I
OSSEN
Zaterdag 26 Juli 1919.
No. 14066
68e Janrgnng
t va n
euws
Schijn in wezen vin eu leven.
RAK.
XTietx-ws- exx rt^d.-vextexxtie'bleud.^roox G-o-clcLsu exx Oixxstxelcexx.
BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN*
Bureau: MARKT 31, GOUDA.
Eerste Blad.
I
Feuilleton.
ML
I
I
I
Gouderak.
i
Het reoht der moeder.
■UI M Diüm.
na
heuse Btauc.
vettantf doov
VERSCHIJNT DAGELIJKS
(«tracht 30
Adminittratic Telat later*. 83.
Redactie i Teler. latere. 545.
BCHtUKt
N
ifw-briwAurfl
in deu wfadi om
61J
(Stol)
geopend
eu
ENSCHAPPEN
)RDE
3E8CH.
IIKLEER
L1STIEK
H.L1JBR
PREKEN
ITIJL
ÊIRIFT-
ERBETERING
1 GOED
REKENEN
onnementen op
nomen door:
DU nummer bestaat uit twee bladen
en twee bijvoegsels.
INflKZONDBM inmainUMLINMN: 1-4 regelt flM, dke regel maar JA4A
Op do voorgagiM W hoer**
wel hoofdzakelijk het gevolg geweest
den strijd tusschen menschelyk willen
kunnen, tusschen het ethisch ideaal,
Daar «veniet tiaar <fe schaduwen dor
herinnering.
De eonzaono, ingnmeauwde weg, die uit
hrt boech komt - d*i wa» haar rer®eefrwh
hopru ai de hopoloo»4if4d!
UJ«
tvangen van ▼<-
vermak ai ij khedon
agenda te ver-
(bouw1 Bouw en
iwtaad^»<nn#^
N, - DOUDA
ziener.
OudrSeoretario-
reraekeringebank.
i, Gep. Luit.*Kol.
Stcrttarit.
he< eonald scfcemerftoli» bij el-
i en vrouw
meergevor-
- Perooon-
do correctie
sr ogenden
re it&ten
men zich stelde en de menschelijke neigin
gen en hartstochten en begeerten, die zich
aan de bereiking daarvan in den weg plaat
sen, maar daarnaast ook van de mensche-
Hjke behoefte naar verfraaiing, naar een
achoonen schijn.
In onzen tijd echter heeft deze tegen
stelling vormen en afmetingen aangenomen
die haar feitelijk van aard en wezen heeft
doen veranderen. Men kon eigenlijk niet
meer spreken van een strijd tusschen het
ideëele, waarheen we zouden streven en een
werkelijkheid, waartoe we het slechts bren
gen kunnen. Want de wezenlijke wil ter be
reiking bestaat niet meer. De tegenstelling
ia er nog slechts een tusschen een geko
men schijn, die wjj in den vorm van fraaie
Woorden en leuzen uitstallen en een stre
ven, dat op gansch andere dingen gericht
IA Terwijl we, vaak onbewust van hun
holheid, mooie woorden zeggen, zoeken we
heel andere dingen dan waarnaar we be
weren te streven.
Het is niet, dat we het ideaal niet berei
ken kunnen, maar dat ideaal, waarover we
praten, bestaat voor ons nog alleen als fra
se. Dat maakt ons leven door en door on
waarachtig. En deze onwaarachtigheid
wreekt zich in ieder van ons.
Laten we eens trachten eerlijk te zijn.
Onlangs las ik: „de groote zaak, waarvp
het aankomt in het leven is hetgeen men
anderen doet lijden.” Dat en dergelijke
spreuken zetten we op scheurkalenderblaad-
jes en als motto’s in herinneringsalbums.
