I
bekende Stremsel
Vtfaschv^ü*!*
Holten
Socderei- a tammer
HAMER
Anga-siroop
B. W. VAN DE PAVOORDT
GEEST BOVEN FORTUIN
in de oude prima kwaliteit.
Net Kosthuis gevraagd.
Zit- en Slaapkamer
Zit- en Slaapkamer
Zit- en Slaapkamer
Karpetten en Loopers
STRIJKSTERS
VOUWSTERS
Mangel- en Zoldermeis}es
-:» - ~s m
Wederom v«rkrl|gbaar i
Vanaf I Mal 1919
Vlruly's Zeeppoeder
Dames- en Hinderhoeden.
Veranderen en garneeren no gedragen hoeden.
Motorbootdlenst
GOUDA-ROTTERDAM.
W. IH. ELSHOUT,
Doperwten
Spinazie»
I De beste Borstsiroopl
BIOSCOOP „GOUDA VOORUIT".
Ontvangen Patria-Kinderwagens
Rijwielmagazijn J. L. HULLEMAN.
Indian Molorrl|wlnlnn
worden hall Mol varwachl
OliHocto Import.
Landbouwers
Een der zeldiame film* dia kat publiak boaiaa ra wmakta tu bagla tot aiada.
la da koofdrol
MT Mlaa QAIL KANE t"
80E1ENDI SPANNENDI IET» APPAET1
AM..II.6*.. (MO
ATT EET III Dm «Mk «1. ««tra mmmmtte da from .o.lb.ln.tc»
AaJAX Amsterdam-li. A. C. Breda.
Da aaatali waar dakaal Nadarlaad over «prak.
Bxpiloatio JULIS RlNt
i. h« baat. taadaamiddal root Maa|
Mat Do=r dll Maadpaadar alia |a<
|a paf dooa 90 al. Varkrilabaar la da
»ada N| ANTON COOPA 1 4
zangster, slaap ik ten laatste ook
in
De trein rijdt door den nacht....:.
Eindelijk Dusseldorf, waar ik half
dood van honger, meer dan halt-dood
van koude met precies twee honderd
zes en vijftig minuten aankomorti
er te vernemen dat mijn vriend dodr
de aanhangers van mijnheer Sparta-
kus, voor een goed uur, werd aange
houden onder beschuldiging van bfi
le ediging der Spartakus-voorman-
nenDe arme jongen had eenvou-
diglijk zijn ontevredenheid lucht ge
geven, weliswaar met oprecht dichter
lijke vrijheidover de slechte or
ganisatie van het modern spoor in mo-
dem Duitschland
Vroeger broodsgebrek.
Een noodstand, als in de jaren 1698
—1700 heerschte, is in de latere eeu
wen hier te lande betrekkelijk, zelden
voorgekomen. In Onze Eeuw wijdt
dr. J. G. van Dillen daaraan een uitvpe-
rig opstel. En wat ons daarin het
meest treft is, hoe de toen getroffen
maatregel» een groote gelijkenis veo-
toonen j^ieV. die, welke tijdens de te
genwoordige crisis genomen zijn. Ook
toen werd de vrijheid van den handel
sterk beperkt, de uitvoer verboden,
brood tegen lageren prijs verkocht,
echter uitsluitend aan de minvermo
genden, en Regeeringsgraan aange
kocht Het is wel merkwaardig, dat
-T- t erwijl de raadpensionaris telkens
.Opheffing van het verbod van uitvoer
bepleitte juist Amsterdam, de stad,
vdie zoo groot belang had bij den
j graanhandel, zich daartegen zoo lang
bleef verzetten. Het is aan die maat
regelen te danken geweest, dat hon
gersnood en oproer, als toen o.a. ih
Spanje en in sommige streken van
Duitschland heerschten, in ons land in
die kritieke jaren zijn uitgebleven.
Zonder eenigen twijfel was de
graanhandel in de zeventiende eeuw
voor Holland en in 't bijzonder vooj
Amsterdam één van de belangrijkste
bedrijven. Vooral sinds Roemer Visser
en andere kooplieden omstreeks 1390
tijdens een hongersnood in Italië een
groote hoeveelheid graan naar dat
laqd hadden gezonden, betrokken de
kustlanden der Middeilandsche Zee
regelmatig graan uit Amsterdanl.
tweemaal per jaar kwam uit de Oost
zee een grootevloot van graanschepen
hét IJ binnen. Omstreeks 100.000 last
werd jaarlijks te Amsterdam geïmpoó-
téerd, waarvan vier vijfde wederoi|i
naar binnen- en buitenland werd uitgei*
voerd. Bovendien vervoerden nog tal
rijke „Voorbij-landt-vaerders" tee-
kènachtige uitdrukking voor schepen
'die, wegens de tamelijk hooge in- en
uitvoerrechten, ons land niet aandedeh
graan voor rekening van Amstetf-
damsche kooplui. De stad, in de zes
tiende eeuw reeds de „korenschuur"
der Nederlanden, was langzamerhand
die van een groot deel van Europa ge
worden. Volgens een memorie van
kooplieden uit die dagen waren de
Amsterdamsche pakhuizen voor 4J5
met graan gevuld.
Het was dus ongetwijfeld een groot
landsbelang den graanhandel zoo wei-
nig mogelijk te bemoeilijken. Toch is
tegen het einde der 17e eeuw de uit
voer van graan twee jaren lang, n.l.
van October 1698 tot September 1700,
geheel verboden geweest. De reden
daarvan was gelegen in de groote
schaarschte van graan, als gevolg van
misoogst; waardoor hongersnood geen
denkbeeldig gevaar was.
