<JES
erremen
int,
JES
den.
•eau
DE OORLOG.
ngen
s
Dinsdag 8 October 1918.
No. 13819
37e Jaargang.
BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
Co.
cz. H.)
'dam.
inden.
stroom
tallos,
12
Feuilleton.
IONE MARCH.
a.
£TieMws- ©xl -A.d.-vextexLtieToleud.Trooa: G-oixd.a. ©xx
VERSCHIJNT DAGELIJKS
Bureau: MARKT 31, GOUDA.
e kwaliteit.
zijn adres.
Redactie i Telef. Interc. 545.
<b
rt
i.
lerstrasz
TIEN
van den heer Wilson dekken
idsche
ieken,
af-
itrekt.
■DA.
„oom
■1
(Wordt verralfd.)
i 100 Meter,
3510 60
Courant.
WERKING.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeeUngen bij contract tot «aar garedu.
ceerden prijs. Groote lettere en randen worden berekend naar plaatsruimte.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN» 1—4 regels ƒ1.65, elke regel moer ƒ0.40.
Op de voorpagina 50 hooger.
en voldaan.
3506 90
Jrukkwtl
□ON GOUDA.
can.
erop, dat de
_.wl_m-
selier niet in alle opzichte-1 het program
*- Het program
der Duitsche regeering komt zeer ver te-
Hmu 1M MmmW
n.
B. CLOCEBTT,
vwtMH Sm.
I P. WESBBL1MK-VAM BOflSUM.
(Mnk nrtete.)
r «en danscursuB
tn geheelen cursua.
jl hy op nader te
3486 20
ÜIIHISIHE COBRAJiT.
Administratie i Telef. Interc. 82.
den toegestaan noch de krijgsverrichtingen
zoo min als de naarstige voorbereiding hier
te landg voor het verpletterend lenteoffen-
sief tot staan zullen worden gebracht.
Door des presidenten uitspraken als
grondslag voor onderhandelingen te aan
vaarden, kan de nieuwe kanselier de Ame-
rikaansche diplomatie er toe bréngen om
bepaalde duidelijke opmerkingen te maken.
Op het ©ogenblik is het aldus gesteld, dat
het tegenwoordige Duitsche kabinet uitslui
tend afhangt van de gril van wie elk oogen-
blik weer In de reactie kopje onder kan
gaan. Op dit allerbelangrijkste punt z^n de
aspiraties van den nieuwen rijkskaanseller
niet toereikend. Amerika’s regeering en
volk koesteren ernstig achterdocht Een
werkelijk leidende positie voor Rijksdag en
Pruisischen Landdag met afschaffing van
den Bondsraad of de hervorming daarvan
in dier voege, dat de leden worden gekozen,
komen in de eerste plaats dn aanmerking,
indien men vertrouwen wil wekken.
De Amerikaansche diplomaten, die foet
Solf in het begin van den oorlog hebben
kennis gemaakt, respecteerden hem, maar
Scheidemann wordt hier niet erg ver
trouwd.
Ik ben overtuigd, dat Wilson's meedee-
ling, niet met de Duitsche autokratie te zul
len onderhandden, thans als leiddraad van
zijn houding moet worden beschouwd.
Aonerika's houding kan men enkel begrij
pen als men de geschiedenis des lands na
gaat- Het heeft drie groote oorlogen ge
voerd en alle gewonnen. Aldus heeft het
voor goed in de eerste plaats zijn onafhan
kelijkheid, in de tweede plaat» lijn eenheid
en in de derde plaats de Monroe-laer tegen
Spanje bevestigd.
In dezen allerernstigsten str^d verwacht
het zoo beslissende en ingrjjipende uitkom
sten als tot nu toe onbekend waren. Elke
Amerikaansche oorlog heeft een nieuw ver
schiet voor het menechdom geopend. Niets
minders dan dit zal nu de Amerikanen vol
doen.
