iseeren
banden
l IHIIII
rvoer
alléén
ADE
recht.
ERAK.
OOP.
houden
DE OORLOG.
Maandag 28 October 1918.
57e Jaargang.
Nó. 13836
3
BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
an
EB i. - Til.
T, Gouderak.
Zijde weg 71
1
CHEER,
Ie HAASTRECHT.
Feuilleton.
IONE MARCH.
v men
®zx -A-d.-vexteaa.txeTols.cL voor G-oxxcLsu ex. Oxxxstxelcezx.
VERSCHIJNT DAGELIJKS
aeparaat'
ingszouten
Apotheker.
Bureau: MARKT 31, GOUDA.
DE BLINDEN, vBn
Jen met het oog op
Administratie t Telof. Intaro. 82.
Redactie i Telef. Interc. 545.
De Duitsche notj van antwoord luidt al*
4
veel
u,
vervntaL)
•men.
ederlanden.
HET BESTUUR.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regel* ƒ1.65, elke regel meer ƒ0.40.
Op de voorpagina 50 hooger.
de
ge-
emeeeter en Wethou-
volgende dagen een*
n abonnement»
den aangenomea
i b. nocon.
▼ertaaW deee
p. naast, nx-vaa immbum.
(MM iwtiin)
LN LOON
.A wolf, a cd
MtDT'S
lartablatten.
Maar het Mwtaah
Zooals men leest, legt het antwoord nog
eens den nadruk op het feit van verande
ring van het regeeringssysteem, die door de
verklaringen in de Zaterdag gehouden
Ryksdagzitting nog meer is tot klaarheid
gekomen, omdat daarin duidelijk wend, dat
het militaire gezag aan de regeering onder
geschikt is geworden.
Uit Parijs wordt nu bericht, dat kolonel
House in antwoord op een hem gestelde
vraag heeft verklaard, dat er bij de algo-
meene beraadslaging der geallieerden alleen
sprake zal zijn van oorlog en niet van vrede
én het „Petit Journal” dringt er op aan, dat
er slechts over vrede gesproken zal worden,
wanneer Duitschland de voorwaarden van
den wapenstilstand aanvaard en uitgevoerd
n abonnement» I
den aangenooM
Het Duitsche antwoord. - Voor de beslissing
oorlog of vrede. De nieuwe koers dwingt Luden
dorff ontslag te nemen. Groote geveohtsaotie
aan do fronten, - Een weekrekening.
ONS OVERZICHT.
De laatste dagen was bekend geworden,
dat Duitschland op de nota van Wilson een
antwoord zenden zou. Wat dat kon bevat
ten, begreep eigenlijk niemand en men was
er bang voor, dat die veelheid van ant
woorden schade aan de goede zaak zou kun
nen doen.
Vanzelf moest men in de vijandelijke lan
den nu op dit antwoord' wachten, en gisteren
werd dan ook uit Londen geseind, dat de
Entente haar voorwaarden voor een wapen
stilstand niet bekend zal maken, voordat
Duitschland op Wilson's laatste nota had
geantwoord.
Gisteravond is dit Duitsche antuQOord uit
Berlijn geeeind.
Volgt!
De Duitsche regeering heeft kennis ge
nomen van het antwoord van den President
der Vereenigde Staten.
De President kent de diepingrijpende ver
anderingen, welke in 't Duitsche constituti.
oneele leven plaats vonden en nog plaats
vinden.
De vredesonderhandelingen worden door
een volksregeering gevoerd, in wier handen
de beslissende gezagsbevoegdheid feitelijk
en volgens de grondwet berust. Ook het mi
litair gezag is aan haar ondergeschikt.
De Duitsche regeering ziet thans de
voorstellen tot een wapenstilstand tege
moet, die den vrede der rechtvaardigheid zal
inleiden, zooals de President die in zijn ver
klaringen heeft gekenschetst.
w.g. Dr. SOLF,
Staatssecretaris van BuitenL Zaken.
op VRIJDAG 1
T II. Kap. Oom,,
om 10 uur, uit
3808 a
middag! prcciei.
en advertentltn
HE COURANT en
2SOHE OOURANT
recht aangenomen
n stoelgang en onzuiver
9 2016 IS
pil
isn van Apotheker Boom
irwij deren alle onreia
een goeden stoelgang
doosjes met handtssks-*
tn. Prijs per doosje 25
n de meeste Apotheksa
ida bij ANTON COOPS.