In zijn belangwekkend opstel geeft
dr. Van Dillen nu een relaas .van den
gang van zaken in de moeilijke jaren
van toen welke zooveel overeenstem
ming vertoonen bij de tegenwoordige
tijden varTgraanschaarschte.
Zoowst'voor rekening van de pro
vincie fis voor de stad Amsterdam
werd toen door bemiddeling van Am
sterdamsche kooplieden in Duitsch
land en tiï Italië graan gekocht. De
aanvoer ging echter soms met groote
moeilijkheden gepaard. Want aange
zien elders ook schaarschte was,
maakten de regeeringen van andere
landen en steden bezwaar tegen het
verleenen van permissie tot uitvoer.
Wegens de dagelijks toenemende
duurte der granen zou te Amsterdam
in Maart de prijszetting van een rog
gebrood van 12 pond verhoogd moe
ten worden tot 22 stuivers. Nog steeds
werden waarmee men reeds in Oc
tober 1698 begonnen was aan de
minvermogenden van stadswege lood
jes uitgereikt, op vertoon waarvan zij
bij de bakkers net brood voor een
lageren prijs konden krijgen.
Bij inlevering der loodjes werd aan
de bakkers het prijsverschil van stads
wege uitbetaald. Tot dusver bedroeg
het prijsverschil 4 stuivers, doch dit
zou ru verhoogd moeten worden tot
5 stuivers, aangezien men de minver
mogenden onmogelijk meer kon laten
betalen. Daarom werd nu den 9en
Maart 1699 door den raad het besluit
genomen om rogge uit de stadsmaga-
zijnen, die men tot dusverre angstval
lig gesloten had gehouden, aan de
bakkers af te leveren. Het was slechts
bedoeld als een proef, om te zien of
daardoor een druk op den marktprijs
kon worden uitgeoefend. De prijs van
stadsrogge werd bepaald op 249 g. 26
s. per last. De broodprijs zou dan
weer op 21 stuiv. gesteld kunnen wor
den. Hoewel de stad het graan aldus
onder de waarde verkocht, maakte zij
toch nog een redelijke winst, daar hqt
graan tegen veel lageren prijs was in
gekocht. Bij deze prijsdaling werd
overwogen, dat indien de prijs van het
stadsgraan hooger gesteld werd, ook
zooveel meer op de loodjes zou moeten
worden toegelegd. Stelde men inte
gendeel den prijs lager, dan zou dat
niet alleen financieel zeer nadeelig zijn
voor de stad, maar ook zeer onaange
naam voor vele andere steden en dor
pen, die niet in staat waren hun bak
kers rogge ter beschikking te stellen.
Het was hoogtijd, dat er nieuwe
aanvoer kwam. Want toen het stads
bestuur de graanvoorraden, die zich in
de pakhuizen der kooplieden bevon
den, liet opnemen, bleek, dat na uitvoer
van datgene waarvoor reeds conserft
was verleend, niet meer dan 400 last
tarwe en nog minder rogge zou over
blijven. In den brief, waarin zij dit
mededeelen, maken burgemeesters ook
melding van het besluit om de afleve
ring van graan uit de stedelijke maga
zijnen te staken. Het blijkt, dat dit be
sluit in verband stond met de aankomst
van de graanvloot, die iederen dag te
verwachten was. Burgemeesters had
den vernomen, dat als men dat be
sluit niet nam wel 2000 lasten „het
land en deze stad voorbij (zouden)
zijn gegaan". Van den kant der koop
lieden werd dus blijkbaar groote pres
sie op het stadsbestuur uitgeoefend.
Toen de graanvloot te Amsterdam
was binnengeloopen, stroomden op het
stadhuis natuurlijk de aanvragen van
tal van steden en dorpen om consent
tot uitvoer binnen Als men alles zou
toestaan, wat gevraagd werd, dan zou
al het graan, dat nu binnen gekomep
was, alleen reeds door de steden efi
dorpen der provincie Holland in en
kele weken geheel geabsorbeerd wor
den „hetwelk een seekere preuvé i$,
dat -alomme een groote holte en ge
brek moét sijn."
Het gebeurde dus niet. En vandaar
wellicht de Amsterdamsche reputa
tie, dat tegenover de andere provincies
Amsterdam in dien tijd blijkbaar niet
erg vrijgevig waé.
BU1TKNLANDSUH NIEfüWS.
MLAaNJMtiJMu
Dö Chemin-de s-D a m e e.
Do Matin bevat een verontwaardigd ar
tikel naar aanleiding van het beectiainea-
du fek, dat op den in dozen oorlog) be
roemd geworden Oheinin-dew-Utoinee, dia zoo
lang het terrein ia geweest van verwoe
den »trijd, thans, bijna een half jaar na
dat die wapensriiiatanid gesloten is, nog
altijd g^neuvelde iranscho helden onbe
graven zijn blijven liggen.
De etreeü, vóór den oorlog een rijk ge
zegend land niet bloeiende landouwen en
vriende.ljke dorpen, thans een verlaten,
troodtejoozo woestenij, word* schaars be
zocht. Die dorpen zijn verwoeeture»
in den oiikrttó woont geen levende zuei
meer Niemand schijnt zich om deze ver
woeste landstreek te bekommeren en «hes
is daar zoo gebleven ais de laatste dag
van den oorlog het galaten had.