De Washington&che correspondent van de
World zegt: Hoog» regeeringsambtenaren
laten zich nog niet uit, wegens het ont
breken van den tekst van de rede van den
rjjkskanselier. Tegelijk maakt men het
duidelijk, dat Duitschland en Oostenrijk
uridh feitelijk onvoorwaardelijk moeten over
geven, als zij willen dat de oorlog eindigt
voor de geallieerden in hun gebied vallen
en het verwoesten. In het algemeen gespro
ken komt de aanneming van Wits on s voor
waarden neer op een onvoorwaardelijke
ove/gave van Duitschland, Oostenrijk en
Turkije. Vele sterke mannen hier en in de
hoofdsteden van de geallieerden zijn erte
gen om de vijandelijkheden op te schorten
op eenige veorwaaiden, zelfs niet op die,
welke de geallieerden genoemd hebben. Z|j
willen den vijand over zijn grens drijven en
hem een behoorlijke afstraffing doen toe-
Soc. Réunlo. Alg.
tuurkundlg Genoot-
en Omstreken.
ra Schouwburg. Hof-
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.—, per week 15 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per poet per kwartaal 2,50, mét Zondagsblad 8.40.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81, GOUDA,
by onze agenten, den boekhandel en de postkantoren.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (béhoorende tot den besorgkring)
15 regels 1.05, elke regel meer 0.20. Van buiten .Gouda en den bezorgkring:
1—5 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Advertentiën van publieke vermakelijk
heden 12% cent per regel.
j. de Réunie. Verg.
Per. tot afwch. van
ken.
wfl geregeld ttfdig
ontvangen van var-
vermakeUktod®,
mms agenda te v*-
dienen voor de misdaden, die de Duitschere
en hun trawanten in den oorlog begaan
hebben. Als Duitschland, Oostenrijk en Tur
kije bereid zijn de wapens over te geven*
gelijk Bulgarije gedaan heeft en zich uit
het geheele bezette gebied terugtrekken,
zou president Wilson misschien een wapen
stilstand sluiten en over een algemeenen
vrede willen praten. Anders zal geen voor
stel van de Germaansche mogendheden in
overweging genomen wonden.
Volgens Havas is de Fr a n sc he rsgss
ring nog niet officieel in kennis gesteld van
het vredesvoorstel van de midden rij ken on
Turkije. Maar het is voldoende om de re
denen van dezen stap na te gaan om te be
grepen, drt onder de huidig© omstandighe
den het F r a n s c h antwoord niet
andert dan een weigoi ng kan
zijn, tO'g«ns het correipmdentie-bureau
natuurlek. Oostenrijk en Turkije zijn den
oorlog moede; de Duitsche leiders willen een
inval L Duitschland ve .Tuiden voor do
vergeldingsmaatregel en, naar
aanleiding van de wandaden
in Frankrijk begaan. Zij houden
vast aan de Hohenzollern, die zij niet ver-
zwakt uit het avontuur willen laten komen,
waarin zij Europa hebben gestort. Duitsch
land, dat het uur der boete voelt naderen,
vraagt den geallieerden de wapenen neer
te leggen. Dat is een erkenning van de
nederlaag. Wilson antwoordde van te vo
ren op de wenschen van den vijand in *yn
redevoering van den 27en September, waar
in hij, spiekende over de vjjandeiyke leiders,
heeft verklaard, dat deze, daar ztf zich aan
geen enkel verdrag houden en geen enkel
beginsel eerbiedigen, elke bespreking ón
mogelijk maken.
Men moet, zegt de Figaro, op de kaart
de redenen zoeken van het Duitsche voor
stel aangaande wapenstilstand en vrede.
Daar liggen ze open en bloot. Zoowel in
het oosten als als ons front, dreigt neder
laag op nederlaag in een ramp te zullen ein
digen. Ludendorff immers schetst een aL
gemeene terugtochtebeweging naar al lang
in orde gebrachte stellingen, waardoor het
front nog 100 K.M. korter zou worden, 80
divisies zouden worden uitgespaard an de
Duitschere het offensief zouden kunnen
hervatten, na te hebben uitgeblazen en zich
de womten te hebben verbonden, indien wij
het over ons konden verkrijgen, maar hier
is geen kwestie van van te onderhandelen
met een vijand, die nog een duimbreed Bel
gischen grond zou bezetten. Wij hebben
waarborgen noodig.
