Handels- Dag- en Avondschool.
HALT! Baar moet ie zijn!!
- en L
Adverteert in dit Blad.
in Icparnru inr
iid nor mpntaatti
Onderlinge Lompen c. Nletalenliandel
^zSSSSöd
HE HUH
Firma DE GRQOT
SARDINES
ij L bUu Znt
BEKENDMAKING
STENO-DACTYLO
PONT-SCHOOL.
ID
HOOGSTRAAT 3.
Blauwe druiven
Perziken
Bessen
Kersen
Bananen
Sinaasappelen
Versterkt
Uw maag
Abdijtabletten
J. C. FICKWEILER,
OUDE WIJSHEID
cIxbrpikt
t TANDPASTA*
r In één nachts
genezen
Thermo-tabletten
JT.
De lijsten van de hoeveelheden tarwe, spelt, rogge
en gerst oogst 1919, die de landbouwers in alle Ge
meenten in de Provincie Zuid-Holland aaif het Rijk
mogen leveren, worden van 16 Juli tot 24 Juli a.s. ter
visie gelegd.
De Burgemeesters van genoemde Gemeenten zullen
de plaats van de ter-visie-legging nader bekend maken.
De Regeeringscommissaris voor Zjjjd-Holland,
«J? so J. v. D. KOOGH.
Centraat Bureau; HOOIGRACHT 1, Tel. 197.
Volledige Kantooropleiding.
MAANDAG 14 JULI a.s. en DINSDAG 15 JULI,
Het beste adres voor het
is P. BERLIJN, Korte Tiendeweg 4,
Loopt niet verkeerd
Oude wollen Kousen f 2.00 p. Kilo
Zuivere schooue witte Lompen 0.28
Bonte Lompen (nur kwaliteit) tot - 0.22
Alle soorten METALEN, GUMMI, PAPIER en*
tegen de hoogste waarde.
Stoofsteeg 3-4, Telef. Interc. 503.
Gestort Kapitaal f 2.500.000.—.
VOOR
HET
Tweede Bind.
%it ons tiïarhm*
O
ccccxxxn.
t.IB - 1.SO - 1.76 2.0O
lol 7.BO.
ens.
LANGE TIENDEWEB 27 GOUDA Til. til.
Mali f 0.18 per pond
Gent f 0.18
Gem. voer f 0.19
Hennepxaad f 0.12 on
Vogelzaad f 0.12
SISO 10 Aanbeveïënd,
K. ESSEBOOM,
ZEUBESTRAAT 70 - Teltfooa No. 5».
Aio U een «Wakke maag
heeft; ala U sommige «pijxety
niet verdragen kunt; ala U
laat heeft van bet «uur, op
riepen, maagpijn, maagkramp,
miaaelijkheid etc., neeat dan
Uw toevlucht tot de bekende
„voor de maag".
De Abdijiablettan veraterken
de maagaappen *ij bevat
ten geen verdoovende be-
atanddeelen, aooala zoovele
andere z g. maagmiddelen. De
De Abdijtablelten zijn daar
om abaoluut onschadelijk,
nochtana anel ven werking.
Overal verkrijgbaar A f 1.25
per dooe. Eiecht onze hand-
tcekeningL. I. AKK«R.
Rotterdam. 3122 32
».h. L. VAN DER BEEK.
uw varkoudheid, heeachheid en
keelpijn. Zij zuiveren de mondholte,
loeien bet alijm op en genepen uw
hoeat. In dooien van SO esVO et
Bij Apotb. en Drogiaifia.
Ter plaetaé bij de adreaaen ga-
noemd in de advertentie Mijnkardt'a
Staaf-tablrtten welke in ditietfda
Afd. 1. Rijnkade 16, LEIDEN.
2. 3 Oetoberatr. 16,
3. Hooigracht 1.
4. VOORSCHOTEN, Hotel .Deurloo".
5. GOUDA. Westhaven SI,
L.S.,
Hiermee hebben wg de eer U te berichten, dat w« met
ingang van heden te dezer itede hebben opgericht een onder
afdeling van onze inrichting te Leiden.
De inriohting is gevestigd Waxthavan 01.
Hoogachtend,
BE DIRECTIE.
Opleiding; tot Typist(e).
Steno-Typist(e).
Secr. Stenograaf,
n n Vergadering-Stenograaf Je klatse.
n n n n - n
Correspondent
n n Versiaggever.
n Journalist.
n Handelscorrespondent^).