GOUDSCHE COURANT.
ABONNEMENTSPRIJS! per kwartaal 2^-, per week 15 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per poet per kwartaal 2.50, met Zondagsblad 3.40.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bij onze agenten, den boekhandel en de postkantoren.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
1—5 regels 1.05, elke regel meer 0.20. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—6 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Advertentiön van publieke vermakelijk
heden 12 cent per regel.
Zaterdag was in den Rijksdag de derde
lezing van het ontwerp op de herziening
van het elfde artikel der rjjtasgrondwet aan
de orde. Hierop hebben de meerderheids
partijen een amendement voongesteld aan
gaande de positie van het b u r_
gerlijk gezag boven het mi
litaire. Verder stellen de onafhankelijke
sociaad-democraton het volgende toevoegsel
bij artikel 15 voor: de rijkskanselier behoort
den Rijksdag op izyn minst eens per jaar
over den toestand van het Duitsche rijk en
de internationale betrekkingen daarvan
schriftelijk rapport uit te brengen. Op ver
langen van den Rijksdag moet het oorkon-
den-mateYiaal over bepaalde onderwerpen
igeheel en al worden voorgelegd en over elk
punt op zich zelf te allen tijde rapport uit
gebracht.
Staatssecretaris Gröber zei, dat de re
geering, wanneer de voorstel-
le nworden aangenomen, voor
hun aanneming in den Bonds
raad zal opkomen (bijval). Doorde
wijziging van artikel elf wordt een oude
eis4h van den Ryiksdiag ingewilligd. De
verantwoordelijkheid voorden
oorlog kap niet op de Scheu
der's van een enkelen persoon
worden gelegd. Deze ontzaglijke of
fers aan goed en bloed moeten door het ge-
heele volk worden gedragen. De oorlog kan
heden slechts worden gevoerd, wanneer hy
een volksoorlog is. Daaruit volgt dat de
volledige goedkeuring der volksvertegen
woordiging voor het voeren van den oorlog
en ook voor het sluiten van den vrede noo-
dig is. De grondslag voor de verantwoorde-
Pruisen wordt van zijn heelen beslissen,
den invloed beroofd. Dat Is een volkomen
rechtebenooving van Pruisen ten behoeve
der andere staten. Men zou de handen in
eenslaan, als de Bondsraad die goedkeurt.
U kunt niet ontkennen, dat Pruisen het
rjjk groot heeft gemaakt. De rykskanselier
moet voortaan verantwoordelijk zyn voor
alle daden des keizers van politiek belang.
Aan dezen zin heeft men klaarblijkelijk ver
schrikkelijk gekauwd. Zonder toevoeging
van het een of ander is hij niet verteerbaar.
Steeds zal hy uitgelegd moeten wonden. De
laatste alinea schept een „collegiaal” ryks-
ministerie. Men moet verbaasd staan over
de vermetelheid van den rykskanselier, die
daaraan zijn zegel hecht en zich tegelijk
hier op den bodem van de federale grond
slagen des rijks stelt. Dat is een onoplos
bare tegenstrijdigheid. Daarmee ligt onze
heede ryksgrondwet omver.
Wy zullen tot toestanden als in Rusland
komen. Het leger zal worden verpolitiekt
Welke uitwerking moeten deze voorstellen
juist op dit oogeriblik op onze legers heb
ben? Dat u slechte mensdhenkennere zijt,
heeft de bijval gisteren van de tribunes af
kunnen bewijzen, toen hier nationale sna.
ren werden aangeroerd. Het moet de veld-
grijzen Vizonder verbitteren, als u aan de
persoonlijke verhouding tot hun aanvoer
ders tornt, als u hun het monarchistisch ge
voel uit de ziel wilt rukken.
Daarmee wordt het bolsjewisme m het le
ger gebracht. Waar is dan mijn opperbe
vel? zal de soldaat moeten vragen, wanneer
hij tot den Rijksdag, die zich bij elke ver
kiezing zal veranderen, als tot zekere hoog
te zijn opperbevelhebber moet opzien.
