D
Ji
Öhr. KEET,
Groote Prijsverlaging
urytTihkeiilijniSIgarefl.
MODE-ETABLISSEMENT
Abonneert U op dit Blad.
STROBIN
ONZE
20000 pracht Sigaren,
N.V.
„GOUDA"
Een goed adres
JL HOLLANDER, loelebde 38, 6bé
Bleekzuchtige
Meisjes
Gekleurde Overhemden,
Linnen Boorden
In alle maten en verschillende modellen
•na., enz. ,m
GOUDERAK,
BOSKOOP.
staat aiet gelijk met ordinair goed te verkoopen
of enkele stuks met lagen prijs te etaleeren.
AMSTERDAM
zooals de
ROTTERDAM
T. ANDERS,
Abdijtabletten
Ontvangen groote sorteering
SANDOWN in alia moderne kleuren.
vo«r nit an dagttljk «trfwarklt diton
Adverteert ia dit Blad.
BEDDEN (treeren en kapok)
KAPOKMATRASSEN-DEKENS
Zie etalage.
en
ANTON COOPS
A S. VAN
DANTZIG.
ANTON COOPS
L. VLE66EERT, Goaderak.
P. A. WELLEK, Zijdeweg 72.
Tweede Blad.
Da 2ald-Afrlkaanscha deputatie.
i- °y hi,rüi' b- -
Goedkoop zijn beteekent niet» anders, dan in verhouding
tot den prijs, de beste kwaliteit, het nieuwste model en de
beste afwerking in groote keuze aan te bieden.
Slechts door nauwkeurig vergelijken van stoffen en fayona
met hunne prijzen, kunt U met zekerheid vaststellen, waar
aan daze voorwaarden het best wordt voldaan.
En steeds zal U dan blijken, dat slechts eene groote moderne
speciaalzaak in staat is U werkelijk goedkoop te bedienen -
eene zaak, die den reusachtigen omzet heeft, de buitengewoon
lage winstberekeningen de streng reeele stelregels handhaaft.
Ziet onze aanbiedingen
en overtuigt V zel£
NIEUWENDIJK
192 EN 197-20»
LEI05CHESTR^39
AANDACHT
HOOS5TRAAT
1^3 2 Y& S\9
HOEK VIADUCT
IliF.qF.MK LFEDINCMAC
1875 258
fabiisk«prijs. Vsidst git ds op-
der fijns Sigaren itatd* door,
OPRUIMINQ tot Zaterdag 10 Mal
van alia voorradig sijada
Rook- en Pruimtabak
bonsden
rsiaisg
WEER ONTVANGEN 18?1 28
beslist gefabriceerd van rijpe, overheerlijk over-
saeeche tabak, groote eigaar, wordt opgeruimd
voor 7 cent, verder groote vertcheidenkeid
vanaf 8'/i tot lOiot.g laat de gelegenheid om
puiks Sigaren of Tabak voor weinig
geld |n ta koopdn niet voorbijgaan «onder er
welf van ta profiteeren. Wet bij one gekocht
wordt en niet naar genoegen mocht sijn wordt
gald terug betaald of kan worden omgeruild.
Turfmarkt 84.
Engvos. Endetail.
Zaamladar,
Zeamdoaken,
Sponzen,
Dweilen,
Coeoswerkborslels,
Cocosstolfers,
Engelache Bezems,
1397 '20 nu. enz.
Firma Wed. P. UITENDAAL,
Bezem- en Borstelfabrikant,
Kleiwefstraat 13-15, Gouda.
rik heb nog gefn last van mijn
maag. Maar ik aorg den ook I
geregeld na eiken maaltijd twea I
Abdijtabletten in te nemen. Oe
„voor de maag"
kunnen U van Uw maagonge-
makken: misselijkheid ne bet
etes, opriepen, maagpijn, hart
water etc. afhelpen. De Abdij-
tabletten, bevatten geen verdoo-
Vende beaianddcelen. l)w dro-
giet en epothekrr verkoopt te
voor f 1.25 per doo». Eiscbt
rooden baud met onze handtee-
keningt t863 40
L. I. ACKER, Rotterdam.
TEL. 131
MARKT 26
Belasten zich met de
uitvoering van allt
voorkomende werken
Betreffende het huls en
decoratie schildersvak
Inlichtingen en prijsopgave wsrdsn
gaarne verstrekt
MEUBELEN - TROUWEN!!!