Post- en Telegraaf,
enz., enz., enz.
VakkenClub- en privaatlessen, Machineaohrjjven, Óteno-
grafle, Franaoh, Daitsch, Engelsoh, Spaanaoh, Russisch, Latijn,
enz. Handelscorrespondentie (Nederlandsoh, Fransoh, Duitsoh,
Engelscb, Spaanwh, enz., enz.,) Boekhouden, Handeisrekenen,
Wiskunde, Rekejfen, ^Schoonschrijven, Journalistiek, Esperanto,
enz., enz.
De INSCHRIJVING hiervoor zal plaats hebben
in Afd. 0 Waxthavan 01, van 11 uur voormiddag
tot 8 uur namiddag.
PROSPECTUS en INLICHTINGEN,gfln daar gratie ver
krijgbaar.
PROSPECTUSSEN -worden op aanvraga gaarne gratie
toegezonden. 3133 230
Pracht italeacoUcctle Behangielpapler. 2271 30
VAKKUNDIGE AFWERKING. BILLIJKE FJUJZEN.
want dan gooi jo hot gold wog In dazen duren tijd.
WIJ notooron hodon:
Denkt ar aan imljt hot geld niet weg maar ver
koopt in da
Elke hoeveelheid wordt op aanvraag van hul*
afgehaald. sua u»
GORINCHEMT-DORDRECHT-GOUDA-GRONINQEN.
OPENT REKENING-COURANT MET RENTEVERGOEDING.
INCASSEERT OP BINNEN- EN BUITENLAND.
VERLEENT HANDELSCREDIETEN OP BILLIJKE VOORWAARDEN.
VERZILVERT VREEMDE MUNTSPECIËN EN COUPONS.
BELAST ZIOH MET AAN- EN VERKOOP VAN EFFECTEN.
GEEFT 4 °/o SPAARKASBOEKJES UIT.
NEEMT GELDEN k DEPOSITO.
SAFE-DEPOSIT. 586 50
KOKO, een zuivere, heldere en niebvette vloeistof,*
bevbrdert den haargroei, versterkt klieren en haar'
wortels, voorkomt het splijten en uitvallen.
Hoofdzeer en roos verdwijnen nadat men KOKO
paar malen heeft gebruikt; men sprenkelt eenvou»
dig KOKO op het haar, dan wrijft men het zacht
In oederwaartscht richting en borstelt flink.
Verwaarloos nooit Uw Haart
stellen geen dwaze of onmogelijke eischeo aan
K maar wil zeggen en houden vol, dat teen
ander preparaat KOKO ala «en zuiver geneesmiddel
O, maar
voor het Haar kan evenaren
WAARSCHUWING I
Let op onderstaand Handelsmerk, voorkomende op
elke fleschKOKO wordt noott los «ónder verte»
gelde buitenverpakking met Handelsmerk verkocht
P r U e f 1.08 klaint, 3.20 Mllëaa, 3.00 groMi
KOKO Shampoo Poedcra f 0.18 per pakje.
VufoUafcav Mi Apothikara, DrogUf.a u twhrnyhkialvhrw.
Verkrijgbaar te Gouda bB AlfTON OOOP3, "Wgd
straat ca t. Sohooahovea by A. N. VAH
ZATERDAG 12 JULI 1919.
TWKBDE kamer,
de 8-URENDAO.
Na «en week van Van* en hard werken
heeft de Kamer de Arbeidswet onder de
knie gekregen. De Kamer in of> zomer-
recès, dat ditmaal met lang duren en
dubbel en dware verdiend ia. Zy heeft dene
week verschillende belangrijke ontwerpen
aangenomen, de peraoaeele belasting in
ui» gewözigden vorm goedgekeurd, leveoa-
ntiddelbandieten tot een bedrag van 145
miilioen goedgekeurd, zij heeft op voor
stel van een anti-revolutionair Minister
nog wel het zondige spelen met kaar
ten belast met een kwartje toot een klein
«pel en 0.50 voor een ran 62 kaarten. Zfl
heeft ten riotte, tot besluit van een druk en
woelig sittings jaar met 09 tegen 3 (revo
lutionaire) stemmen de nieuwe Arbeids
wet, den achturendag aangenoiraeo en daar
mee een aeer belangrijk stuk sociale wet
geving tot stand gebracht.