Maar wat meenen we er mee? Nu eens
geen frsurtm. WzkteTvor wnteeg <te
meesten onzer de groote zaak, waarop net
aankomt in het leven? Niet in woorden uit
gedrukt, maar in daden. Dat wil zeggen,
waarnaar streven we, niet ondanks ons
zei ven, maar zeer bewust, 'too bewust, dat
ons gansche leven ernaar ingericht is. We
weten het immers allemaal wel. Niet naar
goedheid of schoonheid of waarheid,
maar naar verdienste, dat wil zeggen naai
geld, soms ook naar naam of eer bjj de
menschen of aanzien. En dat geschiedt niet
enkel in sommige erg materialistisch-getin-
te kringen, maar ook in die, die zich zelf
zeer ideëel pf godsdienstig of kunstlievend
voordoen, in intellectueels en ideëele krin
gen zoo goed als in tedere.
Maar als dat zoo is, waarom zeggen we
het dan niet? Waarom gebruiken we dan
allerlei leuzen, die feitelijk voor ons geen
beteekenis hebben? We maken het ons
zelven en onze kinderen er maar moeilijk
I. P. WMMUNK-v BOttHW.
Diedrok verMea
Adverteatóte fcnnta werden iageeoadMi door iemh—komst van poiJade Beettaa-
isieaia. A<hfd»WiwwM en enze Agente*.
beroepen, voor
ion, Notariaat,
a tante, Oader-
itontaat. Be-
873 150
BRIEVEN UIT DB HOFSTAD.
CCCCXXXIV.
Na „Rubini” zijn wjj thans opgeknapt
met „Morini”, het nieuwste femomeen op
het gebied van duistere contacten. Men
zegt dat deze spiksplinternieuwe telepaath
een Rotterdamsche meneer is, één van de
vele duizenden dóór Rubini aangestoken
gedachte-lezers en wilsoverbrengers, waar
van het in den Haag krioelt Het is niet
meer mogelijk tien menschen bij elkaar te
hebben zonder dat er minstens één Rubini
in miniatuur of caricatuur bij aanwezig is.
De nu pas geëindigde wereldoorlog en
de daarop nu kortelings gevolgde vrede
hebben ons wel een opmerkelijk- verschil
laten zien tusschen de woorden en daden
der medespelers in dit bloedig werelddra
ma. Men toonde van alle zijden een buiten
gewone voorliefde voor klinkende, pakkende
leuzen, waarmee men de sympathie der
wereld hoopte te winnen voor de. uitstal
ling van ideëele motieven en het verpan
den van schitterende beloften, waarmee
telkens weer de werkelijkheid en de daden
in flagranten strijd bleken. JSn de vrede,
die een vrede van het recht zou zijn en
die allen volken recht en vrijheid en de
mocratie zou brengen en der menschheid
een toekomst van blij vend en vrede en ge
rechtigheid, is ook naar het oordeel van de
Ententestaten een
en
en
ge-
gebeunhaas. Mij zjjn gevallen bekend va*
een reeds volledig gediplomeerde die van
het meest eenvoudige Fransche liedje niets
begreep, doch het maar lustig opzong. Er
zijn geleerden die I ewercn, dat het ook het
lemaal niet noodlg is den inhoud te begrij
pen, dat het zelfs oanoodig is, dat een lied
inhoud hoeft. Met stelligheid ia mjj ver
teld, dat er *n muziekleraar in Nederland is
die alleen letters laat zingen. Het is moge-
Hjk het abc met hisonder veel gevoel en
destructie te zingen. Trouwens van de
woorden verstaat de toehoorder meestal
qiets, zelfs niet wanneer h J mot oen tekst
boekje in do hand tracht het gezaag te
volgen.
Een hoogesehooi voor do muziekl Al
de Haagsche meisjes verkneukelen zich al
in het vooruitzicht, dat zij straks de ooro-
titel student sullen krjjgen. En stel je voor
Arnold Spoel met een professorale toga
annl Het is om te gieren!
De weken staan in den Haag in het toe
ken der paedagogie. Hot Gymnasium Is In
een tentoonstellingsgebouw herschapen.