Prachtige aoliede meubelen (nieuwe en ?c-hand>) te kooi
Spiegels, Thsstafsls, Schilderijen,
Wollen Ookeni, Satijn Dsksns,
SPECIAAL ADRES VOOR JOROELUI MET NUWELIJKSPLARRER.
SIMQMSTRAAT 448, Bovenhui» nabil da Schlikada, TELEFOON 12800.
;n (nieuwe en ?c-hand>) te koop ala Tsfals, Stoalan, Kastalt,
srijsn, Boekenkast™, Uittrektafafs, Twsepsrsoons Badstallan.
is, Lasrstoslsn, Laarfautaulli, enz. RsuzenkoopjssI!I 20
MARKT 3 en 4,
GOUDA.
In alia artikelen.
KARPETTEN. VITRAGES.
VLOERZEILEN. LOOPERS.
Rheumatiek
Spit, Iackias
Spierverrekkingen
li grind ts jsnsitn
door
VISSER'S
Rbeumatiekolie
Prija
1.45
Verkrijgbaar bij Uwen Apotheker of Drogist
te Gouda ANTON COOPS, Wijdatraat, S. H.
v. LOON, Markt 6 en bij den fabrikant P
VISSER, Emmer Erftcheidenveen (Dr.).
DROGIST. WIJDSTRAAT 29.
WiJbarHablettcn.
Emsarpastilles.
Forsaamiattablattan.
MARKT as.
OOUDA.
GROOTE KEUZE
vrouwen l Gebruik
Mijnhardt'a Staal-tablettea.
Dece genegen «we bloedarmoede es
geven U eene gezonde gelaatskleur.
Indien op de dooa 1865 20
A. MlJNHAEDT
ontbreekt, koopt U namaak en be
nadeelt daardoor Uw gezondheid.
Eiaeh daarom uitdrukkelijk eeu dooa
Mijnhardt'a Staal-tabletten.
In doozan vanaf 90 cent.
Bij Apoth. en Drogiaten.
hal bMM WMOhmlddal
voor Stroo- en Panamahoeden.
V.rkrijtba.r hij 1792 12
DROGIST WIJDSTRAAT 2».
Advertentlën en abonnement»
op dit blad worden aangenomen
door:
laodpaffo ApüWt?-
3MM
Advertentitn en
op dit blad «ordaa
door
ZATERDAG 26 APRIL 1919.
Het is van den aanvang van den nu
feitelijk geëindigden wereldoorlog nau
welijks twijfelachtig geweest aan wel
ke zijde de sympathieën van de meer
derheid vén ons volk stonden. Voor
een deel was dit partijkiezen voor de
Entente, een gevolg van den tegenzin
tegen het Duitsche militarisme en (te
vrees voor het Duitsche imperialisme,
voor een ander deel het verzet tegen
de schending van België's neutraliteit,
ia de derde en zeker niet geringste
tlaats, van de leuzen, waaronder de
ntente ten strijde trok, maar ten slotte
ook van werkelijke voorliefde voor d£
Westersche mogendheden. Deze voor
liefde gold echter vrijwel uitsluitend
Frankrijk, dat altijd de sympathie g<*-
had heeft van de inteiiectueele wereld
en een groot deel der Nederlandsche
burgerij. Men kan zelfs zeggen, dat,
zoo het partijkiezen voor de Entente
niet nog algemeener was, dit voor eeh
niet gering deel veroorzaakt werd door
den wrok, die nog altijd bij een belang
rijk en vooral bij het krachtig-nationaai
voelende, deel van ons volk tegen Eiv-
geland mokken bleef wegens de ver
nietiging van de beide Zuid-Afrikaai*-
sche Boeren-republieken. Die vernie
tiging trof ons zeiven ais een opzette
lijke slag in het aangezicht. En loyale,
ruimdenkende Engelschen zuilen het
ongetwijfeld moeten billijken, dat wij
dezen slag zoo makkelijk niet vergeteh
konden en de herinnering eraan nog al
tijd onze goede verstandhouding tqt
Engeland bederft De Boeren in dfe
beide ZUid-Afrikaansche republieken
waren Hollanders, die juist omdat zfe
HoIIajjdsch wenschen te blijven, deh
strijd tegen het overmachtige Britsché
rijk meer dan 2 jaren volhielden. Het
zou natuurlijk in ons belang zijn ge
weest, wanneer zij in dien strijd over
wonnen hadden. Een HoIiandsch-Zuid>-
Afrika zou ongetwijfeld in nauwer eco
nomische betrekking tot ons getreden
zijrt dan dit met een Zuid-Afrikaandw
ErigéiSche heerschappij het geval kon
zijn eh oris nationale leven zou dodr
een zich tot' een machtiger staat uit
breidend Hoilandsch rijk een achter
grond gekregen hebben, die het thans
mist eti ons ras een plaats in de wereld
die het nu missen moet. Maar boven
dien „bloed is dikker dan water". Zon
der dat ons volk deze berekeningefi
maakte en deze overwegingen deed
gelden voelde het zich door den Engeli-
schen aanval op de Boerenrepubliek
zeil aangetast. En zijn sympathie ging
dan ook natuurlijkerwijs in de jaren,
van den Afrifcaanschen oorlog vrijwel
onverdeeld naar de strijdende en Jijt
dende stamgenooten.