WO zullen niet bij ieder punt, zelfs by
niet aUo hoofdpunten kunnen stilstaan en
bepalen ons daarom tot die amendementen,
die det wet wilden afknabbelen en die zoo
merkwaardig waren, omdat zij aantoonden
dat er oog altijd conservatieven zijn, al is
er dan geen party méér, die zich eerlijk
Ooneervatiaf noemt.
Twee koeren hebben da vrije liberalen
gepoogd de wet te ondermijnen, twee teer
is het smtwieJijk mislukt. De eerste aan
rol was er een op het hart van de wet, de
tweede had meer van een onderzeesohe po
ging.
In art. 24, de eigenlijke 8-umvdag, wordt
bepaald, dat de arbeidsdag in fabrieken of
werkplaatsen 8 uren duurt„ de arbeidsweek
45 tiren, waarna dan artikelen volgen met
overgangsbepalingen.
Tegen deze hoofdbepaling was slechte
één araendement ingediend, door de hee
ren Dreseelbuys en Visser van Uzendoorn,
beiden vrije liberalen. Ztf meenOn de in
dustrie, de arbeiders en de productie te
kunnen redden door een half uur daags
meer te laten weiken. Zegt de Minister 8
uur per dag en 45 per week, mr. Dressel-
huys wil er 8% en 48 van maken, met de
mogelijkheid (bfj algemeenen maatregel
van bestuur) voor bepaalde soorten van ar
beid of arbeid onder bepaalde omstandig
heden van korter, echter niet korter dan
wat de Minister voorstelt.
Het was geen verheffend werk, deae
poging tbt afknabbeling. Jarenlang hebben
de erbfédem gestreden-
▼rijen Zaterdagmiddag. Zy hebben hun
strijd gewonnen en. wie het peil van dan
arijeidersstand verhoogd wil zien ons
land was tot nu toe in deae waarlijk niet
een der voorste verheugt zich hierover.
Niet aizoo de industrieel en, als groep ge
nomen, wel te verstaan; individueel zijn er
zeker velen onder hen, die het beste met
hun arbeiders beoogen, die begrijpen, dat
dit ook in het belang der onderneming is
in hun geheel daarentegen, zooals zy
spreken in hun bekende adreaaen, waarmee
zij lederen minister, die iets op sociaal ter
rein wü bereiken, bestoken, spreekt aller
eerst, zoo niet uitsluitend, de zakenman,
de koele patroon, die in de eerste plaats
naar de winst, naar de dividenden en tan
tièmes ziet en die zyn arbeiders als levende
machines beschouwt, als een noodzakelijk
kwaad, als ee^ koopwaar, duur en lastig
te bewerken bovendien. Dat er zoo gespro
ken en geschreven Wordt door sommige in
dustrieel eh, is te betreuren, het is te
verstaan. Dat een kleine Kamergroep, wier
eenige vaste kiezersgroep uit dit soort on
dernemers bestaat, ach tot tolk hunner
wenschen maakt, is evenzeer te betreuren,
echoon evenzeer in te denken. Het is een
wisselwerking, zoo goed als desocialisten
de belangen der arbeiders éénzijdig moe
ien behartigen, met dit verschil alleen dat
de eersten zich ronduit arbeiderepar
ty noemen en de heeren Dreaselhuys c.s.
niet werkgeveraparty, doch zich tooi
en met den bedriegelyken naam van „vrije"
liberalen, welke begrijpelijkerwijze de vroe
gere namen, conservatief-liberale^ en oud
liberalen, niet uit den volksbond heeft kun
nen verdrijven.
Een half uurtje meer duel
Ziedaar nu,, waarop allen, die niet mee
kunnen in de» grooten tijd, waarin wy le
ven (en waarover wy zoo gaarne meespre
ken) hun aanvalskracht concentreeren. Het
ia niet groot en het zou niet baten, mr.
Dreaselhuys wist t «elf wel, maar zy kon
den «det laten te getuigen voor hunne
vrienden, tegenover wie zij sinds de No
vemberdagen iets hebben goed te maken. De
teer Dresaelhuy» heeft one zyn grof g«-
«otat niet bespaard: Idle gebruikelijke
uitdrukkingen van adreeSeerende fabrikan
ten hoorden we de revue passeereo, het was
greep,.het buitenland sou ons ea-
boteeren en voor wie door alles nog niet
overtuigd was, diende de verzekering, dat
Aalberse ons verder liet gaan dan de Rutu
tfeche «wvjete-nepubliek. Om te rillen dus.