Deze zin vat de meaning der hecle pers
samen. De losse voorstellen, door Oosten
rijk aan Nederland gedaan, worden op de
zelfde manier beschouwd.
De socialistische party waarvan het na
tionale congres Zondag zyn eerste zitting
hield, heeft Wilson getelegrafeerd, dat de
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusechenkomst van «oliede Boekhan
delaren, Advertentiebureau* en onze Agenten.
gemoet, mét name ten aanzien van België,
waarvan onvoorwaandelyk hereto!, en scha
devergoeding in uitzicht gesteld worden,
alsook tan opzichte van den vrede van
Brest-Litofsk, die aan eene herziening zal
kunnen onderworpen; en men behoeft deze
twee punten maar te vergelijken met het
geen daaromtrent in de rede van enkele
weken geleden van von Payer gezegd werd,
om de enorme zwenking, die in Duitschland
heeft plaats gehad, te doorgronden. Maar
over de gedeelten van Pruisen, die president
Wilson aan het nieuwe Poolsche ryk zou
willen toebodeelen, wordt zelfs met geen
woord gesproken.
De bekende „veertien punten", wier aan
vaarding volgens eene latere uitlating van
president Wilson niet meer voldoende zou
zijn, om den vrede deeiaehtig te doen wor
den, wonden dus voorbands niet eens alle
ingewilligd. Wij vreezen dus, dat ook thans
nog de vrede, al moge hy dan zeer veel
nader gebracht zijn, niet zal wonden ver
kregen.
Wat de Duitsche regeering voorstelt, is
nog alityd een vrede door overleg,
een vrede, die wellicht op de basis van het
program der Duitsche Rijksdag meerder
heid een of twee jaar geleden had kunnen
verkregen ztfn, doch waarvoor het te laat
is geworden, sinds president Wilson den
vrede door overwinning, den vrede, die
naar hy in zy’ne rede van 22 Januari 1917
njb. zelf zeide, geen duurzamen vredestoe
stand zou kunnen brengen, niettemin in zijn
vaandel heeft geschreven.
In spanning, herhalen wjj, wacht de we
reld het antwoord van Wilson. De rjjks-
kanselier hoopte dat antwoprd nog in zijn
rede te kunnen mededeelen, zoo vertelde
het gerucht in Duitsche politieke kringen.
Zoo «nel is het niet fcégaan, en misschien
maar gelukkig ook.
Zeer merkwaardig is een uitlating van
Duitsche bladen, waarin wordt gezegd, dat
aanleiding tot het vredes^
aanbod de wensch en de raad
van de opperste legeraanvoe
ring zouden zijn geweest
De Zweedsche gezant heeft Lansing gis
terochtend Burian's nota de Zwitserache
gezant de Duitsche overhandigd.
Omtrent de meening in Amerika
verneemt de Daily News uit New York:
Het Duitsche vredesaanbod is een ge
wichtige stap en heeft een ontzaglyk op
zien gebaard. Natie en regeering hebben
daarvan kennis genomen als van een duide
lijk blyk van de ophanden overwinning der
geallieerden. Het eenig gevaar is een on
rechtmatig optimisme als vrucht van de
averechtsche gedachte, dat nu reeds alles
achter den rug is.
Zonder eenige kwestie kan worden vast
gesteld, dat geen wapenstilstand zal wor-
„Dan u," zd Ione, die dadelijk groo-
ton afkoer voor Keith’s hospita had
opgeval. „Ik zal u geen last veroor
zaken.'’
Zij ging heen. Zij kon er niet toe be-
Hullen haar dlerbarë dertig pond aan
zoo’n harpij toe te vertrouwen. Zij nam
zich voor óf Marais Hardy te verzoe
ken ze te brengen of haar vertrouwen
te stellen in de post. Toen zij zich lang
zaam verwijderde, stak «ij de straat over
en keek omhoog zij beproefde uU te
vinden welke van do kleine, vuile ramen
dat van Keith Harford's kamer konxijn.