Den 16en Maart deed een bejaard be
woner van Daon hier de lugubere ontdek
king waarvan hierboven gewag wordt ge
maakt. Hij was dien dag een kilometer
of vij.tien het verwoeste gehied ingegaan
om eens te gaan zien wat er geworden
was van een stukje grond, dat hij bij
t llain-Pawiy in agandom had gehad en
op dien tooht door de verlaten «tree* had
hij in een hollan weg tot zijn ontzetting
het overschot gevonden van een gesneu
veld Ffamech soldaat mef'zijn wapenen
zijn uitrustingstukken nog bij zich. Een
eindje verder, op een afstand van nog
geen honderd nieter, ontdekte hij onder
een groep stukgesohotaa boomen nog vier
lijken. Het was hem niet mogelijk ver
der te gaan zoo gauw hU kon keerde
hij diep geschokt naar Laon - terug, waar
hij zich aanmeldde bij den plaatselijken
commandant en deae zUn verschrikkelijke
ontdekking mededeelde. Maar hij bad niet
gerekend op het reglement waarop in den
militairen dienst alles ia gebaseerd. Hij
werd allerbeleefdst te woord gestaan, maar
w gebeurde niets, de lijken biereen lig
gen, en edndelijU, na drie weken, kreeg
hij officieel antwoord van den kolonel
die hem beriobtte, dat 't hem erg speet,
maar, dat hij er niets aan kon doen, en
dat hij ndet tot het begraven mocht over
gaan, omdat de gevonden lijken niet op
het gtfcled van het tweede legerkorps la
gen, maar op dat van het zesde, dat tot
het gebied van de militaire overheid van
ChfMons behoorde.
Daarop weTd Chétlon» gewaarschuwd,
n-aar ook daar gebeurde niets, en werd
zelts niet eens geantwoord. Verontwaar
digd wendde toon de heer Delabaye, zoo
hee' degeen, die de droevige ontdekking
gedaan had, zicih tot de pers ea eejj
verslaggever van de „Matinia daarop
net hem medegaan. om de feiten vast
te stellen en te publiceeren.
Weer trok men de froostelooze woestenij
iu Geraamten van boomen zoover het oog
reikte, kale bergen en heuvels hier en
daar «teenhoopen, waar vroeger huizen
geMaan hadden en verderop de overblijf
selen van de dapperen, die voor da voi
ded igjng van hun vaderland hadden ge
streden De flauwe hoop, dat Üh&lof»
misschien tod» nog ijver had getoond,
of dat bij do militaire overheid te Laon
hei gevoel van mensohe'ijkheld, de mili
taire eer, d» eerbied voor de gevallen
held steiW zouden zijn gebleken dan
de sleur van den dienst, werd hedaas niet
vervuld. De dooden lagen ar nog altijd
Vlak bij elkaar, op nog geen meter at-
fl.aiid lagen daar twee soldaten van het
164e regiment, er wee niets van overdag
de geraamten, de stalen helm en de ver
veerde soldatenjas. Verderop een ser
geant- Zijn ransel ligt bij hem, er is
niets in dan ooa dertigtal rood-wit-blauwe
lintjes met het merk van de Saoré-Coeur,
geestelijke gesehdi'ten en brieven, onlees
baar gieworden <k>or de regens. Een pries
ter wellicht Niet ver daar vandaan een
vaandrig van hetzelfde regiment. Zijne
zakken zijn leeggehaald; zijn revolver is
uit het étui verdwenen, zijn binocle is
weg Aan den overkant van den weg 't
overschot van een korporaal en wat ver
der l'ggen nog andere overblijfselen In
't geheel telde de correspondent van de
Madia" er acht lijken en ongetwijfeld
liggen er in de ravijnen en de boeschen
nog meer. Drie van deee lijken waren
nog voorzien van de metalen identitelta-
p!aat,es, waardoor men de namen kon
vaststellen.
Do „Matin" merkt hierbij op, dat hot
«arniooon van Laon tienduizend man telt
en dat er tienduizenden Dulteohe krijgs
gevangenen 1 rondlloopon, die* niet ^eel
meer doem dan om sigaretten bedden en
't blad vraagt of 't nu geen tijd wordt
dar de overblijfselen van die gesneuvelden
mi eindelijk na zeven maanden worden
begraven
HONGARIJE.
D. H. I N.
Een der uüt Boedapest Kier te lande te
ruggekeerde Nederlamdore, zendt aan de
„Tel." een artikel, waarin hij. zijn jong-
s i' herinneringen uiit de Hongaajsche
hoofdstad weergeeft
'l I» een zomersohe ding vaudaagi, e«a
dag waarop ieder rechtgeaard: Boedapes-
tor zijn vrijen tijd doorbrengt met wan
delen op bet Donaucorso, met kijken naar
de blauwe lucht en het groene watert
Mant wat er ook gebeuren moge, wat de
dictations, die titans d'.t land regeeren, ook
voor kromme eft onzinnige dingen mogen
uitdenken, nooit gullen zij het zoover kun
nen brengen, dat zij het volk van de
hoofdstad zu len verhinderen, uren ach
tereen op het corso heem en weer te slen
teren, en zübh met een werkelijk niet*
EuropoascJïe indolentie te vermaken met
motadoen, zondier ook maar een oogem-
blik te denken aan de ernstige dingen
die hier bijna elke minuut gebeuren.
