De Baltische kwestie. Donderdag R October Xa. 14130 6Se Jaargang. Feuilleton. trager. Eon overhaaste stap. VER.SGHl.fNl DAGELIJKS BEHALVE ZON- ttN FEESTDAGEN. \NDEb MEI ól! A G bureau t MARKT 31, GOvDA. >—4 LU, flkt Nfd rwr ƒ9.49. 1320 29 w Mevr Schouwburg, lu •ian- Concordia. UR- Tdtot. tatoM», MS MGRACHT 286, 4408 30 -■W Wl M zaal HoUan.lia. lelijke Fwktotte Jtyrtkerk. Kwk „A Capeila ffer beteekent. zijn gebleven, in ijdele w voor Bouw- lerstatoscoininia- ger egeld tijdig angen van ver- «makelij kheden leuda OT AM. rtuigschr. onder kN R0B8UM. vérbodeu.) Vertaak! door J. P. WESSELINK-VA! (Nadruk a s over in in van hij. h**r oanerp grtoto |tour*Bto la*rau4 iu«4 zuk* zulk era iwhm! u*»**K mA up- lirt la herd to aquM Ik deuk, dat aa'X ieaaaad and mijn mi oogen kan leeren hard te rijs Tach i overwegen toe xou itfn Mame-alag ten wanneer do miaacbiaa gewacM had om h*t tot dan terugtocht over geven....,,...]! HANS pt zachle haven* elj ptoteritng hawr lijn antwoord al te I muedus aij. „Ik <bt to - ik had Neen, f< heb EMMH1I mtH, U1TTREK- iMBfftH, VEREM- t. 4065 10 PJEtl - ROTTERDAM, noordia. Feest- 3g de Hoop der mo in den rug aan te valton. So. De duurte, de huAgersBood, da duik-| bootoorlog, ?t arbeidaconfkctea, <ie oMf-l zienbare bedreiging van aliei wat ord* unj maatsahnppy heet, ware achterwege ytole- van. Geen Pougerauoodi Nu daKtdykx neg Mor ven duizun.ten «uuMhuldigo*,, kiadoroa vrou wen en anderen aaa uitpattuag, nmiat xy maanden on jarau lang te weinig hebben gegeten, altijd de hoep behoudend, -lat ar weer rans een dag zou kranen. lie hun broed zou brengen. De schrikkelijke afbeel dingen van tot geraamten veemug *nle kin deren met tien- of hondardduizen I verme nigvuldigd en «la einde den hongenl ><<L Vóór Augustus 1914 wist ie-ter (maar wie wil zich dat nu nog herinneren?) dat Duitschland en de Duitsche keizer niet oorlogzuchtig vraten, dat roette menige ern stige casus belli door Duitschlandtoe geven verdwenen was, dat de keizer „het kruit droog liet houden alleen voor het geval, dat een aanval togen Duitschland zou komen, een aanval die door de politiek van Eduard Vil nader en nader werd ge- l bracht. (iOIBMUE CIHKIVT. IMiliZüNHEN MEDKDEKMNGKN: Op de voorpagina 50 hooger. ^■•ÜSA. FEIN, advocaat en zin. *t geeft slechti geeft het een korte Hele voorspelling. verlies, en krijgt ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 eent, met Zondagsblad per kwartaal ƒ3.15, per week 24 cent, operal waar de beaorgmg por looper geschiedt, Franco per post per kwartaal ƒ2.75, met Zondagsblad ƒ3195. Abonnementen worden dagelijks aangenomen aap ons Bureau: Markt 3L GOUDA, by onze agenten, den boekhandel «n de postkantoren. ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda enromstreken (bajioorende tot den hezorgkring) 15 re zei s 1.85. eiken regel meer 0.2|. V«n buiten Gouda en dan boaargkring1—4 regels ƒ1.39, elke regel meer ƒ0.25. Advertentiën van publieke vermakelijkheden 12'/ï cent per regel. Advertentiën in hef Zaterdag nummer 20 toeslag op den prijs. Bs beSrsiging met blokkade. DuHsohlesd's weer- •tel aaawaard. Majoor Biasobof stoort zioh asa niets. - Bolte oh. protesten. - Eupen an Matmadp. BUsfcaadellag wan krijgsgevangenen^.. Ds vredes onderhandelingen. Bulgarije wwagt aUatek Mat verdrag stat Hangertje. - Uitlwverieg vaa daa keizer T Engeland grijpt niet ia. rf'Ha da staking. De Isrsabs