Maar ons volk, en vooral de hoogere
standen en inteiiectueele kringeh, heeft
geen sterk-ontwikkeid nationaal zelf
bewustzijn. En zoo was het, toen de
wereldoorlog uitbrak, in meerderheid
den haat tegen Engeland, die tijdens
den Boerenoorlog zoo heftig oplaaide,
al fang weer vergeten en schaarde het
zich, schoon lang niet onverdeeld en
nog altijd door de herinneringen aan
dien itaat belemmerd, met zijn sym»-
pathieën aan de zijde van Engeland.
Maar deze keuze heeft zeker nooit be-
teekend, dat het de raak der Afrikaners
ontrouw werd.
Het is zeker goed, dat deze haat niet
gebleven is. Haat werkt vergiftigend,
ook op het nationale leven. Maar dit
HYGIËNE.
Schadelijks meelsurrofsten.
Ds achaarechte aan levensmiddelen, dis
in 1918 bestond, beeft vele fabrikanten ver.
leid tot het plegen van niet geoorloofde han
delingen by de bereiding en verkoop van
o»*e levensbehoeften. Niet alleen dat men
vele minderwaardige voedingsmiddelen in
den handel bracht, doch ook heeft men -
naarmate de voorraden uitgeput raakten
vervangingsmiddelen, die dikwijl* ondeug*
deigk Waren, daarvoor in ds plaats ver
kocht.
In Duitschland Ja men door dsn drang
der omstandigheden gedwongen geworden
om maatregelen te nemen, waardoor bet in
dsn handel brengen van ondeugdelijke ver.
vangingsstoffen van est- en drinkwaren kon
worden tegengegaan. De schaanchte aan
levensmiddelen leidde ook daar tot het be.
van «arrogates, die onder schoon,
khnkende nnmOa in den handel werden ge
wrocht en bjj onderzoek dikwijls bleken
•wadeiyke of waardeloocte bestanddoelen ts
Wsvatteh, of voor sen prijs werden aange.
wodsn, die in gesa redelijk» verhouding
■wad tot den kostprijs der samenstellends
Doordat da fabrikanten dikwijls
w*t den aard der bsctanddeetai «.ka^i
«f doordat man tot had» «vrid.
wil niet zeggen, dat men een aange
daan onrecht vergeten moet. En met
den aanval en de vernietiging van de
Boeren-republieken heeft Engeland
ook ona onrecht gedaan» maar meer
nog dan ons onze stamgenooten in
Zuid-Afrika.
Het is niet noodig en het is ook niet
dienstig de bijzonderheden van het ge
beurde opnieuw op te halen. Wie de
voorgeschiedenis van den oorlog ken
nen wil, leze het boek van den nu ver-
engelschten en voor Engeische belan
gen strijden Smuts „Een eeuw van onr
recht". En de gebeurtenissen van den
oorlog zelf liggen ons nog versch ge
noeg in de herinnering. Engeland had
geen enkel recht de Boerenrepublieken
te overweldigen en geen ander dan de
tegenwoordige Engeische minister
heelt het schreeuwend onrecht erkend,
dat Engeland met deze oyerweldiging
beging. Zou het dan nu de tijd niet
kunnen zijn, dat onrecht goed te ma
ken?