Alleen de Kamer rilde niet Zij heeft
langzamerhand da somberste voorspellin
gen van angstige induetrieeten naar waar
de loeren waajdceren. Zy heeft het amen
dement met kaast tlgeraeeae stemmen ver
worpen.
SM ala nra bet DO, BW* f mm*. na
jajAn. di—lfd. heem. Hauw mét den
"Ven liberaal ridder ran Bappard ala
en poging ganagë om het
«afiratem M te mniappan, dot on t
dn er art reder. naagaHjh x
dikwijls te knoei® al» ay willen, terwijl zij
er ateede met en geringe geldboete ano
den kunnen afkomen. De Minister wilde
bi) 3 veroordeshagm binnen 4 jaar hech
tenis voorschrijven. Dit mocht niet, winden
de vrije liberalen. De rechter moeet meer
vrijheid hebben, see heette het. Maar heeft
niet de ervaring met ooae sociale wetten,
heef. niet tie ervaring met onae belas
tingwetten geleerd aan ieder, die aiin
oog® niet duit voer de reeliteit, dat alleen
de vrees voor de gevangen—poorten aan
bet ergerlijkste geknoei een eind weet te
maken, dat boeten, alfa vrij hoogs boet®,
niets help®.
Ook deze poging is met groete meerder
heid van stemmen afgewezen.
Sn ten slotte is de groete wet met da
bijna grootst denkbare meerderheid aange-
nom®, waarna de Kamer e® neer vreemde
demonstratie hield. De S. D. A. P. tong
haar 8-uronraaroch, Wijnkoop schreeuwde
er onder door allerlei leeijjke tegen Troel,
stra, die lustig doorzong en to® do roode
heeren uiigecongen waren, zette men van
Rechts het Wilhelmus in, onder directie
van den heer Duynmer van Twist, terwijl
de roode collega's afdropen.
Voor e® enketen keer kan zuik e®
opgewond® demonstratio er m® deer,
de Kamer make er geen gewoonte van!
In e® paar avondzittingen zijn de !e-
renamiddclencredïeten behandeld.
Iedere® wil gaarne van de rageeringe-
bamoeidng van onze levensmiddelen af. De
distributie is nooit populair geweeat, zij
kon 't niet zijn De regeeringabgsiag was
uiteraard wel populair hg wie niet verder
ziet dan naar zijn oog®blflokelijk belang.
Het is heel aangenaam, dat de Overheid
eenige c®t® betaalt voor uw broodje, uw
aardappel® en wat niet al. In de oorlogs-
jar® is voor deze crisismillioenen geleend,
het zal nog eenig® tijd nooddg zijn voor
enkele artikelen, maar wij moet® er af,
wil het staatsbudget w®r in ev®wicht
kunnen kom®. Algemeen ziet m® dit in,
hoe'gaante m® het volk ook aan goed-
kooper voedsel zou will® help®.
De socialist® hebb® oen goudkoop schij
nend geneesmiddel; socialisatie Het moet
e® patent-middel zijn, wg wet® er echter
nog te weinig v® om er vertrouw® in te
kunn® koeeter®. De sociaal-democraten
hebb® e® studie-commissie ,b® oemd voor
de socialise tie; het achê'nt de om
wereld; eerst oen besluit nemen
gaan studeeren, doch dat terloops,
communist®, die olders reeds druk t
socialiseer® zyn, moet® gelgk f
van Raveateyn eijnennen, dat r
sa tic ge® remedie is teg® duurt
er duur, zeer duur, in Rusland
gurye, maar, zoo werpt dr. van Rjkvesteyn
zyn bestrgders tegen, u rek®t /laar niet
met de omstandigheden. Wy do® dit gaar
ne, zoo goed ais nwnsiit hier (e lande en
ira, waar men sag niet zooiver is, be
hoort te do®; hier werp® de socialisten
v® biederlei soort echter alle echuld op de
Regeering de kapitalist®, hier wen-
sohan zg niet te rekenen met de economi
sche factoren, die nergens te veAv®rloo-
z® zgn.
Moge de h®r Snoeck Henkemans mis-
schi® wat ver ga® door de duurte aan de
byalagen toe te achryv®, zeker is dat die
kunstmatige prysverlaging® niet ie lang
meer mogen durm. Verhooging van inko
men dient de duurte te bestrijd®.