Op de vierde verdieping stond er een
bijna half open en hei vuile gordijn bin
nen ging heen «n weer, aledf bet door
een koeltje bewogen werd. Hoewel bene
den in de nauwe straat, waar «ij etend,
geer zuchtje merkbaar was.
geten dient te worden, dat de mannen die
nu de Duitsche regeering vormen, altyd
voor eep vrede door verzoe
ning zyn geweest
De kwestie is nu deze: de Duitsche regee
ring, de keizer en zyn mede-regeerders
bracht deze menschen ten slotte naar
voren. Regeeren nu in naam
of inderdaad?
In dit verband willen wij citeeren een ar
tikel uit de N. R. Ot, waarin wordt ge
zegd, dat de terugdringiing van de militair-
monarchale heerschappy in Duitschland
door de voïksregeering eene toekomst van
duurzame vriendschappelijke samenleving
der volkeren van Europa kan openen.
„Kan openen”. Ook democratieën kun
nen militaristisch en imperialistisch zijn. De
imperialistische tendenzen van de Engel-
sche democratie zyn tot in den aanvang de
zer eeuw berucht geweest. Het is eene il
lusie te meenen., dat eene wereld van demo
cratieën eene wereld van eeuwigen vrede
zou zyn, maar de kans op onbaatzuchtigheid
onder de verschillende deelen der volkeren
gemeenschap is toch altijd grooter, wan
neer de verantwoordelykheid voor het we
reldbestel in laatste instantie by de volke
ren zalven komt te liggen, dan wanneer en
kelen, die hier op aarde geen rekenschap
zijn verschuldigd, over het lot der men-
ischenimassa’fl kunnen beschikken. Wat
practisch het gevolg zal zijn van de
hervorming, die in Duitschland voltrokken
staat te worden, biyft in de toekomst ver-
borgen. Indien het volk erin slaagt, de
macht, die het door middel van zy’ne verte-
genwooriging aan zich getrokken heeft, te
handhaven het zal van den Rykadag zelf
afhangen, of dit het geval wezen zal!
dan is de voorwaarde verwezenlykt, om aan
het centrum van Europa het karakter van
verschrikking, dat het voor de omliggende
landen had, te ontnemen, en het voortaan
als een machtigen, zy het daarom nog niet
gevaarlyken nabuur te beschouwen. Dit is
de vérstrekkende ibeteekenis, die de binnen-
landsohe hervorming in Duitschland op den
duur internationaal hebben J
Ook deze schrijver wyst erop, uai c
uiteenzettingen van den nieiwen Ry>k»kai
Hardy om geld wou vragen, zou hij% al
les krijgen wat hij verlangde. Men zegt
dat Hard|y’a moeder vurig verlangt, dat
hij trouwt; maar hij wil niet, Keith was
altijd zoo ontzettend zelfzuchtig.
Ione kon ternauwernood een gi’ml&ch
weerhouden bij deze schimprede. Zij voel
de evenwel, dat zij gelukkig zou zijn,
wanneer zij dit huis kon verlaten.
,,U zoudt mij genoegen doen, wanneer
u me vertelde, waar Ik Harford zou kun-
Ik moet
he?l vrlon-
HOOWlGTUK XXVII.
De tragedie van Jeanne Allen.
Den geheelen nacht lag lone wakker
en dacht aan Keith Harford, oie alleen
in het vuile huls in Tarblt street lag,
overgelalen aan de genade van de vrouw
met de harde gelaatstrekken. Het lag
haar rwaar op het hart, dat «ij op de
een ol andere manier zijn stem haar had
hoeren roe|>en van achter liet morsige
gordijn van de kamer op de vierde ver
dieping. Tegen den ochtend viel zij in
een onrustige sluimering, waaruit zij ge
wekt werd door Jane Allen, die over
haar heenboog en haar sfiitebder xachl
aanraakte.
Ione's
goed. Mijn broer - (Goddank Is hij mijn
broer niet - do broer van mijn geetor-
bedoel ik, ging
arme kind in
rijtuig te hebben ge^et. Natuurlijk
tij dat om van onA af te zijn.
i Harford denkt nooit aan iemand
gangster van een edele beweging - en
dat alleen, omdat zij een beetje ouder is
dan hij zelf, en omdat hij naar hij
voorgeeft haar genegenheid niet voldoen
de kan beantwoo/den. Hoe verachtelijkI"
lome was werkelijk blij de kleine zit
kamer met de donkergele gordijnen te
kunnen verlaten met het adres van Keith
Harford in haar zak. De prachtige ka
mers, waarop zijn schoonzuster zoo her
haaldelijk gedoeld had, bleken in een
nauwe en vuile straat te zijn, die ten
zuiden van Fleetetreet liep. Toen lono
het huis bereikt had en een norache
dienstbode haar na gerulmen tijd wach-
tens opendeed, was er letterlijk niets, dat
aan de omgeving van een milUonair deed
deuken.