kwestie. - Bekraiansobs oorlogsvar» klaring. Onb.teeuvrbaar nianws. ONB OVERZICHT. kost de wanwUMgen tot terugkeer te b«- wegen. Mnjoor v. d. Goltz heeft «Ijn bmtf hehbewtop neergdegd; onder g|jn opvol ger, majoor Ebertonlt is de ontruiming van het DalUeehe gebied door een deel dor Duitaehe troepen begonnen, maar een «n der deel heeft «ch door roepen nog be velen laten vermurwen. Deze manaehappvn hebben onder majoor Bfsschof een pm- buiwau opgerkht, <iat zich aan den eenra kant ten doel «telt de troepen in hunne piannett t<r «nderateunon en aan den an dere kant in DtetecWand en het buitenland aaa de peps inHchthtgen wil verStMriren, die do commando**, welke Mch daar bevin den, in een gvnatig licht stellen Het optreden van majoor Biaoefwf wordt in Dmtoahrtand scherp gelaakt. De mirtteter van Vor^MUgtog neermlt het in de Natie toe Vergadering „eva onbeschtomdhMti die alles overtreft. De por» der Duitaehe haar te vragen hem den dans te gwven, di- juist zou bogjnnen Wirib lMtdey, die vlak hij Marvel stond, zag bom aanko men; met een weinig gefronste wenkbrau wen ti-ad hij op haar U>e en „Wil jo mij dezen dans goven?” „Zdker wil Ik dat,” zei ze eenigpeins vorbstkBd. „Maar getrouwde memschen dan- SHB idet samen." „Dat weet Ik, bet Se in mijn oog ook een gruwel maar ik vraag je alleen om den- wals met mij te dansai van hierin d.’ deur ann de overzijde ,Het zou al heel onelei uoailifl zijn, wan neer ik Zdlk een kleto var ook weiger de, zd ze fihmtaehtnd. Zij Hfde baar hand op zijn arm, toe® S»va«e bij liaar kwam. „Heb je d«*en daiu*?» zei loj op vei baadden tooa. „Jad Hou je derra o*k nrt mij dan sen’ Daa deu voigeude», aio je wHt,” antwoordde zjj vrieadeWk- Wrtotheuly deed een MiMap kuchje höO- rcM, w»l lijn gewooBte wann er hij IuLa vervtM vood en legda dmMijk zijn am om Umr lerat; en then zij aan de a ijkwezen deur kwaflMki, aeheen Mj zijn afspraak met b«* to !«*>>>en vorgeton oa ging voarl met Joom®, tot hij er voor do- twuode ntaai bij kwam. „Je .toast ult- siekoml,'* z<« hij toe*. „Ga je me» naar de serre om twa beste» uk te rustenT’ „Neen dank je,” zei le hoaMig en be- aitet Het antiljnt vreemd, fe het nle4 gfng hij voott, ./lat hoewel Ik je mijn hoela leve® gekend heb - eB boawel wij al - jaar,” anteoonlde zij kooi. ...dat dit de oowte keer ta, <to< wij Han en hebben gedaouL Is dat zoo vreoari? Do wetoMMt«f> gaat met wonderbare snliraton vtorud, timer Si er uotg ntot in gtwiaatel iwee u.elsiches rauieu te totaa watoen» wauneor fl- eono Vu F.i<hUmm1 KoCky Mountoins te.” „Weet je wet,” zfi aunzlende, „dat je de ll'ig Ihmu^ dl* U kou. en «Wr Kppen floor de wreedheid V» het leven. Inat Ik zulk een MenBuing ia Hijzelf,” ze> ze. open ijk haar ap^i betzigeiBi. ter wijl zij haar lief, aangedaan gezicht)» tot luui ketvdu. Ik had «rak geen hard woerd moeten HlWyrakoB ap een argto, dnt ik zo>> gelukkig {prw^-eet l»« Die kleine kin-leren! ileb je er. op geM, beo bin zij er uKzofen, hoe bun oegeugUa- «tnton, boe bun haadje* vmi WMkktar braid* tl O, bat w h*«M jk tan te «tent Jn, U ben heel tetehUg MtoMat-r.’ Hij hield ottk „Tct up dit HMgrahiikr” Zij keek luim aan, aterf slj hem tot h «to: .A - hebt te» ml’ Mijn jfritoik* M—hto cMpaw indew heen. Ik «toto Mkt mui tonF* Mbm eenvoudig. »lk vroeg toj alle*B 9^ol jé mij het volgend jaa* te* *Bodt sltan «n keratboom te gaven aan de kleintje* op Ringwood." De cnthullingen, verlodaa jaar, «m hot draven naar den oorlog van RuBfapfa machthebber» waarbjj d* Caaar als 't ware stilzwijgend wordt buitengeatotea) teja vrij wel doodgezwegen. De onthullingea van Grooaa over da f- vaarlljke politiek van Ouatenrijk, vladen geen echo in de Europeeache pers om Duitschland ontlasten De onthullingen van Ixireburn over Kn- geland*H politiek in de onheilswangero do gen van Juli en Augustus 1914 kunMi Duitschland nog altijd niet ontlasten. De wereldgeschiedcniz zal uitmaken ut Duitschland zóó zware schuld had, of Duitschland zóó diepe vernedering ver diende of Duitschland zoo diepe verne dering zal dragen! En Intuzachen moge wontoh of de wereld er zoo slecht aan I geweest, wanneer de eerstf Mar andemt uitslag had gifted, wi Dultochje génerale stof m Mn uur gewacht had bevel de- Alsne te 63 Na den boom en het te*rtrek van de nederigste gaaten, was een (hynn begoa- nwi voor de 'ogées en beu, die uit don (Hi-trek uitgenoxfigd waren geworden om e*iu:<« te xij® van de jitwhjkoche uit- dtihng van mooie geschenken oau landlieden, jje jn betrekking sloudeu bevel tot den terugtocht kwam; alleen h*t| leger van den Kroonprins bevond zich int een wel niet direct gevaarlijken, maar toch; voor het oogenblik bedreigden toestand, waarin evenwel door de overwinning op de. rest van het front gemakkelyk wijziging! zou zjjn gekomen. Wat zouden de gevo]g«p zijn geweest, I wanneer deze mogelijkheid uit bet verleden werkelijkheid ware géwordén, wanneer de eerste slag aan de Marne door de Duit schers gewonnen was, onvermijdelijk ge-$ volgd door do definitieve onderwerping van Frankrijk, het buiten den ooHog stellen von I Engeland en het daarna gemakkelyk ver-, pletteren der Russische horigen, een en an der volkomen volgen» het Duitsche veld- tochtsplan, dat volgens den Keizer zóó hath moeten verloopen, dat vóór de bladeren ge vallen waren, de Duitschet? weer in hun Heimat terug waren Het blijven alweer veronderstellingen, maar met absolute, respectievelijk vrij groi/te zekerheid (naar gelang der verschil- lende beweringen) kan het Volgende daar over gezegd worden: lo. Het schrikkelijk aantal van tien mil- lioen dooden en vijf en twintig millioen ver minkten zou tot een kleitt gedeelte daar van beperkt zQn gebleven. Ieder, die één doode te beweenen heeft, ieder die nu zelf blind of lam geschoten, krankzinnig of geestelijk gebroken, zonder armen of bee- nen, zyn verder ellendig leven moet voort- rieepen, weet wat één zo< Wy anderen, die hier veilig z|jn gebleven, wjj weten het niet en we Hanen in ijdele overschatting slechte dtodraK. dat we h«t ons kunnen voorstellen, wat éen zoo’n offer beteekentVermenigvuldig dat offer met tien, twintig, dertig millioen, schat die zee van lijden en ellende aan weers zijden voorloopig alléén maar en vraag dan of daarmede de vernietiging van het militairisme en de schepping(?) van den Volkerenbond niet te duur betaald zou zijn. Zonder die vraagteekens, die ik tusschen haakjes plaatstemisschien niet. Maar nu? 2o. Duitschland ware een geordende Staat gebleven, de Qrde-Staat va* vroeger, de Orde-Staat par excellence. Frankrijk zou niet vernederd zijn, zooals het slachtoffer van desen oorlog, Duitschland, nu verne derd en vertrapt wordt, Frankrijk zou wel licht iets hebben moeten afstaan, vooral v«n z(jn koloniën, maar het zou in 1914! bijna dezelfde van voorheen zijn geble ven. Engeland zou lets van zyn