Naar myn persoonlijke ervaring ben ik
overtuigd, dat het leger deze inbreuk op
zijn hoogste palladium als iets bizonder
grievends zal ondervinden en ik hoop dat
degenen, in het leger, die den toon aange
ven, zich daarbij niet zullen neerleggen.
(Daarop ontstond groot kabaal, een
stem: ophitsing tot een staatsgreep, pro-
nunciamento der generaals 1)
Met de ongehoorde manier waarop men
gisteren aan den aüerhoogsten persoon kri
tiek geoefend heeft, wil men den Duitschers
het monarchistisch gevoel uit het hart ruk
ken.
Dit zal nooit hikken, zelfs niet bij de so
cialisten. Het Berl. Tagdblatt heeft toege
geven, dat deze voorstellen met Je vredes
politiek, dus met Wilson in verband staan.
Ze dienen dus om de onderhandellngen te
vergemakkelijken. U kunt den Indruk niet
uitwisschen, dat niet eerder onderhandeld
zal worden alvoren de kroon en de kom-
miando-macht gescheiden zijn doordat ten
spoedigste de keizer-koning als opperste
oorlogshoer overboord wordt gezet, opdat
de grondzuilen der rijksgrondwet, zooals die
tot dusver was, vernield worden. Het be-
teékenit het te niet doen van het federale
wen zijn te teerp behoedzaamheid waar-
deeren. Zij wist, dat de terughoudend
heid van Keith lets fijnere en zeldzamere
wu dan de meest overwekhgond» harts
tocht van een sterker man. Maar gij was
eau vrouw als andere - en in hridiepM
van haar hart sluimerde het verlangen
het hof gemaakt te worden, niet door
vormelijke plichtplegingen, maar onstui
mig, onmkMellijk desnoods op do wijze,
waarop de strijdbare burgwru van Rome
hun Babijnsctie bru’den het bof maakten.
Deze man met gijn eerbied, zija hoege
•plattingen van do plichten, die een
man moet kunnen vwrvulfen, voordat hij
'en vrouw vraagt om zijn lot te doelen.
Jat allee trof haar zeer. Maar haarover-
heerechwid gevoel wao toch medelijden met
lo blindheid, die de oven «tork-gioelendo
liefde* niet kon cjon ?eiko haar hart
vervulde - m ook met iets als minach
ting voor de zwakhefe. die geen gebruik
Wist ie maken van haar zwakheid om
haar tot de overgave te dwingen
Ione wiet, dat hot hart van Keith ^ar.
'<>rd bast geheel toebehoorde Want wat
had zij (behalve bet geheim van
haar dgen hart) geleerd gedurende die
nichten van venmoefend hoofdschudden,
toen zij bij hem gezeten en hem gade
geslagen had? Waar anders had zij naar
geiuteterd in do dagen, toen de leven»,
poorten bijna gestoten waren en al de
koorden van een man loagenuürt waren.
Zij glimlachte, toen zij Keith in do
oogen keek.
,,ik kan me u voorstellen als leider van
een wandeltocht - natuurlijk «Aders dan
op uw geliefde Alpen, zoudt al
rugzakken keurig In orde hebben
bracht. Wij komen aan het station. Wij
landen op het porton. Maar o. wee, daar
Jjij den uitgang staan vervoermidktolen,
rijtuigen, Victoria’s, wat ge maar wilt in
lange rij! „Laat ons Instappen," zegt
„dé voorzienigheid heeft ons deze
klaarblijkelijk gezonden als een beloo-
nlng voor onze goede werken. Wij rul
len onzen wandeltocht beginnen als de
paarden het opgeven. - „Luister eens
- te dat niet uw opvatting van ecu. wan
deltocht Zoo denk ik er vrij wel ook
over.’’
Keith lachte.
„Op het oogenbMk vrees ik, dat het er
wat op lijkt Maar gij - gij ziet er ziek
en vermoeid uit lone, ik weet, wat
groote dingen gedaan hebt voor een
man, die doodelijk ziek was. O, als ik
waarlijk een man was en geen gebroken
zwakkeling, zou ik u kunnen danken. Nu
hei andere te, kan ik alleen uw hand
kussen."