Minister v® IJsselsteyn heeft neg eens
kort en duidelyk zgn beleid verdedigd- En
hg'heeft met krarhl gewaarschuwd teg®
het koesteren v® te groote Illusie ven mid
del® teg® de duurte. Neem alleen de
steenkolen, die ons Limburg vóór dein oor
log voor 8 per ton leverde die nu 20
kost®, zonder eenige meerdere winst voer
dit staatsbedrijf. Zulk e® prijevethooglng
werkt natuurlgk overal door is niet weg
te werken. Toch zal de minister e® en
quête naar de duurte laten inetell®, maar
Z.Exe. voegt er reeds bg voorbaat a® toe;
stel u er niet v®l van voor!
Inzake bet brood e® nieuwtje: De meel-
prys is 10 gedaald; nar, coöperaties
ander® om nu den wittebroodprijs te ver
lagen. De ruime a®voer uit Zuid-Amerika
is hierv® do oorzaak. Ziehier het eenige
goede nieuws over onze voedeelmoejlyi-
heden.
De Minister heeft de motio^chaper voor
goedkpoper brood aardappelen afgewe
zen. Mocht zy word® aang®om®, dan
had reeds by voorbaat de minister v®
Financiën zyn veto uitgeeprok®. Zoo ver
is 't echter niet gekomen.
Verworpen werd ook met 57 teg® 27
stomra® de motie-Schaper, om d® Tttin-
bousvraad ge® subsidie te gev® voor stu-
dierelz®.
De Berate Ks®er heeft heel wat afge
daan, o. a. het Vrouw®kiesrecht, de On-
derwyzerssatarias® m de verhooging der
Posttariev®.
Wy moet® ons er toe bepal® dit to ver
meld® om red®® van plaetegebrek. H®1
V®1 byzonders heeft onze Senaat er trou-
wena nies over verteld.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
Den Haag tg een centrum voor het
vreemdelingenverkeer en het la dag
te begrijpen dat oen eongree over dit
onderwerp de bizondere aandacht
heeft ook van de autoriteiten. De
tegenwoordige Minster van Buiten-
landsche Zaken heeft in zijn vorige
kwaliteit als burgemeester van de
residentie steeds getoond, dat hij de
groote beteekenis van de bevordering
van het vreemdelingenverkeer zeer
goed inzag. In zijn tegenwoordige
funtie heeft hij zeer vele connecties
met het Haagsche leven moeten ver
breken, maar zyn liefde voor deze
aangelegenheid is hem onverflauwd
bijgebleven. Hij heeft niet alleen ge
legenheid gevonden, doch ook den
luat daartoe gehad om bat diner, dat
bij gelegenheid van de groote bijeen
komst in het einde der vorige week
heeft plaats gehad, met zijn tegen
woordigheid te vereoren. Dat feit is
verheugend, want het wijst er op dat
deze minister ook in zijn nieuwe func
tie inziet van welk gewicht voor ons
land in het algemeen de bevordering
van het vreemdelingenverkeer is. Nu
nieuwe tijden aanbreken en dit ver
keer weer zal herleven, is het ge-
wenscht, dat de overheid een open oog
heeft voor het enorme landsbelang
dat daarin schuilt. Te veel wordt in
de bevordering van het vreemdelin
genverkeer een egoïstisch zaakje ge
zien van hen, die door dat verkeer
voordeel hebben. Doch zelfs al ware
dit zoo en het is ten slotte een
gevolg van het verkeer dan nog
is hel van veel gewicht dat vreemde
lingen hier gemakkelijk een weg vin
den en zich gemakkelijk kunnen be
wegen. Den Haag moet zelfs van een
groot deel van de gasteh die bier ver
toeven bestaan en het is dus ge-
wenscht dat hier ter stede het besef
dat de komst van deze wordt bevor
derd, levendig wordt gehouden.
Heel langzaam aan herstelt de toe
stand zich en het is dus te wachten
dan nog dezen zomer het verkeer zeer
zal toenemen. Vandaar dat dit con
gres een groote beteekenis heeft. Het
wy'st heen op de ontwakende energie
die noodig is om het herstel te bevor
deren en het toont aan, dat men het
belang van Nederland in het oog
heeft. En juist daarom is het een ge
lukkig verschijnsel dat Minister van
Karnebeek toom vol belangstelling te
zijn voor de ontwikkeling van het
vreemdelingen-verkeer.
Als een teekenend feit voor dat
langzaam-groeiende herstel is wel de
aanstaande opheffing van de N. U.