Niet minder dan vjjf en twintig lokalen
liggen volgepropt met alles wat maar be
trekking kan hebben op de opvoeding en
de vorming van de jeugd boven den leer
plichtigen ieeftjjd. Het is onmogelijk er
iets van te beschreven. Ik heb er drie uur
rondgeboemeld en Ik zakte door mijn knie
ën heen van vermoeidheid; mtfn solen wa
ren geheel af gesleten van het geslij p over
de vloeren en nog had ik op geen stukken
na alles in «ogenschouw genomen. Ik heb
me suf gepiekerd op reusachtige statistie
ken over de vlijt van jongens en meisjes
©ver het nut van het blijven zitten in een
klasse. Nu van dat nut ben ik helaas nog
atol overtuigd. O» da Haagsche H. ,B.
S.en schjjnt men er veel, zeer veel nut in
te zien, gelet op het feit, dat ookdit Jaar
het aantal slachtoffers zeer enorm is.
Het stat 1st lek-gedoe vindt zeer veel in
stemming evenals het fotografeeren van
alles en nog wat. Ik heb nog nooit een
tentoonstelling gezien met zooveel foto’s.
Van den grond tot den zoldering hangt het
vol. Tot zelfs in de gangen zijn de wanden
volgepropt. Waarljjk er is een grens aan
's menschen bevattingsvermogen. Ik wil
wel bekennen, dat ik geen stuk' wijzer
ben geworden op deze tentoonstelling, dat
alles thans door één warrelt. Waarlijk ik
begin ernstig te twijfelen aan het nuttig
effect van dergelijke exposities, indien deze
zoo omvangrijk worden. Trouwens ook in
andere opzichten valt wel het een en an
der aan te merken op de inrichting van
deze tentoonstelling, die op voel plaatsen
te sterk den indruk wekt van gepruts.
Daarover later eens iets.
HAGENAAR.
Itnaa» Directeur
shool, Jhr. Jan
Dr. A. J. M.
ml, Prof. W. C.
)ud-leeraar Gym-
ysmaa, accoon-
n de Rechten, 7
>erd moor dan
1,1(1 INH L COURANT.
-ABQNNÏÖÖWjRPRÏJii jwr kwartaal MA por wart 21 cent, «et Zeadegobtod
per kwartaal ƒ.146, per wort H re*k eveopl waar <to bezorging poo looper geschiedt.
France per poot por kwartaal UB» tort Ee*dagebtad 4.—.
AboaaMMDtea worden dafalfko aangename* aaa aap Bureau MARKT 11, AOUDA,
btf onze agente*. dm boekhandel sa do porthaaterea.
ADVXBTBNTUPBUB: Wit Gouda oa oaartraken (beboerende tot den bergkring)'
1—5 m<eto LM, elke regei maar A2A Va* bolton Gouda m daa bezergiringi
l-ëragri* flM, ettaregri maarA2A Advertent!*» vaa publieke vsnaakatBk-
hodm lUi cent per regel» AiiartcoBBit ta hel Betorda««®tear M teaoiag op daa
Gedroao adrertonlMhi ca lagoaoadaa madodeoliagoa bQ contract tot aaar «oralw-
noardaa ptfo. Grooto lotton m randoa worden bontomd naar plaateaolarte.
dat nog niet geheol opgegrond wae; toen
ging hij heel stil muist zijn, paard, in
njn hemdje gewikkeld in deu deken zit
ten Hij zag. hoe h<4 licfotjo «mzaain aan
den boom opbranttie. Öhrtettlne stond, aio
elk jaar, aan het raam, en keek den lan
gen, Ingrvmeciiwden. weg at - zoo aio zij
elk jaar weer deed.
niet ge-
Nu tddderl zij over haar go-
b<< benevnt haar d<n
Veelal het genus half-gaar gestoofde Haag
sche juffen is zieh In dolle woede gaan
werpen op deze nieuwo ontdekking. Dat
daardoor de zotste onzin wordt verkregen
ligt voor de hand. De kinderen zijn er
soet mee en het dilettantisme heeft »|jn
gewone pedanterie weer te pakken. Grap
pig is het de filosofische beschouwingen
van deze nieuwe fenomenen te hooren over
de eigenschap die zij bezitten en even grap
pig is de Unvqrfrorenkeit waarmede z|j
hen die niet aanstonds in aanbidding liggen
voor deze mysterleuse kracht sommeeren
om dadelijk een verklaring van de ver-
schjjpselen te geven.