alleenheer schappij over the waves hebben verlorenX zoude de wereld er daarmee op achteruit zyn gegaan Rusland zou zeker niet tot het bolsiewisme ?tjn vervallen om daarmede een betheiping van de geheele oeachavirg te worden. Italië en Roemenië zouden niet den tyd hebben gehad om hun eeden te breken en hun eer te verspelen door den bondgenoot onder de ||us van Sacro Egoïs- Kr werd drulk «i n»rt veel animo ge el sast. omdat het 1«1 eigenlijk onverwachte op t»w was graet Nigel Ravage was, zooals iedereen opaierkte, bidtengewoon goed gtototo wa* uwer dan vriéndelijk zaU.f voor de oudjes en leriijkeesi, dio*le gnvoaitejk ie weéaig opgewekte liouding Luigt. den uniur zalen in la.ng*> rechte lij. mm. evt'wwui onderbroken ate, een rij stokrozen. Rfear zijn goede luim grensde (Meh: ana wanhoop. Het was d* taateto ayoMi, dien hij met heer zou doorbi-en- gen. wei zou hij haar weerzien - zijn h-lmw w op korten afstand gelegen van d*Cv-«B mevrouw Vriratom - maar hij een voongwroel van, dat CScely wcUkmm zou heeten op Grange- mero ea zelte, to lij dit deed, wtot zij, dat, wanner de draden van drae eene, korte, gelukkig» maand werden verbroken, ztj tnoit meer gdbetot zouden kunnen worden. Dc gedatots hieraan maakte hem zor- gtoos. Hij vroeg Marvcd veel vaker met hew t* dansen dBn hij gewoonlljk durfde te doau, ea zij weigerde fadt hem niet- Ztj zag ar n*g bekooaMjker uft dan ge- wadnUik, want b*4 wm haar arm te zien, <lat rij griutodg wae; in de vreugde van tde kinderen had rij groote bUjdntap ge- ImkI en da otto-lriigf van hun v« langen |de annen had haar geteoMt. Zij was het ;uto*daad, die de kinderen onder al die groote dames „d* Mae hun beste‘vrien din hadden granamd, en de eenige waar- vbb» rij hoegenaamd nte< bang waren. Rij todade tegen den acboctoteencnaatel, --- ton Barrag» spnfoow op haar aflewto om boe l*og? getrouwd zijn.. I” „Anderhalf Als door het zwaard van Daenocto* wordt de Duitsche regcerig bedreigd door de blok kade, het scherpste wapen dat d* entente tegen den verslagen vijand kan gebruiken, wanneer de verschillende voorwaarden van «heit vredesverdrag niet «tapt worden nage komen. Een van de momlykst in te wrih- gen eisohen is die van het terugtrekken «tor troepen uit de Ottetzeegebiede». Men weet, dat Duitschland in een note aaa de entente haar goeden wil in deze heeft u4g*aprok*n, maar dat de entente de redenen, waarom het der regeering te Berlijn onmogelyk zou zijn in dit opzicht haar verplichtingen na te komen, onvoldoende heeft geacht. Even wei is de entente niet zoo hardvoohter dat ze het voorstel oai een comma**to v<a on derzoek in te stellen, heeft afgewezen. On verwijld zullen eenige penronen voor de*e enquete worden benonmd. De entente kan dan zelf oordeelen ov*r do moeite die hot 11 «s -1II Mo^eupiMMii. i. Verieden- Ieder, die wat grondiger dan uit dagblad- liprifthten den samenhang van den groeten oorlog, die achter ons ligt, bestudeerd heeft, weet, dat de beslissing van don oorlog en daarmede het lot vpn «urvpa nü van de wexeld! in September 1914 aan een uiterst dun draadje neeft gehangen. Dat draadje kon den eeaen kant of den anderen uitdraaien, het kun houden of breken! Het is denlaten we zeggen anderen kant uitgedraajd. het islaten ve zeggen, ge bróken. In dpn eersten slag aan de Manie, den meest beroemden, dien van Septembei 1914, zyn de Duitschers ten slotte teruggetrok ken tot over de