Het Wilsoniaansche beginsel van
zelfbeschikkingsrecht, waarvoor ook
de Boeren ais wij gevochten hebben,
heeft wel niet de toepassing gevonden,
die zijn luide verkohdiging ervan ons
had doen verwachten. We weten nu
we>, dat deze strijd voor de rechten
der kleine naties feitelijk een strijd voor
eigen belangen was. Maar een pro
gram, als Wilson ontwikkelde, moét
toch iets meer dan een frase zijn. En
de plechtige en openlijke verklaring,
dat men dit program goedkeurt en het
als een grondslag voor een toekomsti
ge vredesregeling aanvaardt, legt ♦och
zekere moreele verplichtingen op, die
men maar niet onwillig en mei een
schouderophalen terzij kan schuiven.
Op de?e verplichtingen houwt ook
de Zuid-Afrikaansche onafhankelijk'
heldsdeputatie. Zij komt aan de Pa-
rijsche vredesconferentie de ♦repassing
van het zelfbeschikkingsrecht van aile
naties, dat ook Engeland formeel er
kende, ten bate van de destijds ver
nietigde Boerenrepublieken en van
Zuid-Afrika vragen.
Het h niet waarschijnlijk, dat zij met
deze vraag succes zal hebben en het is
ook niet waarschijnlijk, dat zij zelf
daarop veel hoop heeft De Entente
heelt getoond dit zelfbeschikkingsrecht
alleen te willen toepassen, waaneer het
ten koste van hare tegenstander^
werkte. En de Weigering der Engeische
zeelieden om de dejputatie te vervoer
ren, toont genoegzaam de stemming
van het Engeische volk en zijn begeer
te om ook de door Engeland onder
drukte volken de vrijheid te hergeven.
Maar de deputatie, aan wier hoofd ge
neraal Hertzog staat, komt niettemin
te Parijs getuigen en zich op het recht
van het Afrikaner volk beroepen. Eh
Wij, Hollanders, hebben den plicht
door onze houding tegenover de depu-
tatie de rechtvaardigheid van dat be
roep te erkennen.
BRIEVEN UIT DS ROTSTAD.
CCCCLXXI.
De Paaschdagen zyn voor de residentie
en vooral voor Schevemagen een „strop"
geweest. In plaats van een zacht lentekoel
tje en een warm zomerzonnetje kregen wfj
een scherpen herfstwind en een bewolkten
hemel te genieten. Wed was er een strooit»
menschen naar Dem Haag, maar het voor
spel van den zoaner, dat op deze Paaschda-
gen, die zoo uiterst laat vielen, prachtig
had kunnen rijn, bleef uit Eerste Paasch-
dag heerschte er win ter ache stilte. Op de
boulevard en in de café's, die, gedreven
door het zachte weer vóór de Paaschdagen,
zich hadden geïnstalleerd op groote drukte,
was het naargeestig stil. Een dergelijke te
genvaller is niet gering en ai is men aan
het strand dergelijke stropjes gewend, het
was een hard gelag, dat deze zoozeer go.
hoopte inzet bitter tegenviel. Van de Zon
dagen «i de feestdagen moeten de extraa-
had omtrent hun bruikbaarheid als men
schel ijk voedsel, kwam het voor, dat de
samenstellende bestanddeelem dier surroga
ten schadelijke eigenschappen bleken te be
zitten voor de gezondheid der gebruikers.
Men heeft in Duitschland beproefd het in
den handel brengen van waardelooze ver
vangingsmiddelen tegen te gaan, door eenir
ge verordeningen (Kriegverordenungen).
Verschillende Bondsstaten (Baden, Saksen,
Beieren, Würtenberg en verschillen
de districten vaardigden verordeningen uit»
waarbij voor het in den handel brengen vaa
surrogate^ verlof moest worden gegeven of
door ds handelaars de samenstelling dezer
wrrogat«n moest worden bekend gemaakt
Ook verschillende „Preispriifungsstellen"
werden opgericht, ten einde het opdrijven
der prijzen van de verschillende waren te.
gen te gaan. Dece verordeningen hebben,
doordat zU voor de verschillende Bondssta
ten niet gelijkluidend waren, eenige ver.
warring kunnen doen ontstaan, niettegen
staande bet Duitsche Rijk eene „Zentral-
steile" by het „Kriagsernkhrungsanmt" op
richtte, waarbij alle mogelijke inlichtingen
omtrent de samenstelling ven bet surrogaat
en de toestemming om hst in den handel ts
brengen konden worden ingewonnen.
Tan slotte heeft da Duitsche regeer1 ng
met iagsng van 7 Maart 1918 «ene Ryks.
dwing Jngmtakt BR desa «""-V-g
tjes komen en nu ditmaal Pascben zeer
ver in bet lea te seizoen viel, was ds hoop
levendig, dat deze dagen alvast een buiten-
gewoon druk verkeer zouden brengen.