Gelukkig zijn dergelijke ziekten van kort-
stondigen aard. Ze verdwijnen weer en
eenig blijvend nut hebben ze niet Al die
gehelmzinnigheiden hebben zich al eerder
voorgedaan, vele er van zijn later gebleken
op zeer eenvoudige wetten te berusten en
enkele z|jn verwezen naar het rijk der fa
belen. Het is merkwaardig dat het Altijd
bjj uitstek onbevoegden en onontwikkelden
z|jn die zich aanstonds met het nieuwtje
bezig houden en alleen reeds hun zelfover
schatting die hen tot hanswbrstjes
maakt is hinderlijk. De rest van het ge
vel Is alleen maar grappig.
Het bericht In de bladen dat er sprake is
van de oprichting van een Hoogesehooi
voor de muziek die misschien in den Haag
gesticht zou worden met opheffing van het
thans bestaandeConservatorium heeft na
tuurlijk honderd Haagsche borstjes doen
zwellen van trots. Stel je voor, dat de m x-
zlek-fabrielT op de Beestenmarkt een Hoo-
geschobi wordt en dat dus het diploma van
die school een soort doctoraat wordt!
Indien het bericht waar mocht z(jn, ia
het In de eerste plaats te hopen, dat de
opleiding grondig zal worden herzien. Do
groote fout aan deze opleiding is dat men
er kinderen zonder eenige ontwikkeling
maar aanneemt en opleidt tot muzikale
ster. Het krioelt in den Haag van muzi
kanten en muzikantjes. Geen straat kun
je doorwandelen of minstens één bordje
met „leeraar of leerares in de muziek, piano
of solozang" siert er een voordeur. Het is
met geschikt om den eerbied voor de mu
zikale kunst te vergrooten Meisjes die
geen hersentjes hadden om zelfs op een
H. B. S. te komen, worden grif toegelaten
op het conservatorium. De een of andere
leeraar ontdekt „goud in haar mond” of
beluistert een nieuw genie in het piano-
getokkel.
Noch verstand, noch kennis, noch ele
mentaire ontwikkeling schjjnt noodlg te
zijn voor de opleiding in de muzikale kunst.
Er wordt op de school zelf nog zoo iets fan
les gegeven in de moderne talen, zelfs in
het Italiaansch, maar dat is alles vreeselijk
In het eenzame Ixrtdthurt zaten zij al
len In he< eonaid edre«n«rlMh» bij el
kaar. RotpUtz en de kinderen en vrouw
Biraatingei en Peregrin, terwijl zijn Ma
maatje boven in dd kamer allee* in orde
bracht en he< boompje verrterde. En toen
het boompje In lich-gtai» baalde kwa
men zij allen ta «amen binnen, en de
kinderen
regirin.
CXirKne liep in de 'Juuner nu naar
deze dan naar gene en braoht Peregrin
en de gekraste vuurspuwende berg, die
den geheelen muur waartegen de kerst
boom stond, in beslag nau>, wae ver-
arhriikkend helder bei old, en de jagers
met hun dooropljkerde gezichten en de
epij kers in borat en maag, e» du alge-
ffdhaaftle neuzen stonden er orotAig naar
te kijken.
Chrfet'ne en Peregrin, knlrtden samen
voor een houten paardje en Rotplitz
tikt Peregrin op den schouder; het was
geheel naar den «naak van RotplMta, en
zijn beide jongetjes kregen wanten en
wollen mutsen van ChrMtae; het kleine
meisje stond» verlegen met eAn boezelaar
en een nieuwen iwdHtoek. Er was tabak
voor Rotpliitz en koffie voor vrouw Blrn-
etfngel en appelen en noten voor peper
koeken
En de kinderen werden vrooiijk, toen
zij de eeretu heilige verbacingj over den
etraleoden kerstboom hadden overwonnen,
e». e-noepten van hun pe-perkoeken en ke
ken Hamei de pretttënbortea in. Daarna
werd in de keuken thee gedronken, en
ile keretbrooden van vrouw Birnadngeler
bi. gegeten. Toen ghgen do kinderen weer
naar beneden en vrouw Blrnstfng<4 ging
nx-e Christine was met haar kind al
leen Peregrin hurkte naart zijn paardje
en praatte bij zichzelf en Ohrirtine maak-
te zijn kleertjt*» k» out h«n in bed to
loggen, maar hij wlldo niet - en sloeg
de armpjes om den hab van zijn Mama,
en wilde nog een beetje opblijven. Hij
ontdekte aan dan Kerstboom een Krttje,
Voor zich ziet hfij het beeld v«i dat
zachte, lichte schepsel, dat zoo rustig voor
hem lm de boot zat, 'toen hij haar voor
den eersten keer -zag. Ziet, hoe de wind
In haar blondq lokken speelt, hoe hij haar
zijn armen door het gladde water
draagt.