Elkeia dag valt het opnieuw op, hoe
alles wat hier than» gebeurt, de groote
menigte slechts aan de oppervlakte be
roert, maar tot haar innerlijke wezen
slechts weinig doordringt Hoe de men-
schen hot eeme oogenblik totaal tenneer-
geslagen zijn, omdat ze beweren, tot den
bedelstaf gebracht te zijn en van honger
te moeten sterven, tenzij ze door zelf
moord een einde aan hun rampzalig be
staan maken on tien minuten later op
luchtigen toon praten over de nieuwe
1 aison van de primadonna van een of
andegr theater, die wel op een schandaal
tje za<l uiittoopen. Ernst te dit orien-
taalach aangelegde vota ten eenenmale
vreemd, tot ernstig handelen em samen
werken, nu de nood aan den man is, is
de groote maaaa eenvoudig niet Instaat
Ik loop met mijn vriend den ex-advo
caat tusöchen de nog altijd '/waar go-
parfutaêerde Boedapester Schooaen en flir
tend yeuneeee der hoofd» te dl. Wij zijn
juist tot de cooclu«ie gekomen, dat het
coraobeeld nog hetzelfde is als in vroe
ger, beter tijden, met dat éêne verschil,
dat de dames aifldaan zljo van haar over
tollige „achMiick", dïe reeds groot mdeeis
ten behoeve van den prole ariërestaat in
bes-lag genomen iö, of lang» smokkewe-
gec. over de grenzen is gevoerd En mijn
vrkiad hee't me terloops honderd kronen
ter leen gevraagd op onbepaalden ter
mijn, want hoewel hij voor eemige we-
ken een rijk man wa», beschikt hij thano
niet meer over het noodige geld, om met
zijn vrouw een eenvoudig middagmaal in
dc stad te nuttigen. Van zijn depót bij
de bank mag hij geen heller opnemen,
de sleutel van zijn safe heeft bij aan de
vertrouwensmannen der regenring, die met
het toezicht op de banken belaert zijn, moe
ten afleveren en de kleine voorraad le
vensmiddelen, «fie hij in zijn provisie-
koet thute veiïg waande, zijn door de
redheroheurs In beslag genomen. Hij wil
mc wel tweedu'zend kronen staatetsdiuld ln
onderpand geven, die hij ergens verboT-
gen heeft, zegt hij met een weemoedigen
glimlach Die dingen hebben voor hem
todi geen ceht waarde meer, hoewel ze
voor eenige weken op de beurs nog voor
92 pCt verhandeld werden. Maar hij be
zweert me, nooit aan iemand te vertel
len, dat hij nog onopgegeven effecten be
zit, want de mogelijkheid, voor de revo
lutionaire rechtbank gedaagd te worden,
doet lie®» de haren te berge rijzen. Hij
weet uit praje teefce ervaring', wat Hou-
gaar.sche rechtspraak was, en roeit bij
iututie, wat het zijn zou, als de tegen
woordige rechtbank, die uit leoken-geaoe-
seu bestaat, een oud-advocaat zou moe
ien vonnissen.
We praten maar over iet» andere, want
het onderwerp schijnt me pijnlijk voor
hem. Dan, toevallig, zijn we getuigen
van een ontmoeting tusaohan twee heereg,
die elkaar de hand schudden, en a.kaar
op de gewohe wijze begroeten. „D. h. n.
szegt de eene opvallend en de an
dere maikt. Dan loopen ze door en ver
volgen hun gesprek. Ook wij gaan ver
der en ik zou geen acht op dit geval
geslagen hebben, ais ik eenige oogen-
bukKen later niet' een bijna gelijke be
groeting had gehoord, die mijn nieuws
gierigheid naar de beteekenis dezer ge
heimzinnige letters had gaande gemaakt
De ox-advooaat wist bet ai. Sinds er u&
Boedapest op bevel van hoogferhland geen
recht mag worden gesproken., en hij tot
gedwongen werkeloosheid' gedoemd is, be
nut hij, in afwachting van het moment
dat de tegenwoordige heeroohers een prooi
der bedrogen proletariërs zullen worden,
zijn vrijen tijd met het verzamelen der
laatste nieuwtjes. „Je weet," sprak hij.,
„dat in het oude Rome de christenen ais
her enningsteeken een viech in het zaad
teek enden En zooais die christenen ui
Rome alkaar aan dit viacbje berkenden,
zoo herkennen de christenen in Boeda:
pest elkaar aan deze vier letter, die bè-
teeikenen: Das h&U niobt Standi Wamthbt
is uitgesloten, <iat dit rógme longer stand
houdt dan de geringe voorraad lavend-
middelen, die thans iaog in Boedapest
voorhanden te. Zoodra de groote massa's
dc oogen opengaan, en zij bemerken, d*t
het geen kunst te den werkman geduren
de een.ge maanden met abnormaal hooge
salarissen te verblinden en hem daarna
te (laten venhonge>ren, zullen zij ook tri
de plotselinge ontdekking komen, dat er
in deze ganeohe regeetring iiogj geen 6
pCt. werkelijke Hongaren zitteai, maar bij
na uitsluitend 'ertl^geiiwoordigprs van wat
men tegenwoordig in Hollandl de „Kaé-
pathen" pleegt te noemen. Jij> West-Eft
ropeeör, kunt dergelijke dingen niet bjt-
oordooien zooals wij, omdat bij 'jullie <|e
verhoudingen op dit gebied zoo geheel ad-
derf zijn, maar wij, gisbaren Hongaren,
wij weten wat ons land thans noodig
heef Tienduizend mam goede Enente-tros-
per en een progroim inalken aan doHoa-
gaamsche sovjöUrepubliek in veertien da
gen een einde!"
Ik kon hem in het „aziatteohie" deel
van zijn gedadhtengang niet verder vol
gen, maar <tat de tienduizend man En
tente-troepen hier wonderen zouden doen
iis de opinie van een ieder die de toe
standen hier beter kent, dan de overwin
naars in dien wereldoorlog. Het Hongaar-
weke arbeidersvolk is de zegeningen van
der» proletariëgaMaat reeds meer dan. oe.
Maar moed en energie tot het beginnen
eenor tegenbeweging- ontbreken teneenen-
malo, zoolang geen hulp en leiding van
buiten komt. Maar geen mensohen ateVtyc
en 9toad kurniem hier de situatie red
den Wat hier noodig I», Is een figuur
die respect afdwingt en waarvan de kracht
uitgaat.
BINNENLAND.
17e Neder! Natuur, m Geneeskundig
Congres.