Het waa niet zóó. Dientengevolge heb
ben die dagen een zeer kalm verloop ge
had en was hst in de oude stad alleen iets
drukker dan op andere Zondagen. Pinkste
ren valt dit jaar in het volle badseizoen en
dus is thans daarop alle hoop gevestigd.
Het was in de omstreken van den Haag
veel drukker. Nu de auto's en dfe motoren
weer over voldoende benzine beschikken ia
het oude leventje weer aan den gang. Met
de van ouds bekende overbodige snelheid
en dus roekeloosheid, wordt er weer op los
gereden. Zondag heeft het op den Leitlschen
weg weer aan een geheel on schuldigen
knaap het leven gekost Eenige jaren is het
in den omtrek van Waasenaar rustig wande
len en fietsen geweest, maar nu is die rust
weer wek. Wat zouden die automobilisten
er toch aan vinden om als een bezetene
langs den weg te vliegen? Nog minder te
begrijpen Is het van de motorrijders, die
alle aaiidacht voor hun machine behoeven
en dus van het landschap niets genieten
kunnen.
In de omstreken van Wassenaar begint
het hoe langer hoe voller te worden. De
villa-bouw gaat voort dn het verband met
den Haag wordt steeds nauwer. Reeds ia
men druk bezig om den rechtstreekschen
weé, die de verbindingen vormt, te verbroe
den. Het ia wel eigenaardig, dat de oude
oorspronkelijke weg weef in feere wordt her
steld, twrwyi door het Haagache Bosch heen
de breede Leddsche Straatweg ligt, dien
men slechts even behoeft af te slaan om hot
dorp en met name het parte Groot-Haeae-
broeck te bereiken. Hier vormt «ich een be
langrijke voorstad van den Haag. De plan
nen voor «en electriachs verbinding met de
residentie beginnen in het laatste stadium
van voorbereiding té komen. Wanneer deze
verbinding t»t stand is gebracht, zal het ver
band spoedig tot eenheid vergroeien. Maar
dan zal het ook noodig zyn, dat den Haag
zjjn annexionisme botviert Gelukkig beeft
den Haag allang oog gehad voor dezen
kleinen groeiende»» nabuur. Reeds is zooveel
terrein aan den rand der belde gemeente*
door de Haag aangekocht, dat onze ge
meente het heft in handen heeft en kan
voorkomen, dat Wassenaar rich langs den
rand nestelt om te proflteeren van alle
voordeden van een groote gemeente.
Het is toch zoo dringend noodig, dat ds
wettelijke regeling ter Zake van de grens
bepalingen voor de gemeenten eens grondig
wordt herzien. De groote steden ondervinden
het nadeel van den huidigen toestand en
de kleine aangrenzende gemeenten profL
tee ren er van. Men zou zoo verwachten, dat
den Haag, de zetel der Regeering, meer te-
gemoetkomiiYg by d» Hooge Regeeriug zou
vinden ei» dat deze met eigen oogen de nood
zakelijkheid inziende, zou meewerken om de
wet te verandèren. Wel verre van dat! Toch
we Veortdtorend hop urgent de grene-
tttgrim en hoe don*" Haag met grooite
schatten gelds zich alleen waarborgen weet
te verschaffen tegen de opdringerigheid der
aangrenzende gemeenten.
Aan alle kanten is den Haag ingesloten.
Wassenaar, Rijswijk, Voorburg en LoosduL
nen liggen in een halven cirkel om den
Haag heen. De eerste en de laatste rake»
en de middelste sluiten de land
grens af; met zijn vieren liggen ze als een
hoefijzer om den Haag, zoodat de beide
uiteinden aan de zee raken.
zijn vele gemeenten in ons land »di®
op deze wijze worden ingesloten, maar het
nadeel daaraan verbonden doet zich pas ge
voelen, zoodra de ingeslotene zich zoo zeer
gaat uitbreiden, dat zij haar terrein heeft
Volgebouwd.
Tegenover de gemeente Rotterdam is de
Regeering altyd zeer coulant geweest. Zy
is niet teruggedeinsd voor een zeer ingrij
pende wijziging van de gemeentewet, ten
einde de annexatie van Hoek vaa Holland
mogelijk te maken. Het zaken-doen gaf den
doorslag, maar by den Haag zijn evenzeer
belangrijke zaken san de orde. Den Haag
moet attractie bezitten en het gaat niet aan
dat de omliggende plaatsen daarvan een deal
van het voordeel in de wacht sleepen.
