n !IG d, I cht. Nieuwe onthullingen. No. 14123 BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN. I dit Blad. r Feuilleton. Ml s ER, mman, kijken ring teld llfWB Hl Tfca igen, eenen, ^SfetaM uda. Een overhaaste stap. Woensdag 1 October 1919 XT5L@-cu"ws- exx^-d.-v-eaïtsxLtielols.êL^vooxG-ova.ëLQu en Oxxxetrelcerx.. verschijnt Dagelijks 68e Jaargang, n BureauMARKT .31, GOUDA. 1 1—4 rsfftils l.H, rikt rsgri moer 149. ^*gPERA Adaaiaittratie Telef. latere. S3. Redactie i Telef. latere. 545. r* I Ier- ut Enédand terug met Jle mededeel». tan woordin» dezer^vrM^Af.el<d 'foor De regerringamaatregrion voor do dia- HOOFDSTUK XiL. liet &6 hm HOOFDSTUK XpLX IX. was <1h steenen trappen af 4277 60 Mteoommis- zondt (Wordt vsrvrigd (•DBA. STRECHT. Gewone advsrtsntiën en ingosonden msdsdsriisgen b(j contract tot xeer gsrodu- ceerden prij». Groots lettors en randen worden berekend Mar plaatarumta. Advsrtsntiisi kunnen worden ingebonden door tuaachenkomat van aoliodo Boekhan delaren, Advertentiebureaus en onze Agenten. I 4290 18 INGEZONDKN MEDKDEKLINGKN Op de voorpagina 50 hoogor. on- meer rerHaring te miaechlon i. maar in ieder geval I Goedgekeurd sweg 11. t 6. ncitraat 9. Patent-Geneea* len tegen inzen- aan ona Hoofd- miterdam. 18 2 idvertentiën URANT en COURANT langenomen 4289 215 fold tijdig i van ver- elijkhedsn te ver- hlllllIljUMSïg Vertaald door Mevr J. P. WESSELINK-VAN R08BUM. (Nadruk verboden.) „Versta ie langzamerhand te vermoortien. ..VoIIcocmw," zei WrioÉberiey langpaan». Daarna wend er geen woord moer go- (.(IIIMIlUOIIliM, Won Tirpitz* boek. - Het ultimatum aan Serwië. Hollweg’s onbekwaamheid. - Verbeterde toestand in Engeland. - Nog oen „d’Annunzio”? De Itali- aansche Kamer ontbonden. Een vredesvoorstel van do Russische Sovjet. - Verplaatsing van den Volkenbond ONS OVKHZICHT. niet de minst» voorzorgsniaatreg’rien go-‘ nomen. Toen de keizer naar IJerljjn kwam, legde hy een koortsachtigpn ijver aan den dag om den vrede te redden. Do rjjksloanseflier was er echter niet in geslaagd den keizer voortdurend op de hoogte te houden. Was deze maar vroeger uit het Noorden terug gekomen, zoo meent Tirpdtz, dan zou de oor- hig nog voorkomen zijn. Het vid den keizer nu moeilijk dadelijk een uitgangspunt te vinden voor een diplomatieke actie. Hy zei- de in het geheel niet te begrijpen, wat de Oostenrijkers eigenlijk wilden. De Serviërs hadden toch op eenige kleinigheden da In alles toegegeven. Na 5 Juli hadden de Ooft- tenrijkers niets meer laten hooretn van wat hun plannen wanen. Deze woorden sprak de keizer op den avond van 29 Juli in het nieuwe paleae te Potsdam. Dien dag kwam prins Heuwnch ABONNEMENTSPRIJS: per kwirtud 2.60, per week 20 «rt, met Zendapblad ™>r kw.rtael 2.50, per week 27 cent, orerel wear da bexorgin. per looper rucNedt. franco per pit per kwartaal 3.10, mat Zondagsblad Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Merkt 31, GOUDA, bil’ OUM agenten, den boekhandel en da postkantoren. ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behooreads tot den bezorgkring) 1—5 regels 105, eiken regel meer 0.20. Van buiten Gouda en den bezorgkring: 1—5 regels 140, elke regel meer 0.25. Advertentiën van publieke vermakelijkheden 12/i cent per regel. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20 toeslag op den prijs. In de spoorwegstaking in Engeland ie eenige verandering gekomen. De regeering gaat krachtig voort met haar organisatie om het hoOgrt noodzakelVk verkeer zoi goed mogelyk gaande te houden, wat haar gelukt, dank zjj de medewerking van vrij willigers, die zich in grooten getale aan melden. Dit ie wol het beste bewijs, dat het publiek geen sympathfle gevoelt voor de spoorwegmannen, die dachten te worden geëxploiteerd. Men vindt de voorwaarden, die de regeering aanbood, zeer aamrieme- irk, vooral daar de nieuwe regeling eerst 1 Januari in werking zou treden. De hou- d ng van het publiek is voor de regeering een groote moreele steun, daardoor zal het i aar gemakkelijker vallen te volharden en aan den anderen kant zullen de stakers ontmoedigd worden. Reeds nu te er bij ve len een neiging waar te nemen, om den ar beid te hervatten. Maar de leiding der sta king is op haar hoede. De bond van spoor wegweden heeft de waakdiensten bij ds meeste stations te Londen en by eenige sta tions in de provincie -steden verdubbeld. Men zegt, dat op de South Eastern Rail way 75 pct. van de machinisten aangebo den hebben het werk te hervatten. Volgens een regeeringwomnuiniqué loepen er meer treinen. De door de maatschappijen voor voorbereide dienstregelingen zijn Maandag u’tgevoerd. De verdeeling van levens- De laatste weken worden we overstelpt - met onthullingen en nog meer belangrijks mededeeldngen over de gebeurtenissen in i de maand Juli 1914, die aan het uibrekea van den oorlog voorafging, zyn aanstaan- de. Sinds de geruchtmakende publicatie van de Oostenrijkische archiefstukken en hei boek van dr. Gooas, wacht men in span- 1 ning naar bijzonderheden van Duitsche zij- de. Zooals we gisteren berichtten, is Dr. Kautsky, die de Duitsche archieven onder zocht, bijna met zijn arbeid gereed. Ons ge duld zal dus niet heel lang meer op de proef worden gesteld. Intusschen. hebben we uit Duitsche bron al verschillende bijzonder heden gehoord met betrekking tot de voor geschiedenis van den oorlog. Eerst ver scheen Ludendorff’s boek en nu heeft ook’ de vroegere Duitsche minister van marine, Von Tirpite, zij®, mémoires in druk doen .verschijnen. Hieruit blijkt, dat de Duiteche regeering inzake het ultimatum aan Ser vië gezonden niet zoo onwetend was, Dj. Gooes deed gelooven. Von Tirpita ver telt: Iteeda U Juü 1914 wa», naar ik wnt jaren later vernam, buitenlandsche nakan te Berlijn overtuigd, dat de entente Bel grado aangeraden had toe te geven. De ■rijkskanselier meende daarop dat de entente den oorlog niet wilde en dat Oostenrijk Ser vië binnen kon rukken zonder den wereld vrede in gevaar te brengen. Op 13 Juli was de rykskanselier op de hoogte van de hoofd punten in het befaamde ultimatum van Oostenrijk. In de Wüheimstrasse was men de eigen aardige opvatting toegedaan, dat men den vrede kon redden door zenuwachtige oor- logs toebereidsel en, die echter slechts zwak ke schy’n waren. Deze politici geloofden te kunnen bang maken met militaire maatre gelen, das zü zelf niet voor ernst namen. 5 Juli had de keizer gezegd, dat men toch in ieder geval op alites moest voorbereid zijn. Maar in Juli werden niettemin nog groote hoeveelheden graan naar Frankrijk uitgevoerd. Er heerschte een gebrek aan salpeter, dat het leger bijna noodlottig is middelen blijft op bevredigende wjjze pliats vinden. Dit is voor een groot deel te danken aan den prachtigen geest m het noeste werft der vrijwilligers. De berichten van nagenoeg alle groote Londensche maatschappijen waren gister middag veel gunstiger den Maandag. Er loopen meer treinen en men verwacht (iat aantal in den loop van den dag* nog te kunnen opvoeren. Soortgelijk» rappor ten zijn eveneens gunstig vergeleken