Ten gtadihiuize te Ledden had gistermid
dag de officieele ontvangst van de con
gresleden plaats. Het stadhuis zag er,
dank zij de eleetrisohe Llumïnaiie, zeer
feestelijk uilt.
De eigenlijke ontvangst had in de an
tieke kamer van, B. en W. plaats. De
talrijke damee en heeren, (Hie ih het
ruime -vertrek nauwelijks een plaats von
den, werden door den burgemeester, mgr.
dr. N. C. de Gijseiaax, met een harte
lijk woord verwelkomd1.
In de namiddag ergadering werden nog
e ruige huishoudelij ke zaken afgedaan. Ver
moedelijk zal het volgend oongres in
Ctreoht worden gehouden.
Tot algemeen penningmeester werd be
noemd do hoer C. Ketbert.
De voorzitter, prof Nolen, beantwoord
de de toespraak van den burgemeester.
Dr C. Eeaeton, dit Amsterdam, hield
vervolgen» een voordracht over „Pealo-
dciteit in Wintertemperatuur
Het had spreker getroffen, dat bij de
vroegere nasporingen te zeer aan hette-
rugkeeren van bijzondere winters of zo
mers na stipt afgebakende tijdvakken ge-
zoc werd, en dat voorts het historische
materiaal betrekking had op gebieden die
Iklimatodogiadh ta zeer gescheiden, som
tij is aan elkaar tegengesteld waren. Een
nieuw bewerking bracht hem ln Ï904op
hel spoor eener periodiciteit, die zich in
veelvouden van 44J* jaar schenen te uiten,
vooral dn 89 jaar, en die gekenmerkt werd
door groepen van strengere winters Inden
aanvang en warmere winters tegen het
einde. Een dergelijke groote periodiciteit
(8 of meermalen de bekende elfjarige)
kon merkwoairdSgierwijsi ook op de Zon
worden aangeduid en o. ft. op het Na
tuur- en Geneeskundig Congres te Arn
hem ln 1905 deed spreker daarvan ineen
der secties inededeeüng.
In de vo'fande jaren hield spreker zich
bezi mot het aanvullen en schiften vau
do historische gegevens over strenge en
warme winters. Door vergelijking van de
thermoroeterwft ar nemingen to Parijs ei de
Bill tusechep, 1888 en 1916 met de „his
torische kromme" bleek de „thermometrl-
»cke kromme" vrijwel in eerstgenoemde
te passen Ook de overeenkomstige putóa-
tic aan het zoosoppervtek te te treffend
n liet toeval fe
kuuwa toegee&re.
Spreker otou* du» aan dat er ln de
wiuteremperaturen in Wtort-Europaaenttw.
jarige oa een 89-jarige periodiciteit be
sta* met wekicht grootwe period,.
miswomen is deze periodiciteit als een
.resonnans-verachijnselop te vatte D®
reek» zachte winters die wij vóór 1917
beleefd hebben, klopte opmerkelijk goed
me* de in 1905 uitgesproken verwachting
on de «ffenge nawinter daft 19J7 tejmst
op het keerpunt der periode gekomen. Wij
zouden dus in de eerstvolgende 22 jaar
p\er 't geheel koudere winter» (hoewel
intesohden aigewteseld door enkele wanne)
te verwachten hebben, en nteoohien nog
een of twee zeer strenge winter». Een on
derzoek, door den heer p H Gailé, in
de Bilt, verricht naar de correlate tus-
echen de kracht van dien N.-O. passaaj
in den Atlanlischen Oceaan en dc tempé-
rtttuur van den volgenden, winter ln Eu
ropa acht spreker veelbelovend voor een
nadere preciseering dezer prognose op lan
gen termijn. Zulk een preciseering ia
overigens mtesöhfien ook te verwaohveg
van een verdere bestudeering der er-
schijnseden aa/n het zonsoppervlak.
De voordracht werd door enkele groote
diagrammen verduidelijkt.
In de eerste nfdeeling: wis- en natuur
kundige wetenschappen behandelde prof.
H. C. Burger, uit Utrecht, het onder
werp: „De grensconditie bij oploseen en
'kriPtalUseeren" daarna hield dr. U,Bobr,
uit Kopenhagen, die als gaat van- prof.'
dr Ehreulest naar Leiden is overgeko
men om het congres bij te woawn, «en
interessante voordracht in de Engalsche
tapl, over: „Oft Pfoblomo of the atom
and the molecule".
Deze voordracht wekte groote belang
stelling.
Vorder behandelde de heer C. Schou
ten, pit Do Bilt, „do daal- en de stijg,
srielhtfictemeior voori terwijl
de reek» er sprekers wetci besloten met
een verhandeling auer „stikstoffen en hun
boétrijdïngs."
De tweede af deeding: Biologische weten
schappen, kwam in liet Botanisch Labo
ratorium. in de Nomnensteeg bijeen. Prof
H J, Jprdan te Utrecht, prof H. Boste
Mageningen prof. de Boer uit Amsterdam,
dr y. P. van de Marei uit Middelburg en
dr H J, Vórmeu'cn uit Utrecht, beha»
delden hum verschillende onderwerpen op
het gebied der b.ologïe.
Van bijzonder belang was de voomnid-
dagbij eenkomst der goneerkumdlge atóoellng
in het Academisch Zlezenhute, waar ach*
tereenivot!gem» de heeren W. E. Renger,
H Zwaardamaker, C, E. Benjamins, en
C H- Kok, allen uit Utrecht, L. J.
Drioseenj ^Amsterdam)R. iMagnue,
(Utreoht)G. Kapsenberg (Leiden)L.
