanvaardt, dan is hiermede
wel duidelyk uitgesproken, dat liet
Duitschland emet te met den nieu
wen koers, dat niet mag worden ge
sproken, zooals in sommige Entente-bladen
geschiedt, dat de nieuwe Duitsche Regee
ring zou zyn 'een vermoinmingsmindsterie,
dat haar optreden slechte zyn zou een ver
andering van decor.
De wijziging in het Duitsche regeeringe-
stelsel is tot stand gekomen door den drang
der omstandigheden. Daarvoor heeft
Duitechland’s leiding moeten bukken. Dè
toestand aan de fronten, de terugslagen in
het Westen en in Palestina, de afval van
Bulgarije en de toestand binnenslands
maakten dringend een wyzigmg van den
koers noodzakelyk. Een terugkomen daarop
is niet meer mogelijik.
Thans r\jst de vraag: zal President Wil
son in het aanbod tot het aanvangen van
onderhandelingen bewilligen?
Het zal nog wel enkele dagen duren eer
het antwoord van den President daarop zal
worden vernomen. Hiervoor toch is noodig
overleg met de Entente-Stoten, die niet
zelfstandig van den vredesstap door
Duitschlamd officieel in kennis zijn gesteld.
Na hetgeen echter door de leidende staats
lieden ten aanzien van een komenden vrede
is gezegd, kan veilig worden aangenomen,
dat het bewilligen in een wapenstilstand
beteekent: vrede. De Entente zal zeker
geen wapenstilstand aangaan, om den vij
and in de gelegenheid te stellen op adem
te komen en zich tot nieuwen stry'd toe te
rusten. Daarom is het dan ook waarschijn
lijk, dat alleen dan een wapenstilstand zal
4. Vermindering van wapening tot het
minimum dat noodig te voor wederzijdsche
veiligheid.
5. .Vry'e, ruimhartige en velatrekt onpar
tijdige regeling van alle koloniale aanspra
ken, waarbij de belangen van de bevolkin
gen even zwaar moeten wegen als de bil
lijke eischen van de betrokken regeering.
8. De ontruiming van alle Russische ge
bied en een zoodanige regeling van alle
vraagstukken die Rusland betreffen, dat de
medewerking van de andere volken der
wereld wordt verkregen oin Rusland in
staat te stellen zelf haar lot te bepalen.
7. België moet volkomen in zyn souve-
redniteit worden hersteld.
8. Het geheele Fransche gebied moet
ontruimd, en „en het kwaad dat Pruisen
Frankrijk in 1871 in zake Elcas-Lotharin-
gen heeft aangedaanhersteld worden,
opdat de vrede in aller belang bevestigd
moge wonden”.
9. De grenzen van Italië moeten wonden
gewijzigd naar duidelijke herkenbare lijnen
van nationaliteit.
10. „De volken van OoötmrjjkJIonga-
ry'e, welks plaats onder de naties wij wen-
schen beveiligd en verzekerd te zien, moe
ten zoodra mogalyk de gelegenheid tot au
tonome ontwikkeling worden geschonken."
11. Roemenië, Servië en Montenegro
moeten wonden ontruimd; bezet land moet
worden teruggegeven; Servië moet een
vrijen en veiligen toegang tot de zee krij
gen; de Balkankwesties moeten vriend
schappelijk geregeld en internationale
waaiborgen voor de onafhankelijkheid en
onschendbaarheid van de Balkanstaten ge
geven worden.
12. De Turksche gedeelten van het Otto-
maansche ryk moeten souverein biyven, de
andere nationaliteiten, nu onder Turksch
'gezag, moeten zich autonoom kunnen
ontwikkelen. De Dardanellen moeten onder
internationalen waarborg voor alle scheep
vaart vrV zyn.
13. Er worde een onafhankelijke Pool-
sche staat gesticht, omvattende alle terri-
toriën met onbetwistbaar Poolsche bevol
king en verkrijgende een vrijen en veiligen
toegang tot de zee. Zijn ouafliankelijkheid
en onschendbaarheid wonden internationaal
gewaarborgd.
14. Een vereeniging van volken moet
worden gevormd „teneinde elkaar weder
zijds politieke onafhankelijkheid en on
schendbaarheid van gebied voor groote en
onafhankelijkheid voor kleine staten gely-
kelyk te waarborgen.
In de door den rykskanseüer bedoelde
rede van 27 Sept, legde president Wilson
by de besprekingen van den volkerenbond
o.a. het volgende vast:
lo. Onpartijdige gerechtigheid is ver-
eischt; men mag geen onderscheid maken
tusschen hen, jegens wie wy rechtvaardig