Wassenaar heeft nu zijn reehtstreeksehe
verbinding gekregen met het strand. Daar
door is de gelegenheid geboden om het
denkbeeld van een badplaats te verwezen,
ïyken. Intuaachen Is deas nieuwe weg voor
fietsers zeer prettig.
Wie den Haag bezoekt, zijn aangeraden
die van dezelfde beginselen uitgaat als dis
van Saksen, is tevens vastgesteld, dat elke
Bondsstaat het recht heeft een of meer
„Zentralstellen." op te richten, waar de sur
rogaten, die men in den handel wenscht te
brengen, volledig worden onderzocht, hun
pry's wordt vastgesteld en over hun al af
niet toelaatbaarheid wordt beslist. De be
slissingen door deze instituten genomen zyn
geldig in alle Bondsstaten, terwijl alle
„Zentralstellen" onder toezicht zyn gesteld
van het .^riegsernfihrungsajnbt" te Ber»
iyn.
By ona te lande dreigde de toestand in
1918 even slecht te worden als in Duitsch
land. Door het ontbreken eener levens,
middelenwet was het aUesu mogelijk de be.
dbrijding van ondeugdelijke levensmiddelen
en surrogaten in die plaatsen waar keu
ringsdiensten waren gevestigd, ter hand te
nemen. De Regeeriug nam alleen maatrege
len tegen het fabriceeren en in den handel
brengen van thee- en koffieeurrogaten, na
dat door eenige vergiftigingsgevallen ge
bleken was, dat men gebrande narcissen en
niet ontbitterd* lupinen, die schadelijk voor
de gezondheid zyn, als koffiesurrogaat in
den handel had gebracht Deze maatregelen,
waardoor contróle op de bereiding dezer
surrogaten mogelijk weid, hebben zeer gun
stig gewerkt Daarentegen hebben in 1911
eens een uitstapje te maken naar bat parit
te Waasenaar. Wij «eggen dat «onder jaloe
zie, te meer omdat wy voorzien, dat de aa-
nexatie van Wassenaar thans slechts een
kwestie van korten tijd Ja Uitstapjes* naar
da omstreken rijn als attractie van dan Haag
als woonplaats natuurlijk sear belangrijk.
Hoe langer hoe grooter wordt de aantrek
kelijkheid van den Haag en boe langer boa
meer hoort men van hen, die «ich hier kwa
men vestigen, dat zy alleen maar zouden
kunnen wenschen in den Raag te
zoo rij er niet reeds woonde
HAGENAAR.
BRIEVEN UIT DU1SCHLAND.
Reizen In modern Dititachland.
Van onzen R. -correspondent.
ln ben op reis geweest. Ik ga graag
op reis in een land waar het nu een
maal niet verveiend-eentoonig naar het
vastgestelde reisplan gaat. Thans heeft
men in Duitschland, waar vroeger al
les zoo planmëssig ging, reizen met
onverwachte gebeurtenissen en met
hinderpalen. Men weet min of meer,
beter min dan meer, wanneer inen ver
trekt; men weet nooit wanneer men
aankomt, en of men aankomen zal. Nu
ja, voor iemand met avontuurlijken
geest prikkelt dat wel wat en dat heeft
heel wat te beteckenen in een tijd, dat
de groote oorlogsprikkel als waarde
loos verworpen wordt.
Ik zou in Dusseldorf, niettegenstaan
de Spartakisten-heerschapp'j een land
genoot en dichter vinden, die met me
mede naar Leipzig reizen wou. De
heenreis was waarlijk wonderbaar; de
terugtocht, die ik een volgende maal
vertel, heerlijknu ja, voor mij.
Zóó toch het verstaan. Ik vond een
trein, van de soort die men gewoon
lijk „personen-sug" heet om rond den
middag te vertrekken. Hij zou inij bin
nen bekwamen tijd naar Magdeburj*
voeren, waar ik 'i insluiting vinden koh
om over Hannover, Herford, Bielefeld
en Dortmund tot Dusseldorf te komeit.
De trein zag er betrekkelijk voor
treffelijk uit. Hij boezemde vertrouwen
in. Alhoewel slechts „personen-zug"
bestond hij uit het materiaal van de
snelle D-zug's, dc lokomotief inkluis.