Gunfburg (Soheveningen)J. vatn Assen
(Rotterdam)J. Th. Peters (iLetdeh)
J. F. L. van Breemen (Ainfitordftm) en
A C. A Hofïmann (Gouda) voordrach
ten of demonstraties over zeer verschillen
de- uiteenloopon.de onderwar pen hielden
Eindelijk hield de geologósch-geograS-
ache afdeollng hare bijeenkomst in het
I'liarmacautisoh Laboratorium, waar dr.
.1. van Baren een korte openingsrede
hield, waarin hij een overzicht gaf van
den stand dezer wetenschappen, waarna
een vijftal «pretors, n 1. de heeren J
van DijS (Den Haag)IH. A Brouwer
(Rijswijk), J. F. Steeabuis (DenHaag),
C H. Oosttngh (Wageningen) en W.
F Boerman (Den Haag) het woord voor
den
GEMENGDE BERICHTEN.
Ernstig ongeluk.
In de wollenstoffenfabriek van de frma
Bogaerts te Tilburg was de 25-jarige walk
man J. de Kutfer bezig met het schoonma
ken van aschkanalem. Plotseling kwam door
zulk een kanaal een massa gloeiende asch
naar beneden. De man werd er ander bedol
ven. Hij werd met vreeselyke brandwonden
onder de gloeiende massa vandaan gehaald.
Ten gevolge van deze wonden en de inge
ademde heete dampen overleed de man spoe
dig na aankomst in het gasthuis, waarheen
hjj vervoerd was, onder hevige pijnen.
De geheimzinnige kinderlijkje*.
Het Dagblad van Noord-Brabant meldt
inzake de kinderlijkjes, <He herhaaldelijk m
het Liesbosch worden gevonden:
By het geneeskundig onderzoek, dat werd
ingesteld, is gebleken, dat zoowel het kind
je, vaa wie het laatste Hikje, als dat, bet-
welk eenigen tijd geleden in het Lieeboech
gevonden is met een snede over het lichaam,
een natuurlijken dood is gestorven.
Heit^in het Liesboach gevonden kindje
moet overleden zjjn aan bronchitis, terwijl
longontsteking de doodsoorzaak is geweest
b(j het vorige week gevonden meisje. De
sneden en verwondingen moetan na het over
lijden zijn toegebracht. Men vermoedt, dat
de bedrijver van deze euveldaden de lijkjes
heeft opgegraven op een of ander kerk
hof.
Het zou das niet onmogelijk zijn, dat deze
gruwelijke daden dus bedreven zijn door
iemand, die handelde uit een ziekelijke nti-
ghxg.
De ontdekte bommen.
N«ar het onderzoek tan de recherche in
Tvrbaad met het vinden van 7 bommen op
het Prinseneiland te Amsterdam heeft uit-
gemaakt, moeten deze waarschijnlijk door
(ten vorigen eigenaar Herman Georges al-
(teiur verborgen zijn. De man ia voortvluch
tig sedert eenige dogen voor de ontdekking.
Het ingeslikte rijwiel.
Gevallen van inslikken van allerlei voor
werpen komen in de ziekenhuizen uiterst
menigvuldig voor, vooral onder kinderen, en
ket ie ongelooflijk, wat dezen al naar bin-
nen kunnen werken. In een artikel over
de nieuwere toepassingen van den electri-
icbe* stroom" in het maandblad „De Na
tuur" haait dr. A. J. C. Snijders het vol
gende aan, dat Gibson in zijn werk Electri
city of to-day meedeelt:
In een der ziekenhuizen van Londen kreeg
men een klein meisje, ongeveer 4 jaren
oud, ter behadeling, dat niets meer of min
der dan een geheel rijwiel had ingeslikt
natuurlijk slechts een stuk speelgoed, maas.
dan toch, zooals uit een bijgevoegde Rönt-
gen-fotografische afbeelding blijkt, van
xeer behoorlijken omvang. Het rywiel was
natuurlijk in de slokdarm van het kind
Wijvan steken en het onderzoek met de X-
stralen, waarbij b.v. voreovermelde foto
werd verkregen, wees uit, dat de stuur
stang van het rijwiel in den wand van den
slokdarm vastzat Het was dus noodig een
insnijding in den slokdarm te maken, waar
van echter geen litteeken achterbleef. Daar
na werd de fiets in tweeën geknipt en vei
lig verwijderd. Toen de chirurg, na de ope-
mtie, het meisje schertsend den raad gaf,
voortaan voorzichtig te zijn en een lang
touw aan het rijwiel te binden om het weer
op te trekken, antwoordde het kind: „een
«nder rywiel heb dk niet, maar nog wel een
automobiel."
De smokkelhandel breidt zich uit.
Men schrijft uit Maastricht:
Uit alle grensplaatsen van Limburg kou
men berichten, dat de smokkelhandel, dien
men too goed als dood waande, niet alleen
herleeft, maar zich weer gaandeweg uit
breidt In Waubach hadden de grenssolda
ten verschillende aanhoudingen gedaan. Op
een nacht zelfs 125 pond boter, groote hoe
veelheden spek, vet, chocolade, vleesch enz.
Wij zelf waren filteren getuigen hoe een
rijksambtenaar te Oud-Vroenhoven, onder
de machine van de tram krobp en tusschen
de kolen 16 kilo pruimrollen uithaalde. De
kommiezen klagen, dat hun van het Ryk
geen goede veldkijkers worden verstrekt.
De Duitsche posten hadden vroeger allen
uitstekende prisma-kijkers. Een dergelijk
instrument zou hun dienst zeer vergemak
kelijken en onschatbare diensten bewijzen.