met die van de eerste stakingsdagen. Aan bat ministerie van veriteerswezen verzekert men, dat overal in het land het personeel, dat bij de unie is aangesloten, het werk hervat. De verklaring eindigt met te »e<- gen: „W(j hopen morgen inderdaad voor een behoorlijken dienst te kunnen zoDgaa.” Het ie moge! ijk, dat de koetstere van da omnibusen, de trams en de huurauto’s -rijtuigen ook zullen staken. Wjj hebban dat allemaal voorzien an als hetwerkelijk tot staken komt denken wij h staat te zijn ook die moeilijkheden onder oegen te risa. Wij berchikien over aanbiedingen van dui zenden gewezen soldaten die legerauto’s be stuurd hebben, in FVankrijk zoowel sla ia het vaderland/ Deze regeeriMsverfriaring is misschien wat heel optimistisch, maar in lader geval is de stremming van het verkeer niet meer zoo volkomen als den eersten dag na het uitbreken der staking. Of ook de taxi-«nan- nen het werk zullen neerleggen, met welke mogelijkheid de regeering rekening houdt, is nog niet zeker. Thomas, de leidar der spoorweglleden oefent een sterfte» InMoad op hen uit, ze gevoelen sympathie met hua stakende makkers, maar de vraag at as zich 1 bij deze zullen aansluiten rs tot heden niet op-gdort. De beslissing wilden ze aan hu* besturen overiaten. Deze hebben Maandag avond vergaderd, maar aangezien do ga- etegeerden uit de provincie niet te Lon don konden zijn voor morgen, is ar geen beslissing genomen inzake «taking. Oe aan wezigen waren gixwtandeels afkeerig van het uitbreken van een staking, ofschoon zij allen de meeste sympathie hadden mot de spoorwegweden. Ondertuschen zjjn de laatste etakingodi- gen niet zoo rustig verloope® als de vo rige. Op den Brighton-Southcoaat-opoorwog zijn twee pogingen gedaan om treinen to doen ontsporen. Troepen bewaken nu den spoorweg. Gewapende troepen zijn v*n Al dershot vertrokken om drenst te doen op da spoorwegwtations en in Hydepark. Als gevolg win de staking verwachtte men, dat vandaag het werk in het steen- koTlgehied van South Wales volledig zou worden stilgelegd. Duizenden jjzerwotkara zijn reeds zonder werfc. Naar verschillende plaatsen in South Wales zijn troepen ge zonden. Twintigduizend staalworken zijn zonder werk in het district Middlesborough. re voor den oorlog nxxxlige dingen heersch te groot gebrek. Men Liet iedere gedegen heid, om ze op te doen, voorbijgaan; Op economisch of industrieeel gebied waren gekomen eenige verkering te geven te genover Wriothesfley; hij daül alleen welk- geluk deze bevrijdfrig voocr haar beteken de. Zij Waan bijna onintldollijk naar be neden en toen zij naar buiten trad in den rtonnachtigen mowi Oi WrioÜieeiey haar In het zwakke maanaeht herkende, nam hij haar hand en, trok die door'zijn arm. Ik ben bang, dat ik je zal moeten Vra gen om wait haairt te maken,,’1’ zei hij met ijzige beleefdheid!. „Je hebt zooveel tijd aan die oude ruïne besteed, dat ik vrees, dat wij te laat zuüeu zijn voor het eten. „Voo® het eten Ia dat nog niet voor bij vroeg Marveil sidderend. „Hal scheen - ik bedoel - Hoe laat te het dan „Zevan uur We hebben een mijl te loopen en daarvoor een half uur tijd, het andere huif uur geel ik je om je te ktee- den,” zei hij grinsnig, du» je ziet, dat wij zullen moeten anïwtappen,” Zij Kepen voert onder een stilzwijgen, dat ah lood op Marvel begon te drukken. Éénmaal in het begin verbrak zij die stilte. „Zeven uur I Ik dacht, dat het miikfer- nsebt wbh 1” zei zij met O»n plotselinge zucht Al Irnar ttonen schenen haar turns te hebben verlaten, nu zij