M. Dit zal een z-gen zijn. Als er in
den crisistijd een enorme mislukking
is geweest dan is het wel deze te laat-
geboren maatschappij. Ware zij vroe
ger tot stand gebracht dan had ze al
licht iets kunnen beteekenen. Nu is
het niets geworden dau een zeer duur
tusschenbureau, dat de Regeering
kon hanteeren als ze zelf achter de
schennen wilde blijven en dat op haar
beurt achter de It'egecring weg
kroop als het haar te lastig werd ge
maakt. Het eenige wat ervan gezegd
•kan worden is dat het vele personen
tijdelijk onderdak heeft bezorgd en
een veel te hoog salaris. Trouwens
dat was geen specifieke eigenschap
van de N. U. M. maar dat was het
geval met alle bureaux.
Van één van die bureaux heb ik
interessante mededeelingen gekregen
uit alleszins betrouwbare bron. Daar
van wil ik het een en ander vertellen.
Een der crisis-bureaux. Meneer de
chef-de-bureau. Vierhonderd gulden
salaris per maand. Hij kwam als re
gel 's morgens na tienen en vóór el
ven, terwijl het kantoor om negen
uur begon. Het gebeurde vaak dat hg'
pas tegen twaalven arriveerde of ook
wel dat hij in het geheel niet kwam.
Als hy kwam, was zijn eerste werk
de Nieuwe Rotterdamsche Courant te
lezen. Een heel enkele maal kwam er
wel eens iemand om meneer te spre
ken. In de kamer hing een groot bil
jet met het opschrift: „Maak het
kort".
Hy was o.a. belast met het aanne
men van personeel. Eenige moeite om
naar goede krachten te zoeken deed
hy' niet. Het kantoorpersoneel be
stond uit gewezen dienstmeisjes, win
keljuffrouwen, een paar reizigers en
winkelbedienden, meer echter jonge
dames. Het salaris dat hij zelf maar
bepaalde, wisselde naar gelang
de solliciteerende dametjes leelyk wa
ren of een lief snoetje hadden van
4060 gld. per maand.
De hoofdiorreapondente was een
juffrouw, die nooit van haar leven
iets van correspondentie had geleerd.
Zij deed dan zelf ook niets anders dan
de brieven afstempelen.
Bij de liquidatie van het bureau
heeft zich het volgende voorgedaan.
Een der „hoogere" heeren was het
eerst aangewezen om opgedoekt te
worden. Men deed het lekker niet.
Iemand van een rang lager werd aan
den dijk gezet en de hooge meneer
trad in diens plaata om nog een
beetje langer uit de staatsruif te kun
nen eten. Ndtuurlijk was dat nog niet
genoeg. De heeren hebben zelf bij den
Minister aangedrongen op een toela
ge voor het liquideeren, te weten
voor den hoofdboekhouder 3000 gld.,
voor den boekhouder 1000 gld., voor
de juffrpuw die hoofdcorrespondente
heette 750 gid. en voer den kassier
eveneens 760 gld.
Klachten weiden nooit onderzocht
Kwaxi er een bij den Minister dan
wercT deze kalm verzonden aan het
bureau waarover geklaagd werd met
het verzoek„zij deze verzonden om
raad en advies". Wat die raad en dat
advies beteekenden valt te begrijpen.
De drie directeuren van het bureau
waren onmiddellijke belanghebben
den. Kwam er nu iemand om toewij
zing, die klant was van een van deze
drie, dan had de toewijzing aanstonds
plaats, terwijl de factuur eenige da
gen daarna werd toegezonden met
verzoek het bedrag te willen remit-
teeren. Was de verzoeker geen klant
dan kreeg hij bericht, dat hij na stor
ting van het bedrag het gevraagde
kon krijgen.
Deze kleine trekjes typeeren wel
den toestand. Iemand die zeer ge-
ruimen tijd op het betrokken bu
reau is werkzaam geweest heeft zijn
memories te boek gesteld en mij en
kele gedeelten daarvan medegedeeld.
Gelukkig gaat dit alles thans spoe
dig verdwijnen of is het reeds geheel
of gedeeltelijk verdwenen. Wat bij dit .achtlge geleerdheid omhingen. Maar,
ééne bureau is geschied, staat niet al'hoe naïef zij ook zijn, toch bestaat er
bij de jongere generatie zulk een do-
ééne bureau is geschied, staat niet al
leen. Het herhaalde zich in allerlei
variaties op alle dergelijke bureaux,
„het een wat meer het ander wat
minder". Het ia te hopen, dat er nim
mer meer een tüd komt, dat wij
weer bezocht worden door een derge
lijke plaag. Ware dit het geval dan
heeft misschien de ei-varing zeer veel
nut. Daarom ware het gewenscht dat
zij die daarin lust hebben, hun memo
ries eens op papier brachten.