„Mijnheer Harford, juffrouw? Die ligt
ziek te bed! Hem spreken? Mijnheer heeft
niets dan een slaapkamer boven in het
hul». Maar ais u wilt, zal Ik hem gaan
zeggen, dat u er is. Zal ik zeggen, dat
zijn zuster er te?’’
Op het geduid der stemmen kwam een
vrouw met harde trekken uit een der
achterkamers, die Ione met een uitdruk-
kjng van ernstig verwijt aankeek.
„Wie fa dat, Sar»?° zei ze met kras
sende stem.
„Eén vriendin van mijnheer Harford.”
zei Sara over haar schouder heen.
„Mijnheer Harford ligt In bed en kan
ónmogelijk iemand ontvangen," zei de
vrouw met de harde trekken, „maar Ik
wil hem de boodhehap of een brief of
een P«Me wet geven, juffrouw.”
Ze keek naar de envelop In
hand.
veu dierbaren echtgenoot
met u heen, na mij en di
een
deed hij dat om van
Keith r__ .2
dan aan zich zeJf."
„O, mama,” zei de kleine Angel, „oom
Keith ia heel Hef. Want als hij geld
heeft, brengt hij me bonbons, en uweet,
dat hij mij mijn eigen lieve pop gaf.”
„Als hij geld heeft,” riep de weduwe
met een onaangenaam lachje; „Wel, juf
frouw March, ik geloof dat u een vrien
din is van mijn schoonbroeder en. regel
recht naar hem toé^ zult gaa» om te
herhalen, wat ik ÏFzeg. Maar dat kan
mij niet schelen. Hij weet dat weJ, of
behoort het althans te wéten. Ik heb
hem wel duizendmaal gezegd, dat Indien
hij een blad wilde uitgeven of de effec
tenbeurs wou beeoeken, zou hij genoeg
geld hebben om ons uit dit hol te ver
loosen O, Lyall Harford, njiljn lieve man
was zoo verschillend van hém. Men zou
nooit geraden hebben, dat Keith en hij
broers waren. Lyall was helaas ongeluk-
kig en verloor al zijn gekt Maar zoo
lang hij geld had of krijgen kon, ver
teerde hij het als een gentleman - ja,
als een gentleman, en niet
„Maar," riep Angel met ‘vuur,
Keith is ook arm!”
„Stil kind, wat weet jij Iervan? Het
mocht wat, arm! Met zijn élub» en zijn
mooie kamera. Hij verstopt om hier in
dit rattenhol, terwijl hijzelf rit* in weel-
de wentelt Bovendien, als hij zijn vriend
De Duitsche nota in verbond met den binndti-
landsohen toestand. - Haar kansea. - Demo
bilisatie van* het Bulgaarsohe leger. Duitsche
troepen uit Bulgarije teruggetrokken. In het
Wésten. De verwoestingen.
ONS OVERZICHT.
Heel de wereld houdt heit oog in spanning
op Amerika gericht. Wat zal Wilson ant
woorden op het vredesaanbod, op het ver
zoek om wapenstilstand? Zal de oorlog nu
eindelyk ophouden?
Laten wy niet al te optimistisch zijn, al
schijnt het wed, dat Wilson ernstiger dan
by het aanbod v^n Oostenryk zyn antwoord
weegt. Maar zooveel is zeker, dat hy zeg
gen zal: ik ga geen wapenstilstand aan
zoolang uw troepen op vreemd grondge
bied staan. Neem ze binnen uw eigen gren
zen terug, en dan valt er te praten.
Maar het is de vraag of Duitschland deze
voorwaarde aannemen zou, hoewel het
daarmee toch het eenige bewys zou ge
ven te breken met zyn oude tactiek. Want
zoolang dat bewijs nog niet gegeven is,
biyft het wantrouwen leven by de geallieer
den.