heel wat zou hebben gegeven voor de veriuohting, die tranen haar zouden verstehaft hebben In den kowlen donkeren nacht, nu niemand haar zien kon maar, hoewel haar hart acheen te zullen breken, w«0 deze v^*- liclrting haar niet gegeven. Wiriothodey nam gw-n notitie van haar woorden. Hij Wep snel voort In een doorgrondelijk stUcwijgen, dat haar iMxioeling zou hebben dadelijk troepen over de grew te zenden. Hjj zedde mij ook, dat van zijft standpunt beschouwd de oorlogs verklaring gm beteekente had. Hat raadari, waarom wij het eeowte den oorlog verftlaardeu, blijft voor mij onopge lost. Formeel deden wij het uit een oogpunt van juridische nauwgezetheid. De Russen begonnen den oorlog zonder oorlogsverkla ring, doch wy waren van meening, ona niet tc mogen verdedigen, vóór deze was ge daan. Door een stremming in het verkeer kwam ik te laat op het slot van den keizer, om bij de onderteekening van het bevel tot mobili satie tegenwoordig te zijn; toen ik kwam, waren aftle bevelen reeds onderteekend. Ik vernam echter, dat de ontvangst onzer oor logsverklaring van Russische zijde nog niet was bevestigd en deed derhalve voor de iautete maal nog een poging een verzach tend telegram aan Rusland te doen nazen den, in de meening, dat hiervoor nog steeds gelegenheid was, zoolang de Russen deze oorlogsverklaring nog niet hadden geaccep teerd. Ik vroeg daarom, of ook zonder de acceptatie der Russische regeering de vij andelijkheden door ons souden worden ge opend, daar onze opmarsch 1* Rusland toch slechts in de lucht hing en onze patrouil les volgens von Moltke’s verklaring eerst over eenige dagen de Ruaahche grens zou den overschrijden; in verband hiermede be hoefden wij toch niet dé aanvallers te zijn. De aandacht werd echter van de beant- dat «e aanleiding gaf tot een laatste vredespoging. Deze vr«- dëMtap heeft wei i« W|*r g«en gevolg 3»- hnd, daar Lichnowsky het elachtoffer van een misverstand was geworden; doch nog maals is hieruit gebleken, dat Duitsoltiand den oorlog niet wenachte. Betreffende den doortocht door België en de oorlogsverklaring aan Frankrijk, zegt Von Tiirpitz; De rijkekanselier meende, dat men Franflerijk onmiddellijk den oorlog moest verklaren, daar men door België wil de trekken. Tirpitz zag niet in, waarom het nooddg was den ooriog aan Frankrijk te verklaren. Hij wees op de rapporten van L'chnowsky, die meldden, dat een inval in België een oorlogsverklaring van Engeland tot onmiddellijk gevolg jbou hebben en vroeg of het leger den invaJ in België niet kon vermijden. Moltke zei, dat dit niet kon en Tirpitz zegt, dat hij den indruk kreeg, dat het ón mogelijk was in te grijpen in het gecom pliceerde mechanisme der militaire trans porten. Hij verklaarde, dat men met het on middellijk uitbreken van den oorlog be hoedzaam moest zijn met Engeland. lede ren gewonnen dag was eeg: voordeel voor de marine. Daarom moest de mededeeling zoo laat mogelijk aan België worden ge daan. Zij beloofden toen tot den tweeden dag van de mobilisatie te wachten, wat echter niet gebeurd is. Tirpilta wiet toen niet, dat Von Bethmann Hollweg op 29 Juli met den Engelschea gezant over de zaak had gesproken. Bethmann deed daanneda een poging om met de Engelschen op ver trouwd ijken voet te Wijven. Merkwaardig is het verhaal van Tirpitz, dut men, toen bij buitenlandsche zaken de kwestie onderzocht werd of men reeds in oorlog met Rusland was, men tot te ont dekking kwam, dat men vergeten had Oos tenrijk te vragen of het daaraan mee wilde dcen. Zoo