Een huivering gaat door zijn leèen. Een
donkere last wentelt zkih op hem! Aide
«wart, die over het kalme meisje Is ge
komen
En hij loopt door de verlatenheid van
dR winieriandhetep, aid door de verla
tenheid, die dat schepseltje over zich
heelt moeten laten gaan.
Ja hdj zou haar In de diepste verlaten-
hedd vinden, al de wegen die naar haar
heenvoeren ingè^eeuwd! Alle wegen on
begaanbaar
Wal «rijpt hem dat aan.
Ver van alle menooben. uitgieeAoten,
veracht^ door allen vertjQchend, zoo zal
hij haar vinden, haar en het kind.
Welk een aandoénlijke heklenmoed tegen
een wereld vol haat en veracliting!
Hoe zou hij gped kunnen, maken wat
zij In dfeae jarea geleden heeft? Dat zal
hem niet gelukken, ook niet als hij zijn
gcheele kracht - rt zijn Helde daaraan
mee. Want werkelijk heel wat kinderen geeft
deze onwaarachtigheid een zoo averechtsere
voorbereiding voor het laven, dat ze altfld
bleven worstelen met da daardoor ontstane
ongeschiktheid. Want dit is het opmerke
lijke, dat aan de bestaande tegenstelling
lijn eigen beteekenis gteft, dat we dat al
les, wat we als het beste en hoogste pre
zen, zoodra we het in df- werkelijkheid zien,
healemaal niet mooi «wrvoortreffelijk vin
den. En daaruit blijkt wel het duidelijkst,
dat al deze woorden voor ons hun werkelij
ke beteekenis verlorettjrtbben.
Maar als dat zoo is, >ten we dan daar
naar ook ons loven herzien en niet langer
het hoogste en het beste noemen, Jat we
in werkelijkheid niet meer als rtkx|anig
waardeeren. Laten we onze kinderertjeeren
niet dat ze in de eerste plaats braaf en edel
moeten zijn en wnarteid en schoonheid
moeten zoeken, maar dat ze handig ca
pienter en slim en ae#ef moeten zijn en
moeten trachten geld te verdienen of een
geëerde positie te krijgen. Dat maakt ons
leven eerljjker en het voor het opgroeiend
geslacht gemakkeltjkate Maar bovendien
kan het ons misschiaqwerhioderen al te
diep af te glijden nagr platheid en nuch
terheid en grof mater^lisme. ,We paaien
ons beter ik nu nog mei de mooie woorden.
Wanneer we werkelijk eens in klare woor
den voor ons neenettea, waarnaar we fei
telijk streven, was er kans, dat de beaten
van ons daarvoor tortifyichrokken en was
terugkeer tot ideëeler sfeeven en waardiger
levenshouding moafflilkL^
En zooveel waaW MKnen we toch wel
aan het hoogere en betere toe, dat we be
grijpen, dat we daarmede zouden vooruit
gegaan en dat een terugkeer tot zuiverder
waarachtigheid en zuiverder overeenstem
ming tusschen den schijn en het wezen van
ons leven ook ons innerlijk leven aan eer
lijkheid winnen zou.
Zoolang Peregrin wakkw w«e, wMezij
echter niet weenen. Hij zat zoo rustig
- en werd nu moe.
Buiten de vale bleekheid over de sneeuw
De sterren. ImkekJen en het bosch Maat
zoo strak eft zwart.