En voordat zij zloh kon verzetten, zelfs
als «ij .het gewild bad, bracht Keith zacht
en eerbiedig (veel te lerbledlg) Ione's
hand aan zijn lippen.
Nu te er geeu eukele vrouw, die een
te veel aan eerbied verlangt In den
-man, dien zij liefheeft. Hij mag eerbie
digen, zonale de antieke phrase luidt
- den. grond, waarop zij treedt Hij mag
kussen (ofschoon de goede gewoonte mM
de verdwijning van de „robe princesee,"
dat meest flatteerend kleed voor een
karakter van het ryk. Tot zoo’n breuk met
het verleden wenschen wtf de hand niet te
leenen. De geschiedenis zal uitmaken wis
gelijk heeft
Aan het slet van de sitting heeft de
Rykadag het regeeringeontiwerp nopens de
grondwetAerzieningen en de daarop door
de meerderheid ingediende amendementen
met alle stammen tegen die der conaerv atie-
ven en eenige leden der Duiteche fractie
aangenomen. De voorstellen der onafhan
kelijke sociaal-democraten, volgens welke
de rykskanselier grond wettel <jk sou worden
verplicht, op zijn minst eena por jaar ovor
den toestand van Duitechland on diens in
ternationale betrekkingen schriftelijk rap
port uit to brengen wenden naar de grond
wetscommissie gezonden.
bij 3803 13
kolijk heel wel en heb ontzettend
pleizier."
„Waarom zijt ge dan zoo bleek zoo
mager? De wind van deze klippen zal
u weglblazen, alls ge u er op waagt!"
„0, wal dat betreft," antwoordde zij,
„ik was altijd een booneetaak. Het dient
tot niets om vleesch op slechte beende
ren te zetten, zooals mijn vader placht
fe zeggen. Maar u - ik geloof, dal de
heerlijke zeelucht, die recht van Frank
rijk komt, u al goed moet doen! Kunt
ge er het patote nietbijna van ruiken,
de blauwe hulzen, de karren met witte
huiven (wat houd 'ik van ze) de dienst
boden met de groote mutsen? O, er is
geen land in de wereld als Frankrijk..."
„Eu tofch hebt ge Engeland gekozen!"
„Om er mijn brood te verdienen - ja
natuurlijk," zei lone peinzend „nuar
niet om er te leven - «iet om er niets
te doen - stal u de heerlijkheid voor
van een wandeltocht In Frankrijk....”
„Een wandeltocht,zei Keith, een zucht
slakend bij de weemoedige herinneringen
die plotseling in zijn geest opdoken- Ik
heb een gevoel, of ik nooit weer zou
kunnen loopen. Ik ben precies ais de
heer uit uw oud nationaal verhaal, die
„vermoedd" geboren werd!”
„Precies!” riep lone blij te mer
ken, dat hij opgeruimder werd; „toch
kan Ik mij een wandeltocht voorstellen
met u als gjds....,r
..Kimt u?" riep Keith uit, terwijl rijn
hart vréémd klopte en er sen oleuw licht
1“ zijn oogen sefaesn.
„Zeker," >ei Ions kntohtlg, bet ver
smadend langs flUnfarahs zijwegen te gaan:
78)
Het meisje zag ploteeling haar vriend
tegenover zich, toen zij drentelend den
hoek omsloeg van een groenen, met klim
op begroeiden muur.
Keith was vurig en hartstochtelijk als
een jongen naar haar toegcsneld’.
„lone - juffrouw March,” riep hij,
vergeet mij, dat ik u zoo noem. Maar
als een man Iemand zijn leven te dan
ken heeft, dan houdt hij er geen plicht
plegingen op na. Vertel mij van u zelf
Weet ge wei, dat ge er bleek en ziek
uitziet? Ik vrees, dat wal ge voor mij
hebt geleden, te veel voor u te geweest”
Hij greep haór hand en hield die ste
vig In zijn beide gekneld, en keek baar
ondertuesèhen aan zoóale een veroordeel
de het een enge! der genade zou kunnen
doen, die ptoteeling voor hem neerdaal-
de met een boodschap van liefde an hoop
uit een andere wereld.