Aisne, hebben zy, tot dan toe gewend aan niets anders dan geweldi ge, overbluffende overwinningen, voor het eerst tegenslag ondervonden. Volgens de nog veelal gangbare meening is het het veldheerstalent van Joffre (een naam, die anders vrijwel in het vergeetboek is ge raakt) geweest, dat den Duitschers dit éclatant échec bezorgd heeft. Voor degenen, die de krijgsgeschiedenis van dezen oorlog bestudeerd hebben, voor zooverre die ge schreven is en geschreven kon worden, is het 't booz© toeval geweest, dat wilde, dat een van Duitschland’» groote veldheeren, wiens ongelooflijke prestaties en buiten gewone successen door geheel Europa, met ademlooze sponning gevolgd werden von Kluck! een verzuim, een fout beging, waardoor ten slótte de uitslag vpn den oor log en het lot vtyi Duitschland (daarmede ook van de geheel* wereld, zooals we ho pen aan te toonen) een geheel andere werd dan in die dagen verwacht mocht worden. Zoo is ook hier weder, voqr wellicht de duizendste maal of meer, gebleken, hoe de loop van de wereldgeschiedenis door een minimale kleinigheid veranderd kan wor den. Hier is voorloopig alleen gewezen op von Kluck’s misgrijpen; zelfs dit zou ge heel terecht ge'komen zyn, wanneer de Duitsche legerleiding op den linkervleugel (von Kluck vocht op den rechtervleugel) één of twee cavalerie-regimenten méér ter beschikking had gehad- Het is hier de plaats niet, de ruimte ontbreekt om deze gedachte verder uit te werken; degenen, die den loop van den wereldoorlog met de aan dacht van den belangstellenden of van den deskundigen hebben gevolgd, zullen weten, wat hier bedoeld word^. Houden wy ons daarom alleen by het misgrijpen van von Kluck Von Kluck, aan den uitersten rechter vleugel van de Duitsche legers, die den reuzenzwaai door België en Noord-Frank- ryk volbracht hadden, Von Kluck, die van zijn soldaten op geforceerde marschen, welker dagelyksche resultaten ons ongeloof- uu 4» Mtorao in Gewone advertentiën en Ingezonden mededeel togen b(j contract tot z**r geradu- ■«nlM pr(jM. üiqoU lette» en renden Wjrden bereken»! naar plaataruimte. Advertentiën kunnen worden ingeeundenMoor tueeehonkouwt van «.lied. Beekbaa- delarun, AflneiMMIeiaii aani ea Ma Aaeatu. ""f 11 i N 'i- 11 lijk schenen, het bovenmenscheljjke had ge vorderden verkregen, was by het na dere* van de Marne by«a rakelings ten O. yan Parijs gekomen. Zjjn misgreep heeft hierin bastahu, d*t hjj meende de Engel- ache» zóódanig te hebben weralagen voor deze mMUMg was ofMmuachüaJjjk alle grond dat hun strydiuachL g*U*l gedemora- Useerd «n git «jkagr gejaagd, een goed heenkomen had moeten zoeken achter den beveiligenden gordel van Parijs, terwjjl in werkelijkheid de Engelschen, versterkt door een deel van het leger van Parijs onder Manoury, ten Oosten van Parijs ston den en daar door onvoldoende verkenning op von Kluck’s steeds voorwaarts dringen den rechterflank niet opgemerkt zijn ge wonden. Hierdoor is het mogelyk geweest, dat bet eegevtorend voorwaarts dringen der Duitsche legM*s (met uitzondering van het Kxoenprinselijk leger, dat van twee zijden, zij het niet bepaald ernstig, bedreigd werd) plotseling onderbroken werd door een on- verwuchten uitval van Engelschen en Fran- sehen op von Kluck’s vleugel, waarmede» tevens de verbindingslijnen van de Duit-> where ia het algemeen bedreigd werden, j V<m Kluok's troepen, aanvankelijk verrast en over vr(j