Geen geluid drong tot hel eenzame huk»
door
Ver - ver - ver over boitoti
over de sneeuw diepe stilte
Christine ziel weer den weg af
En. tem ijl zij zoo peinzend kijkt,
icbljnt bel haar toe of zich een schaduw
van hel boech atechddt en over den weg
tlljdt.
Een schaduw I - eo ate pj langer
en beier kljlfl, - erti gedaante I -
Maarlijk et» gedaante. - Vandaag
- Op dit uur Op dsaan weg oen gw
daante
Een huivering ais van vrees voor een
spook, doet haar trilten
Zij stolt de oogtn.
Zij opent m weer.
Daarin ston.1 alleen
„Waanauhiig, mijn beste Ker. Zij te
bij Berka op den Boechberg. Ik MS het
gehoord Ja weet het nn aA, maar ik
moest het je toch schrijven.
Je oude trouwe Fuhlks
En zoo gaat de eenaame wandelaar ver-
<J«r, de brlovwi Mg hng hl <fo iwmd hou-
«ende, terwijl de schemering hoe langer
1*m meer daal!; fen de sneeuw vaal kleurt
En hoe loopt hij; zonder ophouden ate
OP vleugels 1
Dat Is de bedelaar n|e< meer, die <iood-
“oe en af gemarld ’aavonkte iaat bij zijn
vriend Fuhkw aan de winkeldeur geklopt
heeft.
Hij Is nog even mager en afgewerkt
in Berlijn, omar veranderd, vol hoop
m kracht, zij^ hart Idopt heteftdeadem
begeeft hem
Ja, een gedaante - en nader opi nader
- sieedb nader
Een mantel wappert
de «daante
Het huiveren houdt niet op, het pakt
haar Meel» sturkér aan.
Zij snelt bevend, rtdderend vao| het
raam naar lm ar kind, neemt het op -
houdt het in haar armen - doodsbleek.
Zoo «taal zij, en Peregrin vlijt zfch
slaperig tegen Inar schouder - en zoo
blijft zij ate vartgenageid met groote,
starre oogen staan.
Nu staat het voor de deur.
H.h<i sij de schreden dan
boord?
beele licbaam,
adem
En ate* de deur geopend wordt,
blijft zij onbeweeglijk rutan, ««aart ea
ziet met groote, ongrtoovige oogoa
op de vervulling van baar langs, bange
hoop
Zij staat voor
grln. en legt
vallen
goede vrienden der
apparaat geworden ter onderdrukking
invoering van een moderne slavernij
een blijvend en lederen dag dreigend
vaar voor den wereldvrede.
Dit is niet toevallig zoo. En men zou
verkeerd doen, zoo men deze schrijnende te
genstelling voor een bijzonderheid aanzag
•n voor een gevolg van de buitengewone
verdorvenheid van wie dezen oorlog geleid
en den vrede gesloten hebben. Zoo we al-
tlians op deze tegenstelling tusschen wat
de mensch zegt te doen of te willen doen
en dat wat hjj inderdaad uitvoert een bi-
xonder scherpen kyk gekregen hebben, is
het deels omdat onze opmerkzaamheid zoo
strak gespannen was, deels ook wel, omdat
de tegenstelling schrijnend en bovendien
voor ons allen zoo verderfelijk in haar ge
volgen was. Maar een dergelijke tegenstel
ling bestaat overal en altijd in het leven
der menschen, zU het ook, dat de spreken
de en handelende menschen zich daarvan
veelal minder bewust zijn dan de staats
lieden der wereld het ongetwijfeld de afgo-
loopen vyf jaren waren. Zy heeft ook altijd
bestaan en is, als algemeen verschijnsel,
van
en
dat
lui bed va* PWe-
er hem m*M in. En
dao vallen tweJ ia rtkare» armen -
zonder een getuid te gewen - ca satrite
een woord te hri>l>eo gevonden, t&fctzij
hem nw bet bed van hua kind-buigt
er xlub over en s«|t met boete tranen tm
geluk;
„Hij heel Peregrin.
van Roiplita zongen ztet l’e-
oor M