Niettegenstaande .er herhaaldelijk om is
gevraagd, wordt hun zelfs geen electrische
zaklantaarn verstrekt en moet de visitatie
van voertuigen bij avond of 's nachts bij
het licht van een lucifer geschieden. Men
begrypt wat daarvan terecht komt. Boven
dien worden onze grensbewakers, wegens
dergelijke primitieve wijze van visiteeren,
door de aalgladde smokkelaars nog uitge
lachen op den koop toe. Vele ambtenaren
hebben zich dan ook maar uit eigen be
perkte middelen een lantaarn aangeschaft.
Stakkerds.
Nabij Oldenzaal werden door grengwacht-
sod daten bedelende aangetroffen 8 knapen
uit Oberhausen én 4 uit Essen, allen 10 tot
IS jaar oud, die verklaarden door bon
ouders te zyn uitgezonden om proviand OP
te doen. Nadat ze ruimschoots van voedsd
ook voor den terugtocht waren voorzien,
werden, de stakkers weder oyer gw»
bracht .1 iM
Een nog onrijpe uitvinding.
De heer G. K. H. Nonhebei, apotheker te
Middelburg, schrijft onder boven sta an den
titel in het Pharmaceutisch Weekblad het
volgende:
Zuigelingen, die uren, vaak zelfs heele
nichten blijven liggen, in hun door urine
dqwWeekte luiers, vertoonen als gevolg
daarvan zeer dikwijls erhstige huidaandoe-
ringen, die dan door strooipoeders en zalf
jes veelal nog bezwaarlijk worden genazen.
Het behoeft geen betoog, dat urine, - in
aanraking met een eenmaal geirriteerde
huid, daarop een voor het kind uiterst pijn
lijken invloed uitoefent.
Een zeer ernstig geval als bovengenoemd,
dat zich eens voordeed, bracht my op de
gedachte een middel te verzinnen, om deze
irritatie te voorkomen.
Eerlijk bekennende, dat deze vinding met
het oog op de praktijk zeer zeker als nog
niet rijp moet worden beschouwd, zoo mag
ik toch ook weer niet ontkennen, dat het be
ginsel flls 'laboratoriumproef reüsseerde.
Het is van algemeene bekendheid, dat
Benjamin Franklin by zyn proeven vlie
gers opliet, voorzien van stalen punten,
waardoor hy bij naderend onweer het over
springen der electrische vonken bestudeer
de en dat een fiksche regenbui een
aan zyn leven maakte, doordat het door
weekte touw nu een geleider werd en hij
door een op zijn vlieger inslaande vonk ge
troffen werd.
Uit deze tragedie volgt logisch deze
eenvoudige moraal: Droge weefsels gelei
den den stroom niet en natte weL
Op dit beginsel voortbouwende, monteer-
de ik op een houten raam een stopcontact,
een electrische bel, een dito lamp, en li»t
een paar dikke draden overgaan in een ko
per plaatje, voorzien van een paar haakjes.
Werden beide haakjes door een koper
draad verbonden, too begon de lamp te
branden en de bel te luiden.
Toen de koperdraad werd vervangen door
rin droge lhmen lap (in easu de luier), ge
beurde er niets, daar de stroom door het
droge weefsel niet heen bon dringen.
Zoodra werd echter de lap niet bevoch
tigd door een slappe zoutoplossing, of de
bovengenoemde verschijnselen traden op.
Het inschakelen van een bepaalde lamp
Was niet alleen het doel, tevens licht te
verschaffen, maar ook omdat de volle
Jtroom direct op een electrische schel
«an worden gezet
Jaren geleden hadi ik in die richting ge-
n«nen proeven zien mislukken, omdat ik
•™eht8 over kleine stroomen van elementen
kon boéehlkken. Do doctrine*»
stroom dar gemeente echter bracht mij be
ter resultaat
H«t komt me voor, dat toepassing in de
praktijk van dit eenvoudig beginsel geen
onoverkomelijke bezwaren in den weg staan
en dat ziekenhuizen en „aangesloten" zui
gelingen hiervan mogelijk nut kuhnen- on.
dervinden.
Deze idee van den heer Nonhebei is, zegt
Moèeachot, nog zoo kwaad niet en kan wel
licht geperfectioneerd worden, b.v. door het
doen ontsteken van een roode lamp ingeval
de zuigeling honger heeft een blauwe lamp
als hij wenscht, dat men voor hem wat
zingt enz.
Dat de proef gelukte by gebruik van
den stadsstroom, waarin een weerstand ge
schakeld is (lamp), maar niet bij gebruik
van zwakkere stroomen, bewijst zoo de
proefneming juist was dat ook de „aan
gesloten" zuigeling onder stroom komt te
staan en dit kan nadeeliger gevolgen bob
ben, minstens genomen meer pijn doen dan
een natte luier.
Kinderen van beroemde mannen.'
Het genie is meestal niet erfelijk. Dat
ziet men a^n de nakomelingen van
groote mannen. Gewoonlijk blijven zij
ver in de schaduw bij hun beroemden
vader en zijn zij niet meer dan alle-
daagsche gevallen. In hee! veel geval
len ontaardt het genie in het tweede
geslacht in de docadentie. En soms
ook drukt de beroemdheid van den va
der het talent van den zoon dood, Van
dit laatste geval ziet men een treffend
voorbeeld in Goetne's zoon Karl, die
zonder zijn vader wellicht een bertfemd
man zou zijn geweest, maar wiens
veelbelovend levei nu als een misluk
king moet worden beschouwd. Het
zelfde, zij het ook in meerderen graad,
leert ons de bittere opmerking van
Herbert van Bismarck, die zich voor
stelde als de kleine zoon van een groot
vader. Evenwel deze beroemde vaders
behoefden zich nog niet te schamen
voor hun spruit, zooals de groote Lu
ther moest doen. Weliswaar was Mar
tin Luther professor, maar volgens zijn
tjjdgenooten had hij een alleszins gun
stig karakter, weinig in overeenstem
ming met het leven en de zienswijze
van zijn vader, den grooten hervor
mer.