Ik beken eerlijk mijn hoop: misschiep
zouden lokomotiei en voerder iets vah
de goede gewoonten der D-zug's be
houden hebben en had ik alzoo kans
in tijds te Magdeburg aan te komen.
Eenmaal in den trein is men heelemari
aan den goeden wil van den modernen
Duitschen stoomsleeper overgeleverd,
en dat wil veel 2eggen. Mijn beiang
als nieuws-jager primeerde ditmaal
niet, mijii vriend wachtte.
Ik heb nooit zoo langzaam gereisd...
Bij het binnenloopen in^het station
te Magdeburg, stelde ik vast, dat ik
minstens twee uren te laat aankwam,
en voor eenmaal was de trein, die ik
halen moest met slechts vijf en negers
tig minuten te laat binnengekomen
Hij was vertrokkenEen troost had
ik: ik was, neen niet alleen. Schamele
troost waarmede ik warlijk niet pocH.
Wachten dan maar, uren lang... eveit-
als mijn vriend. O men wordt zeer ge
duldig in modern Duitschland! Meh
wordt er zelfs te geduldig. Men wordt
er heelemaal onverschillig door ovef-
maat van geduld. Na zoowat twee
uren wachtens op een trein, die „plan-
mlssig" voor een uur moest aanrollen,
kunnen we voort tot een klein station,
waar wij nog een trein Berlijn—Keulen
zullen treffen. Een heusche verrassing,
die niets-beduidende plaats. Ik heb se
dert lang niet meer zoo goed geëten als
daar. De waard, een pas-ontslagene
marine-infanterist, die gedurende deh
oorlog in Brugge en Oostende „gele-
Deze bijzonder* correspondent zal on
ze lezers en lezerwen geregeld rertellea,
hoe het in het gemoderniseerde keizerrijk
thans toegaat Rad.
Rykscontröle ontbroken heeft, tallooze mai
len aanleiding gegeven tot vergiftiging.
Door de schaarechie aan meel heeft men
niet alleen minderwaardige soorten in de
plaats van de vroegers in den handel ge
bracht, maju- ook schadelijke meelsurroga-
ten. Het meest «yn voorgekomen vergiftk
gingen met xoeel uit pronkboonen at uit
schadelijke bloembollen bereid. Toen de
eerste vergiftigingen met pronkboonen ia
het begin van het vorige jaar plaats had.
den, was over de schadelijkheid weinig be
kend. In de Cbem. Ztg. 1918, blz. 246, ven.
tigde Kobert de aandacht op een giftigs
•tof, die o. s. in de pronkboonen voorkomt
en door Landsteiner en Rsubitzscbek pha-
rine was genoemd. Kobert gaf ook eet
methode aan, om phasine uit dit moei af
te zonderen en een eigenschap om phutes
te herkennen (opgelost ia eene physiolo-
gische keukenzoutoplossing werkt phasine
n.1. agghitineeread op rood* bloedlichaam
pje*). Voedt men muzen met een papje
van pronkboonenmeel en water, dan gaas
zy in den regel binnen 24 uur dood. Merk
waardig is het, dat de schadeiyk* eigen
schappen van phasine verloren gaan, indien
men het pronkboonenmeel aan hooge tempe
ratuur blootstelt. Een gevolg biervan is,
dat gebak uit dit meel bereid alleen scha
delijk ia, waaneer, de baktentperatuur niet
hoog genoeg la geweeeL Goed gaar gekook.