Want het is de Vorwërte, die er zoo juist
den nadruk op legt en vraagt: de Rykskan-
selier wil de veertien punten van Wilson
aanvaarden „als grondslag”. Dus de
veertien punten wonden zelf niet aan
vaard. De verklaring van de Rijkskanselier
zegt: er valt over te praten.
In het byzonder schynt Elzas-Lotbarin-
gen een struikelblok. Dat zal autonoom ge
maakt wonden. Maar in het program van
de meenderheidspaityen staat niet, dat El-
zas-Lotharingen met zyn tegenwoordige
grenzen moet worden gehandhaafd. Slechts
een Elzas-L*>tharingen moet als zelfstan
dige bondstaat in het teven geroepen wor
den. Vroeger hebben de kopstukken van de
tegenwoordige meerderheidspartyen ge
zegd: wat Duitsch is, biyft Duitsch, wat
Fransch is wordt Fransch.
Kwam het tot onderhandelen, dan zou dus
waarechynlljk blijken, dat Duitschland wel
geneigd zou zyn tot een regeling, waardoor
het gedeelte van Elzas-Lotharingen, waar
de Franschen in de meerderheid zyn, aan
Frarikry-k terugkwam. Dat zou dan wel
eenigszins in tegenspraak zyn met een
van Wilsons punten, maar toch niet met
zyn vier beginselen.
Het is te verklaren, dat men in Engeland
en Frankrijk roept: het is alleen de angst
voor onze wapenen, die hen tot dezen daad
drijft Vooral in Frankryk denkt men aan
wraak voor de stelselmatige vernieling, die
de Duitschens aamrichtten. Maar niet v»r-
61) -
„Zeg eens,” begon het kind opnieuw,
„is u zoo arm als wij, ©f zoo rijk als
oom Keith? Mama zegt, dat hij zoo rijk
is en dot hij ons ©p een veel mooiere
plaats moet laten wonen dan hier”
Een lichte, onzekere tred werd hoor
baar op de slecht gebouwdle trap, die
zelfs ais Angel naar boven vloog, kraak
te als onder een zwaar gewicht. De deur
van de kleine zitkamer ging open en de
weduwe trad binnen. Zoodra het kind
haar moeder de trap at hoorde komen,
sprong zij van de knieën van lone, en
streek met de vingers door het haar en
trippeide naar een anderen stoel, waarop
zij met de handen in den echoot gevou
wen op do punt gjng zitten, den mond
zedig saamgeknepen, zoodat tij niet meer
leek dan de schim van het kind, dat zoo-
even had gebabbeld en geschertst op
Ione’s stohooL
,fi, juffrouw March," zei Mevrouw
Harford, Ione eenige slappe vingers toe-
■tekend alsof tij haar een bundel bana
nen overreikte. „Ik herinner me u heel
non vinden,” zei zij eindelijk,
hem geld teruggeven. Hij is 1
delijk voor mij geweest.
„O, dat geloof ik,” riep de weduwe,
met haar hoofd knikkend en boos met de
vingers op de voor haar liggende krant
tikkend
„Hij is er juist de man naar om als
een engel voor ieder te zijn, behalve
juist jegens hen, die hij volgens zijn
plicht helpen moet de vrouw en het
kind van zijn armen broer. Hij zou den
eersten den besten straatveger de zakken
vol geld stoppen, maar mij en mijn kind
verschaft hij nauwelijks zooveel, dat we
lichaam en ziel bij elkaar kunnen hou
den.”
„Toen ik mijnheer Keith Harford den
laateten keer zag was hij zonder eeni-
gen twijfel zeer arm. Gelooft u niét, dat
dat de reden i®?’’
„Armtl” riep mevrouw Viöbent Har
ford. „Natuurlijk is hij arm en dat ver
dient hij, indien hij te troterfa is om zijn
vrienden hulp te vragen. Hoe kunt u
ver ©stoerstellen, dat hij «enig medegevoel
voor ons heeft, wanneer hij weigert Mrs.
Forsaker Hardy te trouwen, de voor-
3504 24