In muziekkringen schijnt het genié
nog wel eens erfelijk te zijn. Zoo was
de zodn van Anten Rubinstein, Jascha
Rubinstein een groot genie op muziek
gebied, maar hij leidde een losbandig
leven en speelde vooral in Zigeuneror
kesten en stierf op jeugdigen leeftijd
krankzinnig. Éen vroege dood was ook
het lot vap een zoon van den fantasti-
schen dichter E. Th. A. Hoffmann.
Het kind had een buitengewonen aan
leg voor muziek. Het liep weg van
huis om muzikanten te luisteren. Het
had echter een ware zigeunernatuur,
was altijd zwervend en verdronk op
13-jarigen leeftijd.
Ook de beroemde Von Humboldt
had een zoon, die de familie schande
aandeed en Turn-vader Jahn, die zelf
duizenden jongens lichamelijk en gees
telijk had opgevoed met de toepassing
van het „mens sana in corpus sano"
bleef ln gebreke bij zijn eigen zooir, die
het niet verder bracht dan tot een een
voudig werkman.
Edison als krantenjongen.
Van Edison wordt het volgende ver
teld: Hij was nog in den tijd van zijn
courantenjongerisrhap. Hij reisde in
dien rang meestal met den trein mee,
om aan de reizigers in den wagen Z!ju
couranten te versoopen. Op een kou
den dag lukte hel hem heeieinaal niet.
Tevergeefs somde hij a! zijn bladen
op. Niemand koot er een. Nog een
lafste poging vaagde hij bij een
oudvn heer, die a's bev.oren in een
hoek zat te suffen. Edicon trachtte hem
ean krant te verknopen, x*aT de man
broniGe:
'Is vee! te koud om te lezen,
maar ik gaf wel e.-n rijksdaalder als ik
vuur in ^le stoof had.
Hij \.ees op een koperen stoof, die
hij voor de lange reis ha l meegeno
men, rn^ar die nu ''oud was gr.v.rdcn
'Jogcnb'ikkelijk green Fd»s. i» ij 7,^
kranten, stopte die vlug in de stoof,
stak ze met een iucifger aan, sloot 't
deurtje en vroeg om zijn rijksdaal
der. De andere reizigers schaterden
van het lachen en de oude heer, die
schik had in de slimheid van den
knaap, betaalde.
Alles uitverkocht, schreeuwde de
jongen en juichend verliet hij bij het
eerste station den trein.
HUNST.
De N/V. TooneehrereaUffing.
Het Tableau da la Troupe van de N
V Toooealvereeniging, directeur Ier man
Heijera&na, zal in bet komend apeefeei-
/.oen ut de navolgende dame» en lieeren
zijn samengesteld'
Dames Hika Hopper, Emma Morel Pi
ne Beider, Marie van Weeterhovan, Aula
HeiJ ennan»—Jurgen», Marie Gllbuv.v-Sae-
bach, Marie Moimler—Najgtegaal, Marie
Faas»en, E. Willebeek Lemaar, JuHaUde,
Truus Post, Greta Gijswijt, Marie Harms
-Haspels, Jo Hoff, Marie Gijêwljt.
Heeren: Nico de Jong, Willem van der
Veer, D. J. Labo, Coeu Htadak, A. C.
Kreeft, Hein Hann», Cl» Gllhuys, J. van
der Poll, J Staalduynen, D. v. Olieten
Sr, J. Jongen», J. de Haas, J. Boe-
zer, J. Kaart Sr., J. Vlflsoher, M. van
Geste* B van Schalk, A. Verhagen, J.
Herman», C. Rotman, M. de Wild* enz.
ADVKBUKNTlëN
Brieven onder No.
Gondsehe Courant.
1873 Bureau
6
DAME VRAAGT gem.
met peotion, met ei aonder huiselijk verkeer.
Brieven onder no. 1877, bureau GOUDSCHE
COURANT, Markt SI. 8
met volledig PENSION GEVRAAOD.
Brieven onder no. 1874 bureau
Goudacbe Courant. 8
Nette jongelui aoeken te Gouda
gemeubileerde
of gemeubileerd Boven - of Beneden
huis, liefst met gebraik van keuken.
Brieven met opgave van prijs onder
No. 124 Firma SWARTSENBURG's
Adv. Bur., Kleiweg 39. 1879 13
RUIME EEUZE
Chiqu* modellen»
A. ft GRIVINSTUK.
PEPERSTRAAT 26. 1559 10
Tal. SA7, Gouw» aa,
1869 2» GOUDA.
MF~ Aaaaenar vee transport** Ie
stator nam* alln plantoon.
f 0.40 per busje.
f 0.3B per butje.
Aanbevelend,
K. ES8EB00M,
1885 15 ZEUOSTRAAT 76.
Por flacoo 11.50. 1866 9
Deaa waak alt hoofdnui
kat buitaagawona filaapal |atilald
GOUDA ii
Zit dm WMk vooral weer do prljzon van do
OawaIcHs logo prlloon.
geheel met leer bekleed.
0
Zie» étalage L. Tlsndnwog lO-IA.
1881 88
Ter verkorting van arbeiditgd worden gevraagd i
bij DAALMANS «n Co.
HOOO LOON. 1883 80
LANGE TIENDEWEO 5. TEL. 350.
Indian 7—9 r.K. «Inotriach f 12BO,-.
Indian 7—9 niet alaotrlaoh 111 SO,—.
Indian 4-B I lOBO,-.
Indian 2'|t f SOO,-.
allen met 3 versnellingen en atarter. 1570 40
Tijdig* bestelling wordt aanbevelen.
•lie aNoarroatio.
KAASHANDEL MU., Goud.. 963 34