„Dank u,” zei lone opgewekt, terwijl
gdj haar hand temgtrok en '’oor alls
Zekerheid maar in óm aak van haar hnls-
houdsdwrt stak (want zij bad Caleb gw
holpsn mrt h«t kokan). „Ik ben ver
heeft De militaire voorwaanden zullen zeer
hard zijn, voegt het blad er aan toe. Maar
er z(jn nog andere meeningpn in Frankrijk,
zoowel als in Engeland. In elk geval
wordt aan de voorwaardep ge
werkt
De EngeLsche premier, Lloyd George en
de minister van Buitonlandsche Zaken, Bal
four, zyn vergezeld van eenige officieren
van leger en vloot naar Frankryk vertrok
ken.
Deze week nog kan men de
voorwaarden, die de Entente
aan Duitschland stellen zal
voor een wapenstilstand, die
geljjk het einde van den oor
log beteekent, tegemoet zien.
MARKT 8. 1
Gewone advertentiën en ingezonden mededelingen bjj contract tot zeer geredu-
ceerden prtys. Groote letters en randen worden berekend naar plMtaruimto,
Advertentiën kunnen worden ingezonden door torachenkomst van «oliede BoeUum*
delaren, Advertentiebureaux en onze Agenten.
Hjkhekl van den RüJariag en den rykakan.
seller ie reeds gelegen in het inwilligen der
gelden. Het oppercommando in vredes- en
oorlogstijd Wyft als te voren in handen des
keizers- In Beieren, Saksen en Wurtemberg
bestaat reeds een toestand, waar wy naar
streven, ml. dat alle benoemingen van offi
cieren door den minister van oorlog moeten
Worden onderteekend. Ook in Pruisen heeft
oorspronkelijk dezelfde praktijk bestaan. De
persoonlijke verhouding tusschen de officie
ren en den monarch wordt door den nieu
wen toestand met aangetast. De vérstrek
kende voorstellen der onafhankelijke so-
cjaal-democraien hebben intasschen den
npodigen steun gevonden en zullen in debat
worden gebracht.
Landsberg, s.d., zei dat de ingediende
voorstellen van de grootste beteekenis zijn.
Door hen wordt het regeeringagezag in ge
wichtige punten ook in handen des volks
gelegd. Dat ook in parlementair geregeerde
landen de koning niet zonder invloed be
hoeft te zyn, heeft koning Eduard VII be
wezen. De Kreuzzeitung wees er op dat alle
hier ingediende voorstellen reeds langs door
de democratie wenden geëischt en tegellj.
kêrtijd wordt ons verweten dat wtf deze
voorstellen slechts op aansporing van Wil
son indienen. Zy hadden van den aanvang
af een bestanddeel der grondwet ’moeten
zijn. Het moet ophouden dat een enkele
man er over kan beslissen of het geheele
volk vele jaren lang zulk een onmensche-
Hjke oorlog moet aangaan. Wij verlangen
den staat in het volk. Niemand wil een
vrede door verbrokkeling van Duitschland.
Bernstein (onaffli. aoc.) licht het voorstel
zijner party toe en eischt een werkeljjken
volkenbond, geen bond'van staten. Hoe ra
dicaler wij te werk gaan, des te beter zal de
vrede zijn.
Sdheuch, minister van oorlog, zei: Het
was niet mjjn voornemen, my als spieker
op te geven, doch de loop der beraadsla
ging noopt mij daartoe.
Ik kan in overeenstemming met het be
toog van Groeber na rijp beraad deze voor
stellen In den vorm, dien ze hébben gékre.
gen, noch in den inhoud, iets meer vinden,
wat den stevigen bouw van ons leger zou
kunnen bedreigen. Inzonderheid tornen de
voorstellen niet aan de persoonlijke verhou-
ding tusschen koning en officier. De Duit
sche mannetrouw zal ook voortaan onwrik
baar staan als een der stevigste steunpila
ren van ons leger.