was men in Berfijn zijn hoofd kwijt. Het gebeele boek wijst er op, dat het uitbreken van den ooriog voor een groot desl te wjjten is aan het gebrek aan door richt van den toenmaHigen rijkakamelier Von Bethmann HoMwag, wiens onbekwaam heid ook door de Oostenrijkrche documen ten word aangetoond. In verband met hetgeen gezegd wordt over Rusland, zou het belangwekkend zijn de Russische archieven na te gaan. Uit dat land zullen evenwel vermoedelijk weinig in lichtingen Verkregen worden. Blijkens Mn rapport van de Russische archief-cornmis- sie zijn een groot aantal archieven van' groote waarde ongepubliceerd verloren ge gaan. Gedurende de eerste revolutiedagen zijn de archieven van Petersburg, Moakou, Skratof en Minsk als misdruk bij ’t gewicht verkocht. Een onverantwoordelijke „vergis- eing”. nemen of te verwerpen, doordat hij, toen gij «oiw'CTr te aarzoten, haar hand nam en te de Itdége ontbijtkamer trok wkseld. Wriotiuwky liep nog snriler en daar Marvel’s hand op zijn arm teg, was zij genoodzaakt zifeh ook nog meer te haaste Zij liep snel, af en toe rende zij zelf» wi struikelde over wortels ca takken, die op haar weg lagen; telkens veer, na een dengoiijko tuimeling, snakte zij naar adem, maar Wrioihenley scheen er zi>h nxtit wa van aan te trekken. Hij liep door op een vaatijestot'u manier en zedde trieobte éénmaal een paar woorden over d« haast, die hij antiwendde, dte be zwaarlijk verzoenend konden worden ge noemd. „1M apijt mij, dat ik je zoo hard moet laten loopen," zei bij, „maar je begrijpt we!, dat, wanneer je je tijd verbreuzel-, je dien op de een ot and we manier moet inhaien Dit is een tntoeiijk onaangename manier, maefr daar U nieta ann te doen" Ten slotte zag zij de Achten van e. mlair door de boomon en Ivw bervreead zij odi mw» voor allo», wnt haar daar Uunen onvermijdelijk wachtte, befroett-? zij toch bet geaCht daarvan met vreugde. Zij bereikten alle drie bet bordew en traden de haj binnen, waarvan de deur wijd, openetond, z-mder iemand to ontooe- ten Savax» fdóeg ter zijde af in de rich ting van de bibliotheek, waar hij r.ekrr was op dk uur silen vereenÉjd te vinden en Marvel ging direct naar de trap, lu de hoop naar haar kamer te ontsnappen verdere strafpred'.ca<M. Maar Wrlo- varaperde hear den weg. 1». sJi gaarne een oo^enb&fc mei je spreken," zei hij, „wanneer ja even hier binnen wilt gaan.” Hij liet het erbter niet aan haar over zijn vooratet aan te blijven. Tirpitz uitte twijfel, maar »jg- i Ik dab- l koning en dat is mij genoeg. Verder vertelt Von Tirpitz, dat hij den 1 len Augustus op de zitting van den Honds- 1 raad vernam, dat Duitschland een oorlog®- verklaring aan Rusland had gezonden, wat Von Tirpitz betréurde, aangezien hy vond, dat deze van Russische zijde had moeten 1 komen. De ex-minister kreg den indruk, dat l Duitschland’s politiek een jammerlijk ge- i brek aan leiding en overleg vertoonde. Bij het verlaten der zitting vroeg ik den i kanselier, aldus Von Tirpitz, waarom de ooilogsverklaring samen moest vallen met enne mobilisatie. Hij antwoordde mij, dat dit noodig was, daar de legerleiding dade- 1 lijk troepen over de grens wilde zenden. Het antwoord bevredigde mij niet, daar hiermede toch slechts patrouilles bedoeld konden zijn. Von Bethmann Heilweg was echter in deze dagen zóó opgewonden, dat het onmogelijk was een gesprek met hem te voeren. Ik herinner mjj nog, hoe hij met 1mb^a a» opgeheven handen de noodzakelijkheid van geworden. Ook aan koper, nikkei en ande- <fe oorlogsverklaring betoogde, en alle ver- wi» waa» v~.