uit-gesproken Jen naam niet zeggen
durf, (men weet nooit in wiens hand
gen" had, scheen oo een groote ont
vangst voorbereid. Bij het makke bin-
nenstoomen van onzen trein, was in
dat kleine nest alles op de ontvangst
van recht uitgehongerde reizigerf
voorbereid. Uitgehongerd waren we,
nou dat mag u gerust geloovenl Men
moet toch bedenlcen, dat Duitschland,
zonder de minste overdrijving, een land
is waar er allerhande noodzakelijke
voedingsmiddelen te kort zijn. Maar
daar, in dat van Uod en de menschen
vergeten station, waarvan ik u recht-
'ggen
inden
geschrijf komt, en ik wil waarachtig
den gedienstigen en vooruitzienden
waard niet voor „hamsteren" doen
vervolgen), vonden wij uitstekenden
bouillon, heerlijke warme Frankfurter
worsten met het onvermijdelijke, maar
toch niet slechte „sauerkraut", echte
mosterdlekker smakend ersatz-
hier, vage herinneringen aan heusche
Piisener opwekkend. Menschen en al
les zonder spijs-markenWat hebben
wij ons dAJr te goed gedaan. Ik ver
geet het louter uit dankbaarheid van
mijn leven nietEen bieeke, uitge
mergelde reiziger (ik had waarlijk me
delijden om den man), beweerde wel
dat de overheerlijke Frankfurter wor
sten zeker geen gram zwllnvieesch be
vatten, en van geiten-vleesch, mis
schien van paarden-vleesch, mogelijk
ook van heel ander vleesch bereid wa
ren. Hij deed hierbij een eigenaardige
beweging met d-n neus, die aan het
snutfelen der honden denken deed. Ik
bezag starlings en zwijgend den spre
kenden bleeken man. Nu begreep Uc
eerst goed waarom hij er zoo uitge
mergeld en bloedloos uitzag: de nijd
verteerde hem. Die man was zeker een
infame leugenaarMaar laat mij u
toch bekennen, hoe ik overgelukxig
was dat hij me, vcor het verder reizen,
een kaartje afgaf, waardoor hij zich
kennen deed als een weldanigen Mül-
ler of Krause, fabrikant in moderne
Duitsche worsten Specialiteiten voor.
En Wat kon ik, arme, aanvoeren tegen
zijn nevoegdheid?
Kóln, werd er geroepen.
Qoddank! door den spoed, die elk
reizende maakte om 2ich een plaats te
veroveren, kregen mijn gedachten een
andere wending. Ik was van Iets ver
schrikkelijks verlost.
De trein wordt in sprakeloozén aan
val genomen. Geen plaats meer in
tweede en derde klas (de eerste is aan
vele treinen afgeschaft). Dan maar
naar vierde, nog liever zoo reizen, dan
nogmaals onder de vervloekte sugges
tie te komen van de onappetijkelijke
woorden van den man met het bieeke
gelaat. Ik val te midden van een troep
Poolsche vluchtelingen, die de lieftaf
lige strijd-methoden van hun landge-
nooten en nationale verlossers ont
vluchtenZij reizen naar Essen en
hopen daar werk te vinden: het is of
voor hen de oorlog niet voorbij is
Ginder in Polen is net dan ook zoo
Zij denken werk te vinden bij Krüpp.....
oorlogstuigen maken en munitie fabri
ceerenArme, arme lieden! Hun
schamel bezit ligt rondom hen; een
opkooper van oud geeft er geen vijf
gulden voorEen oogenblik ge
wekt door mijn komst, vallen nu weer
hun oogen dicht. De mannen sla
pen, rustend tegen de vrouwenDe
vrouwen hun armen om de mannen ge
slagen of Jeunen tegen het gepak
Een jonge vrouw, gansch alleen, heeft
mij een tijdlang aangekeken, daarna is
ze heel zachtjes aan het zingen ge
gaan
Een melankolisch Poolsch liedeken
verluidt
In dien modernen slaapwagen van
het modern Duitschland, waarin ten
slotte iedereen slaapt, ook de jonge
te pronkboonen hebben huane schsdeiyks
eigenschappen verforen. Natuurlijk ia dar.
geljjk meel in hooge mate schadelijk, waa
neer het voor de bereiding van puddingen
wurdt gebruikt
Behalve pronkboonenmeel heeft man ook
moei vaa verschillends bloembollen als vos.
dingaittiddel ia den handel gebracht Het
groots gevaar by het gebruik vaa dorge-
ding de giftig* Uoemholleo niet iihIiiIiIm
houdt ven de oneehadelUfee, ioodet nen li
den regel medtmwg»*!., efkometlg vu
verschillende bloembollen «eatoeft, ea de
bene loopt, det del» mengeeh eehedelVht
eigen adteppon hebben. Nog heden .orden
mengsels in den hendel «ongetroffen, die
beluitve fuudnppelmeei en tnlpemeel, de
typische mphiden, afkomstig van hpach.
then of nercleeen, bevatten. Dergelijk*
ineelmengsels behooren voor het gebruik *1*
nicnscheiyk voedsel niet te «rord-t gebruikt
*n kunnen beter voer technische doeWaden
worden verwerkt.
Vermoedelijk sullen de moelsorrogetee
spoedig verdwijnen, weneer voldoende kon.
veelheden meel van buitenaf binnenkomen.
Men lij met het gehetdk ven deen meel sar-
rogeten echter vooesiehtig.
M. t» het T. S. H.