Is er niet een ondernemende uit
gever, die het aandurft ze te laten
samenstellen. De titel van zeker boek
dat onlangs door de justitie werd ver
boden, kan prachtig als algemeene
titel dienBt doen.
HAGENAAR.
BRIEVEN UIT DUITSCHLAND.
Na de onderleekening.
(Van onzen li.-correspondent.)
Het behoort zeker tot de meest in
teressante dingen, de ziel te onder
zoeken van een volk, dat de ongeloof
lijke vernedering van het verlies van
den grooten oorlog en van de onder-
teekening van het vredeaverdrag van
Versailles ondergaan heeft.
De vernedering van het verlies van
den oorlog -wordt natuurlijk niet
door allen op dezelfde )vyze
gevoeld. Er zijn heel veel men-
schen, over heel Duitschland,
die daar heelemaal niets van
voelen. Ik kan deze lieden, waaronder
er uitnemende en zeer verstandige
menschen zijn, uiterst goed begrijpen.
Zij hebben in het veld gestaan en
hebben jaar na jaar hun reusach-
tig-zwaren plicht met een bewonde
renswaardige taaiheid volbracht.
Aan het einde van al die inspanning
is het loon niet gekomen, dat officie
ren en dagbladschrijvers, door hun
beroep, hun voorgespiegeld hebben.
Toen kwam de dag, dat hun gezegd
werd, dat het uit was met dat zoo
weinig-menschelijk werk en ze zijn
naar huis toegegaan. Wat ook de uit
slag van hun bovenmenschelyke po
gingen geweest is... zij hebben hun
meer-dan-menschelijken plicht vol
bracht. In hun geweten heerscht een
wonderlijke en onverstoorbare rust.
Zij weten dat z(j die verschrikkelijke
fout niet gemaakt hebben. Zij laten
de gewet^swroeging aan hen, die de
oorzaak geweest zijn van deze fout.
Zij zeggen nog eenmaal „militaris-
mus". Diep in zich zelf weten zij een
overgroote overwinning behaald te
hebben. Zij weten het militarismus,
dat de allerdomste raadgever van re
geerenden is, overwonnen te hebben.
Dat Engeland daar nog staat met zijn
marinismus; dat de Vereenigde Sta
ten van zins zgn een groote vloot te
bouwen; dat het arme Frankrijk een
groot leger wil behouden., doet hen
glimlachen van waarachtig medelij
den over zooveel gebrek aan gezond
verstand. Zij weten dat ook eenmaal
die landen en die volkeren het uur dei-
vernedering en der wijsheid kennen
zullen, na den oorlog, die Engeland
zal te voeren hebben tegen de Ver
eenigde Staten als deze er niet toe
besluiten willen van hun vlootpolitiek
af te zien. Zij weten, dat die toekom
stige oorlog duizendmaal verschrik
kelijker zijn zal dan deze die geëin
digd isdat de vernedering zoo
grootzoo diep zijn zaldat
het geslagen volk zijn aangezicht van
schaamte voor de zon verschuilen zal,
omdat het tal verplicht worden bij
morgen-, middag- en avondmaal den
smaad te eten, die. het nu anderen
voorzeten dat alle spijzen zullen
zijn ala zielend loon
Hier droomt men intuaachen den
droom van oen nieuwe gedachten-we-
reld, die eenmaal het uitgeputte
Europa tot nieuwen bloei aansporen
zal. De overwinning van het geweld
ia Frankrijk en Engeland ten deel ge
vallen. Wel bekome het hun een tien
tal jarenHier leven wondere nog
jonge krachtenDo overwinning
der gedachte zal Duitschland... zal de
Germaansche wereld ten deel vallen...
Het zal een vreemd achouwspel zijn
in de landen der overwinnaars nu de
Germaansche gedachte, verkondigd
door Franschc en Angel-saksische
monden, te zien zegevieren... Dat is
geen optimisme. Dat ia geen profe
tie... Dat weet ieder merujeh, die de
teekenen van zijn tijd begrijpen kan.