~,_i. dere discussie afsneed. Toen ik daarna Von Moltke vroeg, hoe het met de grensover- fchrijding in verband met de oorlogsver klaring stond, ontkende deze, dat men de Marvel v<W0d« hem mrt «en gevod van ontmoediging ar» aigehwle afmatting. Toen hij faun- in de kamer gevoerd had, liet hi| haar hanAn Loh en nadat hij de deur ichtrr hen gesloten bad, zag hij hard In het gUaut. „Hoe lat^g moet dat zoo voorü^aant” z< 1 hij op een toon, die nl4 veel goeds beloofde. „Dat Wat vroeg zij tamelijk ver- w ud Zij had ee<n regelrecht standje ver- wacht voor haar wangedrag van dien middag en deze vraag, die baar zoo plot seling guntrid weid, bredkt haar in de war. „Je vrkMMlHobap met mijnheerBanrage.” „Wee» niet boow op Ntgei,” «M zij eru- •«tig. maar bwleetd. ,Het was in het ge heel zijn «chuld nies. „O jawel,'' var- vofgde zij snel, toen zij zag. dat hij op het punt «toni te «preken, terwijl een vreesdij te aanval van woede in zljngs- fronst wenkbrauwen lag. ik weet, wat hl| zei, maar tc verz-ker j\ dat tk het alleen wae, die den ouden toren wensetste te zien Zij hield ptotMing op, ateof haar feta In de keel nhooZij snikte bijna. Maai* Sovago dacht aan itiete. Hut alles overheersichendo gevoel 6 ij hem was dat van verlijchting. Hij rende naar öenedon, .r._ 2 en hamerde op zijn beun met zijn vuist tegen de deur. „Ben jij het, Wriothesleyriep hij. „Gode zij dank, dat jo komt. Draai don sleutel om, die fe aan jouw kast en laat o»* er uit." Hij «pruik met zulke echte vreugde in zijn dtem, dat Wriotiiewleiy; niet aan de oprechtheid daarvan kort twijfelen. Hij waagde het nauwelijks meer terug te den ken aan de vermoedens, die hem gekweld hadden, toen hij door het boecli rende, maar In verband met dtii teirugstagi, dien t 2_„ _,t zij I geweest waren. ouk zooaiA van stond zwijgend op beangstigde dan de moest snijdende woor den haddm kunnen doen. Do wind' huilde nog altijd om haar heen <le> koude was doordringend, de weg over de ongelijke, ongiebaainde petten bij nat on|>ega 'inbaar, maar hij lette op niet», aMeen toen zij eenmaal struikelde groep hij' haar arm wat vaster. Hij dsed geen enkele vraag en scheen geheel onbewust van het feit, dat Savage naast h«n iep. Ten stofte kon de laatste hob M longer uithouden. I vermoed, dat het beter i», dat je weet," zei hij zoo oiiveraoMfig mog-riijk, „hoe 3it ongdhikkig oponthoudi plaats had." WiriothMtey gaf gee antwoord; hij liep dootr, alsof hij den spreker hoorde nooh zag. ,,Je betrit natuurlijk ontstemd,' zei Sa vage rustig, terwijl hij trachtte zijn goed humeur - dat «1 r.fet bijzoniter go«l wa» - door een boveiunenacihelijke Inspan. Wig te bewaren, „maar in hl belang vaa lady Wriotheriey 1» het beter, dat je weet wat ar gebeurd te. Wij wilden den toren bekijken, vonden de deur open, en gingen heel bagrijpriijk naar Wnnan om te kij ken wat daar ts zien was. Terwijl wij boven waren, te de deur door een wind vlaag diaht en In het «tot gevallen, zoo- dat wij waren opge-ttaten. Wanneer jij niet gékonien waakt, dan zouden we nog opgesloten zijn." Wriotlu-dey antwoordde geen woord. „Versta je mij?" vroeg 3*vag% die lust begon to krijgen hem hij thana ondervond, wigt hij, dat van den Bombarsten- aird Hij draaide den sleutel hem verlangd wms en den drempel. „Lady Wriothesley, het te uw echtge noot, kom toch naar beneden," riep Sa- rage mot een rtem, de trilde van op winding. Het was nog alat bij hem op-

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1919 | | pagina 1