By de algemeene 'beraadslagingen sprak
de conservatief von Gröfe, die heftig
ageerde tegen de maatregelen van de nieu
we regeering. i’W
Deze voorstellen gaan veel verder dan de
vroegere besluiten der grondswetscommis-
aie. Na de verklaringen van von Payer staat
het vast, dat ze een stuk van de staart zyn,
die wij den ouden rykshond naar Wilson's
voorbeeld zullen afslaan (vroolijkheid).
vrouw met een goed figuur is verouderd.)
den zoom van haar kleed. Maar dit zijn
de vroegste sladta. Ato het getij rijst
lot een vloed, en als een overvloelend
reservoir plotseling overstroomt, zijn lief
de een uitweg zoekt, dan varlangt zij
geen eerbied of terughouding. Zij geeft
er de voorkeur aan stormenderhand
genomen te worden als een belegerde stad
en overwonnen te midden van een hei
ligen strijd, boven de uitputting vaneen
langdurig beleg; waarbij mijnen en te-
genmijnen gelegd worden. En bij al haar
verlangen naar werk en vrijheid, was
lone een vrouw Daarentegen was Keith
een man, ingewijd in veel dingen, maar
onwetend In hét A B C der liefde. Hij
had de mysteries van het zuiver ter
stond onderzocht. Maar het hart der
vrouw, waarin (Goddank) bijna altijd
reinheid, maar zeideo verstand zetelt, bleef
voor hém gesloten. Hij had zelfs geen
flauw vermoeden va® de Innige krach!
van een vrouwenhart. Zijn veiborgen
wegen had hij nog niet onderzocht. Zoo
kostte hij nu ook koel en beleidvol haar
hand, inplaéts van lone onstuimig inde
armen te drukken en van baar liefde*
bezit te nemen voor tijd en eeuwigheid.
lone bleet een oogenblik besluiteloos
staan en Het hem haar hand vasthouden
Daarna trok zij, met terugkearende zell-
bebeereching, die oven koud en vast
was als de zlfne, haar hand terug -
en keek den man aan, voor wten «ij bij
na haar leven had weggeschonken
„Nu." dacht zij, het minder ge
schikt. dat hij allee weet"
Toch kon zij beter dan de maentovrou-
Ludendorff ie daarom heengegaan. Da
eersteJcwartiermeecter-genereal, in vrede
commandant van de 85ste brigade infante
rie, heeft Zaterdag zijn verzoek om ont
slag door den ketaer ingewilligd. Tevens
heeft de keizer in bekendmaking den gene,
raai meugedeeld, dat het Neder-Rjjneche
regiment •cheipsdrattero No. 39, waarvan
de generaal al geruimen t(Jd chef to, voort-
aan den maam generaal Ludendorff” zal
dragen.
Ludendorff (heeft met Hindenburg >a-
mengowerkt van het oogenblik in Augustus
1914 af, dat deze uit Hamwver nmr het
Oosten werd geroepen, om daar een dam te
werpen tegen de Russische drommen, die
OosUPraiaen overstroomden en Konings
bergen al bedenkelijk naderden. Aanvanke
lijk ovenrtraalde de roem van Hindenburg
el dadelijk met <to overwinning btf Tannen
berg geveetigd, dien van zyn raadsman. Bij
dezen scheen het strategisch ovonog, b(j
den ander de uitvoering op den voorgrond
te staan. Allengs werd Ludendorff’s naam
ineer dan die van den ouderen Hindenburg
gehoord, ook in de binnenlandsche politiek.
Toen Roemenië zich in Augustus 1916 aan
den kant der entente schaarde an het er
voor de middelryken hachelijk uitzag, wer
den beiden uit het Ooetelyke hoofdkwartier
ontboden om voortaan de heele oorlogziek
ding dn handen te nemen. Ludendorff ia
daarbij de machtige stuwkracht geweest
Een uitvoerige beschouwing van het Berl.
TageW. over den afgetreden veldheer ver
telt van hem nadere bijzonderheden.
Het ia eigenaardig, dat nu op «Ue fron
ten de gevechtsactie tot groote hoogte
wondt opgevoend, en van beide kant*>
grootsche aanvallen loskomen. Zoo ia er
een Italiaansch offensief losgekomen, maar
een Oostenrljksch was juist in gereedheid
gebracht zoodat de resultaten niet zoo
groot z(jn. Uit Weenen werd Zaterdag be
richt:
De gevechten op de hoogvlakte dar Zeven
Gemeenten z(jn gisteren na de tegenslagen