Ik gveet wel hoe zeer weinig men
schen de teekenen van hun tijd zien.
Maar blinden zijn nog niet in de ge
legenheid geweest den triomfantelij
ken gang van het zonnelicht over de
aarde te verhinderen al konden zij
ook het licht en de zon loochenen. Tot
voor eenigen tüd heb Ik ook twijfel
gevoeld, omdat ik t« zeer de ongeloof-
luke naïviteit van de Duitachers voor
hen zelf en voor anderen vreesde. Ik
vreesde deze te meer, daar zy hun
naïviteit met een mantel van waar-
sis doorzicht en inzicht, dat ik het
beste durf te hopen. En, ik meen dat
de dag niat ver meer is, dat Duitsch
land met dankbaarheid zal opaien
naar zgn sluwsten vgand en Enge
land bedanken, omdat het Germania
van hare naïvieteit verlost heeft. De
vraag der uitlevering van Duitachers
onder wie ook den grijzen en glorie-
rgken Hindenburg maakt hier een
onbeschrgfelgken indruk... Elk hart
bloedt... En met dat bloed wbrdt de
Duitache naïvieteit uit de harten ge
perst
Engeland, dat van de Duitache mi
litaire schrijvers geleerd heeft hoe
het oorlog moet voeren... veel beter
dan Duitschland bg die zelfde schrij
vers het leerde... leert Dultachland
thans op wat sluwe en doortastende
wgze hoe men politiek behoort te voe
ren, zonder daarom in zijn hart oen
huichelaar te zgn... alleen gevleid door
de onverbiddelüke wet der noodzake
lijkheid.
Het is toch voor niemand een ge
heim. dat Engeland het absoluut noo
dig heeft...... ook al zyn er milli-
oenen Engelschen, beter dan de
lezers der penny-bladen ingelicht, die
van een andere gedachte zijn... een
vonnis te vellen over een aantal voor
aanstaande Duitachers, Engeland
doet dat niet ons Dultachland te ver
nederen. Als ik dat in de Duitsehe
bladen lees, moet ik lachen om de n*-
ivietelt der redacties dier bladen. En
geland moet dat doen tegenover de
EngelAhe marine en tegenover de
wereld. Engeland zal het dan ook
doen, al verzet Frankrijk er zich te
gen uit nog dwazer chauvinisme dan
Üet Engelsch jingo-ismeen al
verzet Amerika zich tegen den Engel
schen eiscli voor de komedie van een
internationale rechtbank*. Amerika
begrijpt Engeland heelemaal niet.
Kan ook Engeland niet verstaan.
Amerika is de jongere zoonH(j
lacht om de Engelzche traditie, die
voor ieder Engelschman -duurzamer
is dan Engelsch leven, aangezien hij
voor deze traditie bereid ia een deel
van het Engelsch goud en het En
gelsch bloed te offeren.
Engeland, dat naar zijn woord om
moreele redenen in den oorlog geko
men ia, voelt zich verplieht voor de
natie en voor de wereld zjjn woohd
gestand te doenen daarom is de
komedie van een Londoner Tower
noodig.
Ook voor de toekomst moet Enge
land de gendarm van de landen en
de zeeën van de wereld blijven kun
nen... hoe graag ook het rijkgewor-
den Amerika die rol, met de profü-
ten er aan verbonden, overnemen zou
uit de Kanden van old Engeland.
En zoo leert Engeland Duitschland
te doen wat noodig isal wordt
het ook in alle andere landen veroor
deeld en misschien wel veroordeeld
in de harten van alle menschen... om
tot het doel te komen.
Perfide Albion... Neen. Dat heeft
Frankrijk gezegd al de jaren dat
Frankrük Engeland niet noodig had.
Frankrijk heeft daarna anders ge
schreven omdat Engeland het had
wijs gemaakt, dat het Frankrijk bü
gewapend conflict zou geholpen heb
ben. Slechts een woord r»stAlbion,
meester in de kunst der politiek.
Deze oorlog heeft bewezen, dat
Frankrijk zich om den tuin heeft liv
ten leiden, dat België een politiek
van „schapen" heeft gedreven, dat
Rusland verkocht waa en dat geen
land politiek zoo dom was als
Duitschland.omdat het veel „te
openhartig ia geweeat 'enerzijds en
anderzijds veel te tichtgeloovig. En
de heeren met sabels ann de zitde
hadden er veel te zeggen. Deze fout
WH nog de verschrikkelijkste, want