grooten afstand teruggeslagen, hebben zich teen mtusschen spoedig weten te herstellen en den vjjand teruggedreven tot verder dan vanwaar hij het eerst ver schenen was. Intusschen kan worden aangenomen (men moet nog uiterst voorzichtig zijn, want dc ware geschiedenis v*n dezen oorlog moet nog geschreven worden), dat de Duitsche generale staf aan het eind van de«en/Mar- ne-slag het besluit heeft genomen, tot de Aisne terug te trekken onder /br druk van: lo. het aanvankelijk échec von Kluck, 2o. de eenigwtins hachelijke po sitie van het kroonprinsel|jk leger, 3o. het actief optreden dder Belgen in hun rug, 4o. den inval der Russen in Oost-Pruisen. Zeer blijkbaar Is dit besluit genomen in het idee: we gaan tijdelijk terug en zetten over korten tyd onze operaties in Zuidelijke richting voort. Echter is van dat voortzet ten niet meer gekomen, de bewegingsoor log verstarde tot den positie-oorlog en de krijg, <He in enkele maanden zijn beslag had kunnen krijgen, was veroordeeld een slach- ting te worden van meer dan vier jaren "met als gevolg daarvan ontwrichting van élle toestanden, ook na den oorlog, voor onafzienbare® tijd. Alle onderstellingen van wat had kunnen gebeuren, zijn vooral in een oorlog uiterst gevaarlijk, maar een van de minst gevaarlijke onderstellingen mag toch wel deae zijn, dat indies de slag aan de Marne van Duitsche rijd* was doorgezet in plaats van afgebroken, de zege ook voor de Duit sche wairana* zou zijn weg gelegd. Immers op rite pustea van hot uitgestrekte slag veld ééb zelf* speciaal by von Kluck, wa ren de Duitachors in bet voordeel, toen het „Je towtron! 0. Mkrvel, heb Ik fen trioond zirlk ron mreog zedemeester te zijn, det je «oo rood *n zwmwacbtig nm.t worden, wanneet je mij zulk reu klyhJjwèl rraagt. 1* nie< atfw wat ik h"‘j van jou?” ,.Nht aftiw,” zrt di *(en-. en toen öaiél op, atw-eUfi weren Ge«n woord, nlri. waarom ft er gom belo#ng Biet* tMXxUp. Toen, mH pijnlijke nhuwbdd en «trui- ktoml over eft wöorl. dat zij ult?, te», |K.«n« om WOK ton* kewmln d» .«lip. vu .ll.du^et.p. u Ma< Ik Ju, j], Jow «roet iwt rolraU Jou -n-rte, Zidde rt], mm - J «V. kvrtobmu t*v«f ..Je imh| peivl.» d^en. »M jo wOj. Ml hij op koudra won. teteeM te hMr klMeMijMijh I wwuMirtkkm voor Ma,lM l»por l« teo «n oppvrlteW„ vrte*. doKMMd Jqeuo Imo. ,JMe udrak f I.» vooraouwwtf vm okk m»d^. dunkt UK. Z4 «ju Mb Mker ook ïoowmmu; Je «j VKKMtak M jo MÉI. UMr Je h<fa 1m> «uwpraten ep Jm l* «r. ZU Ue»< nrijfm Ivi.mW, uIh «wteM wu k> «jmi. „Hm Mulut mij. dat Je il-lKduibitil Wtea U ra, J. pebMe wmU tetelv. udi.- vemtsb M) wm teovoMSam «Jtetote. fWxs .wrciai dt tol hrt landgoed en aan de armen uil deu «Msteek. Het wae een afaolIeidedaiM), zei laly Lucy spijtig tat Mtervei, die (tange neden avond wonderen aan de kkuteren luw’ varricht en een uitiwinenJ talent had vertoond om juist te weten, w«dk atur «pctlgoel voor elk Iriml he( mewd ge- wlnkt tou ..I>u, tochuwelijké atechefl&tans!’’ zei »dj leioy „Ik hoop hnrtoljk, dwjonog ter elfder ure je pton «rit wijzigen en morgen 4» ZyAt vegWken. Ctaely km Je nito zoo uoodiig. bebbeo, voor baar eigen party hi reik» g«u^ fc.” Atear Cieriy, die juUt aankwam en di: hoorda, wro mes» dan boro «i beweer de, dat zij Marvels woord had om met teur nldMM, te MM huw Kg» luik, dat rij hM, voor fam ankeia •OtePMUte» VmU M. IMM.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1919 | | pagina 1